Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tuần 5 - Tiết 17: Sông núi nước Nam , phò giá về kinh

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Trường THCS Long Thới - 2010 Tuaàn : 05. Tổ : Ngữ văn. Tiết :17 Sông núi nước nam + phoø giaù veà kinh . Tieát :19 Traû baøi taäp laøm vaên soá 01 .. Tuaàn :05 - Tieát :17 Ngày soạn:02/09/2009 Ngaøy daïy:07/09/2009 – 12/09/2009. Năm học : 2009. Tiết :18 Từ Hán Việt . Tieát :20 Tìm hieåu chung veà vaên bieåu caûm .. SÔNG NÚI NƯỚC NAM , PHOØ GIAÙ VEÀ KINH. A . Mục tiêu cần đạt: Giuùp HS : -Cảm nhận được tinh thần độc lập, khí phách hào hùng, khát vọng lớn lao của dân tộc trong hai bài thơ: Sông núi nước Nam và Phò giá về kinh. - Bước đầu hiểu về 2 thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt và ngũ ngôn tứ tuyệt Đường luật. B. Chuaån bò: *GV: Baûng phuï (2 vaên baûn),Giaùo aùn ,SKG,TLTK. * HSø: Đọc, tìm hiểu nguyên bản, bản dịch, soạn câu hỏi THVB –SGK. C.Phöông phaùp Đọc sáng tạo ,phân tích , nêu vấn đề ,bình,thảo luận nhóm. D. Tiến trình tổ chức các hoạt động: 1. OÅn ñònh : só soá . 2. Baøi cuõ - Đọc thuộc lòng hai câu hát than thân và cho biết nội dung của chúng ? - Đọc thuộc lòng hai câu hát châm biếm và cho biêùt nội dung của chúng ? 3. Bài mới Hoạt động thầy Hoạt động trò Noäi dung Hoạt động1: * Giới thiệu baøi: * Lịch sử dân tộc ta là lịch sử đấu tranh bảo vệ Tổ quốc .Trãi qua bao năm -Lắng nghe và ghi tựa bài tháng , hào khí xưa vẫn còn mới đọng lại qua những tác phẩm bất diệt với thời gian . Hôm nay chuùng ta seõ cuøng tìm hieåu qua hai vaên baûn Soâng núi nước nam và Phò giá về kinh. Hoạt động 2 : Đọc hiểu. Gv: Nguyeãn Traàn Phöông Lan Trang 1 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Trường THCS Long Thới Tổ : Ngữ văn - 2010 SÔNG NÚI NƯỚC NAM - Vài nét về tác giả Lý -HS dựa vào chú thích . Thường Kiệt ?. Năm học : 2009. -Coù nhieàu yù kieán (SGK) -Lai lòch baøi thô ? -GV treo baûng phuï ghi noäi dung bài thơ “Sông núi -Đọc bài thơ HS đọc: Dõng dạt nhằm gây nước Nam “ khoâng khí trang nghieâm. Gọi HS đọc - Dựa vào chú thích * cho bieát theå thô, nhaän daïng?. - Bài thơ từng được coi là bản tuyên ngôn độc lập. Vậy tuyên ngôn độc lập là gì?. - ND tuyeân ngoân trong baøi thơ được bố cục ntn? Gồm những ý cơ bản gì?. I/ Giới thiệu: Đọc chú thích. 1) Taùc giaû: -Thất ngôn tứ tuyệt Lí Thường Kiệt – vị 4 câu mỗi câu 7 chữ tướng có công đầu chống Hiệp vần chữ cuối 1,2,4 Tống xâm lược . 