Ebook Liệu IT đã hết thời?: Phần 1

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (490.66 KB, 20 trang )

DOES IT MATTER?

Original Work Copyright © 2004 Harvard Business School
Publishing Corporation. Published by arrangement with
Harvard Business Review Press.

BIỂU GHI BIÊN MỤC TRƯỚC XUẤT BẢN ĐƯỢC THỰC HIỆN BỞI THƯ VIỆN KHTH TP.HCM
General Sciences Library Cataloging-in-Publication Data

<b>Carr, Nicholas </b>

Liệu IT đã hết thời? / Nicholas Carr ; Vũ Duy Mẫn, Vũ Tuấn Ngọc dịch ; Vũ Công Lập ...
[và nh.ng. khác] chủ biên ; - T.P. Hồ Chí Minh : Trẻ, 2013.

184tr. ; 20cm.

Nguyên bản : Does IT matter?.

1. Công nghệ thông tin. 2. Đổi mới công nghệ . I. Vũ Duy Mẫn. II. Vũ Công Lập. III. Vũ
Tuấn Ngọc. IV. Ts: Does IT matter?.

VŨ CÔNG LẬP
PHẠM VĂN THIỀU
NGUYỄN VĂN LIỄN

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5></div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6></div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7></div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8></div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

| 7

L ờ i n ó i đ ầ u

Cuộc tranh luận lớn

Đã hơn 50 năm trôi qua kể từ ngày máy tính bắt
đầu được sử dụng trong kinh doanh, nhưng vẫn còn nhiều điều
chúng ta chưa biết về ảnh hưởng của chúng đến thương mại nói
chung và hiệu suất doanh nghiệp nói riêng. Ở một mức độ rộng,
chúng ta khơng thể nói chính xác tại sao tin học hóa vốn gây ít ảnh
hưởng đến năng suất cơng nghiệp trong bốn thập niên đầu, đột
nhiên vào giữa những thập niên 1990 lại trở thành động lực cho
sự nhảy vọt trong năng suất lao động ở Mỹ. Chúng ta cũng khơng
thể nói chắc chắn tại sao việc tăng năng suất gần đây lại phân bổ
không đều, xuất hiện ở một số ngành công nghiệp và khu vực đã
đầu tư nhiều vào công nghệ thông tin, nhưng lại không xuất hiện
ở những ngành và khu vực khác cũng chi những khoản đầu tư lớn
vào phần cứng và phần mềm.

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

| LIỆU IT ĐÃ HẾT THỜI?

thức hoặc kích thước thiết yếu của chúng. IT đem lại nhiều lợi ích
to lớn cho một số ít cơng ty, thậm chí đưa một số lên vị trí dẫn
đầu trong các ngành cơng nghiệp, nhưng với phần lớn cịn lại, nó
vẫn chỉ là nguồn gốc của những thất bại và thất vọng hơn là vinh
quang. Nó đã giúp nhiều cơng ty cắt giảm đáng kể chi phí nhân
cơng và vốn lưu động, nhưng cũng khiến nhiều nhà quản lý tung
tiền vào những đổi mới đầy rủi ro và sai lầm, đơi khi với những kết

quả thật thảm hại.

Nói đơn giản, vẫn cịn rất khó, thậm chí khơng thể rút ra những
kết luận khái quát về ảnh hưởng của IT đến năng lực cạnh tranh và
lợi nhuận của các doanh nghiệp riêng lẻ. Công nghệ thông tin đã
trở thành chi phí vốn lớn nhất – và là một yếu tố nội tại của gần như
mỗi quy trình kinh doanh hiện đại – nhưng các cơng ty vẫn tiếp
tục đầu tư vào IT trong bóng tối, khơng có một nhận thức rõ ràng
về chiến lược cơ bản hoặc tác động tài chính của nó. Mục tiêu của
quyển sách này là giúp nâng cao sự hiểu biết đó, để cung cấp cho
những nhà quản lý kinh doanh và công nghệ, cũng như những nhà
đầu tư và hoạch định chính sách một quan điểm mới về sự giao
nhau giữa công nghệ, cạnh tranh và lợi nhuận.

