Giáo án Ngữ văn 8 tiết 15: Từ tượng hình, từ tượng thanh

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngµy so¹n: 21/9/2009 Ngµy gi¶ng: 25/9/2009. M«n ng÷ v¨n: Líp 8 TiÕt: 15. Từ tượng hình, từ tượng thanh A. Mục tiêu cần đạt Gióp häc sinh hiÓu - Thế nào là từ tượng thanh, từ tượng hình.Tích hợp với bài văn bản Lão Hạc, Liên kÕt c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n. - Có ý thức sử dụng từ tượng thanh, từ tượng hình để làm tăng thêm tính hình tượng, tính biểu cảm trong giao tiếp. - Rèn kĩ năng sử dụng từ tượng thanh, từ tượng hình trong giao tiếp và trong viết v¨n b¶n tù sù, biÓu c¶m. B. ChuÈn bÞ - GV: + Tµi liÖu tham kh¶o - Tõ vùng ng÷ nghÜa cña §ç H÷u Ch©u. + ChuÈn bÞ b¶ng phô phÇn vÝ dô1. Bµi tËp. + ChuÈn bÞ b¶ng phô cho c¸c nhãm + Hướng dẫn học sinh tập tiểu phẩm vào bài. C. TiÕn tr×nh d¹y. 1. ổn định tổ chức 2. KiÓm tra bµi cò (lång trong bµi gi¶ng) 3. Bµi míi. *H§1. - Trong tiết học trước các em đã được làm quen với khái niệm "Trường từ vựng" và biết được được những từ như lom khom, ngẹo, ngửa, nghiêng đều có chung một nét nghĩa là chỉ hoạt động thay đổi tư thế, hay những từ như ha hả, hô hô, ha ha cùng chỉ âm thanh của tiếng cười. Còn nội dung bài học hôm nay của chúng ta là g×. C¸c em h·y cïng theo dâi mét tiÓu phÈm nhá do chÝnh c¸c diÔn viªn nhÝ cña c¸c em thÓ hiÖn. Xin mêi hai em: - Bµ Tu: h¬ hí, h¬ hí, h¬ hí... - ông Tèo: Bà Tu có gì mà cười gớm thế. - Bà Tu: Này ông Tèo ơi tôi buồn cười quá đi mất. Thằng Hải nó vạm vỡ là thế mà lÊy mét c« vî tin hin mét mÈu. - «ng TÌo: C¸i bµ nµy, H×nh d¸ng th× cã lµ g× chØ cÇn con d©u hiÒn th¶o, khoÎ m¹nh nÕt na lµ ®­îc. - Bà Tu(thay đổi nét mặt) Vâng, Con bé có vẻ cũng được ông ạ. Cái miệng nó nhìn chóm cha chóm chÝm, mµ giäng nãi th× cø "thá thµ thá thÎ", dÔ nghe l¾m c¬. ¤ng TÌo: §Êy t«i b¶o mµ. H: Câu chuyện của ông Tèo bà Tu đã nhắc đến ai? + Vî chång anh H¶i H: Em hình dung thấy hai nhân vật vắng mặt ấy là người như thế nào?. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> + Chång khoÎ m¹nh to lín + Vî nhá nh¾n, dÞu hiÒn. H: Nhờ đâu các em hình dung được điều đó? + Qua c¸c miªu t¶ cña bµ Tu víi nh÷ng tõ nh­: V¹m vì, tin hin, chóm cha chóm chÝm, thá thµ thá thÎ. T¹i sao nh÷ng tõ ng÷ Êy l¹i gióp ta c¶m nhËn vµ h×nh dung ®­îc h×nh d¸ng vµ tÝnh cách của người mà ta không trực tiếp gặp họ. đó chính là lí do cô muốn giới thiệu víi c¸c em bµi häc ngµy h«m nay. C¸c em cïng më SGK