Sử dụng rubric trong đánh giá kĩ năng đọc hiểu văn bản truyện của học sinh lớp 10 theo chương trình ngữ văn 2018

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

VƢƠNG THỊ NHUNG

SỬ DỤNG RUBRIC TRONG ĐÁNH GIÁ KĨ NĂNG ĐỌC HIỂU
VĂN BẢN TRUYỆN CỦA HỌC SINH LỚP 10 THEO CHƢƠNG
TRÌNH NGỮ VĂN 2018

LUẬN VĂN THẠC SĨ SƢ PHẠM NGỮ VĂN

HÀ NỘI 2020


QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC ĐẠI HỌC

VƢƠNG THỊ NHUNG

SỬ DỤNG RUBRIC TRONG ĐÁNH GIÁ KĨ NĂNG ĐỌC HIỂU
VĂN BẢN TRUYỆN CỦA HỌC SINH LỚP 10 THEO
CHƢƠNG TRÌNH NGỮ VĂN 2018

LUẬN VĂN THẠC SĨ SƢ PHẠM NGỮ VĂN
CHUYÊN NGÀNH: LÝ LUẬN VÀ PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC
BỘ MÔN NGỮ VĂN
Mã số:8140217.01

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS Bùi Minh Đức

HÀ NỘI 2020

LỜI CẢM ƠN
Tác giả xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu Trƣờng Đại học Giáo
dục, Đại học Quốc gia Hà Nội, Ban Chủ nhiệm khoa Sƣ phạm, cảm ơn các
thầy cô đã giảng dạy lớp Lý luận và phƣơng pháp dạy học bộ mơn Ngữ văn
khố QH-2018-S trƣờng Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội đã
tận tình giảng dạy, tạo điều kiện thuận lợi để tác giả hồn thành chƣơng
trình học tập và luận văn.
Tác giả xin đƣợc gửi đến PGS.TS Bùi Minh Đức lời cảm ơn chân
thành nhất vì đã hƣớng dẫn cho tác giả trong quá trình triển khai đề tài.
Tác giả xin đƣợc cảm ơn Ban Giám hiệu, Tổ Ngữ văn trƣờng THPT
Xuân Mai và trƣờng THPT Chúc Động huyện Chƣơng Mỹ, thành phố Hà
Nội cùng các em học sinh và đồng nghiệp, đã tạo điều kiện giúp đỡ trong
suốt thời gian tác giả thực hiện đề tài.
Hà Nội, tháng 09 năm 2020
Tác giả
Vƣơng Thị Nhung

i


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt

Chữ viết đầy đủ

CTGD

Chƣơng trình giáo dục

ĐGKNĐH

Đánh giá kĩ năng đọc hiểu

ĐHVB

Đọc hiểu văn bản

GDĐT

Giáo dục đào tạo

GDPT

Giáo dục phổ thông

GV

Giáo viên

HS

Học sinh

KNĐHVB

Kĩ năng đọc hiểu văn bản

KTĐG

Kiểm tra đánh giá

PGS.TS

Phó giáo sƣ tiến sĩ

PPDH

Phƣơng pháp dạy học

THPT

Trung học phổ thông

THPTQG

Trung học phổ thông quốc gia

ii


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 1.1.Rubric định lƣợng/phân tích ............................................................ 12
Bảng 1.2.Rubric định tính /tổng hợp............................................................... 13
Bảng 1.3.Tiêu chuẩn đánh giá một rubric tốt.................................................. 16
Bảng 1.4. Những khó khăn trong đánh giá học sinh ....................................... 35
Bảng 1.5. Mong muốn của ngƣời học ở mỗi bài kiểm tra Ngữ văn. .............. 35
Bảng 1.6. Các cách đánh giá học sinh............................................................. 36
Bảng 1.7 .Hiểu biết về khái niệm rubric ......................................................... 37

Bảng 1.8. Thực trạng HS tham gia cùng thầy /cô và các bạn trong lớp thảo
luận xây dựng các tiêu chí đánh giá cho một bài kiểm tra ở môn Ngữ văn ... 39
Bảng 1.9. Sử dụng rubric trong đánh giá kĩ năng đọc hiểu văn bản truyện ... 40
Bảng 1.10. Lý do khiến thầy /cô chƣa sử dụng rubric thƣờng xuyên trong
đánh giá kĩ năng đọc hiểu văn bản truyện....................................................... 40
Bảng 1.11. Những thuận lợi khi sử dụng rubric để đánh giá kĩ năng đọc hiểu
văn bản truyện của học sinh ........................................................................... 41
Bảng 1.12. Những khó khăn khi sử dụng rubric để đánh giá kĩ năng đọc hiểu
văn bản truyện của học sinh ........................................................................... 42
Bảng 1.13. Hứng thú của học sinh khi học các văn bản truyện trong Chƣơng
trình Ngữ văn 10 ............................................................................................ 43
Bảng 1.14. Khảo sát về kĩ năng đọc hiểu văn bản truyện của HS lớp 10 qua
các câu hỏi ,bài tập (Phụ lục 2). ...................................................................... 44
Bảng 2.1. Cấu trúc năng lực đọc hiểu VB truyện ........................................... 53
Bảng 2.2. Biểu hiện của kĩ năng ĐHVB truyện của HS lớp 10 ...................... 55
Bảng 2.3. Các mức độ phát triển của kĩ năng ĐHVB truyện của HS lớp 10 . 57
Bảng 2.4. Chuẩn đánh giá kĩ năng ĐHVB truyện của HS lớp 10................... 65
Bảng 2.5. Các tiêu chí đánh giá kĩ năng ĐHVB truyện của HS lớp 10 .......... 76
Bảng 2.6. Bảng điểm các tiêu chí đánh giá kĩ năng đọc hiểu văn bản truyện 77
Bảng 2.7. Tiêu chí kích hoạt kiến thức nền .................................................... 78
iii


