Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.41 MB, 20 trang )
<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1></div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2></div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>
Chu bien: TS. TRAN MINH HlJONG
T$p th~ tac gia
PHAN CHUNG
1. TS. TRAN MINH HUONG
2. TS. NGUYEN~ mJNG
3. PGS.TS. NGUYEN VAN QUANG
4. PGS. TS. BUr THl DAO
5. NGUYEN Piillc rliANH
6. TS. NGUYEN
& PGS.TS. NG~ VAN QUANG
10. TbS. HOANG VAN SAO
PHAN RII~NG
1. TS. NGUYEN NGQC BICH
2. PGS.TS. NGUYEN vAN QUANG
3. NGUYEN PmJC THANH
4. TS.
5. TS.
Chucmg I, <i>N, </i>VIII
Chucmg IT
Chucmg III
Chucmg V
Chucmg VI
ChU'cmg Vll
Chuang
Chucmg I, V
Chucmg IT
Chucmgiii
Chucmg <i>N </i>
Chucmg VI, VIT
Chu bien: TS. TRAN MINH HlJONG
T$p th~ tac gia
PHAN CHUNG
1. TS. TRAN MINH HUONG
2. TS. NGUYEN~ mJNG
3. PGS.TS. NGUYEN VAN QUANG
4. PGS. TS. BUr THl DAO
5. NGUYEN Piillc rliANH
6. TS. NGUYEN
& PGS.TS. NG~ VAN QUANG
PHAN RII~NG
1. TS. NGUYEN NGQC BICH
2. PGS.TS. NGUYEN vAN QUANG
3. NGUYEN PmJC THANH
4. TS.
5. TS.
Chucmg I, <i>N, </i>VIII
Chucmg IT
Chucmg III
Chucmg V
Chucmg VI
ChU'cmg Vll
Chuang
Chucmg I, V
Chucmg IT
<i><b>"Giao trinh lutj,t hanh chinh </b></i>Vi~t <i><b>Nam" dur;c bien soq.n </b></i>
<i>tren CCI sif Hien phap va cac Vlln bdn phtip luqt hi¢n hanh quy </i>
<i>dfnh ve' qudn li hanh chinh nha nuiic. </i>
<i>Giao trinh nay </i>
<i>Luf!,t hanh chinh </i>
<i>Xin tran trf?ng giiii thi¢u cung bq.n df?C. </i>
TRuONG D~.l HQC LU!T
<i><b>"Giao trinh lutj,t hanh chinh </b></i>Vi~t <i><b>Nam" dur;c bien soq.n </b></i>
<i>tren CCI sif Hien phap va cac Vlln bdn phtip luqt hi¢n hanh quy </i>
<i>Giao trinh nay </i>
<i>Luf!,t hanh chinh </i>
<i>Xin tran trf?ng giiii thi¢u cung bq.n df?C. </i>
TRuONG D~.l HQC LU!T
CHUdNGI
LU~T HANH CHINH VA QUAN Lf NHA NUOC
L LUAT HANH CHINH - MQT NGANH LUAT TRONG
H.e THONG PHAP LUAT
1. Lu~t him.h chinh- ngimh lu~t v~ qmin li himh chinh
nha mr6'c
Lu~t h~mh chmh .la nganh lu~t di~u chinh die quan h~ xa
h<)i phat sinh trong ho<;tt d9ng qmin If hanh chinh nha mr6'c.
Cach djnh nghia nay phil hqp v6i quan ni¢m cho rang vi~c phfan
bi~t cac nganh lu~t. tru6'c het can can ell' <i>viw </i>nhfrng q uan h~ xa
h<?i duqc phap lu~t di~u chinh.
Ho<;tt d<;>ng q min li hanh chinh nha mr6'c khong th~ tach rm
nhfrng quan h¢ xa h<;>i rna n6 hu6'ng t6'i nham 6n dinh hay thay
d6i cho nen doi tm;mg di~u chinh cua lu~t hanh chinh khong
phai
lf hanh chfnh nha llUGC kh6ng thay d6i ffiQt thl,l'C tela chung bat
nguon
Lu~t hanh chinh gifr vai tro quan trQng trong vi~c ho~m
thi~n ho<;tt d(>ng chap h~mh -di~u hanh cua Nha nu6'c. Cac quy
ph<;tm }u~t hanh chfnh quy dinh d!a v! phap li CUa cac CO' quan
hanh chfnh nha mr6'c, XaC dinh nhfrng nguyen tac CO' ban CUa
9
CHUdNGI
LU~T HANH CHINH VA QUAN Lf NHA NUOC
L LUAT HANH CHINH - MQT NGANH LUAT TRONG
H.e THONG PHAP LUAT
1. Lu~t him.h chinh- ngimh lu~t v~ qmin li himh chinh
nha mr6'c
Lu~t h~mh chmh .la nganh lu~t di~u chinh die quan h~ xa
h<)i phat sinh trong ho<;tt d9ng qmin If hanh chinh nha mr6'c.
Cach djnh nghia nay phil hqp v6i quan ni¢m cho rang vi~c phfan
bi~t cac nganh lu~t. tru6'c het can can ell' <i>viw </i>nhfrng q uan h~ xa
h<?i duqc phap lu~t di~u chinh.
