Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Bài 1 - Tiết 1 : Văn bản : Cổng trường mở ra (Tiếp theo)

<span class='text_page_counter'>(1)</span>TuÇn 01. Cao Minh Anh 1 -–THCS H¹ S¬n. Ngµy: / 8 /2009. Ngµy d¹y : / 8 /2009 Gi¸o viªn : Cao Minh Anh. Ng÷ v¨n. bµI 1. TiÕt 1 :. Văn bản : Cổng trường mở ra lÝ lan A. Mục tiêu cần đạt: Giúp HS : - Cảm nhận và hiểu được những tình cảm thiêng, đẹp đẽ của cha, mẹ đối với con cái. - Thấy được ý nghĩa lớn lao của nhà trường đối với cuộc đời mỗi con người. B. ChuÈn bÞ 1. Gi¸o viªn : So¹n GA, nghiªn cøu SGK vµ nh÷ng t­ liÖu cã liªn quan, giíi thiÖu tËp truyÖn “ Những tấm lòng cao cả ” của nhà văn ý ét - môn - đơ A - mi - xi. 2. Häc sinh : So¹n bµi C. Khởi động 1. KiÓm tra vë so¹n 2. Bµi míi : Giíi thiÖu bµi : MÊy th¸ng nghØ hÌ cña chóng ta tr«i qua nh­ mét giÊc méng. H«m nay đã là ngày khai trường. Những hồi trống khai trường như vang dội, đánh thức những cảm xúc bồi hồi của ngày đầu cắp sách tới trường. Em hãy bộc lộ cùng cả lớp cảm xúc ban đầu ngọt ngµo Êy cña m×nh. D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : Hướng dẫn tìm hiểu chung - GV đọc mẫu, gọi HS đọc diễn cảm tiếp theo. Giọng đọc đầm ấm, sâu lắng thể hiện tâm trạng của một người mẹ trong một đêm chuẩn bị cho con bước vào ngày khai trường đầu tiên. - GV hướng dẫn HS giải thích một số từ khó (SGK, 8). (1) Nhắc lại khái niệm văn bản nhật dụng đã häc ë líp 6? (2) Tãm t¾t néi dung cña v¨n b¶n “ Cæng trường mở ra ” bằng một vài câu ngắn gọn (tác gi¶ viÕt vÒ c¸i g×? vÒ viÖc g×?). Nội dung cần đạt I. T×m hiÓu chung 1. §äc. Hoạt động 2 : Hướng dẫn tìm hiểu chi tiết v¨n b¶n (3) Trong đêm trước ngày khai trường, tâm trạng của người mẹ và người con có gì khác nhau? Điều đó được thể hiện ở những chi tiết nµo?. II. T×m hiÓu chi tiÕt v¨n b¶n. - Người con : Ngủ dễ dàng như uống mộtLop7.net ly. 1. Tâm trạng của người con : Háo hức. 2. Chó thÝch (SGK, 8) 3. V¨n b¶n nhËt dông (cã néi dung liªn quan đến vấn đề người mẹ và nhà trường) 4. Néi dung : V¨n b¶n viÕt vÒ t©m tr¹ng của người mẹ trong đêm không ngủ trước ngày khai trường lần đầu tiên của con..

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Cao Minh Anh 2 -–THCS H¹ S¬n. s÷a, ¨n mét c¸i kÑo, trong lßng kh«ng cã mèi bËn t©m nµo ngoµi chuyÖn ngµy mai thøc dËy cho kịp giờ, háo hức dọn dẹp đồ chơi giúp mẹ tõ chiÒu.  T©m tr¹ng h¸o høc nh­ng v« t­, trÎ con. - Người mẹ : + Kh«ng ngñ ®­îc + ChuÈn bÞ quÇn ¸o míi, cÆp s¸ch míi,… + §¾p mÒn, bu«ng mïng cho con,…  T©m tr¹ng thao thøc vµ håi hép, phÊp pháng suy nghÜ triÒn miªn. (4) Theo em, tại sao người mẹ lại không ngủ ®­îc? - HS thảo luận, trao đổi vì: + Lo l¾ng, chuÈn bÞ cho con. + Phần vì nôn nao nghĩ về ngày khai trường của n¨m x­a cña chÝnh m×nh : cø nh¾m m¾t l¹i lµ mẹ dường như nghe tiếng đọc bài trầm bổng : “ H»ng n¨m, cø vµo cuèi thu… MÑ t«i ©u yÕm n¾m tay t«i dÉn ®i trªn con ®­êng lµng dµi vµ hÑp ”. (5) Trong bài văn, có phải người mẹ đang nói trực tiếp với con không? Theo em người mẹ ®ang t©m sù víi ai? C¸ch viÕt nµy cã t¸c dông g×? (HS kh¸ - giái) - Người mẹ không trực tiếp nói với con hoặc nói với ai cả. Người mẹ nhìn con ngủ, như tâm sù víi con, nh­ng thùc ra lµ ®ang nãi víi chÝnh m×nh, ®ang tù «n l¹i kû niÖm cña riªng m×nh. - T¸c dông : Lµm næi bËt t©m tr¹ng, kh¾c ho¹ ®­îc t©m t­ t×nh c¶m, nh÷ng ®iÒu thÇm kÝn khã nãi b»ng lêi trùc tiÕp. (6) Trong đêm không ngủ, người mẹ đã chăm sãc giÊc ngñ cña con, nhí tíi nh÷ng kû niÖm thân thương về bà ngoại và mái trường xưa. Tất cả cho em hình dung về một người mẹ nh­ thÕ nµo? - Mét lßng v× con. LÊy giÊc ngñ cña con lµm niÒm vui cho mÑ  §øc hy sinh thÇm lÆng cña người mẹ. - Yêu thương người thân : Nhớ thương bà ngo¹i. - Nhớ thương, yêu quý mái trường xưa. - Tin tưởng ở tương lai của con cái. (7) Người mẹ nghĩ về vai trò của toàn xã hội Lop7.net đối với giáo dục thế hệ trẻ. Em thử suy nghĩ. nh­ng thanh th¶n, nhÑ nhµng, v« t­.. 2. Tâm trạng của người mẹ : Thao thức kh«ng ngñ, phÊp pháng suy nghÜ triÒn miªn.. - Nôn nao nghĩ về ngày khai trường năm x­a cña chÝnh m×nh.. - ThÓ hiÖn : §øc hy sinh thÇm lÆng cña mÑ vì sự tiến bộ của con cái, tin tưởng ở tương lai cña con.. 3. C¶m nghÜ cña mÑ vÒ gi¸o dôc trong nhµ trường.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Cao Minh Anh 3 -–THCS H¹ S¬n. xem c©u v¨n nµo trong bµi nãi lªn tÇm quan trọng của nhà trường đối với thế hệ trẻ? - Vai trò của nhà trường đối với cuộc sống, đối với mỗi con người : “ Mỗi sai lầm trong giáo dục sẽ ảnh hưởng đến cả một thế hệ mai sau, và sai lÇm mét li cã thÓ ®­a thÕ hÖ Êy ®i chÖch c¶ hµng dÆm sau nµy ”. (8) Cái thế giới mà người mẹ đã bước vào sau cánh cổng trường được nhắc lại ở cuối bài “ Đi đi con, hãy can đảm lên, thế giới này là của con, bước qua cánh cổng trường là một thế giới kỳ diệu sẽ mở ra ”. Em đã học qua lớp 1, bây giê em hiÓu thÕ giíi kú diÖu Êy lµ g×? (th¶o luËn) - Thế giới kỳ diệu đó là : + TG tri thøc + TG t×nh c¶m + TG t×nh b¹n + TG t×nh thÇy – trß + TG của đạo đức – lí tưởng Hoạt động 3 : Tìm hiểu ý nghĩa văn bản (9) Nh­ nh÷ng dßng nhËt ký t©m t×nh, nhá nhÑ vµ s©u l¾ng, em c¶m nhËn ®­îc g× qua bµi viÕt nµy? - Tình mẫu tử cao đẹp - Vai trò to lớn của gia đình, nhà trường đối với cuộc sống của mỗi con người. (10) Nh÷ng kû niÖm s©u s¾c nµo thøc dËy trong em khi đọc văn bản “ Cổng trường mở ra ”? - Nhớ về thời thơ ấu đến trường - Nhí líp häc, b¹n bÒ, c« gi¸o - Nhí sù ch¨m sãc ©n cÇn cña mÑ,… Hoạt động 4 : Hướng dẫn luyện tập - BT sè 1 : T¸n thµnh. V× : T©m tr¹ng h¸o høc tươi mới, bỡ ngỡ trước ngôi trường mới, bạn bè, thầy cô, sự rung cảm đầu tiên đối với mỗi người.. - Nhà trường là môi trường giáo dục con người toàn diện, phù hợp với yêu cầu của x· héi.. III. Tæng kÕt (SGK, tr9). - Tình mẫu tử cao đẹp - Vai trò to lớn của gia đình, nhà trường đối với cuộc sống của mỗi con người.. IV. LuyÖn tËp. E. DÆn dß - Bµi tËp vÒ nhµ : BT2 (SGK, 9) - Đọc thêm bài “ Trường học ” - So¹n bµi “ MÑ t«i ”. --------------------------------------------------------------------------------------------------------. TuÇn 01. Lop7.net. Ngµy: / 8 /2009 Ngµy d¹y : / 8 /2009 Gi¸o viªn : Cao Minh Anh.