Bảng 2.8.Tiêu chí nhận diện dấu hiệu hình thức của VB truyện .................... 78
Bảng 2.9.Tiêu chí tái tạo cốt truyện ................................................................ 80
Bảng 2.10.Tiêu chí phân tích nhân vật ............................................................ 80
Bảng 2.11.Tiêu chí đánh giá về đặc điểm nghệ thuật kể chuyện.................... 82
Bảng 2.12. Tiêu chí nhận diện, phân tích khơng gian, thời gian nghệ thuật của
văn bản truyện ................................................................................................. 84
Bảng 2.13. Tiêu chí đánh giá chủ đề, tƣ tƣởng, thơng điệp của nhà văn qua

văn bản truyện ................................................................................................. 86
Bảng 2.14. Tiêu chí nêu ý nghĩa hay tác động của tác phẩm và thể hiện đƣợc
......................................................................................................................... 87
Bảng 2.15. Rubric chấm bài kiểm tra đọc hiểu văn bản truyện lớp 10........... 91
Bảng 3.1. Câu 1 - đề kiểm tra 15 phút .......................................................... 102
Bảng 3.2. Câu 2 - đề kiểm tra 15 phút .......................................................... 103
Bảng 3.3. Câu 3 - đề kiểm tra 15 phút .......................................................... 105
Bảng 3.4. Câu 1 - đề kiểm tra 45 phút .......................................................... 106
Bảng 3.5. Câu 2 - đề kiểm tra 45 phút .......................................................... 107
Bảng 3.6. Kết quả điểm số lớp 10D5, bài kiểm tra 15 phút.......................... 114
Bảng 3.7. Kết quả điểm số lớp 10D5, bài kiểm tra 45 phút.......................... 116
Bảng 3.8. Kết quả điểm số của 2 bài kiểm tra, lớp 10A3 qua 2 lần chấm .... 119
Bảng 3.9. Tổng hợp kết quả điểm số của 2 bài kiểm tra, lớp 10A3 qua 2 lần
chấm .............................................................................................................. 121

iv


DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 1.1. Mong muốn của ngƣời học ở mỗi bài kiểm tra Ngữ văn. .......... 36
Biểu đồ 1.2. Hiểu biết của GV về khái niệm rubric........................................ 38
Biểu đồ 1.3. Thực trạng sử dụng rubric trong đánh giá kĩ năng đọc hiểu văn
bản truyện của GV........................................................................................... 40
Biểu đồ 1.4. Hứng thú của học sinh khi học các văn bản truyện trong Chƣơng
trình Ngữ văn 10 ............................................................................................ 43
Biểu đồ 3.1. Kết quả điểm số của bài kiểm tra 15 phút, lớp 10A3 qua 2 lần
chấm. ............................................................................................................. 122
Biểu đồ 3.2. Kết quả điểm số của bài kiểm tra 45 phút, lớp 10A3 qua 2 lần
chấm .............................................................................................................. 122

v


MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN .................................................................................................... i
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ............................................................... ii
DANH MỤC CÁC BẢNG............................................................................... iii
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ ........................................................................... v
MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1
1. Lí do chọn đề tài ............................................................................................ 1
1.1. Đổi mới kiểm tra, đánh giá là yêu cầu cấp bách trong phát triển giáo dục
hiện nay ............................................................................................................. 1
1.2. Rubric là một công cụ hiệu quả để đánh giá năng lực học sinh học Ngữ
văn theo yêu cầu đổi mới giáo dục.................................................................... 2
2. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu .................................................................. 3
2.1. Một số cơng trình nghiên cứu về rubric trong giáo dục............................. 3
2.2.Một số nghiên cứu về kĩ năng đọc hiểu và dạy đọc hiểu ở nhà trƣờng phổ
thơng .................................................................................................................. 6
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................ 8
3.1. Mục đích ..................................................................................................... 8
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................. 8
4. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu, phạm vi nghiên cứu ............................ 9
4.1. Khách thể nghiên cứu................................................................................. 9
4.2. Đối tƣợng nghiên cứu................................................................................. 9
4.3. Phạm vi nghiên cứu .................................................................................... 9
5. Giả thuyết khoa học ...................................................................................... 9
6. Phƣơng pháp nghiên cứu ............................................................................... 9
6.1. Nhóm phƣơng pháp nghiên cứu lý luận ..................................................... 9
6.2. Nhóm phƣơng pháp nghiên cứu thực tiễn................................................ 10
7. Cấu trúc luận văn ........................................................................................ 10

CHƢƠNG 1..................................................................................................... 11
vi


CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC SỬ DỤNG RUBRIC
TRONG ĐÁNH GIÁ KĨ NĂNG ĐỌC HIỂU VĂN BẢN TRUYỆN CỦA
HỌC SINH LỚP 10 THEO CHƢƠNG TRÌNH ............................................. 11
NGỮ VĂN 2018 ............................................................................................. 11
1.1.Cơ sở lý luận ............................................................................................. 11
1.1.1. Rubric và sử dụng rubric trong đánh giá năng lực học sinh ................. 11
1.1.2. Kĩ năng đọc hiểu văn bản truyện .......................................................... 21
1.2. Cơ sở thực tiễn ......................................................................................... 29
1.2.1.Yêu cầu của Chƣơng trình Giáo dục phổ thơng mơn Ngữ văn 2018 về
đánh giá năng lực đọc hiểu văn bản truyện của học sinh lớp 10 .................... 29
1.2.2. Thực trạng kĩ năng đọc hiểu văn bản truyện của học sinh lớp 10 hiện
nay ................................................................................................................... 34
Tiểu kết chƣơng 1............................................................................................ 46
CHƢƠNG 2..................................................................................................... 47
CÁC NGUYÊN TẮC VÀ BIỆN PHÁP THIẾT KẾ ,SỬ DỤNG RUBRIC
TRONG ĐÁNH GIÁ KĨ NĂNG ĐỌC HIỂU VĂN BẢN TRUYỆN CỦA
HỌC SINH LỚP 10 ........................................................................................ 47
2.1. Các nguyên tắc thiết kế, sử dụng rubric ................................................... 47
2.1.1. Bám sát yêu cầu phát triển năng lực học sinh ....................................... 47
2.1.2. Bám sát đặc trƣng bài học đọc hiểu văn bản truyện ở lớp 10 ............... 48
2.1.3. Đảm bảo tính giá trị và tính tin cậy trong thiết kế rubric...................... 50
2.1.4. Đảm bảo tính khách quan, công bằng trong sử dụng rubric để đánh giá
năng lực học sinh............................................................................................. 51
2.2. Thiết kế rubric trong đánh giá kĩ năng đọc hiểu văn bản truyện của học
sinh lớp 10 ....................................................................................................... 52
2.2.1. Phƣơng pháp.......................................................................................... 52

