Giáo án Ngữ văn lớp 6 - Tiết 99 đến tiết 102 - Trường THCS Minh Tân

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 Ngµy d¹y: 28/02/2011. TiÕt 99. N¨m häc 2010 -2011. Lượm. V¨n b¶n. (Tè H÷u). A. Môc tiªu bµi häc:. Gióp häc sinh: * KiÕn thøc - Giúp HS cảm nhận được vẻ đẹp hồn nhiên, vui tươi, trong sáng của hình ảnh Lượm, ý nghĩa cao c¶ vÒ sù hi sinh cña nh©n vËt, nghÖ thuËt miªu t¶ nh©n vËt kÕt hîp víi kÓ vµ biÓu hiÖn c¶m xóc. * Kü n¨ng. - Luyện kĩ năng đọc diễn cảm thơ, kĩ năng tìm hiểu và phân tích ý nghĩa các từ láy, các loại hoán dụ và đối thoại trong thơ tự sự. * Thái độ. - Học tập tinh thần dũng cảm, lạc quan, yêu đời từ nhân vật. Có tấm lòng trân trọng những con người đã hi sinh vè nề độc lập – tự do của đất nước. B. ChuÈn bÞ:. - Gi¸o viªn: - Häc sinh:. + So¹n bµi, chuÈn bÞ b¶ng phô. + §äc s¸ch gi¸o viªn vµ s¸ch bµi so¹n. + So¹n bµi. C. Các bước lên lớp:. 1. ổn định tổ chức. 2. KiÓm tra bµi cò: 1. §äc thuéc lßng vµ diÔn c¶m bµi th¬ §ªm nay B¸c kh«ng ngñ. Em xóc động hơn cả trước câu thơ, đoạn thơ nào? Vì sao? 3. Bµi míi * Giíi thiÖu bµi Hồi đầu kháng chiến chống Pháp, nhà thơ Tố Hữu vừa ở HN trở về thành phố Huế quê hương đang đánh Pháp quyết liệt, tình cìư gặp chú bé liên lạc Lượm nhí nhảnh, vui tươi. ít lâu sau, nhà thơ lại nghe tin Lượm đã hi sinh anh dũng trên đường đi công tác. Xúc động, nghẹn ngào, nhớ thương, cảm phục. Tố Hữu viết bài thơ Lượm. * Tổ chức các hoạt động dạy và học Hoạt động của thầy H§ cña trß Nội dung cần đạt Hoạt động 1: §äc vµ t×mhiÓu chung I. §äc vµ t×m hiÓu chung: 1. Giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm: - Gọi HS đọc chú thích trong SGK - HS đọc a. T¸c gi¶ sau đó GV nhấn mạnh một số ý. - Tè H÷u tªn lµ NguyÔn Kim Thµmh, sinh 1920 quª ë tØnh Thõa Thiªn HuÕ. - ¤ng lµ nhµ c¸ch m¹ng, nhµ th¬ lín của thơ ca hiện đại VN. b. T¸c phÈm - Bài Lượm được ông sáng tác năm 1949 trong thêi k× kh¸ng chiÕn - Em cã nhËn xÐt g× vÒ thÓ lo¹i th¬? - HS tr¶ lêi chèng thùc d©n Ph¸p. - ThÓ lo¹i: th¬ 4 tiÕng, nhÞp 2/2 - GV hướng dẫn học sinh đọc bài - Nghe GV hướng - Loại thơ tự sự - ngôi kể thứ ba. th¬: Giäng th¬ s«i næi, hån nhiªn. dẫn và đọc 2. §äc vµ t×m hiÓu tõ khã - §äc mÉu mét lÇn - Gọi học sinh đọc (từ 2 đến 4 em a. §äc v¨n b¶n. đọc) b. T×m hiÓu tõ khã. - GV cho 2 häc sinh t×m hiÓu tõ khã - T×m hiÓu tõ khã. theo hình thức hỏi đáp. - Theo em bố cục của bài thơ như thế - Xác định bố cục 3. Tìm hiểu bố cục bài thơ. vµ tr¶ lêi. nµo? - Bè côc: 3 ý + N¨m khæ th¬ ®Çu: Nhí l¹i cuéc gÆp gì t×nh cê gi÷a nhµ th¬ vµ Gi¸o viªn so¹n: NguyÔn §øc Tµi. 51 Lop6.net. Trường THCS Minh Tân.