Giáo án môn Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 13+14: Sự tích Hồ Gươm. Chủ đề và dàn bài văn tự sự - Năm học 2011-2012

<span class='text_page_counter'>(1)</span>TuÇn 4-TiÕt 13-14. NS:...../....../2011. NG:..../....../2011.. Hướng dẫn đọc thêm: Sự. tích Hồ Gươm Chủ đề và dàn bài văn tự sự. A-Môc tiªu :. 1.-KiÕn thøc: Gióp HS n¾m: -Nhân vật, sự kiện trong “ Sự tích Hồ Gươm” - Truyền thuyết địa danh - Cốt lõi lịch sử trong một tác phẩm thuộc chuỗi truyền thuyết về người anh hïng Lª Lîi. - HS n¾m nh÷ng yªu cÇu vÒ sù thèng nhÊt trong mét v¨n b¶n - Những biểu hiện của mối quan hệ chủ đề, sự việc trong văn tự sự - Bè côc cña bµi v¨n tù sù 2-KÜ n¨ng. -§äc – hiÓu v¨n b¶n truyÒn thuyÕt. -Phân tích để thấy được ý nghĩa sâu sắc của một số chi tiết tưởng tượng trong truyÖn - Tìm chủ đề, làm dàn bài và viết được phần mở bài cho bài văn tự sự. 3. Thái độ. -HS có thái độ học tập đúng đắn. B- ChuÈn bÞ. *GV: SGK/SGV/Tranh ảnh hồ Gươm. *HS: So¹n bµi/ t×m 1 sè c©u, ®o¹n v¨n mÉu. C - Phương pháp. -Phương pháp đọc- kể sáng tạo. -Phương pháp qui nạp- diễn dịch. -Kĩ thuật động não. D -TiÕn tr×nh bµi d¹y. I - ổn định. (1’) II - KTBC. (5 phót) ? KÓ l¹i truyÖn: “STTT” & nªu ý nghÜa cña truþªn? - HS kÓ truyÖn. - ý nghĩa của truyện: +Giải thích hiện tượng bão lụt hàng năm ở nước ta. +P/¸ søc m¹nh & m¬ ­íc c/th¾ng thiªn tai, b·o lôt cña nd ta. III - Bµi míi. Hoạt động 1( 1 phút): ( PP: thuyết trình) Giới thiệu bài: -GV cho HS xem tranh phong cảnh hồ Gươm: Hà Nội có hồ Gươm. Nước xanh như pha mực.. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Bªn hå ngän Th¸p Bót. ViÕt th¬ lªn trêi cao. ( TrÇn §¨ng Khoa) Trong giờ học hôm nay, cô trò chúng ta sẽ tìm hiểu xem Hồ Gươm có từ bao giê nhÐ. Hoạt động 2: ( 23’) ( PP: vấn đáp ; thuyết trình ; nêu và giải quyết vấn đề) ( KT: động não … ) Hđộng của GV & HS Nội dung cần đạt A- Hướng dẫn đọc thêm: VB: “Sự tích Hồ Gươm” * GV nh¾c l¹i thÓ lo¹i truyÒn thuyÕt. I – T×m hiÓu chung: (Là loại truyÖn d©n gian kÓ vÒ c¸c nh©n vËt vµ sù kiÖn có liên quan đến lịch sử thời quá khứ, thường có yếu tố tưởng tượng kì ảo. Truyền thuyết thể hiện tháI độ và cách đánh giá của nhân dân đối với các sự kiện và nh©n vËt lÞch sö ®­îc kÓ) *GV hướng dẫn HS đọc –kể: Đọc giọng chậm rãi, II. Đọc – hiểu văn bản: gîi kh«ng khÝ cæ tÝch. 1. §äc – kÓ vµ t×m hiÓu chó -GV cùng 3 HS nối nhau đọc –kể lại truyện. thÝch. -Nhận xét- đánh giá. *GV g/thÝch thªm cho HS 1 sè tõ khã: -Bạo ngược: Tàn ác, hung tợn, ngang ngược. -Thiên hạ: Dưới trời, mọi