Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tuần 20 - Tiết 73: Văn bản: Tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Trường THCS ĐạM’Rông. GV : Phạm Thị Hoà. PHÒNG GIÁO DỤC HUYỆN ĐAM RÔNG. TRƯỜNG THCS ĐẠM’RÔNG. 1 Giáo án : Ngữ văn 7. Năm học 2009-2010 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Trường THCS ĐạM’Rông. GV : Phạm Thị Hoà. CHƯƠNG TRÌNH HỌC KÌ II TUẦN 20. Ngày soạn: 25/12/ 2009 Ngày dạy: 28 /12/2009. Tiết 73 Văn bản. TỤC NGỮ VỀ THIÊN NHIÊN VÀ LAO ĐỘNG SẢN XUẤT A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:Giúp hs. 1. Kiến thức: - Hiểu sơ lược thế nào là tục ngữ, hiểu được nội dung, một số hình thức nghệ thuật ( kết cấu, nhịp điệu, cách lập luận ) và ý nghĩa của các câu tục ngữ trong bài học . 2.Kỹ năng: - Thuộc lòng những câu tục ngữ trong văn bản 3.Thái độ: - Hiểu về tục ngữ qua đó thêm yêu một thể loại văn học dân gian của dân tộc. B. CHUẨN BỊ: HS : Soạn bài theo hệ thống câu hỏi SGK. GV: Tìm thêm các câu tục ngữ trong kho tàng tục ngữ Việt Nam, Tài liệu liên quan, phiếu học tập. C. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP: 1. Ổn định tổ chức: 7A1................................... 7A2............................... 7A3................................. 2. Kiểm tra bài cũ ( Kiểm tra việc soạn bài của hs) 3. Bài mới : Tục ngữ là một thể loại văn học dân gian. Nó được ví là kho báu kinh nghiệm và trí tuệ dân gian, là “ Túi khôn vô tận”. Tục ngữ là thể loại triết lí nhưng cũng là “cây đời xanh tươi “. Tiết học hôm nay cô cùng các em tìm hiểu thể loại mới đó là tục ngữ . Vậy tục ngữ là gì ? tục ngữ đúc kết được những kinh nghiệm gì cho chúng ta . HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ. GHI BẢNG. * HOẠT ĐỘNG 1: Tìm hiểu Đọc- tiếp xúc văn I. Đọc- tiếp xúc văn bản : bản 1.Đọc văn bản. ? Thế nào là tục ngữ ? 2.Tìm hiểu chú thích. - Gv đọc gọi hs đọc lại ( giọng điệu chậm rãi, rõ * Từ khó. ràng, chú ý các vần lưng, ngắt nhịp ) 3.Bố cục. - Giải thích các từ khó -2 phần : ? Chia bố cục. +phần 1 :4 câu đầu : HS :Thảo luận nhóm 2p (Tục nhữ về thiên nhiên) GV :hướng dẫn,gút.. +phần 2 : 4 câu sau (tục ngữ về LĐSX) 2 Giáo án : Ngữ văn 7. Năm học 2009-2010 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Trường THCS ĐạM’Rông. GV : Phạm Thị Hoà. * HOẠT ĐỘNG 2: Tìm hiểu nội dung các câu tục ngữ. - Gọi hs đọc câu 1 ? Nhận xét về vần, nhịp và các biện pháp nghệ thuật trong câu tục ngữ ? ? Bài học rút ra từ ý nghĩa câu tục ngữ này là gì ? (? Bài học đó được áp dụng như thế nào trong thực tế ? ( giúp con người có ý thức chủ động sử dụng thời gian , công việc vào thời điểm khác nhau ) - HS đọc câu 2 ? Câu tục ngữ có mấy vế ? nêu nghĩa của từng vế ? Vậy nghĩa của cả câu là gì ? HS :Suy nghĩ,trả lời. GV :Nhận xét,ghi bảng. ? Trong thực tế đời sống, kinh nghiệm này được áp dụng như thế nào ? - Gọi hs đọc câu 3 ? Câu tục ngữ này có mấy vế ? Nêu nghĩa của từng vế ? Vậy nghĩa của cả câu tục ngữ này là gì ? HS :Suy nghĩ,trả lời. GV :Nhận xét,ghi bảng. - Gọi hs đọc câu 4 ? Nghĩa của câu tục ngữ thứ tư là gì ? ? Kinh nghiệm nào được rút ra từ hiện tượng kiến bò tháng bảy này ?? Bài học thực tiễn từ kinh nghiệm dân gian này là gì ? - Vẫn phải lo đề phòng lũ lụt sau tháng bảy âm lịch - Gọi hs đọc câu tục ngữ thứ 5 ? Câu tục ngữ thứ 5 có mấy vế? Giải nghĩa từng vế ? Nghĩa của câu tục ngữ này là gì ? - Mảnh đất nhỏ bằng 1 lượng vàng lớn ? Kinh nghiệm nào được đúc kết từ câu tục ngữ này ? ? Bài học thực tế từ kinh nghiệm này là gì ? - Giá trị và vai trò của đất đai đối với người nông dân HS :Suy nghĩ,trả lời.. II. Đọc- Tìm hiểu văn bản 1. Tục ngữ đúc rút kinh nghiệm từ thiên nhiên Câu 1 : Đêm tháng năm … Ngày tháng mười …. - Vần lưng , phép đối , nói quá  Tháng 5 đêm ngắn, tháng 10 đêm dài – Giúp con người chủ động về thời gian , công việc trong những thời điểm khác nhau. Câu 2: Mau sao thì nắng, vắng sao thì mưa  Đêm sao dày dự báo ngày hôm sau sẽ nắng, đêm không sao báo hiệu ngày hôm sau sẽ mưa => Nắm trước thời tiết để chủ động công việc Câu 3 :Ráng mỡ gà, có nhà thì giữ  Khi chân trời xuất hiện sắc màu vàng thì phải coi giữ nhà ( sắp có bão) Câu 4 : Tháng 7 kiến bò , chỉ lo lại lụt  Kiến ra nhiều vào tháng 7 âm lịch sẽ còn lụt nữa – vẫn phải lo đề phòng lũ lụt sau tháng bảy âm lịch 2. Tục ngữ về lao động sx Câu 5: Tấc đất , tấc vàng  đất quí hơn vàng –giá trị của đất đôi vơí đời sống lao động sx của con người nông dân Câu 6 :Nhất canh trì , nhị canh viên , tam canh điền .  