Kế hoạch bồi dưỡng học sinh giỏi ngữ văn lớp 6

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Kế hoạch bồi dưỡng học sinh giỏi ngữ văn lớp 6 N¨m häc 2009-2010 TuÇn 14-16. 17-19. Tªn chuyªn đề Tõ vùng tiÕng ViÖt. Néi dung. Môc tiªu. - Cấu tạo từ, từ đơn, từ phức - NghÜa cña tõ - Tõ nhiÒu nghÜa vµ hiÖn tượng chuyển nghĩa của từ. -Kiểm tra chuyên đề 1. +Cñng cè n©ng cao kiÕn thøc vÒ tõ vùng đã học + GD học sinh ý thức nói đúng, viết đúng tõ TV. +RÌn kÜ n¨ng nhËn biÕt tõ ghÐp, tõ l¸y, từ mượn, từ nhiều nghĩa.Vận dụng khi nói và viết để tạo hiệu quả giao tiếp. + Cñng cè kiÕn thøc vÒ tõ lo¹i vµ côm tõ đã học +Rèn kĩ năng vận dụng, đặt câu.. - C¸c tõ lo¹i: DT, §T, TT, ST, §T… - Côm DT, côm TT, Côm §T. 20- 22 ¤n tËp phÇn - Kh¸i qu¸t vÒ thÓ lo¹i v¨n v¨n häc d©n häc d©n gian gian - T×m hiÓu ý nghÜa c¸c truyện đã học - Ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ t¸c phÈm vµ nh©n vËt trong t¸c phÈm VHDG. 23- 25 Rèn kĩ năng -Phương pháp làm văn - KÓ chuyÖn d©n gian lµm bµi v¨n tù sù - Kể chuyện đời thường - Kể chuyện tưởng tượng - Kiểm tra chuyên đề 3-4 26-27 Rèn kĩ năng -Đặc điểm kiểu bài, phương lµm v¨n miªu ph¸p lµm v¨n t¶ - Thùc hµnh lµm bµi v¨n MT 28-29 30-33. 34-35. Tõ lo¹i vµ côm tõ. Hướng dẫn c¶m thô th¬ v¨n C¸c biÖn ph¸p tu tõ. + Củng cố và nang cao kién thức đã học phÇn VHDG. + HÖ thèng ho¸ kiÕn thøc. +RÌn kÜ n¨ng viÕt bµi.. + Cñng cè vµ n©ng cao kiÕn thøc vÒ c¸ch lµm v¨n. + RÌn kÜ n¨ng viÕt bµi. + Cñng cè n©ng cao kiÕn thøc vÒ v¨n mieu t¶. +LuyÖn tËp lµm v¨n miªu t¶ kÐt hîp quan sát và tưởng tượng + RÌn kÜ n¨ng c¶m thô v¨n häc. - T×m hiÓu néi dung vµ nghÖ thuËt c¸c ®o¹n th¬, v¨n líp 6 - Kiểm tra chuyên đề5-6 - T×m hiÓu c¸c biÖn ph¸p tu + Cñng cè n©ng cao kiÕn thøc vÒ c¸c tõ. BPTT - LuyÖn tËp +Thùc hµnh lµm bµi tËp vËn dông ph¸t triÓn kÜ n¨ng Ôn tập chung -Hệ thống hoá một số vấn đề + Củng cố nâng cao kiến thức. + Rèn kĩ năng tổng hợp, đánh giá, phân c¬ b¶n trong CT V¨n 6 - LuyÖn tËp tæng hîp tÝch.. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> TiÕt1,2,3. So¹n: 6/12/09 D¹y: 9/12/09 Chuyên đề 1 : Từ tiếng Việt Tõ vµ cÊu t¹o cña tõ tiÕng ViÖt. A / Môc tiªu * GV gióp HS : - Hiểu được thế nào là từ và đặc điểm cấu tạo của từ tiếng Việt : + Kh¸i niÖm vÒ tõ. + §¬n vÞ cÊu t¹o tõ ( tiÕng ). + Các kiểu cấu tạo từ ( từ đơn / từ phức ; từ ghép / từ láy ) - VËn dông vµo sö dông trong cuéc sèng h»ng ngµy vµ trong c¸c v¨n c¶nh cô thÓ. B / ChuÈn bÞ : Gi¸o ¸n, SGK, tµi liÖu tham kh¶o Ng÷ v¨n6 C / Các hoạt động dạy - học: I) Tæ chøc II) KiÓm tra bµi cò : Ph¸t vÊn HS yªu cÇu nh¾c l¹i nh÷ng kiÕn thøc cßn nhí vÒ tõ tiÕng ViÖt chia theo cÊu t¹o. III) Bµi míi I. KiÕn thøc c¬ b¶n 1) Tõ lµ g× ? - KN: Từ là đơn vị ngôn ngữ nhỏ nhất dùng để tạo nên câu. - §¬n vÞ t¹o nªn tõ lµ tiÕng + VD : Năm học này, tôi đã trở thành cậu học sinh lớp Sáu. ->Gåm 12 tiÕng =9 tõ. 2) Phân loại từ xét theo cấu tạo (Theo số lượng tiếng cấu tạo nên từ) a. Từ đơn : có một tiếng tạo thành b. Tõ phøc lµ nh÷ng tõ cã tõ hai tiÕng trë lªn. Tõ phøc ®­îc chia thµnh tõ ghÐp vµ l¸y. 3) Tõ ghÐp vµ tõ l¸y a> Tõ ghÐp lµ tõ phøc ®­îc t¹o ra b»ng c¸ch ghÐp c¸c tiÕng cã nghÜa víi nhau. VÝ dô: Xe đạp, học hành, ăn mặc, xinh đẹp… -Ph©n lo¹i: Lo¹i tõ ghÐp §Æc ®iÓm vÒ cÊu t¹o §Æc ®iÓm vÒ nghÜa Tõ ghÐp chÝnh - Cã tiÕng chÝnh vµ tiÕng phô. - Cã tÝnh chÊt ph©n nghÜa. phô - TiÕng phô bæ sung nghÜa cho - NghÜa cña tõ ghÐp chÝnh phô hÑp tiÕng chÝnh. h¬n nghÜa cña tiÕng chÝnh trong tõ đó. - Tiếng chính đặt trước tiếng phô. Từ ghép đẳng - Kh«ng ph©n biÖt tiÕng chÝnh, - Cã tÝnh chÊt hîp nghÜa. lËp tiÕng phô. - Nghĩa của từ ghép đẳng lập khái - C¸c tiÕng cã quan hÖ b×nh qu¸t h¬n nghÜa cña c¸c tiÕng trong tõ. đẳng về mặt ngữ nghĩa b. Tõ l¸y lµ tõ phøc ®­îc t¹o ra nhê phÐp l¸y ©m. VÝ dô: Xanh xanh, long lanh, khÊp khÓnh…. - HS lấy ví dụ về từ lấy tượng hình - Lấy ví dụ từ láy tượng thanh ? KÓ tªn c¸c lo¹i tõ l¸y chia theo cÊu t¹o? ( HD: L¸y hoµn toµn, l¸y bé phËn). Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> - Ph©n lo¹i: Lo¹i tõ l¸y Tõ l¸y toµn bé. Tõ l¸y bé phËn. §Æc ®iÓm vÒ cÊu t¹o - C¸c tiÕng lÆp nhau hoµn toµn. - Các tiếng có sự biến đổi (thanh ®iÖu hoÆc phô ©m cuèi ) để tạo nên sự hài hoà âm thanh. - C¸c tiÕng cã sù gièng nhau ë phô ©m ®Çu hay vÇn.. §Æc ®iÓm vÒ nghÜa - Cã s¾c th¸i biÓu c¶m. - Cã s¾c th¸i t¨ng hay gi¶m nghÜa so víi tiÕng gèc (nÕu cã) do sù hoµ phèi ©m thanh gi÷a c¸c tiÕng trong tõ. - Cã nghÜa miªu t¶, cã s¾c th¸i biÓu c¶m do sù hoµ phèi ©m thanh gi÷a c¸c tiÕng.. c. Ph©n biÖt tõ l¸y vµ tõ ghÐp : - Gièng nhau : §Òu lµ tõ phøc ( do 2 tiÕng trë lªn t¹o thµnh ) - Kh¸c nhau : Tõ l¸y do quan hÖ vÒ ©m thanh t¹o thµnh. Tõ ghÐp do c¸c tiÕng cã quan hÖ vÒ nghÜa t¹o thµnh.  L­u ý: TiÕng ViÖt cã mét sè tõ kh«ng n»m trong nhãm tõ ghÐp vµ tõ l¸y mÆc dï cũng gồm hai tiếng trở lên nhưng giữa các tiếng không mang nghĩa đồng thời cũng kh«ng cã quan hÖ ng÷ ©m víi nhau. Ta gäi gäi lo¹i nµy lµ nh÷ng tõ nhiÒu tiÕng cã cấu tạo đặc biệt.  