2) Theå thô : Thảo luận: Tuyên bố chủ -Thất ngôn tứ tuyệt. quyền của đất nước và -Vần: 1,2,4. khẳng định không 1 thế lực naøo xaâm phaïm. Thaûo luaän: +Hai câu đầu Bài thơ trực tiếp nêu rõ ý tưởng: Bảo vệ độc lập, kiên quyết chống ngoại xâm. +Hai caâu cuoái Bieåu caûm baèng caùch aån vaøo beân trong ý tưởng .. Nêu vấn đề: Đã nói đến thơ laø phaûi coù bieåu yù vaø bieåu caûm. -Theo em khi viết bài này -Là cảm xúc tự hào dân tộc,ý chí tự chủ tự cường caûm xuùc taùc giaû laø gì ? maïnh meõ,quyeát taâm chieán thaéng keû thuø . -Em có nhận xét gì về giọng - Lời lẽ dõng dạt , chắc nịch , tự tin quyết thắng . ñieäu baøi thô ? Bình : Trong luùc ngaøn caân treo sợi tóc ,bài thơ được ngân trong đêm vắng như lời thaàn voïng veà caøng khaúng ñònh vaø nung naáu yù chí. Gv: Nguyeãn Traàn Phöông Lan Trang 2 Lop7.net. II/ Phaân tích 1)Hai câu đầu : - Khẳng định chủ quyền độc lập toàn diện lãnh thổ Đại Việt . Nước Nam là của người Nam, sách trời định saün roõ raøng.. 2) Hai caâu cuoái: Neâu haäu quaû cuûa quaân.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Trường THCS Long Thới - 2010 chiến đấu chống ngoại xâm cuûa daân ta . Mở :Em biết vì sao trong bài thô khoâng noùi laø “Nam nhaân cư “ mà nói là “Nam đế cư “ ?. Tổ : Ngữ văn. Hs thaûo luaän 2 phuùt +Xưng đế tỏ ý ngang bằng vua Trung Quoác . +Xưng đế tức là nước Đại Việt đã có chủ hẳn hòi. +Xưng đế thể hiện niềm tự haøo daân toäc .. Năm học : 2009 xâm lược là tất nhiên thất baïi.. Hoạt động III. Tổng kết. III/ Toång keát : - HS đọc to phần tổng kết & -Thể thơ thất ngôn tứ tuyệt . -Baøi thô laø baûn tuyeân ngoân - Nội dung chính của bài thơ tự ghi bài vào tập . độc lập đầu tiên khẳng định “Sông núi nước Nam “, thể chuû quyeàn veà laõnh thoå cuûa thô ? đất nước và nêu cao ý chí quyeát taâm baûo veä chuû quyeàn đó trước mọi kẻ thù xâm lược .. PHOØ GIAÙ VEÀ KINH Hoạt động IV :Tìm hiểu tác giaû –taùc phaåm. -Neâu ñoâi neùt veà taùc giaû ? -Bài thơ ra đời trong hoàn -Đọc chú thích, trả lời. caûnh naøo? * Dựa vào chú thích GV giảng bổ sung giới thiệu về -Lắng nghe. tác giả, hoàn cảnh ra đời tp, 2 chiến thắng ở Chương Dương, Hàm Tử. - Em hãy căn cứ vào lời giới thiệu về thể thơ ở chú thích* để nhận dạng thể thơ về số câu, số chữ, cách hiệp vần? Hoạt động V. Tìm hiểu văn baûn. Gv treo baûng phuï baøi thô . Hướng dẫn học sinh đọc .. Theå thô: + Ngũ ngôn tứ tuỵêt + Vaàn: 2,4.. -HS đọc bài thơ. I/ Giới thiệu : 1)Taùc giaû: Trần Quang Khải (12411294)-vị tướng có công lớn trong cuoäc khaùng chieán choáng quaân Nguyeân . 2)Taùc phaåm -Bài thơ được làm lúc ông đi đón vua về Thăng Long sau chieán thaéng Chöông Döông naêm 1285 . 3)Theå thô: + Ngũ ngôn tứ tuỵêt + Vaàn: 2,4.. II/Phaân tích:. 