Ho<;tt d<;>ng q min li hanh chinh nha mr6'c khong th~ tach rm
nhfrng quan h¢ xa h<;>i rna n6 hu6'ng t6'i nham 6n dinh hay thay
d6i cho nen doi tm;mg di~u chinh cua lu~t hanh chinh khong
phai
lf hanh chfnh nha llUGC kh6ng thay d6i ffiQt thl,l'C tela chung bat
nguon
Lu~t hanh chinh gifr vai tro quan trQng trong vi~c ho~m
thi~n ho<;tt d(>ng chap h~mh -di~u hanh cua Nha nu6'c. Cac quy
ph<;tm }u~t hanh chfnh quy dinh d!a v! phap li CUa cac CO' quan
hanh chfnh nha mr6'c, XaC dinh nhfrng nguyen tac CO' ban CUa
quan H hanh chinh nha nuoc va cac van d~ khac c6 lien quan
tm quan H hanh chinh nha nuoc. Thong qua d6, lu~t hanh chinh
bito dam vi~c cung
Lu~t hanh chinh ciing quy dinh quy~n va nghia Vl,l cua cac
chii th~ khac cua quan H hanh chinh nha nu6'c, nhung bi~n phap
bao dam thl;fC hi~n cac quy~n Va nghia Vl,l d6, t~O di~U ki~n cho
cac chu th~ tham gia m()t each tich Cl;fC vao ho:;tt d()ng quan H
hanh chinh nha nuoc.
Lu~t hanh chinh xac dinh cache quan H hanh chinh trong
ffiQi linh Vl;fC, d~c bi~t }a trong rmh Vl;fC kinh te.
Lu~t hanh chinh quy dinh nhitng hanh vi nao Ia vi ph:;tm
hanh chinh, bi~n phap xir H, thu t~c xir H nhitng t6 chtic va ca
nhan thl;fc hi~n vi ph:;tm hanh chinh.
Tu nhung di~u da phan tich tren day c6 th~ di den ket lu~n:
Lu~t hanh chinh la nganh lu~t v~ quan li hanh chinh nha nu6'c.
Ciing chinh vi v~y, truoc het chung ta can tim hi~u v~ quan
li va quan H nha nuoc.
<i>a. Qudn /i </i>
Quan H la d6i tuqng nghien CUu cua nhi~u nganh khoa hQC,
trong d6 c6 cii khoa hQC ll;f nhien va khoa hQC xa hQi. M6i
nganh khoa hQc nghien ct'ru v~ quan H tu g6c d() rieng ciia mlnh
va dua ra dinh nghia rieng v~ quan H. Dinh nghia chung nhat v~
quan H la dinh nghia cua di~u khi~n hQC. Theo di~u khi~n hQC
thl quan If la di~u khi~n, chi d:;to m()t h~ th6ng hay m()t qua
trinh, can cu vao nhung quy lu~t, dinh lu~t hay nguyen t<lc
tuang Ung d~ cho h~ th6ng hay qua trinh ay v~n d()ng theo
10
quan H hanh chinh nha nuoc va cac van d~ khac c6 lien quan
tm quan H hanh chinh nha nuoc. Thong qua d6, lu~t hanh chinh
bito dam vi~c cung
Lu~t hanh chinh ciing quy dinh quy~n va nghia Vl,l cua cac
chii th~ khac cua quan H hanh chinh nha nu6'c, nhung bi~n phap
bao dam thl;fC hi~n cac quy~n Va nghia Vl,l d6, t~O di~U ki~n cho
cac chu th~ tham gia m()t each tich Cl;fC vao ho:;tt d()ng quan H
hanh chinh nha nuoc.
Lu~t hanh chinh xac dinh cache quan H hanh chinh trong
ffiQi linh Vl;fC, d~c bi~t }a trong rmh Vl;fC kinh te.
Lu~t hanh chinh quy dinh nhitng hanh vi nao Ia vi ph:;tm
hanh chinh, bi~n phap xir H, thu t~c xir H nhitng t6 chtic va ca
nhan thl;fc hi~n vi ph:;tm hanh chinh.
Tu nhung di~u da phan tich tren day c6 th~ di den ket lu~n:
Lu~t hanh chinh la nganh lu~t v~ quan li hanh chinh nha nu6'c.
Ciing chinh vi v~y, truoc het chung ta can tim hi~u v~ quan
li va quan H nha nuoc.
<i>a. Qudn /i </i>
Quan H la d6i tuqng nghien CUu cua nhi~u nganh khoa hQC,
trong d6 c6 cii khoa hQC ll;f nhien va khoa hQC xa hQi. M6i
nganh khoa hQc nghien ct'ru v~ quan H tu g6c d() rieng ciia mlnh
va dua ra dinh nghia rieng v~ quan H. Dinh nghia chung nhat v~
quan H la dinh nghia cua di~u khi~n hQC. Theo di~u khi~n hQC
thl quan If la di~u khi~n, chi d:;to m()t h~ th6ng hay m()t qua
trinh, can cu vao nhung quy lu~t, dinh lu~t hay nguyen t<lc
tuang Ung d~ cho h~ th6ng hay qua trinh ay v~n d()ng theo
Trong chuang trinh lu~t hanh chfnh, v~n de cAn nghien ctfu
la quan If xa h(>i, quan H nha mr6'c.
Oic Mac da coi <i>"qudn li Ia ml)t chuc nang d(ic </i>bi~t <i>ndy </i>
Lu~n di~m tren cua Mac c6 th~ ap di:!ng vm IDQi ho<;tt d(>ng
chung cua con ngum trong xa h(>i.
da de ra, la yeu
Khing djnh van de nay, Lenin da viet: <i>"Muon qudn li </i>
<i>ma chi biet thuyet phl!C khong thof thi chUa du, rna can phdi </i>
<i>biet </i>
D~ dieu khi~n, ph6i hgp hol;lt dQng cua t~p th~ nhfing con
(l).Xem: C. Mac, <i>Tu bdn, </i>quy~n I, ~P 2, Nxb. <i>Sl,l </i>th~t, Ha NQi, 1960, tr. 29- 30.
