Giáo án Ngữ văn lớp 8 tiết 57: Văn bản Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác - Phan Bội Châu

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngµy so¹n : 25/11/2010 Ngµy d¹y : 4/12/2010 TiÕt 57 : V¨n b¶n : Vµo nhµ ngôc Qu¶ng §«ng c¶m t¸c Phan Béi Ch©u. A. Mục tiêu cần đạt: 1 .Cảm nhận được vẻ đẹp của những chí sĩ yêu nước đầu thế kỷ XX, những người mang chí lớn cứu nước, cứu dân , dù hoàn cảnh nào vẫn giữ được phong thái ung dung , khí ph¸ch hiªn ngang , bÊt khuÊt vµ niÒm tin vµo sù nghiÖp gi¶I phãng d©n téc .§ång thêi , hiÓu ®­îc søc truyÒn c¶m nghÖ thuËt qua giäng th¬ khÈu khÝ hµo hïng cña t¸c gi¶ 2 TÝch hîp víi phÇn TiÕng ViÖt ë bµi ppn luyÖn vÒ dÊu c©u ;víi phÇn TËp lµm v¨n ë bµi ThuyÕt minh vÒ mét theerv lo¹i v¨n häc víi lÞch sö ViÖt Nam ë giai ®o¹n 30 n¨m ®Çu thÕ kû XX. 3. RÌn kü n¨ng : Cñng cè vµ n©ng cao hiÕu biÕt vÒ thÓ th¬ ThÊt ng«n b¸t có §­êng luËt (cấu trúc và phép đối ),thơ nói chí , tỏ lòng trong thời kỳ trung đại – hiện đại ;Tác dụng của lối nói khoa trương , phóng đại trong thể thơ này . 4.Gi¸o dôc häc sinh: Lßng kÝnh yªu vµ biÕt ¬n c¸c bËc anh hïng c¸ch m¹ng , biÕt gi÷ gìn và phát huy truyền thống đó trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay. B. C¸c kü n¨ng sèng c¬ b¶n ®­îc gi¸o dôc trong bµi - Gi¸o dôc lßng kÝnh yªu vµ biÕt ¬n c¸c anh hïng c¸ch m¹ng, - Giáo dục lòng yêu quê hương, đất nước C. Các phương tiện dạy học : * GV: §äc vµ nghiªn cøu tµi liÖu ,so¹n gi¸o ¸n,s­u tÇm mét sè tranh ¶nh vÒ ch©n dung Phan Béi Ch©u , vÒ t¸c phÈm , vÒ h×nh ¶nh nhµ tï vµ c¸c h×nh ¶nh kh¸c … * HS : Ôn lại đặc điểm của thể thơ Thất ngôn bát cú Đường luật đã học ở lớp 7 , soạn bµi (SGK-Tr148) D. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy- học 1. ổn định tổ chức : 2. KiÓm tra bµi cò : * GV: KÕt hîp trong d¹y bµi míi 3. Bµi míi Hoạt động 1: GV giới thiệu: Cuối thế kỷ XIX các phong trào đấu tranh vũ trang chống Pháp lần lượt bị thất bại, một bầu không khí đau thương bao trùm xã hội.Sang đầu thế kỷ XX , phong trào cách mạng Việt nam chuyển sang giai đoạn mới theo khuynh hướng dân chủ tư sản do các nhà nho yêu nước lãnh đạo, trong đó Phan Bội Châu ,Phan Chu Trinh là những nhà nho yêu nước tiêu biểu . Sau đó Thực dân Pháp thẳng tay khủng bố, phong trào suy yếu dần, những người cầm đầu phần lớn phải vào tù hoặc lưu lạc ở nước ngoài. Khi rơi vào vòng tù ngục các chiến sỹ cách mạng đã làm thơ để thể hiện chí khí của mình. Muốn hiểu được phong thái,chí khí , lòng yêu nước của tác giả Phan Bội Châu, ta tìm hiểu bài học: Hoạt động 2: I. Đọc và tìm hiểu chung văn bản 1. T¸c gi¶ *GV(giíi thiÖu tranh) ¶nh ch©n dung nhµ chÝ sÜ c¸ch m¹ng Phan Béi Ch©u.