Giáo án Ngữ văn 7 - Tiết 73, Bài 18: Tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngµy so¹n: 10/1/2007 Ngµy gi¶ng: 15/1/2007 Häc kú II Bµi 18 tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất. TiÕt 73: §äc – hiÓu v¨n b¶n A/ Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh: - Hiểu sơ lược thế nào là tục ngữ. - Thấy được những kinh nghiệm mà nhân dân đúc kết và vận dụng vào cuộc sống từ các hiện tượng thiên nhiên và lao động sản xuất. - Thấy nghệ thuật của tục ngữ: ngắn gọn, có vần, đối, có nhịp điệu … B/ Chuẩn bị: - Gi¸o viªn: - Häc sinh: C/ Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học: * Hoạt động 1: KiÓm tra bµi cò * Hoạt động 2: Giíi thiÖu bµi (1phót) Trong kho tàng văn học dân gian,có rất nhiều thể loại như:ca dao,tục ngữ…để hiểu thÕ nµo lµ tôc ng÷ bµi häc h«m nay… *Hoạt động 3: Bài mới ( 43 phút).. Hoạt động của thầy. H§ cña trß. Nội dung cần đạt I- §äc –tiÕp xóc v¨n b¶n: 1- Kh¸i niÖm tôc ng÷: - H×nh thøc: tôc ng÷ lµ mét c©u nãi ng¾n gän cã kÕt cÊu bÒn v÷ng, cã h×nh ¶nh, nhÞp ®iÖu . - Nội dung: tục ngữ diễn đạt những kinh nghiÖm cña nh©n d©n vÒ thiªn nhiên và LĐSX, con người, xã hội.. ? §äc chó thÝch * (sgk – tr4).. - §äc. ? Em hiÓu thÕ nµo lµ tôc ng÷.. ph¸t biÓu. - Yêu cầu đọc to, rõ ràng. - GV: đọc mẫu -> gọi h.s đọc.. §äc- nhËn 2-§äc xÐt Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> ? C¸c c©u tôc ng÷ trong bµi ®­îc chia thành mấy đề tài ? nội dung của từng đề tài.. II-§äc-t×m hiÓu v¨n b¶n. - Ph¸t biÓu. ? §äc c©u tôc ng÷ 1.. - H/s đọc. ? Quan s¸t c©u tôc ng÷ vµ cho - Ph¸t biÓu biÕt c©u tôc ng÷ sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt g×.. ? Cách nói quá đó có tác dụng gì.. - Ph¸t biÓu. 1- Tục ngữ đúc rút kinh nghiệm từ thiªn nhiªn. *C©u 1: Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng, ngày tháng mười chưa cười đã tối. - Nghệ thuật: nói quá, phép đối xøng. - Vần lưng ( năm – nằm, mười – cười). => §ªm th¸ng n¨m vµ ngµy th¸ng mười ngắn.. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch nãi nµy.. - Cách nói ngắn gọn gây ấn tượng độc đáo, dễ nhớ.. ? VËy bµi häc ®­îc rót ra tõ c©u - Ph¸t biÓu tôc ng÷ nµy lµ g×.. - Sö dông thêi gian trong cuéc sống con người sao cho hợp lí với mçi mïa.. ? §äc c©u tôc ng÷ thø 2.. * C©u 2:. - §äc. ? C©u tôc ng÷ chia thµnh mÊy vÕ - Ph¸t biÓu ? Gi¶i nghÜa tõng vÕ.. ? Kinh nghiệm đúc rút từ hiện - Phát biểu tượng này là gì. ? C©u tôc ng÷ nµy cã t¸c dông g×.. - Ph¸t biÓu. ? §äc c©u 3. - §äc ? “R¸ng” ë ®©y cã nghÜa lµ g×. ? VËy “R¸ng mì gµ “ nghÜa lµ g×.. - Ph¸t biÓu. Lop6.net. Mau sao th× n¾ng, v¾ng sao th× m­a. - Mau sao thì nắng: sao đêm dày th× ngµy h«m sau n¾ng. - Vắng sao thì mưa: sao đêm ít hoÆc kh«ng cã th× ngµy h«m sau sÏ m­a. => Tr«ng sao, ®o¸n thêi tiÕt m­a n¾ng. - Giúp mọi người chủ động trong c«ng viÖc. * C©u 3: R¸ng mì gµ cã nhµ th× gi÷ - S¾c mµu mì gµ xuÊt hiÖn ë phÝa.