(2).Xem: <i>C. Mac- Ph. A.nghen toan t{lp. </i>t~p 23, tr. 480.
(3).Xem: <i>V.I. Lenin tuye'n t(lp, </i>Nxb. Tie'n b¢, Matxcava, tr. 473.
11
Trong chuang trinh lu~t hanh chfnh, v~n de cAn nghien ctfu
la quan If xa h(>i, quan H nha mr6'c.
Oic Mac da coi <i>"qudn li Ia ml)t chuc nang d(ic </i>bi~t <i>ndy </i>
<i>sinh tit ban chtlt xii h¢i cua qua trinh lao d¢ng"Y) </i>Nh~n m~nh
n(>i dung tren, ong viet: <i>'T t{t cd m9i lao dqng xa hqi trlfc tiep </i>
<i>hay lao dqng chung nao </i>
Lu~n di~m tren cua Mac c6 th~ ap di:!ng vm IDQi ho<;tt d(>ng
chung cua con ngum trong xa h(>i.
da de ra, la yeu
Khing djnh van de nay, Lenin da viet: <i>"Muon qudn li </i>
<i>ma chi biet thuyet phl!C khong thof thi chUa du, rna can phdi </i>
<i>biet </i>
D~ dieu khi~n, ph6i hgp hol;lt dQng cua t~p th~ nhfing con
(l).Xem: C. Mac, <i>Tu bdn, </i>quy~n I, ~P 2, Nxb. <i>Sl,l </i>th~t, Ha NQi, 1960, tr. 29- 30.
(2).Xem: <i>C. Mac- Ph. A.nghen toan t{lp. </i>t~p 23, tr. 480.
(3).Xem: <i>V.I. Lenin tuye'n t(lp, </i>Nxb. Tie'n b¢, Matxcava, tr. 473.
ngum, chung ta c~ri c6 nhUrig phuang ti~n buQc con nguOi phai
hanh dQng theo nhiing nguy~n ttic nhfft djrih, phai phl,lc tung
nhiing khuon mfiu, nhiing m~nh l~nh nhfft djnh.
Quyen uy la phuang ti~n rfft quan trQng de chu the quan 1i
buQc d6i tuQllg quan 1i phru pht,1c tung, Ia y~u t~ khong the
thi~u cua quan li. Khong c6 quyen uy thl ho~t dQng quan 1i se
khong d~t duqc hi~u qua.
-Quyen uy -
di~n cho lqi ich chung VR nhAIIl phl,IC Vl,llQ'i ich chung cua cac
Trong truang hqp thu nhfft, sl:f phl,lc tung quyen uy, tuc Ia
Sl:f th6ng nhfft
Trong truang hqp thu hai, S\! th:6ng nhfft
Chu the cua quan 1i la con ngum hay t6 chuc cua con nguOi.
Nhiing c~ nha.n hay td chuc cua con nguOi phru la nhihlg d~i
di~n c6 quyen uy, c6 quyen h~ va trach nhi~m lien k~t, ph6i
hqp nhting ho~t dQng rieng le CUa titng Ca nhiln hUang tffi ffil,IC
tieu chung nhAm d~t duqc k~t qua nhfft djnh trong quan li.
12
ngum, chung ta c~ri c6 nhUrig phuang ti~n buQc con nguOi phai
hanh dQng theo nhiing nguy~n ttic nhfft djrih, phai phl,lc tung
nhiing khuon mfiu, nhiing m~nh l~nh nhfft djnh.
Quyen uy la phuang ti~n rfft quan trQng de chu the quan 1i
buQc d6i tuQllg quan 1i phru pht,1c tung, Ia y~u t~ khong the
thi~u cua quan li. Khong c6 quyen uy thl ho~t dQng quan 1i se
khong d~t duqc hi~u qua.
-Quyen uy -
di~n cho lqi ich chung VR nhAIIl phl,IC Vl,llQ'i ich chung cua cac
thanh vien trong td chuc. Nguqc l~i, n6 c6 the chi d~i di~n cho
lqi ich cua mQt nh6m nguOi ho~c mQt ca nhan.
Trong truang hqp thu nhfft, sl:f phl,lc tung quyen uy, tuc Ia
Sl:f th6ng nhfft
Trong truang hqp thu hai, S\! th:6ng nhfft
Chu the cua quan 1i la con ngum hay t6 chuc cua con nguOi.
Nhiing c~ nha.n hay td chuc cua con nguOi phru la nhihlg d~i
di~n c6 quyen uy, c6 quyen h~ va trach nhi~m lien k~t, ph6i
hqp nhting ho~t dQng rieng le CUa titng Ca nhiln hUang tffi ffil,IC
- Quim If Ia Slf tac d<)ng CO ffil:iC dfch CUa cac chu th~ quan li
doi v6i cac doi tuqng quan H.
- Quim H xuat hi~n
- Mt,tc dfch va nhi~m VQ cua quan If la di~u khien, chi d~o
ho~t d<)ng chung cua con ngum, phoi hqp cac ho;;tt d<)ng rieng
- Quan lf duqc thlfc hi~n btmg
C6
quyen h;;tn va m6i quan h~ cua nhilng ngum tham gia ho~t d<)ng
chung. C6 quy~n uy thl mm bao dam
<i>b. Qudn li nha </i>
Khi nha mroc xuilt hi~n thi philn 16'n (va la phi!n quan trQng)
Quan H nha nuoc la ho~t d()ng cua nha. nuoc tren cac Iinh
Vl_!C l~p phap, hanh phap va tU phap nhfirn thl;fC hi~n cac chuc
nang doi n<)i va doi ngo;;ti cua nha mroc.
