Giáo án Ngữ văn lớp 7 tiết 7: Bố cục trong văn bản

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Teân baøi daïy : Baøi 2 : BOÁ CUÏC TRONG VAÊN BAÛN Tieát chöông trình : Tieát : 07. Tuaàn : 02. Ngaøy daïy : I. Mục tiêu cần đạt: Giuùp hoïc sinh hieåu roõ : -Tầm quan trọng của bố cục trong văn bản, trên cơ sở đó có ý thức xây dựng bố cục khi tạo lập văn baûn. -Thế nào là bố cục rành mạch và hợp lí để bước đầu xây dựng được những bố cục rành mạch, hợp lí cho caùc baøi vaên. -Tính phổ biến và sự hợp lí của dạng bố cục 3 phần, nhiệm vụ của mỗi phần trong bố cục, để từ đó có thể làm mở bài, thân bài, kết bài cho đúng hướng hơn, đạt kết quả tốt hơn. II. Chuaån bò : Giáo viên : Soạn tốt giáo án, tham khảo tài liệu, chuẩn bị đồ dùng dạy học, giải các bài tập. Học sinh : Học thuộc bài cũ, làm bài tập ở nhà, soạn bài mới trước ở nhà. III. Các họat động trên lớp : 1. Ổn định lớp : (Kiểm tra sỉ số lớp). 2.Kieåm tra baøi cuõ : (6’) ?. Chỉ ra những tình cảm chân thành, sâu nặng của anh em Thành, Thủy trong văn bản “Cuộc chia tay với những con búp bê” ? ?. Nêu vài nét về nghệ thuật viết truyện đặc sắc của tác giả Khánh Hoài trong văn bản “Cuộc chia tay với những con búp bê” của ông ? 3. Giảng bài mới : a. Giới thiệu bài mới : (1’) Trong bóng đá hoặc trong các trận đánh những người lãnh đạo có sự sắp xếp đội hình, phải có sự dàn trận, có như thế thì các trận bóng đá hay các trận đánh mới có kết quả. Trong một văn bản củng vậy, nó không thể bị xáo trộn giữa các ý, các phần, mà phải có sự sắp xếp cho rạch ròi, hợp lý. Sự sắp xếp đó trong văn bản là gì, để hiểu sâu hơn về điều đó hôm nay các em sẽ học bài “Bố cục trong văn bản”. b.Tiến trình hoạt động dạy và học : TG NOÄI DUNG 7’ I. Bố cục và những yêu cầu. HOẠT ĐỘNG CỦA GV. HOẠT ĐỘNG CỦA HS. -GV cho hs đọc câu hỏi 1a, SGK trang 28 (2 hs đọc – có nhận xét cách đọc). GV hỏi : ? Vaên baûn seõ nhö theá naøo neáu các ý trong d0ó không được sắp xếp theo trật tự, thành hệ thống ? (HS trả lời – GV kết luaän). ? Vì sao khi xây dựng văn bản, cần phải quan tâm đến bố cục ? (HS trả lời – GV kết luận). -HS đọc to, rõ ràng, chuẩn xaùc caâu hoûi vaø chuù yù.. trong vaên baûn : 1. Boá cuïc trong vaên baûn :. - 14 -. Lop8.net. -Sẽ không trở thành là văn bản được ví các ý trình bày không trình tự, không hợp lý, người đọc khó tiếp nhận. -Sự sắp xếp nội dung các phaàn trong vaên baûn theo một trình tự hợp lý gọi là.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> boá cuïc, caùc yù trình baøy… Sau đó GV gọi hs đọc to điểm -HS đọc to phần ghi nhớ, thứ nhất ở phần ghi nhớ, có thể trả lời bài tập 1 SGK trang cho hs laøm baøi taäp 1 SGK trang 30. Văn bản không thể được viết 30. moät caùch tuøy tieän maø phaûi coù boá cục rõ ràng. Bố cục là sự bố trí, sắp xếp các phần, các đoạn theo một trình tự, một hệ thống rành mạch và hợp lý.. 10’. GV noùi caâu chuyeån sang phaàn 2 2. Những yêu cầu về bố cục của bài học. trong vaên baûn : -GV gọi hs đọc to VD 2 ở SGK trang 29. Sau đó GV thống nhất với hs : Đây là một văn bản lộn xộn, khó tiếp nhận so với văn bản