Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tuần 1: Rèn kĩ năng tạo lập văn bản

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngµy so¹n: Ngµy d¹y:. TuÇn 1. RÌn kÜ n¨ng t¹o lËp v¨n b¶n. A. Mục tiêu cần đạt - Cñng cè cho häc sinh c¸c kü n¨ng cÇn cã khi t¹o lËp v¨n b¶n - Muèn t¹o ®­îc v¨n b¶n, cÇn biÕt c¸ch liªn kÕt tÇm quan träng cña x©y dùng bè côc sù m¹ch l¹c cña v¨n b¶n. - RÌn kÜ n¨ng x©y dùng v¨n b¶n. B. ChuÈn bÞ: - GV: c¸c bµi tËp - HS: «n l¹i c¸c kiÕn thøc cò. C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy - học: 1. ổn định tổ chức: 2. KiÓm tra GV: kiÓm tra sù chuÈn bÞ cña HS 3. Bµi míi: * Bµi tËp 1: Cho tËp hîp c©u: ChiÕc xe lao mçi lóc mét nhanh (1) kh«ng ®iÖn! t«i ph¶i ®uæi theo nã v× t«i lµ tµi xÕ chiÕc xe mµ ! " (2) Mét chiÕc xe « t« buýt chë ®Çy kh¸ch ®ang lao xuèng dèc (3) ThÊy vËy mét bµ thß dÇu ra cöa kªu lín. (4). Một người đàn ông mập mạp, mồ hôi. nhễ nhãi đang gắng hết sức chạy theo xe (5) Ông ơi ! không kịp đâu !đừng đuổi theo vô ích ! ( 6) người đàn ông vội gào lên ( 7) a. Hãy sắp xếp lại tập hợp câu trên theo một thứ tự hợp lí để có được một văn bản mang tÝnh liªn kÕt chÆt chÏ? b. Theo em có thể đặt đầu đề cho văn bản ở trên được không? c. Phương thức biểu đạt chính của văn bản trên là gì? A. Tù sù B. BiÓu c¶m. C. Miªu t¶ D. NghÞ luËn. d. Viết một đoạn văn từ 6 - 8 dòng để nêu cảm nghĩ của em về văn bản trên? Bµi lµm:. GV cho học sinh nhắc lại kiến thức cũ đã học ở những tiết trước. để làm. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> a. Học sinh sắp xếp theo thứ tự sau 3 . 5 . 1 . 4 . 6 . 7 . 2 Đọc văn bản đã xắp xếp ? tại sao có sự sắp xếp đó? Vì : Câu 3 là câu giới thiệu một hiện tượng quan trọng, khái quát câu chuyện xe khách dầy người lao xuống dốc. Câu 5 : Xuất hiện một người đàn ông có đặc điểm mập, chạy theo xe (V× nÕu kh«ng cã sù kiÖn nµy sÏ kh«ng cã c¸c sù viÖc nèi tiÕp, Tiếp theo là câu 1 : Vì xe không dừng lại để dẫn đến ý kiến của một bà trªn xe. Câu 4: Liền với câu 6 ( Lời của bà ta) vì bà ta và khách đều nghĩ ông ta bị lỡ chuyÔn xe. Cuối cùng là câu 7 và câu 2 gây ra một sự vỡ lẽ đến tức cười đồng thời là kết thóc chuyÖn. b. Học sinh đặt tiêu đề: + Kh«ng kÞp ®©u. + Mét tµi xÕ mÊt xe. c. Phương thức biểu đạt chính là A. d. Giáo viên hướng dẫn học sinh viết đoạn văn - trình bày - nhận xét. Đoạn tham khảo: Khi đọc ba câu đầu của câu chuyện ai cũng thương và ái ngại cho người đàn ông đã mập lại phải đuổi theo một chiếc xe đầy người đang xuống dốc ( Chắc là ông ta lỡ xe!) giá chiếc xe phanh lại để chờ ông ta cũng khó . Đằng lại kịch tÝnh cña c©u chuyÖn lªn cao khi " ChiÕc xe cø lao mçi lóc m«t nhanh". Sù ¸i ng¹i đó đã lan ra cả những người ngồi trên xe một bà thò cổ khuyên ông ta đừng chạy nữa. Thật bất ngờ cho bạn đọc khi vỡ lẽ ông ta là tài xế. Thế thì cuội chạy của ông ta là có lí rồi. Thật vừa đáng thương vừa nực cười cho ông tài xế " Lỡ xe" Bµi tËp 2: Cho ®o¹n v¨n " Enrico này ! ( 1) con hãy nhớ rằng tình yêu thương kính trọng cha mẹ là tình cảm thiêng liêng hơn cả (2) thật đáng xấu hổ và nhục nhã cho kẻ nào chà đạp lên tình yêu thương đó(3) ". ( Trích mẹ tôi - Những tấm lòng cao cả của ét-môn-đô đơ A-mi-xi) a. Đoạn văn có 3 câu theo em có thể đổi chỗ giữa 2 câu 2 + 3 được không vì sao? b. Trong ®o¹n v¨n cã nh÷ng tõ ghÐp nµo? nh÷ng tõ ghÐp Êy diÔn t¶ lÜnh vùc nµo trong cuộc sống con người?. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> c. Nội dung trên nói về vấn đề gì? em có biết những bài ca dao nào cùng có nội dung đó hãy viết ra ít nhất hai bài? Bài làm: Hướng dẫn học sinh căn cứ sự liên kết văn bản, mạch lạc văn bản để làm c©u (a) a. Không thể đổi chỗ giữa hai câu 2 và 3 được vì đổi chỗ nội dung văn bản sẽ rời rạc. Bởi từ " đó" ở câu 3 là dấu hiện liên kết với câu 2. b. Học sinh nhắc lại khái niệm từ ghép các loại từ ghép và tác dụng để làm . +. Yêu thương kính trọng cha mẹ, tình cảm thiêng liêng, xấu hổ, nhục nhã chà đạp, yêu thương. +. C¸c tõ ghÐp thuéc lÜnh vùc thÓ hiÖn t×nh c¶m víi cha mÑ ë hai t×nh huèng. - Con ngoan. - Con ch­a ngoan. c. Nội dung đoạn văn nói về tình cảm yêu thương kính trọng cha mẹ của người con lµ rÊt thiªng liªng . - Người Việt Nam có nhiều bài ca dao cùng nội dung . VD1: " C«ng cha ....................c­u mang" VD2: " Công cha như ............ đạo con"  Lµm bµi tËp 2, 4,6,7,10,12, ë bµi 1/ bµi tËp tr¾c nghiÖm ng÷ v¨n 7 * Bài tập 3: Trong chuyện “cuộc chia tay của những con búp bê” tác giả đã miªu t¶ c¶nh thiªn nhiªn trong ®o¹n v¨n sau: Đằng đông, trời hửng dần. Những bông hoa thược dược trong vườn đã thoáng hiện trong màn sương sớm và bắt đầu khoe bộ cánh rực rỡ của mình. Lũ chim x©u, chim chiÒn chiÖn nh¶y nhãt trªn cµnh vµ chiªm chiÕp hãt. Ngoµi ®­êng, tiếng xe máy, tiếng ô tô và tiếng nói chuyện của những người đi chợ mỗi lúc mét rÝu ran. C¶nh vËt vÉn cø nh­ h«m qua, h«m kia th«i mµ sao tai ho¹ r¸ng xuèng ®Çu anh em t«i nÆng nÒ thÕ nµy. a) H·y nhËn xÐt vÒ nghÖ thuËt miªu t¶ trong ®o¹n v¨n. b) Qua ®o¹n v¨n, em h·y chØ râ vai trß v¨n miªu t¶ trong t¸c phÈm tù sù nµy. D. Cñng cè: 3P ? H·y nªu qu¸ tr×nh t¹o lËp v¨n b¶n? E. Hướng dẫn về nhà: 2P - N¾m ch¾c qu¸ tr×nh t¹o lËp v¨n b¶n. - Hoµn thµnh bµi tËp. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> TuÇn: 4. Ngµy so¹n: 28/09/2009. TiÕt: 1+2+3. Ngµy d¹y : 06/10/2009. RÌn kÜ n¨ng nhËn diÖn, sö dông tõ ghÐp - tõ l¸y A. Mục tiêu cần đạt: - Gióp HS cñng cè kiÕn thøc TiÕng ViÖt - Ph©n biÖt ®­îc tõ ghÐp, tõ l¸y - Rèn kĩ năng dùng từ đặt câu B. ChuÈn bÞ: GV: c¸c bµi tËp HS: «n l¹i c¸c kiÕn thøc cò. C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy - học: I. ổn định tổ chức II. KiÓm tra bµi cò GV: kiÓm tra sù chuÈn bÞ cña HS III. Bµi míi: I. Lý thuyÕt 1. Tõ ghÐp a. C¸c lo¹i tõ ghÐp * Tõ ghÐp chÝnh phô: Lµ lo¹i tõ ghÐp cã tiÕng chÝnh vµ tiÕng phô. TiÕng chính đứng trước, tiếng phụ đứng sau bổ sung nghĩa cho tiếng chính. VD: máy bay, xe đạp, bút mực ph¸p.. * Từ ghép đẳng lập: Từ ghép đẳng lập có các tiếng bình đẳng về mặt ngữ b. NghÜa cña tõ ghÐp. * Tõ ghÐp chÝnh phô cã tÝnh chÊt ph©n nghÜa. NghÜa cña tõ ghÐp chÝnh phô hÑp h¬n nghÜa cña tiÕng chÝnh. * Từ ghép đẳng lập có tính chất hợp nghĩa. Nghĩa của từ ghép đẳng lập khái qu¸t h¬n nghÜa cña c¸c tiÕng t¹o nªn nã. 2. Tõ l¸y a. C¸c lo¹i tõ l¸y * Tõ l¸y toµn bé ®­îc t¹o thµnh b»ng c¸ch l¸y l¹i c¸c tiÕng gèc. §Ó cã sù hµi hoà về âm điệu, tiếng láy lại tiếng gốc có sự thay đổi về thanh điệu hoặc phụ âm cuèi.. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> * Tõ l¸y bé phËn lµ tõ l¸y mµ gi÷a c¸c tiÕng cã sù lÆp l¹i phô ©m ®Çu hoÆc lÆp l¹i phÇn vÇn. b. NghÜa cña tõ l¸y - NghÜa cña tõ l¸y toµn bé cã nh÷ng s¾c th¸i sau so víi nghÜa cña tiÕng gèc: + Nghĩa giảm nhẹ. Ví dụ: đo đỏ, xanh xanh, khe khẽ + Nghĩa nhấn mạnh tăng cường. Ví dụ: thăm thẳm + NghÜa liªn tôc. VD: l¾c l¾c, gâ gâ, gËt gËt - NghÜa cña tõ l¸y bé phËn cã s¾c th¸i riªng so víi nghÜa cña tiÕng gèc. + Cụ thể hoá: Cụ thể, xác định, gợi tả hơn so với tiếng gốc. VD: khờ khạo, dễ d·i, tèi t¨m, lÆng lÏ, liªu xiªu + NghÜa thu hÑp. VD: xanh xao, l¹nh lïng. 3. Ph©n biÖt tõ ghÐp tõ l¸y: - Từ ghép là từ có hai tiếng đều có nghĩa, còn từ láy là từ chỉ có một tiếng gèc cã nghÜa cßn c¸c tiÕng kh¸c kh«ng cã nghÜa, hoÆc nghÜa cña tõ lµ do tæ hîp tÊt c¶ c¸c tiÕng trong tõ hîp l¹i. II. LuyÖn tËp Bµi tËp 1: H·y chän nh÷ng tõ thÝch hîp: líp häc, chiÕn th¾ng, hoµn cÇu, s¸ch vë ®iÒn vµo chç trèng trong c©u sau: Hãy can đảm lên con, người lính nhỏ của đạo quân mênh mông ấy .......... là vũ khí của con,.............. là đơn vị của con, trận địa là cả ............ và ............. là nền văn minh nh©n lo¹i. ( TrÝch nh÷ng tÊm lßng cao c¶) Bài tập 2: Điền thêm các tiếng ( Đứng trước hoặc sau) để tạo từ ghép chính phụ và từ ghép đẳng lập. Ví dụ: nhà : cửa nhà ( Từ ghép đẳng lập) ; nhà ăn ( từ ghép chính phụ) a. ¸o:....................................................................................................... b.Vë:........................................................................................................ c. Nước:................................................................................................... d. Cười..................................................................................................... e. §­a:..................................................................................................... g. §en:...................................................................................................... Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> * Bµi tËp 3: Cã mét v¨n b¶n tù sù sau: " Ngµy x­a cã mét em bÐ g¸i ®i t×m thuèc ch÷a bÖnh cho mÑ. Em ®­îc phËt trao cho mét b«ng cóc. Sau khi dÆn em c¸ch lµm thuèc cho mÑ PhËt nãi thªm: " Hoa cúc có bao nhiêu cánh, người mẹ sẽ sống thêm bấy nhiêu năm" Vì muốn mẹ sống thật lâu cô bé dừng lại bên đường tước các cánh hoa ra làm nhiều cánh nhỏ. Từ đó hoa cúc có rất nhiều cánh .... Ngày nay cúc vẫn được dùng chữa bệnh. Tên y häc cña cóc lµ Liªu Chi". a. Ph©n tÝch bè côc, sù liªn kÕt cña v¨n b¶n tù sù trªn. b. Có thể đặt tên cho câu chuyện thế nào? c. Cảm nghĩ của em sau khi đọc chuyện? Bµi Lµm: a. Học sinh nhớ lại bố cục 3 phần của văn bản để phân tích  Kết luận chặt chẽ xác định. P1 C©u 1 giíi thiÖu hoµn c¶nh cña c©u chuyÖn. P2 Tõ c©u 2  6 nªu diÔn biÕn cña c©u chuyÖn P3 2 câu còn lại : Khẳng định vai trò, giá trị của hoa cúc.  Sù liªn kÕt v¨n b¶n kh¸ chÆt chÏ. Mở đầu: Vấn đề tìm thuốc chữa bệnh cho mẹ Thân truyện: Được phật cho bông cúc, hướng dẫn cách làm thuốc chữa bệnh cho mẹ và nói cách để mẹ sống được nhiều năm hơn. - Hành động hiếu thảo của cô bé : Qua việc xử lý hoa cúc - thuốc chữa bệnh cho mÑ Kết thúc : Vai trò của cúc trong y học thuốc chữa bệnh cho con người  M¹ch l¹c ý xuyªn suèt toµn v¨n b¶n lµ thuèc ch÷a bÖnh cho mÑ. Nã cµng râ nÐt khi hîp sù xuÊt hiÖn cña hoa cóc. b. Học sinh xác định nội dung chính của văn bản để đặt tiêu đề: Tiêu đề phải phù hợp với nội dung. + V× sao hoa cóc cã nhiÒu c¸nh.. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> + T×nh con víi mÑ. + Cóc lµ thuèc ch÷a bÖnh. c. C¶m nghÜ ( Häc sinh tù lµm) - Giáo viên hướng dẫn học sinh viết từ 6  8 câu thể hiện bố cục liên kết chÆt chÏ m¹ch l¹c. - Dµnh thêi gian cho häc sinh viÕt. - Ch÷a bµi hoµn chØnh. Bài tập 4: Có bạn cho rằng nhỏ nhẹ là từ láy, có bạn lại cho đó là từ ghép. Em hãy cho biÕt ý kiÕn cña m×nh vµ gi¶i thÝch. Bµi tËp5: Em h·y t×m c¸c tõ l¸y cã vÇn ©p vµ vÇn um ë tiÕng ®Çu. Bài tập 6: Xác định và phân loại các từ láy tượng thanh, tượng hình và biểu thị tr¹ng th¸i trong c¸c tõ l¸y sau ®©y: lo l¾ng, l«m c«m, lñng cñng, lÊp löng, bån chån, khÊp khÓn, ha h¶, r× rµo, l« nh«, vui vÎ, bç b·, lãc cãc, ïng oµng. D. Cñng cè: ? Thế nào là từ ghép chính phụ - từ ghép đẳng lập? ? ThÕ nµo lµ tõ l¸y? Cho vÝ dô? E. Hướng dẫn về nhà: - N¾m ch¾c kiÕn thøc tiÕng ViÖt vÒ tõ ghÐp, tõ l¸y. - Hoµn thµnh bµi tËp ®­îc giao.. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Ngµy so¹n: Ngµy d¹y : TiÕt: 3 LuyÖn tËp lµm v¨n biÓu c¶m. A.. Mục tiêu cần đạt: Häc sinh n¾m 2 c¸ch biÓu c¶m chÝnh. + Trực tiếp : Là phương thức trữ tình bộc lộ cảm xúc, ý nghĩ thầm kính b»ng nh÷ng tõ ng÷ trùc tiÕp. + Gi¸n tiÕp: Lµ c¸ch biÓu hiÖn c¶m xóc th«ng qua phong c¶nh , mét câu chuyện hay là 1 suy nghĩ nào đó. * Tình cảm trong văn biểu cảm phải là tình cảm đẹp, nhân ái, vị tha, .... góp phần nâng cao phẩm giá con người và làm phong phú tâm hồn con người. B. ChuÈn bÞ: GV: c¸c bµi tËp Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> HS: «n l¹i c¸c kiÕn thøc cò. C.TiÕn tr×nh d¹y - häc: 1. ổn địn tổ chức: 1P 2. Bµi cò: 5P GV: kiÓm tra sù chuÈn bÞ cña HS 3. Bµi míi: Bµi tËp 1: " KÕt thóc v¨n b¶n " Cuéc chia .... bóp bª" cña Kh¸nh Hoµi cã chi tiÕt nµo làm em bất ngờ? cảm nhận của em về giá trị biểu hiện của chi tiết bất ngờ đó. * Bài làm: - Giáo viên hướng dẫn học sinh tóm tắt nội dung văn bản. Tìm những chi tiÕt thÓ hiÖn t×nh c¶m cña hai anh em Thµnh vµ Thuû . Khi mẹ quát chia đồ chơi. Anh em Thành Thuỷ chia như thế nào? kết thúc Thuỷ có hành động gì? ? VËy chi tiÕt bÊt ngê lµ chi tiÕt nµo? a. Chi tiết bất ngờ: Thuỷ lựa chọn cách để lại con em nhỏ bên cạnh em vệ sĩ để chúng không bao giờ phải xa nhau. b. Hướng dẫn học sinh trình bày cảm nhận theo gợi ý. ? Điều đó gợi lên lòng khao khát gì trong Thuỷ? ? Gợi cho người đọc điều gì? ? Qua đó chúng ta nghĩ gì về việc làm của người lớn? Häc sinh dùa vµo gîi ý viÕt bµi: Víi c¸c ý sau: + C¸ch lùa chän cña Thuû thÓ hiÖn niÒm mong ­íc muèn em nhá lu«n c¹nh vÖ sÜ để chúng không phải xa nhau qua đó thể hiện niềm khát khao Thuỷ và Thành không phải xa nhau và sẽ được đoàn tụ trong mái ấm gia đình hạnh phúc. + Cách lựa chọn ấy còn gợi lên trong lòng người đọc niềm thương cảm với Thuỷ một em bé giàu lòng vị tha thương anh, thương cả những con búp bê . Mình chịu chia lìa chứ không để búp bê phải chia tay. Mình chịu thiệt để anh luôn có vệ sĩ và em nhỏ canh giấc ngủ đêm đêm + Chi tiết đó còn gợi cho người đọc suy nghĩ về sự chia tay của Thành + Thuỷ là không nên có đó cũng chính là lời nhắc nhở với những bậc làm cha mẹ đừng vì lí do nào đó mà chia tay dẫn đến mái ấm gia đình tan vỡ trẻ thơ bất hạnh. Bµi tËp 2: Tr×nh bµy c¶m nghÜ cña em vÒ bµi ca dao: Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> " §­êng v« xø NghÖ quanh quanh Non xanh nước biếc như tranh hoạ đồ" Ai v« xø HuÕ th× v«......" * Bài làm: Giáo viên gợi ý bình giảng lại bài ca dao để học sinh nắm được nội dung trong SGK trên cơ sở đó học sinh làm bài. + Cả bài ca dao nói về cảnh đẹp xứ Huế. + C1: Nãi vÒ con ®­êng dµi tõ B¾c vµo Trung hai ch÷ quanh quanh gîi tả sự uốn lượn, khúc khuỷu .... + Câu 2: Nêu ấn tượng khái quát về cảnh sắc thiên nhiên trên đường vô xứ Huế " Non xanh nước biếc" vừa là thành ngữ vừa là hình ảnh rất đẹp có màu xanh bất tận của non, có màu biếc mê hồn của nước. Đó là cảnh sông núi tráng lệ hùng vÜ, ch÷ t×nh. + Non xanh nước biếc được so sánh như tranh hoạ đồ gợi trong lòng người niềm tự hào về giang sơn gấm vóc về quê hương đất nước xinh đẹp mến yêu. + Câu cuối : Là lời chào chân tình, một tiếng lòng vẫy gọi vô xứ Huế là đến với một miền quê đẹp đáng yêu " Non xanh nước ........