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

CUộC TranH LUận Lớn | 9

cách họ suy nghĩ để tạo ra và duy trì lợi thế cạnh tranh như thế
nào. Cách thức các giám đốc điều hành phản ứng với vai trò thay
đổi của IT sẽ ảnh hưởng đến vận mệnh công ty của họ trong nhiều
năm tới.

nỀn TẢnG VÀ PHẠM VI

Quyển sách này đào sâu, phát triển và mở rộng quan
điểm tơi đã trình bày trong bài viết đăng trong số tháng 5 năm
2003 của <i>Harvard Business Review. </i>Bài viết đó, với tiêu đề “<i>IT </i>

<i>chẳng quan trọng”, </i>đã trở thành tiêu chuẩn cho một cuộc tranh
luận sôi nổi và rộng rãi giữa những nhà cung cấp và người sử dụng
công nghệ thông tin. Trong hàng tá những bài viết đăng trên báo,

tạp chí kinh doanh, và tạp chí cơng nghệ thơng tin khắp thế giới,
luận điểm của tôi đã được thảo luận và mổ xẻ, xem xét và phê
phán, tấn công và bảo vệ. Rất nhiều giám đốc điều hành, giáo sư
kinh doanh và nhà báo đáng kính đã dị xét những điểm mạnh và
điểm yếu trong lập luận của tơi và đóng góp quan điểm của họ về
IT và ý nghĩa của nó trong kinh doanh. Vượt lên các giá trị trí tuệ và
thực tiễn của cuộc tranh luận, điều đáng kể là bề rộng và cường độ
của sự chú ý về cả tầm quan trọng của chủ đề này đối với các công
ty, lẫn việc thiếu vắng một sự hiểu biết chung về nó.

</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>

| LIỆU IT ĐÃ HẾT THỜI?

và đưa ra công khai nhiều quan điểm tranh cãi như vậy. Bực bội
vì ít nhất một số lời phê bình chỉ phản ánh những giải thích sai về
bài viết của tơi – những giải thích sai trong một số trường hợp có
thể truy về sự thiếu rõ ràng khi xác định giới hạn và phạm vi trong
lập luận của tôi. Khi phát triển luận điểm trong cuốn sách này, tôi
sẽ đề cập đến nhiều câu hỏi đã được đặt ra về các luận điểm trên,
và hy vọng đồng thời sẽ giải thích được chúng một cách chính xác
và tỉ mỉ hơn. Chắc chắn tôi không giới thiệu cuốn sách này như
một lời kết cho điều mà nhất định sẽ là một cuộc thảo luận dài và
phong phú, nhưng tơi hy vọng nó sẽ giúp đưa cuộc thảo luận ít
nhất là đến gần hơn một chút với những kết luận cụ thể về lợi ích
thiết thực cho những nhà quản lý.

Hãy để tôi cung cấp một số định nghĩa quan trọng trước khi bắt
đầu, trước tiên là với chính thuật ngữ khá mơ hồ “công nghệ thông
tin”. Tôi dùng từ “IT” mà tơi tin là ý nghĩa của nó được hiểu rộng

rãi ngày nay, để biểu thị tất cả các công nghệ, cả phần cứng và
phần mềm, được sử dụng để lưu trữ, xử lý, và chuyển tải thông tin
ở dạng số.1<sub> Điều quan trọng cần nhấn mạnh ở đây là tơi đang nói </sub>

đến chính bản thân cơng nghệ đó. Ý nghĩa của từ “IT” khơng bao
gồm thông tin chảy qua công nghệ hay tài năng của con người
đang sử dụng công nghệ. Như một số người đã chỉ ra một cách
chính xác trong những phản hồi với bài viết trên <i>Harvard Business </i>

<i>Review </i>của tôi, thông tin và tài năng thường định dạng cơ sở của

lợi thế kinh doanh. Điều đó đã và sẽ luôn đúng. Thật sự, khi giá trị
chiến lược của cơng nghệ phai mờ đi, thì kỹ năng được sử dụng
thường nhật có thể sẽ trở thành càng quan trọng hơn cho sự thành
công của công ty.

