Giáo án môn Vật lí Lớp 8 - Tiết 6: Lực ma sát

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Tuần : 6 TiÕt ct : 6 Ngµy so¹n: 17/ 9 Bµi dạy : LỰC MA SÁT I. Môc Tiªu 1. KiÕn thøc: - Nêu được ví dụ về lực ma sát trượt. - Nêu được ví dụ về lực ma sát lăn. - Nêu được ví dụ về lực ma sát nghỉ. - Đề ra được cách làm tăng ma sát có lợi và giảm ma sát có hại trong một số trường hợp cụ thể của đời sống, kĩ thuật. 2. KÜ n¨ng [TH]. Nêu được 02 ví dụ về lực ma sát trượt. [TH]. Nêu được 02 ví dụ về lực ma sát lăn. [TH]. Nêu được 02 ví dụ về lực ma sát nghỉ. [VD]. Đề ra được cách làm tăng ma sát có lợi và giảm ma sát có hại trong một số trường hợp cụ thể của đời sống, kĩ thuật. 3.Thái độ: . Nghiêm túc, trung thực và hợp tác trong thí nghiệm. II. ChuÈn bÞ + Cho mçi nhãm: 1 lùc kÕ, 1 miÕng gç 1 mÆt nh½n, 1 qu¶ c©n. + GV: Tranh vßng bi. III. KiÓm tra bµi cò : 5’ HS1 : ThÕ nµo lµ hai lùc c©n b»ng? HS2 :Một vật chịu tác dụng của hai lực cân bằng thì trạng thái của nó có gì thay đổi kh«ng? HS3 :LÊy vÝ dô vÒ qu¸n tÝnh? V. Tiến trình tiết dạy 1. ổn định lớp 2. Các hoạt động dạy học TG HĐGV HĐHS NỘI DUNG 5 Hoạt động 1: Tổ chức tình huèng häc tËp GV: §V§: Ngµy x­a trôc b¸nh xe bß ch­a cã æ bi, Ngµy nay trôc b¸nh xe bß, trục bánh xe đạp . . . đã có æ bi. §Ó ph¸t minh ra æ bi con người đã phải mất hàng chôc thÕ kû. Bµi nµy gióp c¸c em hiÓu ®­îc ý nghÜa cña cña viÖc ph¸t minh ra æ bi.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> 15. Hoạt động 2: Nghiên cứu khi nµo cã lùc ma s¸t GV: Yêu cầu HS đọc thông tin môc 1 vµ tr¶ lêi c©u hái: Fmstrượt xuất hiện ở đâu? (?) Lực ma sát trượt xuất hiÖn khi nµo? (?) Dựa vào đặc điểm của ma sát trượt, em hãy kể ra 1 số ví dụ về ma sát trượt trong thùc tÕ. GV KL: Y/c HS l àm C1.. GV: Cầu thủ đá quả bóng trªn s©n, qu¶ bãng l¨n chËm dÇn råi dõng h¼n. Lùc nào đã tác dụng làm quả bóng ngừng chuyển động?. I- Khi nµo cã lùc ma s¸t. 1. Lực ma sát trượt. HS: §äc – T×m hiÓu vÝ dô vÒ lực cản trở chuyển động, từ đó nhận biết được đặc điểm của lực ma sát trượt. VD: Bánh xe đạp đang quay, nÕu bãp phanh m¹nh th× b¸nh xe ngừng quay và trượt trên mặt đường. Khi đó có lực ma s¸t gi÷a b¸nh xe vµ mÆt ®­êng. * Kết luận: Lực ma sát trượt sinh ra khi 1 vật trượt trên bề mÆt cña 1 vËt kh¸c. C1: Ma sát trượt sinh ra khi các em nhỏ chơi trượt trên cầu trượt. Ma sát giữa dây cung ở cần kéo của đàn nhị, violon,... với dây đàn;.... 