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 Hoạt động của thầy. H§ cña trß. N¨m häc 2010 -2011 Nội dung cần đạt. Lượm. + B¶y khæ gi÷a: ChuyÕn c«ng t¸c và sự hi sinh của Lượm. - Yêu cầu HS kể và chú thay đổi - HS kể tóm tắt. + Hai khổ cuối: Hình ảnh Lượm giọng và nhịp độc thích hợp với từng - Các em khác sống mãi. câu, từng đoạn. Giọng vui tươi sôi nhận xét và bổ Khi kÓ l¹i c©u chuyÖn b»ng v¨n næi nhÝ nh¶nh ë ®o¹n ®Çu vµ ®o¹n sung. xu«i vÉn cã thÓ gi÷ nguyªn nh÷ng cuèi. câu đối thoại tiêu biểu của Lượm và - GV chèt l¹i nhËn xÐt nhµ th¬. Hoạt động 2: T×m hiÓu néi dung v¨n b¶n II. T×m hiÓu néi dung v¨n b¶n. - GV cho HS đọc đoạn văn đầu - HS đọc 1. Hình ảnh Lượm trong lần gặp - Hoàn cảnh gặp gỡ giữa Lượm với gì t×nh cê víi nhµ th¬: nhà thơ có gì đáng chú ý? - Hoàn cảnh: "Huế đổ máu" - Đoạn thơ gợi lên trước mắt người - HS theo dõi Trong hoàn cảnh chiến đấu chống đọc hình ảnh chú bé Lượm như thế SGK và trả lời thùc d©n Ph¸p. nµo? - H×nh d¸ng: Lo¾t cho¾t, ch©n GV gợi ý dần để học sinh trả lời. thoăn thoắt, đầu nghênh ngênh, cười - Hoµn c¶nh? híp mí, má đỏ bồ quân. - HS t×m kiÕm vµ - Trang phôc: C¸i x¾c xinh xinh - H×nh d¸ng? tr¶ lêi, c¸c em Ca lô đội lệch kh¸c nhËn xÐt vµ - Cö chØ: Måm huýt s¸o vang - Trang phôc? bæ sung. Nh­ con chim chÝch Nh¶y trªn ®­êng vµng - Cö chØ? - Lêi nãi: Ch¸u ®i liªn l¹c Vui l¾m chó µ - Lêi nãi? ë §ån Mang C¸ * Sau khi häc sinh tr¶ lêi, gi¸o viªn - HS quan s¸t ThÝch h¬ ë nhµ nhËn xÐt vµ kÕt luËn b»ng b¶ng phô. b¶ng phô, so s¸nh - Em có nhận xét gì về nghệ thuật với bài làm của  Tác giả quan sát trực tiếp lượm miêu tả Lượm trên các phương diện: mình và ghi chép. bằng mắt nhìn và tai nghe, do đó Lượm được miêu tả rất cụ thể, sống Quan sát và tưởng tượng; đặc sắc động - HS trao đổi cặp trong c¸ch dïng tõ? Tõ l¸y gîi gîi h×nh cã t¸c dông gîi tả hình ảnh Lượm: nhỏ nhắn, nhanh nhẹn, vui tươi và nhí nhảnh, nghịch ngîm. GV b×nh: §­êng vµng lµ con ®­êng - §­êng vµng lµ con ®­êng nh­ thÕ - HS tr¶ lêi trong hồi tưởng là đường cát vàng, nµo? đầy nắng vàng, đồng lúa vàng. Hình - Hình ảnh so sánh Lượm với con chim chích nhảy trên đường vàng - Trao đổi cặp và ảnh so sánh có gí trị gợi hình (Tả rất đúng về hình dáng Lượm: Nhỏ đẹp và hay ở chỗ nào? tr¶ lêi. - Nghe giáo viên nhắn, hiếu động, tươi vuigiữa không bình và ghi chép gian cánh đồng lúa vàng). Ngoài ra nã cßn cã gi¸ trÞ biÓu c¶m thÓ hiÖn néi dung chÝnh. t×nh cảm yêu mến của nhà thơ đối - Nh÷ng lêi th¬ miªu t¶ Lùom nh­ - HS tr¶ lêi thế đã làm nổi rõ hình ảnh Lượm với - HS: cuộc trò với Lượm. những đặc điểm nào? chuyÖn ng¾n ngñi - Ngôn ngiữ đối thoại của hai chú nhưng rất gần gũi, th©n mËt gi÷a hai  Hån nhiªn, nhanh nhÑn, yªu cháu có gì đáng chú ý? đời. chó ch¸u 2. Hình ảnh Lượm trong chuyến đi - HS đọc đoạn 2 liªn l¹c. - Những lời thơ nào miêu tả Lượm * Lượm đang làm nhiệm vụ: - HS tr¶ lêi ®ang lµm nhiÖm vô? - Bá th­ vµo bao Gi¸o viªn so¹n: NguyÔn §øc Tµi. 52 Lop6.net. Trường THCS Minh Tân.