Giáo án môn Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 13 đến 16 - Năm học 2011-2012

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngµy so¹n: 8/9/2011 Ngµy gi¶ng: ................... TiÕt 13:. Bµi 4. sự tích hồ gươm (TruyÒn thuyÕt). A.Mục tiêu cần đạt: Giúp HS hiểu được: 1. Kiến thức - Nhân vật, sự kiện trong truyền thuyết Sự tích Hồ Gươm. - Truyền thuyết địa danh. - Cốt lõi lịch sử trong một tác phẩm thuộc chuỗi truyền thuyết về người anh hùng Lê Lợi và cuộc khởi nghĩa Lam Sơn. 2. Kỹ năng: - Đọc – hiểu văn bản truyền thuyết. - Phân tích để thấy được ý nghĩa sâu sắc của một số chi tiết tưởng tượng trong truyện. - Kể lại được truyện. B.ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: - §äc SGK,SGV, nghiªn cøu, so¹n bµi - Tranh: Lê Lợi tìm thấy chuôi gươm thần và tranh Rùa vàng đồi gươm - Häc sinh: Vë ghi, so¹n bµi theo c©u hái. C. Tiến trình tổ chức hoạt động dạy học: * HĐ 1: Khởi động: 1.ổn định: 6A:……………………….; 6B:………………………… 2.KiÓm tra: : - Tãm t¾t vµ nªu ý nghÜa cña truyÒn thuyÕt : "S¬n Tinh -Thñy Tinh" - Tr×nh bµy ®o¹n v¨n viÕt ë nhµ? 3. Bµi míi :- Giíi thiÖu bµi: : (Cuéc khëi nghÜa Lam S¬n) * H§ 2: §äc hiÓu v¨n b¶n: I. TiÕp xóc v¨n b¶n: - GV nêu yêu cầu đọc 1.§äc vµ kÓ: - Nêu các sự việc chính trong (Chú ý ngữ âm, ngữ điệu đọc) truyÖn? (Tãm t¾t néi dung tõng ®o¹n) - GV gi¶i thÝch 1 sè chó thÝch c¬ 2.T×m hiÓu chó thÝch: 1,3,4,6,12. b¶n 3.Bè côc: 2 phÇn - Truyện chia làm mấy phần? Nội - Đoạn 1: Từ đầu =>"đất nước ": Long Quân dung tõng phÇn? cho nghĩa quân mượn gươm thần - Đoạn 2: Còn lại: LQ đòi gươm sau khi đất nước hòa bình II.Ph©n tÝch v¨n b¶n : 1.Câu chuyện về thanh gươm thần: -Thanh gươm thần của ai? a. Long Quân cho mượn gươm thần: - Vì sao Long Quân cho nghĩa quân - Giặc Minh đô hộ nước ta, làm nhiều điều bạo mượn gươm? ngược -> nhân dân căm giận. - ë vïng Lam S¬n: NghÜa qu©n næi dËy chèng giÆc vµ gÆp nhiÒu khã kh¨n, bÞ thu nhiÒu lÇn. 31 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> - Việc Long Quân cho mượn gươm cã ý nghÜa nh­ thÕ nµo? - KÓ l¹i viÖc Lª Lîi nhËn ®­îc gươm thần?Có phải Long Quân trao luôn cả chuôi và lưỡi gươm cho Lª Lîi? - H·y tãm t¾t ®o¹nátuyÖn kÓ vÒ việc Lê Lợi nhận được gươm?. - Qua c¸c chi tiÕt trªn, em h·y ph©n tích cách Long Quân cho mượn gươm có ý nghĩa như thế nào?. - T×m c¸c chi tiÕt ca ngîi søc m¹nh của gươm thần?. - Long Quân đòi lại gươm thần trong hoµn c¶nh nµo?. - H·y thuËt l¹i ®o¹n miªu t¶ c¶nh đòi gươm và trao gươm? - TruyÖn cã nh÷ng ý nghÜa lín nµo?. - HS đọc ghi nhớ - Vì sao tác giả dân gian không để Lê Lợi nhận gươm cùng một lúc? *H§ 3: LuyÖn tËp: HS đọc yêu cầu bài tập.. - Đức Long Quân quyết định cho mượn gươm để đánh giặc => ý nghÜa: Cu«c khëi nghÜa chÝnh nghÜa ®­îc tổ tiên, thần thánh ủng hộ, giúp đỡ. * Cách Long Quân cho mượn gươm: - Lê Thận-làm nghề đánh cá, bắt được lưỡi gươm dưới nước (3 lần quăng lưới, gươm đều