2. Ma s¸t l¨n. HS: §äc – t×m hiÓu – ph©n tích ví dụ -> nhận biết đặc ®iÓm ma s¸t l¨n.. (?) Ma s¸t l¨n sinh ra khi nµo?. - Ma s¸t l¨n sinh ra khi 1 vËt l¨n trªn bÒ mÆt 1 vËt kh¸c HS: Th¶o luËn nhãm. GV: T×m thªm vÝ dô vÒ ma C2: VÝ dô vÒ ma s¸t l¨n: sát lăn trong đời sống và - Ma s¸t l¨n sinh ra ë c¸c viªn trong kü thuËt. bi đệm giữa trục quay với ổ trôc. - Ma s¸t sinh ra gi÷a con l¨n với mặt trượt. GV: Y/c HS nghiªn cøu HS: Quan s¸t h×nh 6.1. Cho H6.1, lµm C3. biÕt: (?) Trường hợp nào có ma C3: sát trượt? Trường hợp nào - Hình a, 3 người đẩy hòm cã ma s¸t l¨n? trượt trên mặt sàn. Khi đó gi÷a sµn víi hßm cã ma s¸t GV: (?) §Ó ®Èy ®­îc hßm trượt. trượt trên mặt sàn thì cần có - Hình b, 1 người đẩy hòm mấy người? nhẹ nhàng do có đệm bánh xe. Khi đó giữa bánh xe với (?) Để hòm trên bánh xe, để sàn có ma sát lăn. đẩy hòm chuyển động thì Nx: Từ 2 trường hợp trên cần có mấy người? chứng tỏ: độ lớn ma sát lăn (?) Từ đó em có nhận xét gì rất nhỏ so với ma sát trượt. về cường độ của ma sát trượt và cường độ của ma 3. Lùc ma s¸t nghØ s¸t l¨n? HS: §äc – quan s¸t h×nh 6.2 –. Lop8.net. I- Khi nµo cã lùc ma s¸t. 1. Lực ma sát trượt. Vd :. Kết luận: Lực ma sát trượt sinh ra khi 1 vật trượt trên bÒ mÆt cña 1 vËt kh¸c C1 Ma sát trượt sinh ra khi các em nhỏ chơi trượt trên cầu trượt. Ma sát giữa dây cung ở cần kéo của đàn nhị, violon,... với dây đàn;.... 2. Ma s¸t l¨n Vd :. Kết luận : Ma s¸t l¨n sinh ra khi 1 vËt l¨n trªn bÒ mÆt 1 vËt kh¸c C2 :Ma s¸t l¨n sinh ra ë các viên bi đệm giữa trục quay víi æ trôc.. C3 : - Hình a có ma sát trượt.. - H×nh b cã ma s¸t l¨n.. 3. Lùc ma s¸t nghØ Thí nghiệm.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> + Yêu cầu HS đọc hưóng dÉn thÝ nghiÖm vµ nªu c¸ch tiÕn hµnh. GV: Phát đồ dùng cho các nhãm HS. - Yªu cÇu HS tiÕn hµnh TN theo nhãm. - Yªu cÇu HS tr¶ lêi C4 vµ gi¶i thÝch.. (?) Em h·y t×m thªm vÝ dô về lực ma sát nghỉ trong đời sèng vµ trong kü thuËt.. GV: Chèt l¹i + Y/c HS tr¶ lêi C5. 15. Hoạt động 3: Tìm hiểu về lợi Ých vµ t¸c h¹i cña lùc ma s¸t trong đời sống và trong kĩ thuËt GV: Yªu cÇu HS quan s¸t H6.3, m« t¶ l¹i t¸c h¹i cña ma s¸t vµ biÖn ph¸p lµm giảm ma sát đó. - H×nh a, lùc ma s¸t xuÊt hiện ở xích xe đạp là lực ma. thu thËp th«ng tin. HS: Lµm TN theo h×nh 6.2 – Tr¶ lêi C4. - Các nhóm đọc số chỉ của lùc kÕ khi vËt nÆng ch­a chuyển động. C4 : có lực cản cân bằng C4: MÆc dï cã lùc kÐo t¸c với lục kéo gọi là lực ma sát dông lªn vËt nÆng nh­ng vËt vẫn đứng yên. Chứng tỏ giữa nghỉ , giữ cho vật đứng yờn mÆt bµn víi vËt cã 1 lùc c¶n. Lùc nµy c©n b»ng víi lùc kÐo để giữ cho vật đứng yên. - Khi t¨ng lùc kÐo th× sè chØ cña lùc kÕ t¨ng dÇn, vËt vÉn đứng yên. Chứng tỏ lực cản lên vật cũng có cường độ tăng dần, điều đó