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 Hoạt động của thầy. H§ cña trß. - Gi¸o viªn treo b¶ng phô vµ kÕt luận, hướng dẫn học sinh tìm hiêủ tiÕp. - Tr¶ lêi vµ nhËn xÐt. - Theo em, lời thơ nào gây ấn tượng nhÊt cho em? - Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch dïng tõ cña t¸c gi¶? - HS trao đổi, nhËn xÐt bµ bæ - C©u hái tu tõ Sî chi hiÓm nghÌo? sung. gîi cho em suy nghÜ g× vÒ h×nh ¶nh - HS theo dâi SGK vµ tr¶ lêi. Lượm? - Cái chết của Lượm được miêu tả qua nh÷ng lêi th¬ nµo? - HS tr×nh bµy nh÷ng suy nghÜ - Hình ảnh Lượm bất ngờ trúng đạn của mình. ngã xuống nằm trên đồng lúa gợi cho - HS nghe em c¶m xóc g×? GV: Cái chết có đổ máu nhưng lại ®­îc miªu t¶ nh­ mét giÊc ngñ b×nh yên của trẻ thơ giữa cánh đồng quê - Tr×nh bµy nh÷ng hương thơm hương lúa. suy nghÜ cña - C¸i chÕt Êy gîi cho em nh÷ng t×nh m×nh. c¶m vµ suy nghÜ g×?. - Trao đổi tho cặp vµ tr¶ lêi. - T×nh c¶m vµ t©m tr¹ng cña t¸c gi¶ khi trở về sự hi sinh của Lượm như thÕ nµo?. - HS trao đổi và tr¶ lêi, c¸c em - Nªu ý nghÜa cña ®o¹n th¬ ®iÖp khóc kh¸c nhËn xÐt vµ bæ sung. nµy? * GV bình: Điều đó còn thể hiện niÒm tin cña nhµ th¬ vÒ sù bÊt diÖt - Nghe GV b×nh. của những con người như Lượm. Nhưng đó còn là ước vọng của nhà th¬ vÒ mét cuéc sèng thanh b×nh không có chiến tranh để trẻ thơ được sèng hån nhiªn, h¹nh phóc. Nh÷ng Gi¸o viªn so¹n: NguyÔn §øc Tµi. 53 Lop6.net. N¨m häc 2010 -2011 Nội dung cần đạt - Thư đề thượng khẩn - Vôt qua mÆt trËn - §¹n bay vÌo vÌo - Ca l« chó bÐ Nhấp nhô trên đồng + Lời thơ gây ấn tượng nhất là: Vôt qua mÆt trËn §¹n bay vÌo vÌo  §éng tõ vôt, tÝnh tõ vÌo vÌo, miêu tả chính xác hành động dũng cảm của Lượm và sự ác liệt của chiÕn tranh. - C©u hái tu tõ: Sî chi hiÓm nghÌo? Nãi lªn khÝ ph¸ch dòng c¶m nh­ mét lêi th¸ch thøc víi qu©n thï. * Cái chết của Lượm: Một dòng máu tươi Ch¸u n»m trªn lóa Tay n¾m chÆt b«ng Lóa th¬m mïi s÷a Hồn bay giữa đồng... * GV bình: Hình ảnh Lượm nằm giữa cánh đồng lúa được miêu tả thật hiện thực và lãng mạn. Lượm ngã ngay trên đất quê hương... Hương thơm của lúa cũng như hương của dòng sữa mẹ đưa em vào giÊc ngñ vÜnh h½ng. Linh hån bÐ nhỏ và anh hùnh ấy đã hoá thân vào non sông đất nước. - Cái chết của Lượm gợi cho người đọc vừa xót thương, vừa cảm phục. Mét c¸i chÕt dòng c¶m nh­ng nhÑ nhàng thanh thản. Lượm không còn nữa nhưng hình ảnh đẹp đẽ của Lượm còn sống mãi với quê hương. - T×nh c¶m cña t¸c gi¶: Ng¹c nhiên, bàng hoàng, đau đớn, nghẹn ngào trước cái chết của Lượm.nhà thiư đã tách câu thơ làn đôi tạo tiếng gọi thân thương thống thiết. 3. Hai khæ cuèi: - Điệp khúc Lượm sống mãi: nối tiÕp mét c¸ch hîp lÝ, tr¶ lêi cho c©u hỏi tu từ trên khẳng định Lượm sẽ sèng m·i cïng thêi gian, trong lßng nhà thơ, trong tình thương nhớ, cảm phục của đồng bào Huế, trong chóng ta vµ c¸c thÕ hÖ mai sau.. Trường THCS Minh Tân.