vào lưới), sau đó nhập nghĩa quân. => Lưỡi gươm khi gặp chủ tướng Lê Lợi: sáng rùc lªn 2 ch÷ “ThuËn thiªn” (ý trêi) - Lª Lîi: BÞ giÆc ®uæi, thÊy ¸nh s¸ng l¹ -> chÝnh là chuôi gươm nạm ngọc trên ngọn cây đa => Đem lưỡi gươm bắt được dưới nước tra vào chuôi gươm bắt được trên rừng -> vừa như in. * ý nghĩa cách Long Quân cho mượn gươm: - Khả năng cứu nước ở khắp nơi trên đất nước. - Thể hiện ý chí, nguyện vọng đánh giặc của toàn dân, nghĩa quân trên dưới một lòng - ThÓ hiÖn ý trêi lßng d©n lµ mét: “®©y lµ ý trêi phã th¸c cho minh c«ng lµm viÖc lín” (Gươm chọn người, chờ người mà dâng; Người nhận gươm là nhận trách nhiệm trước đất nước, d©n téc) * Sức mạnh của gươm thần: - Qu©n giÆc b¹t vÝa, uy thÕ cña nghÜa qu©n t¨ng cao - Gươm mở đường tràn lên, đất nước không còn bãng giÆc. b.Long Quân đòi lại gươm thần: - Hoµn c¶nh: + Giặc Minh bị đánh tan, đất nước thanh bình. + Chủ tướng Lê Lợi lên ngôi, dời đô về Thăng Long - Cảnh đòi gươm và trao gươm: + Vua Lª Lîi ngù thuyÒn Rång d¹o ch¬i trªn hå Tả Vọng -> Long quân cho Rùa vàng lên đòi gươm. + Vua Lê trả gươm, để lại cho hồ cái tên đầy ý nghÜa lÞch sö: hå Hoµn KiÕm 2. ý nghÜa truyÖn: - Ca ngîi tÝnh chÊt chÝnh nghÜa, toµn d©n cña cuéc khëi nghÜa Lam S¬n. - §Ò cao, suy t«n Lª Lîi vµ triÒu Lª. - Gi¶i thÝch nguån gèc tªn gäi hå Hoµn KiÕm. III. Tæng kÕt: * Ghi nhí: SGK Tr 43 IV. LuyÖn tËp: - Bµi tËp 2: Nếu tác giả dân gian để Lê Lợi trực tiếp nhận cả lưỡi và chuôi gươm cùng 1 lúc, cùng 1 nơi thì 32 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> kh«ng thÓ hiÖn ®­îc tÝnh chÊt toµn d©n, trªn dưới một lòng, đồng tâm nhất trí của nhân dân ta trong cuéc kh¸ng chiÕn. - ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n nªu c¶m nghÜ vÒ c©u chuyÖn. * H§ 4: Cñng cè, dÆn dß: 4. Cñng cè: - GV kh¸i qu¸t l¹i gi¸ trÞ vÒ néi dung, nghÖ thuËt cña truyÖn - HS nh¾c l¹i ghi nhí. 5. HDVN: - Học bài, đọc, kể lại tác phẩm; Làm bài tập 3,4 (SGK Tr 43) - ¤n tËp l¹i côm bµi truyÒn thuyÕt - Soạn bài: Chủ đề và dàn bài của văn tự sự Ngµy so¹n: 8/9/2011 Ngµy gi¶ng: .................. TiÕt 14: chñ. đề và dàn bài của văn tự sự. A. Mục tiêu cần đạt: 1. Kiến thức - Yêu cầu về sự thống nhất trong một văn bản tự sự. - Những biểu hiện của mối quan hệ giữa chủ đề, sự việc trong bài văn tự sự. 2. Kỹ năng: Tìm chủ đề, dàn bài và viết được phần mở bài cho bài văn tự sự. B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: §äc SGK, SGV, So¹n bµi - Học sinh: Đọc trước bài, trả lời câu hỏi. C.Tiến trình tổ chức hoạt động dạy học: * HĐ 1: Khởi động: 1. ổn định: 6A:...................................; 6B:.............................................. 