Nuôi cá có lãi nhất , rồi đến làm vườn , rồi làm ruộng – muốn làm giàu,cần đến phát triển thuỷ sản Câu 7 : Nhất nước , nhì phân , tam cần , tứ giống  Trong nghề làm ruộng, cần đảm bảo đủ 4 yếu tố thì lúa tốt, mùa màng bội thu Câu 8: Nhất thì , nhì thục 3. Giáo án : Ngữ văn 7. Năm học 2009-2010 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Trường THCS ĐạM’Rông. GV : Phạm Thị Hoà. GV :Nhận xét,ghi bảng. - Cho hs đọc câu 6  Thứ nhất là thời vụ, thứ 2 là đất canh tác – trong trồng trọt phải đủ 2 yếu tố thời vụ và đất đai ? Kinh nghiệm lao động sx được rút ra ở đây là gì ? Bài học từ kinh nghiệm đó là gì ? HS :Suy nghĩ,trả lời. GV :Nhận xét. ? Trong thực tế, bài học này được áp dụng ntn? ( HSTLN) - Nghề nuôi tôm cá ở nước ta ngày càng được đầu tư phát triển, thu lợi nhuận lớn - Hs đọc câu 7 ? Theo dõi câu tục ngữ cho biết các chữ nhất, nhì, tam, tứ có nghĩa gì ? từ đó nêu nghĩa của cả câu ? ( HSTLN) ? Kinh nghiệm trồng trọt được đúc kết từ câu tục ngữ này là gì ? (nghề trồng lúa cần đủ bốn yếu tố ) ? Bài học kinh nghiệm này là gì ? -trong nghề làm ruộng , đảm bảo đủ bốn yếu tố thì lúa tốt mùa màng bội thu Hs đọc câu 8 ? Nêu nghĩa của câu tục ngữ này ? III. Ghi nhớ : sgk ? Kinh nghiệm được đúc kết từ câu tục ngữ này là IV. Luyện tập gì ? - Hướng dẫn hs sưu tầm các câu tục ngữ - Trong trồng trọt ,cần đảm bảo 2 yếu tố thời vụ và đất đai ? Kinh nghiệm này đi vào thực tế nông nghiệm ở nước ta ntn? ( lịch gieo cấy đúng thời vụ , cải tạo đất sau mỗi vụ ) * HOẠT ĐỘNG 3.Tìm hiểu ghi nhớ.. 4 Giáo án : Ngữ văn 7. Năm học 2009-2010 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Trường THCS ĐạM’Rông. GV : Phạm Thị Hoà. 4. Củng cố-dặn dò : - Trình bày lại tiêu chuẩn, yêu cầu của tục ngữ ? Tục ngữ là gì ? - Học phần ghi nhớ và 8 bài tục ngữ . Soạn bài “ Chương trình địa phương phần Văn và TLV” 5. Rút kinh nghiệm:…………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………. ********************************************************************. 5 Giáo án : Ngữ văn 7. Năm học 2009-2010 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Trường THCS ĐạM’Rông. GV : Phạm Thị Hoà. TUẦN 20. Ngày soạn: 25/12/ 2009 Ngày dạy: 28 /12/2009. Tiết 74 Văn và tập làm văn. CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA PHƯƠNG PHẦN VĂN VÀ TẬP LÀM VĂN A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:Giúp hs. 1. Kiến thức: - Biết cách sưu tầm ca dao, tục ngữ theo chủ đề và bước đầu biết chọn lọc, sắp xếp, tìm hiểu ý nghĩa của chúng. 2. Kỹ năng. - Sưu tầm, phân loại các thể loại văn học dân gian. 3. Thái độ. -Tăng thêm hiểu biết và tình cảm gắn bó với địa phương quê hương mình. B. CHUẨN BỊ: - Sưu tầm ca dao, dân ca, tục ngữ lưu hành ở địa phương. C.Tiến trình lên lớp 1. Ổn định tổ chức : 7A1................................... 7A2............................... 7A3................................. 2. Kiểm tra bài cũ : Đọc thuộc lòng và nêu nội dung ý nghĩa của 3 câu tục ngữ về thiên nhiên.? 3. Bài mới : để làm phong phú thể về thể loại tục ngữ thì tiết học hôm nay,cô cùng các em vào bài mới “ Chương trình địa phương” phần văn và tập làm văn .  Yêu cầu - Sưu tầm ca dao, dân ca, tục ngữ lưu hành ở địa phương, đặc biệt là những câu nói về địa phương mình. - Mỗi em sưu tầm khoảng 20 câu - Thời hạn nộp sau 1 tuần  Đối tượng sưu tầm đó là ca dao, dân ca, tục ngữ ? Vậy em hiểu ca dao – dân ca là gì ? - Ca dao là lời thơ của dân ca - Dân ca là những sáng tác kết hợp lời với nhạc ? Tục ngữ là gì ? - Tục ngữ là những câu nói dân gian ngắn gọn, ổn định, có nhịp điệu, hình ảnh, thể hiện những kinh nghiệm của nhân dân về mọi mặt, được nhân dân vận dụng, suy nghĩ vào lời ăn tiếng nói hằng ngày. 4. Củng cố-dặn dò. -Gv nhận xét về kết quả sưu tầm -Soạn bài tiếp theo “ Tìm hiểu chung về văn nghị luận”. 