cho biết lực ma sát nghỉ có cường độ thay đổi theo t¸c dông lùc lªn vËt. VD: Trong đời sống, nhờ ma sát nghỉ người ta mới đi lại ®­îc, ma s¸t nghØ gi÷ bµn chân không bị trượt khi bước trªn mÆt ®­êng. - Trong kü thuËt: Trong d©y truyÒn s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm di chuyÓn cïng víi b¨ng truyÒn t¶i nhê lùc ma s¸t nghØ. * KÕt luËn: Lùc c©n b»ng víi lùc kÐo vËt khi vËt ch­a chuyển động gọi là lực ma sát nghØ. C5: Trong s¶n xuÊt: s¶n phẩm chuyển động cùng với b¨ng truyÒn nhê ms nghØ Trong đời sống: nhờ có ma sát nghỉ con người mới đi lại ®­îc... II- Lực ma sát trong đời sống vµ trong kü thuËt. 1. Lùc ma s¸t cã cã thÓ cã h¹i. HS: Quan s¸t h×nh 6.3 (a, b, c); Nªu t¸c h¹i cña lùc ma s¸t trong mỗi trường hợp. C6: a. Ma sát trượt: làm mòn xích đĩa Khắc phục: tra dầu mì. b. Ma sát trượt: làm mòn trục,. Lop8.net. II- Lực ma sát trong đời sèng vµ trong kü thuËt 1. Lùc ma s¸t cã cã thÓ cã h¹i. C6.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> s¸t g×? C¸ch lµm gi¶m lùc ma sát đó? GV chèt l¹i t¸c h¹i cña ma s¸t vµ c¸ch kh¾c phôc: tra dÇu mì gi¶m ma s¸t 8 - 10 lÇn; dïng æ bi gi¶m ma s¸t 20-30 lÇn. (?) ViÖc ph¸t minh ra æ bi cã ý nghÜa ntn?. c¶n trë C§. Kh¾c phôc: l¾p æ bi, tra dÇu mì. c. Ma sát trượt: làm cản trở C§ cña thïng. Kh¾c phôc: l¾p b¸nh xe con l¨n. 2. Lùc ma s¸t cã thÓ cã Ých. 2. Lùc ma s¸t cã thÓ cã C7: Ých a. B¶ng tr¬n, nh½n qu¸ kh«ng C7 viÕt ®­îc. GV: Y/c HS Quan s¸t h×nh - Biện pháp: Tăng độ nhám vẽ 6.4 (a, b, c). (?) Tưởng của bảng để tăng ma sát trượt tưởng xem nếu không có lực giữa phấn và bảng. b. Kh«ng cã ma s¸t gi÷a mÆt ma s¸t th× sÏ x¶y ra hiÖn r¨ng cña èc vµ vÝt th× èc sÏ bÞ tượng gì. (?) H·y t×m c¸ch lµm t¨ng láng kh«ng Ðp chÆt c¸c mÆt lực ma sát trong mỗi trường cần ghép… hîp? - Biện pháp: Tăng độ sâu của r·nh ren GV: Chèt l¹i phÇn II, Độ nhám của sườn bao diªm c. - Biện pháp Tăng độ sâu khÝa r·nh mÆt lèp. 5 Hoạt động 4: Vận dụng III. VËn dông. III. VËn dông. - Yªu cÇu häc sinh tr¶ lêi C8: a. V× ma s¸t nghØ gi÷a sµn C8 c©u C8 với chân người rất nhỏ  ma s¸t cã Ých. b. Lùc ma s¸t lªn lèp « t« qu¸ nhỏ nên bánh xe bị quay trượt  ma s¸t cã Ých. c. Vì ma sát giữa mặt dường với đế giày làm mòn đế  ma s¸t cã h¹i. d. Để tăng độ bám của lốp xe víi mÆt ®­êng  ma s¸t cã lîi. V. Cñng cè : GV: Kh¸i qu¸t néi dung bµi d¹y. + GV Y/c HS: §äc phÇn ghi nhí. . VI. Hướng dẫn học ở nhà : - Häc thuéc phÇn ghi nhí. - Lµm bµi tËp, C9: 6.1  6.5 ( SBT) - Đọc trước bài “áp suất” -Rút kinh nghiệm sau tiết dạy :. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span>