ngữ văn 6. ?. Đồng thời là 2 văn bản kể nhöng taïi sao 1 vaên baûn deã tieáp nhaän vaø moät vaên baûn khoù tieáp nhận ? (HS trao đổi thảo luận – GVKL). -GV gợi ý : Sắp đặt các câu, các đoạn trong văn bản có mấy đoạn, các ý ở mỗi đoạn có tập trung quanh moät yù chung coù thống nhất không, các ý đoạn này với đoạn kia có phân biệt được với nhau không ? ? Muốn tiếp nhận được dễ dàng thì trong vaên baûn boá cuïc phaûi như thế nào ? (HS trả lời – GV keát luaän) -Sau đó GV gọi một hs đọc to phần gạch đầu dòng thứ nhất ở -Nội dung các phần, các đoạn điểm hai – cho hs ghi bài. trong vaên baûn phaûi thoáng nhaát chặt chẽ với nhau, đồng thời giữa chúng phải có sự phân biệt raïch roøi. -GV chuyeån yù : Coù phaûi raønh. - 15 -. Lop8.net. -HS đọc to, chuẩn xác VD vaø chuù yù laéng nghe.. -Vì văn bản kể ở VD các ý ở mỗi đoạn không tập trung, xoay quanh vấn đề chính cuûa vaên baûn- khoâng hợp lý. -HS thảo luận – trao đổi để trả lời.. -Boá cuïc cuûa vaên baûn phaûi rõ ràng, rành mạch từng phần, từng đoạn, các đoạn phaûi raïch roøi. -HS đọc to, rõ ràng, chuẩn xaùc phaàn noäi dung cuûa ghi nhớ..

<span class='text_page_counter'>(3)</span> 10’. maïch laø moät yeâu caàu duy nhaát đối với một bố cục không ? -GV gọi hs đọc VD 2 (2), SGK trang 29. GV ñaët caâu hoûi : ? Vaên baûn neâu trong VD goåm mấy đoạn ? Nội dung của mỗi đoạn văn ấy có tương đối thống nhất không ? Ý giữa các đoạn có phân biệt với nhau rõ ràng không ? (Có phải là đoạn đầu nói đến việc anh hay khoe, đang muốn khoe mà chưa khoe đuợc, còn đến đoạn sau thì anh ta đã khoe được không ?) ? Caùch keå chuyeän nhö treân baát hợp lý ở chỗ nào ? (HS trả lời – GV keát luaän) -GV keát luaän boá cuïc cuûa vaên bản phải hợp lý để người đọc tiếp nhận được dễ dàng. Cho hs đọc phần gạch đầu dòng -Trình tự sắp xếp các ý, các hai, ở điểm 2, cho ghi bài. đoạn phải giúp người đọc, người viết dễ dàng đạt được mục đích đã đặt ra. -GV noùi caâu chuyeån sang phaàn 3 3. Caùc phaàn cuûa boá cuïc : cuûa baøi hoïc. ? Caùc em cho moät VD veà moät văn bản mà mình đã tạo lập (dễ nhaän ra boá cuïc). (HS tìm VD, GVKL cho HS). ? Haõy neâu nhieäm vuï ba phaàn : mở bài, thân bài, kết bài trong văn bản miêu tả ? (HS trả lời – GV keát luaän) ? Coù caàn phaân bieät nhieäm vuï cuûa moãi phaàn khoâng ?Vì sao ? (HS trả lời – GV kết luận) ? Có bạn nói rằng phần mở bài chỉ là sự tóm tắt rút gọn của phaàn thaân baøi, coøn phaàn keát baøi chẳng qua là sự lặp lại lần nữa cuûa phaàn thaân baøi. Noùi nhö vaäy. - 16 -. Lop8.net. -Có hai đoạn, các ý chưa thoáng nhaát, caùc yù trong đoạn chưa phân biệt rõ raøng.. -Raát loän xoän, khoù tieáp nhaän, noäi dung caùc caâu khoâng thoáng nhaát nhau. -HS chú ý lắng nghe và đọc to, roõ raøng phaàn noäi dung ghi nhớ.. -Ñôn xin nghæ hoïc, vieát laù thö.. -3 phần : Mở bài, thân bài, kết bài. Mở bài : Giới thiệu đối tượng, Thân bài : Miêu tả đối tượng, Kết bài : Cảm nghỉ về đối tượng. -Caàn phaân bieät roõ raøng nhiệm vụ của từng phần vì moãi phaàn coù moät noäi dung rieâng. -Nói như vậy không đúng vì mở bài chỉ là ghiới thiệu đối tượng và sự việc, còn.