Bài giảng Tin học 8 - Bài 5: Từ bài toán đến chương trình

<span class='text_page_counter'>(1)</span>1. Bài toán và xác định bài toán là gì? 2. Qu¸ tr×nh gi¶i bµi to¸n trªn m¸y tÝnh? 3. ThuËt to¸n vµ m« t¶ thuËt to¸n 4. Mét sè vÝ dô vÒ thuËt to¸n. Lop8.net. Gi¸o ¸n ®iÖn tö tin häc líp 8.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> 1. Bài toán và xác định bài toán. Bµi lµs¸t H·yto¸n quan g× nhØ c¸c bµi ?to¸n sau !. Bµi to¸n 1: TÝnh diÖn tÝch cña mét tam gi¸c biÕt một cạnh và đường cao tươngứng với cạnh đó.. Bài toán 2: Lập một bảng điểm để quản lí kết quả häc tËp cña häc sinh trong mét líp..  Bµi to¸n lµ mét c«ng viÖc hay mét. nhiÖm vô cÇn ph¶i gi¶i quyÕt Bµi to¸n 3: T×m c¸c c¸ch kh¾c phôc t¾c nghÏn giao th«ng trong giê cao ®iÓm. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span>  Để giải quyết một bài toán cụ thể , ta cần xác định bài toán v Điều kiện cho trước v KÕt qu¶ thu ®­ îc Bµi to¸n 1 Điều kiện cho trước: Một cạnh và đường cao tươngứng với cạnh đó KÕt qu¶ thu ®­îc:. DiÖn tÝch h×nh tam gi¸c. Bµi to¸n 2 Điều kiện cho trước: Thông tin của học sinh trong lớp (Họ tên. điểm các môn...) KÕt qu¶ thu ®­îc:. KÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh.  Xác định bài toán là bướcđầu tiên và là bướcrất quan träng trong viÖc gi¶i bµi to¸n. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> 2. Qu¸ tr×nh gi¶i bµi to¸n trªn m¸y tÝnh?. M¸y tÝnh cã thÓ tù gi¶i c¸c bµi to¸n kh«ng?. å kh«ng! T«i chØ lµm theo sù chØ dÉn th«i!!!!. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span>  Để máy tính có thể giải các bài toán, ta cần hướng dÉn m¸y tÝnh thùc hiÖn mét d·y h÷u h¹n c¸c thao tác để từ các điều kiện cho trướcta nhận đư îc kÕt qu¶ cÇn thu ®­ îc.. Dãy hữu hạn các thao tác để giải một bài toán thườngđược gọi là thuật toán. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> H·y nhí! M¸y tÝnh kh«ng thÓ tù m×nh t×m ra lêi gi¶i cña c¸c bµi to¸n. Lêi gi¶i cña mét bµi to¸n cô thÓ, tøc thuËt to¸n, lµ t­duy sáng tạo của con người. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Qu¸ tr×nh gi¶i bµi to¸n trªn m¸y tÝnh. 1. Xác định bài toán: xác định điều kiện ban đầu (input) và kết quả cần xác định (output).. 2. X©y dùng thuËt to¸n: Lùa chän vµ m« t¶ c¸c thao t¸c sÏ thùc.. 3. Viết chươngtrình: Diễn đạt thuật toán bằng mét ng«n ng÷ lËp tr×nh sao cho m¸y tÝnh cã thÓ hiÓu vµ thùc hiÖn ®­ îc.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> 3. ThuËt to¸n vµ m« t¶ thuËt to¸n VD1. ThuËt to¸n pha trµ mêi kh¸ch. Input: Trà, nướcsôi, ấm và chén Output: Chén trà đã pha để mời khách Các bướcthực hiện để Bước1: Tráng ấm chén bằng nướcsôi; pha trµ mêi kh¸ch Bước2: Cho một nhúm trà vào ấm; ntn nhỉ ? Bước3: Tráng trà; Bước4: Rót nướcsôi vào ấm và đợi trong 3 – 4 phút; Bước5: Rót trà ra chén để mời khách; Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> VÝ dô 2: ThuËt to¸n “Lµm mãn trøng tr¸ng”. INPUT: Trøng, dÇu ¨n, muèi vµ hµnh. OUTPUT: Trøng tr¸ng. Bước1. Đập trứng, tách vỏ và cho trứng vào bát. Bước2. Cho một chút muối và hành tươithái nhỏ vào bát trứng. Dùng đũa quấy mạnh cho đến khi đều. Bước3. Cho một thìa dầu ăn vào chảo, đun nóng đều rồi đổ trứng vào. Đun tiếp trong kho¶ng 1 phót. Bước4. Lật mặt trên của miếng trứng úp xuống dưới . §un tiÕp trong kho¶ng 1 phót. Bước .5Lấy trứng ra đĩa. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> VD3. Thuật toán giải phươngtrình bậc nhất tổng quát bx + c = 0 Bước1: Nếu b = 0 chuyển tới bước3; Bước2: Tính nghiệm của phươngtrình x = råi chuyển tới bước4; Bước3: Nếu c 0 thông báo phươngtrình vô nghiệm, ngượclại (c = 0) thông báo phươngtrình vô số nghiệm. Bước4: Kết thúc thuật toán.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Các bướccủa ba thuËt to¸n trªn cã thay đổi trình tự ®­îc kh«ng ?. ThuËt to¸n lµ d·y c¸c thao t¸c cÇn thùc hiện theo một trình tự xác định để thu ®­îckÕt qu¶ cÇn thiÕt tõ nh÷ng ®iÒu kiện cho trước. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> 4. Mét sè vÝ dô vÒ thuËt to¸n VÝ dô 1. Mét h×nh A ®­îcghÐp tõ mét h×nh ch÷ nhËt víi chiÒu réng 2a, chiÒu dµi b vµ mét h×nh b¸n nguyệt bán kính a như hình dưới đây: Xác định Input vµ Output cña bµi to¸n. b a a. h×nh A. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> - INPUT: Sè a lµ 1/2 chiÒu réng cña h×nh ch÷ nhËt vµ lµ b¸n kÝnh cña h×nh b¸n nguyÖt, b lµ chiÒu dµi cña h×nh ch÷ nhËt. - OUTPUT : DiÖn tÝch cña h×nh A.. 1. TÝnh S1 = 2a  b {(TÝnh S h×nh CN)};. 2. TÝnh S2 =  a2/2 {(S h×nh b¸n nguyÖt)};. 3. TÝnh S = S1 + S2 vµ kÕt thóc.. Lưu :ý Trong biểu diễn thuật toán kí hiệu  để chỉ phép gán một gi¸ trÞ cho biÕn. VD S  0 – g¸n gi¸ trÞ 0 cho biÕn S Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> VÝ dô 2: TÝnh tæng cña 100 sè tù nhiªn ®Çu tiªn liªn tiÕp S = 1 + 2 + 3 + 4 + ... + 100 Xác định Input vµ Output cña bµi to¸n. - INPUT: D·y 100 sè tù nhiªn ®Çu tiªn: 1, 2, ... 100. - OUTPUT : Tæng cña d·y sè trªn.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Cïng t×m thuËt to¸n. ..................... S=0 S1 = S + 1 S2 = S1 + 2 S3 = S2 + 3 ...... NhËn xÐt: B¾t ®Çu tõ S1 viÖc tÝnh S ®­ îc lÆp ®i lÆp l¹i 100 lÇn theo quy luËt Ssau = Strước+ i với i tăng lần lượttừ 1. S100 = S99 + 100. đến100 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> ThuËt to¸n tÝnh tæng Bước1: S  0; i  0; Bước2: i  i + 1 Bước3: Nếu i <= 100 thì S  S + i; và quay lại bước2. trong trườnghợp ngượclại thông báo kết quả rồi kÕt thóc thuËt to¸n.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Bài toán đổi giá trị hai biến. Lµm c¸ch nµo ®©y?. Cèc A. Cèc B. Cốc A chứa nướcmàu đỏ, cốc B chứa nướcmàu xanh. Làm cách nào để tráo đổi cốc A có nướcmàu xanh, cốc B có nước màu đỏ? (Giả thiết cốc A và cốc B có thể tích như nhau) Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Bài toán đổi giá trị hai biến 1. LÊy mét cèc C rçng cã thÓ tÝch nh­ A vµ B Cèc A. Cèc B. Cèc C. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Bài toán đổi giá trị hai biến 2. Đổ nước màu đỏ ở cốc A sang cốc C Cèc A. Cèc B. Cèc C. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Bài toán đổi giá trị hai biến 3. Đổ nước màu xanh ở cốc B sang cốc A. Cèc A. Cèc B. Cèc C Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>