N6i each khac, qu.iin li nha nuoc la sg tac d¢ng cua cac chu
the mang quy~n ll!c nha nuoc, chu yeu bling phap lu~t, t6i die
13
- Quim If Ia Slf tac d<)ng CO ffil:iC dfch CUa cac chu th~ quan li
doi v6i cac doi tuqng quan H.
- Quim H xuat hi~n
- Mt,tc dfch va nhi~m VQ cua quan If la di~u khien, chi d~o
ho~t d<)ng chung cua con ngum, phoi hqp cac ho;;tt d<)ng rieng
- Quan lf duqc thlfc hi~n btmg
C6
quyen h;;tn va m6i quan h~ cua nhilng ngum tham gia ho~t d<)ng
<i>b. Qudn li nha </i>
Khi nha mroc xuilt hi~n thi philn 16'n (va la phi!n quan trQng)
cac cong vi¢c cua xa h()i do nha nu6'c quan H.
Quan H nha nuoc la ho~t d()ng cua nha. nuoc tren cac Iinh
Vl_!C l~p phap, hanh phap va tU phap nhfirn thl;fC hi~n cac chuc
nang doi n<)i va doi ngo;;ti cua nha mroc.
doi tuqng qulm li nhclm thl,lc ht~n cac chuc nang doi nQi va doi
ngo~i ciia nha nuO'c. Nhu v~y, Uit
lam chuc nang quan lf nha nuO'c.
Phap lu~t la phuang ti~n chii y€u de quan lf nha nuO'c. Bang
phap lu~t, nha nuO'c c6 the trao quy6n cho cac t6 chuc ho~c cac
ca nhiln de hQ thay m~t nha nuO'c tien hanh ho<;tt dQng quan H
nha nuO'c.
Quan H nha nuO'c trong linh vl,lc hanh phap Ia quan 1f hanh
chinh nha nuO'c.
Quan li hanh chinh nha nuO'c la mQt hlnh thuc ho~t dQng
CUa Nha nUOC dU<JC thl;IC hi~n trUOC h€t
quan hanh chfnh nha nucrc, c6 nQi dung la bao dam sl;I chap
hanh lu~t, phap l~nh, nghi quyet cua cac CCI quan quy6n l~rc/nha
nuO'c, nham t6 chuc va chi d~o mQt each trl,lc ti€p va ttl\remg
xuyen cong cuQc xay dl;Illg kinh t€, van hoa- xa hQi va hanh
chinh-chinh tq. N6i each khac, quan li hanh chinh nha nucrc Ia
ho~t dQng chap hanh - di6u hanh ciia nha nuO'c.
Tinh chat chap hanh the hi~n
Tinh chat di6u hanh ciia quan 1f hanh chinh nha nuoc the
hi~n 0 ch6 de dam bao cho cac van ban phap lu~t cua cac CCI
quan quyen ll;IC nha nuoc dU<JC thl;IC hi~n tren thl,lC t€, cac chu
the cua quan H hanh chinh nha nuoc phai ti€n hanh ho~t
dQng t6 chuc va chi d~o trl;fC tiep doi vm CaC doi tuqng quan
li thuQc quyen.
Trong qua trlnh dieu hanh, cCI quan hanh chfnh nha nuoc c6
quyen nhiln danh nha nuoc ban hanh ra cac van ban phap lu~t
14
doi tuqng qulm li nhclm thl,lc ht~n cac chuc nang doi nQi va doi
ngo~i ciia nha nuO'c. Nhu v~y, Uit
lam chuc nang quan lf nha nuO'c.
Phap lu~t la phuang ti~n chii y€u de quan lf nha nuO'c. Bang
phap lu~t, nha nuO'c c6 the trao quy6n cho cac t6 chuc ho~c cac
ca nhiln de hQ thay m~t nha nuO'c tien hanh ho<;tt dQng quan H
nha nuO'c.
Quan H nha nuO'c trong linh vl,lc hanh phap Ia quan 1f hanh
chinh nha nuO'c.
Quan li hanh chinh nha nuO'c la mQt hlnh thuc ho~t dQng
CUa Nha nUOC dU<JC thl;IC hi~n trUOC h€t
quan hanh chfnh nha nucrc, c6 nQi dung la bao dam sl;I chap
hanh lu~t, phap l~nh, nghi quyet cua cac CCI quan quy6n l~rc/nha
nuO'c, nham t6 chuc va chi d~o mQt each trl,lc ti€p va ttl\remg
xuyen cong cuQc xay dl;Illg kinh t€, van hoa- xa hQi va hanh
chinh-chinh tq. N6i each khac, quan li hanh chinh nha nucrc Ia
ho~t dQng chap hanh - di6u hanh ciia nha nuO'c.
Tinh chat chap hanh the hi~n
Tinh chat di6u hanh ciia quan 1f hanh chinh nha nuoc the
hi~n 0 ch6 de dam bao cho cac van ban phap lu~t cua cac CCI
quan quyen ll;IC nha nuoc dU<JC thl;IC hi~n tren thl,lC t€, cac chu
the cua quan H hanh chinh nha nuoc phai ti€n hanh ho~t
dQng t6 chuc va chi d~o trl;fC tiep doi vm CaC doi tuqng quan
li thuQc quyen.
Trong qua trlnh dieu hanh, cCI quan hanh chfnh nha nuoc c6
quyen nhiln danh nha nuoc ban hanh ra cac van ban phap lu~t
d~ng ·quy~n It.rc nha nu6c d~ to chuc va di~u khi~n .ho~t dQng
cua cac doi tugng quan li, qua d6 th~ hi¢n m()t each to net moi
quan h¢ "quy~n lt.rc -ph~c tung" giua chu th~ quitn <i>li </i>va cac doi
tugng quan li.