1) Hai câu đầu: Sự chiến - Nội dung bài thơ có những Hai câu đầu: Sự chiến thắng thắng hào hùng của dân tộc. Gv: Nguyeãn Traàn Phöông Lan Trang 3 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Trường THCS Long Thới Tổ : Ngữ văn - 2010 yù cô baûn gì ? ( YÙ trong 2 caâu haøo huøng cuûa DT trong cuoäc đầu và 2 câu cuối khác nhau chống Nguyên- Mông xâm ntn?) lược Hai câu cuối : Lời động viên xây dựng, phát triển đất nước trong hoà bình và niềm tin sắt đá vào sự bền vững muôn đời . -Nhận xét về cách biểu ý và -Hình thức diễn đạt cô đúc bieåu caûm cuûa baøi thô ? ,doàn neùn caûm xuùc vaøo beân trong ý tưởng -> hào khí chieán thaéng vaø khaùt voïng thaùi bình thònh trò. Giaûng: Chieán thaéng Chöông Dương sau Hàm Tử 2 tháng nhưng nói trước là do đang soáng trong haøo khí chieán -Laéng nghe. thắng Chương Dương mới vừa diễn ra . Kế đó mới nhớ laïi , soáng laïi chieán thaéng Hàm Tử. ( Đảo trật tự trước sau ). - Cách biểu cảm, biểu ý ở Thảo luận: đây có gì giống bài trước? * Giống bài: Sông núi nước Nam + Diễn đạt ý theo cách nói chaéc nòch, saùng roõ, khoâng hình aûnh, khoâng vaên hoa. + Cảm xúc, trữ tình đã được nén kín trong ý tưởng ( haøo khí chieán thaéng,khaùt vọng hoà bình thịnh trị của DT ta thời Trần. - Em haõy so saùnh 2 baøi thô Thaûo luaän: để tìm sự giống nhau về hình + Hình thức biểu ý: thức biểu ý và biểu cảm của 2 bài thơ đều thể hiện bản chuùng? lónh, khí phaùch cuøa daân toäc ta. + Hình thức biểu cảm: Theå thô khaùc nhau nhöng caùch bieåu caûm gioáng nhau:. Gv: Nguyeãn Traàn Phöông Lan Trang 4 Lop7.net. Năm học : 2009 trong cuộc chống NguyênMông xâm lược. 2)Hai câu cuối : Lời động viên xây dựng, phát triển đất nước trong hoà bình và niềm tin sắt đá vào sự bền vững muôn đời của đất nước..

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Trường THCS Long Thới - 2010. Tổ : Ngữ văn. Năm học : 2009. cách nói chắc nịch, cô đúc trong ý tưởng, cảm xúc hoà laøm 1, caûm xuùc naèm trong yù tưởng.. Hoạt động VI .Tổng kết -Từ hai câu thơ (đọc thêm ) -Hào khí rực sáng cả một em hình dung ra ñieàu gì ? thời kì lịch sử oanh liệt . -Em cảm nhận được gì từ bài -Học sinh đọc to phần ghi thô treân ? nhớ và ghi vào tập . Hoạt động VII. Củng Cố : -Qua hai baøi thô, em thaáy tinh thaàn daân toäc cuûa oâng cha ta nhö theá naøo? - Hs dựa vào những điều -Em học được gì qua hai bài cảm nhận trên. thô? Daën doø - Hoïc thuoäc loøng 2 baøi thô ( Nguyeân baûn vaø dòch nghóa) - Nắm được : Thể thơ, tác giả, hoàn cảnh ra đời. - Đọc bài đọc thêm. - Soạn bài : Từ Hán Việt. ( trả lời các câu hỏi trong bài).. Gv: Nguyeãn Traàn Phöông Lan Trang 5 Lop7.net. II) Toång keát -Hình thức thơ ngũõø ngôn tứ tuyệt diễn đạt cô đúc dồn neùn caûm xuùc beân trong yù tưởng . -Baøi thô theå hieän haøo khí chieán thaéng vaø khaùt voïng thaùi bình thònh trò cuûa daân tộc ta ở thời đại nhà Trần ..