VD: bå n«ng, bå hãng, bå hßn, bï nh×n, x× dÇu, ca la thÇu, phèt pho, xµ phßng, cµ phê, sen đầm ( Những từ này gốc Việt là rất ít, chủ yếu là phiên âm từ nước ngoài) II> LuyÖn tËp 1.Bµi tËp1 Trong c¸c tiÕng sau: nhµ, gia (Cã nghÜa lµ nhµ); d¹y, gi¸o (cã nghÜa lµ d¹y); dài, trường (có nghĩa là dài) a) Tiếng nào có thể dùng như từ? Đặt câu với mỗi tiếng đó. b)Tiếng nào không được dùng như từ? Tìm một số từ ghép chứa các tiếng đó. c)H·y nhËn xÐt vÒ sù kh¸c nhau gi÷a tõ vµ tiÕng. (Gợi ý:- Các tiếng gia, trường, giáo có nghĩa nhưng không dùng độc lập như từ đơn vì đó chØ lµ mét yÕu tè (H¸n ViÖt) cÊu t¹o nªn tõ . -Từ có thể dùng độc lập để tạo câu, còn tiếng chỉ dùng để cấu tạo từ) 2.Bµi tËp 2 Hãy sắp xếp các từ sau thành 3 nhóm: Từ đơn, từ ghép, từ láy: sách vở, bàn ghế, đi lại, xe cộ, xanh xanh, xanh om, xanh rì, đo đỏ, đỏ lừ, lê-ki-ma, thước kẻ, quần áo, nghĩ ngợi, chợ bóa, hoa hoÐt, in-t¬-nÐt. 3. Bµi tËp 3 Cho biÕt tæ hîp cµ chua nµo trong c¸c c©u sau lµ tõ ghÐp?v× sao? 1) Em thÝch ¨n cµ chua, v× cµ chua rÊt bæ cho m¾t. 2) ¡n cµ chua qu¸, ª hÕt c¶ r¨ng. 4. Bài tập 4 Trong đoạn trích sau đây: “ Ta vốn nòi rồng ở miền nước thẳm, nàng là giống tiên ở chốn non cao. Kẻ ở cạn, người ở nước, tíh tình, tập quán khác nhau khó mà ăn ở cùng nhau một nơi lâu dài được. Nay ta đưa năm mươi con xuống biển, nàng đưa năm Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> mươi con lên núi, chia nhau cai quản các phương. Kẻ miền núi, người mièn biển, khi có việc cần thì giúp đỡ lẫn nhau đừng quên lời hẹn” (Con Rồng, cháu Tiên) a) T×m c¸c tõ l¸y vµ tõ ghÐp b)Các từ ghép trên từ nào là từ ghép đẳng lập, từ nào là từ ghép chính phụ (HD: - Từ ghép có nghĩa chung: tính tình, ăn ở, lâu dài, giúp đỡ - Tõ ghÐp cã nghÜa ph©n biÖt: tËp qu¸n) 5. Bài tập 5 Viết một đoạn văn tả cảnh mùa thu nơi làng quê trong đó có sử dụng từ láy ( Gạch chân dưới các từ láy) IV/ Củng cố : HS khái quát lại nội dung lí thuyết đã học. V/ Hướng dẫn về nhà - Xem lại nội dung đã học. Làm bài tập về nhà: 1) Ph©n tÝch c¸i hay cña viÖc sö dông tõ l¸y trong nh÷ng c©u th¬ sau: a) Lom khom dưới núi tiều vài chú b) Chó bÐ lo¾t cho¾t Lác đác bên sông chợ mấy nhà C¸i s¾c xinh xinh (Qua đèo Ngang- Bà Huyện Thanh Quan) C¸i ch©n tho¨n tho¾t C¸i ®Çu nghªnh nghªnh ( Lượm- Tố Hữu) ( HD:a/ Lom khom gơi tư thế cúi khom lưng về phía trước, thể hiện sự vất vả của người tiều phu. Lác đác gợi sự thưa vắng, ít ỏi, nhỏ nhoi của mấy nha chợ. Khung cảnh trở lên vắng vẻ, khiến lòng người bâng khuâng buồn man mác) b/ Các từ láy khắc hoạ chú bé Lượm có hình dáng nhỏ nhắn,đáng yêu; hành động nhanh nhẹn, hoạt bát; cử chỉ ngộ nghĩnh, hồn nhiên vui tươi) 2) Điền thêm các tiếng để tạo thành từ láy : ….rµo ; …..bÈm ; ….. tïm ; …..nhÎ ; ……lïng ; …..chÝt. Trong……; ngoan ……; lồng …….; mịn ……; bực …..; đẹp ….. 3) §Æt c©u víi mçi tõ sau : l¹nh lïng ; l¹nh lÏo ; nhanh nh¶u ; nhanh nhÑn - Ôn tập về từ mượn và nghĩa của từ. …………………………………………………. TiÕt 4,5,6. So¹n: 12/12/09 D¹y: 16 /12/09. ¤n tËp tõ tiÕng viÖt(tiÕp) A. Môc tiªu * Gióp HS : - Hiểu thế nào là từ mượn, nguyên tắc mượn từ ? Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> - HiÓu thÕ nµo lµ nghÜa cña tõ ? T×m hiÓu mét sè c¸ch gi¶i thÝch nghÜa cña tõ. - Luyện kĩ năng nhận biết từ mượn, sử dụng từ mượn hợp lí và giải thích nghĩa của từ đề dïng tõ mét c¸ch cã ý thøc trong nãi vµ viÕt. B. ChuÈn bÞ 1. HS : Ôn tập lại kiến thức đã học, tập làm các bài tập vận dụng 2. GV : Bµi so¹n, c¸c bµi tËp n©ng cao, s¸ch tham kh¶o. C. Các hoạt động day- học I/ Tæ chøc II/ KiÓm tra bµi cò 1- S¾p xÕp c¸c tõ ghÐp sau ®©y vµo b¶ng ph©n lo¹i : häc hµnh, nhµ cöa, xoµi tîng, nh·n lồng, chim sâu, làm ăn,đất cát,xe đạp,vôi ve, nhà khách,nhà nghỉ. Tõ ghÐp chÝnh phô Từ ghép đẳng lập 2- Nối cột A với cột B để tạo thành các từ ghép chính phụ hợp nghĩa : A B bót t«i xanh m¾t m­a bi v«i gÆt thÝch ng¾t mïa ng©u (HD: Từ ghép chính phụ Xoài tượng, nhãn lồng, chim sâu, xe đạp, nhà khách, nhµ nghØ Từ ghép đẳng lập Học hành, nhà cửa, làm ăn, đất cát, vôi ve, III / Bµi míi A. KiÕn thøc c¬ b¶n 1.Từ tiếng Việt xét theo nguồn gốc gồm từ thuần Việt và từ mượn a) Từ thuần Việt là những từ doi ông cha ta tạo nên ( VD : bát, bánh đúc, ăn, ngon...) b)Từ mượn là những từ mà nhân dân ta vay mượn của các ngôn ngữ khác để biểu thị những sự vật, hiện tượng, đặc điểm... mà tiếng Việt chưa có tư thích hợp để biểu thị. Ví dụ : + Quốc vương, hoàng hậu, hoàng tử, thái tử, công chúa... + Xµ phßng, xÝch, lÝp, +Ra-®i-«, ti-vi, in-t¬-net... + Sinh vËt c¶nh, quang c¶nh, th©m canh, t¨ng n¨ng suÊt... * Bộ phận từ mượn quan trọng nhất trong tiếng Việt là tiếng Hán( Từ Hán Việt) ( Do lich sö 1000 n¨m phong kiÕn, do sù gÇn gòi vÒ nÒn v¨n ho¸ khu vùc) * Sö dông lµ mét c¸h lµm giµu cho tiÕng ViÖt, mét c¸ch ph¸t triÓn tõ vùng nh­ng kh«ng nªn lạm dụng từ mượn. Chỉ dùng khi tiếng Việt không có từ thích hợp đẻ biểu thị 2. NghÜa cña tõ a. KN : Nghĩa của từ là nội dung (sự vật, tính chất, hoạt động, quan hệ...) mà từ biểu thị. *VD: C©y: - Hình thức : Là từ đơn, chỉ có một tiếng - Néi dung : chØ mét loµi thùc vËt Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> *VD: B©ng khu©ng - H×nh thøc : lµ tõ l¸y, gåm 2 tiÕng - Néi dung : chØ 1 tr¹ng th¸i t×nh c¶m kh«ng râ rÖt cña con ngêi. * VD:ThuyÒn - Hình thức : là từ đơn, gồm 1 tiếng - Nội dung : chỉ phơng tiện giao thông đờng thuỷ b. C¸c c¸ch gi¶i nghÜa tõ: - Tr×nh bµy kh¸i niÖm mµ tõ biÓu thÞ - Đa ra những từ đồng nghĩa hoặc trái nghĩa với từ cần giải thích VÝ dô : Tõ : Trung thùc : - §ång nghÜa : ThËt thµ, th¼ng th¾n,... - Trái nghĩa : Dối trá, lươn lẹo, ... Lưu ý : Để hiểu sâu sắc ý nghĩa của từ, có thể đưa ra cùng lúc các từ đồng nghĩa và trái nghÜa II/ Bµi tËp Bài tập 1 : Giải nghĩa từ và đặt câu với mỗi từ sau đây : a. Häc tËp , häc lám , häc hái , häc hµnh. b. Trung b×nh , trung gian, trung niªn. Bµi tËp 2: Gi¶i thÝch tõ * Giếng : Hố đào sâu vào lòng đất để lấy nước ăn uống.  