Bồi dưỡng học sinh giỏi lớp 4 - 5 - Tiếng Việt

<span class='text_page_counter'>(1)</span>BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI LỚP 4 - 5 - TIẾNG VIỆT. ĐỀ LUYỆN SỐ 3 Thứ ......, ngày .......tháng ........năm........... PHẦN THỨ NHẤT : ĐỌC HIỂU HỬNG NẮNG Bé tỉnh dậy. Vừa mở mắt anh đã vội nhắm nghiền lại. Một tia nắng xuyên qua bụi cây, dọi xống mắt anh: Nắng rồi. Hàng tháng mưa tầm, mưa tã mới có một ngày nắng đây. Chiếc áo choàng đục trắng mà bầu trời đang khoác dầm dề cả tháng nay đã bị cuốn phăng đi. Những vạt xanh chợt hé trên bầu trời loang rất nhanh, phút chốc choáng ngợp hết cả. Nổi lên trên cái nền trời xanh thẳm đó là ngồn ngộn một sắc bông trắng trôi băng băng. Vầng thái dương vừa mới hiện ra hối hả trút xuống mặt đất nguồn ánh sáng và sức nóng đến vô tận của mình. Đồng ruộng, xóm làng, dòng sông và những đỉnh núi ướt sũng nước, ngập trong nắng, xả hơi ngùn ngụt. Theo Trần Mai Hạnh Trích “ Nắng Thu Bồn” 1. Bài văn trên tả gì? Vì sao em biết? 2. Những chi tiết nào miêu tả sự xuất hiện của ánh nắng? 3. Nắng lên đã làm mọi vật biến đổi như thế nào? 4. Em thích hình ảnh nào nhất trong bài? Vì sao? 5. Tìm 5 từ láy có trong bài văn trên. PHẦN THỨ HAI: LUYỆN TỪ VÀ CÂU 1. Hãy xác định chủ ngữ (CN) và Vị ngữ ( VN): a) - Những vạt xanh chợt hé trên bầu trời loang rất nhanh, phút chốc choáng ngợp hết cả. b) - Nổi lên trên cái nền trời xanh thẳm đó là ngồn ngộn một sắc bông trắng trôi băng băng. c) - Vầng thái dương vừa mới hiện ra hối hả trút xuống mặt đất nguồn ánh sáng và sức nóng đến vô tận của mình. d) - Đồng ruộng, xóm làng, dòng sông và những đỉnh núi ướt sũng nước, ngập trong nắng, xả hơi ngùn ngụt. 2. Tìm những từ đồng nghĩa với các từ in đậm: a) - choáng ngợp ........................................................................................................... b) - ngồn ngộn ............................................................................................................... c) - vầng thái dương ................................................................................................ d) - Bóng tre trùm lên âu yếm làng tôi. - âu yếm .................................................................................................................. - làng ...................................................................................................................... e) Đứa bé chóng lớn, người tiều phu chăm nom như con đẻ của mình. - tiều phu .................................................................................................................. - chăm nom .............................................................................................................. NVU. 1 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI LỚP 4 - 5 - TIẾNG VIỆT. g) Giữa bãi, một túp lều tranh nhỏ xiêu vẹo, trơ trọi trong gió. - xiêu vẹo................................................................................................................... - trơ trọi ..................................................................................................... 3. Cho các câu sau: - Những bông hoa huệ ...................... toả hương thơm ngát cả khu vườn. - Trên cánh đồng xanh lúa, đàn cò .......................... đang dập dờn dưới ánh nắng chiều. - Hoa ban nở ......................... cả cánh rừng. - Hạt gạo ....................và mọng căng trông thật ngon. - Chị ấy có khuôn mặt ....................... , cái răng thì..........................trông thật khiếp sợ. a) - Tìm những từ chỉ màu trắng thích hợp để điền vào chỗ trống. b) - Hãy nêu sắc thái nghĩa của các từ chỉ màu trắng đó 4. Chọn các từ thích hợp trong các từ sau để điền vào chỗ trống: cho, biếu, tặng, truy tặng, cấp phát, ban, dâng, hiến. a) - Bác gửi ....... các cháu nhiều cái hôn thân ái. b) - ............. chị Võ Thị Sáu danh hiệu anh hùng. c) - Ăn thì no, ........... thì tiếc. d) - Lúc bà về, mẹ lại ........... một gói trà mạn ướp nhị sen thơm phưng phức. e) - Đức cha ngậm ngùi đưa tay ................phước. g) - Nhà trường ........................ học bổng cho sinh viên xuất sắc. h) - Ngày mai trường ........................ bằng tốt nghiệp cho sinh viên. i) - Thi đua lập công ................. Đảng. k) - Sau hoà bình, ông Đỗ Đình Thiện đã .........................toàn bộ đồn điền này cho Nhà nước. PHẦN THỨ BA: CẢM THỤ VĂN HỌC VÀ TẬP LÀM VĂN 1. Cho đoạn thơ sau: “Việt Nam đất nước ta ơi Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn Cánh cò bay lả dập dờn Mây mù che đỉnh Trường Sơn sớm chiều.” ( Nguyễn Đình Thi) Nêu những cảm xúc của em khi đọc đoạn thơ trên. 2. Hãy viết một đoạn văn tả cảnh thanh bình trên quê hương em.. ĐỀ LUYỆN SỐ 4 Thứ ......, ngày .......tháng ........năm........... NVU. 2 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI LỚP 4 - 5 - TIẾNG VIỆT. PHẦN THỨ NHẤT : ĐỌC HIỂU BÃO Buổi chiều hôm ấy, không khí nặng nề như ngâm hơi ước. Trời tối sẫm. Những đám mây đen trông gần ta hơn. Gió trước còn hiu hiu mát mẻ, sau bỗng ào ào kéo đến như tiếng thác chảy nghe tận đằng xa. Đến nửa đêm thì bốn phương trời đều như có gió nổi lên, họp thành một luồng mạnh gớm ghê. Thỉnh thoảng, luồng đông nam gặp luồng tây bắc quay cuồng, vật lộn như giận dữ, hò reo, một lúc lại tan như mưa đang to bỗng tạnh. Gió lại im như trốn đâu mất. Rồi đột nhiên lại kéo đến rất mau, chốc chốc lại rít lên những tiếng ghê sợ trên các ngọn cây. Vạn vật dường như sụp đổ dưới cơn bão loạn cuồng. Mãi đến sáng hôm sau, cơn bão mới ngớt. Một cảnh tượng tang thương hiện ra. Cây nào, cây nấy cành lá xơ xác; lá rụng đầy vườn. Gốc bưởi bên bể nước bật rễ lên, nằm ngang trên mặt đất, quả lăn lông lốc khắp sân. - Hàn Thế Du 1. Bài văn trên tả gì? Vì sao em biết? 2. Bài văn có mấy đoạn.? Nêu ý chính của từng đoạn? 3. Những chi tiết nào miêu tả sự xuất hiện của cơn bão sắp tới? 4. Liệt kê các từ ngữ miêu tả sức mạnh của cơn bão? 5. Câu văn nào tả cảnh tang thương của cảnh vật sau cơn bão? 6. Em thích hình ảnh nào nhất trong bài? Vì sao? 7. Tìm các động từ có trong đoạn 2? PHẦN THỨ HAI: LUYỆN TỪ VÀ CÂU 1. Hãy chọn từ ngữ thích hợp nhất trong các từ đồng nghĩa để hoàn thành đoạn văn sau: Hồ về thu, nước (1)......................,(2)........................ . Trăng toả sáng rọi vào các gợn sóng ( 3) .............. . Bây giờ, sen trên đã gần tàn nhưng còn (4) ...........mấy đoá hoa nở muộn. Mùi hương thơm đưa theo chiều gió (5) ...................... . Thuyền theo gió từ từ mà đi ra giữa khoảng (6) .......................... . Đêm thanh, cảnh vắng bốn bề (7)............... . Theo Phan Kế Bính 1. trong veo, trong lành, trong trẻo, trong vắt, trong sáng. 2. bao la, bát ngát, thênh thang, mênh mông, rộng rãi. 3. nhấp nhô, lan toả, lan rộng, lăn tăn, li ti. 4. thưa thớt, lưa thưa, lác đác, lơ thơ, loáng thoáng. 5. thoang thoảng, ngào ngạt, thơm phức, thơm ngát, ngan ngát. 6. trống trải, bao la, mênh mang, mênh mông. 7. yên tĩnh, yên lặng, im lìm, vắng lặng, lặng ngắt như tờ. 2. Tìm các từ không cùng nghĩa với các từ trong nhóm: a) - tổ quốc, tổ tiên, đất nước, giang sơn, sông núi, nước nhà, non sông, nước non, non nước. b) - quê hương , quê quán, quê cha đất tổ, quê hương bản quán, quê mùa, quê hương xứ xở, nơi chôn rau cắt rốn. NVU. 3 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI LỚP 4 - 5 - TIẾNG VIỆT. c) - anh hùng, trung dũng, chăm chỉ, chiến đấu,chất phác, hiền lành, yêu nước thương nòi, chịu thương chịu khó. c) tài giỏi, tài tình, tài ba, tài chính, tài năng, tài đức, tài hoa, tài đức. 3. Xác định