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Trường THCS Long Thới - 2010. Tổ : Ngữ văn. Năm học : 2009. Tuaàn :05 - Tieát :18 Ngày soạn:02/09/2009 TỪ HÁN VIỆT Ngaøy daïy:07/09/2009 – 12/09/2009 A . Mục tiêu cần đạt: Giuùp HS : -Hiểu được thế nào là từ Hán Việt. -Nắm được cách cấu tạo đặc biệt của từ ghép Hán Việt. -Sử dụng từ Hán Việt phù hợp trong giao tiếp. B. Chuaån bò: * GV: Moät soá baûng phuï,giaùo aùn,TLTK. * HS: Đọc,tìm hiểu bài trước. C. Phöông phaùp : Quy nạp –vấn đáp ,thực hiện nhóm D. Tiến trình tổ chức các hoạt động: 1. OÅn ñònh : 2. Baøi cuõ : - Đọc thuộc lòng 1 trong 2 bài thơ: Sông núi nước Nam và Phò giá về kinh . Giới thiệu thể thơ, tác giả, nội dung ý nghĩa bài thơ đó. Hoạt động thầy Hoạt động trò Noäi dung Hoạt động1: * Giới thiệu baøi: * Ở lớp 6, chúng ta đã biết -Nghe và ghi tựa bài vào tập thế nào là từ Hán Việt. Ở bài naøy, chuùng ta seõ tìm hieåu veà các yếu tố cấu tạo từ Hán Việt và từ ghép Hán Việt. I).Đơn vị cấu tạo từ Hán Hoạt động 2 : Tìm hiểu đơn Vieät. vị cấu tạo từ Hán Việt . -HS đọc vd . - Tiếng để tạo từ ghép HV Gv ghi baûng Dùng độc lập gọi là yếu tố HV -Caùc tieáng: Nam, quoác, sôn, + Nam: ( phöông Nam) - Phần lớn yếu tố HV không haø nghóa laø gì? + Quốc, sơn, hà: Tạo từ được dùng độc lập như từ màchỉ dùng để tạo từ ghép. gheùp - Tieáng naøo coù theå duøng nhö * So saùnh: Khoâng theå noùi: Moät soá yeáu toá HV nhö: hoa, quaû, buùt, baûng, hoïc, taäp,...coù 2 từ đơn để đặt câu (dùng + Cụ là nhà thơ yêu quốc. lúc dùng để tạo từ ghép, có độc lập), tiếng nào không? + Treøo sôn, loäi xuoáng haø. Không dùng độc lập mà lúc dùng độc lập như 1 từ.. Gv: Nguyeãn Traàn Phöông Lan Trang 6 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Trường THCS Long Thới - 2010. Tổ : Ngữ văn. để tạo từ ghép ( quốc gia, sôn haø, giang sôn). - Vaôy, tieâng ñeơ táo töø gheùp - Gói laø yeẫu toâ Haùn Vieôt . HV goïi laø gì? -Yếu tố Hán Việt được sử - Đọc phần 2 ghi nhớ, ghi baøi. duõng nhö theá naøo ? * Diễn giảng mục 2 ghi nhớ - Tiếng thiên trong từ thiên * Thảo luận: thư có nghĩa là “trời”, tiếng + Thiên: trời (thiên thư). thiên trong từ thiên lí mã, + Thiên: nghìn (thiên niên thieân nieân kæ nghóa laø gì? kæ, thieân lí maõ) Thiên trong câu: Lí Công + Thiên: Dời ( thiên đô) Uẩn thiên đô về Thăng -Dùng và hiểu đúng nghĩa từ HV. Long nghóa laø gì? Chốt : Vậy em có nhận xét -Đây là hiện tượng đồng âm khaùc nghóa. gì về hiện tượng này? -hs đọc vd 1 /sgk Hoạt động 3: Tìm hiểu từ gheùp Haùn Vieät . GV ghi baûng.. Thực hiện nhóm. -Các từ: sơn hà, xâm phạm -Từ ghép đẳng lập. (Nam quoác sôn haø), giang sôn ( tụng giá hoàn kinh -Từ ghép chính phụ + Aùi quốc : yêu nước sư) thuộc loại từ ghép nào? - Các từ: ái quốc, thủ môn, + Thủ môn : giữ cửa chiến thắng thuộc loại từ + Chiến thắng : đánh thắng ghép gì? Trật tự của các yếu (yếu tố chính đứng trước tố trong các từ có giống các giống Tiếng Việt). tiếng của từ ghép thuần Việt cùng loại không?. Năm học : 2009 - Có nhiều yếu tố HV đồng aâm nhöng nghóa khaùc xa nhau.. II).Từ ghép Hán Việt: Có hai loại : 1)Từ ghép đẳng lập: VD : sôn haø, xaâm phaïm giang sôn .. 