</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>

CUộC TranH LUận Lớn | 11

lược và chiến thuật như thế nào. Ngay cả hàng hóa đầu vào cũng
không thể bị xem nhẹ.

Một điều quan trọng khác cần được làm rõ là tơi đang nói đến
các công nghệ để quản lý thông tin nội bộ và liên công ty, tại nơi
vẫn được gọi là thế giới phát triển. Tơi khơng nói về việc sử dụng
IT trong gia đình và ứng dụng của nó vào các sản phẩm tiêu dùng,
cả hai là những lĩnh vực mà tơi cho rằng đều chín muồi cho sự đổi
mới nhanh chóng, đó là nơi mà vơ vàn máy tính, truyền thơng,
và các ngành cơng nghiệp điện tử tiêu dùng hội tụ.2<sub> Và tơi cũng </sub>

khơng nói về ứng dụng của nó trong những thị trường mới nổi, nơi

nhìn chung có cơ sở hạ tầng cơng nghệ thông tin kém phát triển
hơn. Người cung cấp và sử dụng IT trong các thị trường mới nổi có
thể học hỏi được rất nhiều từ kinh nghiệm của các đối tác trong
thế giới phát triển, như tôi mong đợi sẽ được làm sáng tỏ qua cuốn
sách này, tuy nhiên họ ở những vị thế khác và phải đối mặt với
những thách thức khác.

SƠ ĐỒ CỦa CUỐn SÁCH

</div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14>

| LIỆU IT ĐÃ HẾT THỜI?

mạnh. Chỉ với sự trở thành một cơ sở hạ tầng – một tài nguyên
chung – IT mới có khả năng đem lại những lợi ích kinh tế và xã hội
to lớn nhất của nó.

Chương 2 “Mở Lối” giới thiệu và giải thích sự khác biệt quan
trọng giữa công nghệ độc quyền và công nghệ hạ tầng. Tôi miêu
tả các doanh nghiệp sử dụng những công nghệ hạ tầng ra sao, từ
đường sắt đến điện, tiến triển theo hướng có thể dự đốn và báo
hiệu những gì chúng ta đã thấy với IT. Cụ thể hơn, những người
tiên phong của một công nghệ hạ tầng thường đạt được những lợi
thế lâu dài trong giai đoạn đầu của sự phát triển, tuy nhiên khi cơ
sở hạ tầng chín muồi và trở nên rẻ hơn, dễ tiếp cận hơn, được hiểu
biết sâu hơn, thì các đối thủ cạnh tranh có khả năng bắt chước
một cách nhanh chóng bất cứ sáng tạo mới và có giá trị nào.

</div>
<span class='text_page_counter'>(15)</span><div class='page_container' data-page=15>

CUộC TranH LUận Lớn | 13

của tôi đã biện hộ rằng “IT chưa bao giờ là quan trọng” như một
nguồn lợi thế. Trong chương này, qua trường hợp của nhiều nhà
tiên phong IT, tôi chỉ ra rằng các hệ thống và mạng thông tin thực
sự đã tạo ra những rào cản kiên cố đối với cạnh tranh trong quá
khứ, nhưng những rào cản này đã mất đi khi IT tiến bộ hơn. Tôi
cũng đưa ra ý tưởng về <i>chu kỳ nhân rộng công nghệ, </i>một khái niệm
quan trọng để đánh giá xem liệu một sự đầu tư chiến lược vào IT
có thực sự xứng đáng khơng.

