Giáo án môn Ngữ văn lớp 8 tiết 1, 2: Văn bản: Tôi đi học - Thanh Tịnh

<span class='text_page_counter'>(1)</span>TuÇn 1- TiÕt 1 So¹n ngµy 20/8/2011 Bµi 1. V¨n b¶n: T«i. ®i häc -Thanh TÞnh-. A. Mục tiêu cần đạt: 1. KiÕn thøc: - Cèt truyÖn, nh©n vËt, sù kiÖn trong ®o¹n trÝch "T«i ®i häc". - Nghệ thuật miêu tả tâm lý trẻ nhỏ ở tuổi đến trường trong một văn bản tự sự qua ngßi bót Thanh TÞnh. 2. KÜ n¨ng: - §äc- hiÓu ®o¹n trÝch tù sù cã yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m. - Tr×nh bµy suy nghÜ, t×nh c¶m vÒ mét sù viÖc trong cuéc sèng cña b¶n th©n. 3. Thái độ: - Giáo dục HS biết rung động, cảm xúc với những kỉ niệm thời học trò và biết trân träng, ghi nhí nh÷ng kØ niÖm Êy. B. ChuÈn bÞ: - Giáo viên: Chuẩn bị kiến thức, soạn giáo án,đọc tư liệu tham khảo. - Học sinh: Ôn lại một số bài văn bản nhật dụng ở chương trình Ngư văn 7.Soạn bài trước ở nhà. C. Phương pháp: - Sử dụng phương pháp vấn đáp, nêu và giải quyết vấn đề - Sử dụng kỹ thuật động não: nêu câu hỏi, liệt kê các ý kiến phát biểu, phân loại và lµm s¸ng tá ý kiÕn. D. Tiến trình các hoạt động dạy- học * ổn định lớp * KiÓm tra bµi cò. KiÓm tra viÖc chuÈn bÞ bµi cña häc sinh. * Bµi míi. Hoạt động của thầy Hoạt động Nội dung cần đạt cña trß Hoạt động 1: Khởi động: - Môc tiªu: T¹o t©m thÕ cho häc sinh trong giê häc - Phương pháp: Thuyết trình. - Gi¸o viªn giíi - Häc sinh Trong cuộc đời mỗi con người, những kỉ niệm thiÖu bµi. nghe. tuổi học trò thường được giữ bền lâu trong trí nhớ. Đặc biệt là những kỉ niệm về buổi đến trường đầu tiªn: Ngµy ®Çu tiªn ®i häc Mẹ dắt tay đến trường Em võa ®i võa khãc MÑ dç dµnh bªn em. (Viễn Phương) Truyện ngắn Tôi đi học đã diễn tả những kỉ niÖm m¬n man, b©ng khu©ng cña mét thêi th¬ Êy.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Hoạt động 2: Giới thiệu chung - Môc tiªu: + Häc sinh n¾m ®­îc nh÷ng nÐt c¬ b¶n vÒ t¸c gi¶ Thanh TÞnh vµ xuÊt xø v¨n b¶n "T«i ®i häc" - Phương pháp: Sử dụng phương pháp vấn đáp, thuyết trình và kỹ thuật động não. I. Giíi thiÖu chung. 1. T¸c gi¶: Nghe, tr¶ lêi ? Bằng sự hiểu biết cá nhân và - Thanh tịnh(1911-1988) qua việc soạn bài, hãy giới thiệu - Tác phẩm mang văn phong về tác giả Thanh Tịnh? đằm thắm, êm dịu, trong trẻo - ¤ng lµ t¸c gi¶ cña nhiÒu tËp -Bæ sung, giíi thiÖu thªm. truyện ngắn, tập thơ; trong đó næi tiÕng nhÊt lµ tËp Quª mÑ (truyÖn ng¾n) vµ §i tõ gi÷a mét mïa sen (truyÖn th¬). 