2) Từ ghép chính phụ: -Thaûo luaän: + Yếu tố chính đứng -Từ ghép chính phụ trước yếu tố phụ đứng sau + Thiên thư: sách trời (giống với trật tự từ ghép + Thạch mã: ngựa đá + Taùi phaïm: phaïm laïi loãi thuaàn Vieät ) VD: aùi quoác, thuû moân, cuõ. ( yếu tố phụ đứng trước chiến thắng . + Yếu tố phụ đứng Khaùc tieáng Vieät). trước,yếu tố chính đứng sau - Chốt : Từ ghép Hán việt có -Từ ghép Hán Viêït có hai - Các từ: Thiên thư, thạch mã, tái phạm thuộc loại từ ghép gì? Trật tự các yếu tố trong các từ ghép này có gì khác so với trật tự từ TV cùng loại?. Gv: Nguyeãn Traàn Phöông Lan Trang 7 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Trường THCS Long Thới Tổ : Ngữ văn Năm học : 2009 - 2010 mấy loại ?đặc điểm từng loại . loại : từ ghép chính phụ và từ ( khác với trật tự từ ghép ghép đẳng lập . Trật tự giống thuần Việt ). như từ ghép thuấn Việt , VD: thieân thö, thaïch maõ, nhưng có trường hợp yếu tố tái phạm . phụ đứng trước , yếu tố chính đứng sau . * GV cho học sinh đọc to - Đọc ghi nhớ 2 SGK/ 70 phần ghi nhớ .. Gv: Nguyeãn Traàn Phöông Lan Trang 8 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Trường THCS Long Thới - 2010 Cuûng coá : - Thế nào là từ ghép Hán Vieät? Cho ví duï. Nên sử dụng từ ghép Hán Vieât nhö theá naøo ? Hoạt động 3: Luyện tập: Gọi hs đọc bt và xác định yeâu caàu.. Tổ : Ngữ văn. Năm học : 2009. -HS nhớ lại kiến thức vừa học trả lời.. III)Luyeän taäp -Hs đọc bài tập và xác định Bài tập1 / Tr 70 Phân biệt yeâu caàu . nghĩa các yếu tố HV đồng -Thaûo luaän nhoùm aâm: -Đánh giá, khẳng định. -Hoa (1) : boâng -Hoa (2) : đẹp, tốt. -Phi (1) : bay. -Phi (2) : trái với, không phaûi laø. -Phi (3) : Vợ lẻ của vua hay vợ các thái tử, vương hầu. -Gia (1) : nhaø. -Gia (2) : theâm vaøo. -Tham (1) :ham muoán nhieàu -Tham (2) : dự vào -Bài tập 2: Gv hướng dẫn -Nêu yêu cầu, cho HS thảo Bài tập 2 / Tr 71 : Tìm từ học sinh tìm yếu tố Hán Việt luận (mỗi tổ 1 từ, hình thức ghép HV: phù hợp tạo từ ghép Hán trò chơi tiếp sức). Quốc ( nước) : quốc kì, quốc -Nhaä n xeù t , đá n h giaù cho baï n . Vieät . ca, quoác huy, quoác teá… Sơn (núi) : sơn cước, sơn dã, sơn khê, sơn động,… Cư (ở) : cư dân, cư ngụ, cư truù, cö xaù, cö só,… Bại (thua) : bại tướng, bại vong, thaát baïi, thaønh baïi Bài tập 3:Phân loại Gợi ý tìm nghĩa của các yếu -Hs tìm. tố mới xác định được . GV cho ñieåm khuyeán khích. Baøi taäp 3 a)yếu tố chính trước :hữu ích ,đại thắng ,phát thanh ,hậu đãi ,phòng hỏa b)coøn laïi. Daên doø : - Học bài ghi (ghi nhớ). - Laøm tieáp BT 3,4 SGK - Soạn câu hỏi bài: Tìm hiểu chung về văn biểu cảm. Tuaàn :05 - Tieát :19. TRAÛ BAØI TAÄP LAØM. Gv: Nguyeãn Traàn Phöông Lan Trang 9 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Trường THCS Long Thới - 2010 Ngày soạn:02/09/2009 Ngaøy daïy:07/09/2009 – 12/09/2009 A . Mục tiêu cần đạt:. Tổ : Ngữ văn. Năm học : 2009. VAÊN SOÁ 01. Giuùp HS : - Củng cố những kiến thức và kĩ năng đã học về văn bản tự sự (miêu tả), về tạo lập văn bản và cáchsử dụng từ ngữ, đặt câu. - Đánh giá được chất lượng bài làm so với đề, rút ra những kinh nghiệm cần thiết cho những lần sau. B. Chuaån bò: *GV: Sổ chấm trả bài, chọn bài hay đọc minh hoạ. *HS: Ghi nhận các lỗi sai, tự sưả trước. C. Tiến trình tổ chức các hoạt động: 1. Oån ñònh . 