Gi¶i thÝch b»ng kh¸i niÖm mµ tõ biÓu thÞ * Rung rinh : Chuyển động nhẹ nhàng, liên tục. -> Gi¶i thÝch b»ng kh¸i niÖm mµ tõ biÓu thÞ * Hèn nhát : Trái với dũng cảm -> Dùng từ trái nghĩa để giải thích. 3. Bµi tËp 3 Trong hai bµi th¬ sau ®©y : * Ao thu lạnh léo nước trong veo *Trêi chiÒu b¶ng l¶ng bãng hoµng h«n Mét chiÕc thuyÒn c©u bÐ tÎo teo Tiếng ốc xa đưa vẳng trống đồn Sãng biÕc theo lµn h¬i gîn tÝ G¸c m¸i ng­ «ng vÒ viÔn phè Lá vàng trước gió khẽ đưa vèo Gâ sõng, môc tö l¹i c« th«n TÇng m©y l¬ löng trêi xanh ng¾t Ngµn mai giã cuèn chim bay mái Ngâ tróc quanh co kh¸ch v¾ng teo Dặm liễu sương sa khách bước dồn Tùa gèi, «m cÇn l©u ch¼ng ®­îc Kẻ chốn Chương Đài người lữ thứ Cá đâu đớp động dưới chân bèo LÊy ai mµ kÓ lçi hµn «n a) Hai bµi th¬ cã g× kh¸c nhau vÒ c¸ch dïng tõ ? b) §äc hai bµi th¬ em c¶m nhËn ®­îc g× ? (HD : Bài thơ nào sử dụng nhiều từ thuần Việt, Hán Việt ? Cách diễn đạt nào dễ hiểu h¬n ?) 4. Bµi tËp 4 Tìm những từ ghép thuần Viẹt tương ứng với các từ Hán Việt sau đây : Thiên địa, giang sơn, huynh đệ, phụ tử, phong vân, quốc gia, tiền hậu, tiến thoái, cường nhược, sinh tử, tồn vong, mĩ lệ, ca sĩ, sinh nhật, hải quân, phụ huynh, thê tử, quốc kì. 5. Bµi tËp 5 Tại sao có các từ tác gia, nông gia mà không có từ khán gia, thính gia, độc gia ? (HD :Khán là xem, thính là nghe, độc là đọc->Đó không phải là một nghề. Những người sèng b»ng nghÒ s¸ng t¸c th× gäi lµ t¸c gia. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Gia cã nghÜa lµ nhµ chuyªn m«n, chuyªn gia) 6. Bµi tËp 6 §iÒn tõ thÝch hîp víi néi dung biÓu thÞ sau : a)...... : Người dạy học ở bậc phổ thông hoặc tương đương. b)...... : Người phụ nữ dạy học. c)...... : Người theo học ở nhà trường phổ thông. d)...... : Xe người đi, có hai bánh, tay lái nối với bánh trước, dùng sức người đạp cho quay b¸nh sau. ( HD : GV, cô giáo, học sinh, xe đạp) 7. Bµi tËp 7 Viết đoạn văn miêu tả cảnh sân trường trong giờ ra chơi (Gạch chân dưới các từ mượn) IV/ Cñng cè HS nhắc lại khái niệm từ mượn, nghĩa của từ và lấy ví dụ minh hoạ. V/ Hướng dẫn về nhà - Xem lại bài đã học. Tìm hiẻu hiện tượng chuyển nghĩa của từ. - ViÕt ®o¹n v¨n ph¸t biÓu c¶m nghÜ sau khi häc truyÖn Con Rång, ch¸u Tiªn ............................................................... So¹n : 12/12/09 D¹y: /12/09 Tiết 7,8,9 : Từ nhiều nghĩa và hiện tượng chuyển nghĩa của từ A/ Môc tiªu *Gióp häc sinh : - HiÓu ®­îc thÕ nµo lµ tõ nhiÒu nghÜa - VËn dông sö dông trong nãi vµ viÕt, t×m hiÓu ý nghÜa cña mét sè tõu nhiÒu nghÜa trong mét sè c©u v¨n, c©u th¬. B/ ChuÈn bÞ : - Gi¸o ¸n, sgk, stk, b¶ng phô . - Tµi liÖu cã liªn quan C/ Các hoạt động dạy- học I/ Tæ chøc II/ KiÓm tra bµi cò : GV kiểm tra bài tập về nhà đã giao cho HS . III/Bµi míi I/ KiÕn thøc c¬ b¶n 1- ThÕ nµo lµ tõ nhiÒu nghÜa ? - Tõ cã thÓ cã 1 hoÆc nhiÒu nghÜa - Tõ nhiÒu nghÜa lµ hiÖn tîng thªm nghÜa míi cho tõ cã s½n mµ kh«ng cÇn ph¶i t¹o ra tõ mới , nhằm đáp ứng nhu cầu biểu thị những khái niệm mới, gọi tên những sự vật mới mà Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> con người nhận thức được vào tiếng nói 2- Hiện tượng chuyển nghĩa của từ : - Là hiện tợng thêm nghĩa mới cho từ , thay đổi nghĩa cho từ, mà không cần phải tạo thêm từ mới được gọi là hiện tượng chuyển nghĩa cuả từ - NghÜa ban ®Çu cña tõ lµm c¬ së h×nh thµnh c¸c nghÜa kh¸c gäi lµ nghÜa gèc. C¸c nghÜa h×nh thµnh trªn c¬ së nghÜa gèc gäi lµ nghÜa chuyÓn 3-Phân biệt từ nhiều nghĩa với từ đồng âm + Nghĩa trong từ nhiều nghĩa có mối quan hệ nhất định, ta dễ dàng nhận ra cơ sở nghĩa chung (VD: ch©n tay, ch©n nói, ch©n m©y, ch©n bµn…) + Từ đồng âm là từ có hình thức ngữ âm giống nhau nhưng không có mối liên quan nào về nghÜa (VD: Bµn b¹c- bµn ¨n, ®­êng ®i- mÝa ®­êng…) II/ LuyÖn tËp Bài tập 1 : Xác định nghĩa gốc của các từ : mặt , mũi, đầu. Bài tập 2 : Giải thích nghĩa của các từ đánh trong các VD sau : a) Hồi ấy, ở Thanh Hoá có một người đánh cá tên là Lê Thận ( sự tích Hồ Gươm ) b) Người Âu Lạc đánh tan quân Tần xâm lược ( LÞch sö 6 ) c) Cha đánh trâu cày, con đập đất. ( Em bÐ th«ng minh ) Bµi tËp 3 Gi¶i nghÜa tõ xu©n trong nh÷ng c©u sau: a) Mùa xuân là tết trồng cây ( Mùa chuyển tiếp từ đông sang hạ) Làm cho đất nước càng ngày càng xuân ( Tươi đẹp) b) Ông ấy năm nay hơn sáu mươi xuân( Tuổi của một người) c) Tuæi xu©n ch¼ng tiÕc s¸ chi b¹c ®Çu. (TrÎ, thuéc vÒ tuæi trÎ) Bµi tËp 4 Trong c¸c c©u sau, tõ mòi nµo cã nghÜa gèc, tõ mòi nµo cã nghÜa chuyÓn? a)Con