vµ t×m hiÓu tiÕt thø 15: Từ tượng hình, từ tượng thanh. Giáo viên giải nghĩa nhanh vê từ tượng thanh và từ tượng hình. Tượng: Có nghĩa là mô phỏng H×nh: h×nh ¶nh Thanh: ©m thanh Trong tiếng việt: Từ tượng thanh là một thuật ngữ chẩn nó chỉ những từ được đặt ra theo phương thức mô phỏng âm thanh trong thực tế khách quan và nó lµ mét thuËt ng÷ chÈn. vÝ dô: meo,ha ha h«, hu hu, g©u g©u, ï ï... Nhưng từ là một đơn vị ngôn ngữ có vỏ vật chất là âm thanh mà các em đã được làm quen sơ lược ở chương trình lớp 6 và sẽ được tìm hiểu kĩ hơn ở các bậc học cao h¬n. V× thÕ ©m thanh th×lµm sao m« pháng ®­îc h×nh ¶nh mµ chØ cã ch÷ viÕt míi m« pháng ®­îc h×nh ¶nh. Nh­ng còng kh«ng ph¶i lo¹i ch÷ viÕt nµo còng cã khả năng mô phỏng hình ảnh. Mà chỉ có chữ Hán ví dụ như chữ cây( )đó mới gọi là chữ tượng hình. Nhưng vì thói quen cũng có thể dùng thuật ngữ "Từ tượng hình" để chỉ những từ gợi tả hình ảnh, dáng vẻ, hoạt động, trạng thái của sự vật. Và chóng ta mÆc nhiªn c«ng nhËn còng nh­ sö dông thuËt ng÷ nµy. Hoạt động dạy - học * H§2. Néi dung I. §Æc ®iÓm vµ c«ng dông cña từ tượng thanh, từ tượng hình. 1. VÝ dô: SGK49. §äc vÝ dô H: T×m nh÷ng tõ in ®Ëm?(dµnh cho hs TB - (B¶ng phô) Y) +mãm mÐm, hu hu, ­ ö, xång xéc, vËt v·, rũ rượi, xộc xệch, sòng sọc H: Trong nh÷ng tõ in ®Ëm trªn, nh÷ng tõ nào gợi tả hình ảnh, dáng vẻ, họat động, - Những từ gợi tả dáng vẻ, hoạt động trạng thái: mom mem, tr¹ng th¸i cña sù vËt? xồng xộc, vật vã, rũ rượi,sòng säc H:Nh÷ng tõ nµo m« t¶ ©m thanh tù nhiªn - Nh÷ng tõ m« t¶ ©m thanh: hu của con người? hu, ­ hö. H: C¸c tõ trªn cã t¸c dông g× trong v¨n Gîi t¶ h×nh ¶nh, ©m thanh miªu t¶, tù sù?. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> cụ thể, sinh động, có giá trị biÓu c¶m cao. Bµi tËp nèi tõ: H:Em hãy tìm từ tượng hình chỉ người: ? Cúi người: lom khom ? bÐo mËp vµ nÆng nÒ- nóng nÝnh ?Thong thả đi dạo - đủng đỉnh ? Em bÐ ®ang tËp ®i - ChËp ch÷ng ? Cao, gÇy - lªnh khªnh ? BÐ nhá, nhanh nhÑn: lo¾t cho¾t. H: Em h·y t×m mét bµi th¬ cí së dông tõ tượng hình, hoặc từ tượng thanh. Và đọc câu thơ đó. Lượm - lớp 6 - Chó bÐ lo¾t cho¾t... §ªm nay b¸c kh«ng ngñ: - Bãng b¸c cao lång léng... GV: Ngoµi ra cßn cã rÊt nhiÒu bµi th¬ bµi văn khcs sử dụng các từ tượng hình, tượng thanh để tăng sức biểu cảm cho bài văn. Về nhµ c¸c em h·y s­u tÇm thªm vµ ghi tªn vµo trong vë bµi tËp. H: Qua phÇn ph©n tÝch trªn em h·y cho biÕt Thế nào là từ tượng hình, từ tượng