2. V¨n b¶n: C¸ nh©n tr¶ ?. XuÊt xø cña vb¶n T«i ®i häc? - T«i ®i häc in trong tËp Quª GV bæ sung thªm: “T§H” lµ mét lêi mÑ, xuÊt b¶n n¨m 1941. t¸c phÈm tiªu biÓu cho giäng v¨n nhÑ nhµng mµ thÊm s©u mang l¹i dư vị vừa man mác buồn thương, võa ngät ngµo quyÕn luyÕn. Hoạt động 3: Đọc - hiểu văn bản - Mục tiêu: +Thông qua hoạt động giúp HS có kĩ năng đọc, trình bày sự việc trong ®o¹n trÝch + Gióp häc sinh c¶m nhËn ®­îc t©m tr¹ng håi hép, c¶m gi¸c bì ngì của nhân vật “tôi” ở buổi tựu trường đầu tiên trong đời, học sinh thấy được ngòi bút v¨n xu«i giµu chÊt th¬, gîi d­ vÞ tr÷ t×nh man m¸c cña Thanh TÞnh. - Phương pháp, kỹ thuật: Sử dụng phương pháp vấn đáp, nêu và giải quyết vấn đề kết hợp với phương pháp thuyết trình và kỹ thuật động não. II. §äc - hiÓu v¨n b¶n 1. §äc vµ t×m hiÓu chó thÝch - Y/c đọc: giọng chậm, dịu, hơi - Nghe, đọc. buån, s©u l¾ng 3 - 4 HS nèi - GV đọc mẫu một đoạn. nhau đọc toàn - GV nhận xét, uốn nắn cách đọc bài một lần. cña HS. - Líp nhËn ?. Trong c¸c chó thÝch nªu ë SGk xÐt có chú thích nào mà em chưa - HS tự bộc - VD: chú thích 2 (Ông đốc: ở lé. hiểu cần được giải đáp? đây là ông hiệu trưởng)... 2. §Ò tµi cña v¨n b¶n ?. Néi dung xuyªn suèt trong - Nghe, tr¶ lêi - Toµn bé t¸c phÈm lµ “nh÷ng vb¶n T«i ®i häc lµ g×? kØ niÖm m¬n man cña buæi tùu - GV nhËn xÐt, bæ sung. trường” qua hổi tưởng của nh©n vËt “t«i”. 3. T×m hiÓu thÓ lo¹i vµ bè côc ?. V¨n b¶n nµy thuéc kiÓu v¨n C¸ nh©n tr¶ - V¨n biÓu c¶m v× toµn truyÖn. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> b¶n nµo? V× sao?. lêi. ?. Kỉ niệm ngày đầu tiên đến nghe, trả lời trường của “tôi” được kể theo tr×nh tù kh«ng gian vµ thêi gian nào? Tương ứng với trình tự ấy là c¸c ®o¹n nµo cña v¨n b¶n? ->nhËn xÐt, bæ sung.. ?Em h·y nªu nh÷ng hoµn c¶nh vµ - §äc, tr¶ lêi. thêi ®iÓm khiÕn t¸c gi¶ nhí vÒ buổi tựu trường đầu tiên của m×nh.. lµ c¶m xóc t©m tr¹ng cña nh©n vật “tôi” trong buổi tựu trường ®Çu tiªn. (Ngoµi ra cßn cã c¸c yÕu tè tù sù, miªu t¶). + C¶m nhËn cña “t«i” trªn ®­êng tíi truêng: “Buæi mai h«m Êy...trªn ngän nói” + C¶m nhËn cña “t«i” lóc ë s©n trường: “Trước s©n trường....nghỉ cả ngày nữa” + C¶m nhËn cña “t«i” trong líp häc: ®o¹n cßn l¹i. => Bµi v¨n lµ nh÷ng c¶m nhËn cña t¸c gi¶ trªn ®­êng tíi trường, lúc ở sân trường và trong líp häc. 4-Ph©n tÝch. a-Kh¬i nguån nçi nhí. -Thêi ®iÓm: Cuèi thu -C¶nh thiªn nhiªn: L¸ ngoµi ®­êng rông nhiÒu, m©y bµng b¹c. -C¶nh sinh ho¹t: MÊy em nhá cùng mẹ tới trường. =>Thêi ®iÓm khai gi¶ng hµng n¨m.. ?Vì sao vào thời điểm đó tác giả - Suy ngẫm, lại nhớ về buổi tựu trường đầu trả lời. tiªn cña m×nh. ?T©m tr¹ng cña nh©n vËt t«i khi -T©m tr¹ng: N¸o nøc; m¬n nhí vÒ nh÷ng kØ niÖm buæi tùu man; t­ng bõng; rén r·. trường đầu tiên như thế nào. C¶m xóc ch©n thùc, cô thÓ ?