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 N¨m häc 2010 -2011 Hoạt động của thầy H§ cña trß Nội dung cần đạt lêi th¬ cuèi cïng v× thÕ kh«ng chØ diÔn t¶ t×nh c¶m tr×u mÕn mµ cßn day dứt niềm xót thương và ước vọng hoà bình. Đó là ý nghĩa nhân đạo sâu xa cña bµi th¬ nµy. Hoạt động 3 LuyÖn tËp III. luyÖn tËp - GV hướng dẫn học sinh đọc diễn - Học sinh đọc c¶m b×a th¬. diÔn c¶m bµi th¬. ? H·y nªu nh÷ng c¶m nhËn cña em về hình ảnh Lượm sau khi học bài - HS tự nêu cảm nhËn cña b¶n th©n th¬? Hoạt động 4 Tæng kÕt III. Tæng kÕt: SGK - Tr77 - Em c¶m nhËn ®­îc nh÷ng ý nghÜa - HS dùa vµo ghi néi dung s©u s¾c nµo tõ bµi th¬? nhớ trong SGK để - Ghi Nhớ. - Em nhËn thøc ®­îc g× vÒ nghÖ thuËt tr¶ lêi. thơ qua bài Lượm? 4. Cñng cè. - GV nhÊn m¹nh néi dung chÝnh cña bµi. 5. Hướng dẫn họcảơ nhà - Häc thuéc bµi th¬, thuéc ghi nhí. - So¹n bµi: M­a cña nhµ th¬ TrÇn §¨ng Khoa.. -----------------------------------*****----------------------------------Ngµy d¹y: 01/3/2011. TiÕt 100. V¨n b¶n. Hướng dẫn đọc thêm: Mưa (TrÇn §¨ng Khoa). A. Môc tiªu bµi häc:. Gióp häc sinh: * KiÕn thøc - ThÊy tµi n¨ng quan s¸t, miªu t¶ trËn m­a rµo mïa hÌ ë n«ng th«n miÒn B¾c ViÖt Nam qua c¸i nh×n vµ c¶m nhËn cña nhµ th¬ khi cßn lµ mét thiÕu niªn 9-10 tuæi. * Kü n¨ng. - Luyện kĩ năng đọc diễn cảm thơ, quan sát cảnh vật thiên nhiên, kĩ năng tìm hiểu và phân tích ý nghĩa các từ láy, các loại hoán dụ và đối thoại trong thơ tự sự. * Thái độ. - Bồi dưỡng tình yêu thiên nhiên, ý thức bảo vệ thiên nhiên. B. ChuÈn bÞ:. - Gi¸o viªn: - Häc sinh:. + So¹n bµi, chuÈn bÞ b¶ng phô. + §äc s¸ch gi¸o viªn vµ s¸ch bµi so¹n. + So¹n bµi. C. Các bước lên lớp:. 1. ổn định tổ chức. 2. KiÓm tra bµi cò:. KiÓm tra 15 phót 1. Chép thuộc lòng những câu thơ miêu tả sự hy sinh của Lượm? 2. Nêu lên những nhận xét của em về nhân vật Lượm qua bài thơ?. 3. Bµi míi * Giíi thiÖu bµi Từ khi học tiểu học, các em đã từng được nghe những bài thơ như Nghe thầy đọc thơ, Đánh thøc trÇu, … cña nhõ th¬ TrÇn §¨ng Khoa. Trong tiÕt häc ngµy h«m nay, c¸c em l¹i ®­îc gÆp l¹i nhµ th¬ TrÇn §¨ng Khoa qua bµi th¬ M­a. * Tổ chức các hoạt động dạy học. Hoạt động của thầy H§ cña trß Nội dung cần đạt Hoạt động 1 Hướng dẫn đọc, tìm hiểu chung I. §äc – t×m hiÓu chung Gi¸o viªn so¹n: NguyÔn §øc Tµi. 54 Lop6.net. Trường THCS Minh Tân.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 Hoạt động của thầy H§ cña trß - GV cho HS đọc giới thiệu - HS đọc trong SGK. - Nªu nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶? T¸c phÈm.. - GV đọc mẫu và cho HS - HS đọc đọc. - HS tr¶ lêi - Bµi th¬ lµm theo thÓ th¬ g×? - HS tr¶ lêi. - Bµi th¬ t¶ c¶nh m­a vµo mïa nµo? Thuéc vïng nµo? Hoạt động 1 Hướng dẫn học bài thơ Mưa - Nêu một số VD cụ thể để chøng tá r»ng TrÇn §¨ng Khoa trong cơn mưa đã - HS theodõi SGK miªu t¶ mçi sù vËt rÊt næi vµ tr¶ lêi bËt, tiªu biÓu, râ tõng nÐt riªng vÒ h×nh d¸ng, hµnh động trước và trong cơ m­a? - Cã mét biÖn ph¸p NghÖ thuËt ®­îc sö dông rÊt phæ - T×m kiÕm vµ tr¶ biến trong bài thơ đó là biện lời, nhận xét và bổ sung. ph¸p NghÖ thuËt g×?. N¨m häc 2010 -2011 Nội dung cần đạt 1. Giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm: a. T¸c gi¶ - TrÇn §¨ng Khoa sinh n¨m 1958 quª Nam Sách - Hải Dương hiện đang công tác ở tạp chí Quân đội. b. T¸c phÈm. - Bµi th¬ s¸ng t¸c n¨m 1967 2. §äc bµi th¬: - ThÓ th¬ tù do, c¸c c©u v¨n ng¾n. - NhÞp th¬ nhanh, gÊp