2.2.2. Thiết kế rubric trong đánh giá kĩ năng đọc hiểu văn bản truyện của học
sinh lớp 10 ....................................................................................................... 52
vii


2.3. Hƣớng dẫn sử dụng rubric trong đánh giá kĩ năng đọc hiểu văn bản
truyện của học sinh lớp 10 .............................................................................. 89
2.3.1. Hƣớng dẫn giáo viên thiết kế và sử dụng rubric đánh giá kĩ năng đọc
hiểu văn bản truyện của học sinh .................................................................... 89
2.3.2. Hƣớng dẫn học sinh thiết kế và sử dụng rubric tự đánh giá kĩ năng dọc
hiểu văn bản truyện ......................................................................................... 90
Tiểu kết chƣơng 2............................................................................................ 96
CHƢƠNG 3..................................................................................................... 97
THỰC NGHIỆM SỬ DỤNG RUBRIC TRONG ĐÁNH GIÁ KĨ NĂNG ĐỌC
HIỂU VĂN BẢN TRUYỆN CỦA HỌC SINH LỚP 10 THEO CHƢƠNG
TRÌNH NGỮ VĂN 2018 ................................................................................ 97
3.1. Mục đích và nhiệm vụ thực nghiệm......................................................... 97
3.1.1. Mục đích thực nghiệm .......................................................................... 97
3.1.2. Nhiệm vụ thực nghiệm .......................................................................... 97
3.2. Đối tƣợng, địa bàn và thời gian thực nghiệm .......................................... 97
3.2.1. Đối tƣợng thực nghiệm ......................................................................... 97
3.2.2. Địa bàn thực nghiệm ............................................................................. 97
3.2.3. Thời gian thực nghiệm .......................................................................... 98
3.3.Tiến hành thực nghiệm.............................................................................. 98
3.3.1. Quy trình thực nghiệm .......................................................................... 98
3.3.2. Cơng cụ thực nghiệm ............................................................................ 98
3.3.3. Tổ chức thực nghiệm........................................................................... 111
3.4. Kết quả thực nghiệm .............................................................................. 112
3.4.1. Nhận xét về độ giá trị của rubric thực nghiệm.................................... 112
3.4.2. Nhận xét về độ tin cậy của rubric thực nghiệm .................................. 119

3.5. Kết luận thực nghiệm ............................................................................. 123
Tiểu kết chƣơng 3.......................................................................................... 124
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................... 125
viii


1. Kết luận ..................................................................................................... 125
2. Khuyến nghị .............................................................................................. 126
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................. 127
PHỤ LỤC

ix


MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
1.1. Đổi mới kiểm tra, đánh giá là yêu cầu cấp bách trong phát triển giáo
dục hiện nay
Đổi mới giáo dục là một yêu cầu cấp bách trong giai đoạn hiện nay.
Ngoài việc đổi mới cách dạy của GV, cách học của HS thì việc đổi mới cơng
tác KTĐG trong giáo dục có thể làm xoay chuyển bản chất và quá trình hoạt
động của nhà trƣờng. Mục đích của KTĐG kết quả học tập của HS không
phải là cho điểm, xếp loại HS, cho lên lớp mà nhằm theo dõi quá trình học tập
của HS, nhận định thực trạng, đƣa ra các giải pháp kịp thời điều chỉnh phƣơng
pháp dạy học giúp HS tiến bộ, đạt đƣợc mục tiêu giáo dục. Mặt khác,đổi mới
khâu kiểm tra đánh giá cịn nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, độc lập
sáng tạo của học sinh thúc đẩy HS hứng thú, say mê học tập. Đồng thời, kết
quả kiểm tra, đánh giá phản ánh đúng năng lực thật của ngƣời học sẽ cung cấp
những thông tin phản hồi tích cực giúp cơ quan quản lí giáo dục đƣa ra những
chiến lƣợc giáo dục phù hợp.

Tuy nhiên, lâu nay việc kiểm tra đánh giá đối với học sinh THPT còn
nhiều bất cập. Hầu hết các trƣờng THPT vẫn chủ yếu dựa vào kết quả của các
bài kiểm tra thƣờng xuyên, kiểm tra định kỳ, thi THPTQG theo hình thức GV
ra câu hỏi, HS trả lời vẫn phụ thuộc nhiều vào cách đánh giá chủ quan và cảm
tính của giáo viên. Nội dung kiểm tra vẫn thiên về học thuộc lịng văn bản,
ghi nhớ máy móc một nội dung nào đó của văn bản, kiểm tra trí nhớ là chính.
Việc kiểm tra, đánh giá đó theo hƣớng cung cấp nội dung nên kết quả là HS
tập trung học thuộc lòng hoặc sƣu tầm chép những bài văn mẫu mà không
phát triển đƣợc các kĩ năng cần thiết . Để khắc phục tình trạng trên và phát
huy tính tích cực, chủ động, độc lập suy nghĩ của ngƣời học thì việc làm cấp
bách hiện nay là phải đổi mới kiểm tra, đánh giá trong dạy học.

