Bài giảng môn Ngữ văn khối 8 tiết 40: Nói giảm nói tránh

<span class='text_page_counter'>(1)</span>NHiÖt liÖt CHÀO mõng QUÍ THẦY CÔ vÒ dù giê ng÷ v¨n líp 8D! ThiÕt kÕ bµi gi¶ng:. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> C©u hái: ThÕ nµo lµ nãi qu¸? Cho một ví dụ về việc sử dụng phép tu từ nói quá? Đáp án: Nói quá là biện pháp tu từ phóng đại mức độ, qui mô, tính chất của sự vật, hiện tượngđược miêu tả để nhấn mạnh gây ấn tượng,tăng sức biểu cảm. VÝ dô: Bµn tay ta lµm nªn tÊt c¶ Có sức ngườisỏi đá cũng thành cơm Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Các biện pháp tu từ đã học: So sánh Lớp 6. Nhân hoá Ẩn dụ Hoán dụ Điệp ngữ. Lớp 7:. Chơi chữ Liệt kê. Lớp 8: Nói quá Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> TIẾT 40:. NÓI GIẢM NÓI TRÁNH ................... Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> * Bµi tËp 1: Những từ in nghiêng trong đoạn trích có nghĩa là gì? Tại sao người viết lại dùng cách diễn đạt đó?. a/ Vì vậy, tôi để sẵn mấy lời này,phòng khi tôi sẽ đi gặp cụ Các Mác, cụ Lê-nin và các vị cách mạng đàn anh khác, thì đồng bào cả nước, đồng chí trong đảng và bầu bạn khắp nơi điều khỏi cảm thấy đột ngột (Hồ Chí Minh) b/. Bác đã đi rồi sao bác ơi! Mùa thu đang đẹp, nắng xanh trời. (Tố Hữu, Bác ơi). c/ Lượng con ông độ đây mà....Rõ tội nghiệp, về đến nhà thì bố mẹ chẳng còn. (Hồ phương,Thư nhà) Øđều được dùng để nói về cái chết và sự mất mác.  Nói như thế để giảm nhẹ, tránh đi phần nào sự đau buồn, ghê sợ, nặng nề. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> * Bµi tËp 2: Vì sao trong câu văn, tác giả dùng từ bầu sữa mà không dùng một từ ngữ khác cùng nghĩa? Phải bé lại lăn vào lòng một người mẹ, áp mặt vào bầu sữa nóng của người mẹ, để bàn tay người mẹ vuốt ve từ trán xuống cằm, và gãi rôm ở sống lưng cho, mới thấy người mẹ có một êm dịu vô cùng. (Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu). Ø Tác giả dùng từ ngữ bầu sữa trong câu này cốt để tránh thô tục, thiếu lịch sự, t¨ng c¶m gi¸c ªm dÞu.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> * Bµi tËp 3: So sánh hai cánh nói sau và cho biết cách nói nào nhẹ nhàng, tế nhị hơn đối với người nghe? - Con dạo này lười lắm. - Con dạo này không được chăm chỉ cho lắm.. Ø Cách nói thứ 2 là cách nói tế nhị, có tính chất nhẹ nhàng, tr¸nh nÆng nÒ hơn đối với người tiếp nhận. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> 2. Ghi nhớ.  •. Nói giảm nói tránh là một biện pháp tu từ dùng cách diễn đạt tế nhị, nhẹ nhàng và uyển chuyển, tránh gây cảm giác quá đau buồn, ghê sợ, nặng nề; tránh thô tục, thiếu lịch sự.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Nãi qu¸ vµ nãi gi¶m nãi tr¸nh cã ®iÓm g× kh¸c nhau? Nãi qu¸ - Cách nói cườngđiệu phóng đại để nhấn mạnh, gây ấn tượng m¹nh.. Nãi gi¶m nãi tr¸nh - Cách nói diễn đạt tế nhị uyÓn chuyÓn, tr¸nh g©y c¶m gi¸c ®au buån,ghª sî, nÆng nÒ; tr¸nh th« tôc, thiÕu lÞch sù.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> 1: (Th¶o luËn nhãm) ChuyÓn c¸c c©u sau thµnh c©u cã sö dông biện pháp nghệ thuật NGNT và cho biết em đã sử dụng nói giảm nãi tr¸nh b»ng c¸ch nµo. Nhãm I : ¤ng cô chÕt råi.  Ông cụ đã quy tiên rồi  Dùng các từ ngữ đồng nghĩa. Nhãm III: Anh cßn kÐm l¾m.  Anh cÇn ph¶i cè g¾ng h¬n n÷a  C¸ch nãi vßng. Nhãm II: Bµi th¬ cña anh làm dë lắm..  Bµi th¬ cña anh ch­a ®­ îc hay l¾m.  Dùng cách nói phủ định từ ngữ trái nghĩa. Nhóm IV: Anh ấy bị thươngnặng thế thì kh«ng sèng ®­ îc l©u n÷a ®©u chÞ ¹.  Anh Êy thÕ th× kh«ng ®­ îc l©u n÷a ®©u chÞ ¹.  Cách nói trống (tỉnh lược ). Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> 2. BÀI TẬP TÌNH HUỐNG Hãy dùng từ thích hợp để chữa lỗi câu trong các tình huống sau ? Từ các tình huống đó, em rút ra điều gì khi sử dụng phép tu từ nói giảm nói tránh?. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Anh cút ra khỏi nhà tôi ngay!. TÌNH Huống 1 .. Lop8.net. Anh không nên ở đây nữa!.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Bệnh tình con ông nặng lắm chắc sắp chết rồi!. Bệnh tìnhcon ông không nặng lắm nhưng chạy chữa thì cũng khó đấy!. TÌNH HUỐNG 2.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Trông những đứa trẻ mù thật đáng thương .. TÌNH HUỐNG 3.. Lop8.net. Trông những đứa trẻ khiếm thị thật đáng thương..