chã cã c¸i mòi rÊt thÝnh. b)Mũi thuyền ta đó mũi Cà Mau(XD) c) Chúng ta đánh bằng ba mũi giáp công. d)Em tôi đã tiêm ba mũi vắc- xin. Bµi tËp 5 H·y gi¶i thÝch nghÜa cña tõ mÆt trong c¸c c©u th¬ sau cña NguyÔn Du: Người quốc sắc kẻ thiên tài Tình trong như đã mặt ngoài còn e. (Chỉ thái độ, cử chỉ của người giao tiếp ) - Sương in mặt tuyết pha thân (Chỉ phần bên ngoài phân biệt với phần bên trong ) Sen vàng lãng đãng như gần như xa - Làm cho rõ mặt phi thường (Chỉ tài năng hơn người được bộc lộ) Bấy giờ ta sẽ rước nàng nghi gia. - Buån tr«ng néi cá dÇu dÇu Chân mây mặt đất một màu xanh xanh. Bµi tËp 6 - Trong bµi th¬ “Vßng tay mïa xu©n” b¹n Hoµng Nh­ Mai cã viÕt: Con b¾t gÆp mïa xu©n Trong vßng tay cña mÑ ­íc chi vßng tay Êy ¤m hoµi th¬ Êu con - Trong bµi “Mïa xu©n cña bД b¹n L©m ThÞ Quúnh Anh l¹i viÕt: Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> ánh mắt bố thân thương Räi s¸ng t©m hån bÐ Vµ trong bÇu s÷a mÑ Xuân ngọt ngào dòng hương. Em hiÓu hai tõ “xu©n” trong hai ®o¹n th¬ trªn nh­ thÕ nµo? ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n ph©n tÝch vµ nªu c¶m nhËn cña em ? (HD: Từ xuân trong đoạn thơ 1 chính là tình yêu thương của mẹ đối với tuổi thơ của bé. Bởi vì bé đã bắt gặp mùa xuân trong vòng tay yêu thương của mẹ. - Tõ xu©n thø 2 chÝnh lµ dßng s÷a ngät ngµo cña mÑ nu«i bÐ lín.) IV/ Củng cố : HS đọc bài phân tích BT6 – GV chữa , sửa V/ Hướng dẫn về nhà - Xem l¹i néi dung bµi häc, hoµn thµnh bµi tËp. - Ôn tập các thể loai truyện dân gian đã học, tìm nội dung ý nghĩavà nghệ thuật các truyện dân gian đã học( Lập bảng) ……………………………… So¹n: 3/1/10 D¹y: 6/1/10 Kiểm tra chuyên đề 1 A/ Môc tiªu *Gióp HS : - Hệ thống hoá kiến thức toàn chuyên đề để làm bài viết. - Rèn kĩ năng làm việc đọc lập, có hệ thống. B/ Chuẩn bị :Đọc tài liệu, nghiên cứu nội dung , ra đề. C / Hoạt động dạy học I/ ổn định tổ chức lớp. II/ KiÓm tra bµi cò III/ Bµi míi. §Ò bµi : C©u 1 : Nèi tõ ë cét A víi nÐt nghÜa phï hîp ë cét B : A B a) l¹nh 1) rÐt buèt b) lµnh l¹nh 2) rÊt l¹nh c) rÐt 3) h¬i l¹nh d) gi¸ 4) tr¸i nghÜa víi nãng C©u 2 :§iÒn tõ thÝch hîp vµo chç trèng : Nhanh nh¶u, nhanh nhÑn, nhanh chãng a) Công việc đã hoàn thành ……. b) Con bÐ nãi n¨ng………….. c) §«i ch©n Nam ®i bãng rÊt…….. C©u 3 : G¹ch ch©n nh÷ng côm tõ tr¸i nghÜa trong c¸c c©u sau : a) Non cao non thÊp m©y thuéc C©y cøng c©y mÒm giã hay ( NguyÔn Tr·i ) b) Trong lao tù cũ đón tù mới Trªn trêi m©y t¹nh ®uæi m©y ma. ( Hå ChÝ Minh) Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> c) N¬i im lÆng s¾p bïng lªn b·o löa Chç ån µo ®ang ho¸ than r¬i. ( Ph¹m TiÕn DuËt ) C©u 4: T×m nh÷ng tõ cã chøa c¸c tõ sau : a) Lîi : ………………………………………………………………………… b) B×nh:……………………………………………………………………….. Câu 5 : Từ đồng trong những trường hợp sau muốn nói điều gì ? a) trống đồng : ……………………………………………………………… b) làm việc ngoài đồng :……………………………………………………. c) đồng lòng :………………………………………………………………. d) đồng tiền :… Câu 6: Viết một đoạn văn miêu tả cảnh một buổi chiều nắng đẹp trên đồng quê. §¸p ¸n : Câu 1 ( 1 điểm ) Nối đúng : a + 4 b +3 c+2 d+1 Câu 2 (1 điểm). điền đúng : nhanh chóng, nhanh nhảu, nhanh nhẹn Câu 3 (1,5 điểm) Gạch chân đúng : cao- thÊp ; cøng –mÒm Cò- míi; t¹nh –m­a. Im lÆng – ån µo ; s¾p bïng- ®ang ho¸ ; b·o löa-than r¬i C©u 4 (1 ®iÓm) Câu 5( 2 điểm ) mỗi ý đúng đạt 0,5đ - kim lo¹i - n¬i chèn - cïng chung søc - đơn vị tiền tệ C©u 6 (3,5®) HS thùc hiÖn viÕt ®o¹n v¨n miªu t¶ theo tr×nh tù thÝch hîp, c¶m xóc tù nhiªn; diÔn đạt lưu loát. ……………………………………. So¹n: 3/1/10 D¹y: 6/1/10 Kiểm tra chuyên đề 1 Thêi gian : 60 phót A/ Môc tiªu *Gióp HS : - Hệ thống hoá kiến thức toàn chuyên đề để làm bài viết. - Rèn kĩ năng làm việc đọc lập, có hệ thống. B/ Chuẩn bị :Đọc tài liệu, nghiên cứu nội dung , ra đề. C / Hoạt động dạy học I/ ổn định tổ chức lớp. II/ KiÓm tra bµi cò III/ Bµi míi. §Ò bµi : C©u 1 : Nèi tõ ë cét A víi nÐt nghÜa phï hîp ë cét B : A Lop6.net. B.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> a) l¹nh 1) rÐt buèt b) lµnh l¹nh 2) rÊt l¹nh c) rÐt 3) h¬i l¹nh d) gi¸ 4) tr¸i nghÜa víi nãng C©u 2 :§iÒn tõ thÝch hîp vµo chç trèng : Nhanh nh¶u, nhanh nhÑn, nhanh chãng a)Công việc đã hoàn thành ……. b)Con bÐ nãi n¨ng………….. c)§«i ch©n Nam ®i bãng rÊt…….. C©u 3 : G¹ch ch©n nh÷ng côm tõ tr¸i nghÜa trong c¸c c©u sau : a)Non cao non thÊp m©y thuéc C©y cøng c©y mÒm giã hay ( NguyÔn Tr·i ) b)Trong lao tù cũ đón tù mới Trªn trêi m©y t¹nh ®uæi m©y ma. ( Hå ChÝ Minh) c)N¬i im lÆng s¾p bïng lªn b·o löa Chç ån µo ®ang ho¸ than r¬i. ( Ph¹m TiÕn DuËt ) C©u 4: T×m nh÷ng tõ cã chøa c¸c tõ sau : a)Lîi : ………………………………………………………………………… b)B×nh:……………………………………………………………………….. Câu 5 : Từ đồng trong những trường hợp sau muốn nói điều gì ? a)trống đồng : ……………………………………………………………… b)làm việc ngoài đồng :……………………………………………………. c)đồng lòng :………………………………………………………………. d)đồng tiền :… Câu 6: Viết một đoạn văn miêu tả cảnh một buổi chiều nắng đẹp trên đồng quê. §¸p ¸n : Câu 1 ( 1 điểm ) Nối đúng : a + 4 b +3 c+2 d+1 Câu 2 (1 điểm). điền đúng : nhanh chóng, nhanh nhảu, nhanh nhẹn Câu 3 (1,5 điểm) Gạch chân đúng : cao- thÊp ; cøng –mÒm Cò- míi; t¹nh –m­a. Im lÆng – ån µo ; s¾p bïng- ®ang ho¸ ; b·o löa-than r¬i C©u 4 (1 ®iÓm) Câu 5( 2 điểm ) mỗi ý đúng đạt 0,5đ - kim lo¹i - n¬i chèn - cïng chung søc - đơn vị tiền tệ C©u 6 (3,5®) HS thùc hiÖn viÕt ®o¹n v¨n miªu t¶ theo tr×nh tù thÝch hîp, c¶m xóc tù nhiªn; diÔn đạt lưu loát. ……………………………………. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Chuyên đề 2 :ôn tập Từ loại và cụm từ TuÇn 17: Danh tõ vµ côm danh tõ A.Môc tiªu *Gióp häc sinh : - Củng cố nâng cao một bớc kiến thức về danh từ và cụm danh từ đã học . Cụ thể. - Đặc điểm của danh từ, các nhóm danh từ chỉ đơn vị và sự vật ; cụm danh từ - TÝch hîp víi v¨n trong v¨n b¶n C©y bót thÇn, víi tËp lµm v¨n ë ng«i kÓ, lêi kÓ trong v¨n tù sù. - LuyÖn kÜ n¨ng thèng kª, ph©n lo¹i c¸c danh tõ. B.ChuÈn bÞ:B¶ng phô, sgk, sgv, stk C. Các hoạt động dạy- học I.Tæ chøc líp II. KiÓm tra bµi cò - GV gọi HS đọc bài về nhà đã cho ở tuần 16, hướng dân học sinh chữa. III. Bµi míi GV hướng dẫn học sinh ôn tập các nội dung cơ bản sau I/ KiÕn thøc c¬ b¶n 1)§Æc ®iÓm cña Danh tõ *ý nghĩa : Danh từ là những từ chỉ người, vật, hiện tượng, khái niệm... * Kh¶ n¨ng kÕt hîp : - Từ chỉ số lượng( ST, LT) đứng trước. - Các từ này, ấy, đó(chỉ từ)... và một số từ ngữ khác đằng sau. VD1 : Häc sinh - Häc sinh ch¨m häc - Em lµ häc sinh líp 6A. VD2 : ThÇy gi¸o. - ThÇy gi¸o ®ang gi¶ng b¶i - Bè em lµ thÇy gi¸o. * Chøc vô trong c©u : - Chøc vô ®iÓn h×nh lµ lµm chñ ng÷. - Khi làm vị ngữ cần có từ là đứng trước. 2)Ph©n lo¹i danh tõ a. Danh từ đơn vị : nêu tên đơn vị dùng để tính đếm, đo lường sự vật. - Danh từ chỉ đơn vị gồm 2 nhóm lớn. + Danh từ chỉ đơn vị tự nhiên (gọi là loại từ) + Danh từ chỉ đơn vị qui ước, gồm - Danh từ chỉ đơn vị chính xác - Danh từ chỉ đơn vị ước chừng. b. Danh từ chỉ sự vật : Nêu tên từng loại, hoặc từng cá thể người, vật, hiện tượng, khái niệm ( HS lấy ví dụ minh hoạ, vẽ sơ đồ) II/ LuyÖn tËp Bµi tËp 1 : ViÕt mét ®o¹n v¨n t¶ c¶nh mÆt trêi mäc hay mÆt trêi lÆn ë vïng nói, vïng biÓn hoÆc đồng bằng. Bµi tËp 2 : LiÖt kª c¸c lo¹i tõ a. Chuyên đứng trước danh từ chỉ người : ngài, viên, ngời, em. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> b. Chuyên đứng trước danh từ chỉ đồ vật : quả, quyển, pho, tờ... Bµi tËp 3 : LiÖt kª c¸c danh tõ. a. Chỉ đơn vị qui ước chính xác : tạ, tấn. b. Chỉ đơn vị qui ước, ước chừng : vốc, hũ, bó, gang... Bài 4 : Chỉ ra các danh từ trong đoạn trích dưới đây : Từ hôm đó, bác Tai, cô Mắt, cậu Chân, cậu Tay không làm gì nữa. Một ngày, hai ngày, rồi ba ngày, cả bọn thấy mệt mỏi, rã rời. Cậu Chân, cậu Tay không còn muốn cất mình lên để chạy nhảy, vui đùa nh trước nữa ; cô Mắt thì ngày cũng nh đêm lúc nào cũng lờ đờ, thấy hai mi nặng trĩu như buồn ngủ mà không ngủ được. Bác Tai trước đây hay đi nghe hò nghe hát, nghe tiếng gì cũng rõ, nay bỗng thấy lúc nào cũng ù ù nh xay lúa ở trong. Cả bọn lừ đừ mệt mỏi như thế, cho đến ngày thứ bảy thì không thể chịu đựng được nữa... Bµi tËp 5 : Hãy viết bài văn tả người thân yêu gần gũi nhất với em . IV/ Củng cố HS nhắc lại kiến thức cơ bản đã học V/ Hướng dẫn học ở nhà: - HS lµm bµi tËp 5 - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo, t×m hiÓu vÒ côm danh tõ, cÊu t¹o cña côm danh tõ. TuÇn 18. So¹n: 10/1/10 D¹y: 15/1/10. ôn tập về cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ A. Môc tiªu GV gióp HS : - Đặc điểm của cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ. - Cấu tạo của phần trung tâm, phần trước và sau CDT, CĐT, CTT. - LuyÖn kÜ n¨ng nhËn biÕt vµ ph©n tÝch cÊu t¹o cña CDT, C§T, CTT trong c©u. §Æt c©u víi c¸c cụm từ đã học. B.Chuẩn bị : Bảng cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ, bài soạn. C.Hoạt động dạy- học I/ Tæ chøc líp II/ KiÓm tra bµi cò GV kiÓm tra viÖc lµm bµi tËp vÒ nhµ cña HS. III/ Bµi míi A. Lý thuyÕt c¬ b¶n 1) Côm danh tõ. a. Kh¸i niÖm : CDT lµ lo¹i tæ hîp tõ do danh tõ lµm trung t©m, kÕt hîp víi mét sè tõ ng÷ phô thuéc nã t¹o thµnh. + Về nghĩa : CDT có ý nghĩa đầy đủ và cụ thể hơn so với nghĩa của DT + Về chức vụ ngữ pháp : làm chủ ngữ trong câu , làm vị ngữ khi đứng sau từ là. - VD : Em học sinh chăm ngoan ấy (Thiếu phần trước) - VD : Tất cả mọi người (Thiếu phần sau) b. CÊu t¹o côm danh tõ - Trung tâm(TT) do danh từ chỉ đơn vị(T1) và danh từ chỉ sự vật (T2) đảm nhiệm. - Phần phụ trước(2) của cụm danh từ là phụ ngữ chỉ toàn thể : tất cả, hết thảy, toàn thể, toàn thể...Phần trước (1) là phụ ngữ chỉ số lưọng : mọi, các, từng, những, mỗi, hai, ba... - Phần phụ sau : Chỉ đặc điểm ( S1),chỉ vị trí (S2) Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> * Dạng khuyết : Có thể trong CDT khuyết phần phụ trước hoặc phụ sau. - HS lÊy vÝ dô ®iÒn vµo m« h×nh CDT (sö dông b¶ng phô) Côm danh tõ PhÇn truíc PhÇn trung t©m PhÇn sau t1 t2 T1 T2 S1 S2 TÊt c¶ Nh÷ng Em Häc sinh Ch¨m ngoan Êy 2) Cụm động từ a. Khái niệm : CĐT là tổ hợp từ do động từ và các từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành b. Cấu tạo cụm động từ. - Dạng đầy đủ : 3 phần. - Phụ trước là những từ bổ sung ý nghĩa về quan hệ thời gian( đã, đang, sẽ) ; sự tiếp diễn, tương tự (cũng, cứ, còn) ; về ý nghĩa