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Cao Minh Anh 4 -–THCS H¹ S¬n. bµI 1. Ng÷ v¨n. V¨n b¶n. TiÕt 2 :. : MÑ t«i. ét - môn - đô A - mi - xi A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Cảm nhận và hiểu được những tình cảm thiêng, đẹp đẽ của cha, mẹ đối với con cái. - Giáo dục tình cảm kính yêu của con cái đối với cha mẹ. B. ChuÈn bÞ 1. Gi¸o viªn : So¹n GA, giíi thiÖu tËp truyÖn “ Nh÷ng tÊm lßng cao c¶ ” 2. Häc sinh : So¹n bµi C. Khởi động 1. KiÓm tra bµi cò : Bµi viÕt chñ yÕu tËp trung vµo t©m tr¹ng thao thøc tr»n träc kh«ng ngñ ®­îc của người mẹ. Theo em, tại sao người mẹ lạ không ngủ được? 2. Bài mới : Giới thiệu bài : Một nhà văn Nga đã nói : Có một người mà cả cuộc đời ta thiếu nợ. Đó là người mẹ. Câu nói là một sự tổng kết đúng đắn, sâu sắc. Trong cuộc đời mỗi chúng ta, người mẹ có vị trí và ý nghĩa hết sức lớn lao, thiêng liêng và cao cả. Nhưng không phải lúc nào ta cũng ý thức hết điều đó. Chỉ đến khi mắc lỗi lầm, ta mới nhận ra tất cả. Bài văn “ Mẹ tôi ” sẽ cho ta mét bµi häc nh­ thÕ. D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : Hướng dẫn tìm hiểu chung - GV đọc và hướng dẫn cách đọc : Đọc chậm rãi, rõ rµng. Giäng tha thiÕt nh­ng nghiªm nghÞ. - HS quan s¸t phÇn * trong chó thÝch vµ giíi thiÖu đôi nét về nhà văn A – mi - xi - GV hướng dẫn HS tìm hiểu chú thích (SGK, 11) Hoạt động 2 : Hướng dẫn tìm hiểu chi tiết (1) Tại sao nội dung văn bản là một bức thư người bố gửi cho con, nhưng nhan đề lại lấy tên là “ Mẹ tôi ”? (Hình như giữa nội dung và nhan đề không phù hîp?) (HS kh¸ - giái) - Nhan đề là do tác giả đặt - Tuy lµ bµ mÑ kh«ng xuÊt hiÖn trùc tiÕp trong c©u chuyện, nhưng đó lại là tiêu điểm mà các nhân vật và chi tiết đều hướng tới để làm sáng tỏ. - Điểm nhìn ở đấy xuất phát từ người bố. Qua cái nhìn của người bố mà thấy hình ảnh và phẩm chất của người mẹ. (2) Theo em, tại sao người bố không nói trực tiếp với En - ri -c« mµ l¹i viÕt th­? (HS kh¸ - giái) - Bộc lộ được tình cảm sâu sắc, tế nhị, kín đáo. - Nói riêng cho người mắc lỗi biết mà không làm người mắc lỗi mất lòng tự trọng. Lop7.net. Nội dung cần đạt I. T×m hiÓu chung 1. §äc 2. T¸c gi¶ (1846 – 1908) - Nhµ v¨n I – ta – li –a 3. Chó thÝch (SGK, tr 11) 4. V¨n b¶n nhËt dông II. T×m hiÓu chi tiÕt t¸c phÈm 1. Nhan đề thể hiện : - Nhân vật trung tâm là người mẹ. - Tính khách quan của người nói. - Thái độ, tình cảm của người kể.. 2. H×nh thøc viÕt th­ - Vừa tế nhị, kín đáo, vừa không làm người mắc lỗi mất lòng tự trọng..

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Cao Minh Anh 5 -–THCS H¹ S¬n. (3) Nguyên nhân nào khiến người bố viết thư để c¶nh c¸o En - ri - c«? - En - ri - cô nhỡ thốt ra một lời thiếu lễ độ với mẹ khi cô giáo đến thăm. (4) Thái độ của người bố đối với En - ri - cô qua bức thư là thái độ như thế nào? Dựa vào đâu mà em biết được? Lý do gì đã khiến ông có thái độ ấy? - Thái độ buồn bã, tức giận. - C¨n cø : + ViÖc nh­ thÕ con kh«ng ®­îc t¸i ph¹m n÷a. + Sù hçn l¸o cña con nh­ mét nh¸t dao ®©m vµo tim bè vËy. + Thật đáng xấu hổ và nhục nhã cho kẻ nào chà đạp lên tình yêu thương đó. + Con phải xin lỗi mẹ, cầu xin mẹ hôn con để cho chiÕc h«n Êy xo¸ ®i c¸i dÊu vÕt vong ©n béi nghÜa. + Bố rất yêu con… trong một thời gian con đừng hôn bố. Bố sẽ không thể vui lòng đáp lại cái hôn của con ®­îc. - Lý do : + V× En – ri – c« v« lÔ víi mÑ. + Vì người cha hết lòng yêu thương con. + Người cha có tình cảm yêu ghét rõ ràng. (5) Em hiÓu thÕ nµo vÒ t×nh c¶m thiªng liªng trong lời nhắn nhủ sau đây của người cha : “ Con h·y nhớ rằng tình yêu thương, kính trọng cha mẹ là tình c¶m thiªng liªng h¬n c¶ ”. - Tình cảm tốt đẹp đáng tôn thờ là tình cảm thiêng liªng. - Trong nhiều tình cảm cao quý, tình yêu thương, kÝnh träng cha mÑ lµ thiªng liªng h¬n c¶. (6) Qua bøc th­, em thÊy mÑ cña En – ri – c« lµ người như thế nào? Tìm những chi tiết trong truyện thể hiện điều đó? - Hết lòng yêu thương con : + Việc làm : mẹ đã thức suốt đêm… khóc nức nở khi ngÜ r»ng cã thÓ mÊt con. + Sẵn sàng bỏ cả một năm hạnh phúc để tránh cho con một giờ đau đớn,… đi ăn xin để nuôi con,… hi sinh tính mạng để cứu sống con. + DÞu dµng vµ hiÒn hËu + Người mẹ là chỗ dựa tình cảm ngay cả khi con trưởng thành, khôn lớn.  Một người mẹ tuyệt vời đáng để chúng ta kính träng, t«n thê. (7) Đọc xong bức thư này, En - ri - cô đã rất “ xúc động ”. Theo em, điều gì đã khiến En - ri - cô xúc động đến như vậy? (Thảo luận nhóm : 1 phút) a. V× bè gîi l¹i nh÷ng kû niÖm gi÷a mÑ vµ En - ri Lop7.net. 3. Thái độ và lời nhắn nhủ của người bố - Thái độ buồn bã, tức giận, nghiêm khắc vì một lời nói thiếu lễ độ của En - ri - cô với mẹ khi cô giáo đến thăm, vì người cha hết lòng yêu thương con.. - Nhắn nhủ : Phải biết yêu thương, kính träng cha mÑ. §ã lµ t×nh c¶m cao quý vµ thiªng liªng.. 4. Hình ảnh người mẹ - HÕt lßng v× con - DÞu dµng vµ hiÒn hËu - Lµ chç dùa t×nh c¶m ngay c¶ khi con trưởng thành, khôn lớn.  Một người mẹ tuyệt vời đáng để chúng ta kÝnh träng, t«n thê..