chủ ngữ(CN), vị ngữ(VN) trong các câu văn sau: a) – Tính thật thà của chị Loan khiến ai cũng mến. ............................................................................................................................. b) - Chị Loan rất thật thà. ............................................................................................................................... c) - Thật thà là phẩm chất đáng quý của chị Loan. ........................................................................................................................ d) - Tôi rất thích những sự thật thà của chị Loan. ...................................................................................................................................... 4. Hãy xác định từ loại ( danh từ, động từ, tính từ) của từ “thật thà” trong các câu trên: - Trong câu a, từ “thật thà” là.............................. - Trong câu b, từ “thật thà” là.............................. - Trong câu c, từ “thật thà” là.............................. - Trong câu d, từ “thật thà” là.............................. 4. Tìm các từ trái nghĩa trong các câu tục ngữ, thành ngữ sau: a) – Đoàn kết là sống, chia rẽ là chết. e) - Chết trong còn hơn sống đục. b) - Tốt gỗ hơn tốt nước sơn g) - Ngày nắng đêm mưa. Xấu người đẹp nết còn hơn đẹp người. h) - Khôn nhà dại chợ. c) - Chết vinh còn hơn sống quỳ. i) - Chân cứng đá mềm. d) - Chết vinh còn hơn sống đục. k) - Việc nhỏ nghĩa lớn. PHẦN THỨ BA: CẢM THỤ VĂN HỌC VÀ TẬP LÀM VĂN 1. Cho đoạn thơ sau: “ Bão bùng thân bọc lấy thân Tay ôm , tay níu tre gần nhau thêm Thương nhau tre chẳng ở bên Luỹ thành từ đó mà nên hỡi người” ( Nguyễn Duy) Trong đoạn thơ trên, tác giả đã sử dụng phép tu từ nào để ca ngợi phẩm chất tốt đẹp của cây tre: sự đùm bọc, đoàn kết? Nêu những cảm xúc của em khi đọc đoạn thơ trên. 2. Sau bao ngày nắng gắt, cây cối khô héo xác xơ. Vạn vật đều lả đi vì nóng nực. Thế rồi cơn mưa cũng đến. Cây cối hả hê, vạn vật được thêm sức sống. Em hãy tả cơn mưa tôt lành đó. Họ và ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI CẤP TRƯỜNG MÔN TIẾNG VIỆT- LỚP 4 tên:………………………… Năm học: 2010 - 2011 Lớp 4…. (Thời gian 60 phút không kể thời gian giao đề) NVU. 4 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI LỚP 4 - 5 - TIẾNG VIỆT. Câu 1: a)Phân biệt nghĩa của hai từ: Du lịch, thám hiểm .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... ............................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... ................................................................................................ b)Đặt câu với mỗi từ trên .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................... Cõu 2: Xác định từ loại của các từ “ kỉ niệm” trong mỗi câu sau: a) Những kỉ niệm với mái trường còn in đậm trong tôi. ....................................................................................................................................... .................... b) Tôi kỉ niệm bạn Hoa một chiếc bút máy. .......................................................................................................................................... ................. Câu 3: Xác định trạng ngữ, chủ ngữ và vị ngữ trong các câu sau: a) Trong đêm tối mịt mùng, trên dòng sông mênh mông, chiếc xuồng má bảy chở thương binh lặng lẽ trôi. b) Trong bóng nước láng trên mặt cát như gương, những con chim bông biển trong suốt như thuỷ tinh, lăn tròn trên những con sóng. NVU. 5 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI LỚP 4 - 5 - TIẾNG VIỆT. Câu 4: Trong bài Dòng sông mặc áo, nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo có viết: “Sáng. ra thơm đến ngẩn ngơ. Dòng sông đã mặc bao giờ áo hoa Ngước lên bỗng gặp la đà Ngàn hoa bưởi đã nở nhòa áo ai...” Những câu thơ trên đã giúp em phát hiện ra vẻ đẹp gì của dòng sông quê hương tác giả? .