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> ? KÕt hîp quan s¸t tranh, dùa vµo phÇn chó thÝch SGK, vµ b»ng hiÓu biÕt thùc tÕ cña b¶n th©n , em h·y nªu nh÷ng nÐt c¬ b¶n vÒ th©n thÕ vµ sù nghiÖp cña Phan Béi Ch©u? HS - Phan Bội Châu (1867 – 1946) tên thuở nhỏ là Phan Văn sau hiệu là Sào Nam, người lµng §an NhiÔm nay lµ x· Nam Hßa , huyÖn Nam §µn, tØnh NghÖ An. N¨m 33 tuæi Phan Bội Châu đỗ Giải Nguyên . -- ông là nhà yêu nước, nhà cách mạng lớn nhất của dân tộc ta trong vòng 20 năm đầu thÕ kû XX. §ång thêi, «ng cßn lµ nhµ v¨n nhµ th¬ lín trong giai ®o¹n nµy . *GV ( Giới thiệu) : Phan Bội Châu được tôn vinh là nhà nho yêu nước và cách mạng , ngän cê ®Çu cña phong trµo c¸ch m¹ng ViÖt Nam trong 25 n¨m ®Çu thÕ kû XX. §ång thêi cũng là nhà văn, nhà thơ lớn nhất của cách mạng nước ta trong giai đoạn này. ông quan niệm: Lập thân tối hạ thị văn chương, nhưng ông lại biết sử dụng văn thơ như một thứ vũ khí để tuyên truyền cách mạng. Thơ văn của ông chủ yếu viết bằng chữ Hán, một số tác phẩm viết bằng chữ Nôm, đề tài phong phú, giọng điệu sôi sục, hào hùng mạnh mẽ rất lôi cuốn. Đó là những câu thơ dậy sóng, chứa chan lòng yêu nước, có tác dụng thúc giục đồng bào đánh Pháp dành lại non sông Phan Bội Châu là một nhà văn, nhà thơ lớn, có sự nhiệp sáng tác khá đồ sộ. Tác phẩm của ông gồm rất nhiều thể loại, tất cả đều thể hiện lòng yêu nước, thương dân tha thiết , khát vọng độc lập tự do và ý chí bền bỉ kiên cường. C¸c t¸c phÈm: H¶i ngo¹i huyÕt th­ (th¬ ch÷ H¸n vµ N«m) , Sµo Nam thi tËp (th¬ ch÷ H¸n vµ N«m) , Trïng quang t©m sö (tiÓu thuyÕt ch÷ H¸n, V¨n tÕ Phan Chu Trinh (Ch÷ N«m), ViÖt Nam quang phôc héi Phan Béi Ch©u niªn biÓu (håi ký ch÷ H¸n) 2. T¸c phÈm: ? Bµi th¬ ®­îc s¸ng t¸c trong hoµn c¶nh nµo? - Vµo nhµ ngôc Qu¶ng §«ng c¶m t¸c lµ mét bµi th¬ N«m n»m trong t¸c phÈm “Ngôc trung th­” (th­ viÕt trong ngôc) GV: N¨m 1914, khi Phan Béi Ch©u bÞ bän qu©n phiÖt tØnh Qu¶ng §«ng (Trung Quèc) b¾t giam. “Ngôc trung th­” cã thÓ xem lµ tËp tù truyÖn ®Çu tiªn cña Phan Béi Ch©u, cã ý nghÜa như là một bức thư tuyệt mệnh. Phan Bội Châu đã làm bài thơ này để bộc lộ cảm xúc của m×nh trong nh÷ng ngµy ®Çu míi vµo ngôc. 3. §äc vµ t×m hiÓu chó thÝch *GV hướng dẫn: Chú ý đọc diễn cảm phù hợp với khẩu khí ngang tàng , giọng điệu hào hùng của bài thơ. Riªng cÆp c©u 3 - 4 cÇn chuyÓn sang giäng thèng thiÕt. *GV đọc mẫu *HS đọc Các em cần nắm vững những từ khó để cảm nhận bài thơ : đọc các chú thích 1, 2, 5, 6 4. ThÓ th¬ ? Bµi th¬ nµy thuéc thÓ th¬ nµo? HS : - ThÊt ng«n b¸t có §­êng luËt ? Hãy thuyết minh ngắn gọn đăc điểm của thể thơ này trên các phương diện: + Sè c©u trong bµi, sè tiÕng trong c©u ? + C¸ch hiÖp vÇn ? + Phép đối ? Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> HS - V¨n b¶n gåm 8 c©u, mçi c©u 7 tiÕng - VÇn b»ng , hiÖp vÇn ë c¸c tiÕng cuèi cña c©u 1, 2, 4, 6, 8 (l­u – tï – ch©u – thï - ®au) - Hai cặp câu 3 + 4; 5 + 6 đối nhau 5. Bè côc GV : Thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật có bố cục gồm 4 phần: đề, thực, luận, kết. Trong đó: Hai câu đề: có nhiệm vụ nêu vấn đề, mở bài Hai câu thực: giải thích rõ ý đã nêu. Hai c©u luËn: ph¸t triÓn më réng ý Hai c©u kÕt: kh¸i qu¸t ý toµn bµi 6. Phương thức biểu đạt ? Bài thơ được viết theo phương thức biểu đạt chính nào ? HS : Phương thức biểu cảm. ?NÕu biÓu c¶m th× tÝnh chÊt biÓu c¶m ë ®©y lµ trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp? v× sao? HS : Biểu cảm trực tiếp . Vì tâm tư con người được bộc lộ trực tiếp. * Nhan đề bài thơ “Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác”, vậy em hiểu cảm tác ở đây có nghÜa lµ g× ? HS : C¶m t¸c lµ c¶m xóc ®­îc viÕt ra thµnh s¸ng t¸c. VËy bµi th¬ lµ c¶m xóc ®­îc viÕt khi bÞ b¾t giam ë nhµ ngôc Qu¶ng §«ng. *GV: Như vậy bài thơ được sáng tác trong hoàn cảnh tù ngục. Vậy trong tù người chiến sỹ cách mạng đã làm thơ để bộc lộ cảm xúc và suy nghĩ gì? Chúng ta đi tìm hiểu bài thơ. Hoạt động 3: II. Đọc – Hiểu văn bản: 1. Hai câu đề HS đọc câu 1 và 2 GV đọc ? Dùa vµo chó thÝch SGK em hiÓu hµo kiÖt vµ phong l­u trong c©u th¬ cã nghÜa g× ? HS - Hào kiệt là người có tài năng chí khí hơn hẳn người bình thường. - Phong l­u: Cã d¸ng vÎ lÞch sù, trang nh·, ë ®©y chØ vÎ ung dung, ®­êng hoµng ? Hai từ hào kiệt và phong lưu trong lời thơ có ý nghĩa gợi tả tư thế của người tù cách m¹ng nh­ thÕ nµo HS - ChØ bËc anh hïng tµi trÝ mang mét phong th¸i ung dung ®­êng hoµng sang träng ? Tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật gì ở 2 câu thơ này? Tác dụng của nó? - Điệp từ “vẫn” được lặp lại 2 lần trong câu thơ , có tác dụng khẳng định cách sống đàng hoàng , sang trọng của bậc anh hùng không bao giờ thay đổi , trong bất kỳ hoàn cảnh nào GV giíi thiÖu h×nh ¶nh minh häa Trªn b¶ng lµ mét sè h×nh ¶nh minh häa vÒ sù tµn b¹o cña nhµ tï víi m¸y chÐm vµ c¸c hình thức tra tấn giết người dã man tàn bạo. Bị tù bị giam hãm, bị tra vấn đánh đập đầy ải đói khát và mất tự do Chính tác giả đã kể rằng mình bị áp bức giải đi “nào xiềng tay, nào trói chặt” vào ngục bị giam chung với bọn bị xử tử hình chứ đâu được coi như khách. Tác giả đã nói : “Tôi biÕt sím chiÒu g× ®©y, ®Çu t«i còng l×a khái cæ. Nh­ng t«i vÉn lÊy lµm vui vΔ. ? Qua đó thể hiện phong thái