Ho~t d()ng di~u hanh Ia m()t n()i dung <i>ca </i>ban cua ho~t d()ng
ch~p hanh quy~n lt.rc nha nuoc, no gAll vm ho~t d()ng ch~p hanh
va cilng vm ho~t d()ng ch~p hanh t~o thanh hai m~t thong nh~t
cua quan <i>li </i>hanb chinh nha nuoc.
Ho~t d()ng quan <i>li </i>hanh chinh nha nuoc dugc d~t dum st.r
giam sat cua <i>ca </i>quan quytn ll:fc nha nu6'c nhung van mang tfuh
chu dQng, sang ~o. Tfuh chu d()ng, sang ~o cua ho~t d()ng quitn
li hanh chinh nha nuoc th~ hi¢n ro net trong· qua ttlnh cac chu
th~ cua quitn <i>li </i>hanh chinh nha nuoc d~ ra chu truang, bi¢n
phap qmin li thich hgp doi vm cac doi tugng khac nhau, t~o
di~u ki¢n cho hQ lt.ra chQn each thuc tot nha':t d~ hoan thanh
nhi¢m v~ tren <i>cCI si:J </i>nghien ctiu, xem xet tlnh hlnh c~ th~.
T~t ca cac <i>CCI </i>quan nha nuoc d~u tie'n hanh ho~t d()ng quitn
<i>li </i>hanh chinh nha nuoc nhung ho~t d()ng nay chu ye'u do cac
<i>ca </i>quan hanh chinh nha nuoc thl:fc hi¢n. Ho~t d()ng nay phitn
anh chtic nang <i>CCI </i>ban cua cac CC1 quan hanh chfnh nha nUOC.
M~t khac, khOng nen tuy¢t doi hoa Sl_l phan lo~ cac hlnh thuc
ho~t d()ng cua cac <i>CCI </i>quan nha nuoc va khOng nen cho rAng
mOi lo~i <i>ca </i>quan nha nuoc chi c6 th~ tht.rc hi¢n m()t lo~i hanh
vi nh~t djnh, tuang ling vm hinh thuc ho~t d()ng va chuc nang
<i>CCI </i>ban cua n6. Tren thl:fc te' mOi lo~i <i>ca </i>quan nha nuoc, ngoai
vi¢c thl:fC hi¢n nhitng hanh Vi phan anh . thl:fC ch~t CUa chtic
nang <i>ca </i>ban cua mlnh, con c6 th~ tht.rc hi¢n m()t so hanh vi
d~ng ·quy~n It.rc nha nu6c d~ to chuc va di~u khi~n .ho~t dQng
cua cac doi tugng quan li, qua d6 th~ hi¢n m()t each to net moi
quan h¢ "quy~n lt.rc -ph~c tung" giua chu th~ quitn <i>li </i>va cac doi
tugng quan li.
Ho~t d()ng di~u hanh Ia m()t n()i dung <i>ca </i>ban cua ho~t d()ng
ch~p hanh quy~n lt.rc nha nuoc, no gAll vm ho~t d()ng ch~p hanh
va cilng vm ho~t d()ng ch~p hanh t~o thanh hai m~t thong nh~t
cua quan <i>li </i>hanb chinh nha nuoc.
Ho~t d()ng quan <i>li </i>hanh chinh nha nuoc dugc d~t dum st.r
giam sat cua <i>ca </i>quan quytn ll:fc nha nu6'c nhung van mang tfuh
chu dQng, sang ~o. Tfuh chu d()ng, sang ~o cua ho~t d()ng quitn
li hanh chinh nha nuoc th~ hi¢n ro net trong· qua ttlnh cac chu
th~ cua quitn <i>li </i>hanh chinh nha nuoc d~ ra chu truang, bi¢n
phap qmin li thich hgp doi vm cac doi tugng khac nhau, t~o
di~u ki¢n cho hQ lt.ra chQn each thuc tot nha':t d~ hoan thanh
nhi¢m v~ tren <i>cCI si:J </i>nghien ctiu, xem xet tlnh hlnh c~ th~.
T~t ca cac <i>CCI </i>quan nha nuoc d~u tie'n hanh ho~t d()ng quitn
<i>li </i>hanh chinh nha nuoc nhung ho~t d()ng nay chu ye'u do cac
<i>ca </i>quan hanh chinh nha nuoc thl:fc hi¢n. Ho~t d()ng nay phitn
anh chtic nang <i>CCI </i>ban cua cac CC1 quan hanh chfnh nha nUOC.
M~t khac, khOng nen tuy¢t doi hoa Sl_l phan lo~ cac hlnh thuc
ho~t d()ng cua cac <i>CCI </i>quan nha nuoc va khOng nen cho rAng
mOi lo~i <i>ca </i>quan nha nuoc chi c6 th~ tht.rc hi¢n m()t lo~i hanh
<i>CCI </i>ban cua n6. Tren thl:fc te' mOi lo~i <i>ca </i>quan nha nuoc, ngoai
vi¢c thl:fC hi¢n nhitng hanh Vi phan anh . thl:fC ch~t CUa chtic
nang <i>ca </i>ban cua mlnh, con c6 th~ tht.rc hi¢n m()t so hanh vi
thu()c linh VI:(C ho:;tt dqng
quan hanh chfnh nha nuoc ciing th1,tc hi¢n m()t <i>s6 </i>hanh vi
mang tfnh ch~t tru phan v.v ..
Chu the ciia quan If nha nuoc la. cac t6 chuc hay ca nha.n
mang quy~n l1,tc nha nuoc trong qua trlnh tac d()ng tOi d6i
tuc;mg quan H. Chii the quan If nha nuoc bao gom: Nh~ nuoc,
quan nha nuoc, t6 chuc va ca nha.n duqc nha nuoc trao quyn
,ã
th1,tc hiÂn ho:;tt d()ng quan If nh.a nuoc.