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Cao Minh Anh 6 -–THCS H¹ S¬n. c«. b. V× En - ri - c« sî bè. c. Vì thái độ kiên quyết và nghiêm khắc của bố. d. V× nh÷ng lêi nãi ch©n t×nh vµ rÊt s©u s¾c cña bè. e. V× En - ri - c« thÊy xÊu hæ. Hoạt động 3 : Hướng dẫn tìm hiểu ý nghĩa văn III. Tæng kÕt (SGK, tr 12) b¶n (8) Tõ v¨n b¶n “ MÑ t«i ”, em c¶m nhËn nh÷ng ®iÒu sâu sắc nào của tình cảm con người? - HS đọc ghi nhớ (SGK) Hoạt động 4 : Hướng dẫn luyện tập (9) Em biÕt nh÷ng c©u ca dao nµo, nh÷ng bµi h¸t nµo IV. LuyÖn tËp ngîi ca tÊm lßng cha mÑ dµnh cho con c¸i, con c¸i dµnh cho cha mÑ? NÕu cã thÓ h·y h¸t mét bµi vÒ mÑ mµ em thÝch nhÊt. - HS tù béc lé. E. DÆn dß - BTVN : 1, 2 (SGK, 12) - So¹n bµi : Tõ ghÐp. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------TuÇn 01 Ngµy: / 8 /2009 Ngµy d¹y : / 8 /2009 Gi¸o viªn : Cao Minh Anh bµI 1. Ng÷ v¨n TiÕng viÖt :. TiÕt 3. Tõ ghÐp. A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Nắm được cấu tạo của hai loại từ ghép : Từ ghép chính phụ và từ ghép đẳng lập. - HiÓu ®­îc nghÜa cña c¸c lo¹i tõ ghÐp. - Ph¸t hiÖn vµ sö dông linh ho¹t hai lo¹i tõ ghÐp trong khi nãi vµ viÕt B. ChuÈn bÞ 1. Giáo viên : Soạn GA, đọc kỹ phần II (SGK, 13, 14, 15) 2. Häc sinh : So¹n bµi, xem l¹i bµi tõ ghÐp ë líp 6. C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bài mới : ở lớp 6 em đã học về từ ghép – hãy nhắc lại về từ ghép? Cho VD? D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : Hướng dẫn nhận diện cách cÊu t¹o vµ ý nghÜa cña tõ ghÐp chÝnh phô - Quan s¸t phÇn I (SGK, 13) vµ vd mµ GV ®­a thªm, tõ “ cµ chua ” Lop7.net. Nội dung cần đạt I. C¸c lo¹i tõ ghÐp * VÝ dô : TGCP  TiÕng chÝnh + tiÕng phô - bµ ngo¹i  bµ + ngo¹i.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Cao Minh Anh 7 -–THCS H¹ S¬n. (1) Trong ba tõ ghÐp trªn, tiÕng nµo lµ tiÕng chÝnh, tiÕng nµo lµ tiÕng phô? Em cã nhËn xÐt g× vÒ vÞ trÝ cña hai tiÕng chÝnh vµ phô trong tõ? TiÕng chÝnh + TiÕng phô - bµ ngo¹i  bµ + ngo¹i - th¬m phøc  th¬m + phøc - cµ chua  cµ + chua   nghÜa chung ph©n lo¹i nhá chØ lo¹i lín nghÜa lín + TiÕng chÝnh + TiÕng phô bæ sung nghÜa cho tiÕng chÝnh + Vị trí : Tiếng chính đứng trước tiếng phụ. (2) C¸c tiÕng cã hai tõ ghÐp : quÇn ¸o, trÇm bæng, cã ph©n ra tiÕng chÝnh, tiÕng phô kh«ng? + Không – ghép đẳng lập. - th¬m phøc  th¬m + phøc - cµ chua  cµ + chua   nghÜa ph©n chung lo¹i chØ nhá lo¹i nghÜa lín lín. (3) Cã mÊy lo¹i tõ ghÐp? ThÕ nµo lµ TG chÝnh phụ – TG đẳng lập? + HS đọc to ghi nhớ trong SGK. Cã hai lo¹i tõ ghÐp : - TG chÝnh phô - TG đẳng lập * Ghi nhí (SGK) II. NghÜa cña tõ ghÐp. Hoạt động 2 : (4) So s¸nh nghÜa cña tõ “ bµ ngo¹i ” víi nghÜa cña tõ “ bµ ”, nghÜa cña tõ “ th¬m phøc ” víi nghÜa cña tõ “ th¬m ”, nghÜa cña tõ “ cµ chua ” víi nghÜa cña tõ “ cµ ”. - NghÜa cña tõ “ bµ ngo¹i ” hÑp h¬n nghÜa cña tõ “ bµ ”. - TiÕng chÝnh cã nghÜa chØ lo¹i lín, kh¸i qu¸t. - TiÕng phô ph©n lo¹i nghÜa cña tiÕng chÝnh thµnh nghÜa nhá h¬n. - NghÜa cña TGCP hÑp h¬n nghÜa cña tiÕng (5) Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÜa cña TGCP? chÝnh. * GV l­u ý : Kh«ng nªn tõ nghÜa cña tiÕng phô để suy luận một cách máy móc và hiểu sai nghĩa đích thực của TGCP. * Qs phÇn I2 (SGK, 14) vµ vd GV ®­a thªm tõ “ s¾t son ” (6) C¸c tiÕng trong ba tõ “ quÇn ¸o ”, “ trÇm bæng ”, “ s¾t son ” cã ph©n ra tiÕng chÝnh, tiÕng phô kh«ng? - 3 tõ kh«ng ph©n ra tiÕng chÝnh, tiÕng phô, c¸c tiếng bình đẳng về mặt ngữ pháp. - QuÇn ¸o  quÇn + ¸o - TrÇm bæng  trÇm + bæng - S¾t son  S¾t + son (7) Em hiểu thế nào là qhệ bình đẳng về mặt Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Cao Minh Anh 8 -–THCS H¹ S¬n. ng÷ ph¸p? (HS giái) - Kh«ng cã tiÕng chÝnh, tiÕng phô. - Các tiếng có thể tách ra thành những từ độc lËp. (8) So s¸nh nghÜa cña tõ “ quÇn ¸o ” víi nghÜa cña tõ “ quÇn ”, “ ¸o ”; nghÜa cña tõ “ trÇm bæng” víi nghÜa cña tõ “ trÇm ” vµ “ bæng ”? - Quần : loại trang phục có hai ống dùng để che phần dưới cơ thể. - áo : loại trang phục dùng để che phần trên cña c¬ thÓ.  QuÇn ¸o : ChØ trang phôc nãi chung cña con người. (9) Từ đó, em rút ra nhận xét gì về nghĩa của TG§L? (10) Em hiÓu nghÜa cña tõ “ s¾t son ” ntn? (HS kh¸ - giái) - “ Sắt son ” : tình cảm, ý chí trước sau như mét.  GV l­u ý cho HS : - Các tiếng trong TGĐL hoặc đồng nghĩa, hoặc tr¸i nghÜa hoÆc cïng chØ nh÷ng sù vËt, hiÖn tượng gần gũi. - NghÜa cña tõ “ s¾t son ” ®­îc chuyÓn tõ trường nghĩa chỉ sự vật sang trường nghĩa chỉ tính chất (gang thép, mực tước, gương mẫu,…) Hoạt động 3 : Hướng dẫn luyện tập BT1 : H® nhãm (2 bµn) - TGCP : xanh ngắt, nhà máy, nhà ăn, cười nụ. - TGĐL : suy nghĩ, chài lưới, cây cỏ, đầu đuôi. BT2 (15) (H® c¸ nh©n) - bót ch× - m­a rµo - thước nhựa - làm vườn BT3 (15) (H® líp) Nói non ham thÝch xinh đẹp s«ng muèn x¾n. -NghÜa cña TG§L cã tÝnh hîp nghÜa, kh¸i qu¸t h¬n nghÜa cña c¸c tiÕng t¹o nªn nã.. * Ghi nhí (SGK) III. LuyÖn tËp. E. DÆn dß - BTVN : 2, 3, 4 (15, 16) - So¹n bµi : Liªn kÕt trong v¨n b¶n. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------TuÇn 01 Ngµy: / 8 /2009 Ngµy d¹y : / 8 /2009 Gi¸o viªn : Cao Minh Anh Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Ng÷ v¨n. bµI 1. Cao Minh Anh 9 -–THCS H¹ S¬n. TiÕt 4 :. TËp lµm v¨n : Liªn. kÕt trong v¨n b¶n. A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS thÊy : - Muốn đạt được mục đích giao tiếp thì văn bản phải có tính liên kết. Sự liên kết ấy cần thể hiện ë c¶ hai mÆt : h×nh thøc ng«n ng÷ vµ néi dung ý nghÜa - Cần vận dụng những kiến thức đã học để xây dựng được những văn bản có tính liên kết B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, tµi liÖu tham kh¶o. 2. HS : Đọc kỹ và trả lời các câu hỏi trước ở nhà. C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh. 2. Bµi míi : “ V¨n b¶n lµ c¸c t¸c phÈm v¨n häc vµ v¨n kiÖn ghi b»ng giÊy tê cã v¨n b¶n h¼n hoi ” (Tõ ®iÓn H¸n ViÖt – Phan V¨n C¸c ) TÝnh chÊt v¨n b¶n : VB lµ mét thÓ thèng nhÊt vµ trän vÑn vÒ néi dung ý nghÜa, hoµn chØnh vÒ h×nh thøc. D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Nội dung cần đạt Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : Hướng dẫn tìm hiểu tính liên I. Liên kết và phương tiện liên kết trong kÕt trong v¨n b¶n v¨n b¶n * Gọi một HS đọc phần 1a (SGK, 17) 1. TÝnh liªn kÕt cña v¨n b¶n (1) Theo em, nÕu bè cña En – ri – c« chØ viÕt a. VÝ dô 1a (SGK, 17) mấy câu đó thì En – ri – cô có thể hiểu điều bè nãi ch­a? - Ch­a hiÓu ®iÒu bè muèn nãi (2) NÕu En – ri – c« ch­a hiÓu bè th× h·y cho biết lý do nào trong các lý do kể dưới đây : a. Vì có câu văn viết chưa đúng ngữ pháp. b. V× cã c©u v¨n néi dung ch­a thËt râ rµng. c. V× gi÷a c¸c c©u ch­a cã sù liªn kÕt.  §¸p ¸n : c (3) VËy muèn cho ®o¹n v¨n cã thÓ hiÓu ®­îc b. NhËn xÐt : th× nã ph¶i cã tÝnh chÊt g×? - LK lµ mét trong nh÷ng tÝnh chÊt quan - §o¹n v¨n ph¶i cã tÝnh liªn kÕt vÒ néi dung ý träng nhÊt cña VB, lµm cho VB trë nªn cã ý nghÜa vµ h×nh thøc nghÖt thuËt. nghÜa, dÔ hiÓu. - Câu văn chính xác, rõ ràng, đúng ngữ pháp.  GV : liªn kÕt nghÜa lµ g¾n liÒn víi nhau, g¾n chÆt víi nhau. Một trăm đốt tre  cây tre C©u, ®o¹n liªn kÕt v¨n b¶n 2. Phương tiện LK trong VB Hoạt động 3 : Hướng dẫn tìm hiểu phương tiện - Liên kết về ND, YN liªn kÕt trong v¨n b¶n + C¸c ý (4) §o¹n v¨n 1a thiÕu sù liªn kÕt vÒ ND. + DiÔn biÕn, t×nh tiÕt Em hãy sửa lại đoạn văn đó để En – ri – cô hiểu + Các nhân vật Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Cao Minh Anh10 -–THCS H¹ S¬n. ®­îc ý nghÜa cña bè?. + Kh«ng gian, thêi gian, t©m tr¹ng. -… viÖc nh­ thÕ kh«ng bao giê con ®­îc t¸i ph¹m n÷a. En – ri – c« ¹! Sù hçn l¸o cña con nh­ mét nh¸t dao ®©m vµo tim bè vËy. * LK vÒ mÆt ND, YN : GV : - C¸c ý víi nhau, c¸c ý víi cña VB ph¶i g¾n liÒn víi nhau. - C¸c diÔn biÕn, t×nh tiÕt cña c©u chuyÖn ph¶i g¾n liÒn víi cèt truyÖn - C¸c nh©n vËt. - LK vÒ h×nh thøc ng«n ng÷ : tõ, c©u, côm - Kh«ng gian, thêi gian vµ t©m tr¹ng nh©n vËt. tõ,… (5) §äc ®o¹n v¨n vµ cho biÕt sù thiÕu liªn kÕt giữa các câu văn? (Đối chiếu VB “ Cổng trường më ra ”) ?. - Kh«ng râ rµng vÒ mÆt thêi gian. - Nhầm chữ con thành chữ đứa trẻ.  §o¹n v¨n rêi r¹c. GV : Sù LK tõ, c©u, ®o¹n v¨n trong VB gäi lµ sù LK vÒ h×nh thøc NT. - Dùng từ ngữ để LK : + Trình tự, phương diện, sự bổ sung. + ý tæng kÕt, kh¸i qu¸t sù viÖc. + ý tương phản, đối lập. * Ghi nhí (SGK, 18) + Sự thay thế (các đại từ) - Dùng câu để LK : II. LuyÖn tËp * Gọi HS đọc ghi nhớ (SGK, 18) Hoạt động 4 : Hướng dẫn luyện tập BT1, 2 (18, 19) * BT1 (18) Gîi ý : 1 - 4 - 2- 5 - 3 * BT2 (19) - VÒ h×nh thøc ®o¹n v¨n, c¸c c©u v¨n nµy cã vÎ rÊt LK. - Nh­ng xÐt vÒ ND, YN th× kh«ng cã sù LK Bëi v× mçi c©u v¨n cã mét ý kh¸c nhau kh«ng liªn quan, g¾n chÆt víi nhau. E. DÆn dß - BTVN : 3, 4, 5 (19) - So¹n bµi : Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª. ---***--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------TuÇn 02 Ngµy: / 8 /2009 Ngµy d¹y : / 8 /2009 Gi¸o viªn : Cao Minh Anh Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Cao Minh Anh11 -–THCS H¹ S¬n. bµI 2. Ng÷ v¨n. TiÕt 5-6. Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª. V¨n b¶n :. Kh¸nh Hoµi A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - ThÊy ®­îc nh÷ng t×nh c¶m ch©n thµnh, s©u nÆng cña hai anh em trong c©u chuyÖn. - Cảm nhận được nỗi đau đớn, xót xa của những bạn nhỏ chẳng may gặp cảnh gia đình bất hạnh. - Biết thông cảm và chia sẻ với những người bạn ấy. - Thấy được cái hay của truyện là ở cách kể rất chân thật và cảm động. B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, tµi liÖu tham kh¶o. 2. HS : So¹n bµi. C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Nội dung cần đạt Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : Hướng dẫn tìm hiểu chung I. T×m hiÓu chung * GV đọc + HS đọc liên tiếp đến hết tác phẩm 1. §äc vµ tãm t¾t Yªu cÇu HS tãm t¾t ng¾n gän ND ( kho¶ng 5, 7 c©u) - Thµnh. và Thủy là hai anh em hết mực yêu thương nhau nhưnh lại phải chia tay nhau vì bố mẹ họ ly dị. Trước khi chia tay, hai anh em chia đồ chơi cho nhau. Thành nhường hết đồ chơi cho em. Hai anh em còn đến trường để Thủy chia tay với cô giáo và bạn bè. Cô giáo tặng Thñy mét quyÓn sæ vµ mét chiÕc bót m¸y n¾p vµng nhưng em không dám nhận vì “ Mẹ đã bảo sắm cho em một thúng hoa quả để ra chợ ngồi bán ”. Hướng dẫn HS tìm hiểu chú thích.. 