người, nhân dân. -Tuỳ tòng: Người theo hầu, giúp đỡ chủ tướng. -Phã th¸c: Giao cho, göi g¾m nhiÖm vô qträng víi niềm tin tưởng. -Tả vọng: Hướng về bên phải ( 1 bên cũ của hồ Gươm). ? VB ®c chia thµnh mÊy phÇn? ND cña tõng phÇn? 2.KÕt cÊu- Bè côc. -Phần 1: Từ đầu đến: “ Trên đất nước” (Sự tích Lê lợi - Bố cục:2 phần. đc gươm thần) -Phần 2: Còn lại (Sự tích Lê Lợi trả gươm) ? Phần VB kể về sự tích Lê Lợi đc gươm báu gồm 3. Ph©n tÝch. c¸c sù viÖc qträng nµo? - Đức Long Quân qđịnh cho nghĩa quân Lam Sơn mượn gươm đánh giặc Minh. a. Sự tích Lê lợi được gươm -Lê Thận thả lưới 3 lần thu đc lưỡi gươm. thÇn. -Lê Lợi tìm thấy chuôi gươm ở ngọn cây. -Cả 2 hợp lại thành gươm báu giúp nghĩa quân Lê Lợi. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> đánh thắng giặc Minh. ? Phần VB sự tích Lê Lợi trả gươm đc kể qua các sù viÖc nµo? -Sau khi đánh thắng giặc, Lê Lợi du ngoạn trên hồ Tả Väng. -Thần sai Rùa Vàng nổi lên đòi gươm. -Lê Lợi trao gươm. Từ đó hồ mang tên là hồ Hoàn Kiếm.(Hồ Gươm) ? Bøc tranh trong SGK minh ho¹ cho phÇn nµo cña truyÖn? -Lê Lợi trả gươm. ? Vì sao Đức Long Quân cho nghĩa quân mượn gươm Thần? -Vì đất nước đang rên siết trước ách đô hộ của giặc ngo¹i x©m. - Lực lượng nghĩa quân Lam Sơn còn yếu, có gươm Thần sẽ giúp đc nghĩa quân thắng giặc. ? Như vậy truyền thuyết này có liên quan đến sự thật lsử nào ở nước ta? - Cuéc k/nghÜa chèng Minh cña nghÜa qu©n Lam S¬n ®Çu TK XV. ? Gươm Thần về tay nghĩa quân Lam Sơn theo c¸ch nµo? -Lưỡi gươm đc Lê Thận vớt lên từ sông, chuôi gươm ®c Lª Lîi lÊy tõ ngän c©y xuèng vÒ sau ch¾p l¹i võa như in thành thanh gươm báu, điều đó có ý nghĩa gì? ? Khi lưỡi gươm đc vớt Lê Thận còn là dân đánh cá, khi gươm đc chắp lại Lê Thận đã là nghĩa quân tài giỏi của cuộc k/nghĩa Lam Sơn. Sviệc đó nói lên t/chÊt g× cña cuéc k/nghÜa Lam S¬n -T/chÊt nd©n cña cuéc k/nghÜa. ? Thanh gươm báu mang tên: “Thuận thiên”, E hiÓu: “Thu©n thiªn” nghÜa lµ g×? -ThuËn theo ý trêi. ? Thanh gươm báu mang tên: “Thuận thiên” lại đc nghĩa quân Lam Sơn dâng cho chủ tướng Lê Lợi, điều đó có ý nghĩa gì? -§Ò cao t/chÊt chÝnh nghÜa cña cuéc k/nghÜa chèng giÆc Minh. -Đề cao người Ah Lê Lợi.. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> ? ë phÇn truyÖn nµy xhiÖn c¸c chi tiÕt k× ¶o nµo? -3 lần thả lưới đều vớt đc duy nhất 1 lưỡi gươm có chữ: “Thuận thiên”, lưỡi gươm sáng rực 1 góc nhà, chuỗi gươm nằm ở ngọn đa, phát sáng. ? Tdụng của các chi tiết đó? -T¨ng sø hÊp dÉn cho truyÖn. -Thiêng liêng hoá gươm Thần, thanh gươm của ý trời cho chÝnh nghÜa. ? Trong tay Lê Lợi, thanh gươm báu có sức mạnh nh­ thÕ nµo? -Tung hoành khắp trận địa khiến quân Minh lo sợ. -Mở đương để cho nghĩa quân đánh cho ko còn 1 tên giặc nào trên đất nước ta. ? Theo E đó là sức mạnh của gươm hay của người? -C¶ 2 v×: +Có vũ khí sắc bén trong tay, tướng tài sẽ có sức mạnh vô định. +Của người: Chỉ có trong tay Lê Lợi thanh gươm mới cã søc m¹nh nh­ thÕ. ? Nếu vẽ minh hoạ cho sự tích Lê Lợi đc gươm, thì bøc tranh E sÏ mt¶ sviÖc nµo? ? Gươm Thần đc trao trả trong h/cảnh nào? -Giặc tan, đất nước thanh bình. -Vua Lê Lợi cưỡi thuyền rồng dạo chơi trên hồ Tả Väng. ? Thần đòi gươm, vua trả gươm giữa cảnh đất nước nh­ vËy cã ý nghÜa g×? -Gươm chỉ dùng để đánh giặc. -Ko giữ gươm là thể hiện qđiểm yo chuộng hoà bình cña nd ta. ? Trong truyện này Rùa Vàng xhiện đòi gươm, E cßn biÕt truyÒn thuyÕt nµo xhiÖn Rïa Vµng? -Truyền thuyết An Dương Vương xây thành Cổ Loa. ? E biÕt g× vÒ yÕu tè k× ¶o nµy trong truyÖn Dg? -Rïa Vµng lµ con vËt thiªng liªng lu«n lµm ®iÒu thiÖn trong các truyện Dg nước ta. ? Bức tranh trong SGK đã minh hoạ đầy đủ cho sự tích Lê Lợi hoàn gươm. Từ đây E hiểu thêm ý nghÜa nµo cña truyÒn thuyÕt: “STHG” GV chèt. Lop6.net. b. Sự tích Lê Lợi trả gươm.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> kiÕn thøc: GV nói thêm: Ngoài ra còn đề cao, suy tôn Lê Lợingười Ah của cuộc k/nghĩa. -Có nhiều truyện Dg đc sáng tác để suy tôn người Ah nµy, “STHG” lµ 1 truyÖn thuéc chuçi truyÒn thuyết về người Ah Lê Lợi. HS tæng kÕt vÒ ND & NT cña truyÖn? ? “STHG” rất đậm yếu tố lsử, đó là yếu tố nào? -Tên người thật: Lê Lợi, Lê Thận. -Tên địa danh thật: Lam Sơn, hồ Tả Vọng, hồ Gươm. -Tk× lsö cãthËt:K/nghÜa chèng Minh ®Çu tkû XV. c. ý nghÜa cña truyÖn. - TruyÖn gi¶i thÝch tªn gäi hå Hoµn KiÕm, ca ngîi cuéc kh¸ng chiÕn chÝnh nghÜa chèng giặc Minh do Lê Lợi lãnh đạo đã chiến thắng vẻ vang và ý nguyÖn ®oµn kÕt, kh¸t väng hoµ b×nh cña d©n téc.. 4-Tæng kÕt. 4.1 Néi dung. 4.2 NghÖ thuËt 4.3 Ghi nhí: ( SGK-Tr43) III. LuyÖn tËp ( HS tù lµm ) GV yªu cÇu HS nh¾c l¹i: ? Sù viÖc trong V¨n tù sù ®c tr×nh bµy ntn? -Được trình bày 1 cách cụ thể: Sự việc xảy ra trong 1 tgian, địa điểm cụ thể, do nvËt cô thÓ thùc hiÖn, cã nguyªn nh©n, diÔn biÕn, kqu¶. Sù viÖc trong Văn tsự đc sắp xếp theo 1 trật tự, diễn biến sao cho thể hiện đc tư tưởng mà người kể muốn biểu đạt. Hoạt động của GV & HS. Nội dung cần đạt. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> HS đọc bài văn mẫu trong SGK T.44? ? ý chÝnh cña bµi v¨n ®c thÓ hiÖn ë nh÷ng lêi nµo? -ý chính, vđề chính ( chủ đề) của bài văn này n»m ë 2 c©u ®Çu bµi (phÇn më bµi ) ? Vì sao E biết đó là chủ đề của bài văn? -Vì nó nói lên ý chính, vđề chính, chủ yếu cña bµi v¨n. ? Vậy E hiểu chủ đề là gì? ? Sù viÖc trong phÇn th©n bµi thÓ hiÖn chñ đề như thế nào? -Danh y Tuệ Tĩnh bị đặt trước sự lựa chọn: +§i ch÷a cho nhµ quÝ téc ? +Ch÷a cho chó bÐ nhµ nghÌo bÞ gÉy ch©n? -Ko chÇn chõ «ng chän ch÷a ca g·y ch©n nguy hiểm hơn, xong xuôi, ông lại đến ngay để chữa cho nhà quí tộc. ? ViÖc TuÖ TÜnh ­u tiªn ch÷a cho ca g·y chân là chú bé con nhà nông bị gãy đùi đã noí lên phẩm chất gì của người thầy thuèc? -Lương y như từ mẫu. -Ko ham giµu sang phó quÝ… -Ca ngợi lòng yo thương người của ông. ? Có thể đặt tên khác cho truyện đc ko? VD: (1): Tuệ Tĩnh & 2 người bệnh. (2): TÊm lßng thÇy TuÖ TÜnh. (3): Y đức Tuệ Tĩnh. (4): TuÖ TÜnh. - Có thể đặt tên khác cho truyện vì: với 1 cđề, cã thÓ cã nh÷ng c¸ch gäi kh¸c nhau nh»m kh¸I qu¸t nh÷ng khÝa c¹nh kh¸c nhau. + Nhan đề 1: Nó nhắc tới 3 nvật chính của truyÖn. + ………..2: Kqu¸t phÈm chÊt TuÖ TÜnh – NvËt chñ chèt cña truyÖn. +Nhan đề 3: Kquát phẩm chất của Tuệ Tĩnh, nh­ng l¹i dïng tõ HViÖt nªn trang träng h¬n. +Nhan đề 4: Ko nên chọn vì nó quá chung. Lop6.net. B - Chủ đề & dàn bài văn tù sù. I-Tìm hiểu chủ đề & dàn bµi v¨n tù sù. 1.1. Kh¶o s¸t, ph©n tÝch ng÷ liÖu: ( SGK). - chủ đề là vđề chủ yếu mà người viết muốn đặt ra trong VB..

<span class='text_page_counter'>(7)</span> chung. GV chốt: Chủ đề là vđề chủ yếu mà người viết muốn đặt ra trong truyện. Cđề còn có thể gọi là ý chủ đạo, ý chính của bài văn. Vị trí của chủ đề trong bài văn có thể n»m trong: -PhÇn ®Çu (ThËm chÝ ngay trong c©u më ®Çu). - PhÇn gi÷a bµi. - PhÇn cuèi ( ThËm chÝ ngay trong c©u cuèi) -To¸t lªn tõ toµn bé néi dung truyÖn mµ ko n»m h¼n trong c©u nµo. HÕt tiÕt 13:. TiÕt 14:.NG:...../....../2011. ? Bµi v¨n trªn gåm cã mÊy phÇn? Mçi phÇn cã tªn gäi lµ g×? Nvô cña mçi phÇn? -Bµi v¨n gåm 3 phÇn. ? Trong 3 phÇn trªn cã thÓ thiÕu phÇn nµo ®c ko? V× sao? ? E hiÓu thÕ nµo lµ dµn bµi v¨n tù sù? -Dµn bµi: hay cßn gäi lµ bè côc/dµn ý cña bµi v¨n. -Dàn bài gồm 3 phần với những ý chính để dựa vào đó mà triển khai, làm bài chi tiết. GV: Trước khi viết bài để bài mạch l¹c nhÊt thiÕt ph¶i XD dµn bµi gåm 3 phÇn với những ý lớn rồi dựa vào đó mà triển khai lµm bµi chi tiÕt.. Lop6.net. - Dµn bµi v¨n tù sù g«m 3 phÇn: + MB: GthiÖu vÒ nvËt & sviÖc. + TB: Ph¸t triÓn, diÔn biÕn cña sviÖc, c©u chuyÖn. + KB: KÓ l¹i kÕt thóc cña sviÖc..