Khach the cua quan If nha nuoc 13. tr~t t1,t quan .If nha nuoc.
Tr~t t1,( quan If nha nu6'c, do phap lu~t quy djnh.
Chii the ciia quan If hanh chfnh nha nu6'c la cac
Nhiing chii the ke tren khi tham gia vao cac quan h¢ quan If
hanh chfnh c6 quy~n sir d1:1ng quyen l1,tc nha nuoc de chi d:;to
cac d6i tuc;mg quan If thu()c quy~n nhmu th1,(c hi¢n nhi¢m V1:1
quan If dong thOi bao dam th1,(c hi¢n cac quy~n va nghia V1!- ciia
cac ben tham gia quan h~ quan
Khach the ciia quan If hanh chfnh nha nuoc la tr~t t1,( quan If
hanh chfnh tuc la tr~t t1,t quan If trong linh V1,(c ch~p hanh -di~u
hanh. Tr~t t1,t quan
hanh chfnh quy djnh.
2. Dol
' .
D6i tuc;mg di~u chinh ciia m()t nganh ·lu~t 13. nhihlg nh6m
quan h¢ xa h()i xac djnh, c6 d~c tfnh
16
thu()c linh VI:(C ho:;tt dqng
quan hanh chfnh nha nuoc ciing th1,tc hi¢n m()t <i>s6 </i>hanh vi
mang tfnh ch~t tru phan v.v ..
Chu the ciia quan If nha nuoc la. cac t6 chuc hay ca nha.n
mang quy~n l1,tc nha nuoc trong qua trlnh tac d()ng tOi d6i
tuc;mg quan H. Chii the quan If nha nuoc bao gom: Nh~ nuoc,
quan nha nuoc, t6 chuc va ca nha.n duqc nha nuoc trao quyn
,ã
th1,tc hiÂn ho:;tt d()ng quan If nh.a nuoc.
Khach the cua quan If nha nuoc 13. tr~t t1,t quan .If nha nuoc.
Tr~t t1,( quan If nha nu6'c, do phap lu~t quy djnh.
Chii the ciia quan If hanh chfnh nha nu6'c la cac
Nhiing chii the ke tren khi tham gia vao cac quan h¢ quan If
hanh chfnh c6 quy~n sir d1:1ng quyen l1,tc nha nuoc de chi d:;to
cac d6i tuc;mg quan If thu()c quy~n nhmu th1,(c hi¢n nhi¢m V1:1
quan If dong thOi bao dam th1,(c hi¢n cac quy~n va nghia V1!- ciia
cac ben tham gia quan h~ quan
Khach the ciia quan If hanh chfnh nha nuoc la tr~t t1,( quan If
hanh chfnh tuc la tr~t t1,t quan If trong linh V1,(c ch~p hanh - di~u
hanh. Tr~t t1,t quan
hanh chfnh quy djnh.
2. Dol
' .
D6i tuc;mg di~u chinh ciia m()t nganh ·lu~t 13. nhihlg nh6m
quan h¢ xa h()i xac djnh, c6 d~c tfnh
quan h~ nay c6 tM g9i la nhfrng quan h~ chap hanh- di~u hanh
hoi;ic nhfrng quan h~ qml.n H hanh chfnh nha nu6"c. N(li dung
cua nhung quanh~ nay tM hi~n:
- Vi~c thanh l~p,
nha m.roc;
- Ho<;tt d(>ng quan li kinh te, van hoa-xa hqi, quoc phong, an
- Tri:fC tiep ph~c Vt;t cac nhu
- Ho<;tt d(>ng ki~m tra, giam sat doi v6i vi~c thlfc hi~n phap
lu~t CUa cac CO' quan, don vi trlJC thUQC, cac t6 chuc va
- Xu H cac ca nhan, t6 chuc c6 hanh vi vi ph<;tm tr~t tl! quan
li hanh cmnh.
Oic quan h~ xa h<?i thu(lc ph:;tm vi di~u chinh cua lu~it hanh
chfnh duqc chia thanh 3 nh6m sau:
<i>a. Cac quan h¢ qudn li phat sinh trong qua trinh cac C(/ </i>
<i>quan himh chinh nha mtbc thl.fc hi¢n hor;tt dt?ng chap hanh </i>
<i>-die'u hanh tren CtlC /lnh VlfC khac nhau CUa difi song x{i h<)i </i>
Nh6m quan h~ xa h¢i nay la doi tUQ'ng dieu chinh CO' ban
cua lu~t h~mh chfnh. Thong qua vi~c thiet l~p nhfrng quan h~
lo:;ti nay cac CO' quan hanh chfnh nha llUOC thlfC hi~n chuc nang
CO' ban cua minh. Nhung quan h¢ lo<;ti nay rat phong phu, chu
yeu la nhung quan h¢:
17
quan h~ nay c6 tM g9i la nhfrng quan h~ chap hanh- di~u hanh
hoi;ic nhfrng quan h~ qml.n H hanh chfnh nha nu6"c. N(li dung
cua nhung quanh~ nay tM hi~n:
- Vi~c thanh l~p,
nha m.roc;
- Ho<;tt d(>ng quan li kinh te, van hoa-xa hqi, quoc phong, an
ninh chfnh tri va tr~t tv xa h(>i tren
- Tri:fC tiep ph~c Vt;t cac nhu
- Ho<;tt d(>ng ki~m tra, giam sat doi v6i vi~c thlfc hi~n phap
lu~t CUa cac CO' quan, don vi trlJC thUQC, cac t6 chuc va
- Xu H cac ca nhan, t6 chuc c6 hanh vi vi ph<;tm tr~t tl! quan
li hanh cmnh.