2. V¨n b¶n nhËt dông ThÓ lo¹i truyÖn ng¾n 3. Bè côc. (1) Có ba sự việc được lần lượt kể trong cuộc chia tay nµy : Chia tay bóp bª Chia tay líp häc Chia tay anh em Hãy xác định các đoạn văn tương ứng?. - Đoạn 1 : Từ đầu đến “ nước mắt ứa ra ” - Đoạn 2 : Tiếp theo đến “ nắng vẫn vàng ươm trïm lªn c¶nh vËt ” - Đoạn 3 : Tiếp theo đến hết. Hoạt động 2 : Hướng dẫn tìm hiểu chi tiết v¨n b¶n (2) VB lµ mét truyÖn ng¾n. TruyÖn kÓ vÒ viÖc g×? Ai lµ nh©n vËt chÝnh? V× sao em biÕt?. Lop7.net. II. T×m hiÓu chi tiÕt v¨n b¶n 1. ND cña truyÖn.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Cao Minh Anh12 -–THCS H¹ S¬n. - Sv chÝnh : Cuéc chia tay cña hai anh em ruét khi gia đình tan vỡ. - Nv chÝnh : Thµnh vµ Thñy. V× mäi viÖc cña câu chuyện đều có sự tham gia của hai anh em. (3) Bè mÑ ly h«n, Thµnh vµ Thñy ph¶i chia tay nhau.. - T×nh anh em cña Thµnh vµ Thñy + Rất mực gần gũi, thương yêu, chia sẻ và quan t©m tíi nhau.. C©u chuyÖn diÔn t¶ s©u s¾c t×nh c¶m trong s¸ng cña hai anh em trước cuộc chia tay. Em hãy tìm các chi tiết trong truyện để thấy hai anh em Thành và Thủy rất mực yêu thương, gần gũi, chia sẻ và quan tâm tới nhau ?. - Thủy mang kim chỉ ra tận sân vận động vá áo cho anh. - Thµnh gióp em m×nh häc. - Chiều nào Thành cũng đón em đi học về, vừa ®i võa nãi chuyÖn. - Thành nhường hết đồ chơi cho em, nhưng Thủy lại nhường cho anh con vệ sĩ. (4) Lời nói và hành động của Thủy khi thấy anh chia. + Cảnh chia đồ chơi nói lên một cách tuyệt đẹp tình anh em thắm thiết.. hai con bóp bª vÖ sÜ vµ em nhá ra hai bªn cã g× m©u thuẫn? Theo em có cách gì để giải quyết được mâu thuÉn?. - Thñy rÊt giËn d÷ kh«ng muèn chia rÏ hai con bóp bª. Em tru trÐo lªn : “ Sao anh ¸c thÕ ”. Sau lại thương anh, Thủy sợ đêm không có con vệ sĩ canh giÊc ngñ cho anh. - Muèn gi¶i quyÕt m©u thuÉn, chØ cßn c¸ch gia đình Thủy – Thành phải đoàn tụ, hai anh em kh«ng ph¶i chia tay. (5) Kết thúc truyện, Thủy đã lựa chọn cách giải quyết ntn? Chi tiÕt nµy gîi lªn trong em nh÷ng suy nghÜ vµ t×nh c¶m g×?. + Thủy giàu lòng vị tha, rất thương anh, thương những con búp bê.. - Thủy để con em nhỏ lại bên con vệ sĩ để chúng kh«ng bao giê xa nhau. - Thủy rất giàu lòng vị tha, rất thương anh, thương những con búp bê, thà mình chịu chia lìa chứ không để búp bê phải chia tay, thà mình chịu thiệt thòi để anh luôn có con vệ sĩ canh giÊc ngñ ®­îc ngon lµnh. - Nhắc nhở những người làm cha làm mẹ : Cuộc chia tay cña c¸c em nhá lµ v« lý, lµ kh«ng nªn + C¶nh chia tay líp häc có, không nên để nó xảy ra. - ThÓ hiÖn kh¸t khao ch¸y báng cña tuæi th¬ : tuæi th¬ ph¶i ®­îc h¹nh phóc. (6) Sau khi chia đồ chơi, Thành dẫn em đến trường để Thñy chia tay víi c« gi¸o vµ c¸c b¹n. Chi tiÕt nµo trong cuéc chia tay cña Thñy víi líp häc khiÕn c« gi¸o ph¶i bµng hoµng?. + Phª ph¸n nh÷ng bËc cha mÑ thiÕu tr¸ch - Thñy nãi : “ MÑ b¶o sÏ s¾m cho em mét thóng nhiÖm víi con c¸i. hoa quả để ra chợ bán ”. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Cao Minh Anh13 -–THCS H¹ S¬n. - Cô giáo bàng hoàng, chua xót. Thủy thật đáng thương. Bố mẹ Thủy thật vô tình. (7) Thành dắt em ra khỏi cổng trường và “ kinh ngạc thấy mọi người vẫn đi lại bình thường và nắng vẫn vàng ­¬m trïm lªn c¶nh vËt ”. Em h·y gi¶i thÝch t¹i sao Thµnh l¹i cã t©m tr¹ng nh­ vËy?.  GV : Đây là tình huống trớ trêu, đối chọi giữa nội.  Nçi ®au xãt, t©m tr¹ng thÊt väng, b¬ v¬, l¹c lâng cña Thµnh.. t©m vµ ngo¹i c¶nh. Còng lµ diÔn biÕn t©m lÝ ®­îc t¸c gi¶ miêu tả rất hài hoà. NT miêu tả thiên nhiên, tạo vật đẹp đẽ, vô tư, bình thản trước cảnh ngộ bất hạnh của con người làm tăng thêm nỗi buồn sâu thẳm, trạng thái thất väng, b¬ v¬, l¹c lâng cña nh©n vËt trong truyÖn vµ nh­ một lời nhắc khẽ : mỗi người hãy lắng nghe và chú ý đến những gì đang diễn ra quanh ta, để san sẻ nỗi đau cùng đồng loại. Không nên sống dửng dưng, vô tình.. (8) Qua c©u chuyÖn nµy, theo em th× t¸c gi¶ muèn nh¾n nhñ ®iÒu g×?. - Tình cảm của gia đình, hạnh phúc của gia đình vô cùng quý giá và quan trọng. Mọi người hãy cè g¾ng b¶o vÖ vµ gi÷ g×n, kh«ng nªn v× bÊt cø lý do nào để làm tổn hại đến những tình cảm tự nhiªn, trong s¸ng Êy, lµm tan vì h¹nh phóc gia đình. (9) §Ó thùc hiÖn ®­îc lêi nh¾n nhñ trªn, t¸c gi¶ đã sử dụng những hình thức NT nào?. - Th¶o luËn - Ngôi kể thứ nhất : người xưng “ tôi ” là Thành, là. người chứng kiến các việc xảy ra.  