2. Baøi cuõ Kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh. 3. Bài mới Hoạt động của thầy Hoạt Động1: * Giới thiệu bài: -Nghe . -Neâu taàm quan troïng cuûa tieát traû baøi vaø chép tựa bài lên bảng. -Ghi lại đề bài. Hoạt động 2 : Đánh giá kết quả làm bài cuûa hoïc sinh: -Nhaän baøi. -Gv phaùt baøi ra cho hoïc sinh. -Yêu cầu HS đọc bài của mình để thấy những chổ GV sửa.. Hoạt động trò. -Đọc thầm bài làm tự chửa những lỗi sai cuûa mình .. Gv ghi đề : Hãy kể câu chuyện lí thú mà em -HS quan sát -Hs ghi laïi daøn yù vaøo taäp đã trải qua . +Mở bài :giới thiệu khái quát nội dung câu Goïi laäp daøn yù ,boá cuïc chuyeän . +Thaân baøi:nguyeân nhaân xaûy ra ,dieãn bieán ,keát quaû … +Keát baøi :suy nghó ,caûm xuùc cuûa em. -GV đánh giá chung những mặt đạt được và chưa đạt được của học sinh. - HS theo dõi bài làm của mình , tự sửa chũa + Làm được : đa số học sinh biết làm bài văn theo bố cục , biết trình bày theo trình tự theo hướng dẫn. Gv: Nguyeãn Traàn Phöông Lan Trang 10 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Trường THCS Long Thới Tổ : Ngữ văn Năm học : 2009 - 2010 đã học , đảm bảo nội dung. - Học sinh đọc bài , theo dõi bài của bạn + Làm chưa được : Một số học sinh chưa bieát vieát baøi vaên theo boá cuïc ,noäi dung chöa đúng theo yêu cầu, còn tẩy xoá nhiều Trong baøi kieåm tra , coøn loãi chính taû , caâu - Hoïc sinh nghe vaø ruùt kinh nghieäm cho chưa đúng ngữ pháp … baûn thaân . -Gv chỉ ra cụ thể những thiếu xót và cách sửa chữa. -Gv cho học sinh đọc một vài bài tốt và một vài bài chưa đạt của HS để các em rút kinh nghieäm. * Chốt lại những ưu và khuyết điểm .  Thoáng keâ ñieåm: lớp Toång Gioûi Khaù TB YEÁU soá 71 72 Hướng khắc phục : Cần phải rèn luyện -Hs chú ý nghe và tự rút kinh nghiệm cho nhieàu hôn caùc thao taùc laøm vaên , caûm nhaän baøi vaên toát , khi laøm vaên caàn phaûi baùm theo baûn thaân . đề bài , viết đúng yêu cầu , đảm bảo bố cục Đảm bảo tính mạch lạc… Hoạt động 3:Củng cố Muoán trong saùng ,maïch laïc boá cuïc roõ ràng,người viết cần chú ý hệ thống sắp xếp các ý theo trình tự ,hợp lí... Daën doø: - Veà nhaø laøm laïi baøi vaên . - Xem laïi caùc loãi cuï theå . - Soạn bài: Tìm hiểu chung về văn biểu cảm. + Xem trước bài. + Trả lời câu hỏi SGK.. Gv: Nguyeãn Traàn Phöông Lan Trang 11 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Trường THCS Long Thới - 2010. Tổ : Ngữ văn. Tuaàn :05 - Tieát :20 Ngày soạn:02/09/2009 Ngaøy daïy:07/09/2009 – 12/09/2009. TÌM HIEÅU CHUNG VEÀ VAÊN BIEÅU CAÛM. Năm học : 2009. A . Mục tiêu cần đạt: Giuùp HS : - Hiểu được văn biểu cảm nảy sinh do nhu cầu biểu cảm của con người. - Biết phân biệt biểu cảm trực tiếp và biểu cảm gián tiếp cũng như phân biệt được các yếu toá trong vaên baûn. B. Chuaån bò: *GV: Một số bài thơ, bài báo, bức thư… có nội dung biểu cảm + sách BT. * HSø: Nghiên