6 Giáo án : Ngữ văn 7. Năm học 2009-2010 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Trường THCS ĐạM’Rông. GV : Phạm Thị Hoà. 5. Rút kinh nghiệm: …………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………. ********************************************************************. 7 Giáo án : Ngữ văn 7. Năm học 2009-2010 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Trường THCS ĐạM’Rông. GV : Phạm Thị Hoà. TUẦN 20. Ngày soạn: 26/12/ 2009 Ngày dạy: 30 /12/2009. Tiết 75 Văn và tập làm văn. TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN NGHỊ LUẬN A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:Giúp hs. 1.Kiến thức: - Hiểu được nhu cầu nghị luận trong đời sống và đặc điểm chung của vb nghị luận. 2.Kỹ năng: - Tìm hiểu, phân tích các lí lẽ trong văn nghị luận. 3.Thái độ: - Thấy được tầm quan trọng của thể loại văn nghị luận. B. CHUẨN BỊ: HS : học bài, soạn bài theo hệ thống câu hỏi. Xem lại như thế nào là văn tự sự, biểu cảm, miêu tả. GV: Tìm hiểu lại văn biểu cảm, tự sự, miêu tả. Hệ thống câu hỏi, phiếu học tập. *Dự kiến khả năng tích hợp : Phần văn qua vb Tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất. C. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP: 1. Ổn định tổ chức: 7A1................................... 7A2............................... 7A3................................. 2. Kiểm tra bài cũ : Kiểm tra việc soạn bài của hs 3. Bài mới : Văn nghị luận là 1 trong những kiểu văn bản quan trọng trong đời sống xã hội của con người, có vai trò rèn luyện tư duy, năng lực biểu đạt những quan niệm, tư tưởng sâu sắc trước đời sống. Vậy văn nghị luận là gì ? khi nào chúng ta có nhu cầu nghị luận ? Tiết học này, sẽ trả lời cho câu hỏi đó. HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ. GHI BẢNG. HOẠT ĐỘNG 1.Tìm hiểu Nhu cầu nghị luận ? Trong cuộc sống hàng ngày, em có thường gặp các vấn đề và câu hỏi kiểu như: Vì sao em đi học hoặc vì sao con người cần phải có bạn bè không ? - Rất thường gặp ? Em hãy nêu một số câu hỏi khác về những vấn đề tương tự ? -Vì sao em thích đọc sách ? -Vì sao em thích xem phim? - Làm thế nào để học giỏi môn ngữ văn ?. I.Nhu cầu nghị luận. * Văn bản: “ Chống nạn thất học “ của HCM - Mục đích Bác viết bài này là chống giặc dốt , đối tượng Bác hướng tới là quốc dân VN – toàn thể nhân dân VN - Luận điểm: Một trong những công việc phải thực hiện cấp tốc lúc này là: nâng cao dân trí + Những câu mang luận điểm đó - Chính sách ngu dân của thực dân pháp đã làm cho hầu hết người VN mù chữ 8. Giáo án : Ngữ văn 7. Năm học 2009-2010 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Trường THCS ĐạM’Rông. GV : Phạm Thị Hoà. ? Gặp các vấn đề và câu hỏi loại đó, em có thể trả - Phải biết đọc, biết viết chữ quốc ngữ thì mới có lời bằng các kiểu vb đã học như kể chuyện, miêu kiến thức để tham gia xd tổ quốc tả, biểu cảm hay không ? Vì sao ? ( HSTL) - Không thể vì: Tự sự là thuật lại, kể câu chuyện dù đời thường hay tưởng tượng, dù hấp dẫn, sinh động đến đâu cũng mang tính cụ thể – hình ảnh, vẫn chưa có sức thuyết phục - Miêu tả là dựng chân dung cảnh, người, vật, sự vật, sinh hoạt .. cũng tương tự như tự sự - Biểu cảm đánh giá đã ít nhiều cần dùng lí lẽ, lập luận nhưng chủ yếu vẫn là cảm xúc, tình cảm, tâm trạng mang nặng tính chủ quan và cảm tính nên cũng không có khả năng giải quyết các vấn đề trên 1 cách thấu đáo ? Để trả lời những câu hỏi như thế, hằng ngày trên báo chí, qua đài phát thanh, truyền hình, em thường gặp những kiểu vb nào? Hãy kể tên một vài kiểu vb mà em biết ? -bình luận , xã luận , bình luận thời sự , bình luận thể thao , các mục nghiên cứu , phê bình , hội thảo khoa học … *Hoạt động 2: - Hs đọc vb “ Chống nạn thất học “ của HCM ? Bác viết bài này nhằm mục đích gì ? Bác viết cho ai đọc, ai thực hiện ? để thực hiện mục đích ấy , bài viết nêu