Giáo án lớp 8 môn Ngữ văn - Tuần 6 - Tiết 26, 27: Hoàng lê nhất thống chí ( hồi thứ 14)

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Trường THCS Nguyễn Khuyến. Bài soạn: Ngữ Văn. 9. Tuần 06 Tiết 26,27 Ngày soạn: 25/09/2011 Ngày dạy: 26/9/2011. HOÀNG LÊ NHẤT THỐNG CHÍ ( Hồi thứ 14). NGÔ GIA VĂN PHÁI A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: 1. Kiến thức - Những hiểu biết chung về nhóm tác giả thuộc Ngôn gia văn phái, về phong trao Tây Sơn và người anh hùng dân tộc Quang Trung - Nguyễn Huệ. - Nhân vật, sự kiện, cốt truyện trong tác phẩm viết theo thể loại tiểu thuyết chương hồi. - Một trang sử oanh liệt của dân tộc ta: Quang Trung đại phá 20 vạn quân Thanh, đánh đuổi giặc xâm lược ra khỏi bờ cõi. 2. Kĩ năng - Quan sát các sự việc được kể trong đoạn trích trên bản đồ. - Cảm nhận sức trỗi dạy kì diệu của tinh thần dân tộc, cảm quan hiện thực nhạy biến, cảm hứng yêu nước của tác giả trước những sự kiện lịch sử trọng đại của dân tộc. - Liên hệ những nhân vật, sự kiện trong đoạn trích với những văn ban liên quan.. B.. CHUẨN BỊ CỦA THẦY VÀ TRÒ: *Thầy: Tham khảo sgk văn 9 cũ -Tranh ảnh về hình tượng Quang Trung -Lược đồ trận “QT đại phá quân Thanh” lịch sử 7 *Trò: Đọc kĩ hồi 14 sgk. C. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC: 1. Ổn định tổ chức: 2. Kiểm tra bài cũ: ( 3 phút) - Sự ăn chơi xa xỉ của chúa Trịnh được miêu tả như thế nào.? - Thủ đoạn của các quan hầu cận trong phủ chúa? 3. Bài mới: Hoạt động 1: Giới thiệu bài Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho HS. Phương pháp: Thuyết trình. Thời gian: 2 phút. * Giới thiệu bài. Tổ: Ngữ Văn. GV: Phan Văn. Rơi. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Trường THCS Nguyễn Khuyến. Bài soạn: Ngữ Văn. 9. Với bối cảnh lịch sử đầy biến động ở nước ta trong khoảng 3 thập kỉcuối TK 18-đầu TK 19,khởi đầu là sự sa đoạ thối nát của các tập đoàn phong kiến, các ông vua thời Lê-Mạc bất lực, vua Lê Hiển Tông chắp tay rũ áo, phủ chúa Trịnh Sâm ăn chơi xa hoa hoang dâm vô độ gây nên loạn, sự tranh giành quyền lực giữa các phe phái phong kiến xảy ra...Cuộc nổi dậy của phong trào Tây Sơn là một tất yếu trong lịch sử. Hoạt động 2: Tìm hiểu chung về văn bản Mục tiêu: HS nắm được những nét chính về tác giả, tác phẩm. Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình. Thời gian: 15 phút. Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung Dựa vào chú thích (*), hãy giới - Giới thiệu (dựa vào chú I. Tìm hiểu chung thiệu về tác giả của văn bản ? thích *) 1. Tác giả: GV giới thiệu thêm về nhóm t/g - Nửa cuối thế kỉ XVIII, nửa đầu thế kỉ XIX, xã hội Việt Nam có * Hồi thứ mười bốn mà chúng ta chuẩn bị học là do Ngô Thì Du nhiều biến động lịch sử: sự khủng hoảng của chế độ phong viết. kiến , mưu đồ của kẻ thù xâm - Nghe lược. - Ngô gia văn phái gồm những tác giả thuộc dòng họ Ngô Thìdòng họ nổi tiếng về văn học lúc bấy giừo- ở làng Tả Thanh Oai, huyện Thanh Oai ( nay thuộc Hà Nội ). Dựa vào phần lịch sử đã học khái -HS nêu quát tình hình nước ta vào thời điểm này? GV: -Từ TK 16 Nam