<span class='text_page_counter'>(15)</span> TÌNH HUỐNG 4.. n ă v i Bà n ạ b này m à l Huệ ở! d á u q. Bài văn này bạn Huệ làm chưa. được hay cho lắm.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> 3.BÀI TẬP BỔ SUNG - Phân tích biện pháp nói giảm nói tránh, và nêu tác dụng của chúng trong các câu sau:. A / Cậu Vàng đi đời rồi ông giáo ạ! B / Con người đáng kính ấy bây giờ cũng theo gót Binh Tư để có cái ăn ư? C / Lão Hạc ơi! Lão hãy yên lòng mà nhắm mắt! (Lão Hạc-Nam Cao) Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> ĐÁP ÁN A / Đi đời. Lão Hạc nói như vậy với ông giáo về cậu Vàng là để tránh cảm giác đau buồn, lão như muốn thông báo tin bán cậu Vàng với ông giáo thật nhẹ nhàng. B / Theo gót Binh Tư. Ý nói lão Hạc cũng bị tha hoá, cũng định làm nghề ăn trộm như Binh Tư. Đây là câu nói của ông giáo khi đang hiểu nhầm về lão Hạc nhưng vì là người có học lại rất yêu quý lão Hạc nên ông giáo đã nói tránh đi sự thật. C / Nhắm mắt. Từ ngữ này muốn nói về cái chết của lão Hạc. Ông giáo nói như vậy để tránh cảm giác đau buồn và cũng để mong cho lão Hạc ra đi được thanh thản. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> 3.LƯU Ý:. - Có nhiều cách nói giảm nói tránh khác nhau như: Dùng từ đồng nghĩa, dùng c¸ch nói phủ định từ trái nghĩa, nói vòng, nói trống....... - Và các tình huống nên sử dụng nói giảm nói tránh như: Thông tin về sự thật đau buồn, khi chê trách một điều gì đó, khi đưa ra một yêu cầu nghiêm ngặt, khi mời mọc một cách lịch sự..... - Trong văn, thơ biết sử dụng đúng lúc, đúng chỗ, nó sẽ làm tăng giá trị nghệ thuật. - Tuy nhiên có một số trường hợp không nên dùng nói giảm nói tránh như khi cần thiết phải nói thẳng, nói đúng mức độ sự thật thì không nên nói giảm nói tránh vì như thế là bất lợi. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> II. LuyÖn tËp Bài tập:1. đi nghỉ A / Khuya rồi, mời bà.......................... chia tay nhau ngày em còn rất bé, B / Cha mẹ em..........................từ em về ở với bà ngoại. khiếm thị C / Đây là lớp học cho trẻ em..................... có tuổi D / Mẹ đã ..................rồi, nên chú ý giữ gìn sức khoẻ. đi bước nữa nên chú nó rất E / Cha nó mất, mẹ nó......................, thương nó. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Bài tập:2. A1/ /Anh phải hoà nhã vớí bạn bè! A2/ Anh nên hoà nhã với bạn bè! B1/Anh ra khỏi phòng tôi ngay! B2/Anh không nên ở đây nữa! C1/Xin đừng hút thuốc trong phòng học! C2/Cấm hút thuốc trong phòng học! D1/Nó nói như thế là thiếu thiện chí. D2/ Nó nói như thế là ác ý. E1/ Hôm qua em hỗn với anh, em xin anh thứ lỗi. E2/ Hôm qua em có lỗi với anh, em xin anh thứ lỗi. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>