Để diễn tả tâm trạng đó tác giả - Đọc, tìm, gãp phÇn rót ng¾n kho¶ng c¸ch đã sử dụng những từ ngữ như thế suy ngẫm, trả thời gian giữa quá khứ và hiện nµo? Em h·y ph©n tÝch gi¸ trÞ lêi. t¹i. biểu cảm của những từ ngữ đó * Cñng cè. ?H·y nªu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ nhµ v¨n Thanh TÞnh vµ v¨n b¶n “T«i ®i häc” cña «ng. ?Em hãy kể một lỉ niệm đẹp về buổi tựu trường đầu tiên của bản thân. * Hướng dẫn học bài. - Häc kÜ bµi cò, kÓ tãm t¾t l¹i v¨n b¶n. -So¹n tiÕp phÇn cßn l¹i cña v¨n b¶n( T©m tr¹ng cña nh©n vËt t«i theo nh÷ng dòng hồi tưởng về buổi tựu trường đầu tiên). Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> TuÇn 1- TiÕt 2 So¹n ngµy 20/8/2011 Bµi 1. V¨n b¶n: T«i. ®i häc -Thanh TÞnh-. tiÕp theo. A. Mục tiêu cần đạt: 1. KiÕn thøc: - Học sinh cảm nhận được những hồi tưởng về không khí của ngày hội tựu trường và tâm trạng, cảm xúc, ấn tượng của nhân vật tôi. - ThÊy ®­îc nghÖ thuËt miªu t¶ t©m lý tinh tÕ ch©n thùc víi giäng ®iÖu tr÷ t×nh trong s¸ng vµ ng«n ng÷ giµu yÕu tè biÓu c¶m cña t¸c gi¶. 2. KÜ n¨ng: - Ph¸t hiÖn, ph©n tÝch, tr×nh bµy suy nghÜ, t×nh c¶m vÒ sù viÖc. 3. Thái độ : - Giáo dục HS tình cảm nâng niu trân trọng những kĩ niệm đẹp B. ChuÈn bÞ. - Giáo viên: Chuẩn bị kiến thức, soạn giáo án,đọc tư liệu tham khảo. - Häc sinh: §äc kü v¨n b¶n, n¾m ch¾c c¸c sù viÖc trong v¨n b¶n, so¹n bµi. C. Phương pháp: - Sử dụng phương pháp vấn đáp, nêu và giải quyết vấn đề - Sử dụng kỹ thuật động não: nêu câu hỏi, liệt kê các ý kiến phát biểu, phân loại vµ lµm s¸ng tá ý kiÕn. D. Tiến trình các bước dạy và học: * ổn định lớp . * KiÓm tra bµi cò: ? Em h·y tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ nhµ v¨n Thanh TÞnh vµ t¸c phÈm “ T«i ®i häc”. ? Điều gì khiến nhân vật tôi có những liên tưởng về ngày đầu tiên đi học cña m×nh? Gi¸o viªn nhËn xÐt, cho ®iÓm. * Bµi míi: Hoạt động của thầy Hoạt động Nội dung cần đạt cña trß II. §äc hiÓu v¨n b¶n(tiÕp). 