1


Chƣơng trình giáo dục phổ thơng mới 2018 đã có nhiều đổi mới về
kiểm tra, đánh giá cụ thể nhƣ sau: Thay đánh giá theo tiếp cận nội dung bằng
đánh giá theo tiếp cận năng lực. Các bài kiểm tra không chỉ thực hiện trên
giấy vào cuối một chủ đề, một chƣơng, một học kì,...mà đƣợc thực hiện dƣới
nhiều hình thức đa dạng (giấy, thực hành, sản phẩm dự án, cá nhân, nhóm…)
trong suốt q trình học tập. Kiểm tra đánh giá khơng hƣớng nhiều vào mục
đích cạnh tranh mà hƣớng chủ yếu vào sự hợp tác; không chú trọng vào điểm
số mà chú trọng vào quá trình tạo ra sản phẩm, chú ý đến ý tƣởng sáng tạo và
các chi tiết của sản phẩm để nhận xét. Đánh giá theo cách mới không tập
trung vào kiến thức hàn lâm mà tập trung vào năng lực thực tế và sáng tạo.
Nếu ở Chƣơng trình Giáo dục 2016, đánh giá đƣợc thực hiện bởi các cấp quản
lí và do giáo viên là chủ yếu thì ở Chƣơng trình Giáo dục phổ thông 2018,
giáo viên và học sinh chủ động trong đánh giá, khuyến khích tự đánh giá và
đánh giá chéo của học sinh.
1.2. Rubric là một công cụ hiệu quả để đánh giá năng lực học sinh học

Ngữ văn theo yêu cầu đổi mới giáo dục
Đánh giá theo yêu cầu phát triển năng lực cần xác định đƣợc khả năng
vận dụng tổng hợp những gì đã học của học sinh vào việc giải quyết những
tình huống mới. Phƣơng thức đánh giá khơng chú trọng u cầu học thuộc,
nhớ máy móc, nói đúng và đầy đủ những điều thầy, cô đã dạy… mà coi trọng
ý kiến và cách giải quyết vấn đề của mỗi cá nhân ngƣời học; động viên những
suy nghĩ sáng tạo, mới mẻ, giàu ý nghĩa; tôn trọng sự phản biện trái chiều,
khuyến khích những lập luận giàu sức thuyết phục…
Trong dạy học môn Ngữ văn, bồi dƣỡng, phát triển năng lực đọc hiểu
văn bản văn học cho ngƣời học là yếu tố căn cốt. Năng lực đọc hiểu là năng
lực tiếp nhận, xử lí thơng tin trong văn bản để phục vụ những mục đích cụ thể
trong học tập hoặc giải quyết các nhiệm vụ thực tiễn của cuộc sống.

2


Đổi mới KTĐG kĩ năng đọc hiểu ở môn văn địi hỏi cơng khai các tiêu
chí, biểu điểm cụ thể, định hƣớng HS tự đánh giá và đánh giá chéo, bên cạnh
việc đánh giá của GV nhằm giúp HS tìm ra nguyên nhân và cách khắc phục
những sai sót, hạn chế trong quá trình tìm hiểu, lĩnh hội văn bản, vận dụng
những kiến thức từ bài học vào cuộc sống, khơi dậy tính tích cực, chủ động,
sáng tạo của HS trong học tập.
Đặt trong bối cảnh đổi mới của ngành giáo dục, rubric đã đáp ứng đƣợc
những nhu cầu đổi mới khâu KTĐG. Đó là một bộ cơng cụ đánh giá gồm các
tiêu chí đƣợc cụ thể hóa thành các chỉ số hành vi hay các biểu hiện hành vi có
thể quan sát, đo đếm, thể hiện mức độ đạt đƣợc của mục tiêu học tập. Rubric
đƣợc sử dụng để đánh giá năng lực thực hiện nhiệm vụ của học sinh. Rubric
đƣợc thiết kế theo thang bậc nhận thức với các tiêu chí, các chỉ số hành vi rõ
ràng nên có thể giúp GV đánh giá chính xác và phân loại HS. Rubric cịn
đƣợc sử dụng khi cần giải thích rõ cho học sinh, giáo viên, cha mẹ học sinh về

yêu cầu cần đạt của bài kiểm tra, mức đạt đƣợc của mỗi HS trong quá trình
thực hiện nhiệm vụ học tập. Giáo viên có thể sử dụng rubric nhƣ là một công
cụ để thiết lập mối liên hệ giữa việc đánh giá, phản hồi và quá trình dạy học.
Nhƣ vậy, rubric sẽ giúp việc đánh giá năng lực đọc hiểu của học sinh trở nên
chính xác, dễ dàng. Mặt khác, các tiêu chí, mức độ đánh giá trong rubric cũng
giúp ngƣời học tự đánh giá kết quả đạt đƣợc của bản thân, xác định rõ các kĩ
năng cần đƣợc rèn luyện và phát triển khi đọc hiểu văn bản.
Vì những lý do trên chúng tôi chọn đề tài nghiên cứu “Sử dụng rubric trong
đánh giá kĩ năng đọc hiểu văn bản truyện của học sinh lớp 10 theo chƣơng
trình Ngữ Văn 2018”
2. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu
2.1. Một số cơng trình nghiên cứu về rubric trong giáo dục

3


Có thể nói, đối với giáo dục của nhiều nƣớc trên thế giới rubric đã trở
nên thông dụng, trở thành công cụ đánh giá giáo dục hiệu quả giúp việc dạy
học đạt đƣợc mục tiêu mà con ngƣời kỳ vọng.
Rubric đã đƣợc biết đến ở Việt Nam từ những thập niên trƣớc song tính
đến thời điểm hiện tại, trong lĩnh vực giáo dục, các cơng trình nghiên cứu tiêu
biểu, thực tiễn về KTĐG có liên quan đến rubric so với các quốc gia khác còn
khá khiêm tốn, cụ thể:
Trong Hội thảo “Vai trò của hoạt động kiểm tra ,đánh giá trong đổi mới ở
giáo dụcViệt Nam” năm 2004 và Hội thảo “Kiểm tra đánh giá để phát huy
tính tích cực của học sinh ở bậc trung học” năm 2006 do Viện Nghiên cứu
giáo dục và trƣờng Đại học Sƣ phạm Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức, một số
bài báo cáo đã đề cập một cách rất ngắn gọn đến rubric nhƣ một công cụ dùng
để KTĐG .
Từ năm 2009 đến 2011, Nguyễn Kim Dung đã thực hiện dự án “Xây

