Bài 1. Sơ lược về môn Lịch sử

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

ôm qua, tôi thăm phố cổ Hà Nội và ăn bún chả rất ngon, có uống ln bia Hà Nội. Đường phố đông đúc
và trong đời tôi chưa từng thấy nhiều xe máy như vậy. Tôi chưa thử qua đường, nhưng sau này có dịp
trở lại Việt Nam, các bạn hãy chỉ cho tôi cách qua đường như thế nào.

Tôi không phải tổng thống Mỹ đầu tiên đến Việt Nam trong những năm gần đây, nhưng tôi là người đầu
tiên - cũng như các bạn - trưởng thành sau cuộc chiến tranh Việt Nam.

Khi lực lượng quân sự cuối cùng củaMỹ rời Việt Nam, lúc đó tôi 13 tuổi. Lần đầu tiên tôi tiếp xúc với
người Việt Nam là lúc đang lớn lênở Hawaii, nơi có một cộng đồng người Việt. Nhiều người trẻ Việt
Nam, và thế hệ trẻ hơn tôi, giống như hai con gái tôi, khi sinh ra và lớn lên chỉ biết đến hịa bình và
quan hệ bình thường hóa Việt Nam - Hoa Kỳ.

Khi đến đây tôi ý thức về quá khứ, ý thức về một lịch sử khó khăn, nhưng chúng ta đều hướng về
tương lai. Hoa Kỳ và Việt Nam đều hướng tới sự thịnh vượng, an ninh và ổn định.

Tôi trân trọng quá khứ lịch sử rất huy hồng của Việt Nam. Hàng nghìn năm, Việt Nam đã trồng cấy
ở mảnh đất này. Lịch sử được viết lên những chiếc trống đồng Đông Sơn. Hà Nội đã đứng vững trên
dịng sơng Hồng hơn 1.000 năm. Thế giới đều biết đến lụa và những danh họa của Việt Nam. Còn Văn
Miếu là bằng chứng hiếu học của người Việt Nam.

Tuy nhiên cũng có nhiều thế kỷ, các bạn bị ngoại bang chiếm đóng, vận mệnh của các bạn lại bị quyết
định bởi người khác, đất nước không nằm trong tay các bạn. Nhưng cũng như những cây tre, tinh
thần bất khuất của người Việt Nam như Lý Thường Kiệt đã ghi lại: "Sông núi nước Nam vua Nam ở/
<i>Rành rành định phận ở sách trời". </i>

Hôm nay chúng ta cũng nhớ tới lịch sử giữa người Việt và người Mỹ mà thường chúng ta đã bỏ quên.
Hơn 200 năm trước, một bậc tiền bối người Mỹ, Thomas Jefferson, đi tìm lúa gạo cho nơng trại của
ngài và ơng đã tìm đến gạo Việt Nam, loại gạo nổi tiếng vì trắng nhất, ngon nhất, lại có năng suất.
Từ đó, những tàu bn đã đến Việt Nam lấy gạo.

Trong Thế chiến thứ 2, người Mỹ đã tới hỗ trợ nhân dân Việt Nam chống ngoại xâm. Khi đọc Tuyên

ngơn độc lập của Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trích tun ngơn độc lập của Mỹ, nói rằng mọi
người sinh ra bình đẳng, tạo hóa cho họ các quyền bất khả xâm phạm, trong đó có quyền sống, quyền
tự do, quyền mưu cầu hạnh phúc.

Ở một vài thời điểm, lý tưởng chung và lịch sử chống thực dân có thể đã đưa chúng ta xích lại gần
nhau sớm hơn, thế nhưng Chiến tranh lạnh và nỗi lo sợ chủ nghĩa cộng sản đã đẩy chúng ta tới một
cuộc chiến. Chúng ta đã nhận thức được sự thật đau đớn rằng: một lần nữa Hoa Kỳ và Việt Nam nhận
được bài học rằng dù cho thế nào đi nữa đều mang lại đau đớn và bi kịch.