4. Ph©n tÝch (tiÕp): b-T©m tr¹ng cña nh©n vËt t«i khi cïng mÑ trªn ®­êng tíi trường. ?Khi nhí vÒ nh÷ng kØ niÖm buæØ - §äc, tr¶ - “Nh÷ng c¶m gi¸c trong s¸ng tựu trường đầu tiên những cảm xúc lời. Êy l¹i n¶y në nh­ mÊy cµnh hoa cña "t«i" ®­îc t¸c gi¶ miªu t¶ nh­ tươi mỉm cười…”. thÕ nµo. - “Buæi mai h«m Êy …mÑ t«i ? Nh÷ng h×nh ¶nh, chi tiÕt nµo l¾m tay t«i …Con ®­êng nµy t«i trong v¨n b¶n cho ta biÕt ®­îc t©m đã quen đi lại lắm lần…vì tr¹ng cña chó bÐ khi cïng mÑ tíi chÝnh lßng t«i ®ang cã sù thay. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> trường.. ? Từ những chi tiết đó, em có cảm nhËn g× vÒ t©m tr¹ng cña nh©n vËt tôi trong ngày hội tựu trường. ?Trong ®o¹n v¨n nµy t¸c gi¶ sö dông nghÖ thuËt g×.Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt nµy. *T©m tr¹ng cña cËu bÐ lÇn ®Çu tiªn đến trường -> Có sự thay đổi lớn.. ?. Cảnh trước sân trường làng Mĩ LÝ l­u l¹i trong t©m trÝ t¸c gi¶ cã g× næi bËt? ?. C¶m nhËn cña “t«i” vÒ ng«i trường lúc này có gì khác với cảm nhận về ngôi trường khi chưa đi häc? ?. Khi t¶ nh÷ng häc trß nhá tuæi lần đầu đến trường, tác giả dùng h×nh ¶nh so s¸nh nµo? *?. Nh÷ng h×nh ¶nh Êy cã ý nghÜa g×?. - Suy nghÜ, tr¶ lêi.. đổi lớn :hôm nay tôi đi học” - Trong chiÕc ¸o v¶i . . . thÊy mình trang trọng và đứng đắn. - “Tôi có ý nghĩ …lướt ngang trªn ngän nói …” -> §ã lµ t©m tr¹ng n¸o nøc, vui vÎ nh­ng còng rÊt trang träng.. - Th¶o luËn C¸ch kÓ chuyÖn nhÑ nhµng , cÆp, tr¶ lêi. nghÖ thuËt miªu t¶ nh÷ng c¶m gi¸c b»ng nh÷ng lêi v¨n giµu chÊt th¬ , h×nh ¶nh so s¸nh ®Çy thơ mộng cho thấy sự thay đổi lín trong “t«i” c-T©m tr¹ng vµ c¶m gi¸c cña nh©n vËt t«i khi trªn s©n trường và khi nghe thấy tên m×nh. * Khi đứng giữa sân trường HS theo dâi ®o¹n v¨n bản: “Trước sân trường lµng....rén rµng trong - Rất đông người (Trước sân c¸c líp” trường làng Mĩ Lí dày đặc cả tr¶ lêi. nguêi) - Người nào cũng đẹp (Người nµo quÇn ¸o còng s¹ch sÏ, gương mặt vui tươi và sáng sủa) - Lúc này ngôi trường được so sánh với đình làng - nơi thờ cóng tÕ lÔ, n¬i thiªng liªng cÊt giÊu nh÷ng ®iÒu bÝ Èn => sù - §äc, tr¶ trang nghiêm của ngôi trường. lêi - Họ như con chim non đứng bªn bê tæ, nh×n qu·ng trêi réng - Suy nghÜ, muèn bay, nh­ng cßn ngËp ngõng e sî. tr¶ lêi. - Miêu tả sinh động hình ảnh và t©m tr¹ng c¸c em nhá lÇn ®Çu tới trường. - §Ò cao søc hÊp dÉn cña nhµ trường. HS theo dâi - ThÓ hiÖn kh¸t väng bay bæng của tác giả với trường học. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> đoạn: “Ông * Khi ông đốc gọi tên vào lớp đốc....càng lóng tóng h¬n”. Tr¶ ?. Cho biÕt c¶m nhËn cña “t«i” khi lêi. - “t«i c¶m thÊy nh­ qu¶ tim t«i nghe ông đốc gọi tên vào lớp? ngừng đập” đến “quên cả mẹ tôi đứng sau tôi”, và khi nghe gọi đến tên “tôi tự nhiên giật mình vµ lóng tóng”. - C¶m thÊy m×nh vµ c¸c b¹n được mọi người ngắm nhìn nhiều hơn => đã lúng túng lại - Suy nghÜ, cµng lóng tóng h¬n. ?Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch miªu tr¶ lêi. ->Dïng lèi so s¸nh , tõ ng÷ t¶ t©m tr¹ng cña nh©n vËt t«i. miªu t¶ t©m tr¹ng chÝnh x¸c c¶m xóc cña nh©n vËt. ?. T¹i sao lóc nµy c¶m gi¸c håi - V× ®©y lµ mét giê phót hÖ hộp của “tôi” lại rõ nét đến như träng khi “t«i” chÝnh thøc trë vËy? thành HS của trường. * Khi ph¶i rêi bµn tay mÑ cïng HS theo dâi c¸c b¹n ®i vµo líp ®o¹n: “¤ng đốc đẩy cặp kÝnh tr¾ng…chót + Khãc mét phÇn v× lo sî (do ?. Em nghÜ g× vÒ tiÕng khãc cña nµo hÕt” phải tách rời người thân để bước c¸c cËu häc trß bÐ nhá khi s¾p Tr¶ lêi vào môi trường hoàn toàn mới hàng để vào lớp? lạ), một phần vì sung sướng (lần - TiÕng khãc nh­ mét ph¶n øng ®Çu ®­îc tù m×nh häc tËp) d©y chuyÒn, rÊt tù nhiªn, rÊt ng©y + Đó là những giọt nước mắt th¬ vµ giµu ý nghÜa. Nã võa lµ sù e báo hiệu sự trưởng thành, những sợ trước một thử thách vừa là một giọt nước mắt ngoan chứ không niềm quyết tâm để bước vào một phải nước mắt vòi vĩnh như thÕ giíi kh¸c l¹ mµ ®Çy hÊp dÉn. trước. ?. H·y nhí vµ kÓ l¹i c¶m xóc cña - HS tù béc chÝnh m×nh vµo lóc nµy, trong lé. ngµy ®Çu tiªn ®i häc nh­ nh÷ng b¹n nhá kia? * Khi ngåi trong líp häc HS theo dâi ®o¹n: “Mét mùi hương l¹... T«i ®i ?. Nh÷ng c¶m gi¸c mµ nh©n vËt häc”. - “Một mùi hương lạ... không “t«i” nhËn ®­îc khi vµo líp häc lµ c¶m thÊy sù xa l¹ chót nµo” g×? Tr¶ lêi ?. Hãy lí giải những cảm giác đó - C¶m gi¸c l¹ lÉm v× lÇn ®Çu. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> cña nh©n vËt “t«i”?. - Theo dâi vµo ®o¹n: “Mét con chim liÖng... đánh vần *?Những chi tiết đó nói thêm điều đọc”. g× vÒ nh©n vËt “t«i”? - Th¶o luËn cÆp, tr¶ lêi.. ?Dßng ch÷ t«i ®i häc kÕt thóc - Suy nghÜ, truyÖn cã ý nghÜa g×. tr¶ lêi.. *?Em có nhận xét gì về thái độ cử - Trả lời. chỉ của những người lớn (Ông đốc;thầy giáo;phụ huynh )đối với c¸c em lÇn ®Çu tiªn ®i häc. ?Qua h×nh ¶nh,cö chØ vµ tÊm lßng của người lớn đối với các em nhỏ em c¶m nhËn ®­îc g×. ?. Cho biết những nét đặc sắc về - Tr¶ lêi nghÖ thuËt cña truyÖn ng¾n nµy? c©u hái. ? Truyện đã thể hiện ý nghĩa gì?. Lop8.net. ®­îc vµo líp häc, mét m«i trường sạch sẽ, ngay ngắn. - Kh«ng c¶m thÊy sù xa l¹ víi bµn ghÕ vµ b¹n bÌ v× b¾t ®Çu ý thøc ®­îc. - Mét chót buån khi tõ gi· tuæi