những ý kiến như thế nào ? Những ý kiến ấy diễn đạt thành những luận điểm nào? Tìm những câu văn mang luận điểm đó ? ( HSTLN) ? Để ý kiến có sức thuyết phục, bài viết đã nêu lên lí lẽ nào ? Hãy liệt kê các lí lẽ ấy ? ? Tác giả có thể thực hiện mục đích của mình bằng văn kể chuyện, miêu tả, biểu cảm hay không ? ? Vâỵ em hiểu thế nào là văn nghị luận ? ( ghi nhớ sgk) - GV: Như vậy văn nghị luận tồn tại khắp nơi. - Làm cách nào để nhanh chóng biết chữ quốc ngữ ? những điều kịên tiến hành công việc. II.Thế nào là văn nghị luận Là văn được viết và nhằm xác lập cho người đọc, người nghe 1 tư tưởng, quan điểm nào đó. Muốn thế, văn nghị luận phải có luận điểm rõ ràng, có lí lẽ, dẫn chứng có sức thuyết phục * Ghi nhớ: sgk/9. 9 Giáo án : Ngữ văn 7. Năm học 2009-2010 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Trường THCS ĐạM’Rông. GV : Phạm Thị Hoà. 4. Củng cố-dặn dò.: -Trong cuộc sống ta thường gặp văn nghị luận dưới dạng nào ? Văn nghị luận là gì ? - Học kĩ ghi nhớ . Tìm thêm 1 số tư liệu mà bài tập 3 yêu cầu - Soạn bài mới “ tục ngữ về con người và xã hội” 5. Rút kinh nghiệm: ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………….. ****************************************************************. 10 Giáo án : Ngữ văn 7. Năm học 2009-2010 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Trường THCS ĐạM’Rông. GV : Phạm Thị Hoà. TUẦN 20. Ngày soạn: 27/12/ 2009 Ngày dạy: 30 /12/2009. Tiết 76 Văn và tập làm văn. TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN NGHỊ LUẬN (tiếp theo). A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:Gúp hs. 1.Kiến thức: - Hiểu được nhu cầu nghị luận trong đời sống và đặc điểm chung của vb nghị luận. 2.Kỹ năng: - Tìm hiểu, phân tích các lí lẽ trong văn nghị luận. 3.Thái độ: - Thấy được tầm quan trọng của thể loại văn nghị luận. B. CHUẨN BỊ: HS : học bài, soạn bài theo hệ thống câu hỏi. Xem lại như thế nào là văn tự sự, biểu cảm, miêu tả. GV: Tìm hiểu lại văn biểu cảm, tự sự, miêu tả. Hệ thống câu hỏi, phiếu học tập. *Dự kiến khả năng tích hợp : Phần văn qua văn bản: Tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất. C.TIẾN TRÌNH LÊN LỚP. 1. Ổn định tổ chức: 7A1................................... 7A2............................... 7A3................................. 2. Kiểm tra bài cũ :Kiểm tra việc soạn bài của hs 3. Bài mới:. HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ. GHI BẢNG. *HOẠT ĐỘNG 1: Thực hiện phần luyện tập - HS đọc phần luyện tập bài tập 1. - Thảo Luận nhóm câu hỏi sgk Bài tập 2 : Bố cục của vb trên Bài văn này chỉ có bố cục 2 phần + Phần 1 : từ đầu đến nguy hiểm + Phần hai phần còn lại ? Bài tập 2 yêu cầu điều gì ? (HSTLN) - Bài tập 4 HS đọc vb Biển Hồ ? Vb đó tự sự hay nghị luận ? Bài tập 4 : đây là bài văn nghị luận viết theo lối qui nạp mà phần tự sự ở cầu đoạn chính là dẫn. III. Luyện tập. 1, Bài tập 1 - Đây là 1 bài văn nghị luận vì nhan đề là 1 ý kiến , một luận điểm . Mở bài là nghị luận kết bài là nghị luận, Thân bài trình bày những thói quen xấu cần loại bỏ . Bài viết gọn + Ý kiến đề xuất của tác giả: cần chống lại những thói quen xấu và tạo ra những thói quen tốt trong đời sống xã hội. + ý kiến đó được thể hiện bằng những câu sau : có thói quen tốt và thói quen xấu ..có người biết phân biệt t+ Tác giả đưa ra những lí lẽ dẫn chứng 11. Giáo án : Ngữ văn 7. Năm học 2009-2010 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Trường THCS ĐạM’Rông. GV : Phạm Thị Hoà. chứng được đưa ra trước để rồi từ đó rút ra 1 suy - Thói quen tốt: luôn dậy sớm, luôn đúng hẹn, giữ nghĩ , một định lí trong cuộc sống con người lời hứa, luôn đọc sách - GV: Hai cái hồ có ý nghĩa tượng trưng, từ hai cái hồ mà nghĩ tới hai cách sống của con ngư ời *Hoạt động 2: Thực hiện phần bài tập 3 ở nhà - Gv hướng dẫn khuyến khích học sinh sưu tầm bài, đoạn văn nghị luận ngắn trên báo chí. - Thói quen xấu: hút thuốc là, hay cáu giận, mất trật tự, gạt tàn thuốc bừa bãi ra cả nhà, vứt rác bừa bãi ( ăn chuối xong là vứt toẹt cái vỏ ra cửa, ra đường …) những nơi khuất, nơi công cộng, rác đâỳ rẫy, ném bừa chai , cốc vỡ ra đường rất nguy hiểm. + Bài viết này nhằm giải quyết vấn đề có trong thực tế khắp cả nước ta . Chúng ta tán thành với ý kiến trong bài viết vì những ý kiến giải thích của tác giả nêu đều đúng đắn , cụ thể ốt xấu… nhưng đã thành thói quen …xã hội 2.Bài tâp 2.. 