Từ những bàn thờ, từ những nghĩa trang hãy nhớ rằng có khoảng 3 triệu thường dân và binh sĩ ở cả
hai phía đã hi sinh. Trên bức tường tưởng niệm ở Washington, người ta có thể chạm vào tên của
58.315 binh sĩ Mỹ vĩnh viễn khơng trở về.

Ở cả hai nước, các gia đình vẫn cảm nhận được nỗi đau mất mát người thân, bạn bè. Tại Mỹ, chúng
tôi học được rằng cho dù khác biệt thế nào, chúng ta vẫn phải vinh danh và tôn trọng khi họ trở về nhà
sau nhiệm vụ.

Hôm nay người Việt và người Mỹ ngồi lại với nhau, cùng nhận thức nỗi đau và sự hi sinh của cả hai
phía.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

Chúng tơi thấy được sự phát triển của Việt Nam, bằng chứng là các tòa nhà cao tầng, những trung tâm
thương mại mới xây, các thành phố vệ tinh... tại Hà Nội, TP.HCM. Chúng tơi thấy Việt Nam có một thế
hệ mới tiếp cận cơng nghệ, có nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp. Việt Nam có 10 triệu tài khoản

Facebook và Instagram. Các bạn trẻ khơng chỉ đăng hình selfie, dù rằng tôi nghe họ selfie rất nhiều và
vừa qua nhiều người muốn selfie cùng tơi, mà cịn biết lên tiếng cho những điều mình quan tâm, đơn
cử là lên tiếng cứu những cây cổ thụ tại Hà Nội.

Những điều này thể hiện rõ ràng sự tiến bộ trong đời sống người dân. Việt Nam đã nhanh chóng xóa
được nghèo đói, tăng thu nhập gia đình và đưa hàng triệu người nhanh chóng gia nhập tầng lớp trung

lưu. Đói nghèo, bệnh tật, chết khi sinh... đều giảm. Số người có nước sạch tăng cao, số trẻ em cả trai
và gái được đi học tiếp tục tăng. Đây là những tiến bộ vượt bậc mà các bạn đạt được trong một
khoảng thời gian rất ngắn.

Và Việt Nam cũng tạo ra những thuận lợi trong quan hệ hai nước. Từ trong đối thoại, chúng ta thấy
rằng cả hai bên đều mong muốn thay đổi. Đây là nguồn gốc giúp hai nước hàn gắn, cho phép chúng ta
tìm kiếm những binh lính mất tích, đưa họ trở về nhà; cho phép chúng ta gỡ bom mìn chưa nổ để
không đứa trẻ nào bị mất oan chân khi rong chơi ngồi đồng.

Khơng chỉ tiếp tục giúp đỡ trẻ em khuyết tật của Việt Nam, chúng tơi cịn hỗ trợ Việt Nam tẩy chất độc
da cam, dioxin, giúp Việt Nam có thêm nhiều đất canh tác. Chúng tơi tự hào vì cơng việc đang phối hợp
tiến hành tại Đà Nẵng và chúng tôi sẽ tiếp tục hỗ trợ tẩy độc ở sân bay Biên Hòa.

Xin hãy đừng quên rằng q trình hịa giải giữa hai nước chúng ta có cơng lớn của các cựu chiến binh
từng đối đầu. Thượng nghị sĩ John McCain, người từng bị giam giữ nhiều năm trong chiến tranh, đã
đến gặp Đại tướng Võ Ngun Giáp và ơng nói rằng: “Hai nước chúng ta không nên là kẻ thù, mà
hãy làm bạn”.

Nhiều người Mỹ và Việt đã nỗ lực hàn gắn những vết thương và đem lại lợi ích cho hai nước, ví
dụ như trung úy hải quân mà giờ là Ngoại trưởng John Kerry. Xin cảm ơn ngài ngoại trưởng. Chính
nhờ những cựu chiến binh, chúng ta tìm ra được hướng đi bởi chính họ, những người lính có đủ dũng
khí để mưu cầu hịa bình.