<span class='text_page_counter'>(8)</span> 1.2 .Ghi nhí/45.. *§äc ghi nhí/sgk 45 ?. II- LuyÖn tËp. 1. Truyện: “Phần thưởng”. Hoạt động 3( 20’) ( PP: nêu và giải quyết vấn đề ; KT: động não) a- Chủ đề: Ca ngợi trí thông minh & lòng trung thành với Vua của người nông dân, đồng thời chế giễu tính tham lam, cậy quyền thÕ cña viªn quan nä. -Chủ đề nằm trong tất cả phần nào, câu văn nµo mµ to¸t lªn tõ toµn bé néi dung c©u chuyÖn. -Sự việc thể hiện tập trung cho cđề: Câu nói của người nông dân với Vua. b-3 phÇn cña truyÖn: - MB: C©u ®Çu tiªn. -TB: C¸c c©u tiÕp theo. -KB: C©u cuèi cïng. c-So s¸nh víi truyÖn: “TuÖ TÜnh”: * Gièng nhau: +KÓ theo trËt tù tgian. +3 phÇn râ rÖt. +ít hđộng, nhiều đối thoại. * Kh¸c nhau: +Nvật trong: “Phần thưởng”: ít hơn. +Cđề trong: “Tuệ Tĩnh”: nằm lộ ngay ở phần MB, còn cđề trong: “Phần thưởng” lại nằm trong sự suy đoán của người đọc +Kthúc: “Phần thưởng” bất ngờ, thú vị hơn. d-SviÖc trong phÇn TB thó vÞ ë chç: - §ßi hái v« lÝ cña viªn quan: quen thãi h¹ch s¸ch d©n. -Sự đồng ý dễ dàng của người nông dân. Lop6.net. 2. BT 2/46.. Sù tÝch hå. Gươm - §· gthiÖu râ h¬n c¸i ý cho mượn gươm tất sẽ dẫn tới viểctả gươm sau này. - KÕt truyÖn trän vÑn h¬n..

<span class='text_page_counter'>(9)</span> khiến ta có thể nghĩ rằng bác ta đã biết rõ lệ nµy, muèn cho nhanh viÖc. GV: C©u tr¶ lêi cña b¸c n«ng d©n thËt bÊt ngê, nã thÓ hiÖn trÝ th«ng minh, kh«n khéo của bác nông dân mượn tay nhà Vua trõng ph¹t tªn quan thÝch nhòng nhiÔu d©n. S¬n Tinh, Thuû Tinh a -PhÇn më ®Çu: -Ch­a gthiÖu râ c©u chuyÖn râ c©u chuyÖn sắp xảy ra, chỉ mới nói tới việc Hùng Vương cbÞ kÐn rÓ. b- PhÇn kÕt thóc: -KÕt thóc truyÖn theo lèi vßng trßn, chu k×, lÆp l¹i. Mçi n¨m 1 lÇn Thuû ThÇn l¹i d©ng nước đánh ghen. Cuộc đại chiến giữa 2 Thần ko bao giê hoµn toµn kÕt thóc. ? §äc thªm: “Nh÷ng phÇn më bµi trong v¨n kÓ chuyÖn”? ? Cã mÊy c¸ch MB trong V¨n kÓ chuyÖn? -Cã nhiÒu c¸ch MB. ? Chỉ ra trong cách mở bài đó? n·o). Họat động 4 (3 phút) ( PP: nêu và giải quyết vấn đề ; KT: động. IV- Cñng cè: ? Chủ đề của VB là gì? ? Dàn bài Văn tự sự gồm có mấy phần? Chỉ ra nhiệm vụ của mỗi phần đó? V-HDHBC & CBBM: - Häc bµi. - Lµm h/chØnh c¸c bµi tËp. - Về nhà: Tìm chủ đề truyện: “Bánh chưng, bánh giầy”; “Thánh Gióng”? Nói rõ cách thể hiện chủ đề của tong truyện khác nhau như thế nào? E- Rót kinh nghiÖm. ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span>