m¹nh, mçi c©u th¬ lµ mét nhÞp, Ýt vÇn chñ yÕu lµ vÇn c¸ch - thÓ hiÖn trËn m­a rµo ë th«n quª mïa h¹. - Bµi th¬ t¶ c¶nh thiªn nhiªn, c¶nh trËn m­a rào mùa hạ ở nông thôn đồng bằng Bắc Bộ. II. đọc – hiểu nội dung bài thơ. - Cảnh trước khi mưa: Đàn mối bay ra, mối trẻ, mối già, đàn kiến tránh mưa, mặt trời đầy mây đen, cây mía múa gươm. - C¶nh trong khi m­a: M­a rµo rµo ï ï, r¬i lộp bộp, cóc nhảy tững sự vâth đều được tả chÝnh x¸c ë nÐt næi bËt nhÊt, rÊt phï hîp víi chúng kể cả về hình dáng và trong hoạt động. - Hầu như trong suốt bài thơcác sự vật đều ®­îc gäi tªn vµ g¸n cho chóng nh÷ng d¸ng vẻ, tính chất hoắc động tác giống như con người. Đó là biện pháp Nghệ thuật nhân hoá. - §o¹n th¬: ¤ng trêi...§Çy ®­êng  ¢m vang mét thêi chèng Mü hµo hïng ®­îc t¸i hiÖn qua 3 h×nh ¶nh: Mµu trêi, ngän mÝa, kiÕn ch¹y m­a. - Cuối bài: Con người mới xuất hiện trên cái nÒn thiªn nhiªn d÷ déi, hïng vÜ võa mang tính chất cụ thể, khái quát biểu tượng vừa ca ngợi vẻ đẹp lao động cần cù của con người nông dân bình dị chống chọi, vượt qua chiến th¾ng nh÷ng trë ng¹i cña thiªn nhiªn toat lªn nh÷ng t×nh c¶m kÝnh yªu, tr©n träng, tù hµo của đứa con về người cha của mình. Gợi ấn tượng đẹp, khoẻ của người nông dân lao động VN thời đánh Mỹ.. - C¸ch c¶m nhËn thiªn nhiªn cña TrÇn §¨ng Khoa trong bµi th¬ nµy võa hån - Th¶o luËn theo nhiªn, trÎ th¬, võa s©u s¾c nhãm vµ tr×nh bµy vµ in ®Ëm dÊu Ên cña thêi ý kiÕn. C¸c nhãm kh¸ng chiÕn chèng Mü. Em kh¸c nhËn xÐt vµ bæ sung. h·y lµm râ nhËn xÐt trªn? - Em cã nhËn xÐt g× vÒ h×nh ¶nh cuèi bµi? Hoạt động 3 Hướng dẫn học sinh luyện tập III. LuyÖn tËp GV cho häc sinh c¶m thô - HS tr×nh bµy ý bài thơ và trình bày trước kiến của bản thân. líp. - Qua t×m hiÓu, em h·y nªu - HS dùa vµo phÇn * Ghi nhí. nội dung chính của bài thơ. ghi nhớ để trả lời. SGK trang 81 4. Cñng cè. - GV nhÊn m¹nh néi dung bµi häc. 5. Hướng dẫn học ở nhà - Häc bµi th¬, thuéc ghi nhí. - So¹n bµi: Ho¸n dô.. -----------------------------------*****----------------------------------Ngµy d¹y: 04/3/2011 Gi¸o viªn so¹n: NguyÔn §øc Tµi. 55 Lop6.net. Trường THCS Minh Tân.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6. N¨m häc 2010 -2011. Ho¸n dô. TiÕt 101 A. Môc tiªu bµi häc:. Gióp häc sinh: * KiÕn thøc. - N¾m v÷ng kh¸i niÖm ho¸n dô, ph©n biÖt ho¸n dô víi Èn dô vµ c¸c kiÓu ho¸n dô. * Kü n¨ng. - LuyÖn kÜ n¨ng ph©n tÝch ®­îc gi¸ trÞ biÓu c¶m cña phÐp ho¸n dô. * Thái độ. - Có ý thức sử dụng hoán dụ trong khi nói và viết để tạo tính biểu cảm cho lời văn. B. ChuÈn bÞ:. - Gi¸o viªn: - Häc sinh:. + So¹n bµi + §äc s¸ch gi¸o viªn vµ s¸ch bµi so¹n. + B¶ng phô viÕt VD + So¹n bµi. C. Các bước lên lớp:. 