đồ" + Bµi ca dao lµ viªn ngäc trong kho tµng ca dao lµ bµi ca vÒ t×nh yªu vµ niÒm tự hào quê hương đất nước.  Lµm bµi tËp: 6 , 7 , 8 , 9 , 10 , 12 , 13 , 16 ( Bµi 5 / bµi tËp tr¾c nghiÖm ng÷ v¨n 7) Bµi tËp 3: Cho bµi th¬:M©y vµ B«ng Trªn trêi m©y tr¾ng nh­ b«ng ở giữa cánh đồng bông trắng như mây. Hỡi cô má đỏ hây hây Đội bông như thể đội mây về làng a). H·y chØ râ sù kÕt hîp gi÷a biÓu c¶m trùc tiÕp vµ biÓu c¶m gi¸n tiÕp trong bµi th¬.. b) Qua những phương tiện ấy, tác giả đã biểu đạt được tư tưởng, tình cảm gì? Gîi ý: a). trong bài thơ có cách biểu cảm trực tiếp thông qua từ ngữ (lời gọi), đồng thời còng sö dông c¸ch biÓu c¶m gi¸n tiÕp th«ng qua viÖc miªu t¶ c¶nh thu ho¹ch bông trong một thời gian và không gian nhất định. Dựa và gợi ý ấy, các em lần lượt chỉ ra cách biểu cảm trực tiếp và biểu cảm gián tiếp qua các từ ngữ, hình ¶nh cña bµi th¬. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> b) Tư tưởng, tình cảm được bộc lộ trong bài thơ rất kín đáo. Do đó, mỗi người đọc có thể có những cảm nhận riêng. Nhưng cố gắng hướng vào các ý sau: - Niềm vui khi chứng kiến cảnh lao động hăng say, dù vất vả nhưng đầy chất thơ - Thái độ ca ngợi vẻ đẹp của người lao động. - Thích thú vì phát hiện ra được sự hoà hợp giữa thiên nhiên và cuộc sống lao động của con người. D. Cñng cè: ? Trong v¨n biÓu c¶m cã mÊy c¸ch biÓu c¶m? E. Hướng dẫn về nhà: - N¾m ®­îc c¸c c¸ch biÓu c¶m trong v¨n biÓu c¶m. - Hoµn thµnh bµi tËp. -----------------------------*****-------------------------. Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt:4. LuyÖn tËp viÕt v¨n biÓu c¶m. A. Mục tiêu cần đạt - HS n¾m ®­îc c¸ch lµm bµi v¨n biÓu c¶m - RÌn kÜ n¨ng c¶m thô t¸c phÈm v¨n häc B. ChuÈn bÞ: GV: c¸c bµi tËp HS: «n l¹i c¸c kiÕn thøc cò. C. TiÕn tr×nh d¹y - häc: 1. ổn định tổ chức: 1P 2. Bµi cò: 5P Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> GV: kiÓm tra sù chuÈn bÞ cña HS 3. Bµi míi: Bµi tËp 1: C¶m nghÜ cña em vÒ bµi ca dao: " C«ng cha nh­ nói ngÊt trêi ................................................... Nói cao biÓn réng mªnh m«ng Cï lao chÝn ch÷ ghi lßng con ¬i. Bµi lµm : Giáo viên hướng dẫn nắm lại nội dung + nghệ thuật của bài ca dao. Trên cơ sở đó học sinh trình bày cảm xúc suy nghĩ của mình. + Bài ca dao : Nói về công lao của cha mẹ đối với con cái.  Công cha nghĩa mẹ được so sánh với núi ngất trời, nước ngoài biển đông tạo 2 hình ảnh cụ thể, vừa hình tượng vừa ca ngợi công cha nghĩa mẹ với tất cả tình yêu s©u nÆng.  C©u ca dao nh¾c mçi chóng ta nh×n lªn nói cao, trêi réng, nh×n ra biÓn đông hãy suy ngẫm về công cha nghĩa mẹ. + C©u 3 mét lÇn n÷a nhÊn m¹nh c«ng cha nghÜa mÑ qua h×nh ¶nh Èn dụ tượng trưng " núi cao, biển rộng mênh mông" + Câu 4: Tác giả dân gian sử dụng cụm từ Hán Việt " Cù lao chín chữ" để nói công lao to lớn của cha mẹ sinh thành, nuôi dưỡng, dạy bảo ... vất vả khó nhọc nhiÒu bÒ. V× vËy con c¸i ph¶i " Ghi lßng" t¹c d¹. BiÕt hiÕu th¶o ... + Hai tiếng "con ơi " với dấu chấm than là tiếng gọi thân thương thấm thía lắng sâu vào lòng người đọc. + Bài ca dao là bài học về đạo làm con vô cùng sâu sa, thấm thía.... Bµi tËp 2: Cảm nghĩ của em về dòng sông quê hương? * Bµi lµm: GV: gióp häc sinh lËp dµn ý theo bè côc 3 phÇn. HS: Dùa vµo dµn ý lµm bµi. - Dµn ý:. MB: + Giới thiệu dòng sông quê hương. + LÝ do bµy tá c¶m nghÜ vÒ dßng s«ng. TB: + C¶m xóc vÒ dßng s«ng. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> - Đẹp, hiền hoà, sức chảy, màu nước. - Cảnh vật trên sông, cảnh vật đôi bờ. + Cảm xúc về dòng sông gắn bó với cuộc sống con người Q.hương + Dßng s«ng gîi nhí kû niÖm. KB: Khẳng định tình cảm, ấn tượng sâu đậm về dòng sông. - ViÕt bµi hoµn chØnh. - Söa ch÷a ( KiÓm tra) - Trình bày trước lớp - nhận xét - bổ xung. Bµi tËp 3: Cho đề văn: Ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ bµi ca dao sau: “Anh ®i anh nhí quª nhµ Nhớ canh rau muống, nhớ cà đâm tương Nhớ ai dãi nắng dầm sương Nhớ ai tát nước bên đường hôm nao” 1. PhÇn th©n bµi nªn triÓn khai theo tr×nh tù nµo? V× sao? 2. Tìm giá trị nội dung và những nét nghệ thuật cần đề cập tới tròn quá tr×nh nªu c¶m nghÜ vÒ bµi ca dao 3. T×m nh÷ng h×nh ¶nh trong bµi ca dao cã thÓ gîi liªn hÖ tíi nh÷ng t¸c phÈm kh¸c trong qu¸ tr×nh nªu c¶m nghÜ. LiÖt kª mét sè t¸c ph¶m sÏ liªn hÖ. 4. Lập dàn ý hoàn chỉnh cho đề văn trên Gîi ý: 1. §©y lµ mét t¸c phÈm tr÷ t×nh, C¨n cø vµo thÓ lo¹i nµy, em sÏ t×m ®­îc tr×nh tù triÓn khai phÇn Th©n bµi thÝch hîp. 2. Về nội dung, cần khai thác chủ đề: Nỗi nhớ quê hương của một changd trai xa quª, VÒ nghÖ thuËt ®iÖp ng÷, c¸ch dïng tõ ng÷, h×nh ¶nh méc m¹c, gi¶n dÞ. 3. mét sè h×nh ¶nh cã thÓ gîi liªn hÖ tíi c¸c t¸c phÈm kh¸c: nçi nhí quª cña người đi xa, hình ảnh người tát nước bên đường. Dựa vào ý trên để tìm các t¸c phÈm cã thÓ liªn hÖ (chñ yÕu lµ ca dao). 4. Trên cơ sở các bài tập 1,2,3, bổ sung thêm phần Mở bài và Kết bài để hoàn thµnh dµn ý. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> D. Cñng cè: 3P ? Trong v¨n biÓu c¶m cã mÊy c¸ch biÓu c¶m? E. Hướng dẫn về nhà: 2P - N¾m ®­îc c¸c c¸ch biÓu c¶m trong v¨n biÓu c¶m. - Hoµn thµnh bµi tËp. -----------------------------*****------------------------. TuÇn 5. Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: Làm bài tập về từ ghép, từ láy, đại từ. a. mục tiêu cần đạt Gióp HS - HiÓu thÕ nµo lµ tõ l¸y, cÊu t¹o cña tõ l¸y, ph©n lo¹i tõ l¸y, gi¸ trÞ sö dông cña tõ l¸y, nghÜa cña tõ l¸y. - VËn dông kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ tõ l¸y vµo lµm c¸c bµi tËp cô thÓ. - Bồi dưỡng ý thức học tập bộ môn B. ChuÈn bÞ: GV: c¸c bµi tËp HS: «n l¹i c¸c kiÕn thøc cò. C. TiÕn tr×nh d¹y - häc: 1. ổn địn tổ chức: 1P 2. Bµi cò: 5P GV: kiÓm tra sù chuÈn bÞ cña HS 3. Bµi míi: 1. Khái niện: từ láy là những từ được tạo ra theo phương thức láy, có sự hòa phối vÒ ©m thanh. 2. Ph©n lo¹i tõ l¸y a. Tõ l¸y toµn bé: - C¸c tiÕng trong tõ l¸y gièng nhau hoµn toµn: xanh xanh, vµng vµng - Các tiếng trong từ láy khác nhau về thanh điệu: đo đỏ, trăng trắng - C¸c tiÕng trong tõ l¸y kh¸c nhau vÒ ©m cuèi: vui vÎ Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> - Các tiếng trong từ láy khác nhau về thanh điệu: đèm đẹp, tôn tốt, khang khác b. T­ l¸y bé phËn: - Tõ l¸y phô ©m ®Çu (c¸c tiÕng gièng nhau vÒ phô ©m ®Çu): long lanh, mÕu m¸o, xÊu xa, nhÑ nhµng, bËp bÒnh, gËp ghÒnh - Tõ l¸y vÇn: tõ l¸y gièng nhau ë phÇn vÇn: linh tinh, liªu xiªu, lao xao, lén xén... 3. Gi¸ trÞ sö dông t¸c dông cña tõ l¸y - Tõ l¸y giµu gi¸ trÞ biÓu c¶m vµ gîi t¶. - Từ láy tượng hình có giá trị gợi tả đường nét, hình dáng, màu sắc của sự vật. - Từ láy tượng thanh gợi tả âm thanh cảnh vật. * Lúc nói và viết, nếu biết sử dụng từ láy tượng thanh, tượng hình một cách đắc địa sẽ làm câu văn giàu hình tượng, giàu nhạc điệu