dựng các tiêu chí đánh giá nhận thức” nhằm đề ra phƣơng pháp khắc phục
những hạn chế trong khâu đánh giá kết quả học tập của HS THPT. Trong đó,
tác giả đã nhấn mạnh đến tính cấp thiết của việc sử dụng các tiêu chí lƣợng
hóa (rubric). Đây là một trong những nghiên cứu quan trọng, có thể làm căn
cứ đáng tin cậy cho việc tiến hành sử dụng rubric trong dạy học, KTĐG trong
những năm sắp tới ở Việt Nam.
Tháng 9 năm 2009, Tạp chí Giáo dục số 221 đã đăng bài viết “Áp dụng
đánh giá theo rubric trong dạy học” của Tơn Quang Cƣờng. Nội dung bài báo
trình bày một cách khái quát vấn đề: khái niệm rubric, phân loại rubric,
nguyên tắc và quy trình thiết kế, ápdụng rubric trong dạy học nói
chung,...Song, việc vận dụng rubric vào môn học Ngữ văn chƣa đƣợc đề cập.
Năm 2010, Bộ GDĐT đã tập huấn “Đổi mới kiểm tra kết quả học tập của
học sinh trung học phổ thông” cho 10 mơn học, trong đó có Ngữ văn. Nội
dung xoay quanh cách lập ma trận đề kiểm tra, cách KTĐG mới theo định
4


hƣớng phát triển năng lực. Tài liệu tập huấn đã giới thiệu quy trình, kĩ thuật
biên soạn đề kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của HS cùng các ví dụ ở 10
mơn học thuộc cấp THPT. Bƣớc đầu, các tác giả cũng đã trình bày một số
bảng rubric minh họa về tiêu chí chấm điểm bài tự luận của HS, trong đó có
Ngữ văn. Tuy nhiên, tài liệu này cũng chỉ là kết quả của những bƣớc thử
nghiệm chung, việc áp dụng rubric cụ thể cho từng phân mơn, lí thuyết, cách
thiết kế, sử dụng vẫn chƣa đƣợc đề cập.
Chƣơng trình tập huấn đổi mới PPDH và KTĐG cho GV của hãng
Intel phối hợp với Bộ GDĐT - dự án “Phát triển giáo dục trung học phổ
thông” tổ chức ở 17 tỉnh, thành tại Việt Nam cũng đã đề cập nhiều tới rubric.
Đặc biệt, rubric đƣợc sử dụng trong việc thiết kế các bảng tiêu chí để đánh giá
các dự án học tập, đánh giá trong suốt quá trình học tập. Đây là những việc
làm cụ thể trong đổi mới PPDH và KTĐG mà Intel đã làm đƣợc tại Việt Nam.

Năm 2010, trong công văn 8773/BGDĐT-GDTrH ngày 30/12/2010
hƣớng dẫn đổi mới KTĐG cấp trung học, Bộ GDĐT hƣớng dẫn GV cách xây
dựng ma trận đề kiểm tra (thực chất là một bảng rubric dạng ma trận 2 chiều).
Cũng tại cơng văn này, Bộ GDĐT cũng đã khuyến khích GV dùng rubric
trong xây dựng thang điểm để chấm điểm bài tự luận cho HS. Tuy vậy, không
phải GV nào cũng biết lí thuyết về cơng cụ rubric.
Năm 2014,Tạp chí Khoa học, trƣờng đại học sƣ phạm thành phố Hồ
Chí Minh có đăng bài “Vận dụng rubric để xây dựng các tiêu chí đánh giá
mơn học” của tác giả Lê Thị Ngọc Nhẫn. Bài viết đã giới thiệu các khái niệm,
vai trị, các hình thức trình bày rubric và quy trình xây dựng các tiêu chí đánh
giá mơn học theo rubric gồm 4 bƣớc: bƣớc 1, chuẩn bị; bƣớc 2, viết các tiêu
chí đánh giá theo từng cấp độ hoặc từng thang điểm; bƣớc 3, thảo luận thống
nhất duyệt các tiêu chí đánh giá mơn học; bƣớc 4, hồn thành bản tiêu chí
đánh giá mơn học và trình cấp trên phê.

5


Năm 2017, tác giả Nguyễn Thành Ngọc Bảo đã có bài viết “Mơ hình
rubric đánh giá năng lực tạo lập văn bản nghị luận xã hội của học sinh THPT”
trên Tạp chí Khoa học, trƣờng đại học sƣ phạm thành phố Hồ Chí Minh, tập
14, số 10 (trang 163-172). Bài báo đã nêu ra các tiêu chí và mức cho điểm cho
từng tiêu chí trong rubric đánh giá năng lực tạo lập văn bản nghị luận xã hội
và đề xuất rubric đánh giá năng lực tạo lập văn bản nghị luận xã hội của học
sinh THPT.
Năm 2018, hai tác giả Trịnh Thị Lan và Nguyễn Thu Thủy đã có một
cơng trình nghiên cứu đăng trên Tạp chí Giáo dục, số 432 (trang 44-48 ), là
“Thiết kế rubric đánh giá bài viết văn thuyết minh của học sinh lớp 8”
Tháng 3/2019, tác giả Lê văn Hảo đã đƣa ra bài viết “Thiết kế và sử
dụng rubric trong đánh giá học tập” trong tài liệu tập huấn cho giảng viên các

trƣờng đại học. Những nghiên cứu về rubric ở đây chủ yếu dùng để đánh giá
các đồ án, luận án tốt nghiệp cho sinh viên[9].
2.2.Một số nghiên cứu về kĩ năng đọc hiểu và dạy đọc hiểu ở nhà trường
phổ thông
Trên thế giới, lí thuyết đọc hiểu và dạy đọc hiểu đƣợc nghiên cứu từ rất
sớm . Nhiều cơng trình, bài báo viết về đọc hiểu và liên quan đến đọc hiểu đã
xuất hiện ở các nƣớc Âu Mĩ từ những thập nên 70 của thế kỉ XX nhƣ:
K.Goodman (1970), P.Arson (1984), M.Adams(1990), B.Naiđenxốp với
“phƣơng pháp đọc diễn cảm”…
Những năm 80 của thế kỉ XX, ở Cộng hòa Liên bang Đức cho ra mắt nhiều
cuốn sách về đọc hiểu nâng cao nhƣ :”Những tấm gƣơng soi”, “Những đặc
điểm đọc”. Những năm đầu thế kỉ XXI, một cơng trình về đọc hiểu khá đồ sộ
của tập thể tác giả có uy tín về vấn đề này đƣợc công bố . Cuốn sách đề cập
đến nhiều nội dung trong đó có “lịch sử việc đọc” do Erich Schon viết, “tâm lí
học của việc đọc ”do Ursula Christman viết.