4. Củng cố-dặn dò:. -Trong cuộc sống ta thường gặp văn nghị luận dưới dạng nào ? Văn nghị luận là gì ? - Soạn bài mới “ tục ngữ về con người và xh” 5. R út kinh nghiệm: ………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………….......... .......................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................... ********************************************************. 12 Giáo án : Ngữ văn 7. Năm học 2009-2010 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Trường THCS ĐạM’Rông. GV : Phạm Thị Hoà. TUẦN 21 Tiết 77. Ngày soạn: 2 /1/ 2010 Ngày dạy: 5/ 1 /2010 Văn bản.. TỤC NGỮ VỀ CON NGƯỜI VÀ XÃ HỘI A.MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Giúp Hs: 1. Kiến thức: Hiểu nội dung ý nghĩa và 1 số hình thức diễn đạt ( so sánh , ẩn dụ , nghĩa đen, nghĩa bóng ) của những câu tục ngữ trong bài học 2.Kỹ năng. Đọc thuộc lòng những câu tục ngữ trong văn bản. 3.Thái độ.: Dưới hình thức những nhận xét , lời khuyên nhủ , tục ngữ truyền đạt rất nhiều bài học bổ ích vô giá - Qua đó chúng ta đúc rút đư ợc nhiều kinh ngh ệm cho bản thân. B. CHUẨN BỊ: HS : học bài , soạn bài theo hệ thống câu hỏi sgk. GV: Đọc trước bài, tìm thêm nhiều câu tục ngữ tương tự, tài liệu liên quan, phiếu thảo luận.. *Tích hợp: Phần TLV qua vb Đặc điểm của văn nghị luận và Đề văn nghị luận và việc lập ý cho bài văn nghị luận ; Tiếng việt qua bài Rút gọn câu C. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP: 1. ổn định tổ chức : 7A1...................... 7A2..................... 7A3...................... 2. Kiểm tra bài cũ : Đọc 8 câu tục ngữ trong bài “ tục ngữ về thiên nhiên và lao động sx”. Theo em câu nào hay nhất , sâu sắc nhất ? Vì sao ? 3. Bài mới HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ. GHI BẢNG. *HOẠT ĐỘNG 1: . Đọc – Tìm hiểu văn bản - Gv đọc sau đó gọi hs đọc ( Chú ý vần lưng , 2 câu lục bát thứ 9. Giọng đọc rõ, chậm ) - Giải thích từ khó ( chú thích sgk) ? Về nội dung có thể chia vb này thành mấy nhóm ? ? Nêu nội dung từng nhóm ? ? Tại sao 3 nhóm trên vẫn có thể hợp thành 1 vb như trong sgk? - Gọi hs đọc câu tục ngữ thứ nhất ? Nghĩa của câu tục ngữ này là gì ? (sự hiện diện của 1 người bằng sự hiện diện của mười thứ của. I. Đọc – Tiếp xúc văn bản 1. Đọc văn bản 2. Tìm hiểu chú thích 3. Bố cục : 3 phần II. Đọc – hiểu văn bản a .Kinh nghiệm về bài học phẩm chất con người Câu 1: Một mặt người …. - Vần lưng , so sánh, nhận hoá => Đề cao giá trị con người so với mọi thứ của cải , người quí hơn của gấp nhiều lần. 13. Giáo án : Ngữ văn 7. Năm học 2009-2010 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Trường THCS ĐạM’Rông. GV : Phạm Thị Hoà. cải) Câu 2: Cái răng , cái tóc… ? Dùng phép so sánh như vậy muốn đề cao điều gì  những chi tiết nhỏ nhặt nhất cũng làm đề cao giá trị con người so với của cải thành vẻ đẹp của con người về hình thức và nhân cách ? Kinh nghiệm nào của dân gian đúc kết trong câu tục ngữ này ? - Con người là thứ của cải quí nhất ? Em hãy tìm những câu tục ngữ có ý nghĩa tương tự? - Hs đọc câu tục ngữ thứ 2 ? Em hiểu góc con người trong câu tục ngữ trên theo nghĩa nào dưới đây : ? Ở con người , răng và tóc là những chi tiết rất nhỏ . Vậy nghĩa của câu tục ngữ này là gì ? ( HSTLN ? Kinh nghiệm nào của dân gian được đúng kết trong câu tục ngữ này ? -Mọi biểu hiện ở con người đều phản ánh vẻ đẹp, tư cách của anh ta. Câu 3: Đói cho sách ,rách … a. Nghĩa đen : dù đói cũng phải ăn uống sạch sẽ , giữ gìn cho thơm tho b. Nghĩa bóng : Dùng nghèo khổ thiếu thốn vẫn phải sống trong sạch , không vì nghèo khổ mà làm điều xấu xa  Giáo dục con người phải có lòng tự trọng b. Kinh nghiệm về học tập tu dưỡng Câu 4 : Học ăn , học nói ….  