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> có đúng không ? Vì sao ? (HS trả lời – GV kết luận) -Sau đó GVKL vai trò của ba phaàn boá cuïc cuûa vaên baûn vaø nhiệm vụ từng phần của nó cho hs thấy để làm văn bản tốt. Cho hs đọc điềm ba ở phần ghi nhớ, Văn bản thường được xây dựng SGK trang 30. theo moät boá cuïc goàm 3 phaàn : Mở bài, Thân bài, Kết bài.. phaàn keát baøi laø boäc loä caûm xúc cá nhân về đối tượng và sự việc… -HS chú ý lắng nghe và đọc to, rõ ràng phần ghi nhớ để naém baøi.. -GV cần lưu ý cho hs cụm từ trong nội dung vừa ghi “thường -HS chú ý lắng nghe để được xây dựng”. naém noäi dung baøi hoïc. II. Luyeän taäp : (7’) 1. (SGK trang 30) GV cho hs đọc bài tập, xác định yêu cầu bài tập, nắm yêu cầu bài tập, hướng dẫn hs cách làm theo yêu cầu của bài tập ở SGK, HS trao đổi tự tìm ra, đứng lên trình bày. HS đọc bài tập, nắm yêu cầu bài tập, trả lời đáp án bài tập theo phần hướng dẫn sau : Cách kể về đoạn văn “Hai con dê” (tập đọc 1) sau : a) Con nào cũng muốn tranh sang trước, không con nào chịu nhường con nào.Chúng hút nhau. Cả hai đều rơi tỏm xuống suối. Dê đen và dê trắng cùng qua một chiếc cầu hẹp. Dê đen đi đằng này lại, dê trắng đàng kia sang. b) Dê đen và dê trắng cùng qua một chiếc cầu hẹp. Dê đen đi đàng này lại dê trắng đi đàng kia sang.Con nào cũng muốn tranh sang trước, không con nào chịu nhường con nào. Chúng hút nhau. Cả hai đều rơi tõm xuống suối. Trong hai cách kể trên : Cách a đưa kết quả sự việc trước nguyên nhân sự việc, làm cho người đọc khó hiểu và không có hứng thú. Cách b, nguyên nhân sự việc trước kết quả sự việc, dễ hiểu vì câu chuyện có đầu có đuôi, làm người đọc tò mò theo doĩu câu chuyện. 2. (SGK trang 30). GV : Cho hs đọc bài tập 2, xác định yêu cầu và nắm yêu cầu bài tập, hướng dẫn hs cách làm bằng cách gợi nhớ lại những nội dung của văn bản “Cuộc chia tay với những con búp bê” vừa học, HS thảo luận, gọi từng hs xác định nội dung, đứng lên trả lời, GVKL. HS : Đọc bài tập, xác định yêu cầu bài tập, nắm yêu cầu bài tập, trả lời bài tập theo đáp án sau : Bố cục truyện “Cuộc chia tay với những con búp bê” có những nội dung sau : -Mẹ bắt hai con phải chia đồ chơi. -Hai anh em Thaønh, Thuûy raát thöông nhau. -Chuyeän veà hai con buùp beâ. -Thành đưa em đến lớp chào cô giáo và các bạn. -Hai anh em phaûi chia tay. -Thủy để lại cả hai con búp bê cho Thành.. - 17 -. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Các phần của truyện được xếp đặc theo thứ tự thời gian và được phân biệt rạch ròi cho nên bố cục đó là rành mạch và hợp lí. Tuy nhiên câu chuyện đó vẫn có thể kể theo một bố cục khác cũng được, miễn là đảm bảo yêu cầu rành mạch, hợp lí. 4. Cũng cố kiến thức : (3’) ? Đọc lại toàn bộ phần ghi nhớ SGK trang 30. ? Taïi sao caàn phaân bieät nhieäm vuï ba phaàn cuûa boá cuïc vaên baûn ?. 5. Daën doø : (1’) -Veà nhaø hoïc thuoäc baøi, laøm tieáp caùc baøi taäp 3 SGK trang 30, 31. -Xem trước nội dung bài “Mạch lạc trong văn bản” SGK trang 31, 32.. - 18 -. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span>