Thương mại tự do ngày càng tăng lên và các sinh viên, học giả nghiên cứu với nhau nhiều hơn. Hoa
Kỳ đón sinh viên Việt Nam nhiều hơn bất kỳ nước nào khác ở Đông Nam Á. Mỗi năm Việt Nam đón
ngày càng nhiều du khách Mỹ, trong đó rất nhiều người "Mỹ balô" trẻ. Họ tới 36 phố phường cổ Hà
Nội, mua sắm ở Hội An, tham quan cố đô Huế.

Là người Việt và người Mỹ, chúng ta có liên hệ với nhau, như nhạc sĩ Văn Cao viết: “Từ nay người biết
<i>quê người. Từ nay người biết thương người”.</i>

Trong cương vị tổng thống, tôi muốn tiếp tục những sự phát triển trong quan hệ hai nước và với quan
hệ đối tác tồn diện, chính phủ hai nước ngày càng làm việc gần gũi với nhau hơn bao giờ hết.
Mục tiêu của tôi trong chuyến thăm này là xây dựng nền tảng ngày càng vững chắc hơn cho quan hệ
hai nước trong nhiều thập kỷ tới. Mối quan hệ lâu dài của hai đất nước chúng ta, bắt đầu từ Thomas
Jefferson từ hơn hai thế kỷ trước, bây giờ bắt đầu một chu kỳ mới. Chúng ta đã mất rất nhiều năm, với
nhiều nỗ lực hàn gắn quan hệ. Hôm nay, tôi muốn nói một điều mà trước đây chúng tơi khơng thể
tưởng tượng được: hai nước đã trở thành bạn bè, đối tác của nhau.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

Quan hệ đối tác giữa Mỹ với Việt Nam dựa trên những điều căn bản: Việt Nam là một nước có chủ
quyền độc lập ở Đơng Nam Á và khơng có quốc gia nào khác có quyền áp đặt lên ý chí hay quyết định
vận mệnh. Đồng thời Hoa Kỳ rất quan tâm đến sự thành công của đất nước Việt Nam.

Quan hệ hợp tác toàn diện giữa Hoa Kỳ và Việt Nam vẫn ở trong giai đoạn đầu. Vào thời điểm rời
nhiệm vụ, tôi thấy rằng quan hệ này sẽ còn tiếp tục dẫn dắt chúng ta trong nhiều thập kỷ tới.

Đầu tiên, chúng ta cần hợp tác nhiều hơn để tạo ra và đem lại nhiều cơ hội và thịnh vượng thật sự cho
người dân hai nước. Chúng ta biết những nguyên liệu cần thiết cho nền kinh tế toàn cầu trong thế kỷ
21. Nền kinh tế và thương mại toàn cầu sẽ phát triển, đặc biệt ở các nước có pháp quyền và có hành
lang pháp lý đúng đắn. Người ta sẽ không muốn bán hàng hay học hành nếu không biết mình được đối
xử như thế nào. Trong nền kinh tế dựa trên tri thức, công việc sẽ được giao cho những người có tự do
lựa chọn hay được trao đổi ý tưởng để sáng tạo.

Hợp tác toàn diện không chỉ là việc một nước mang sang nước khác nguồn tài nguyên mà còn là đầu
tư vào nguồn lực con người, kỹ năng đào tạo và nhân tài, dù họ sống ở thành thị hay nông thông. Đây
là hình thức hợp tác mà Mỹ đề nghị.

Như tơi đã nói, ngày hơm qua, đội hịa bình (Peace Corps) đã đến Việt Nam để tập trung dạy học. Thế
hệ trẻ trước đây của người Mỹ đến Việt Nam để chiến đấu, nhưng thế hệ sau của chúng tơi lại đến
để đóng góp cho sự phát triển, dạy học và làm sâu sắc hơn tình hữu nghị hai nước.

Các công ty hàng đầu, đại học danh tiếng Mỹ đã đến Việt Nam để hợp tác, đào tạo về khoa học cơng
nghệ, tốn học, y tế… Khi chào đón cơng dân, thanh niên Việt Nam sang Mỹ, chúng tôi cũng thấy thế
hệ trẻ Việt Nam xứng đáng được hưởng những giá trị giáo dục tốt hơn ngay tại quê nhà.