Oic quan h~ xa h<?i thu(lc ph:;tm vi di~u chinh cua lu~it hanh
chfnh duqc chia thanh 3 nh6m sau:
<i>a. Cac quan h¢ qudn li phat sinh trong qua trinh cac C(/ </i>
<i>quan himh chinh nha mtbc thl.fc hi¢n hor;tt dt?ng chap hanh </i>
<i>-die'u hanh tren CtlC /lnh VlfC khac nhau CUa difi song x{i h<)i </i>
Nh6m quan h~ xa h¢i nay la doi tUQ'ng dieu chinh CO' ban
cua lu~t h~mh chfnh. Thong qua vi~c thiet l~p nhfrng quan h~
lo:;ti nay cac CO' quan hanh chfnh nha llUOC thlfC hi~n chuc nang
CO' ban cua minh. Nhung quan h¢ lo<;ti nay rat phong phu, chu
yeu la nhung quan h¢:
- Giita <i>ca </i>quan hanh chinh nha nm5'c ctfp tren v6'i <i>ca </i>quan
hanh chfnh nha lll!OC cap dum theo h¢ thong dQC (nhU giita
Chinh phu v6'i
- Gifra <i>ca </i>quan hanh chinh nha nu6'c c6 thfim quyen chung
v6'i <i>ca </i>quan hanh chinh nha nu6'c c6 thfim quyen chuyen mon
cling cap (nhu giita Chfnh phu v6'i B¢ cong an) ho~c v6'i <i>ca </i>
quan chuyen mon trl!c thu¢c n6 (J1hU giita
- Gifra <i>ca </i>quan hanh chinh nha nu6'c c6 thfim quyen chuyen
mon 6 trung uoog v6'i <i>ca </i>quan hanh chfnh nha nu6'c c6 tMim
quyen chung
lu~it (nhu giita B¢ tai nguyen va moi trucmg v6'i
- Giita nhitng <i>ca </i>quan hanh chfnh nha nu6'c c6 thfim quyen
chuyen mon 6 trung uoog, <i>ca </i>quan nay c6 m¢t <i>s6 </i>quyen h~n
doi v6'i <i>ca </i>quan kia trong linh vl;{c qui'm lf chuc nang nhat d!nh
song giita ca.C CO' quan do khong CO Sl;{ 1¢ thUQC ve m~t t6 chuc.
Trong cac quan h¢ lo~i nay, chu
<i>trong vi¢c quan li ngan sach nha nu6'c ); </i>
- Giita <i>ca </i>quan hanh chinh nha nu6'c 6 dia phuoog v6'i cac
doo vi tqrc thu¢c trung uoog dong t~i d!a phuoog d6 (nhu giita
18
- Giita <i>ca </i>quan hanh chinh nha nm5'c ctfp tren v6'i <i>ca </i>quan
hanh chfnh nha lll!OC cap dum theo h¢ thong dQC (nhU giita
Chinh phu v6'i
- Gifra <i>ca </i>quan hanh chinh nha nu6'c c6 thfim quyen chung
v6'i <i>ca </i>quan hanh chinh nha nu6'c c6 thfim quyen chuyen mon
cling cap (nhu giita Chfnh phu v6'i B¢ cong an) ho~c v6'i <i>ca </i>
quan chuyen mon trl!c thu¢c n6 (J1hU giita
- Gifra <i>ca </i>quan hanh chinh nha nu6'c c6 thfim quyen chuyen
mon 6 trung uoog v6'i <i>ca </i>quan hanh chfnh nha nu6'c c6 tMim
quyen chung
lu~it (nhu giita B¢ tai nguyen va moi trucmg v6'i
- Giita nhitng <i>ca </i>quan hanh chfnh nha nu6'c c6 thfim quyen
chuyen mon 6 trung uoog, <i>ca </i>quan nay c6 m¢t <i>s6 </i>quyen h~n
doi v6'i <i>ca </i>quan kia trong linh vl;{c qui'm lf chuc nang nhat d!nh
song giita ca.C CO' quan do khong CO Sl;{ 1¢ thUQC ve m~t t6 chuc.
Trong cac quan h¢ lo~i nay, chu
<i>trong vi¢c quan li ngan sach nha nu6'c ); </i>
- Giita <i>ca </i>quan hanh chinh nha nu6'c 6 dia phuoog v6'i cac
doo vi tqrc thu¢c trung uoog dong t~i d!a phuoog d6 (nhu giita
kinh <i>t€ </i>nay duqc d~t dum
- Giua ca quan hanh chinh nha nu6'c v6'i cac t6 chuc xa h<?i
(nhu giua Chinh' phil v6'i M~t tr~ t6 qu6c Vi~t Nam va cac t6
chuc thanh vien cua M~t tr~n);
- Giua ca quan hanh chinh nha nu6'c v6'i ~,~ong dan, nguOi
nu6'c ngoai, ngum, khong qu6c tich (nhu giua ca quan c6 th~
quy~n giiti quy€t khi€u n<;U v6'i nguOi khi€u n<;ri).
<i>b. Cac quan h¢ qudn li hinh thanh trong qua trinh cac C(J' </i>
<i>quan nha nu6'c xay dlfllg va ciing ctJ' che' dq cong tac nqi bq cua </i>
<i>c(J quan nham 6n dfnh ve' t6 chitc dl hoan thanh chitc nang, </i>
<i>nhi¢m </i>v~ <i>cua minh </i>
M6i lo~i ca quan nha nu6'c c6 chuc nang ca ban rieng v~. de
hoan thanh chuc nang ca ban cua mlnh cac ca quan nha nu6'c
phai ti€n hanh nhii'ng ho~t d(>ng quan li hanh chinh nhat dinh.