th¬. - Bắt đầu trưởng thành trong nhËn thøc vµ viÖc häc hµnh cña b¶n th©n. => §©y lµ phót sang trang cña mét t©m hån trÎ d¹i, t¹m biÖt thế giới ấu thơ chỉ biết nô đùa, nghịch ngợm để bước vào thế giíi tuæi häc trß. - C¸ch kÕt thóc truyÖn tù nhiªn bÊt ngê. Dßng ch÷ “T«i ®i häc” võa khÐp l¹i bµi v¨n vµ më ra mét thÕ giíi míi. Dßng ch÷ gîi cho ta håi nhí l¹i buæi thiÕu thời, thể hiện chủ đề truyện. -Ông đốc: Từ tốn, bao dung. -Thµy gi¸o trÎ: Vui tÝnh, giµu tình yêu thương. -Phụ huynh: Chu đáo, trân trọng ngày khai trường. Tr¸ch nhiÖm, tÊm lßng cña gia đình nhà trường đối với thế hệ trẻ tương lai. 5. Tæng kÕt - NghÖ thuËt miªu t¶ tinh tÕ, ch©n thùc diÔn biÕn t©m tr¹ng cña ngµy ®Çu tiªn ®i häc. - Sö dông ng«n ng÷ giµu yÕu tè biểu cảm, hình ảnh so sánh độc đáo ghi lại dòng liên tưởng, hồi tưởng của nhân vật tôi. - Giäng ®iÖu tr÷ t×nh, trong s¸ng. -> Buổi tựu trường đầu tiên sẽ m·i kh«ng thÓ nµo quªn trong ký øc cña nh©n vËt t«i còng nh­.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> nhµ v¨n Thanh TÞnh. ?. T×nh c¶m nµo ®­îc kh¬i gîi vµ båi- HS béc lé đắp khi em đọc truyện Tôi đi học? Hoạt động 4: Luyện tập - Môc tiªu: Häc sinh vËn dông kiÕn thøc hiÓu biÕt vµo lµm bµi tËp. - Phương pháp: Khái quát hoá. II. LuyÖn tËp. 1. Bµi tËp 1: - Hướng dẫn HS biết tổng hợp, - §äc yªu - C¶m xóc cña nh©n vËt t«i b¾t kh¸i qu¸t l¹i dßng c¶m xóc, t©m cÇu bµi tËp. ®Çu tõ thêi ®iÓm hiÖn t¹i trë vÒ - Häc sinh qu¸ khø. Tõ con ®­êng tíi tr¹ng cña nh©n vËt t«i thµnh c¸c bước theo trình tự thời gian. Chú ý khái quát. trường, đến sân trường rồi vào chØ ra sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a biÓu líp häc. ë mçi thêi gian, kh«ng c¶m, miªu t¶ vµ tù sù. gian tác giả đều kết hợp tự sự, miªu t¶ vµ biÓu c¶m. 2. Bµi tËp 2: Thùc hiÖn - Hướng dẫn cách viết bài văn - Bài văn ngắn ghi lại ấn tượng ë nhµ. ngắn ghi lại ấn tượng của mình ở cña b¶n th©n trong lÇn khai buổi tựu trường đầu tiên. Chú ý gi¶ng ®Çu tiªn. trình bày có cảm xúc các ấn tượng riªng. * Cñng cè: - Em häc tËp ®­îc g× rõ nghÖ thuËt kÓ chuyÖn cña nhµ v¨n Thanh TÞnh? - Trong các tiết học Âm nhạc các em đã được học những bài hát nào về ngày đầu tiên đi học? Em hãy hát bài hát đó cho cả lớp cùng nghe? * Hướng dẫn về nhà: - §äc kü v¨n b¶n, n¾m ch¾c néi dung vµ nghÖ thuËt cña v¨n b¶n. - Lµm bµi tËp 2- phÇn luyÖn tËp: - Soạn bài: Cấp độ khái quát nghĩa của từ.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span>