Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tuần 6 - Tiết 23: Đặc điểm văn bản biểu cảm

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ng÷ v¨n 7 N¨m häc 2008-2009 ==================================================================. Tuần 6 .Tiết 23:. đặc điểm văn bản biểu cảm I/ Môc tiªu: -Giúp học sinh nắm được những đạc trưng cụ thể của văn biểu cảm ,biết đánh giá và biết làm loại văn bản này - Các em phân biệt được đặc điểm của văn biểu cảm khác với ợăc điểm của văn miêu tả . - Rèn kỹ năng nhận diện đặc điểm của văn biểu cảm để từ đó các em phân biệt rõ hơn với các loại văn bản khác -Giáo dục ý thức biẻu lộ tình cảm ,cảm xúc khi viết văn II/ChuÈn bÞ : Thầy : Nghiên cứu sgk ,sgv,soạn giáo án . đọc thêm sách tham khảo. Bảng phụ ghi các ví dụ Trò : Tìm hiểu trước bài học III/ TiÕn tr×nh lªn líp : A / æn dÞnh tæ chøc (1’) B .Kiểm tra : (5’) ?Nêu đặc điểm của từ Hán Việt ? ? Khi nào ta cần sử dụng từ Hán Việt trong tiếng Việt .chúng ta cần chú ý điều gì khi sử dụng từ Hán Việt ? HS trả lời ,gv nhận xét –cho điểm Bài mới *Giới thiệu bài : Ở lớp 6,các em đã được làm quen với hai loại văn bản tự sự và văn bản miêu tả ,dể các em có thể làm quen với một loại văn bản nữa ,giờ học hôm nay cô cùng các em tìm hiểu tiêp một loại văn b¶n n÷a đó là văn bản biểu cảm GV>Gọi hs đọc văn bản “tấm gương “ SGKtr 84 I Tìm hiểu dặc điểm của văn ?Nêu nội dung của văn bản ? biểu cảm (15’) Viết về phẩm chât của chiếc gương :trung thực ,khách Ví dụ :Văn bản “Tấm quan ,ghét thói xu nịnh ,dối trá ,giúp con người nhìn thấy gương “ sự thật về chân dung của mình (dù là đáng buồn , đắng cay) ?Giới thiệu phẩm chất của gương ,văn bản nhằm mục Mục đích :Ca ngợi đức tính đích gì ? Để biểu đạt được vấn đề này ,người viết đã làm thế nào ? trung thực của con người - Mượn hình ảnh tấm gương làm điểm tựa .vì tấm gương luôn phản chiếu Trung thành mọi vật xung quanh ,không bao giò xu nịnh hoặc lừa đối ai GV;Nói với gương ,ca ngợi gương là cách gián tiếp ngợi ca đức tính trung thực của con người .? ?Như vậy VB đã sử dụng cách nói nghệ thuật nào ? -Dùng nghệ thuật ẩn dụ ,tượng trưng ,nhân hoá để gián tiếp ca ngợi phẩm chất đáng quý của con người . ?nhìn khái quát toàn bộ văn bản ,em thấy văn bản có bố cục mấy phần ? Më bài : đoạn đầu Thân bài :các đoan tiếp theo ============================================================= 1 TrÇn V¨n AÝ Trường THCS Trực Đại Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Ng÷ v¨n 7 N¨m häc 2008-2009 ================================================================== Kết bài ; Đoạn cuối Phần mở bài và kết bài có quan hệ với nhau như thế nào ? Mở bài :giới thiệu phẩm chất của tấm gương ;kết bài khảng định lại phẩm chất của tấm gương một lần nữa . ?Phần thân bài của văn bản nêu những ý gì ? Y1 :Nói về những đức tính của tấm gương Y2 ?Các phàn này có liên quan đến chủ đề của văn bản như thế nào ? (đều hướng về làm nổi bật chủ đề ) cụ thể : -nêu những biểu hiện về sự trung thực của tấm gương -2VD về Mạc Đĩnh Chi , Trương Tri -một người đ¸ng trọng , một người đáng thương nhưng gương vẫn trung thực không vì tình cảm mà nói sai sự thật GV ở đây tác giả đã chộn dối tượng tiểu biểu để biểu cảm là tấm gương ,cách nêu của tác giả có những nét tương đồng với bản chất con người ,từ đó mà bày tỏ cảm xúc của mình với con người ?Em có nhận xét gì về tình cảm của tác giả trong bài văn ? Tình cảm rõ ràng ,chân thực ,không thể bác bỏ GV chính cái rõ ràng chân thực ấy đã tạo ra giá trị đích thực của bài văn ?Tình cảm của tác giả trong bài văn được bộc lộ một cách trực tiếp hay gián tiếp ? (gián tiếp ) ?Qua vd cho biết để biểu cảm về một vấn đề ,ta có thể làm như thế nào ? -có thể chọn mượn 1đôí tượng là sự vật hay cảnh vật có nét tương đồng với phẩm chất con người để bày tỏ tinh cảm thái độ của người viết người nói với đối tượng biểu cảm . GV cách biểu cảm như ở vd này gọi là biểu cảm gián tiếp . Gọi HS đọc văn bản ? Đoạn văn này thể hiện nội dung gì ? ? Đôi tượng mà đoạn văn biểu cảm là đối tượng nào ? - Cảm xúc tâm trạng của nhân vật co ?Em có nhận xét gì về cách biểu hiện tình cảm trong bài văn ? -Tình cảm được bày tỏ trực tiếp Ví dụ 2 ? Dựa vàođâu mà em biết ? Nội dung :thể hiện tâm sự cô -Thông qua lời than ,câu hỏi câu cảm thán , ?Như vậy khi viết văn biểu cảm ,muốn biểu cảm trực đơn cầu mong sự giúp đỡ tiếp người ta làm thế nào ? -Thông qua những từ ngữ trực tiếp bộc lộ cảm 2 =============================================================. TrÇn V¨n AÝ. Trường THCS Trực Đại. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Ng÷ v¨n 7 N¨m häc 2008-2009 ================================================================== xúc ,những lời than lời gọi ?Qua 2VD cho biêt khi bộc lộ cảm xúc trong văn biểu cẩm ta có thể có mấy cách ? Từ những VD trên ,em thấy văn biểu cảm có những đặc điểm gì ? Trong các văn bản mà em học từ đầu năm đến nay những văn bản nào thuộc văn bản biểu cảm ?Văn bản nào bộc lộ tình cảm trực tiếp ? VB bộc lộ tình cảm trực tiếp :Cổng trường mở ra ,mẹ tôi ,cuộc chia tay của những con búp bê,sông núi nước Nam ,Phò giá về kinh VB bộc lộ tình cảm gián tiếp :Những câu hát về tình cảm gia đình ,tình yêu quê hương đất nước những câu hát châm biếm những câu hát than thân Nhắclại thế nào là văn bản miêu tả em đã học ở lớp 6 ? -Là văn bản gúp người đọc người nghe hình dung những đặc điểm ,tính chât nổi bật của sự vật ,sự việc ,con người phong cảnh ,làm cho chúng như hiện lên trước mắt người đọc người nghe . -Là loại văn bản thể hiện rõ năng lực quan sát ,tưởng tượng của người viêt ,người nói . ?Văn biểu cảm có điểm nào khác văn miêu tả ? -Văn biẻu cảm biểu hiện trược tiếp ý nghĩ tình cảm cảm xúc , Đồng th ời còn biểu hiện gián tiếp cảm xúc thông qua miêu tả ,kể chuỵện GV Và do vậy yếu tố miêu tả .kể chuyện chỉ được dùng như một phương tiện để người viét bộc lộ tình cảm còn yếu tố cảm xúc là chủ yếu -Nói cách khác ,văn miêu tả dùng để dựng lại chân dung của đối tượng .còn văn biểu cảm dùng để truyền cảm xúc tình cảm và sự đánh giá nhận xét của người nói người viêt tới người nghe để họ cùng đồng cảm .Do vậy chúng ta cần phân biệt rạch ròi 2 kiểu VB này để có cách xây dựng văn bản tốt . HSđọc văn bản AVăn bản diễn tả tình cảm gì ? -Bày tỏ nỗi buồn nhớ khi phải xa trường ,xa bạn ?Việc tác giả miêu tả hoa phượng đóng vai trò gì trong bài văn biểu cảm ?-Mượn hoa phượng để nói đến những cuộc chia li. Vì sao tác giả gọi hoa phượng là hoa học trò ? -Hoa phượng là một loài hoa nở vào mùa hè ,báo iệu một năm học đã kết thúc . ởđây hoa phượng được sử dụng là biểu tượng của sự chia lyngày hè với học sinh. *Có 2cách bộc lộ cảm xúc : - Bộc lộ cảm xúc trực tiếp - Bộc lộ cảm xúc gián tiếp. *Lưu ý (3’)Cần phân biệt văn miêu tả và văn biểu cảm. III Luyện tập : (15’ ) Bài tập Văn bản ‘’Hoa học trò ‘’. ============================================================= 3 TrÇn V¨n AÝ Trường THCS Trực Đại Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Ng÷ v¨n 7 N¨m häc 2008-2009 ================================================================== -Thông qua hoa phượng, đoạn văn bộc lộ tâm trang bâng khuâng của học trò khi xa thầy xa bạn GV Hoa phượng đỏ còn là biểu tượng thể hiện khát vọng sống hoà nhập với bạn bè ,thoát khỏi nỗi cô dơn trống vắng khi hè tới B hãy tìm mạch ý cho bài văn ? HS trả lời ?Theo em bài văn này biểu cảm trực tiếp hay gián tiếp ? -gián tiếp . D. Củng cố (5’) Qua bài văn em thấy bố cục VB biểu cảm được tổ chức như thế nào ? tổ chức theo dòng mạch tình cảm suy nghĩ của người sáng tác Hãy nêu những nét cơ bản về đặc điểm của văn biểu cảm ? văn bản biểu cảm có gì khác văn bản miêu tả và văn bản tự sự ? GV: Khi cảm nhận hoặc khi sáng tạo một văn bản biểu cảm hay một văn bản miêu tả ,chúng ta cần chú ý những điểm khác biệt này để tránh những sai lầm E.Hướng dẫn về nhà (1’) -Học nắm vững nội dung tiết học -Làm BT2,3 sách bài tập ngữ văn, GVvề nhà các emtìm hiểu trước ‘’ đề văn biểu cảm và cách làm bài văn biểu cảm ?. 4 =============================================================. TrÇn V¨n AÝ. Trường THCS Trực Đại. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span>