và ý chí của người tù cách mạng như thế nào HS - Phong thái ung dung lạc quan, khí phách hiên ngang bất khuất của người tù cách m¹ng Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> ? NhËn xÐt vÒ giäng ®iÖu c©u th¬? HS - Giọng hào sảng, đanh thép pha chút vui đùa ? Trong câu thơ tiếp theo nhân vật trữ tình bộc lộ quan điểm sống và đấu tranh của người yêu nước. Em hãy đọc diễn cảm câu thơ và nêu cách ngắt nhịp , cách biểu đạt chính của c©u th¬ nµy? HS : Nhịp thơ 3 – 4 biểu đạt theo cách trần thuật có tác dụng thể hiện quan niệm sống và chiến đấu của người tù cách mạng một cách tự nhiên ? C©u th¬ “Ch¹y mái ch©n th× h·y ë tï” thÓ hiÖn quan ®iÓm sèng nµo cña t¸c gi¶? HS - Tác giả coi nhà tù là nơi nghỉ chân trên hành trình dài bôn ba cứu nước GV( Bình): Người anh hùng quan niệm con đường cách mạng giống như chặng đường dài đầy rẫy chông gai . Nhà tù chính là nơi nghỉ chân bất đắc dĩ của họ. Họ rơi vào tù ngục mà cứ như người chủ động nghỉ chân ở một nơi nào đó trên chặng dài bôn tẩu. Người chiến sỹ cách mạng coi nhà tù chính là nơi để rèn luyện ý chí, là trường học cách mạng . Đó là quan niệm sống và đấu tranh của Phan Bội Châu nói riêng và các nhà cách m¹ng nãi chung. Như vậy hai câu thơ này tác giả lại một lần nữa khẳng định phong thái ung dung lạc quan, khÝ ph¸ch hiªn ngang bÊt khuÊt cña m×nh. §Æt hai c©u th¬ vµo hoµn c¶nh cña t¸c gi¶ thùc t¹i lµ l·nh ¸n tö h×nh th× míi thÊy hết được ý chí quyết tâm của người cách mạng. Người cách mạng không bao giờ chịu cúi đầu khuất phục hoàn cảnh. Họ đứng cao h¬n mäi sù k×m kÑp cña kÎ thï, c¶m thÊy m×nh hoµn toµn tù do vÒ mÆt tinh thÇn. Nói đến nhà tù mà nhà thơ không hề nhấn vào khía cạnh rủi ro, đau khổ, nguy hiểm mà coi đó là nơi nghỉ chân sau chặng đường bôn ba. Mà thực tế thì một ngày tù b»ng ngh×n thu ë ngoµi. GV: Chế độ tàn khốc của nhà tù thực dân đã không khuất phục được ý chí người tù. Ta có thể khẳng định đây không phải là người tù bình thường. Như vậy người anh hùng đã không chịu khuất phục trước hoàn cảnh , không chịu để hoàn cảnh đè bẹp mình , họ đứng cao hơn mọi sự kìm kẹp đầy đọa của kẻ thù cảm thấy mình hoµn toµn tù do vµ thanh th¶n vÒ tinh thÇn. Cho nªn nãi vÒ biÕn cè hiÓm nghÌo cã liªn quan đến sự sống chết của mình mà Phan Bội Châu vẫn giọng vui đùa như vậy. ? Nhận xét về cách vào đề của tác giả? - Vào đề theo cách đối lập: hiện thực là tù nhân đối lập với phong thái ung dung, lạc quan Vậy từ những dòng thơ giới thiệu về hoàn cảnh của mình , tác giả đã thầm bộc lộ những suy ngÉm vµ t©m sù g×? chóng ta cïng t×m hiÓu hai c©u thùc . 