Nhung nguoi lanh d~o va m(>t b<? ph~n cong chuc cua cac
ca quan trong b<? may nha nu6'c duqc trao quy~n ti€n hanh
ho~t d(>ng
duqc t6 chuc <i>t6t, </i>d~c bi~t
cong chuc, ph6i hqp ho~t d(>ng giUa cac b<? ph~n cua ca
19
kinh <i>t€ </i>nay duqc d~t dum
- Giua ca quan hanh chinh nha nu6'c v6'i cac t6 chuc xa h<?i
(nhu giua Chinh' phil v6'i M~t tr~ t6 qu6c Vi~t Nam va cac t6
chuc thanh vien cua M~t tr~n);
- Giua ca quan hanh chinh nha nu6'c v6'i ~,~ong dan, nguOi
nu6'c ngoai, ngum, khong qu6c tich (nhu giua ca quan c6 th~
quy~n giiti quy€t khi€u n<;U v6'i nguOi khi€u n<;ri).
<i>b. Cac quan h¢ qudn li hinh thanh trong qua trinh cac C(J' </i>
<i>quan nha nu6'c xay dlfllg va ciing ctJ' che' dq cong tac nqi bq cua </i>
<i>c(J quan nham 6n dfnh ve' t6 chitc dl hoan thanh chitc nang, </i>
<i>nhi¢m </i>v~ <i>cua minh </i>
M6i lo~i ca quan nha nu6'c c6 chuc nang ca ban rieng v~. de
hoan thanh chuc nang ca ban cua mlnh cac ca quan nha nu6'c
phai ti€n hanh nhii'ng ho~t d(>ng quan li hanh chinh nhat dinh.
Nhung nguoi lanh d~o va m(>t b<? ph~n cong chuc cua cac
ca quan trong b<? may nha nu6'c duqc trao quy~n ti€n hanh
ho~t d(>ng
duqc t6 chuc <i>t6t, </i>d~c bi~t
quan, cong vi~c van phong, dam bao nhiing di~u ki~n v~t
chilt cffn thi€t v.v ..
Ho~;tt d¢ng t6 chuc n¢i b¢ giu vai tro d~c bi~t quan trQng,
t~;to di~u ki~n cffn thi€t cho cac co quan nha nu6'c thl;Ic hi~n <i>t6t </i>
chuc nang CC1 blm cua mlnh. Tuy nhien, cffn luu
nu6'c danh qua nhi~u thbi gian va sue ll;Ic cho cong tac t6 chuc
UQi bQ, n€u CO qua nhi~u CC1 quan trung gian thl hi~u qua CUa
quan H se giam sut.
<i>c. Cac quan h¢ qudn li hinh thanh trong qua trinh cac ca </i>
<i>nhan va ttf chuc duqc Nha nu6'c trao quye'n th¥c hi¢n ho{lt </i>
<i>d¢ng qudn li hanh chinh nha nu6'c trong m¢t </i>
<i>Cl!-thl do phap luqt quydfnh </i>
Trong thl;Ic ti~n quan li hanh chinh nha nu6'c, trong nhi~u
truang hgp, phap lu~t co th~ trao quy~n thl;Ic hi~n ho~;tt d¢ng
chap hanh -di~u hanh cho cac
do khac nhau: chinh tq, t6 chuc, dam bao hi~u qua v.v .. Vl v~y.
ho~;tt d¢ng quan
quan hanh chinh nha nu6'c ti€n hanh.
Ho~;tt d¢ng cua
ho~;tt d¢ng chap hanh - di~u hanh c1;1 th~ duqc phap lu~t quy
dinh. Ho~;tt d¢ng nay cffn duqc phful bi~t ro v6'i ho~;tt d¢ng
ban cua
quan, cong vi~c van phong, dam bao nhiing di~u ki~n v~t
chilt cffn thi€t v.v ..
Ho~;tt d¢ng t6 chuc n¢i b¢ giu vai tro d~c bi~t quan trQng,
t~;to di~u ki~n cffn thi€t cho cac co quan nha nu6'c thl;Ic hi~n <i>t6t </i>
chuc nang CC1 blm cua mlnh. Tuy nhien, cffn luu
nu6'c danh qua nhi~u thbi gian va sue ll;Ic cho cong tac t6 chuc
UQi bQ, n€u CO qua nhi~u CC1 quan trung gian thl hi~u qua CUa
quan H se giam sut.
<i>c. Cac quan h¢ qudn li hinh thanh trong qua trinh cac ca </i>
<i>nhan va ttf chuc duqc Nha nu6'c trao quye'n thƠc hiÂn ho{lt </i>
<i>dÂng qudn li hanh chinh nha nu6'c trong m¢t </i>
<i>Cl!-thl do phap luqt quydfnh </i>
Trong thl;Ic ti~n quan li hanh chinh nha nu6'c, trong nhi~u
truang hgp, phap lu~t co th~ trao quy~n thl;Ic hi~n ho~;tt d¢ng
chap hanh -di~u hanh cho cac
do khac nhau: chinh tq, t6 chuc, dam bao hi~u qua v.v .. Vl v~y.
ho~;tt d¢ng quan
quan hanh chinh nha nu6'c ti€n hanh.
Ho~;tt d¢ng cua
ho~;tt d¢ng chap hanh - di~u hanh c1;1 th~ duqc phap lu~t quy
dinh. Ho~;tt d¢ng nay cffn duqc phful bi~t ro v6'i ho~;tt d¢ng
ban cua