Chương 5 “Hịa Tan Chiến Lược Phổ Quát” bước trở lại từ khảo
sát chi tiết về quản lý IT để miêu tả làm thế nào mà sự xuất hiện
của một cơ sở hạ tầng kinh doanh mới có thể thay đổi được nền
tảng của cạnh tranh trên thị trường. Tôi thảo luận về hiệu ứng
ăn mòn của hạ tầng IT lên một số hình thức truyền thống của lợi
thế cạnh tranh và mô tả những thành công kinh doanh ngày càng
xoay quanh việc theo đuổi đồng thời cả lợi thế <i>bền vững</i> lẫn lợi thế

<i>địn bẩy.</i> Tơi cũng giải thích các doanh nghiệp cần cẩn trọng trong
việc cân bằng giữa nhu cầu chia sẻ thông tin và quy trình cùng đối
tác, với nhu cầu duy trì sự toàn vẹn trong tổ chức như thế nào. Cơ
sở hạ tầng IT làm cho việc chun mơn hóa và th gia cơng bên
ngồi dễ dàng hơn, nhưng khơng có nghĩa là các cơng ty phải vội
vàng theo đuổi chúng.

</div>
<span class='text_page_counter'>(16)</span><div class='page_container' data-page=16>

| LIỆU IT ĐÃ HẾT THỜI?

gần đây của các công ty để cung cấp những mơ hình hành động.
Ý định của tơi khơng phải là viết nên một quyển sách giáo khoa về

IT – nhiều người khác có trình độ hơn tơi để làm việc này – mà để
đưa ra một quan điểm quản lý mới, giúp cả các nhà quản lý kinh
doanh lẫn cơng nghệ có những quyết định thích hợp trong những
năm tới.

Chương cuối, “Giấc Mơ Về Những Cỗ Máy Tuyệt Vời” khảo sát
những hậu quả rộng lớn hơn của công nghệ thông tin lên các nền
kinh tế và xã hội. Tôi miêu tả cách mà sự nhiệt tình tự nhiên với
cơng nghệ mới, với lời hứa hẹn về thay đổi, có thể khiến chúng ta
phóng đại các lợi ích và bỏ qua các chi phí của nó, và sự thiên vị
này tác động đến nhận thức của chúng ta về cái gọi là cuộc cách
mạng máy tính như thế nào.

</div>
<span class='text_page_counter'>(17)</span><div class='page_container' data-page=17>

CUộC TranH LUận Lớn | 15

</div>
<span class='text_page_counter'>(18)</span><div class='page_container' data-page=18></div>
<span class='text_page_counter'>(19)</span><div class='page_container' data-page=19>

| 17

C H Ư Ơ N G

1

những chuyển đổi

công nghệ

<i>Sự nổi lên của một Hạ tầng Kinh doanh mới</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(20)</span><div class='page_container' data-page=20>

| LIỆU IT ĐÃ HẾT THỜI?

trung tâm – có thể thực hiện nhiều chức năng khác nhau. Hai năm
sau, ý tưởng của Hoff trở thành hiện thực khi Intel công bố mạch

bán dẫn 4004, bộ vi xử lí đầu tiên của thế giới.1

Bằng cách cung cấp bộ não cho một thế hệ máy tính mới, nhỏ và
dễ lập trình, bộ vi xử lý đã thay đổi hướng phát triển khơng chỉ của
tin học mà cịn của thương mại. Mặc dù máy tính đã được sử dụng
trong kinh doanh từ năm 1951 – khi J. Lyons & Company, một
công ty thực phẩm của Anh vận hành một dây chuyền các tiệm trà
nổi tiếng, xây dựng và lắp đặt một máy tính lớn (mainframe) trong
trụ sở của mình – kích thước, độ phức tạp và sự thiếu linh hoạt
của máy tính có xu hướng hạn chế việc sử dụng chúng cho những
việc thường nhật, những nhiệm vụ cứng nhắc như trả lương, theo
dõi hàng tồn kho, và thực hiện những tính tốn kỹ thuật. Bộ vi xử
lý được lập trình đã giải phóng tồn bộ sức mạnh của máy tính,
cho phép nó được sử dụng bởi mọi người cho mọi công việc trong
mọi công ty.

</div>