2. Hai c©u thùc: ?HS : §äc hai c©u 3 vµ 4 ? Em có nhận xét gì về giọng điệu và âm hưởng của hai câu thực? HS : Giäng trÇm hïng, thèng thiÕt. GV ( Nhấn mạnh )Nếu hai câu thơ trên là giọng hào sảng đùa vui thì hai câu dưới với giäng thèng thiÕt thÓ hiÖn nçi ®au cè nÐn ?Trong hai câu thực có điều gì đặc biệt trong cách sử dụng từ ngữ? Tác dụng của cách sử dông tõ ng÷ nµy ? HS : Sử dụng cặp phụ từ đã - lại có ý nghĩa diễn tả cuộc đời cách mạng đầy khó khăn và bÊt tr¾c. Trong thơ Đường luật, phép đối thường sử dụng ở cặp câu 3 - 4 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> ?Theo em, phép đối trong hai câu thơ trên được thể hiện như thế nào? HS : §èi: - §· >< l¹i - Khách không nhà><người có tội - Trong bèn biÓn><gi÷a n¨m ch©u ? Em có nhận xét gì về phép đối này? HS : Câu trên đối xứng với câu dưới, đối cả ý và thanh, đối theo từng cặp. ? Việc sử dụng phép đối có tác dụng gì? HS :Góp phần thể hiện tâm sự người chiến sỹ cách mạng: khách không nhà và người có téi. ? Em hiểu khách không nhà và người có tội trong lời thơ có nghĩa là gì? HS : Khách không nhà ý muốn nói về cuộc đời hoạt động cách mạng xa quê hương đất nước của Phan Bội Châu. HS : Vì hoạt động cách mạng Phan Bội Châu đã bị trục xuất khỏi Nhật Bản, đang sống kh«ng hîp ph¸p ë Trung Quèc, l¹i bÞ Thùc d©n Ph¸p kÕt ¸n tö h×nh v¾ng mÆt, cho nªn dường như đi đến đâu cũng bị truy đuổi như tội phạm GV: Khách không nhà là một cụm từ có ý nghĩa diễn tả quãng đời hoạt động sóng gió của người yêu nước Phan Bội Châu , từ khi xuất dương ra di tìm đường cứu nước đến lúc bị bắt là gần 10 năm (1905 – 1914). Mười năm đó lúc thì ở Trung Quốc, Nhật Bản , Xiêm La (Thái Lan), không một mái ấm gia đình cực khổ về vật chất, cay đắng về tinh thần ông đã từng nếm trải.Nhưng giờ đây người anh hùng ấy đang là người có tội chống lại Nhà nước Bảo hộ . Bị Thực dân Pháp kết án tù tử hình vắng mặt. cho nên đi đến đâu ông cũng bị truy đuổi như tội phạm. Chúng gọi người yêu nước của chúng ta là người có tội. Cứu nước cứu dân mà Thực dân Pháp cho là có tội. Ba tiếng “Người có tội” cất lên thật là mỉa mai chua ch¸t. ? Qua đó bộc lộ tấm lòng của ông đối với đất nước như thế nào? HS : Tấm lòng yêu nước thiết tha của người chiến sỹ cách mạng Phan Bội Châu *GV cho HS th¶o luËn nhãm Câu hỏi: có ý kiến cho rằng hai câu thơ này thể hiện nỗi đau của người anh hùng Phan Béi Ch©u. Em cã nhËn xÐt vµ suy nghÜ g× vÒ ý kiÕn nµy? Đáp án: Lời thơ thống thiết thể hiện nỗi đau của người cách mạng trong cảnh đất nước lầm than , nhân dân nô lệ, chủ trương hoài bão cứu nước chưa thành *GV( B×nh) : C¶nh ngé riªng cña t¸c gi¶ còng chÝnh lµ c¶nh ngé chung cña d©n téc. Nçi ®au riªng cña