phủ định( không, chưa, chẳng) ; sự ngăn cản( chớ, đừng) ; sự khuyến khích( hãy,cứ) - Phụ sau là những từ bổ sung ý nghĩa về kết quả, địa điểm, mục đích, thời gian.... 3) Côm tÝnh tõ a. Kh¸i niÖm : CTT lµ tá hîp tõ do tÝnh tõ vµ c¸c tõ ng÷ phô thuéc nã t¹o thµnh. b. CÊu t¹o côm tÝnh tõ Phần trước PhÇn trung t©m PhÇn sau VÉn / cßn / ®ang trÎ Nh­ mét thanh niªn + Phụ ngữ trước : biểu thị quan hệ thời gian (đã, đang, sẽ...) ; sự tiếp diễn, tương tự (vẫn, cứ, lại, còn...) ; mức dộ của đặc điểm tính chất (quá, rất, hơi...) ; sự khẳng định hay phủ định ( có, chưa, ch¼ng, kh«ng...) +Phô ng÷ sau : biÓu thÞ vÞ trÝ (vÝ dô : xanh bªn ngoµi) ; sù so s¸nh ( vÝ dô : s¸ng nh­ tr¨ng r»m) ; mức độ (quá, cực kì) ; phạm vi hay nguyên nhân, đặc điểm( ví dụ : đẹp như tiên ; rộng hai mét...) B. LuyÖn tËp Bµi tËp 1 : Cho ®o¹n trÝch sau : Một anh đi thả ống lươn, một buổi sáng tinh sương, đã thấy hắn trần truồng và xám ngắt trong một cái váy đụp để bên một cái lò gạch bỏ không, anh ta rớc lấy và đem cho một người đàn bà goá mù. Người đàn bà goá mù này bán hắn cho một bác phó cối không con và khi bác phó cối nµy chÕt th× h¾n b¬ v¬, hÕt ®i ë cho nhµ nµy l¹i ®i ë cho nhµ nä. N¨m hai m¬i tuæi, h¾n lµm canh ®iÒn cho «ng LÝ KiÕn, b©y giê lµ cô B¸ KiÕn ¨n tiªn chØ lµng. ( Nam Cao- ChÝ PhÌo ) a) T×m vµ ghi c¸c côm danh tõ cã trong ®o¹n trÝch trªn vµo m« h×nh cÊu t¹o côm danh tõ. b) NhËn xÐt vÒ cÊu t¹o cña c¸c côm danh tõ cã trong ®o¹n trÝch trªn . §¸p ¸n : Côm danh tõ PhÇn truíc PhÇn trung t©m PhÇn sau t1 t2 T1 T2 S1 S2 Mét anh đi thả ống lươn Mét buæi s¸ng tinh sương h¾n trÇn truång vµ x¸m ng¾t Mét c¸i v¸y đụp Mét c¸i lß g¹ch bá kh«ng Mét người đàn bà go¸ mï người đàn bà go¸ mï nµy Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Mét. N¨m. Hai mươi. b¸c b¸c h¾n nhµ nhµ tuæi. phã cèi phã cèi. kh«ng con nµy b¬ v¬ nµy nä. Bài tập 2 : Đọc lại truyện ếch ngồi đáy giếng và ghi lại các cụm danh từ , cụm động từ, cụm tính tõ . Bài tập 3 : Tìm cụm động từ trong truyện vui Thói quen dùng từ ( SGK trang 147 ) . Ghi các cụm động từ đó vào mô hình cụm động từ. Bài tập 4 : Tìm và chép các cụm động từ trong đoạn trích sau vào mô hình cấu tạo cụm động từ : Hồi ấy, ở Thanh Hoá có một người đánh cá tên là Lê Thận. Một đêm nọ, Thận thả lưới ở một bến vắng như thường lệ. Khi kéo lưới lên, thấy nằng nặng, Lê Thận chắc mẩm đợc mẻ cá to. Nhng khi thò tay vào bắt cá, chàng chỉ thấy có một thanh sắt. Chàng vứt luôn thanh sắt xuống nước, rồi lại thả lưới ở một chỗ khác. ( Ng÷ v¨n 6- tËp mét ) Bài tập 5 : Viết một đoạn văn (8-10 câu) kể về một người bạn của em trong đó có sử dụng các cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ. IV/ Cñng cè - GV gọi học sinh nhắc lại các kiến thức lí thuyết đã ôn tập về cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ ( phân biệt cấu tạo, đặc điểm, ý nghĩa, chức vụ ngữ pháp) - Hs lấy ví dụ về từng loại cụm từ và phân tích cấu tạo theo sơ đồ. V/ Hướng dẫn về nhà - HS học thuộc lí thuýêt cơ bản, vận dụng lấy thêm các ví dụ va đặt câu. - Hoµn thµnh bµi tËp sè 5, tù s­u tÇm vµ lµm c¸c bµi tËp khã ( STK) .......................................................... TuÇn 19 :. So¹n : 13/1/10 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> LuyÖn tËp vÒ côm tõ. D¹y : 15/1/10. A. Môc tiªu *GV gióp häc sinh : 1. Khái niệm và cấu tạo của cụm động, cụm danh từ, cụm tính từ từ khi nói, viết 2. RÌn kü n¨ng nhËn biÕt vµ vËn dông côm tõ khi nãi, viÕt 3. Cñng cè vµ n©ng cao nh÷ng hiÓu biÕt vÒ tõ lo¹i cho häc sinh. B. ChuÈn bÞ : B¶ng côm tõ , B¶ng phô, bµi so¹n, stk. C. Các hoạt động dạy - học : I. Tæ chøc líp II.KiÓm tra bµi cò : GV kiÓm tra viÖc chuÈn bÞ bµi vµ lµm bµi tËp 5 ë nhµ cña HS. III. Bài mới: GV hướng dẫn học sinh chữa bài tập rèn kĩ năng sau đây : Bài tập 1 : Tìm và chép các cụm động từ có trong đoạn trích sau đây vào vở : Ngày xưa, có hai vợ chồng ông lão đánh cá ở với nhau trong một túp lều nát trên bờ biển.Ngày ngày, chồng đi thả lưới, vợ ở nhà kéo sợi. Một hôm, ngời chồng ra biển đánh cá.Lần đầu kéo lới chỉ thấy có bùn ; lần thứ nhì kéo lưới chỉ thấy cây rong biển ;lần thứ ba kéo lưới thì bắt được một con cá vàng. (Ông lão đánh cá và con cá vàng ) Bài tập 2 :Hãy xá định các cụm danh từ trong những câu sau a)ở một bộ lạc da đỏ Châu Mĩ, những người chưa trả được nợ không được gọi bằng tên riêng và không được coi là một thành viên bình đẳng trong bộ lạc. b)Trưa hôm ấy, trong bữa cỗ đông đúc, mọi người nói chuyện vui vẻ, ồn ào. Chiều hôm ấy, em và lũ trẻ mới quen rủ nhau đi chơi như những người bạn đã quen từ lâu Bài tập 3 : Hãy phát triển các danh từ sau thành những cụm danh từ : cánh đồng, dòng sông, ng«i nhµ, häc sinh, chiÕc thuyÒn, n«ng d©n, chµng trai, con gµ, hoa hång, con sãng. ( Gîi ý : Mét häc sinh, nh÷ng b«ng hoa hång ...) Bài tập 4 :a)Gạch chân dưới các danh từ, động từ, tính từ trong câu thơ sau : Người là Cha, là Bác, là Anh Qu¶ tim lín läc tr¨m dßng m¸u nhá Người ngồi đó với cây chì đỏ Vạch đường đi từng bước, từng giờ ( Tè H÷u) b)Nêu cảm nhận của em về đoạn thơ trên ( Đoạn thơ viết về ai ? Tác giả đã bày tỏ thái độ như thÕ nµo ? ChØ ra c¸c tõ ng÷, biÖn ph¸p tu tõ ®­îc sö dông vµ nªu t¸c dông) Bài tập 5 : Xác định các cụm danh từ có trong đoạn trích sau : a) Nh©n buæi Õ hµng, n¨m «ng thÇy bãi ngåi chuyÖn gÉu víi nhau. ThÇy nµo còng phµn nµn không biết hình thù con voi nó thế nào. Chợt nghe người ta nói có voi đi qua, năm thầy chung tiền biếu người quản voi, xin cho voi đứng lại để cùng xem. ( ThÇy bãi xem voi) b)Một ông cắp ngang thanh bảo kiếm chuôi đỏ, vỏ vàng dây đeo có nạm ngọc óng ánh. Một ông cắp hộp màu son đựng ấn ngọc. (ấn kiếm Tây Sơn) c)Nhưng ở trong rừng hoặc cánh đồng ăn mãi cỏ già cũng chán. Nghĩ đến cỏ non ngoài bờ sông và nước sông trong mát đã đủ thèm nhỏ rãi. Một hôm, Thỏ đành liều, vừa đi vừa nghĩ thầm : ‘Chắc Cá Sấu cũng quên chuyện cũ rồi. Ta cứ thử ra bờ sông đánh chén một bữa xem sao’ ( Thá dïng m­u tho¸t C¸ SÊu tr¶ thï) Bài tập 6 : Vạch ranh giới các cụm động từ trong đoạn trích sau : Bçng nhiªn bä ve khÏ co m×nh. L­ng nã bÞ nøt ra mét qu·ng nh­ bÞ chÝch ...Chó ve(...) rïng m×nh từng đợt, rút hai chân, rồi bốn chân ra khỏi xác. Người chú mềm oặt, xanh nõn treo lơ lửng, đầu chú thõng xuống, chỉ còn phần cuối mình chú và đôi cánh ướt nhũn dính vào cái xác bọ ve. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> ( Gơi ý : Cụm ĐT : khẽ co mình/ bị nứt ra một quãng như bọi chích/ rùng mình từng đợt/ rút hai ch©n, råi bån ch©n ra khái x¸c/ treo l¬ löng/ thâng xuèng/ dÝnh vµo c¸i x¸c bä ve) Bµi tËp 7 : T×m côm tÝnh tõ trong c¸c c©u sau : a) Vua vÏ mét thái vµng, thÊy cßn nhá qu¸, l¹i vÏ mét thái thø hai lín h¬n. (C©y bót thÇn) b) Trong trời đất, không gì quý bằng hạt gạo. ( Bánh chưng bánh giầy) c) §Õn n¬i, hä thÊy l·o MiÖng còng nhît nh¹t c¶ hai m«i, hai hµm th× kh« nh­ rang, kh«ng buån nhÕch mÐp( Ch©n, Tay, Tai, M¾t, MiÖng) d) Thế là bao nhiêu gỗ anh ta đẽo hỏng hết, cái thì bé quá, cái thì to quá. (Đẽo cày giữa ®­êng) e) Tiếng nói là thứ của cải lâu đời và vô cùng quý báu của dân tộc( HCM) f) Biển rộng mênh mông, xanh biếc, không một gợn sóng, trong suốt như mặt gương soi ( C©y bót thÇn) ( Gîi ý : Côm tÝnh tõ ®­îc g¹ch ch©n) Bµi tËp 8 : T×m c¸c CTT trong ®o¹n trÝch sau råi ®iÒn vµo m« h×nh côm tÝnh tõ : Người anh hùng Tây Nguyên được đón tiếp trong tình anh em vô cùng thân mật. Anh Núp thấy người Cu – ba giống người Tây Nguyên mình quá, cũng mạnh mẽ, sôi nổi, bụng dạ hào phóng như cánh của bỏ ngỏ, thích nói to và đắc biệt là thích nhảy múa. Tới chỗ đông người nào, sau mét lóc trß chuyÖn, tÊt c¶ l¹i cïng nh¶y móa. BÞ cuèn vµo nh÷ng cuéc vui Êy, anh Nóp thÊy nh­ đang sống giữa buôn làng Tây Nguyên muôn vàn yêu dấu của mình. ( Nguyễn Khắc Trường, Anh hïng Nóp t¹i Cu – ba) Phần trước Trung t©m PhÇn sau V« cïng Th©n mËt Gièng người Tây Nguyên mình quá còng M¹nh mÏ Hµo phãng Nh­ c¸nh cña bá ngá đông Người Bài tập 9 : Viết một đoạn văn miêu tả khu vườn trong đó có sử dụng ba loại cụm tuìư đã học. IV/ Củng cố : HS đọc lại bài. Tóm tắt nội dung cơ bản rút ra sau mỗi bài tập V/ Hướng dẫn về nhà TiÕp tôc hoµn thµnh bµi tËp 9, s­u tÇm nh÷ng bµi tËp kh¸c vµ ch÷a bµi theo nhãm. ChuÈn bÞ «n tËp v¨n häc d©n gian theo tõng thÓ lo¹i : TruyÖn truyÒn thuyÕt, cæ tÝch, ngô ng«n, truyện cười. . So¹n: 15/1/10 Chuyên đề 3 : D¹y: 21/1/10 ¤n tËp truyÖn d©n gian. TuÇn 20 : T×m hiÓu chung vÒ v¨n häc d©n gian ViÖt Nam A. Môc tiªu * Qua bµi häc, GV gióp HS: - Có cái nhìn khái quát về văn học dân gian VN ở phương diện nguồn gốc, thể loại, đặc điểm nội dung, nghÖ thuËt. - Gd häc sinh niÒm tù hµo vÒ gi¸ trÞ v¨n ho¸ d©n téc, cã ý thøc gi÷ g× vµ ph¸t huy gi¸ trÞ v¨n ho¸ tinh thÇn cña cha «ng ta. - Rèn kĩ năng nhận biết, so sánh, phân loại, đánh giá. B. ChuÈn bÞ - GV : SGK, STK, bµi so¹n, Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> - HS : ¤n tËp vÒ truyÖn d©n gian, t×m hiÓu kÜ vÒ truyÖn truyÒn thuyÕt, cæ tÝch, ngô ng«n, truyÒn cười. C. Hoạt động dạy - học I/ Tæ chøc líp II/ KiÓm tra bµi cò GV kiểm tra sự chuẩn bị của HS, kiểm tra bài tập số 9 đã cho về nhà (t19) III/ Bµi míi : A. KiÕn thøc c¬ b¶n I.Một số vấn đề cần lưu ý 1. V¨n ho¸ lµ g×? +Văn hoá là một khái niệm rộng chỉ hoạt động sản xuất tinh thần, vật chất như khoa học, nghệ thuật, đạo đức, phong tục tập quán, pháp luật… của một dân tộc. +Nghệ thuật: văn chương (thơ ca); âm nhạc, hội hoạ, điêu khắc 2. TiÕng nãi TiÕng ViÖt lµ thø tiÕng phæ th«ng cña d©n téc ta. 3. Ch÷ viÕt - Thêi B¾c thuéc: Ch÷ H¸n - Thế kỉ XIII chữ Nôm ra đời( chữ do ông cha ta sáng tạo nên dựa vào chữ Hán) - Thế kỉ XVIII: chữ quốc ngữ ra đời -> nay. II. V¨n häc ViÖt Nam 1. V¨n häc d©n gian lµ nh÷ng s¸ng t¹o nghÖ thuËt truyÒn miÖng cña nh©n d©n, do nh©n d©n s¸ng t¸c, ®­îc nh©n d©n tiÕp nhËn, sö dông vµ l­u truyÒn. 2. V¨n häc viÕt - XuÊt hiÖn tõ thÕ kØ X - V¨n tù: ch÷ H¸n, ch÷ N«m, ch÷ quèc ng÷. III. HÖ thèng c¸c thÓ lo¹i v¨n häc d©n gian. 1. Thần thoại: Kể về sự tích các vị thần của loài người thời cổ, giảI thích các hiện tượng tự nhiªn… 2. TruyÒn thuyÕt: KÓ vÒ nh÷ng sù kiÖn, nh©n vËt lÞch sö thêi qu¸ khø. 3. Sử thi: là chuyện kể về cả thời dựng nước hoặc giữ nước của một dân tộc thời cổ. 4. Cổ tích thường kể về một số kiểu nhân vật qua đó thể hiện mơ ước của nhân dân về sự chiến th¾ng cuèi cïng cña c¸i thiÖn . 