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... ............................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... ............................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... ................................................................................................ Câu 5: Trên đường đi học về em nhìn thấy một chú trâu đang thung thăng gặm cỏ. Em hãy tả lại hình dáng, hoạt động của chú. .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... ............................................................................................... .......................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... NVU. 6 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI LỚP 4 - 5 - TIẾNG VIỆT. .......................................................................................................................................... ............................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... ............................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... ............................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... ................................................................................................ .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... ............................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... ............................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... ............................................................................................... ĐÁP ÁN VÀ BIỂU ĐIỂM Môn Tiếng việt lớp 4 NVU. 7 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI LỚP 4 - 5 - TIẾNG VIỆT. Bài 1: (1 điểm) a) 0,5 điểm. Giải nghĩa đúng mỗi từ cho 0,25 điểm Du lịch: Đi chơi xa để nghỉ ngơi, ngắm cảnh. Thám hiểm: Thăm dò, tìm hiểu những nơi xa lạ, khó khăn và có thể nguy hiểm. b) 0,5 điểm. Đặt đúng mỗi câu với từ trên cho 0,25 điểm Bài 2: (0,5 điểm) Xác định đúng mỗi từ cho 0,25 điểm. a) kỉ niệm: danh từ b) kỉ niệm: động từ Bài 3: (1 điểm) Xác định đúng các thành phần chính của mỗi câu cho 0,5 điểm. a) Trong đêm tối mịt mùng, trên dòng sông mênh mông,/ chiếc xuồng má bảy chở TN CN thương binh /lặng lẽ trôi. VN b) Trong bóng nước láng trên mặt cát như gương,/ những con chim bông biển/ TN CN trong suốt như thuỷ tinh, lăn tròn trên những con sóng. VN Bài 4: (2 điểm) Học sinh viết được các ý: Qua đoạn thơ trên ta thấy dòng sông quê hương tác giả rất đẹp. Sông cũng như người được mang trên mình chiếc áo đặc biệt. Đó là chiếc áo vừa có hương thơm vừa có màu sắc đẹp và hấp dẫn. Dòng sông được mặc chiếc áo đó dường như trở nên đẹp hơn và làm cho tác giả ngỡ ngàng, xúc động. Bài 5: (4,5 điểm) Làm đúng thể loại văn tả con vật, có bố cục 3 phần mở bài, thân bài, kết bài. Dùng từ, viết câu đúng ngữ pháp, sắp xếp câu hợp lý, hợp văn cảnh; biết sử dụng các biện pháp nghệ thuật để miêu tả về chú trâu đang thung thăng gặm cỏ trên đồng làm cho bài văn sinh động, hấp dẫn. . Tùy vào mức độ bài viết của học sinh mà tổ chấm thống nhất cách cho điểm hợp lý từ 0,5 - 4,5 điểm *Lưu ý: Điểm trình bày chữ viết toàn bài 1 điểm. ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------. NVU. 8 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI LỚP 4 - 5 - TIẾNG VIỆT. ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI Môn: Tiếng Việt – Lớp 4 Năm học: 2010-2011 Thời gian 90 phút (không kể thời gian giao đề) Câu 1: (2 điểm) Dựa vào nghĩa của tiếng cảnh, hãy sắp xếp các từ: Thắng cảnh, cảnh báo, phong cảnh, cảnh giác, cảnh vật, cảnh tỉnh thành 2 nhóm và biết nghĩa của mỗi tiếng cảnh trong mỗi nhóm. Câu 2: (2,5 điểm) Xác định từ đơn, từ ghép, từ láy trong các câu sau: - Trời nắng chang chang, tiếng tu hú gần xã ran ran. - Nhờ bạn giúp đỡ, lại có chí học hành, nhiều năm liền, Hạnh là học sinh tiến tiến. Câu 3: (3 điểm) a. Xác định chủ ngữ của câu kể Ai là gì? Trong các câu sau: - Người là Cha, là Bác, là Anh Quả tim lớn lọc trăm dòng máu đỏ. NVU. 9 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI LỚP 4 - 5 - TIẾNG VIỆT. - Vừa buồn mà lại vừa vui mới thực sự là nỗi niểm bông phượng. Hoa phượng là hoa học trò. b. Xác định từ loại tạo thành chủ ngữ trong các câu trên. Câu 4 : (3 điểm) a. Chép thuộc lòng bài thơ Dòng sông mặc áo của Nguyễn Trọng Tạo (Tiếng Việt 4 tập 2). b. Cách nói Dòng sông mặc áo có gì hay ? c. Em thích hình ảnh nào trong bài ? Vì sao? Câu 5: (8 điểm) Một hôm em cùng mẹ soạn lại những bộ quần áo cũ. Em gặp lại chiếc áo của mình đã từng mặc hồi bé. Hãy tả lại chiếc áo ấy. * Ghi chú: Điểm trình bày, chữ viết: 1,5 điểm.. HƯỚNG DẪN CHẤM THI THI HỌC SINH GIỎI Môn: Tiếng Việt – Lớp 4 Năm học: 2009 – 2010 Câu 1: (2 điểm) - Dựa vào nghĩa của tiếng cảnh, xếp các từ đã cho thnàh 2 nhóm như sau:: (Xếp đúng mỗi nhóm cho 0,5 điểm, sai 1 từ không có điểm) (1) Tắng cảnh, phong cảnh, cảnh vật (2) Cảnh giác, cảnh cáo, cảnh tỉnh - Nêu đúng nghĩa của mỗi tiếng cảnh trong mỗi nhóm: 0,5 điểm. + Cảnh (1): Chỉ chung các sự vật, hiện tượng bày ra trước mắt ở một nơi, một lúc nào đó. + Cảnh (2): Chú ý đề phòng việc không hay có thể xảy ra. Câu 2: (2,5 điểm) Từ ghép: Tu hú, giúp đỡ, học hành, học sinh, tiên tiến. Từ láy: Chang chang, ran ran. Từ đơn: Những từ còn lại. Ghi chú: Sai 1 từ trừ 0,25 điểm, sai 10 từ không có điểm. Câu 3: (3 điểm) a. Xác định chủ ngữ của câu kể Ai là gì? - Người là Cha, là Bác, là Anh CN - Vừa buồn mà lại vừa vui mới thực sự là nỗi niểm bông CN phượng. NVU 10 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI LỚP 4 - 5 - TIẾNG VIỆT. Hoa phượng là hoa học trò. CN Ghi chú : - «Người là Cha, là Bác, là Anh » cũng coi là câu dù nhà thơ không chấm câu vì nó có đủ kết cấu C – V chính. - Cho điểm : Xác định được câu kể Ai là gì ?: 0,5 điểm. điểm/câu. b. Câu 1 : Chủ ngữ do 1 danh từ tạo thành : 0,25 điểm. Câu 2 : Chủ ngữ do 2 tính từ (buồn, vui) ghép lại với nhau bằng các quan hệ từ tạo thành : 0,5 điểm. Câu 3 : Chủ ngữ do 1 danh từ tạo thành : 0,25 điểm. Câu 4 : (3 điểm) a. Chép thuộc lòng bài thơ Dòng sông mặc áo của Nguyễn Trọng Tạo (Tiếng Việt 4 tập 2) : 1 điểm (sai 1 từ trừ 0,125 điểm). b. Cách nói Dòng sông mặc áo có gì hay ? Đây là hình ảnh nhân hoá làm cho con sông trở nên gần giũ với con người. Hình ảnh nhđn hoâ « Mặc âo » lăm nổi bật sự thay đổi mấăc của dòng sông theo thời gian, theo màu trời, màu nắng, màu cỏ cây…(1 điểm) c. Học sinh có thể thích các hình ảnh khác nhau, ví dụ : Nắng lên mặc áo lụa đào thướt tha ; rèm thêu trước ngực vầng trăng, trên nền nhung tím trăm ngàn sao đêm. (Nêu ra được 1 hình ảnh cho 0,25 điểm) - Nêu được lý do vì sao thích hình ảnh đó (thể hịên học sinh cảm nhanạ được cái hay, cái đẹp) 1 điểm. VD : Hình ảnh sông mặc áo lụa đào gợi cảm giác mềm mại, thướt tha, rất đúng với một dòng sông ; hình ảnh rèm thêu…sao đêm, gợi tả sông vào buổi tối trãi rộng một màu nhung tím, in hình ảnh vầng trăng và trăm ngàn ngôi sao lấp lánh tạo thành một bức tranh đẹp nhiều màu sắc lung linh huyền ảo…. Câu 5 : (8 điểm) * Yêu cầu : - Bài viết theo loại văn miêu tả (tả đồ vật) chiếc áo hồi bé là vật không hoạt động được nhưng chức đựng những ấn tượng và kủ niệm của con người. Vì vậy cần nêu được những nét nổi bật về hình dáng, màu sắc, đặc điểm của chiếc áo cũ, song cũng cần nêu lên được tình cảm của bản thân hoặc những suy nghỉ chân thành về kỷ niệm thủa nhỏ do chiếc áo cũ gợi ra. - Trọng tâm : tả rõ những nét nổi bật của chiếc áo (chú ý những nét riêng gắn với kỷ niệm hồi còn nhỏ) * Cho điểm : - Nội dung : đạt yêu cầu như trên : 4 điểm - Về hình thức : + Bố cục hợp lý, dàn ý cần đối theo cấu tạo văn miêu tả đồ vật. Trong phần thân bài đi từ bao quát đến tả những bộ phanạ có đặc điểm nổi bật, gắn với một kỷ niệm : 1,5 điểm + Không mắc lỗi về dùng từ hay đặt câu : 1 điểm (Mắc 1 lỗi trừ 0,125 điểm) + Hành văn trôi chảy, văn viết có cảm xúc : 1 điểm + Không mắc lỗi chính tả thông thường : 0,5 điểm. NVU 11 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI LỚP 4 - 5 - TIẾNG VIỆT. (Mắc 1 lỗi trừ 0,125 điểm)  Điểm chữ viết (toàn bài thi) : + Chữ viết đều, đẹp, đúng mẫu : 1 điểm. + Trình bày đẹp, sạch sẽ : 0,5 điểm. Đơn vị……… ĐỀ KHẢO SÁT HỌC SINH GIỎI Tên HS NĂM HỌC 2011-2012 HỌ VÀ TÊN:……………………………………LỚP…… MÔN: TIẾNG VIỆT LỚP 4 Thời gian: 60 phút (Không kể thời gian phát đề) Bài 1 (1đ). Điền l hoặc n vào chổ trống cho thích hợp. - Nó………..…ẳng………..…ặng………..….àm hết mọi công việc ………..…ặng nhọc. - Chỉ mong cho con………..…ớn………..…ên được………..…ên người. - Tuy hơi…..úng túng nhưng ………..…ó không………..…ao………..…úng. Bài 2 (1đ). Xếp các từ sau đây vào ô thích hợp trong bảng phân loại từ ghép. Núi non, bút chì, xe cộ, quần áo, nhà lá, cá thu, thuyền bè, đèn đuốc, hoa hồng, đèn lồng. Từ gép có nghĩa tổng hợp: Từ ghép có nghĩa phân loại: ………………………………………… ………………………………………… …………………..…………….... …………………..…………….... …………………………………………. …………………………………………. ………………..……………….... ………………..……………….... …………………………………………. …………………………………………. ……………..………………….... ……………..………………….... …………………………………………. ………………………………………… …………….………………….... …………….………………….... Bài 3 (1đ). Khoanh tròn từ không cùng nhóm nghĩa với các từ còn lại trong mỗi dãy từ sau: a) Thật thà; thật sự; thật lòng; thành thật; thật tình; thật tâm. b) Thẳng thắn; thẳng tính; ngay thẳng; ngay ngắn; ngay thật. c) Chân thật; chân thành; chân tình; chân lí; chân thật. NVU. 12 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI LỚP 4 - 5 - TIẾNG VIỆT. d) Bộc trực; chính trực; trực tính; trực ban; cương trực. Bài 4 (1,5đ). Em hãy cho biết mỗi câu sau thuộc kiểu câu gì? Tìm CN, VN của các câu đó. a) Trong bóng nước láng trên mặt cát như gương, những con chim bông biển trong suốt như thủy tinh, lăn tròn trên những con sóng. ………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………… n b) Chiều chiều, trên triền đê, đám chúng tôi thả diều thi. ………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………… c) Đó là vật kỉ niệm thiêng liêng của biết bao loài chim bạn bè. ………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………… Bài 5 (1,5đ). Các câu hỏi dưới đây dùng để làm gì? a) Có phá hết các vòng vây đi không? ………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………… (Tô Hoài – Dế mèn phiêu lưu kí). b) Các chú có biết đền thờ ai đây không? ………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………… (Đoàn Minh Tuấn – Một sáng thu xưa). c) Các cậu có thấy ai không ăn mà sống được không? ………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………… (Trịnh Mạnh – Cái gì quý nhất). Bài 6 (4đ). Hãy tả chiếc đồng hồ treo tường (hoặc đồng hồ để bàn, đồng hồ đeo tay) mà em từng quan sát. ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… NVU. 13 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI LỚP 4 - 5 - TIẾNG VIỆT. ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… NVU. 14 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI LỚP 4 - 5 - TIẾNG VIỆT. ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… …….................................................................................................................................. .................................................................................................................... ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… NVU. 15 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI LỚP 4 - 5 - TIẾNG VIỆT. ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………….......................................................................................................................... ..................................................................................................................................…… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ĐÁP ÁN MÔN TIẾNG VIỆT LỚP 4 Bài 1 (1đ). Học sinh điền đúng mỗi từ được 0,1đ. Bài 2 (1đ). Học sinh làm đúng mỗi từ được 0,1đ. NVU. 16 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI LỚP 4 - 5 - TIẾNG VIỆT. - Từ ghép tổng hợp: Núi non, xe cộ, quần áo, thuyền bè, đèn đuốc. (0,5đ). - Từ ghép phân loại: Bút chì, nhà lá, cá thu, hoa hồng, đèn lồng. (0,5đ). Bài 3 (1đ). - HS làm đúng mỗi nhóm được 0,25đ. - HS khoanh tròn các từ sau: a) Thật sự b) Ngay ngắn c) Chân lí d) Trực ban. Bài 4 (1,5đ). Học sinh nêu được câu kể. (0,25đ). a) Trong bóng nước láng trên mặt cát như gương, những con chim bông biển trong suốt như thủy tinh, lăn tròn trên những con sóng. (0,25đ). VN b) Chiều chiều, trên triền đê, đám trẻ chúng tôi thả diều thi. (0,25đ). CN VN c) Đó là kỷ niệm thiêng liêng của biết bao loài chim bạn bè. (0,25đ). CN VN Bài 5. - Câu a: Dùng để yêu cầu, đề nghị. (0,5đ) - Câu b: Dùng để hỏi. (0,5đ) - Câu c: Dùng để khẳng định. (0,5đ). Bài 6 (4đ). Yêu cầu cơ bản: - Bài văn có bố cục rõ ràng, đúng nội dung yêu cầu. a) Mở bài: Giới thiệu về chiếc đồng hồ (treo tường, đeo tay, để bàn). b) Thân bài: HS nêu được các ý cơ bản sau: - Tả bao quát (một vài nét về hình dáng, kích thước, màu sắc, chất liệu làm ra chiếc đồng hồ…). - Tả chi tiết từng bộ phận có đặc điểm nổi bật: Mặt đồng hồ được trình bày ra sao? có điểm gì nổi bật đáng chú ý trên mặt đồng hồ,… Kim đồng hồ chạy thế nào…?Dây đeo (nếu là đồng hồ đeo tay) có gì đáng chú ý?... c) Kết bài: Nêu cảm nghỉ của em về chiếc đồng hồ, hoặc nêu tác dụng của chiếc đồng hồ. ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI LỚP 4 NĂM HỌC 2011- 2012 Môn: Tiếng Việt Thời gian: (90 phút) I/ Từ ngữ: NVU. 17 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI LỚP 4 - 5 - TIẾNG VIỆT. 1/ Tìm một số từ ghép có tiếng hải đứng trước (hải có nghĩa là biển). Đặt câu với một từ tìm được. 2/ Tìm từ cùng nghĩa và từ trái nghĩa với mỗi từ sau: lạnh, um tùm. 3/ Các từ: tốt tươi, đánh đập, chán chê, mặt mũi, đi đứng, tươi cười là từ láy hay từ ghép ? Vì sao? II/ Ngữ pháp: 1/ Tìm bộ phận chủ ngữ, vị ngữ, trạng ngữ của hai câu sau: a) Trên những ruộng lúa chín vàng, bóng áo chàm và nón trắng nhấp nhô, tiếng nói, tiếng cười rộn ràng, vui vẻ. b) Mùa đông, giữa ngày mùa, làng quê toàn màu vàng. 2/Theo mẫu câu: Cháu mời bác xơi nước ạ! Hãy đặt một câu cầu khiến với từng từ: mời, khuyên, đề nghị, mong. 3/ Trong những câu sau, câu nào là câu ghép? a) Làng quê tôi đã khuất hẳn nhưng tôi vẫn đăm đắm nhìn theo. b) Khi làng quê tôi đã khuất hẳn, tôi vẫn đăm đắm nhìn theo. c) Khi ngày chưa tắt hẳn, trăng đã lên rồi. d) Mặt trăng tròn, to và đỏ, từ từ nhô lên ở chân trời sau rặng tre đen mờ. e) Vì trời hạn hán nên ruộng đồng nứt nẻ. III/ Cảm thụ văn học: Nòi tre đâu chịu mọc cong Chưa lên đã nhọn như chông lạ thường. Lưng trần phơi nắng phơi sương Có manh áo cộc tre nhường cho con. Tre Việt Nam - NGUYỄN DUY Em thấy đoạn thơ trên có những hình ảnh nào đẹp? Hãy nêu ý nghĩa đẹp đẻ và sâu sắc của những hình ảnh đó. IV/ Tập làm văn: Chiều rồi bà mới về nhà Cái gậy đi trước,chân bà theo sau Mọi ngày bà có thế đâu Thì ra cái mỏi làm đau lưng bà! Bà rằng: Gặp một cụ già Lạc đường, nên phải nhờ bà dẫn đi Một đời một lối đi về