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> ? T¹i sao l¹i nãi khi cã r¸ng mì gµ xuÊt hiÖn ë phÝa ch©n trêi th× - Ph¸t biÓu ph¶i gi÷ nhµ. ? Ngoµi c©u tôc ng÷ nµy, cßn cã câu tục ngữ nào cũng dùng để dự b¸o b·o. ? §äc c©u tôc ng÷.. ch©n trêi. => R¸ng vµng xuÊt hiÖn phÝa ch©n trêi lµ s¾p cã b·o. - VD: Th¸ng b¶y heo may, chuån chuån bay th× b·o.. - H/s đọc. ? C©u tôc ng÷ chia lµm mÉy vÕ ? - Ph¸t biÓu Gi¶i nghÜa tõng vÕ. ? Bµi häc tõ kinh nghiÖm nµy lµ - Ph¸t biÓu g×.. * C©u 4: Th¸ng b¶y kiÕn bß, chØ lo l¹i lôt. - Th¸ng 7 ©m lÞch, kiÕn rêi tæ tõng đàn. - lo l¾ng l¹i lò lôt. => §Ò phßng lò lôt sau th¸ng b¶y ©m lÞch. 2- Tôc ng÷ vÒ kinh nghiÖm trong lao động sản xuất.. ? §äc c©u 5.. - §äc. * C©u 5: Tấc đất, tấc vàng. ? C©u tôc ng÷ chia lµm mÊy vÕ ? §ã lµ vÒ nµo. ? Em hiÓu “tÊc” lµ g×.. - Ph¸t biÓu. ? TÊc vµng lµ bao nhiªu. - Ph¸t biÓu ? VËy nghÜa cña c©u tôc ng÷ nµy - Ph¸t biÓu lµ g×. ? Qua c©u tôc ng÷ d©n gian muèn - Ph¸t biÓu nh¾c nhë chóng ta ®iÒu g×. ? §äc c©u 6. - H/s đọc ? Em hiÓu: tr×, viªn, ®iÒn nghÜa lµ g×. ? H·y cho biÕt néi dung cña c©u - Ph¸t biÓu tôc ng÷. ? ë ®©y thø tù: nhÊt, nhÞ, tam - Ph¸t biÓu Lop6.net. - Tấc là đơn vị đo lường trong dân gian: bằng 1/10 thước. Tấc đất: mảnh đất rất nhỏ. - Một lượng vàng lớn. - Mảnh đất nhỏ bằng một lượng vµng lín. => Đề cao giá trị của đất trong lao động sản xuất. * C©u 6: NhÊt canh tr×, nhÞ canh viªn, tam canh ®iÒn.. - Dùng để chỉ thứ tự giá trị của các nghề nuôi cá, làm vườn, làm.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> dùng để chỉ gì.. ruéng.. ? Nếu vậy kinh nghiệm lao động s¶n xuÊt ®­îc rót ra ë ®©y lµ g×. - Ph¸t biÓu ? Bµi häc kinh nghiÖm ë ®©y lµ g×. - Ph¸t biÓu. => Nuôi cá có lãi nhất, rồi mới đến làm vườn, trồng lúa. - Muèn lµm giµu cÇn ph¸t triÓn thuû s¶n.. * L­u ý: c©u tôc ng÷ nµy chØ đúng khi mà ở địa phương có cả 3 ®iÒu kiÖn trªn. ? §äc c©u tôc ng÷.. - H/s đọc. * C©u 7: Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống.. ? Câu tục ngữ khẳng định điều gì. - Phát biểu. ? Bµi häc rót ra tõ c©u tôc ng÷ - Ph¸t biÓu nµy lµ g×.. ? §äc c©u tôc ng÷.. - H/s đọc. ? Em hiÓu thÕ nµo lµ th× vµ thôc.. - Ph¸t biÓu. ? VËy kinh nghiÖm tõ hai c©u tôc ng÷ nµy lµ g×.. - Trong nghề làm ruộng phải đảm bảo 4 yếu tố, trong đó nước là hàng ®Çu. *C©u 8: NhÊt th×, nh× thôc. - Trong trồng trọt cần đảm bảo hai yếu tố: thời vụ và đất đai, trong đó yªu tè thêi vô lµ quan träng hµng ®Çu. - Ng¾n gän, hµm xóc.. ? NhËn xÐt vÒ h×nh thøc cña c©u tôc ng÷. ? ý nghÜa cña c©u tôc ng÷.. => Khẳng định tầm quan trọng của các yếu tố (nước, phân, cần, giống) đối với nghề trồng lúa nước.. - Ph¸t biÓu. => NhÊn m¹nh tÇm quan träng cña hai yÕu tè th× vµ thôc trong trång trät. III- Tæng kÕt: * NghÖ thuËt:. ? Nhận xét về cách diễn đạt của c¸c c©u tôc ng÷.. - C©u ng¾n gän, cã vÇn, cã nhÞp.. ? Nªu néi dung chÝnh cña nh÷ng - Ph¸t biÓu Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> c©u tôc ng÷ trªn.. * Néi dung: - Ph¸t biÓu. ? S­u tÇm thªm 1 sè c©u tôc ng÷ - Suy nghÜ cã néi dung nh­ trªn. - Th¶o luËn - Tr×nh bµy. - Nh÷ng kinh nghiÖm quý b¸u cña nh©n d©n trong viÖc quan s¸t c¸c hiện tượng thiên nhiên và trong lao động sản xuất. (Ghi nhí sgk – tr5) IV- LuyÖn tËp:. * Hoạt động 4: Hướng dẫn học bài ở nhà (1 phút) - VÒ nhµ häc lßng c¸c c©u tôc ng÷ trªn vµ n¾m ®­îc néi dung cña tõng c©u. - Chuẩn bị bài: Chương trình địa phương phần văn và tập làm văn. + Sưu tầm những câu ca dao tục ngữ viết về địa phương em.. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span>