6


Ở Liên Xơ cũ cũng có thành tựu đáng kể về việc nghiên cứu vấn đề đọc
hiểu. Nhà nghiên cứu A.Primacốpxki viết “Phƣơng pháp đọc sách”(1976). Ở
đó tác giả đã khẳng định thế giới mới lạ trong các tác phẩm văn chƣơng chính
là vẻ đẹp và giá trị thẩm mĩ của ngôn ngữ và đời sống.
Ở Việt Nam, nghiên cứu về vấn đề đọc hiểu sớm nhất phải kể đến
những cơng trình của các tác giả Lê Phƣơng Nga “Dạy học tập đọc ở tiểu
học”(Nhà xuất bản Giáo dục, 11/2001), Nguyễn Thị Hạnh với chuyên luận
“Dạy học đọc hiểu ở tiểu học” (2002), đã trình bày khá thuyết phục về cơ sở
khoa học của việc dạy đọc hiểu. Năm 2004, trong bài viết “Vấn đề đọc hiểu
và dạy đọc hiểu” đăng trên tạp chí Thơng tin Khoa học Sƣ phạm, số 8 đã nêu
lên tầm quan trọng, ý nghĩa cấp thiết của vấn đề đọc hiểu. Sau đó, phải kể đến

tác giả Nguyễn Trọng Hoàn với một loạt sách đọc hiểu văn bản Ngữ Văn lớp
6,7,8,9. Ở đó tiến trình đọc hiểu đƣợc thực hiện theo ba bƣớc: phần gợi dẫn,
phần nội dung và phần liên hệ. Đó là sự gợi ý cho GV giải quyết nhiệm vụ cụ
thể trƣớc mắt về đọc hiểu trong sách giáo khoa. Năm 2008, chuyên luận “Đọc
hiểu tác phẩm văn chƣơng trong nhà trƣờng ” đƣợc Nhà xuất bản Giáo dục ấn
hành là công trình lí thuyết về đọc hiểu bao qt đƣợc các nội dung cốt yếu về
đọc hiểu gần gũi với các cơng trình nghiên cứu về đọc hiểu trên thế giới.
Năm 2011, Nguyễn Thanh Hùng cho ra mắt cuốn sách “Kĩ năng đọc hiểu
văn”. Ở đó, tác giả đã khẳng định đọc hiểu là vấn đề cơ bản của nội dung và
phƣơng pháp dạy học tác phẩm văn chƣơng. Ngƣời viết đi sâu nghiên cứu
cách thức dạy đọc hiểu tác phẩm văn chƣơng theo loại thể ở trƣờng THPT,
đƣa ra thiết kế mơ hình đọc hiểu một sơ tác phẩm cụ thể về cả thơ và truyện.
Đó là nhƣng gợi ý cụ thể để GV áp dụng lý thuyết đọc hiểu vào giảng dạy.
Tiếp đến, là những đóng góp của tác giả Trần Đình Sử. Tác giả đã thể hiện cái
nhìn sâu sắc ,thấu đáo về đọc hiểu qua hàng loạt bài báo:” Đọc hiểu văn bảnmột khâu đột phá trong nội dung và phƣơng pháp dạy văn hiện nay”(báo Văn
Nghệ 8/2013), “Văn bản văn học và những ngã đƣờng đọc hiểu”(báo Văn
7


Nghệ 2014), “Từ giảng văn qua phân tích tác phẩm đến đọc hiểu văn bản văn
học”…
Gần đây, tác giả Trịnh Thị Lan có đƣa ra một cơng trình nghiên cứu là “Văn
bản và dạy đọc hiểu văn bản ở trƣờng trung học”( nhà xuất bản Đại học Sƣ
phạm, 2017). Cuốn sách đã đi sâu nghiên cứu về dạy đọc hiểu truyện dân gian
ở trƣờng THPT từ góc độ văn bản, đƣa ra một số thiết kế bài học đọc hiểu cụ
thể .
Có thể nói vào những năm cuối thế kỉ XX, đầu thế kỉ XXI, trên thế giới
và Việt Nam đã xuất hiện nhiều cơng trình nghiên cứu về vấn đề đọc hiểu nói
chung và đọc hiểu trong nhà trƣờng phổ thơng nói riêng. Phần lớn các cơng
trình này đều tập trung đề xuất các giải pháp cải thiện năng lực đọc hiểu của

HS và tìm kiếm biện pháp hình thành thái độ sáng tạo và hoạt động chiếm
lĩnh tác phẩm văn chƣơng một cách tích cực và năng động. Song những cơng
trình nghiên cứu về kĩ năng đọc hiểu văn bản truyện cịn hạn chế.
Tóm lại, cho đến thời điểm nghiên cứu hiện tại, chúng tôi nhận thấy
công cụ rubric đã đƣợc đề cập và vận dụng bƣớc đầu trong thực tiễn giáo dục
tại Việt Nam. Tuy nhiên, những cơng trình, tài liệu nghiên cứu về lí thuyết,
cũng nhƣ cách vận dụng rubric vào KTĐG trong quá trình dạy mơn Ngữ văn
cịn rất hạn chế, các nghiên cứu về sử dụng rubric vào KTĐG năng lực đọc
hiểu văn bản thì chƣa nhiều. Nhƣ vậy, nghiên cứu và vận dụng rubric vào
KTĐG kĩ năng đọc hiểu văn bản truyện lớp 10 theo chƣơng trình Ngữ văn 2018
của chúng tơi là một việc làm cịn mới mẻ.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích
Mục đích nghiên cứu của luận văn là đề xuất cách thức thiết kế và sử dụng
rubric trong đánh giá kĩ năng đọc hiểu văn bản truyện của học sinh lớp 10
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để thực hiện mục đích nghiên cứu trên, luận văn có nhiệm vụ:
8