cứu bài trước ( trả lời các câu hỏi có trong bài). C .Phöông phaùp -Quy nạp ,vấn đáp thực hiện nhóm D. Tiến trình tổ chức các hoạt động: 1. OÅn ñònh : 2. Baøi Cuõ : 3. Bài mới : Hoạt động thầy Hoạt động trò Noäi dung Hoạt động 1: * Giới thiệu baøi: -Trong đời sống, ai cũng có tình cảm. Tình cảm đối với cảnh, đối với vật, đối với mọi người. Khi ta có tình cảm dồn nén, chất chứa -Nghe ghi tựa bài vào tập . không nói ra được thì người ta dùng thơ, văn để biểu hiện tình cảm. Loại văn thơ đó gọi là văn thơ biểu cảm. Vậy văn biểu cảm là loại vaên ntn? Chuùng ta cuøng tìm hieåu qua tieát hoïc hoâm nay. Hoạt động 2: Tìm hiểu nhu cầu biểu cảm con người . - Cho HS đọc những câu ca. -Đọc biểu cảm .. Gv: Nguyeãn Traàn Phöông Lan Trang 12 Lop7.net. I)Nhu caàu bieåu caûm vaø vaên bieåu caûm . 1) Nhu caàu bieåu caûm -Khi có tình cảm tốt đẹp,.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Trường THCS Long Thới Tổ : Ngữ văn - 2010 dao SGK. -Mỗi câu ca dao thổ lộ tình -HS dựa vào nội dung của baøi ca dao treân. caûm, caûm xuùc gì? - Người ta thổ lộ tình cảm để -Mong được chia sẻ và đồng cảm. laøm gì? - Khi nào người ta có nhu caàu bieåu caûm? - Người ta biểu cảm bằng phöông tieän naøo? ( Khi vieát thư cho người thân, bạn bè em có thường biểu lộ tình caûm khoâng?) Hoạt động3: Tìm hiểu đặc ñieåm chung cuûa vaên baûn. - Cho HS đọc 2 đoạn văn SGK.. chất chứa, muốn được biểu hiện cho người khác thì người ta có nhu cầu biểu caûm . -Vaên bieåu caûm laø vaên vieát ra nhằm biểu đạt tình cảm -Khi có tình cảm tốt đẹp, ,cảm xúc ,sự đánh giá con chất chứa, muốn biểu hiện người đối với thế giới xung quanh kêu gọi lòng đồng cho người khác cảm . -Thư từ , thơ , văn ( ca hát, cảm nơi người đọc vẽ tranh , đánh đàn , nhảy muùa , thoåi saùo…). -Đọc , thảo luận:. 1.Trực tiếp biểu hiện nỗi - Hai đoạn văn biểu đạt nội nhớ và nhắc lại những kỉ dung gì? nieäm. 2.Bieåu hieän tình caûm gaén bó với quê hương, đất nước.  Chuû yeáu laø boäc tình caûm của người viết . - Tự sự là kể lại sự việc - Noäi dung aáy coù ñaëc ñieåm gì - Taùi hieän laïi khác so với nội dung của - Coøn bieåu caûm trình baøy văn bản tự sự và miêu tả ? caûm xuùc .. - Có người cho rằng tình cảm , caûm xuùc trong vaên baûn bieåu caûm phaûi laø tình caûm , caûm xuùc thaám nhuaàn tö tưởng nhân văn . Qua hai đoạn văn trên , em có tán thành ý kiến đó không ?. Năm học : 2009. * Thaûo luaän : Taùn thaønh vì tình cảm đẹp, vô tư mamg lí tưởng đẹp, giàu tính nhân văn (Yêu con người, thiên nhieân, toå quoác; gheùt thoùi tầm thương, độc ác) mới được mọi người đồng cảm. Ngược lại, những tình cảm nhoû nhoi, ích kæ khoâng neân viết ra vì không ai đồng caûm.. Gv: Nguyeãn Traàn Phöông Lan Trang 13 Lop7.net. 2) Ñaëc ñieåm chung cuûa vaên bieåu caûm : -Văn biểu cảm (văn trữ tình )gổm các thể thơ trữ tình ,ca dao,trữ tình ,tùy bút. -Tình caûm trong vaên bieåu cảm là những tình cảm đẹp thấm nhuần tư tưởng nhân văn ( Yêu con người , yêu thieân nhieân yeâu toå quoác .. .) -Biểu cảm trực tiếp hoặc thông qua biện pháp tự sự, miêu tả để gián tiếp khơi gợi tình caûm ..