1. ổn định tổ chức. 2. Kiểm tra bài cũ: 1. hãy tìm ẩn dụ trong câu ca dao sau và nêu ý nghĩa cảu ẩn dụ đó? Con cß ¨n b·i rau r¨m Đắng cay chịu vậy, đãi đằng cùng ai? 3. Bµi míi * Giíi thiÖu bµi Trong lời nói thường ngày, các em thường lấy những hình ảnh kiểu như: Lớp 6A để chỉ cá bạn học sinh lớp 6A, hoặc lấy màu áo của đội bóng để chỉ cả đội bóng … Vởy thực chất của c¸ch nãi nh­ vËy lµ g×? Trong tiÕt häc nµy, thÇy cïng c¸c em sÏ t×m hiÓu nh÷ng c¸ch gäi nh­ vËy. * Tổ chức các hoạt động dạy và học Hoạt động của thầy H§ cña trß Nội dung cần đạt Hoạt động 1: T×m hiÓu kh¸i niÖm vÒ Èn dô I. ThÕ nµo lµ Èn dô: * GV treo bảng phụ đã viết VD 1. T×m hiÓu VD: SGK - Tr 82 - Gọi 1 HS đọc ví dụ. - HS đọc VD - "áo nâu" và "áo xanh" liên tưởng tới - Em thấy "áo nâu" và "áo - HS trả lời, nhận những người nông dân và công nhân. xanh" trong VD gîi cho em xÐt vµ bæ sung. - áo nâu - nông thôn  Quan hệ đi đôi với liên tưởng tới những ai? nhau. Nãi A lµ nghÜ dÕn B. - Gi÷a ¸o n©u víi n«ng th«n, ¸o - ¸o xanh - thµnh thÞ xanh víi thµnh thÞ cã mèi liªn VD: hÖ g×? + §Çu xanh - tuæi tÎ + §Çu b¹c - tuæi giµ + Mày râu - đàn ông - Mối quan hệ này có gì khác - So sánh và trả + Má hồng - đàn bà víi mèi quan hÖ trong Èn dô? lêi.  mèi quan hÖ kh¸ch quan tÊt yÕu nã kh¸c c¬ b¶n quan hÖ Èn dô: Nã kh«ng dùa trên mối quan hệ tương đồngmà nó dựa - So sánh cách diễn đạt của VD - HS trao đổi cặp trên mối quan hệ gần gũi. với cách diễn đạt: "Tất cả nông và trả lời * So sánh: - Cách diễn đạt trong thơ Tố d©n ë n«ng th«n vµ c«ng nh©n H÷u cã gi¸ tgÞ biÓu c¶m. ở các thành phố đều đứng lên"? - Cách diễn đạt của câu văn xuôi chỉ thông - GV chèt: Tõ ¸o n©u vµ ¸o b¸o sù kiÖn, kh«ng cã gi¶ trÞ biÓu c¶m. xanh làm ta liên tưởng tới - HS nghe. những người nông dân và công nhân. Vì nông dân thường mặc ¸o nhuém mµu n©u; c«ng nh©n đi làm thường hay mặc quần áo b¶o hé mµu xanh. C¸ch viÕt Gi¸o viªn so¹n: NguyÔn §øc Tµi. 56 Lop6.net. Trường THCS Minh Tân.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 N¨m häc 2010 -2011 Hoạt động của thầy H§ cña trß Nội dung cần đạt như vậy người ta đã sử dụng phÐp tu tõ ho¸n dô. - HS rót ra kÕt luËn - Em hiÓu thÕ nµo lµ ho¸n dô? 2. Ghi nhí: SGK - TR 82 - Cho HS đọc ghi nhớ - Hs đọc ghi nhớ Hoạt động 2: Ph©n lo¹i c¸c kiÓu ho¸n dô II. C¸c kiÓunho¸n dô: 1. T×m hiÓu VD: * GV treo bảng phụ đã viết VD - HS đọc VD a. Bµn tay ta lµm nªn tÊt c¶ và gọi học sinh đọc. Có sức người sỏi đá cũng thành cơm b. Mét c©y lµm ch¼ng lªn non Ba c©y chôm l¹i nªn hßn nói cao c. Ngày Huế đổ máu Chó Hµ Néi vÒ T×nh cê chó ch¸u GÆp nhau hµng BÌ d. Em đã sống bởi vì em đã thắng! Cả nước bên em, quanh giường nệm trắng, H¸t cho em nghe nh­ tiÕng mÑ ngµy x­a, Sông Thu Bồn giọng hát đò đưa... - Bàn tay gợi cho em liên tưởng (Tè H÷u) dÕn sù vËt nµo? * NhËn xÐt: - §ã lµ mèi quan hÖ g×? a. Bàn tay: Bộ phận cơ thẩ nhười, công cụ đặc biệt để lao động (khả năng sáng tạo - "Một" và "Ba " gợi cho em - HS suy nghĩ trả của sức lao động) liên tưởng tới cái gì? lêi. - Quan hÖ: bé phËn vµ toµn thÓ. - Mối quan hệ giữa chúng như - Tìm mối quan b. Một và ba: số lượng ít và nhiều. thÕ nµo? hệ của từng - Quan hệ: số lượng cụ thể và số lượng vô - "Đổ máu" gợi cho em liên trường hợp hoán hạn. tưởng