Bỗng nhiên lạc giữa đồng quê, cháu à! Cháu nghe câu chuyện của bà Hai hàng nước mắt cứ nhoà rưng rưng Bà ơi, thương mấy là thương Mong đừng ai lạc giữa đường về quê! Theo Nguyễn Văn Thắng NVU. 18 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI LỚP 4 - 5 - TIẾNG VIỆT. Dựa vào nội dung đoạn thơ trên, bằng trí tưởng tượng và sự sáng tạo của mình, em hãy kể lại câu chuyên cảm động về người bà kính yêu. ĐÁP ÁN VÀ HƯỚNG DẪN CHẤM ĐIỂM THI HỌC SINH GIỎI LỚP 4 NĂM HỌC 2011- 2012 Môn: Tiếng Việt I/ Từ ngữ: ( 3 điểm) 1/ Một số từ ghép có tiếng hải đứng trước: hải âu, hải cảng, hải đảo, hải đăng, hải lí, hải lưu, hải phận, hải quan, hải quân, hải sản, hải ngoại,… Đặt câu : Các chú bộ đội hải quân ngày đêm canh giữ biển trời của Tổ Quốc. 2/ Từ cùng nghĩa: lạnh- rét ; um tùm - rậm rạp Từ trái nghĩa : lạnh – nóng; um tùm – thưa thớt 3/ Các từ: tốt tươi, đánh đập, chán chê, mặt mũi, đi đứng, tươi cười là từ ghép. Vì hai tiếng trong mỗi từ đều có nghĩa. Các từ này có hình thức âm thanh ngẫu nhiên giống từ láy, nhưng không phải là từ láy II/ Ngữ pháp: ( 3 điểm) 1/ Tìm bộ phận chủ ngữ, vị ngữ, trạng ngữ của hai câu sau: a) Trên những ruộng lúa chín vàng,/ bóng áo chàm và nón trắng /nhấp nhô,/ TN CN VN tiếng nói, tiếng cười /rộn ràng, vui vẻ. CN VN b) Mùa đông, giữa ngày mùa, làng quê toàn màu vàng. TN TN CN VN 2/Theo mẫu câu: Cháu mời bác xơi nước ạ! - Tôi khuyên anh đừng đi! - Cô đề nghị các em giữ trật tự! - Mẹ mong con học hành chăm ngoan! 3/ Trong những câu sau, câu nào là câu ghép? Câu a và e III/ Cảm thụ văn học: ( 4 điểm) -Hình ảnh ( măng tre) “ nhọn như chông” gợi cho ta thấy sự kiêu hảnh hiên ngang bất khuất của loài tre ( hay cũng chính là của dân tộc Việt Nam!). - Hình ảnh (cây tre) “ lưng trần phơi nắng phơi sương” có ý nói đến sự dãi dầu, chịu đựng mọi khó khăn, thử thách trong cuộc sống … của loài tre hay cũng chính là của người dân Việt Nam. - Hình ảnh “có manh áo cộc tre nhường cho con” gợi cho ta nghĩ đến sự che chở, hy sinh tất cả ( ở người mẹ dành cho con); lòng nhân ái và tình mẫu tử thật cảm động. V/ Tập làm văn: ( 8 điểm) - bài văn có đầy đủ cấu trúc 3 phần : 2 điểm - bài văn có đầy đủ các ý theo yêu cầu của một bài văn kể chuyện : 4 điểm - dùng từ và đặt câu đúng: 2 điểm NVU. 19 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI LỚP 4 - 5 - TIẾNG VIỆT. (Trình bày sạch sẽ, chữ viết đẹp 2 điểm). §Ò luyÖn HSG TiÕng ViÖt 4 §Ò sè 1: Hä vµ tªn: ……………………………………………….. Líp: …………….. Bài 1: Viết tiếp các dòng sau để tạo các câu văn có hình ảnh so sánh: a) Mảnh trăng lưỡi liềm lơ lửng giữa trời như ……………………………………………………… b) Tiếng gió rừng vi vu như …………………………………………………………………………… c) Dòng sông mùa lũ cuồn cuộn chảy như ………………………………………………………… d) Những giọt sương sớm long lanh như …………………………………………………………… e) Tiếng ve đồng loạt cất lên như ………………………………………………………………….… Bµi 2: -Tìm các bộ phận chính ( Chủ ngữ, vị ngữ ) và bộ phận phụ ( trạng ngữ ) trong hai câu sau: a- Tình bạn của chúng em từ ngày ấy lại càng thắm thiết . b- Xa xa, đoàn thuyền trên dòng sông đang từ từ trôi. c, Trong những năm đi đánh giặc, nỗi nhớ đất đai, nhà cửa, ruộng vườn lại cháy lên trong lòng anh. Bµi 3, Chỉ ra từ dùng sai trong từng câu sau và sửa lại cho đúng. Nêu rõ lý do vì sao em cho rằng từ đó dùng sai. a, Tính tình anh ấy rất hiền lành, nhưng khi ra trận đánh giặc thì táo tợn vô cùng. ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ……………………….. b, Học sinh sẽ hiểu sai vấn đề cô giáo truyền tụng lại. ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ……………………….. 4, Cho các từ sau: Trường học, ngủ, già, phấn khởi, tre, em bé, dưa hấu, cô giáo, ngọt, sôi nổi. a, Xếp các từ theo 3 nhóm: danh từ, động từ, tính từ. NVU. 20 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>