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Trường THCS Long Thới - 2010. Tổ : Ngữ văn. Năm học : 2009. * Duøng baøi taäp 6 SBT T39 + Đoạn 1 : Biểu cảm trực để minh hoạ thêm . - Em coù nhaän xeùt gì veà tieáp ( noùi thaúng tình caûm phương thức biểu đạt tình của mình ) Từ ngữ: Thương nhớ ơi , cảm ở hai văn bản trên ? - Thế nào là biểu cảm trực xiết bao mong nhớ các kĩ tiếp ? tìm từ ngữ hình ảnh có niệm . + Đoạn 2: Biểu cảm gián giaù trò ? - Theá naøo laø bieåu caûm giaùn tieáp (khoâng noùi thaúng caûm tiếp ? Chỉ ra những hình ảnh xúc ra) và liên tưởng có giá trị biểu mà thông qua miêu tả tiếng hát trên đài, tiếng hát trong caûm ? taâm hoàn, tieáng haùt cuûa queâ hương đất nước … Gián tiếp * Löu yù HS : Vaên bieåu caûm theå hieän tình yeâu queâ höông chỉ nhầm cho người đọc biết (thường gặp trong tác Phẩm tình cảm của người viết. văn học.) Tình caûm laø noäi dung thoâng tin chuû yeáu cuûa vaên bieåu cảm. Các hình ảnh, sự việc chỉ là phương tiện để biểu -Lắng nghe. caûm (chæ cho hoïc sinh caùc so sánh, ẩn dụ trong các đoạn vaên bieåu caûm) -Lời văn giàu cảm xúc, hình - Vaäy vaên bieåu caûm caàn coù aûnh. - Là văn bản chứa đựng tình lời văn như thế nào ? caûm , caûm xuùc ,…. - Vaên bieåu caûm laø gì? - Thể hiện trong văn bản trữ - Vaên bieåu caûm theå hieän qua tình . - Thường là tình cảm đẹp , những thể loại nào? -Tình cảm trong văn biểu thắm nhuần tư tưởng nhân cảm thường có tính chất ntn văn . ? Cuûng coá : -Văn biểu cảm chứa đựng -Hs nhớ lại kt vừa học trả lời . caùi gì ? -Ngôn ngữ biểu cảm có đặc ñieåm ra sao ? Luyeän taäp. Gv: Nguyeãn Traàn Phöông Lan Trang 14 Lop7.net. II) Luyeän taäp HS sửa theo hướng dẫn của GV.. Baøi taäp 1 :.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Trường THCS Long Thới - 2010 Baøi 1 : So saùnh. Baøi taäp 2 : Chỉ ra nội dung biểu cảm ở hai bài thơ đã học ? Bài tập 3 : Kể các VBBC đã bieát ?. Tổ : Ngữ văn. Năm học : 2009. Đoạn a Không phải văn biểu caûm . HS đọc bài tập 1 +Đoạn a không phải doạn Đoạn b : Biểu cảm . vaên bieåu caûm. +đoạn b là đoạn văn biểu caûm . Baøi taäp 2: Nội dung biểu cảm : lòng Nội dung : Lòng yêu nước , yêu nước , tự hào dân tộc , tự hào dân tộc , khát vọng khuùt voïng thaùi bình , caêm thaùi bình , … gheùt can qua . - Caùc baøi ca dao , hai baøi thô đã học .. Daën doø: -Học ghi nhớ. -Sưu tầm và chép ra giấy 1 số đoạn văn xuôi biểu cảm. -Soạn : Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra và bài ca Côn Sơn . + Xem trước hai văn bản trên. + Trả lời các câu hỏi SGK. Ngày ....tháng ....năm 2009 Duyệt của TBM. Gv: Nguyeãn Traàn Phöông Lan Trang 15 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span>