T¸c dông : gióp t¸c gi¶ thÓ hiÖn s©u s¾c t×nh c¶m, tâm trạng của nhan vật, nhất là nỗi lòng của người kÓ, mang tÝnh ch©n thùc vµ thuyÕt phôc cao. - H×nh ¶nh Èn dô “ Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bê ”. Những con búp bê vốn là đồ chơi của tuổi nhỏ thường gợi lên TG trẻ em với sự ngộ nghĩnh, trong s¸ng, ng©y th¬, v« téi. Tªn truyÖn gîi ra t×nh huèng buộc người đọc phải theo dõi và góp phần thể hiện ý đồ tư tưởng của người viết. - C¸ch kÓ b»ng sù miªu t¶ c¶nh vËt xung quanh vµ c¸ch kÓ b»ng NT miªu t¶ t©m lý nh©n vËt ( nh©n vËt Thµnh). Lêi kÓ ch©n thµnh, gi¶n dÞ, phï hîp t©m tr¹ng nh©n vËt nªn cã søc truyÒn c¶m.. - Nhan đề gợi ra tình huống buộc người đọc phải theo dõi, góp phần thể hiện ý đồ tư tưởng của người viết. - C¸ch kÓ : miªu t¶ c¶nh vËt xung quanh, miªu t¶ t©m lý nh©n vËt. Lêi kÓ ch©n thµnh, gi¶n dÞ. III.Tæng kÕt (SGK, 27) IV. LuyÖn tËp. Hoạt động 4 : Hướng dẫn luyện tập (?) Phương thức biểu đạt? Tự sự + miêu tả + biÓu c¶m.. E/ DÆn dß: - Đọc diễn cảm một đoạn mà em thích nhất. Tìm nội dung , NT của dv đó - So¹n : Bè côc v¨n b¶n Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Cao Minh Anh14 -–THCS H¹ S¬n. --------------------------------------------------------. TuÇn 02. ---. -------------------------------------------------------Ngµy: / 8 /2009 Ngµy d¹y : / 8 /2009 Gi¸o viªn : Cao Minh Anh. Ng÷ v¨n. bµI 2. TËp lµm v¨n : Bè. TiÕt 7 côc v¨n b¶n. A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS hiÓu râ : -TÇm quan träng cña bè côc trong v¨n b¶n (VB), cã ý thøc x©y dùng bè côc khi t¹o lËp VB. -XD bè côc rµnh m¹ch, hîp lý. -Bè côc 3 phÇn : Më bµi, th©n bµi, kÕt bµi. B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA. 2. HS : §äc kü bµi ë nhµ C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña HS. 2. Bµi míi : Giíi thiÖu bµi : T¹i sao c¸c thÇy c« gi¸o l¹i ph¶i xÕp chç ngåi cho c¸c HS trong líp? Nếu không sắp xếp như vậy thì dẫn đến hậu quả gì? Khi XDVB cũng như sắp xếp một lớp học cÇn ph¶i cã bè côc râ rµng. D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Nội dung cần đạt Hoạt động của giáo viên – học sinh I. Bè côc vµ nh÷ng yªu cÇu cña bè côc Hoạt động 1 : Hướng dẫn tìm hiểu khái niệm * Gọi HS đọc phần I1 (SGK, 28). Cho HS quan sát trong VB 1. Bè côc cña VB lµ g×? một lá đơn : “ Đơn xin nghỉ học ” a.VÝ dô (1)Lá đơn được sắp xếp theo một trình tự như thế - §¬n xin nghØ häc nµo? - Trình tự sắp xếp một lá đơn : + Tiêu đề + Tên đệm + Tên người nhận, tên người gửi + Lý do + Lêi c¶m ¬n + Ngµy, th¸ng, n¨m + Ký tªn. (2) Theo em, có nên viết tên đơn trước tiêu đề được. không? Hay lời hứa, lời cam đoan viết trước lý do được kh«ng?. - Kh«ng thÓ viÕt nh­ thÕ (3) Văn bản sẽ như thế nào nếu các ý trong đó không ®­îc s¾p xÕp theo trËt tù, theo hÖ thèng?. - VB sẽ không được tiếp nhận, người đọc sẽ kh«ng hiÓu ®­îc. (4) Sù s¾p xÕp ND c¸c phÇn trong VB theo mét tr×nh tù hîp lý ®­îc gäi lµ bè côc. Em h·y cho biÕt : V× sao khi XDVB ph¶i quan t©m tíi bè côc? VD? Lop7.net. b. Ghi nhí 1 (SGK, 30).

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Cao Minh Anh15 -–THCS H¹ S¬n. - Vì một VB có bố cục ành mạch thì VB đó sẽ có hiÖu qu¶ thuyÕt phôc cao? * Gọi HS đọc ghi nhớ 1 (SGK, 30) Hoạt động 2 : Hướng dẫn tìm hiểu các điều kiện để bố cục được rành mạch, hợp lý. *Gọi HS đọc phần I2 (19) (5) Hai câu chuyện trên đã có bố cục chưa? (Bản kể. 2.Nh÷ng yªu cÇu vÒ bè côc trong VB. a. VD 21 (SGK, 29). trong VD gåm mÊy ®o¹n v¨n? C¸c c©u v¨n trong mçi ®o¹n cã tËp trung quanh mét ý chung thèng nhÊt kh«ng? ý cña ®o¹n v¨n nµy vµ ®o¹n v¨n kia cã ph©n biÖt ®­îc víi nhau kh«ng?. - Mçi b¶n kÓ trong VD gåm 2 ®o¹n v¨n - XÐt VB 1: + C¸c c©u v¨n trong mçi ®o¹n liªn hÖ víi nhau thiÕu chÆt chÏ  ch­a tËp trung thÓ hiÖn ®­îc chñ đề : Sự thiếu hiểu biết của ếch. Tính huênh hoang, kiªu ng¹o coi trêi b»ng vung nªn nhËn hËu qu¶ xÊu. + ý cña ®o¹n v¨n 1 vµ ®o¹n v¨n 2 ch­a ph©n biÖt víi nhau. (6) Theo em, nªn s¾p xÕp bè côc cña c©u chuyÖn b. Ghi nhí 2 (SGK, 30) trªn ntn?. - Có thể nhớ lại truyện “ ếch ngồi đáy giếng ” đã häc ë líp 6. (7) Vậy điều kiện để bố cục được rành mạch, hợp lý là g×?. - ND c¸c phÇn, c¸c ®o¹n trong VB ph¶i thèng nhất chặt chẽ với nhau, đồng thời giữa chúng lại cã sù ph©n biÖt r¹ch rßi. - Trình tự xếp đặt các phần, các đoạn phải giúp cho người viết dễ dàng đạt được mục đích giao tiếp đã đặt ra. Hoạt động 3 : Hướng dẫn tìm hiểu các phần cña bè côc (8) H·y nªu nhiÖm vô cña ba phÇn MB< TB, KB trong VB miªu t¶ vµ trong VBTS. - Bè côc 3 phÇn : + MB : Giíi thiÖu t×nh huèng, sù viÖc, c¶nh người,… định tả. + TB : TriÓn khai, ph¸t triÓn ý cña MB.  TS : T×nh tiÕt, diÔn biÕn cña SV  MT : Kh¸i qu¸t  cô thÓ (9) Cã cÇn ph©n biÖt râ rµng nhiÖm vô cña mçi phµn kh«ng? V× sao? - Cã. V× t¹o cho VB mét sù rµnh m¹ch, hîp lý. (10) Cã b¹n nãi r»ng phÇn MB chØ lµ sù tãm t¾t, rót gän cña phÇn TB, cßn KB ch¼ng qua chØ lµ sù Lop7.net. 3. C¸c phÇn cña bè côc - Bè côc 3 phÇn : + Më bµi + Th©n bµi + KÕt bµi.