tới sự kiệngì? dô c. §æ m¸u: Sù kiÖn khëi nghÜa th¸ng T¸m - Mèi quan hÖ gi÷a nhóng nh­ n¨m 1945 ë thµnh phè HuÕ. thÕ nµo? - Quan hệ dấu hiệu đặc trưng của sự kiện, - Xác định và chỉ rõ mối quan sù viÖc vµ b¶n th©n sù kiÖn, sù viÖc. hÖ cña phÐp ho¸n dô trong VD d. Phép hoán dụ: Cả nước d? - Quan hệ: Vật chứa (Cả nước) và vật được chứa (Nhân dân Việt Nam) sống trên đất - Cã mÊy kiÓu ho¸n dô? - HS rót ra KL nước Việt Nam. - GV cho HS đọc lại ghi nhớ - HS đọc ghi nhớ 2. Ghi nhớ: SGK - tr 83 Hoạt động 3: Hướng dẫn HS luyện tập III. LuyÖn tËp: Bµi tËp 1: Xác định các phép hoán dụ và kiểu quan hệ được sử dông. - HS đọc bài tập a) Lµng xãm: ChØ nh©n d©n sèng trong lµng xãm. - Mçi HS lµm - Quan hÖ: VËt chøa vµ vËt bÞ chøa. - GV hướng dẫn HS một câu b) Mười năm: ngắn, trước mắt, cụ thể  quan hệ: cụ lµm bµi tËp thể và triều tượng. - Trăm năm: dài, triều tượng.  ý nghĩa: Trồng cây: Kinh tế, trồng người: giáo dôc. - Một xã hội phát triển là cả kinh tế và giáo dục đề phát triển trong đó kinh tế là động lực, giáo dục là mục đích. + Ho¸n dô: Trång c©y: (X©y dùng kinh tÕ) - x©y dùng x· héi ph¸t triÓn. Gi¸o viªn so¹n: NguyÔn §øc Tµi. 57 Lop6.net. Trường THCS Minh Tân.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 Hoạt động của thầy. N¨m häc 2010 -2011 H§ cña trß Nội dung cần đạt + Trồng người: (xây dựng con người) - xây dựng xã héi míi. - Hå Chñ TÞch nãi: Muèn x©y dùng chñ nghÜa x· héi, thì phải có con người XHCN. + Quan hÖ: * Kinh tÕ: Bé phËn - Toµn thÓ. * Giáo dục: Công việc đặc trưng - Toàn bộ sự nghiệp. c) ¸o chµm: Ho¸n dô kÐp. - áo chàm (y phục) chỉ người dân sống ở Việt Bắc thường mặc áo màu chàm. + Quan hệ: Dấu hiệu đặc trưng và sự vật. + áo chàm: Chỉ quần chúng cách mạng người dân tộc ë ViÖt B¾c, chØ t×nh c¶m cña quÇn chóng c¸ch m¹ng nói chung đối với Đảng, Bác. + Quan hÖ: Bé phËn vµ toµn thÓ. + Trái đất: Chỉ loài người tiến bộ đang sống trên trái đất. + Quan hÖ: VËt chøa vµ vËt bÞ chøa. Bµi tËp 2: - HS trao đổi Phân biệt ẩn dụ và hoán dụ. nhãm trong 3 - Gièng nhau: phót + ẩn dụ: gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật hiện tượng khác. + Hoán dụ: Gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác. - Kh¸c nhau: + ẩn dụ: Dựa vào mối quan hệ tương đồng (qua so s¸nh ngÇm) vÒ h×nh thøc, c¸ch thøc, phÈm chÊt, c¶m gi¸c. + Hoán dụ: Dự vào mối quan hệ tương cận (gâng gũi) đi đôi với nhau. Về bộ phận - toàn thể, vật chứa - vật bị chứa, dấu hiệu - sự vật, cụ thể - trừu tượng.. 4. Cñng cè. ? ThÕ nµo lµ ho¸n dô? Cã mÊy kiÓu ho¸n dô? 5. Hướng dẫn học tập:  Häc bµi, thuéc ghi nhí.  Hoµn thiÖn bµi tËp.  