5. Truyện cười: Kể về những hiện tượng đáng cưởi trong cuộc sống và trong hành vi của người đời. 6. Truyện ngụ ngôn : Kể chuyện loài vật, đồ vật hoặc chính chuyện con người để ngụ ý nói kín đáo chuyện con người, nhằm khuyên răn con người những bài học trong cuộc sống. 7. Tôc ng÷ lµ nh÷ng c©u nãi d©n gian ghi l¹i nh÷ng kinh nghiÖm cña nh©n d©n vÒ thiªn nhiªn vµ lao động sản xuất, về con người – XH. 8. Câu đố là những câu nói có vần miêu tả sự vật quen thuộc một cách nửa kín, nửa hở để đánh đố người ta. 9. Vè là những câu chuyện bằng văn vần kể chuyện con người, làng, xã. 10. Ca dao, dân ca là những câu thơ dân gian có vần điệu, phản ánh đời sống tình cảm con người 11. TruyÖn th¬ lµ nh÷ng truyÖn kÓ b»ng th¬. 12.S©n khÊu d©n gian gåm chÌo, tuång. B. LuyÖn tËp GV hướng dẫn học sinh thực hiện những bài tập sau: Bµi tËp 1: Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Nªu nh÷ng bé phËn cÊu thµnh nÒn v¨n häc VN. ( Gîi: Cã hai bé phËn : V¨n häc d©n gian vµ v¨n häc viÕt) Bµi tËp 2 H·y kÓ s¸ng t¹o truyÖn “ Con Rång, ch¸u Tiªn” vµ nªu v¾n t¾t mét sè yÕu tè k× diÖu, thÇn k× trong t¸c phÈm. ( HD: HS kể lại truyện, nêu chi tiết kì lạ: LLQ có sức khoẻ vô địch, nhiều tài lạ; chuyện ngư tinh, hå tinh, méc tinh lµm h¹i d©n lµnh; chuyÖn c¸i bäc…) Bµi tËp 3 Giải thích hai tiếng “đồng bào”, nêu ý nghĩa truyện “con Rồng, cháu Tiên” ( HD: + Giải thích: Hai tiếng đồng bào có nghĩa là cùng chung một bọc, bắt nguồn từ sự tích thiêng liêng con Rồng, cháu Tiên. Nó nói lên mỗi con người VN chúng ta đều chung một cội nguồn, chung một dòng giống, cùng một thế hệ vô cùng thân thiết. Hai tiếng đồng bào thể hiện một cách chân thành tình yêu thương đoàn kết dân tộc + ý nghĩa: Truyện giải thích, ca ngợi và khẳng định nguồn cội, dòng giống của con người VN ta lµ v« cïng cao quý. Thể hiện sâu sắc niềm tự hào dân tộc, khơi dậy tình yêu thương, đoàn kết dân tộc trong tâm hồn mỗi con người VN chúng ta. Nhắc nhở tình nghĩa đồng bào cốt nhục vô cùng thiêng liêng. Đúng như nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm đã viết: “ Đất nước là nơi dân mình đoàn tụ §Êt lµ n¬i Chim vÒ Nước là nơi Rồng ở LLQ vµ ¢u C¬ Đẻ ra đồng bào ta trong bọc trứng Những ai đã khuất Nh÷ng ai b©y giê Yêu nhau và sinh con đẻ cái Gánh vác phần người đi trước để lại DÆn dß con ch¸u chuyÖn mai sau H»ng n¨m ¨n ®©u lµm ®©u Còng biÕt cói ®Çu nhí ngµy giç Tæ” ( Đất nước – Trường ca mặt đường khát vọng) Bai tËp 4 Viết một đoạn văn nói về tài , đức của nhân vật Lang Liêu ( HD: đoạn văn phải đề cập đến những chi tiết sau: - Tuy là con vua nhưng LL sống như một người dan thường, chăm chỉ việc đồng áng. - LL chỉ lo có được lễ tươm tất, xứng đáng đem lễ Tiên vương hơn là để tranh giành ngôi báu. - Chàng là người duy nhất hiểu được ý vua cha “ Trong trời đất không gì quý bằng hạt gạo…” - Thùc hiÖn ®­îc ý cña thÇn) Bµi tËp 5 Nhân vật ông Bụt trong truyện Cây tre trăm đốt, Tấm Cám và nhân vật thần trong Bánh chưng, b¸nh giÇy cã ®iÓm g× gièng nhau. ( Gợi: Các nhân vật này giúp đỡ những ai? - Là nhân vật đại diện cho chính nghĩa, là trí tuệ, quyền năng, thể hiện ước mơ, khát vọng tốt đẹp của nhân dân lao động) IV/ Cñng cè - GV gọi HS nhắc laị nội dung đã ôn tập. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> - Nªu nh÷ng hiÓu biÕt vÒ v¨n häc d©n gian. V/ Hướng dẫn về nhà KÓ s¸ng t¹o chuyÖn B¸nh ch­ng, b¸nh giÇy vµ nªu ý nghÜa cña truyÖn ¤n tËp vÒ thÓ lo¹i truyÒ thuyÕt. ………………………………….. TuÇn 21. So¹n: 24/1/10 D¹y: 30/1/10 ¤n tËp TruyÖn truyÒn thuyÕt.. A- Môc tiªu : - HS n¾m ®­îc kh¸i niÖm truyÖn truyÒn thuyÕt, hiÓu ®­îc ý nghÜa lÞch sö trong nh÷ng truyÖn d©n gian Êy. - Tự hào về những truyền thuyết tốt đẹp của dân tộc ta. - Kể lạị đuợc các truyện truyền thuyết đã học. B- ChuÈn bÞ : -GV: VhuÈn bÞ bµi so¹n, mét sè truyÖn truyÒn thuyÕt VN, STK. - HS: Ôn lại các truyện truyền thuyết đã học, nắm nội dung, kiến thức trọng tâm. C- Hoạt động dạy - học: I/ Tæ chøc líp II/ Kiểm tra bài cũ : GV kiểm tra sự chuẩn bị của HS, kiểm tra bài tập đã giao về nhà (t20) III/ Bµi míi : I.KiÕn thøc c¬ b¶n 1- Kh¸i niÖm truyÖn truyÒn thuyÕt. - Là những truyện dân gian kể về các nhân vật và sự kiện có liên quan đến lịch sử thời quá khứ, thường có yếu tố tưởng tượng kì ảo. Truyền thuyết thể hiện thái độ và cách đánh giá của nhân dân đối với các sự kiện và nhân vật lịch sử được kể. 2- Các truyện truyền thuyết đã học (HS nhắc lại nội dung, nghệ thuật tiêu biểu của các truyện truyền thuyết đã học) a. TruyÖn Con Rång, ch¸u Tiªn - Gi¶i thÝch nguån gèc cao quý cña d©n téc VN. - Thể hiện ước nguyện đoàn kết anh em giữa các dân tộc trên dải đất VN . - Dùng nhiều yếu tố tưởng tượng kì ảo để cuộc sống làm ăn và XD nền văn hiến buổi đầu của tổ tiên ta trở nên thơ mộng và giàu tính lí tưởng. b. TruyÖn B¸nh ch­ng, b¸nh giÇy - Vừa ca ngợi kì tích văn hoá,giải thích nguồn gốc hai loại bánh mới và quý của Dt cũng là đề cao nghề trồng lúa, vừa thể hiện tình cảm ơn nghĩa của thế hệ con cháu đối với trời đất, tổ tiên. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>