thanh? + - Từ tượng hình là từ gợi tả hình ảnh, dáng vẻ, trạng thái của sự vật. Từ tượng thanh lµ tõ m« pháng ©m thanh cña tù nhiên, của con người H: Từ tượng hình, từ tượng thanh có tác dông g×? + Từ tượng hình, từ tượng thanh gợi được h×nh ¶nh, ©m thanh cô thÓ, cã gi¸ trÞ biÓu c¶m cao H: Theo em Từ tượng hình và từ tượng thanh thường được dùng trong văn bản nào? + HS: thường được dùng trong văn biểu c¶m miªu t¶. GV: nh¾c l¹i kh¸i niÖm: - Từ tượng hình là từ gợi tả hình ảnh, dáng vẻ, trạng thái của sự vật. Từ tượng thanh là tõ m« pháng ©m thanh cña tù nhiªn, cña con người. - Từ tượng hình, từ tượng thanh gợi được h×nh ¶nh, ©m thanh cô thÓ, cã gi¸ trÞ biÓu cảm cao; thường được dùng trong văn biểu. Lop7.net. Ghi nhí:(SGK49).

<span class='text_page_counter'>(4)</span> c¶m miªu t¶. *H§3 H: Em h·y nªu yªu cÇu cña BT1? HS: §äc yªu cÇu BT1 GV: nh¾c l¹i yªu cÇu. Tìm từ tượng hình, từ tượng thanh?. II. LuyÖn tËp. 1.BT1 (b¶ng phô) - Tượng hình: rón rén, lẻo khÎo,cháng quÌo. - Từ tượng thanh: soàn soạt, bÞch, bèp GV đọc yêu cầu: 2. BT3. H: Em h·y nh¾c l¹i yªu cÇu cña bµi tËp3. - Ha hả: Cười to, sảng khoái, tỏ Phân biệt ý nghĩa của từ tượng thanh tả ra rất khoái chí. tiếng cười? - H× h×: Võa ph¶i ph¸t ra b»ng mòi, biÓu lé sù thÝch thó, thÓ hiÖn sù hiÒn lµnh. - hô hố: Cười to và thô lỗ - hơ hớ: Cười thoải mái, vui vẻ kh«ng cÇn che ®Ëy vµ gi÷ g×n. 3. BT4. §Æt c©u víi c¸c tõ tượng hình, từ tượng thanh sau Học sinh đọc yêu cầu: Đặt câu với các từ tượng hình, từ tượng đây? thanh sau ®©y? - Dèc lªn khóc khuûu, dèc th¨m th¼m(T©y tiÕn - Quang GV: Yêu cầu hoạt động nhóm: Dòng) Nhãm1: khóc khuûu, lËp loÌ Nhãm 2: l· ch·, lép bép §­êng quanh co, khóc khuûu. Nhãm 3: l¹ch b¹ch, åm åm - Đom đóm lập loè - Nước mắt rơi lã chã - M­a r¬i lép bép - Con vÞt ®i l¹ch b¹ch - B¸c Hoµ cã giäng nãi åm åm. *H§4.Cñng cè dÆn dß GV: - Bài học hôm nay các em đã được tìm hiểu về đặc điểm và công dụng của từ tượng hình và từ tượng thanh. - Vận dụng làm một số bài tập sử dụng từ tượng thình và từ tượng thanh. Bây giờ các em hãy gấp sách vở lại và cho cô biết: Thế nào là từ tượng hình thế nào là từ tượng thanh? Từ tượng hình và từ tượng thanh có công dụng gì? Từ tượng ình và từ tượng thanh thường được sử sụng trong văn bản nào? VÒ nhµ c¸c em häc hiÓu vµ thuéc lÇu phÇn ghi nhí hoµn thiÖn phÇn bµi tËp vµ chuÈn bÞ bµi Liªn kÕt c¸c ®o¹n trong v¨n b¶n.. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span>