So¹n bµi: TËp lµm th¬ 4 ch÷ , mçi HS chuÈn bÞ mét bµi th¬ 4 ch÷.. ----------------------------------*****---------------------------------Ngµy d¹y: 04/3/2011. TiÕt 102. TËp lµm th¬ bèn ch÷. A. Môc tiªu bµi häc:. Gióp häc sinh: * KiÕn thøc. - HS nắmđược những đặc điểm cơ bản của thể thơ bốn chữ. - Nhận diện và tập phân tích vần luật của thể thơ này khi đọc hay học các bài thơ bốn tiếng. - Tích hợp với văn bản Lượm thực hiện các phép so sánh, nhân hoá, ẩn dụ, hoán dụ. * Kü n¨ng. - Có kỹ năng nhận diện và làm được một số câu thơ bốn chữ đơn giản. * Thái độ. - Thể hiện thái độ, tư tưởng nghiêm túc, đúng đắn, trong sáng khi làm thơ. Gi¸o viªn so¹n: NguyÔn §øc Tµi. 58 Lop6.net. Trường THCS Minh Tân.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6. N¨m häc 2010 -2011. B. ChuÈn bÞ:. - Gi¸o viªn: - Häc sinh:. + So¹n bµi + So¹n bµi + ChuÈn bÞ bµi th¬. C. Các bước lên lớp:. 1. ổn định tổ chức. 2. KiÓm tra bµi cò: KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña HS 3. Bµi míi * Giíi thiÖu bµi Trong tiết học bài thơ Lượm, các em đã được học thể thơ bốn chữ, vậy cấu tạo thể thơ đó nh­ thÕ nµo, c¸ch lµm ra sao, trong tiÕt häc nµy thÇy cïng c¸c em sÏ t×m hiÓu. * Tổ chức các hoạt động dạy và học. Hoạt động của thầy H§ cña trß Nội dung cần đạt Hoạt động 1: I. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña HS: KiÓm tra sù chuÈn bÞ bµi cña HS 1. Những chữ cùng vần trong bài thơ Lượm: - Ngoài bài thơ Lượm, em - HS đọc đoạn Mai - cháu, về - bè, loắt choắt - xắc - thoăn thoắt, cßn biÕt thªm bµi th¬, th¬. nghªnh nghªnh - lÖch, vang - vµng, mÝ - chÝ, qu©n ®o¹n th¬ bèn ch÷ nµo - dÇn - µ - c¸ - nhµ.. kh¸c? H·y nªu vµ chØ ra - HS tr¶ lêi 2. §Æc ®iÓm c¬ b¶n cña thÓ th¬ bèn ch÷: nh÷ng ch÷ cïng vÇn víi - Mçi c©u gåm bèn tiÕng. sè c©u trong bµi kh«ng nhau trong bài thơ đó? hạn định, các khổ trong bài được chia linh hoạt tuú theo néi dung hoÆc c¶m xóc. - thÝch hîp víi kiÓu võa kÓ chuyÖn võa miªu t¶ - Qua đó, hãy nêu một số - HS trao đổi (về đồng dao, về hát du...) đặc điểm cơ bản của thể cặp trong hai - Nhịp 2/3, chẵn đều th¬ bèn ch÷? phót - VÇn: kÕt hîp c¸c kiÓu vÇn: ch©n, l­ng, b»ng tr¾c, - GV treo b¶ng phô vµ liÒn c¸ch. hướng dẫn học sinh phân * Ph©n tÝch mét ®o¹n th¬ mÉu: tÝch thÓ th¬ bèn ch÷ võa Chó bÐ/ lo¾t cho¾t (VL, T) t×m hiÓu. C¸i x¾c/ xinh xinh (VL,T - VL, B) * Ghi chó: C¸i ch©n/ tho¨n tho¾t (VL, C, T) - V: vÇn C¸i ®Çu/ nghªnh nghªnh (VC , B) - L: liÒn, l­ng Ca lô đội/ lệch (VL, B) - C: C¸ch, ch©n Måm huýt /s¸o vang - B: b»ng Nh­ con/ chim chÝch (VC, T) - T: Tr¾c Nh¶y trªn/ ®­êng vµng (VC , B) - / : V¹ch nhÞp Hoạt động 2: II. TËp lµm th¬ bèn ch÷: TËp lµm th¬ bèn ch÷ - Cho HS đọc bài thơ đã chuẩn bị sẵn ở nhà và tự phân tích nhịp thơ đó? - HS lµm theo yªu cÇu cña GV - Cho HS tù nhËn xÐt vµ söa vµi cña m×nh - Cho HS đọc lại đoạn thơ đã sửa sẵn - GV nhËn xÐt chung, söa ch÷a mh÷ng sai sãt vÒ vÇn, ch÷. 4. Củng cố. ? Nhắc lại đặc điểm của thể thơ bốn chữ? 5. Hướng dẫn học ở nhà: - Tập làm một bài thơ bốn chữ với độ dài không quá 10 câu, đề tài: Tả một con vật nuôi trong nhà. - Chuẩn bị trước bài: Cô Tô.. ----------------------------------*****----------------------------------. Gi¸o viªn so¹n: NguyÔn §øc Tµi. 59 Lop6.net. Trường THCS Minh Tân.

<span class='text_page_counter'>(10)</span>