2. KiÓm tra: - Hai yÕu tè then chèt trong v¨n tù sù lµ g×? - Sù viÖc vµ nh©n vËt trong tù sù ®­îc thÓ hiÖn nh­ thÐ nµo? 3. Bµi míi: - Giíi thiÖu bµii: * H§ 2: H×nh thµnh kiÕn thøc míi I . Bµi häc: - HS đọc bài văn mẫu (SGK Tr 44) 1.Tìm hiểu chủ đề của văn tự sự: - Néi dung chÝnh cña bµi v¨n? §­îc thÓ * V¨n b¶n: TuÖ TÜnh hiện rõ ở những câu nào? Nằm ở phần - Tuệ Tĩnh: Thương người, hết lòng cứu giúp nµo cña VB người bệnh: + Từ chối chữa trước cho người giàu bệnh - Nh÷ng chi tiÕt nµo lµm s¸ng tá néi nhÑ dung chính đó? Thuộc phần nào trong + Cứu chữa con trai người nông dân bệnh bè côc bµi v¨n? nÆng + Thái độ cứu chữa: Tận tâm, nhiệt tình - Qua phÇn MB, TB, em ph¸t hiÖn ra => PhÇn th©n bµi chủ đề của VB này. Vậy chủ đề là gì? - Chủ đề: Là vấn đề chủ yếu mà người viết - Qua VD trên, em thấy có thể phát hiện muốn đặt ra cho văn bản (ý chính, ý cơ bản) 33 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> chủ đề qua yếu tố nào? Chỉ ra cụ thể ở - Cách phát hiện chủ đề: + ë nh÷ng c©u then chèt trong phÇn më bµi, VD trªn? kÕt bµi (nh÷ng lêi nãi trùc tiÕp: HÕt lßng yªu thương, cứu giúp người bệnh; Người ta cứu gióp nhau ...lµm g×) + Qua những chi tiết về việc làm, thái độ, lời nãi ... cña nh©n vËt chÝnh. + Qua nhan đề (Tên bài văn) - Theo em, có thể đặt tên khác cho truyÖn ®­îc kh«ng? gi¶i thÝch? 2. Dµn bµi cña bµi v¨n tù sù: - VB TuÖ TÜnh cã kÕt cÊu nh­ thÕ nµo? - Dµn bµi cña bµi v¨n tù sù gåm 3 phÇn: Gåm mÊy phÇn? Lµ nh÷ng phÇn nµo? + MB: Giíi thiÖu nh©n vËt, sù viÖc, nªu vÊn - Đọc phần MB của VB “Tuệ Tĩnh” và đề nªu .vô cña phÇn MB? + TB: KÓ sù viÖc cña truyÖn - N.vụ của phần TB? Nhận xét về các sự - Sự việc chọn kể phải phù hợp với chủ đề viÖc ®­îc kÓ trong VB “TuÖ TÜnh”? - Phải chọn cách kể sao cho chủ đề được - Chän ®­îc sù viÖc nh­ng nÕu kÓ lén biÓu hiÖn ra xộn, không rõ ràng, có làm nổi được + KB: Kết thúc truyện và khẳngđịnh chủ đề chủ đề không - N. vô cña phÇn kÕt bµi? (Ch÷a cho ch¸u bÐ xong, trêi tèi, «ng vÉn ®i ch÷a tiÕp .=> Tinh thÇn tr¸ch nhiệm, thái độ quên mình vì người * Ghi nhớ: SGK Tr45 bÖnh) - HS đọc ghi nhớ II. LuyÖn tËp: * H§ 3: LuyÖn tËp: 1.Bµi tËp 1: - Đọc truyện “Phần thưởng” và trả lời - Chủ đề truyện: Ca ngợi trí thông minh và lòng trung thành với vua của người nông c©u hái trong SGK? d©n; ChÕ giÔu tÝnh tham lam, cËy quyÒn thÕ - Đọc thêm: “Những cách MB trong bài của viên quan => Chủ đề toát lên từ ND - Sự việc tập trung cho chủ đề: Câu nói của v¨n kÓ chuyÖn” – SGK Tr 47. người nông dân với nhà vua. 2. Bµi tËp 2: - HS đọc phần MB của mình - §äc - ViÕt më bµi kÓ truyÖn “Con Rång ch¸u Tiªn” * H§ 4: Cñng cè, dÆn dß: 4. Củng cố: - GV khái quát lại nội dung bài: Chủ đề - cách tìm chủ đề - HS nh¾c l¹i ghi nhí 5. HDVN: - Học bài, tập phát hiện chủ đề trong các tác phẩm đã học - Lµm bµi tËp 2 Tr 46. - Chuẩn bị bài: tìm hiểu đề và cách làm bài văn tự sự. 34 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Ngµy so¹n: 9/9/2011 Ngµy gi¶ng: ....................... TiÕt 15: t×m. hiểu đề và cách làm bài văn tự sự. A .Mục tiêu cần đạt: 1. Kiến thức: - Cấu trúc, yêu cầu của đề văn tự sự (qua những từ ngữ được biểu đạt trong đề) - Tầm quan trọng của việc tìm hiểu đề, lập dàn ý khi làm bài văn tự sự. - Những căn cứ để lập ý và lập dàn ý. 2. Kỹ năng: - Tìm hiểu đề: đọc kĩ đề, nhận ra những yêu cầu của đề và cách làm một bài văn tự sự. - Bước đầu biết dùng lời văn của mình để viết bài văn tự sự B.ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: §äc SGK, SGV, So¹n bµi - Học sinh: Đọc trước bài, trả lời câu hỏi. C.Tiến trình tổ chức hoạt động dạy học: * HĐ 1: Khởi động: 1. ổn định: 6A:...................................; 6B:.............................................. 2. KiÓm tra: - Chủ đề trong văn tự sự là gì? Cách tìm? - Bµi tËp 2 SGK. 3. Bµi míi: - Giíi thiÖu bµi: * H§ 2: H×nh thµnh kiÕn thøc míi: I -Bµi häc - Đọc các đề trong SGK phần 1 Tr 47 1, Đề và tìm hiểu đề văn tự sự. (GV treo bảng phụ)Chú ý đề 1 và cho biết + Đề 1: Có 2 yêu cầu đề 1 nêu ra những yêu cầu gì? Từ ngữ nào - Chuyện em thích trong đề giúp em biết điều đó? - B»ng lêi v¨n cña em - Truyện có thể có 1,2 hoặc nhiều chủ đề. => Khi kể phải chú ý đến chủ đề muốn biểu Khi kÓ ph¶i l­u ý diÒu g×? đạt và không chép y nguyên truyện. - VD: Kể “Thánh Gióng” (chủ đề: Thánh Gióng đánh giặc) - Các đề 3,4,5,6 không có từ “kể” có phải + Đề 3,4,5,6 là đề văn tự sự vì đều có nội là đề tự sự không? Trong các đề trên, đề dung, mục đích, yêu cầu rõ ràng: nào nghiêng về kể việc, kể người hay - Kỷ niệm ngày thơ ấu (KÓ viÖc) tường thuật? - Sinh nhËt cña em (KÓ viÖc) - Quê em đổi mới (KÓ viÖc) - Em đã lớn rồi (Kể người) - Tìm hiểu đề là gì? + Đề 1, 2: kể chuyện, tường thuật * Tìm hiểu đề: Là tìm hiểu kỹ lời văn của đề - Em có nhận xét gì về cách ra đề văn tự để nắm vững yêu cầu của đề bài. sự? Tác dụng của cách thức ra đề đó? (HS => Đề văn tự sự rất phong phú, diễn đạt thành có thể kết hợp với trữ tình, miêu tả, nghị nhiều dạng: kể chuyện, tường thuật, tường luận ... phát huy tưởng tượng) trình một sự việc, sự vật nào đó và thường - Em hãy kể lại truyện “Sự tích hồ Gươm” nêu vấn đề hoặc nội dung trực tiếp của => Xác định yêu cầu của đề bài và chủ đề truyện. cña truyÖn. KÕt hîp trong giê * H® 3: LuyÖn tËp: * H§ 4: Cñng cè, dÆn dß: 35 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> 4. Cñng cè: 5. HDVN:. - Thế nào là tìm hểu đề? - Cách ra đề văn tự sự như thế nào? - Học bài, tập tìm hiểu đề - Làm dàn ý cho đề văn phần luyện tập.. Ngµy so¹n: 9/9/2011. Ngµy gi¶ng: ................. Tiết 16: tìm hiểu đề và cách làm bài văn tự sự (TiÕp theo) A .Mục tiêu cần đạt: 1. Kiến thức - Cấu trúc, yêu cầu của đề văn tự sự (qua những từ ngữ được biểu đạt trong đề) - Tầm quan trọng của việc tìm hiểu đề, lập dàn ý khi làm bài văn tự sự. - Những căn cứ để lập ý và lập dàn ý. 2. Kỹ năng: - Tìm hiểu đề: đọc kĩ đề, nhận ra những yêu cầu của đề và cách làm một bài văn tự sự. - Bước đầu biết dùng lời văn của mình để viết bài văn tự sự B.ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: §äc SGK, SGV, So¹n bµi - Học sinh: Đọc trước bài, trả lời câu hỏi. C.Tiến trình tổ chức hoạt động dạy học: * HĐ 1: Khởi động: 1.ổn định: 6A :........................................; 6B:.................................................. 2.KiÓm tra: - Thế nào là tìm hiểu đề? - Trình bày dàn ý đề “Sự tích hồ Gươm”?. 3.Bµi míi: - Giíi thiÖu bµi: * H§ 2: H×nh thµnh kiÕn thøc míi: I. Bµi häc: 2.C¸ch lµm bµi v¨n tù sù: - Đọc đề và xác định những từ ngữ quan Đề : Kể một câu chuyện em thích bằng lời träng. §Ò nªu ra nh÷ng yªu cÇu g×? v¨n cña em Hãy tìm hiểu đề và lập dàn ý - Em hiểu những yêu cầu của đề như thế a/ Tìm hiểu đề: nµo? - KÓ chuyÖn Th¸nh Giãng - Chủ đề: ý thức và tinh thần quyết chiến, quyÕt th¾ng. b/ T×m ý vµ lËp dµn ý: - Më bµi: Giíi thiÖu nh©n vËt Th¸nh Giãng - Néi dung cña phÇn më bµi? Cã cÇn - Th©n bµi: KÓ viÖc ph¶i giíi thiÖu T.Giãng kh«ng? V× sao? + B¾t ®Çu: §øa bÐ nghe tiÕng sø gi¶ - Em bắt đầu kể chuyện Thánh Gióng + Kết thúc: Vua nhớ ơn, lập đền thờ đánh giặc từ đâu? Kết thúc chỗ nào? + DiÔn biÕn: . Giãng b¶o sø gi¶ vÒ t©u vua cho rÌn ... - Sau sù viÖc më ®Çu lµ mét chuçi sù viÖc . Từ hôm đó, Gióng ăn khỏe, lớn nhanh phát triển đến kết thúc. Em ãy kể diễn . Giặc đến ->Gióng vươn vai thành tráng biÕn truyÖn? sü . Ra trËn: Roi s¾t gÉy nhæ tre lµm vò khÝ 36 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> .Th¾ng giÆc, bay vÒ trêi => Chuçi sù viÖc ®­îc s¾p xÕp hîp lý, phï - NhËn xÐt vÒ chuçi sù viÖc em võa kÓ? hợp với chủ đề. c/ ViÕt lêi kÓ: - Cã dµn ý, cã sù viÖc, ph¶i cã lêi kÓ. - Râ rµng, chuÈn ng÷ ph¸p, chÝnh x¸c, cã ViÕt lêi kÓ cÇn ph¶i chó ý nh÷ng g×? ng÷ ®iÖu riªng phï hîp víi tõng nh©n vËt. - Chó ý phÇn MB, KB: VD: Bèn c¸ch më bµi: - GV cho HS chÐp 4 c¸ch MB. 1. Thánh Gióng là một vị anh hùng đánh giÆc næi tiÕng trong truyÒn thuyÕt. Lªn ba tuổi mà G. vẫn không biết nói, biết cười, biÕt ®i. Mét h«m... 2. Ngµy x­a, t¹i lµng Giãng cã mét chó bÐ rất lạ, đã lên ba ... 3. Ngày xưa, giặc Ân xâm phạm bờ cõi nước ta. Vua sai sứ giả đi tìm người tài giỏi đánh giặc. Tại làng Gióng có một chú bé đã lên ba mà vẫn không biết nói, biết cười, biết đi ... Nghe tiếng rao của sứ giả, đứa bé bỗng - Các cách mở bài đó diễn đạt khác nhau cất tiếng nói, bảo bố mẹ mời sứ giả vào. Đứa nh­ thÕ nµo? bé đó chính là T.G. 1. Giới thiệu người anh hùng 4. Mỗi người dân Việt Nam có lẽ không ai 2. Nói đến chú bé lạ lµ kh«ng biÕt T.Giãng. Th¸nh Giãng lµ mét 3. Nói tới sự biến đổi người rất đặc biệt: lên ba tuổi vẫn không ... 4. Nãi tíi mét nh©n vËt mµ ai còng * Ghi nhí: SGK Tr 48 biÕt * Hoạt động 3: Luyện tập: KÕt hîp trong giê * H§ 4: Cñng cè, dÆn dß: 4.Cñng cè:. - GV kh¸i qu¸t l¹i c¸ch lµm bµi v¨n tù sù - §äc mét bµi v¨n mÉu 5. HDVN: - Häc bµi - Kể lại một truyền thuyết đã học bằng lời văn của em. - ChuÈn bÞ vë viÕt v¨n, giê sau viªt bµi 2 tiÕt.. 37 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span>