Do vậy, tôi rất vui mừng thông báo, mùa thu năm nay Đại học Fulbright sẽ đi vào hoạt động tại
TP.HCM. Đại học phi lợi nhuận, chất lượng cao này sẽ cấp nhiều học bổng cho sinh viên Việt Nam.
Các sinh viên, học giả, nhà nghiên cứu sẽ tập trung vào các lĩnh vực như chính sách cơng, quản trị
doanh nghiệp, máy tính, hợp tác trong tất cả các lĩnh vực từ thơ của Nguyễn Du, triết học của Phan
Chu Trinh tới lĩnh vực tốn của giáo sư Ngơ Bảo Châu…

Chúng tơi mong muốn sẽ kết nối những doanh nghiệp trẻ Việt - Mỹ. Nếu có thể tiếp cận với cơng nghệ,
kỹ năng cần thiết thì tơi tin rằng khơng gì có thể cản bước các bạn, đặc biệt những phụ nữ tài năng,
tiến bước đến thành công. Chúng tôi tin rằng chất lượng tổng quan là điều cực kỳ quan trọng.

Từ thời đại Hai Bà Trưng đến nay, người phụ nữ tự tin, mạnh mẽ ln đóng góp rất lớn giúp đất nước
Việt Nam phát triển. Điều này rất rõ và khi đi khắp thế giới, tơi thường nói rằng gia đình, cộng đồng hay
đất nước sẽ thịnh vượng nếu như phụ nữ có cơ hội bình đẳng để thành công trong trường học, việc
làm... Điều này đúng ở khắp nơi, cũng như ở Việt Nam.

Chúng tôi tiếp tục làm việc để phát huy hết tiềm năng của nền kinh tế Việt Nam, bằng hiệp định TPP.
Hiệp định này giúp các bạn bn bán nhiều hàng hóa hơn cho thế giới, đồng thời thu hút nhiều đầu tư
hơn. TPP địi hỏi phải có cải cách và Hoa Kỳ sẵn sàng giúp đỡ Việt Nam tuân thủ đầy đủ những cam
kết.

Cá nhân tơi ủng hộ TPP vì nó giúp Việt Nam khơng phải phụ thuộc thương mại với bất cứ quốc gia nào
và có thể mở rộng thị trường với nhiều nước, trong đó có Hoa Kỳ. Đồng thời, các bạn cũng có thể mua
được nhiều hàng hóa tốt hơn từ nước Mỹ.

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

TPP cũng tạo ra môi trường bảo vệ tốt nhất cũng như có tiêu chuẩn chống tham nhũng cao nhất so với

bất kỳ thỏa thuận thương mại nào trên thế giới. Tất cả chúng ta phải tuân thủ triệt để vì một nền kinh tế
thịnh vượng và một quốc gia an ninh.

Tất cả chúng ta phải nỗ lực đảm bảo và hợp tác trong chương trình đào tạo an ninh chung. Trong
chuyến thăm này của tôi, hai bên đã nhất trí xây dựng niềm tin, tiếp tục cơng tác đào tạo, cung cấp
thiết bị cho cảnh sát biển, năng lực bảo vệ hàng hải cũng như cứu trợ nhân đạo trong thiên tai.
Hôm qua, tôi đã tuyên bố Mỹ sẽ dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam, đảm
bảo Việt Nam có thể có vũ khí cần thiết để đảm bảo an ninh. Chúng tôi mong muốn thể hiện rõ Hoa Kỳ
bình thường hóa tồn bộ quan hệ với Việt Nam.

Thế kỷ 20 đã dạy cho tất cả chúng ta, kể cả Mỹ và Việt Nam, rằng trật tự quốc tế, trong đó nền an ninh
của chúng ta, đặt nền móng trên những nguyên tắc cơ bản. Quốc gia dù lớn hay nhỏ đều có chủ quyền
riêng và phải được tơn trọng tồn vẹn lãnh thổ. Các nước lớn không được bắt nạt các nước nhỏ
hơn; việc giải quyết các tranh chấp cần tiến hành hịa bình. Các thể chế khu vực như ASEAN và cấp
cao Đơng Á cần được củng cố.