và gợi cảm. 4. NghÜa cña tõ l¸y - NghÜa cña tõ l¸y ®­îc t¹o nªn nhê vµo sù hßa phèi ©m thanh cña c¸c tiÕng. + Nghĩa cảu từ láy giảm nhẹ so với tiếng gốc: đo đỏ, trăng trắng, khe khẽ + Nghĩa của từ láy nhấn mạnh, tăng cường: mây mẩy, thăm thẳm + Nghiã liên tục: lắc lắc, gõ gõ, gật gật, ngày ngày, người người + Tõ l¸y cã nghÜa kh¸i qu¸t: chim chãc ( chim nãi chung), m¸y mãc ( m¸y nãi chung) - Từ láy tượng thanh: gợi tả âm thanh VÝ dô: r× rµo, µo µo, Çm Çm, rãc r¸ch - Từ láy tượng hình: khuôn vần cuả các tiếng => ảnh hưởng đến nghĩa từ láy VÝ dô: khu«n vÇn i ( li ti, ti hÝ, lÝ nhÝ ) => tÝnh chÊt nhá, hÑp + Khu«n vÇn Êp - ªnh ( gËp gÒnh, bËp bÒnh, khÊp khÓnh, tËp tÔnh) => miªu t¶ sù dao động theo chiều lên xuống. + Khuôn vần ấp - ay ( nhấp nháy, mấp máy, lấp láy...) => sự dao động nhỏ, không ổn định, lúc ẩn, lúc hiện. * Chó ý: tõ l¸y 3 tiÕng ( l¸y ba) VÝ dô: s¸t sµn s¹t, khÝt kh×n khÞt - Tõ l¸y 4 tiÕng: tÝ ta tÝ toÐt, hÝ ha hÝ höng, hít h¬ hít hái, lom kha lom khom, chon va chon von. 1. Bµi 1: S¾p xÕp c¸c tõ sau thµnh hai nhãm tõ l¸y vµ tõ ghÐp: xanh xanh, xanh xao, xấu xa, xấu xí, máu me, máu mủ, hoàng hôn, tôn tốt, tốt tươi, học hỏi, học hành, đo đỏ, mơ màng, mơ mộng. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Tõ l¸y. Tõ ghÐp. xanh xanh, xanh xao, xấu xa, xấu - máu mủ, hoàng hôn, tốt tươi, học xí, máu me, tôn tốt, đo đỏ, mơ hỏi, học hành, mơ mộng mµng 2. Bµi 2: Ph¸t triÓn c¸c tiÕng gèc thµnh c¸c tõ l¸y: lÆng, ch¨m, mª - lÆng: lÆng lÏ, l¼ng lÆng, lÆng lê - Ch¨m: ch¨m chØ, ch¨m chót, ch¨m ch¨m, ch¨m ch¾m... - Mê: mê man, mê mải, mê muội, đê mê... 3. Bài 3: Xác định và phân loại từ láy tượng thanh, tượng hình và biểu thị trạng th¸i trong c¸c tõ l¸y sau" lo l¾ng, khÊp khÓnh, ha h¶, kh¼ng khiu, r× rµo, l« nh«, vui vÎ, ïng oµng, tr»n träc, thËp thß" + Tượng thanh: ha hả, rì rào, ùng oàng + Tượng hình: khấp khểnh, khẳng khiu, lô nhô, thập thò + Tr¹ng th¸i: lo l¾ng, vui vÎ, tr»n träc 4. Bµi 4: Trong c¸c tõ l¸y sau, tõ nµo cã tiÕng gèc, tõ l¸y nµo kh«ng cã tiÕng gèc? - Gå ghÒ, b©ng khu©ng, vÈn v¬, ng«ng nghªnh, mï mê, nhÝ nh¶nh, chËp chên, lØnh kỉnh, co ro, lạnh lẽo, nhớ nhung, vội vàng, lẻ loi, vẽ vời, thủng thẳng, đủng đỉnh 5. Bµi 5: §iÒn tiÕp phÇn cßn l¹i cña c¸c tõ l¸y vµo chç chÊm cho hoµn thiÖn tõ l¸y. - Buæi s¸ng, con vÞt ch¹y l¹ch bµ l¹ch b¹ch ra ao. Con chã ch¹y tung ta tung t¨ng ra ngâ. Con gµ kªu côc ta côc t¸c vang s©n. Con mÌo th× nh¸y lung ta lung tung coi bé b¾ng nha b¾ng nh¾ng l¾m 6. Bµi 6: G¹ch ch©n tõ l¸y trong c¸c vÝ dô sau: a. N¨m gian nhµ cá thÊp le te Ngõ tối đêm sâu đóm lập lòe L­ng giËu phÊt ph¬ mµu khãi nh¹t Lµn ao lãng l¸nh bãng tr¨ng loe ( Thu Èm - NguyÔn KhuyÕn) b. Lom khom dưới núi, tiều vài chú Lác đác bên sông chợ mấy nhà. ( Qua đèo ngang - Bà Huyện Thanh Quan) Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> 8. Bµi 8: §iÒn c¸c tõ vµo chç trèng cho hîp nghÜa a. Dâng d¹c, dong dáng - Người nhảy xuống đất đầu tiên là một người trai trẻ dong dỏng cao. - Th­ kÝ dâng d¹c c¾t nghÜa. b. Hïng hæ, hïng hån, hïng hôc - Lí trưởng hùng hổ chĩa bàn tay vào mặt chị Dậu. - Minh có đôi mắt sáng, khuôn mặt cương nghị và giọng nói hùng hồn. - Lµm hïng hôc. D. Cñng cè: ? ThÕ nµo lµ tõ l¸y? tõ l¸y ®­îc ph©n lµm mÊy lo¹i? E. Hướng dẫn về nhà - N¾m ch¾c phÇn lý thuyÕt vÒ tõ l¸y. - Hoµn thµnh viÕt ®o¹n v¨n ng¾n. ----------------------------*****----------------------. Ngµy so¹n: TuÇn 5. Ngµy d¹y: làm bài tập về từ ghép, từ láy, đại từ. A. Mục tiêu cần đạt: - Gióp HS cñng cè vÒ kiÕn thøc vÒ tõ ng÷. - RÌn kÜ n¨ng lµm bµi tËp TiÕng ViÖt. B. ChuÈn bÞ: GV: c¸c bµi tËp HS: «n l¹i c¸c kiÕn thøc cò. C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy - học: 1. ổn định tổ chức: Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> 2. Bµi cò: GV: kiÓm tra sù chuÈn bÞ bµi cò cña HS 3. Bµi míi: Bµi 1: Tõ l¸y lµ g×? A. tõ cã nhiÒu tiÕng cã nghÜa B. Tõ cã c¸c tiÕng gièng nhau vÒ phô ©m ®Çu C. Tõ cã c¸c tiÕng gièng nhau vÒ thµnh phÇn. D. Tõ cã trïng hîp víi ©m thanh dùa trªn mét tiÕng cã nghÜa. Bµi 2: Trong nh÷ng tõ sau tõ nµo kh«ng ph¶i lµ tõ l¸y? A. xinh x¾n. B. GÇn gòi. C. Đông đủ. D. DÔ dµng. Bµi 3: Trong nh÷ng tõ sau tõ nµo lµ tõ l¸y toµn bé: A. M¹nh mÏ. B. Êm ¸p. C. Mong manh. D. Th¨m th¼m. Bµi 4: H·y s¾p xÕp c¸c tõ l¸y sau vµo b¶ng ph©n lo¹i: Long lanh, khã kh¨n, vi vu, nhá nh¾n, ngêi ngêi, bån chån, hiu hiu, linh tinh, lo¸ng tho¸ng, lÊp l¸nh, th¨m th¼m. Tõ l¸y toµn bé. hiu hiu, th¨m th¼m, ngêi ngêi,b«ng chån. Tõ l¸y bé phËn. Long lanh, khã kh¨n, vi vu, nhá nh¾n, linh tinh, lo¸ng tho¸ng, lÊp l¸nh. Bµi 5: §Æt c©u víi mçi tõ sau? a. L¹nh lïng:............................................ b. L¹nh lÏo: ............................................ c. Nhanh nh¶u:........................................ d. Nhanh nhÑn: ....................................... HS: lµm bµi tËp Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> GV: gäi HS lªn b¶ng lµm, nhËn xÐt. 6. Bµi 6: §äc ®o¹n ®Çu v¨n b¶n " Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª" tõ " Mẹ tôi....như thế này". Tìm các từ láy trong đoạn văn đó? Xếp các từ láy theo b¶ng ph©n lo¹i? Tõ l¸y toµn bé. th¨m th¼m, chiªn chiÕp. Tõ l¸y bé phËn. bần bật, nức nở, tức tưởi, lặng lẽ, rón rÐn, rùc rì, rÝu ran, nÆng nÒ. 7. Bài 7: Điền các tiếng láy vào trước hoặc sau các tiếng gốc để tạo từ láy. - Lã => lÊp lã - Nhá => nho nhá, nhá nh¾n, nhá nhen, nhá nhoi - Nhøc => nhøc nhèi, nhøc nhãi, nh­ng nhøc - Kh¸c => khang kh¸c - ThÊp => thÊp tho¸ng, th©n thÊp - ChÕch => chªnh chÕch - ¸ch => anh ¸ch... 8. Bµi 8: §Æt c©u víi mçi tõ: nhá nh¾n, nhá nhÎ, nhá nhen, nhá nhoi - Huyền có dáng người nhỏ nhắn rất ưa nhìn. - TÝnh t×nh cËu Êy nhá nhÆt l¾m. - M×nh rÊt thÝch con g¸i ¨n nãi nhá nhÑ. - Trong cuéc sèng kh«ng nªn nhá nhen Ých kØ - B¹n kh«ng nªn bËn t©m nh÷ng viÖc nhá nhoi Êy. 9. Bµi 9: ViÕt ®o¹n v¨n tõ 5 - 7 c©u miªu t¶ c¶nh mïa thu cã sö dông c¸c tõ l¸y sau: hiu hiu, phÊt ph¬, rµo rµo, l¶ t¶, xanh xanh HS tự viết đoạn văn theo gợi ý đã cho D. Cñng cè: 3P ? ThÕ nµo lµ tõ l¸y? tõ l¸y ®­îc ph©n lµm mÊy lo¹i? E. Hướng dẫn về nhà: 2P - N¾m ch¾c phÇn lý thuyÕt vÒ tõ l¸y. - Hoµn thµnh viÕt ®o¹n v¨n ng¾n. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> ----------------------------------*****---------------------------------. Ngµy so¹n : Ngµy d¹y : TiÕt: 7 LuyÖn tËp lµm v¨n biÓu c¶m. A. Mục tiêu cần đạt: - Gióp HS cñng cè l¹i kiÕn thøc v¨n biÓu c¶m. - RÌn kü n¨ng lµm v¨n biÓu c¶m, c¶m thô t¸c phÈm. - Bồi dưỡng y thức học tập bộ môn. B. ChuÈn bÞ: GV: c¸c bµi tËp HS: «n l¹i c¸c kiÕn thøc cò. C. TiÕn tr×nh d¹y - häc: 1. ổn địn tổ chức: 1P 2. Bµi cò: 5P GV: kiÓm tra sù chuÈn bÞ cña HS 3. Bµi míi: Bµi tËp 1: C¶m nghÜ cña em vÒ bµi " Nam quèc s¬n hµ" * Bài làm: Hướng dẫn học sinh làm dàn ý và viết hoàn chỉnh. * Dµn ý:. MB:. Nêu hoàn cảnh ra đời của bài thơ.( Trong cuộc kháng chiến. chèng nhµ Tèng n¨m 1076) - Bµi th¬ ®­îc mÖnh danh lµ bµi th¬ thÇn. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>