Con người cần thành thạo mọi việc , khéo léo trong giao tiếp , việc học phải toàn diện tỉ mỉ Câu 5: Không thầy đố mày làm nên - Khẳng định vai trò ,công ơn người thầy dạy ta từ những bước đi ban đầu về tri thức , về cách sống . Vì vậy phải biết kính trọng thầy Câu 6 : Học thầy không tày học bạn - Câu tục ngữ đề cao ý nghĩa vai trò của việc học bạn . Nó không hạ thấp việc học thầy , không coi học bạn quan trọng hơn học thầy = Cả 2 câu tục ngữ này bổ sung cho nhau c, Kinh nghiệm về quan hệ ứng xử , t/c Câu 7: Thương người như thể thương  Khuyên nhủ con người thương yêu người khác như chính bản thân mình. ? Lời khuyên từ kinh nghiệm này là gì ? ? Về hình thức câu tục ngữ thứ 3 có gì đặc biệt ? tác dụng của hình thức này là gì ? ( HSTLN) - Đối lập ý trong mỗi vế, đối xứng giữa 2 vế nhấn mạnh sạch và thơm, dễ nghe, dễ nhớ - Gọi hs đọc câu 3 ? Nghĩa của câu tục ngữ này là gì ? ? Kinh nghiệm sống nào được đúc kết trong câu tục ngữ này ? ( không vì nghèo khổ mà làm điều xấu xa có hại đến phẩm chất ) ? Từ kinh nghiệm sống này dân gian muốn khuyện ta điều gì?( Hãy biết giữ gìn nhân phẩm. Dù trong bất kì cảnh ngộ nào cũng không để nhân phẩm bị Câu 8: Ăn quả nhớ kẻ ….. hoen ố - Chú ý câu 4  Khi được hưởng thụ thành quả nào đó phải nhớ đến người đã gây dựng nên , phải biết ơn người ? Câu tục ngữ thứ 4 về cấu tạo có gì đặc biệt ? điệp đã giúp mình từ học có tác dụng gì ? -có 4 vế , nhấn mạnh việc Câu 9: Một cây …. học ? Dân gian đã từng nhận xét về việc ăn nói của con ………. Núi cao Một người lẻ loi không thể làm nên việc lớn, người bằng những câu tục ngữ nào ? nhiều người hợp sức sẽ làm được việc cần làm -Ăn trông nồi, ngồi trông hướng; nói hay hơn hay – khẳng định sức mạnh đoàn kết nói. 14 Giáo án : Ngữ văn 7. Năm học 2009-2010 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Trường THCS ĐạM’Rông. GV : Phạm Thị Hoà. ? Từ đó kinh nghiệm nào được đúc kết từ câu tục III. Ghi nhớ : SGK ngữ này? -Con người cần thành thạo mọi việc, IV . Luyện tập : khéo léo trong giao tiếp, việc học phải toàn diện tỉ Đồng nghĩa mỉ.. - Hs đọc 2 câu tục ngữ 5,6 1, - Người sống hơn đống vàng ? Nghĩa của 2 câu tục ngữ này là gì ? 8, - Uống nước nhớ nguồn ? Theo em những điều khuyên răn trong 2 câu tục Trái nghĩa ngữ trên mâu thuẫn với nhau hay bổ sung cho nhau 1, - Của trọng hơn người 8 , - Ăn cháo đá bát ? Vì sao - Gọi Hs đọc câu 7 ? Nghĩa của câu tục ngữ thứ 7 là gì ? - Thương mình thế nào thì thương người thế ấy ? Câu tục ngữ này khuyên chúng ta điều gì? ? Tìm một số câu tục ngữ thành ngữ có nd tương tự? - Lá lành đùm là rách, bầu ơi … - H đọc câu tục ngữ thứ 8 ? Tìm nghĩa đen , nghĩa bóng của câu tục ngữ ? ? Câu tục ngữ khuyên chúng ta điều gì ? - Cần trân trọng sức lao động của mọi người, biết ơn người đi trước - Hs đọc câu 9 ? Tìm nghĩa đen nghĩa bóng trong câu tục ngữ này là gì ? Bài học rút ra kinh nghiệm đó là gì ? ( tinh thần tập thể) HS : Đọc ghi nhớ Phần luyện tập yêu cầu điều gì ? 4.Củng cố,dặn dò: -Nhắc lại sơ qua nội dung của các câu tục ngữ là nói về con người và xã hội. - Đọc phần đọc thêm: -Học thuộc 9 câu tục ngữ , phần ghi nhớ -Tìm thêm 1 số câu tục ngữ VN và tục ngữ nước ngoài ; Soạn bài tiếp theo “ Rút gọn câu” 5. Rút kinh nghiệm:…………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………...... .......................................................................................................................................................................................... 15 Giáo án : Ngữ văn 7. Năm học 2009-2010 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Trường THCS ĐạM’Rông. GV : Phạm Thị Hoà. .......................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... *******************************************************************. TUẦN 21 Tiết 78. Ngày soạn: 2 /1/ 2010 Ngày dạy: 5 /1/2010 Tiếng việt. RÚT GỌN CÂU. A MỤC TIÊU CẦN ĐẠT Giúp hs: 1. Kiến thức: - Nắm được cách rút gọn câu. Hiểu được tác dụng của câu rút gọn. 2. Kỹ năng: - Sử dụng câu rút gọn, nói viết câu rút gọn khi cần thiết. 