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Cao Minh Anh16 -–THCS H¹ S¬n. lặp lại lần nữa của MB. Nói hư vậy có đúng kh«ng? V× sao? - Không đúng. Vì MB có nhiệm vụ dẫn dắt người đọc còn KB lại nâng cao hơn ND của phần TB. (?) B¹n kh¸c l¹i cho r»ng ND chÝnh cña viÖc miªu t¶, tù sù ®­îc dån c¶ vµo phÇn TB nªn MB vµ KB lµ nh÷ng phÇn kh«ng cÇn cÇn thiÕt l¾m. Em cã II. LuyÖn tËp đồng ý với ý kiến đó không? - Không đồng ý - Kh«ng ph¶i VB nµo còng ph¶i b¾t buéc cã bè cục 3 phần. Nhưng ngay trong phần TB của Vb đã chứa đựng phần MB hay KB. Hoạt động 4 : Hướng dẫn luyện tập E. DÆn dß - BTVN : 2 (30) - Chuẩn bị trước bài : Mạch lạc trong VB ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------TuÇn 02 Ngµy: / 8 /2009 Ngµy d¹y : / 8 /2009 Gi¸o viªn : Cao Minh Anh Ng÷ v¨n. bµI 2. TiÕt 8. TËp lµm v¨n : M¹ch l¹c trong v¨n b¶n A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Có những hiểu biết bước đầu về mạch lạc trong VB và sự cần thiết phải làm cho VB có mạch lạc, không đứt đoạn. - Chú ý đến sự mạch lạc trong các bài TLV. - KÕt hîp víi VB “ Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª ” B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, tµi liÖu tham kh¶o 2. HS : §äc kü l¹i VB “ Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª ” vµ t×m hiÓu tÝnh m¹ch l¹c cña VB nµy. C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bài mới : Một VB có bố cục rõ ràng, hợp lý thôi chưa đủ. Một VB hay, rõ ràng, hợp lý còn thể hiÖn ë chç VB cã tÝnh m¹ch l¹c hay kh«ng? D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : Hướng dẫn tìm hiểu khái niệm m¹ch l¹c trong VB * Gọi HS đọc phần I1 (SGK, 31) Lop7.net. Nội dung cần đạt I. M¹ch l¹c vµ nh÷ng yªu cÇu vÒ m¹ch l¹c trong VB.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Cao Minh Anh17 -–THCS H¹ S¬n. (1) Theo nghÜa ®en “ m¹ch l¹c ” cã nghÜa lµ g×? - M¹ch l¹c : M¹ch m¸u trong th©n thÓ. (2) M¹ch l¹c trong VB cã nh÷ng tÝnh chÊt g×? - TÝnh chÊt : + Tr«i ch¶y thµnh dßng, thµnh m¹ch. + TuÇn tù ®i qua kh¾p c¸c phÇn, c¸c ®o¹n trong VB. + Thông suốt, liên tục, không đứt đoạn. (3) Mạch lạc trong VB có thể được định nghĩa ntn? - §Þnh nghÜa : M¹ch l¹c lµ sù tiÕp nèi cña c¸c c©u, c¸c ý theo mét tr×nh tù hîp lý. Hoạt động 2 : Hướng dẫn tìm hiểu các điều kiện để VB có tính mạch lạc? * Gọi HS đọc phần 2a (31) (4) Xác định đề tài và chủ đề của truyện? - §Ò tµi : QuyÒn trÎ em - Chủ đề : Cuộc chia tay của hai anh em ruột ki gia đình tan vỡ. - Nh©n vËt chÝnh : Thµnh vµ Thñy Truyện kể về nhiều sự việc khác nhau nhưng đều bám sát đề tài và chủ đề. * Gọi HS đọc phần 2b (SGK, 22) và trả lời - Các từ ngữ ( chia tay, chia đồ chơi, chia đi,…) anh cho em tất, chẳng muốn chia đôi,… đều tập trung thể hiện chủ đề “ Sự chia tay ”. Nhưng hai con búp bª cña c¸c em, t×nh anh em cña c¸c em th× kh«ng thÓ chia tay. M¹ch v¨n “ Sù chia tay ” lu«n lu«n cã nh÷ng diÔn biÕn míi mÎ qua mçi phÇn, mçi ®o¹n. * Gọi HS đọc phần 2c (SGK, 32) (5) Giữa các đoạn văn trong VB “ Cổng trường mở ra ” dược nối với nhau theo mối liên hệ nào? - MLH : (t), (k), tâm lý (nhớ lại), ý nghĩa (tương đồng, tương phản) * Gọi HS đọc phần GN (SGK, 32) Hoạt động 3 : Hướng dẫn luyện tập BT1 (SGK, 32 – 33) a. TÝnh m¹ch l¹c cña VB “ MÑ t«i ” cña A – mi – xi + Đề tài : Người mẹ. + Chủ đề : Lòng yêu thương và tình cảm sâu nặng của cha mẹ đối với con cái. + Các từ ngữ, các câu : thức suốt đêm quằn quại vì nçi lo sî, khãc nøc në, bá hÕt mét n¨m h¹nh phóc, đi ăn xin, hi sinh tính mạng,… thể hiện chủ đề trên. + C¸c ®o¹n ®­îc LK chÆt chÏ :Më ®Çu lµ lý do viÕt thư. Tiếp theo là sự tức giận của người bố và sự hết lòng vì con của người mẹ, vai trò và tầm Lop7.net quan träng. 1. M¹ch l¹c trong VB. - Lµ sù nèi tiÕp cña c¸c c©u, c¸c ý theo mét tr×nh tù hîp lý.. 2. Các điều kiện để một VB có tính m¹ch l¹c - Các sự việc đều bám sát đề tài, chủ đề, nhân vật chính.. - C¸c phÇn, c¸c ®o¹n, c¸c c©u trong VB ®­îc tiÕp nèi theo mét tr×nh tù râ ràng, hợp lý, trước sau hô ứng nhằm làm cho chủ đề liền mạch. 3.Ghi nhí (SGK, 32) II. LuyÖn tËp.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Cao Minh Anh18 -–THCS H¹ S¬n. của mẹ trong cuộc đời. Người bố yêu cầu con phải cÇu xin sù tha thø cña mÑ. Cuèi cïng lµ h×nh ph¹t của bố đối với con. + C¸c ®o¹n ®­îc nèi víi nhau theo mèi liªn hÖ thêi gian vµ ý nghÜa. b. (SGK, 33) - §Ò tµi thiªn nhiªn - Chủ đề : Sắc vàng trù phú, đầm ấm của làng quê “ vào mùa đông ”, “ giữa ngày mùa ”. - DÉn d¾t theo mét dßng ch¶y hîp lý, phï hîp víi nhận thức của người đọc. + C©u ®Çu giíi thiÖu bao qu¸t vÒ s¾c vµng trong kh«ng gian lµng quª. + Sau đó, tác giả nêu lên các biểu hiện của sắc vµng. + Hai c©u cuèi lµ nhËn xÐt, c¶m xóc vÒ mµu vµng. E. DÆn dß - BTVN : BT 1, 2 (33, 34) - So¹n : + Ca dao, d©n ca +Những câu hát về tình cảm gia đình +Những câu hát về tình yêu quê hương, đất nước, con người.. ---------------------------------------------------TuÇn 03. Ngµy: / 8 /2009 Ngµy d¹y : / 9 /2009 Gi¸o viªn : Cao Minh Anh Ng÷ v¨n. bµI 3. TiÕt 9. Ca dao – d©n ca. V¨n b¶n : Nh÷ng. c©u h¸t về tình cảm gia đình cảm gia đình A. Mục tiêu cần đạt : - HiÓu kh¸i niÖm CD, DC - N¾m ®­îc ND, YN vµ mét sè h×nh thøc NT tiªu biÓu cña CD, DC qua nh÷ng bµi ca thuộc chủ đề tình cảm gia đình và chủ đề tình yêu quê hương, đất nước, con người. - Thuéc nh÷ng bµi ca, trong hai v¨n b¶n vµ biÕt thªm mét sè bµi ca thu«c hÖ thèng cña chóng. B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, cuèn “ Tôc ng÷, ca dao VN ” (M· Giang L©n) 2. HS : So¹n bµi, häc thuéc c¸c bµi ca dao. C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Cao Minh Anh19 -–THCS H¹ S¬n. 2. Bµi míi : Giíi thiÖu bµi : Trong kho tµng ca dao VN, nh÷ng bµi ca dao vÒ t×nh c¶m