Đó là điều mà tơi tin tưởng, nước Mỹ tin tưởng và đó là kiểu hợp tác mà Hoa Kỳ muốn đề nghị trong
khu vực. Đây cũng là điều tơi nói khi là tổng thống Mỹ đầu tiên đến thăm Lào trong năm nay.

Ở Biển Đông, chúng tôi không phải là một bên tranh chấp, nhưng Hoa Kỳ khẳng định và đề cao quyền
tự do hàng hải và hàng không; tự do thương mại không bị cản trở; giải quyết các tranh chấp thông qua
pháp lý và luật pháp quốc tế. Nước Mỹ sẽ đưa tàu và máy bay đến bất kỳ nơi nào mà luật pháp quốc tế
cho phép, và ủng hộ quyền của các nước khác hành động như vậy.

Cho dù chúng ta hợp tác chặt chẽ trong những lĩnh vực tôi vừa đề cập, tôi cũng phải kể ra những khác
biệt giữa hai chính phủ, trong đó phải nói đến vấn đề nhân quyền. Một trong các điểm trong quan hệ
đối tác của chúng ta là giải quyết sự khác biệt về nhân quyền.

Tôi nói điều này bởi khơng có quốc gia nào hồn hảo. Sau hai thế kỷ lập nước, chúng tôi vẫn đang
phải cố gắng đạt được những ý tưởng chúng tôi đã đề ra khi chúng tôi lập quốc, như kinh tế có phần

thâm hụt, thậm chi cho chính trị, gia tăng bất bình đẳng thu nhập giữa những nhóm người, rắc rối trong
hệ thống pháp lý hình sự, phụ nữ vẫn chưa được trả lương bằng nam giới.

Nước Mỹ có những vấn đề của riêng mình và khơng hề miễn nhiễm với những chỉ trích. Ngày nào
chúng tơi cũng nhận được phê bình, nhưng những lời chỉ trích giúp chúng tơi tranh luận cởi mở
để nhận biết sự chưa hồn hảo và từ đó có thể phát triển hơn, thịnh vượng hơn và công bằng hơn.
Việc mọi người có quyền đưa ra lời phê phán chính là điều giúp xã hội tiến bộ hơn. Hoa Kỳ không
muốn áp đặt cho Việt Nam, chúng tôi tin rằng giá trị Hoa Kỳ mà chúng tơi nói là giá trị phổ quát được
nêu trong Hiến pháp Liên Hiệp Quốc như người dân có quyền tự do ngơn luận, tự do báo chí... Đây là
những điều đã được nêu trong Hiến pháp Việt Nam.

Vấn đề của mỗi quốc gia là đều cố gắng thực hiện những điều này, đảm bảo rằng những người trong
chính phủ luôn trung thành với lý tưởng này.

Trong những năm qua, Việt Nam có nhiều tiến bộ, và với hiến pháp mới, nhiều vấn đề được cởi mở
hơn, trong đó ngân sách được cơng khai và cộng đồng có quyền tiếp cận thơng tin nhiều hơn. Tơi cũng
phải nói rằng Việt Nam đã thực hiện cải tổ lao động và kinh tế chiếu theo hiệp định TPP và đây là bước
tiến tích cực. Và tương lai của Việt Nam sẽ được quyết định chính bởi người Việt.

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

ngơn luận, tự do bày tỏ chính kiến, khi người dân có thể tiếp cận mạng xã hội mà khơng bị ngăn cản,
sẽ giúp cho sự sáng tạo.

Phải biết rằng, nền kinh tế cần thử những ý tưởng mới và đây là nguyên nhân ra đời của Facebook. Đó
cũng là lý do ra đời của những công ty lớn, bởi nó bắt nguồn từ những ý tưởng khác biệt và những ý
tưởng này phải được chia sẻ.