3. Thái độ : - Dùng câu rút gọn đúng hoàn cảnh nâng cao hiệu quả giao tiếp khi cần thiết. B. CHUẨN BỊ: HS : Soạn bài , học bài, đặt các ví dụ theo yêu cầu. GV: Tài liệu liên quan, phiếu học tập cho học sinh thảo luận, các ví dụ về câu rút gọn. *Tích hợp : Phần văn qua vb Tục ngữ về con người và XH, phần TLV qua vb Đặc điểm của vb nghị luận , Đề văn nghị luận C. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP: 1. Ổn định tổ chức 7A1.............................. 7A2.......................... 7A3.................................... 2. Kiểm tra bài cũ : kiểm tra việc chuẩn bị bài của hs 3. Bài mới : Trong c/s hàng ngày trong khi nói hoặc viết chúng ta nhiều khi dùng câu rút gọn nhưng chúng ta không biết. Vậy câu rút gọn là gì ? rút gọn như thế nào và có tác dụng gì ? Hôm nay, cô cùng các em sẽ đi tìm hiểu . HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ. GHI BẢNG. *HOẠT ĐỘNG 1. Tìm hiểu Thế nào là câu rút 1. Thế nào là câu rút gọn ? gọn ? 1.Xét vd. ? Qua phân tích vd em hiểu thế nào là câu rút gọn ? a.Học ăn…………. ( sgk) b.Chúng ta………. ? Rút gọn như thế có tác dụng gì ? =>Là lời khuyên chung cho tất cả mọi người. ? Em hãy lấy cho cô một vài câu rút gọn mà chúng 2.ghi nhớ. - Là lược bỏ một số thành phần của câu mà vẫn ta đã học trong các vb trước ? 16 Giáo án : Ngữ văn 7. Năm học 2009-2010 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Trường THCS ĐạM’Rông. GV : Phạm Thị Hoà. - HS đọc vd trong sgk hiểu được ý nghĩa của nó ? Những từ in đậm trong vd thiếu thành phần nào ? * Tác dụng : Làm cho câu gọn hơn , thông tin nhanh hơn, tránh có thể rút gọn câu như vậy không ? Vì sao ? rút gọn thành phần chủ ngữ được lặp từ Ngụ ý hành động đặc điểm nói ở trong câu là của chung mọi người. - Không nên rút gọn câu như vậy vì trong trường hợp này nội dung câu không được thông báo đầy đủ. Người nghe chưa hiểu rõ ai “chạy loăng quăng, ai nhảy dây, ai chơi kéo co. ? Trong vd 2 cần thêm những từ ngữ nào vào câu rút gọn in đậm để thể hiện được thái độ lễ phép ? - Thưa mẹ …..ạ ! ? Từ hai bài tập trên, hãy cho biết khi rút gọn câu cần chú ý những điều gì ?( ghi nhớ sgk) - ( Hs đọc ghi nhớ sgk) *HOẠT ĐỘNG 2.Tìm hiểu . Cách dùng câu rút gọn ? Thiếu thành phần nào?có thể rút gọn như vậy không?vì sao? *HOẠT ĐỘNG 3.Thực hiện phần luyện tập. ? Bài tập 1 yêu cầu điều gì ? - ( HS làm việc độc lập) ? Bài tập 2 yêu cầu điều gì ? ( HSTLN) Bài 2 : a, Tôi bước tới … ( thấy ) cỏ cây …… lom khom ……. ……lác đác ……… ( Tôi như ) con quốc quốc đau lòng nhớ nước ……… Cái gia gia mỏi miệng thương nhà ( Tôi ) dừng chân ……. b, Thiên hạ đồn rằng ….. - Vua khen …. - Vua ban …. - Quan tướng …. - Quan tướng …… + Trong thơ ca thường gặp rất nhiều câu rút gọn vì thơ,ca chuộng lối diễn đạt súc tích, vả lại số chữ 1. II. Cách dùng câu rút gọn + Không làm cho người nghe, người đọc hiểu sai hoặc hiểu không đầy đủ nội dung câu nói + Không biến câu nói thành 1 câu cộc lốc khiếm nhã *Ghi nhớ : sgk/15,16 II. Luyện tập Bài tập 1 : Những câu rút gọn là “ -b, c hai câu đều lược bỏ chủ ngữ . Rút gọn như vậy làm cho cách nói của câu tục ngữ trở nên cô đọng, súc tích hơn, làm cho thông tin được nhanh hơn và có ý nhắc chung mọi người Bài tập 3 Vì : Cậu bé khi trả lời người khách, đã dùng câu rút gọn khiến người khác hiểu sai ý nghĩa + Qua bài này cần rút ra được bài học : phải cẩn thận khi dùng câu rút gọn, vì dùng câu rút gọn không đúng chỗ sẽ gây ra hiểu lầm Bài tập 4 : Trong truyện việc dùng câu rút gọn của anh phàm ăn đều có tác dụng gây cười và phê phán , Vì rút gọn đến mức không hiểu được và rất thô. 17 Giáo án : Ngữ văn 7. Năm học 2009-2010 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Trường THCS ĐạM’Rông. GV : Phạm Thị Hoà. dòng rất hạn chế. ? Nêu yêu cầu của bài tập 3, 4? ( HSTLN). 4 . Củng cố,dặn dò - Thế nào là câu rút gọn ? Rút gọn như vậy có tác dụng gì ? - Khi rút gọn câu chúng ta cần chú ý những điều gì ? - Học thuộc ghi nhớ - Làm hết bài tập còn lại : - Soạn bài tiếp theo” Đặc điểm của văn nghị luận” 5. Rút kinh nghiệm:………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………….. *******************************************************************. 