- Xác định cơ sở lí luận của việc sử dụng rubric trong đánh giá kĩ năng đọc
hiểu văn bản truyện của học sinh lớp 10
- Khảo sát, đánh giá thực trạng sử dụng rubric trong đánh giá kĩ năng đọc hiểu
văn bản truyện của học sinh lớp 10
- Đề xuất biện pháp thiết kế và sử dụng rubric trong đánh giá kĩ năng đọc hiểu
văn bản truyện của học sinh lớp 10
- Thực nghiệm sƣ phạm
4. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu, phạm vi nghiên cứu
4.1. Khách thể nghiên cứu
Quá trình dạy đọc hiểu văn bản truyện cho học sinh lớp 10 trong trƣờng

THPT
4.2. Đối tượng nghiên cứu
Các biện pháp thiết kế và sử dụng Rubric trong đánh giá kĩ năng đọc
hiểu văn bản truyện của học sinh lớp 10
4.3. Phạm vi nghiên cứu
- Nội dung nghiên cứu đƣợc giới hạn trong các bài đọc –hiểu văn bản truyện
lớp 10 theo chƣơng trình Ngữ văn 2018
- Thực nghiệm sƣ phạm tại trƣờng THPT Xuân Mai và trƣờng THPT Chúc
Động (huyện Chƣơng Mỹ, thành phố Hà Nội)
5. Giả thuyết khoa học
Nếu giáo viên kết hợp một cách khéo léo, hợp lý giữa việc sử dụng
Rubric và các công cụ đánh giá truyền thống vào đánh giá kĩ năng đọc hiểu
văn bản truyện của HS lớp 10 thì sẽ thu đƣợc kết quả đánh giá chính xác và
khoa học, góp phần nâng cao hiệu quả dạy học đọc hiểu văn bản truyện và đáp
ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay
6. Phƣơng pháp nghiên cứu
6.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận

9


Phƣơng pháp phân tích, hệ thống hóa, các tài liệu liên quan đến vấn đề
nghiên cứu để xác lập cơ sở lý luận cho đề tài nhƣ: khái niệm, cấu trúc ,vai trò
và cách thiết kế rubric; kĩ năng đọc hiểu văn bản truyện; yêu cầu của CTGD
Ngữ văn 2018 về đánh giá năng lực đọc hiểu văn bản truyện của học sinh lớp
10
6.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phƣơng pháp phỏng vấn : Sử dụng các phiếu -phỏng vấn GV và HS để thu
thập thông tin về thực trạng sử dụng rubric trong dạy học bộ môn Ngữ văn
nói chung và trong dạy đọc hiểu văn bản truyện nói riêng , chất lƣợng dạy

học mơn Ngữ văn..
- Phƣơng pháp quan sát: Quan sát hoạt động dạy và học của GV và HS để thu
thập những thông tin cần thiết.
- Thực nghiệm sƣ phạm: Tiến hành sử dụng rubric trong dạy đọc –hiểu văn
bản truyện cho HS lớp 10 để đánh giá hiệu quả của công cụ này đối với việc
đánh giá kĩ năng đọc –hiểu văn bản truyện của HS lớp 10 theo chƣơng
trình Ngữ văn 2018.
- Phƣơng pháp thống kê toán học: Để xử lý các kết quả nghiên cứu.
7. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, kiến nghị, tài liệu tham khảo và phụ lục,
luận văn gồm 3 chƣơng:
- Chƣơng 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn của vấn đề sử dụng rubric trong
đánh giá kĩ năng đọc hiểu văn bản truyện của học sinh lớp 10 theo chƣơng
trình Ngữ văn 2018.
- Chƣơng 2: Các nguyên tắc và biện pháp thiết kế, sử dụng rubric trong
đánh giá kĩ năng đọc hiểu văn bản truyện của học sinh lớp 10
- Chƣơng 3: Thực nghiệm sƣ phạm

10


CHƢƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC SỬ DỤNG RUBRIC
TRONG ĐÁNH GIÁ KĨ NĂNG ĐỌC HIỂU VĂN BẢN TRUYỆN CỦA
HỌC SINH LỚP 10 THEO CHƢƠNG TRÌNH
NGỮ VĂN 2018
1.1.Cơ sở lý luận
1.1.1. Rubric và sử dụng rubric trong đánh giá năng lực học sinh
1.1.1.1.Khái niệm rubric
Có nhiều nhà nghiên cứu đã đƣa ra những định nghĩa khác nhau về

rubric. Xâu chuỗi các định nghĩa đó lại, ta nhận thấy những điểm chung.
Natalie Pham cho rằng rubric là một hệ thống cho điểm theo các tiêu chí
đánh giá cho trƣớc, nêu rõ ngƣời chấm đánh giá bài theo những kỳ vọng nào
và mơ tả các cấp độ tiêu chí dùng để đánh giá [20].
Theo Heidi Goodrich- chuyên gia về rubric, khẳng định rubric là một
công cụ dùng để cho điểm bằng cách liệt kê tất cả các tiêu chí đánh giá bài
học, bài tập, bài làm hay công việc mà ngƣời học thực hiện bằng cách xếp loại
theo thứ bậc [4].
Tác giả Tơn Quang Cƣờng có đƣa ra khái niệm về rubric cụ thể, chi
tiết hơn: rubric là một cách đánh giá, công cụ đánh giá đƣợc sử dụng khá rộng
rãi trong thực tiễn giáo dục và dạy học hiện nay trên thế giới (rubrica theo
tiếng Latin có nghĩa là “vùng đất đỏ”,“ phần viết bằng mực đỏ trong các
cuốn Kinh thánh, sách cổ”; tập tục hoặc quy tắc được thiết lập để thực hiện).
Rubric là bảng mô tả chi tiết có tính hệ thống (theo chuẩn, tiêu chí và mức)
những kết quả (kiến thức, kỹ năng, thái độ) mà ngƣời học nên làm và cần phải
làm để đạt đƣợc mục tiêu cuối cùng khi thực hiện một nhiệm vụ cụ thể [3].
Theo tác giả Lê Văn Hảo, rubric là một công cụ đánh giá/chấm điểm, đƣợc
xây dựng bởi GV (có thể có sự tham gia của SV) để hỗ trợ việc đánh giá chi
tiết một sản phẩm hoặc một hoạt động học tập [19].
11


Từ các định nghĩa trên chúng ta có thể hiểu : rubric là một công cụ dùng để
đánh giá kết quả học tập của ngƣời học đƣợc thể hiện bằng bản mơ tả các tiêu
chí đánh giá theo các cấp độ khác nhau trên cơ sở các yêu cầu, mục tiêu cần
đạt của môn học
1.1.1.2. Phân loại rubric
a. Phân loại: Theo PGS.TS. Lê Văn Hảo [19], có 2 loại rubric chính:
-Rubric định lượng/phân tích (Analytical rubric): cung cấp các mơ tả chi tiết
của mỗi tiêu chí ở mỗi mức trên thang đánh giá.