gia đình chiếm khối lượng khá phong phú, diễn tả chân thực, xúc động những tình cảm vừa tân mật, vừa ấm cúng của con người VN. D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Nội dung cần đạt Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : Đọc và tìm hiểu khái niệm CD, DC I. T×m hiÓu chung * Gọi HS đọc VB và chú thích 1. Kh¸i niÖm (SGK, 39) (1) Ca dao, d©n ca lµ g×? Ph©n biÖt CD víi DC? - CD, DC lµ tªn gäi chung c¸c thÓ lo¹i tr÷ t×nh d©n gian, kết hợp lời và nhạc, diễn tả đời sống nội tâm của con người. + DC lµ nh÷ng s¸ng t¸c kÕt hîp lêi vµ nh¹c + CD lµ lêi th¬ cña DC ( gåm c¶ nh÷ng bµi th¬ d©n gian mang phong c¸ch NT chung víi lêi th¬ DC) - Tr÷ t×nh : Ph¶n ¸nh t©m t­, t×nh c¶m, TG t©m hån cña con người : người mẹ, người vợ, chàng trai, cô gái,…, người dân thường, người thợ… - §Æc ®iÓm NT : + CD, DC thường ngắn + LÆp : KÕt cÊu, dßng th¬ më ®Çu, h×nh ¶nh,… - CD, DC mÉu mùc vÒ tÝnh ch©n thùc, hån nhiªn, c« đúc, gợi cảm và khả năng lưu truyền. Hoạt động 2 : Hướng dẫn tìm hiểu ND và NT của II.T×m hiÓu chi tiÕt v¨n b¶n nh÷ng bµi ca dao 1.Bµi ca dao sè 1 * Gọi HS đọc bài ca dao số 1 (2) Lêi cña bµi CD lµ lêi cña ai, nãi víi ai? T¹i sao em khẳng định như vậy? - Lời người mẹ ru con, nói với con. - Cụm từ “ con ơi ” cho ta biết điều đó. (3) T×nh c¶m ®­îc diÔn t¶ qua bµi CD sè 1 lµ t×nh c¶m - ND : Ca ngîi c«ng lao trêi biÓn g×? - Ca ngợi công lao trời biển của cha mẹ đối với con và của cha mẹ đối với con và bổn phận, trách nhiệm cảu con cái đối với cha bổn phận, trách nhiệm của con cái đối với cha mẹ. (4) Tình cảm đó được thể hiện bằng ngô ngữ, hình ảnh, mẹ. ©m ®iÖu cña bµi ca dao nµy. - NT : + H¸t ru : gÇn gòi, Êm cóng. - NT : + ¢m ®iÖu : t©m t×nh, thµnh kÝnh, s©u l¾ng. +So sánh đặc sắc : lấy hình ảnh truyền thống : Những + So sánh đặc sắc C«ng cha – nói ngÊt trêi ý niệm trìu tượng “ Công cha, nghĩa mẹ ” so sánh với Nghĩa mẹ – nước ngoài biển Đông h×nh ¶nh t¹o vËt cô thÓ “ nói cao ”, “ biÓn réng ” biÓu + Từ đặc tả “ ngất trời ” tượng cho sự vĩnh hằng, bất diệt của thiên nhiên. + §iÖp tõ “ nói ”, “ biÓn ” khiÕn cho chiÒu cao cña nói + Tõ l¸y “ mªnh m«ng ” + §iÖp tõ “ nói ”, “ biÓn ” cµng thªm cao, chiÒu réng cña biÓn cµng thªm réng. + Từ đặc tả : “ ngất trời ” : núi rất cao, ngọn lẫn trong + Giọng thơ lục bát ngọt ngào của ®iÖu h¸t ru m©y.  ¢m ®iÖu t©m t×nh truyÒn c¶m lay + Tõ l¸y “ mªnh m«ng ” : biÓn réng kh«ng sao ®o Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Cao Minh Anh20 -–THCS H¹ S¬n. ®­îc. động trái tim con người.. * Gọi HS đọc bài CD số 2. (5) Bài 2 là tâm trạng người phụ nữ lấy chồng xa quê. Hãy nói rõ tâm trạng đó qua việc phân tích các hình ảnh (t), (k), hành động và nỗi niềm của nhân vật? - Thêi gian “ chiÒu chiÒu ” lµ thêi gian cuèi ngµy lÆp ®i lÆp l¹i. - Không gian “ ngõ sau ” là nơi kín đáo, lẩm khuất ít ai qua lại, để ý.  Tâm trạng buồn bã, cô đơn, tủi cực. - “ Ruột đau ” là cách nói ẩn dụ chỉ nỗi nhớ thương đến xót xa. - “ ChÝn chiÒu ” lµ nhiÒu bÒ - “ Quê mẹ ” là nơi mẹ ruột ở, ơi người con được sinh ra.  Tâm trạng nhớ cha mẹ, nhớ nhà của người con xa quª. * Gọi HS đọc bài ca dao số 3 (6) Bài 3 diễn tả nỗi nhớ và sự yêu kính đối với ông bà. Những tình cảm đó được diễn tả ntn? Cái hay của cách diễn tả đó? -Hành động : “ ngó lên ” : Tình cảm tôn kính của cháu convíi «ng bµ. -H×nh ¶nh so s¸nh : “ nuéc l¹t ” m¸i nhµ : Nçi nhí thường xuyên, niều và bền chặt. Không thể đếm được m¸i nhµ cã bao nhiªu nuéc l¹t còng kh«ng thÓ kÓ ra ®­îc cã bao nhiªu nçi nhí «ng bµ? (?)T×m hiÓu nh÷ng bµi ca dao cã ND nh­ bµi ca dao sè3? * Gọi HS đọc bài CD số 4 (7) Bµi CD cã thÓ lµ lêi cña ai nãi víi ai? Nãi vÒ ND g×? - Bµi CD cã thÓ lµ lêi cña «ng bµ hoÆc c« b¸c nãi víi ch¸u, cña cha mÑ nãi víi con hoÆc cña anh em ruét thÞt nãi víi nhau. - ND : Anh em phải hoà thuận để cha mẹ vui lòng, phải biết nương tựa vào nhau. (8) Hãy chỉ ra cái hay trong việc diễn đạt ND trên? - Phép đối chiếu “ người xa ” – cùng chung bác mẹ mét nhµ cïng th©n : nhÊn m¹nh quan hÖ anh em, th©n thương, ruột thịt. - So s¸nh khÐo lÐo : “ yªu nh­ thÓ tay ch©n ” : lÊy c¸i cụ thể để diễn tả cái trìu tượng “ tình thương yêu” : anh em trong một nhà hoà thuận, giúp đỡ lãn nhau. Hoạt động 3 : Hướng dẫn học sinh tổng kết (9) T×nh c¶m ®­îc diÔn t¶ trong 4 bµi CD Lop7.net lµ nh÷ng. 2.Bµi ca dao sè 2 -ND : Bµi CD diÔn t¶ t©m tr¹ng buån b·, tñi cù, nçi nhí cha mÑ, nçi nhí nhµ da diÕt.. - NT : +(t) vô định “ chiều chiều ” + (k) “ ngâ sau ” + Èn dô “ ruét ®au ”. 3. Bµi ca dao sè 3 - ND : Nçi nhí vµ sù kÝnh yªu cña con cháu đối với ông bà. - NT : + H×nh ¶nh so s¸nh “ nuéc l¹t m¸i nhµ ” rÊt nhiÒu, gîi sù kÕt nèi bÒn chÆt, kh«ng t¸ch rêi còng nh­ t×nh c¶m huyÕt thèng vµ c«ng lao to lín cña «ng bµ. 4. Bµi ca dao sè 4 - ND : Anh em phải hoà thuận để cha mẹ vui lòng, phải biết nương tựa vµo nhau.. - NT : + Phép đối chiếu : “ người xa” với “ cïng chung b¸c mÑ mét nhµ cïng th©n ”. + So sánh : tình thương yêu với “ tay ch©n ”  sù g¾n bã m¸u thÞt, thiªng liªng. III.Tæng kÕt (SGK, 36).

<span class='text_page_counter'>(21)</span>