18 Giáo án : Ngữ văn 7. Năm học 2009-2010 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Trường THCS ĐạM’Rông. GV : Phạm Thị Hoà. TUẦN 21 Tiết 79. Ngày soạn: 4 /1/ 2010 Ngày dạy: 7 / 1/ 2010. Tập làm văn. ĐẶC ĐIỂM CỦA VĂN BẢN NGHỊ LUẬN A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT Giúp hs 1.Kỹ năng -Nắm được đặc điểm của vb nghị luận : Bao giờ cũng phải có một hệ thống luận điểm ,luận cứ,lập luận gắn kết với nhau.. 2.Kỹ năng: - Rèn kĩ năng tìm hiểu đặc điểm của văn nghị luận, xác định được luận điểm, luận cứ. 3.Thái độ: - Nhận diện đúng kiểu văn bản qua đó biết cách viết bài văn đúng thể loại. B. CHUẨN BỊ: 1. HS: học bài, soạn bài theo hệ thống câu hỏi Sgk. 2. GV: Tìm hiểu tài liệu bài học, phân tích ví dụ, phiếu học tập cho học sinh. * Dự kiến khả năng tích hợp: Phần văn qua vb Tục ngữ về con người và xh ; với tiếng việt ở Rút gọn câu C. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP: 1. Ổn định tổ chức: 7A1.............................. 7A2.......................... 7A3.................................... 2. Kiểm tra bài cũ : ? Trong cuộc sống chúng ta thường gặp văn nghị luận dưới dạng nào ? ? Văn nghị luận là gì ? Hãy lấy vd minh hoạ 3. Bài mới : Ở tiết trước chúng ta đã đi tìm hiểu được khái niệm văn nghị luận. Vậy văn nghị luận có những đặc điểm gì thì tiết học này sẽ giải đáp vấn đề đó . HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ. GHI BẢNG. * HOẠT ĐỘNG 1: Luận điểm , luận cứ và lập I. Luận điểm , luận cứ và lập luận luận 1. Luận điểm : là ý kiến thể hiện tư tưởng , quan - HS đọc vb “ Chống nạn thất học “ ( bài 18 ) điểm của bài văn được nêu ra dưới hình thức câu 19 Giáo án : Ngữ văn 7. Năm học 2009-2010 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Trường THCS ĐạM’Rông. GV : Phạm Thị Hoà. ? Luận điểm chính của bài viết là gì ? ? Luận điểm đó được nêu ra dưới dạng nào và cụ thể hoá thành những câu văn ntn? GV :hướng dẫn. HS :Thảo luận nhóm 2p. ? Muốn có sức thuyết phục thì luận điểm phải đạt yêu cầu gì ? (Phải đúng đắn, chân thật, đáp ứng nhu cầu thực tế ) ? Vậy luận điểm là gì ?. khẳng định ( hay phủ định ) 2. Luận cứ Là lí lẽ, dẫn chứng đưa ra làm cơ sở cho luận điểm 3. Lập luận Là cách lựa chọn, sắp xếp, trình bày luận cứ sao cho chúng làm cơ sở vững chắc cho luận điểm * Ghi nhớ : sgk/19 II. Luyện tập. ? Em hãy tìm ra những luận cứ trong vb chống nạn thất học và cho biết những luận cứ ấy đóng vai trò gì ? Muốn có sức thuyết phục thì luận cứ phải đạt yêu cầu gì ? ( HSTLN) + Những luận cứ đóng vai trò làm sáng tỏ thêm cho luận điểm, làm cơ sở cho luận điểm + Muốn có sức thuyết phục luận cứ phải chân thật , đúng đắn, tiêu biểu, được minh hoạ bằng các dẫn chứng xứng đáng ? Luận điểm và luận cứ thường được diễn đạt dưới hình thức nào và có tính chất gì ? ? Vai trò của những cách diễn đạt ấy trong vb nghị luận ấy ntn? - Lập luận có vai trò cụ thể hoá luận điểm, luận cứ thành các câu văn, đoạn văn có tính chất liên kết về hình thức, nội dung ? Em hãy chỉ ra trình tự lập luận của vb “ Chống nạn thất học” - Trước hết tác giả nêu lí do vì sao phải chống nạn thất học, chống nạn thất học để làm gì ? - Lập luận như vậy là chặt chẽ ? Vậy lập luận là gì ? Gọi hs đọc ghi nhớ. * Hoạt động 2: Luyện tập ? Em hãy nêu yêu cầu của phần luyện tập. - Luận điểm : cần tạo ra thói quen tốt trong đời sống xã hội - Luận cứ : + Có thói quen tốt và thói quen xấu + Có người biết phân biệt tốt xấu, như vì đã thành thói quen rất khó bỏ, khó sửa + Tạo được thói quan tốt là rất khó, nhưng nhiễm thói quen xấu thì dễ. - Lập luận : + luôn dậy sớm …là thói quen tốt + Hút thuốc lá…..là thói quen xấu + Một thói quen xấu ta thường gặp hàng ngày …. + Có nên xem lại mình ngay từ mỗi ngườ. 4: Củng cố,dặn dò- Thế nào là luận điểm , luận cứ, lập luận ? - Làm bài đọc thêm, tìm luận điểm, luận cứ, lập luận. 20 Giáo án : Ngữ văn 7. Năm học 2009-2010 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>