Bảng 1.1.Rubric định lượng/phân tích
Tiêu chí

Mơ tả mức chất lƣợng
Đạt yêu cầu

Điểm
Chƣa đạt

Xuất sắc

Tốt

10-9

8-7

6-5

Đẹp, rõ,

Đẹp, rõ, còn

Rõ, còn lỗi

Đơn điệu,

Hình

khơng lỗi

lỗi chính tả

chính tả

chƣa rõ,

thức

chính tả

đánh giá

4-0

nhiều lỗi
chính tả

Đáp ứng tốt

Đáp ứng

Đáp ứng từ

các yêu cầu, khoảng70%-

khoảng

40% yêu cầu

có mở rộng,

80% các u

50%-60%

của đề trở

có trích

cầu , có mở

các u cầu

xuống

nguồn

rộng.

của đề

Nói to,rõ

Nói to,rõ ,tự

Nói nhỏ,

Nói khơng

Kỹ năng

,tự tin

tin, giao lƣu

thiếu tự tin,

rõ lời , thiếu

Trình

,thuyết phục ngƣời nghe

ít giao lƣu

tự tin, khơng

bày

,có giao lƣu

ngƣời nghe

giao lƣu

Nội
dung

Đáp ứng

ngƣời nghe
Trả lời

ngƣời nghe

Trả lời đúng Trả lời đúng

12

Trả lời đúng Trả lới đúng


các câu

tất cả các

hỏi

câu hỏi

2/3 số câu hỏi 1/2 số câu

dƣới 1/2 số

hỏi

câu hỏi

100% thành

Khoảng từ

Khoảng

Khoảng

Tham

viên tham

80% thành

60% thành

dƣới 40%

gia thực

gia thực

viên tham gia

viên tham

thành viên

hiện

hiện

thực hiện

gia thực

tham gia

hiện
ĐIỂM TỔNG
- Rubric định tính/tổng hợp (Holistic rubric): cung cấp mơ tả tổng hợp ứng
với mỗi mức trên thang đánh giá.
Bảng 1.2.Rubric định tính /tổng hợp
Mức chất

Thang

lƣợng

điểm

Xuất sắc

9-10

Mơ tả mức chất lƣợng
Bố cục rõ ràng, trình bày đẹp, sáng sủa ,
khơng mắc lỗi chính tả ,diễn đạt mƣợt mà, ấn
tƣợng. Nội dung đáp ứng tốt yêu cầu của đề ,
lập luận chặt chẽ, thuyết phục, có liên hệ, mở
rộng, bài viết sâu sắc.

Tốt

7-8

Bố cục rõ ràng, sáng sủa, cịn ít lỗi chính tả,
diễn đạt trôi chảy. Nội dung đáp ứng
khoảng70%- 80% yêu cầu của đề, có mở
rộng, liên hệ, lập luận có cơ sở.

Đạt yêu
cầu

5-6

Bố cục rõ, mắc nhiều lỗi chính tả, diễn đạt
trúc trắc. Nội dung đáp ứng khoảng 50%60% yêu cầu của đề

13

Điểm


Chƣa đạt

0-4

Khơng rõ bố cục, mắc q nhiều lỗi chính
tả, diễn đạt lủng củng,tối nghĩa. Nội dung
đạt khoảng dƣới 40% yêu cầu của đề.

b. Ưu nhược điểm của từng loại:
-Rubric định lượng/phân tích:
+ Ƣu: Cung cấp thơng tin phản hồi chi tiết ứng với mỗi tiêu chí và mức đánh
giá, giúp HS tự hoàn thiện tốt hơn. Mặt khác, đảm bảo độ tin cậy tốt khi đánh
giá bởi điểm đƣợc chia nhỏ theo các mức đạt đƣợc tiêu chí, độ lệch điểm sẽ
thấp .
+ Nhƣợc: Mất nhiều thời gian để xây dựng hệ thống tiêu chí và đánh giá.
-Rubric định tính/tổng hợp:
+ Ƣu: Cung cấp thơng tin phản hồi tổng hợp ở mỗi mức đánh giá. Dễ xây
dựng hơn, đánh giá nhanh hơn.
+ Nhƣợc: Không chỉ ra đƣợc mức độ đạt đƣợc ứng với mỗi nội hàm trong
thông tin phản hồi tổng hợp nên kém hữu ích đối với HS.
1.1.1.3.Cấu trúc Rubric (Tƣơng ứng với loại rubric đƣợc sử dụng phổ biến là
rubric định lƣợng /phân tích)
Theo Goodrich, H.(2014), một rubric có cấu trúc gồm bốn phần cơ bản:
Một là: mô tả nhiệm vụ công việc (công việc đƣợc giao của HS)
Hai là: khung ĐG hay các bậc tiêu chuẩn ĐG (ở hình thức các mức độ đáp
ứng yêu cầu hoặc hình thức điểm số)
Ba là: các khía cạnh hay các tiêu chí ĐG kết quả (liệt kê các kĩ năng hay kiến
thức cần có đối với cơng việc đƣợc giao.)
Bốn là:Các mô tả đối với từng mức độ chất lƣợng (của kết quả đạt đƣợc cho
từng tiêu chí ĐG) [1, tr14].
Theo Nguyễn Kim Dung (2010), thành phần của rubric bao gồm các yếu tố
sau: mô tả bài tập/công việc/nhiệm vụ, các chiều, thang đo hoặc các mức độ
14