t¸c gi¶ còng lµ nçi ®au chung cña d©n téc: Phận nghèo nước mất dân nô lệ §ªm tèi trêi m©y ch¼ng ¸nh sao. Hỏi không đau sao được khi chứng kiến cảnh nước mất nhà tan nhân dân lầm than nô lệ . Hỏi không đau sao được khi các cuộc khởi nghĩa trước đó như Phan Đình Phùng, Tống Duy T©n, NguyÔn Trung Trùc, Hoµng Hoa Th¸m bÞ thÊt b¹i. B¶n th©n t¸c gi¶ sù nghiÖp cứu nước chưa thành mà mình lại bị bắt giam trong ngục . Cả dân tộc mò mẫm chưa tìm ®­îc lèi ®i riªng cho m×nh. “Non sông đã chết sống thêm nhục” Nhưng không vì thế mà mất đi hoài bão. Chính nỗi đau ấy đã tiếp sức thổi bùng lên khát väng cña nhµ th¬ . VËy kh¸t väng, hoµi b·o cña nhµ th¬ lµ g×, chóng ta sang hai c©u luËn: Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> 3. Hai c©u luËn ?HS: §äc c©u 5 vµ 6 ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ giäng th¬ hai c©u nµy? HS : Giäng th¬ hµo hïng s¶ng kho¸i cÊt cao ? §äc chó thÝch 5 vµ 6 SGK, em hiÓu bña tay vµ kinh tÕ trong lêi th¬ cã ý nghÜa g× HS : Tr¶ lêi * GV ( nhấn mạnh ): + Bủa tay: mở rộng vòng tay để ôm lấy +Kinh tế : Nói tắt của kinh bang tế thế ,có nghĩa là trị nước cứu đời ? ý c¶ c©u th¬ thÓ hiÖn hoµi b·o g× cña Phan Béi Ch©u  Cả câu này ý nói Phan Bội Châu vẫn ôm ấp hoài bão trị nước cứu đời . ? Theo em, lời thơ “Mở miệng cười tan cuộc oán thù”có thể hiểu theo nghĩa nào trong các c¸ch hiÓu sau: A. Tiếng cười làm tan mọi oán thù B. Tiếng cười của người yêu nước trước kẻ thù có sức mạnh chiến thắng mọi âm mưu của kÎ thï. C. Tiếng cười của người yêu nước trong cảnh tù ngục mang sức mạnh đấu tranh. Chọn đáp án B *GV ( Giảng , bình): Như vậy dù có ở tình trạng bi kịch đến mức độ nào thì chí khí của bậc anh hùng hào kiệt vẫn không đổi vẫn một lòng theo đuổi sự nghiệp cứu nước cứu đời (Bủa tay ôm chặt bồ kinh tế) vẫn có thể ngạo nghễ cười trước mọi thủ đoạn khủng bố của kẻ thù (Mở miệng cười tan cuộc oán thù). Cái hoài bão khát vọng ấy vẫn mãnh liệt sôi trào như buổi ban đầu xuất dương: Muốn vượt bể Đông theo cánh gió Mu«n trïng sãng b¹c tiÔn ra kh¬i (Lưu biệt khi xuất dương) ? Theo em nét đặc sắc nghệ thuật làm nên cái hay của lời thơ ấy là gì? HS: Lối nói khoa trương: Bủa tay ôm chặt Mở miệng cười tan §èi: Bña tay «m chÆt bå kinh tÕ    Mở miệng cười tan cuộc oán thù GV: Giống như cặp câu thực , hai câu luận cũng đối với nhau rất chặt chẽ và rất chuẩn về c¶ ý vµ thanh ?Cách nói khoa trương phóng đại và biện pháp đối có tác dụng gì trong việc thể hiện hình ảnh người anh hùng hào kiệt? HS :Thể hiện khẩu khí của người anh hùng dù trong hoàn cảnh nào cũng vẫn giữ được hoµi b·o lín lao, khÝ ph¸ch hiªn ngang. GV( Giảng , bình, chuyển ý): Đây là một nét đặc sắc trong phong cách thơ Phan Bội Châu , mỗi khi nói đến lý tưởng, hoài bão cứu dân, cứu nước , thơ Phan Bội Châu lại tràn ®Çy nhiÖt huyÕt thÓ hiÖn trong nh÷ng h×nh ¶nh lín lao kú vÜ, mang tÇm vãc vò trô Phïng xu©n héi, may ra õ còng dÔ Nắm địa cầu vừa một tý con con §¹p toang hai c¸nh cµn kh«n Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Đem xuân vẽ lại trong non nước nhà (Ch¬i xu©n) §óng lµ: Th©n thÓ ë trong lao, tinh thÇn ë ngoµi lao. Nhµ tï cña Thùc d©n §Õ quèc cã thÓ giam hãm thân thể người tù, nhưng không giam được ý chí của họ. Hai câu luận là kết tinh cao độ cảm xúc lãng mạn hào hùng, có giá trị nâng tầm vóc nhân vật trữ tình lên tới mức sử thi thần thánh . Cảm xúc đó tiếp tục âm vang trong hai câu thơ kÕt cña bµi. C« trß chóng ta cïng ®i t×m hiÓu hai c©u kÕt: 4. Hai c©u kÕt ?HS: đọc câu 7 – 8 Th©n Êy vÉn cßn, cßn sù nghiÖp, ?Theo em th©n Êy lµ chØ ai? vµ sù nghiÖp ®­îc nãi tíi ë ®©y lµ sù nghiÖp g×? HS : +Th©n Êy : ChØ Phan Béi Ch©u + Sự nghiệp: Chỉ Sự nghiệp cứu dân, cứu nước mà Phan Bội Châu đang theo đuổi ? Trong hai câu kết, tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật gì? HS: §iÖp tõ “cßn” ? ViÖc lÆp l¹i ®iÖp tõ “cßn” trong bµi th¬ cã t¸c dông ra sao? HS : Điệp từ “còn” lặp lại hai lần đứng giữa câu ngắt nhịp mạnh mẽ , tạo nên giọng điệu mạnh mẽ dứt khoát nhấn mạnh ý chí kiên cường và niềm tin sắt đá. Trong thÓ th¬ thÊt ng«n b¸t có §­êng luËt c©u cuèi mang ý nghÜa kh¸i qu¸t néi dung toµn bµi. Theo em lêi th¬: “Bao nhiªu nguy hiÓm sî g× ®©u” mang ý nghÜa g×? HS : Còn sống là còn tranh đấu còn tin vào sự nghiệp chiến đấu vì chính nghĩa của mình GV( giảng bình): Đó là lời của một con người đã đạp bằng hoàn cảnh và là sức mạnh tạo nªn t­ thÕ cña bËc anh hïng “xem c¸i chÕt nhÑ tùa l«ng hång”. M·i vÒ sau khi trë thµnh ông già Bến Ngự “hoàn toàn bị kìm kẹp tù hãm , ngọn gió yêu nước từ cụ Phan vẫn còn mạnh mẽ lay động tâm hồn biết bao thanh niên Việt Nam lúc bấy giờ: Đời đã mới, người càng nên đổi mới Më m¾t thÊy râ rµng t©n vËn héi GhÐ vai vµo xèc v¸c cùu giang s¬n (Bµi ca chóc tÕt thanh niªn) Như vậy hai câu kết tác giả khẳng định lại lần nữa ý chí gang thép và niềm tin của mình, còn sống còn chiến đấu vì dân vì nước. Vần thơ hướng nội vang lên như một lời động viên khích lệ mình . Nó biểu hiện một dũng khí hiên ngang của người chiến sỹ cách mạng vĩ đại: uy vũ bất năng khuất. Đó là niềm lạc quan , bất khuất , tự làm chủ hoàn cảnh , mang cèt c¸ch hµo kiÖt phong l­u * Hoạt động 4 : III. Tổng kết: 1. NghÖ thuËt: ? Bài thơ có nét đặc sắc gì về nghệ thuật: HS : - ThÓ th¬ ThÊt ng«n b¸t có §­êng luËt - Giäng ®iÖu hµo hïng cã søc l«i cuèn m¹nh mÏ - Sử dụng phép đối ,lối nói khoa trương … 2. Néi dung: ? Qua bµi th¬ Vµo nhµ ngôc Qu¶ng §«ng c¶m t¸c , t¸c gi¶ Phan béi Ch©u muèn thÓ hiÖn ®iÒu g× ?. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> HS : “Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác” đã thể hiện phong thái ung dung, đường hoàng và khí phách kiên cường bất khuất vượt lên cảnh tù ngục khốc liệt của nhà yêu nước Phan Bội Châu. * Ghi nhí ( SGK- tr 148) GV( B×nh tæng kÕt): nh­ vËy chóng ta võa t×m hiÓu lêi th¬ cña mét bËc anh hïng dèc gan ruét v× d©n . §©y kh«ng chØ lµ phÈm chÊt riªng cña Phan Béi Ch©u mµ cßn lµ phÈm chất chung của toàn thể những người Việt Nam yêu nước. Mỗi khi nhớ đến người anh hùng Phan Bội Châu là ta tưởng niệm đến “Một bậc thiên sứ – Đấng xả thân vì độc lập” – như Nguyễn ái Quốc đã nhận xét ? Cảm xúc của em sau khi đọc xong bài thơ? - Tự hào, biết ơn đối với bậc anh hùng vì nước, vì dân. GV: Ngày hôm nay các em được ngồi trên ghế nhà trường, chúng ta phải rèn đức luyện tài để tiếp bước thế hệ cha anh, xây dựng Tổ quốc *Hoạt động 5 :IV. Luyện tập 1. Bµi tËp 1. Bµi tËp tr¾c nghiÖm ? Dòng nào thể hiện đúng nhất nội dung của bài thơ: “ Vào nhà ngục Quảng Đông cảm t¸c”? A.Thể hiện lòng yêu nước thiết tha B.Thể hiện khát vọng độc lập, tự chủ C. Nói lên chí khí bền bỉ, kiên cường của nhà cách mạng Phan Bội Châu D. Cả 3 ý trên đều đúng 2. Bµi tËp 2. ?Dòng nào nêu đầy đủ nét nghệ thuật mang lại thành công cho bài thơ? A ) Giäng ®iÖu hµo hïng, l·ng m¹n mang tÝnh sö thi. B ) VËn dông nhuÇn nhuyÔn thÓ th¬ thÊt ng«n b¸t có. C) Sử dụng phép đối chặt chẽ làm cho tầm vóc của nhân vật trữ tình trở nên lớn lao kỳ vĩ. D) Cả A,B,C đều đúng. HS : §¸p ¸n D 3. Bµi tËp 3. C©u hái: ?H·y nªu nh÷ng suy nghÜ cña m×nh sau khi häc bµi th¬ “Vµo nhµ ngôc Qu¶ng §«ng c¶m t¸c” cña Phan Béi Ch©u ? §¸p ¸n: Ta thấy đó là cuộc đời đầy gian truân của người chí sĩ yêu nước Phan Bội Châu với phong th¸i ung dung, khÝ ph¸ch hiªn ngang bÊt khuÊt, bÊt chÊp mäi gian nguy, thö th¸ch. Một tấm gương sáng ngời về lòng yêu nước và khát vọng lớn lao về giải phóng dân tộc: “LÊy m¸u nãng röa vÕt nh¬ n« lÖ §em th©n m×nh g¸nh v¸c cùu giang s¬n” (Bµi ca chóc tÕt thanh niªn) 4. Cñng cè: HS : §äc ghi nhí ( SGK-Tr 148) 5. VËn dông : - Học thuộc bài thơ, nắm chắc đặc điểm của thể thơ Thất ngôn bát cú Đường luật . Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> - Cảm nhận được vẻ đẹp tinh thàn của người chiến sĩ cách mạng Phan Bội Châu - Soạn bài : Đập đá ở Côn Lôn- Phan Châu Trinh.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span>