Việc những nhà báo, blogger có thể chỉ ra những điểm bất cơng cho thấy sự tin tưởng vào chính quyền
đã xây dựng niềm tin cộng đồng rằng hệ thống pháp lý đang hoạt động tốt.

Khi các ứng viên tranh cử và tự do thực hiện chiến dịch và cử tri có thể lựa chọn người lãnh đạo trong

các cuộc bầu cử tự do minh bạch, quốc gia sẽ mạnh hơn vì người dân hiểu rằng tiếng nói của họ được
lắng nghe và khi đó sẽ có những thay đổi nhẹ nhàng, đưa người mới vào trong hệ thống.

Tự do tôn giáo khơng chỉ giúp mọi người thể hiện đầy đủ tình yêu và lòng trắc ẩn, điều vốn là cốt lõi giá
trị của mọi tôn giáo. Và họ thể hiện điều này thông qua các hoạt động cộng đồng như trường học, bệnh
viện, chăm sóc người nghèo...

Những quyền này khơng đe dọa tới sự ổn định mà thực sự giúp củng cố cho nền tảng phát triển.
Những điều này giúp nhân dân tồn thế giới, khơng chỉ riêng Việt Nam, có thể xóa bỏ chủ nghĩa thực
dân. Và tơi tin rằng đảm bảo những quyền này là thể hiện đầy đủ nhất của sự độc lập, kể cả tại Việt
Nam, nơi các bạn tự nhận là chính phủ của dân, do dân và vì dân.

Việt Nam sẽ có cách làm khác Hoa Kỳ và cả hai nước cũng sẽ hành xử khác với bất kỳ nước nào khác
nhưng có những điểm chính mà tất cả các nước phải thực hiện và cố gắng phát triển. Trong tám năm
ở cương vị tổng thống, nhìn nhiều quốc gia khác trên thế giới, tôi thấy rất nhiều nước đang hành động
cố gắng cải thiện chính họ.

Hợp tác hồn tồn có thể giúp chúng ta đối mặt thách thức tồn cầu mà khơng quốc gia nào có thể
đơn độc tự giải quyết. Việt Nam cần bảo vệ các nơi như vịnh Hạ Long, Sơn Đng vì tương lai con
cháu chúng ta.

Nước biển tăng sẽ làm ảnh hưởng đến các vùng ven biển và Việt Nam cần thực hiện cam kết của
Thỏa thuận Paris chống lại ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, chống lại ảnh hưởng xâm nhập mặn và
đưa năng lượng sạch đến những nơi như đồng bằng sông Cửu Long - nơi cung cấp thực phẩm lớn
cho thế giới.

Chúng ta cũng phải giúp đỡ cho các nước để xây dựng năng lực về nhiều vấn đề như cải thiện y tế.
Mỹ vui mừng khi đã giúp đỡ Việt Nam tham gia lực lượng gìn giữ hịa bình của Liên Hiệp Quốc và giúp
đỡ đào tạo các binh lính cho lực lượng này.

Điều đáng nói, trước đây Hoa Kỳ và Việt Nam đứng ở hai chiến tuyến nhưng giờ đây lại cùng hợp tác
giúp các nước khác đạt được hịa bình. Bằng mối quan hệ song phương, Hoa Kỳ và Việt Nam giúp tạo
ra môi trường quốc tế.

Viễn cảnh tôi vẽ ra không thể thực hiện một sớm một chiều và khơng hề trơn tru; có thể sẽ gặp khó
khăn trên đường đi, sẽ có lúc hiểu lầm. Và khi đó, cần sự bình tĩnh, đối thoại chân thành, trong đó hai
bên đều hành động theo hướng tiếp tục thay đổi.

Nhìn vào lịch sử, thách thức mà chúng ta vượt qua, tôi lạc quan tin vào tương lai quan hệ của hai nước
chúng ta. Niềm tin của tôi là nhờ nền tảng dựa trên tình hữu nghị và niềm cảm hứng, như Trịnh Cơng
Sơn viết, “nối vịng tay lớn”, để mở tấm lòng, để thấu suốt trái tim mình.

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6></div>

<!--links-->