Triều(nhà Lê)thắng Bắc Triều(nhà Mạc)chiếm lại Thăng Long gây ra cuộc phân tranh Trịnh-Nguyễn.Phía Bắc thuộc họ Trịnh,phía Nam thuộc họ Nguyễn...Quân Tây Sơn do 3 anh em làm chủ đàng Trong.NH ra Bắc tiêu diệt họ Trịnh làm Trịnh Khải bỏ chạy và tự vẫn ,1786 NH làm chủ TL .Vua Lê Hiển Tông cảm kích gả con gái cho,vua mất NH lập cháu vua là Lê Duy Kì lên ngôi rồi quay vào Nam .1788 quân Thanh mượn cớ sang giúp nhà Lê xâm lược nước ta->NH ra Bắc lần 3 đánh tan ->lên ngôi hoàng đế Em hiểu gì về tác phẩm “Hoàng - Giới thiệu (dựa vào chú Lê nhất thống chí”? thích 1). (viết trong thời gian dài giống “TQ diễn nghĩa”, ,đầu hồi có 2 câu thơ 7 tiếng,phần kết có câu “Muốn biết sự việc ra sao hồi sau sẽ rõ” Tổ: Ngữ Văn. 2. Tác phẩm: - Thể loại: tiểu thuyết chương hồi. - Là cuốn tiểu thuyết lịch sử có quy mô lớn, phản ánh những biến động lịch sử nước nhà từ cuối thế kỉ XVIII đến những GV: Phan Văn. Rơi. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Trường THCS Nguyễn Khuyến. Bài soạn: Ngữ Văn. 9. năm đầu thế kỉ XIX. - Đoạn trích nằm ở hồi thứ 14. Em hiểu gì về thể chí?. -> Lối văn ghi chép sự vật, sự việc. - GV tóm tắt hồi 12 – 13. - Đọc rõ ràng, diễn cảm,đúng Hãy nêu cách đọc văn bản ( hồi ngữ điệu từng nhân vật,lời kể tả trận đánh giọng khẩn 14 )? trương - Hai học sinh đọc -> nhận xét. Hãy nêu nội dung chính của hồi Việc Quang Trung đại phá thứ 14 quân Thanh và sự thất bại thảm hại của vua tôi nhà Lê và quân xâm lược. Đoạn trích có thể chia làm mấy phần ? Nội dung từng phần ? -> Ba phần: + P1: Từ đầu -> “Năm Mậu Thân” -> Được tin quân Thanh kéo vào Thăng Long -> Nguyễn Huệ lên ngôi hoàng đế và cầm quân dẹp giặc. + P2: Tiếp…“kéo vào thành” -> Cuộc hành quân thần tốc và chiến thắng lẫy lừng của vua Quang Trung + P3: Còn lại -> Sự đại bại của quân tướng nhà Thanh và tình trạng thảm hại của vua tôi Lê Chiêu Thống. Hoạt động 3: Tìm hiểu chi tiết Mục tiêu: HS hiểu, cảm thụ được giá trị nội dung và nghệ thuật tác phẩm. Phương pháp: Vấn đáp tìm tòi; thuyết trình; đọc sáng tạo tái hiện hình tượng. Thời gian: 60 phút. GV bình:Là một tác phẩm văn xuôi chữ Hán có qui mô lớn nhất tái hiện một cách sinh động chân thực một giai đoạn lịch sử nước nhà, đạt những thành công về nghệ thuật tiểu thuyết .Hồi 14 vẽ lên chân dung lẫm liệt của người anh hùng dân tộc vĩ đại Quang Trung. II. Đọc- hiểu văn bản: Nhận được tin báo cấp, Nguyễn - Phát hiện. 1. Hình tượng người anh hùng Huệ đã có thái độ và hành động gì Nguyễn Huệ và sức mạnh dân tộc ? - Nhận được tin báo cấp, trong cuộc chiến đấu chống quân Điều đó cho thấy đặc điểm nào của giận lắm, hợp các tướng sĩ xâm lược Thanh: ông? định thân chinh cầm quân đi - Ngày 20, 22, 24 tháng 11, Nguyễn ngay… Huệ lên ngôi hoàng đế và xuất - Lên ngôi vua->kéo quân quân ra Bắc ngày 25 tháng chạp đánh giặc năm Mậu Thân ( 1788). - 25/12/1788 hạ lệnh xuất - Nguyễn Huệ tiến quân ra Bắc, Tổ: Ngữ Văn. GV: Phan Văn. Rơi. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Trường THCS Nguyễn Khuyến. Bài soạn: Ngữ Văn. 9. quân. gặp “người cống sĩ ở huyện La - Với cống sĩ Nguyễn Thiếp Sơn” ( Nguyễn Thiếp ), tuyển mộ hỏi… quân lính, duyệt binh, phủ dụ tướng sĩ ở Tam Điệp. - Mộ thêm quân… +/Là con người mưu lược -Là người yêu nước căm thù giặc. Qua thái độ và hành động của Nguyễn Huệ, có thể thấy Nguyên Huệ là người như thế nào trước những biến cố lớn?. -Biết nghe lẽ phải * Thảo luận. - mạnh mẽ, quyết đoán - Bình tĩnh, hành động trước những biến cố lớn. nhanh, kịp thời, - Trí tuệ sáng suốt, nhạy bén, mưu lược.. Y/C hs đọc lời chỉ dụ của vua trước 4 doanh -cả lớp đọc thầm Trong lời dụ lính Quang Trung đã * Phát hiện: nêu những gì? - Khẳng định chủ quyền dân tộc ; nêu bật chính nghĩa của ta, phi nghĩa của đich ; kêu gọi đồng tâm hiệp lực… Lời dụ lính có tác động tới tướng -> Kích thích lòng yêu nước, sĩ như thế nào? truyền thống quật cường của dân tộc. Nội dung các câu văn “Người - HS phát hiện ,thảo luận, trả phương Bắc...đuổi đi”là gì? lời. -Nhắc đến truyền thống -Có tài khích lệ quân sĩ chống giặc ngoại xâm của Khi kéo quân đến Tam Điệp, DT để noi gương,tự hào-tin Quang Trung đã phân tích sự việc tưởng ở chính nghĩa ntn? ?Việc Quang Trung biết bọn - Sáng suốt, nhạy bén trong việc Sở Lân mắc tội chết nhưng vẫn tha -hs đọc nội dung bài hịch nhận định tình hình cho thấy ông xét đoán bề tôi như thế nào ? - Sở, Lân ra đón đều mang gươm trên lưng mà xin chịu tội –bình công luận tội rõ ràng,hiểu năng lực của họ,độ -Mưu lược trong xét đoán, dùng ?ý muốn lâu dài “lần này ta lượng công minh người. ra...”cho thấy năng lực gì của Tổ: Ngữ Văn. GV: Phan Văn. Rơi. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Trường THCS Nguyễn Khuyến. Bài soạn: Ngữ Văn. 9. ông?Sự việc khao quân ngày 30/12, hẹn 7 ngày chiến thắng cho -> Tầm nhìn xa trông rộng. ta biết thêm điều gì về ông? -hs nhận xét - Đến tối 30 tết lập tức lên đường, hẹn ngày mồng 7 năm mới vào thành Thăng Long mở tiệc ăn mừng. ->năng lực tiên đoán chính xác của một nhà quân sự có tài Tài dùng binh của Nguyễn Huệ còn được thể hiện qua việc tổ chức - Tìm dẫn chứng làm sáng tỏ. các trận đánh, em hãy chứng minh ? ?Cách điều khiển binh tướng có gì chú ý?Tường thuật lại cuộc hành -1 đạo binh đông đi nhanh an quân thần tốc? toàn bí mật bằng đi bộ 4 ngày/350km đèo núi -Tuyển duyệt binh trong 1 ngày->vượt 150km tới Tam GV treo lược đồ trận đánh-gọi hs Điệp 1 ngày... lên bảng tường thuật lại ?Có gì đặc biệt trong cách đánh của QT ở 2 trận Phú Xuyên-Hà -2 hs lên trình bày Hồi?. +/Một bậc kì tài trong việc dùng binh. -5 ngày đã chuẩn bị xong -Một anh hùng lão luyện có nhiều sách lược đúng đắn. -hs nhận xét -Dùng cách đánh bất ngờ,bí mật Nhận xét nghệ thuật miêu tả trận đánh ? Tác dụng?Kết quả trận đánh ntn? Đọc những câu văn miêu tả cảnh vua Quang Trung ra trận?t/g chủ yếu dùng kiểu câu nào? Nhận xét về h/a này? GV bình thêm về hình tượng người anh hùng trong chiến trận Qua toàn bộ đoạn trích em cảm nhận được điều gì về người anh hùng Nguyễn Huệ ?. - HS nhận xét : miêu tả, trần thuật chân thực có màu sắc sử thi -dùng câu kể ->Oai phong, Lẫm liệt trong chiến trận. -hs nghe. - Đánh giá. Tổ: Ngữ Văn. -> Tính cách mạnh mẽ, quả cảm, trí GV: Phan Văn. Rơi. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Trường THCS Nguyễn Khuyến. Bài soạn: Ngữ Văn. 9. tuệ sáng suốt, nhạy bén, tài dụng binh như thần; là nơi tổ chức và linh hồn của chiến công vĩ đại. Tại sao tác giả vốn trung thành * Thảo luận với nhà Lê lại có thể viết thực và - Quan điểm phản ánh hiện hay như thế về Nguyễn Huệ? thực của các tác giả là tôn trọng sự thực lịch sử và ý thức dân tộc. Em hiểu gì về nhân vật Tôn Sĩ * Trình bày suy nghĩ… Nghị? -> kéo quân sang An Nam là nhằm lợi ích riêng, lại không muốn tốn nhiều xương máu. Ngoài ra hắn còn kiêu căng, tự mãn, chủ quan khinh địch.. =>cách tả chân thực,hào hùng,tự hào 2. Diễn biến trận chiến năm Kỉ Dậu ( 1789) đại phá 20 vạn quân Thanh: a.Quân tướng nhà Thanh: Hình ảnh bọn giặc xâm lược kiêu căng, tự mãn, chủ quan, khinh địch và sự thảm bại của quân tướng Tôn Sĩ Nghị khi tháo chạy về nước.. Sự thảm bại của quân tướng nhà - Phát hiện Thanh được tác giả miêu tả như - Tôn Sĩ Nghị sợ mất mật, thế nào? ngựa không kịp đóng yên, người không kịp mặc áo giáp…chuồn trước qua cầu -Thất bại thảm hại do ?Số phận của chúng ntn?Sự thua phao. - chủ quan - chiến tranh phi nghĩa chạy của chúng gợi ta nhớ đến - Quân…ai nấy đều rụng rời, nhứng chiến thắng nào trong sợ hãi, xin hàng, bỏ chạy - Đội quân Tây Sơn mạnh toán loạn, giày xéo lên nhau ls?(Lê Lợi chống quân Minh) mà chết...bỏ chạy, tranh nhau qua cầu rơi xuống sông chết… b. Sự thảm hại của vua tôi nhà Lê: Em hiểu gì về Lê Chiêu Thống? gv đọc thêm đoạn trích trong sách văn 9 cũ Số phận thảm bại của vua tôi nhà Lê được miêu tả như thế nào?. -> Tên vua “cõng rắn cắn gà nhà”. * Phát hiện - Chiêu Thống vội cùng bọn thân tín “ đưa Thái hậu ra -Chịu sỉ nhục,đê hèn ngoài”, chạy bán sống bán chết, cướp thuyền dân,…mấy ngày không ăn. - Đuổi kịp Tôn Sĩ Nghị, vua tôi nhìn nhau than thở, oán giận chảy nước mắt. Ngòi bút của tác giả khi miêu tả * Thảo luận. Tổ: Ngữ Văn. GV: Phan Văn. Rơi. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Trường THCS Nguyễn Khuyến. Bài soạn: Ngữ Văn. 9. hai cuộc tháo chạy có gì khác biệt? - Cuộc tháo chạy của quân Hãy giải thích vì sao có sự khác tướng nhà Thanh được miêu biệt đó ? tả khách quan trong đó ẩn chứa sự hả hê, sung sướng của người thắng trận.. -Miêu tả cuộc tháo chạy của vua tôi nhà Lê mang cảm hứng chủ quan, ngậm ngùi, mủi lòng trước sự sụp đổ của vương triều mà họ từng thờ phụng. Hình ảnh vua quan Lê Chiêu Thống đớn hèn, nhục nhã, số phận gắn chặt với bọn giặc xâm lược.. Hoạt động 4: Tổng kết Mục tiêu: HS khái quát giá trị nội dung, nghệ thuật của tác phẩm. Phương pháp: Tổng kết, khái quát. Thời gian: 5 phút. III/ Tổng kết: 1. Nghệ thuật: - Lựa chọn trình tự kể theo diễn biến các sự kiện lịch sử. - Khắc hoạ nhân vật lịch sử ( người anh hùng Nguyễn Huệ, hình ảnh bọn giặc xâm lược, hình ảnh vua tôi Lê Chiêu Thống ) với ngôn ngữ kể, tả chân thật, sinh động. - Có giọng điệu trần thuật thể hiện thái độ cúa các tác giả với vương triều nhà Lê, với chiến thắng của dân tộc và bọn giặc cướp nước. 2. Ý nghĩa văn bản: Văn bản ghi lại hiện thực lịch sử hào hùng của dân tộc ta và hình ảnh người anh hùng Nguyễn Huệ trong chiến thắng mùa xuân năm Kỉ Dậu ( 1789 ).. Vì sao “Hoàng Lê nhất thống chí” được xem là tiểu thuyết lịch sử?. Hồi thứ 14 của “HLNTC” mang lại cho em những hiểu biết gì Gọi hs đọc ghi nhớ. Hoạt động 5: Hướng dẫn tự học Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học. Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình. Thời gian: 5 phút. a. Bài vừa học: - Nắm được diễn biến các sự kiện lịch sử trong đoạn trích - Cảm nhận và phân tích được một ssó chi tiết nghệ thuật dặc sắc trong đoạn trích. Tổ: Ngữ Văn. GV: Phan Văn. Rơi. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Trường THCS Nguyễn Khuyến. Bài soạn: Ngữ Văn. 9. - Hiểu và dùng được một số từ Hán Việt thông dụng được sử dụng trong văn bản. b. Bài sắp học Soạn bài: Truyện Kiệu của Nguyễn Du.. Tiết 28 Ngày soạn: 25/09/2011 Ngày dạy: 27/9/2011. TRUYỆN KIỀU CỦA NGUYỄN DU ( 1765-1820) A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: 1. Kiến thức - Cuộc đời và sự nghiệp sáng tác của Nguyễn Du. - Nhận vật, sự kiện, cốt truyện của Truyện Kiều. - Thể thơ lục bát truyền thống của dân tộc trong một tác phẩm văn học trung đại. - Những giá trị nội dung, nghệ thuật chủ yếu của tác phẩm Truyện Kiều. 2. Kĩ năng - Đọc - hiểu một tác phẩm truyện thơ Nôm trong văn học trung đại. - Nhận ra những đặc điểm nổi bật về cuộc đời và sáng tác của một tá giả văn học trung đại. B.. CHUẨN BỊ CỦA THẦY VÀ TRÒ: *Thầy: -Tìm mang đến giới thiệu toàn bộ tác phẩm -Chân dung tác giả -Các bài giới thiệu về thân thế sự nghiệp *Trò: Đọc kĩ nội dung tp,tóm tắt tp. C. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC: 1. Ổn định tổ chức: 2. Kiểm tra bài cũ: ( 3 phút) Tổ: Ngữ Văn. GV: Phan Văn. Rơi. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Trường THCS Nguyễn Khuyến. Bài soạn: Ngữ Văn. 9. Hình tượng người anh hùng Nguyễn Huệ trong đoạn trích hồi 14 của “Hoàng Lê nhất thống chí ”? ( - Là con người hành động mạnh mẽ, quyết đoán. - Con người trí tuệ, sáng suốt, nhạy bén. - Có ý chí quyết thắng và có tầm nhìn xa trông rộng - Có tài dụng binh như thần - Có hình ảnh lẫm liệt trong chiến trận) 3. Bài mới: Hoạt động 1: Giới thiệu bài Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho HS. Phương pháp: Thuyết trình. Thời gian: 2 phút a. Nguyễn Du, đại thi hào dân tộc, danh nhân văn hoá , tác giả cua” truyện Kiều: là kiệt tác của văn học Việt Nam, không những có vị trí quan trọng trong lịch sử văn học nước nhà mà còn có vị trí quan trọng trong đời sống tâm hồn dân tộc b. Có một thi hào mà người VN ta không ai là không yêu mến kính phục ,có một nhà thơ mà hơn 200 năm qua ai cũng phải thuộc lòng một hay nhiều câu thơ của ông. Con người ấy, tác phẩm ấy trở thành niềm tự hào của DTVN như Tố Hữu đã từng ca ngợi: “Tiếng thơ ai động đất trời Nghe như non nước vọng lời ngàn thu Ngàn năm sau nhớ Nguyễn Du Tiếng thơ như tiếng mẹ ru mỗi ngày” Chúng ta đang nói đến đại thi hào Nguyễn Du cùng tác phẩm Truyện Kiều của ông Hoạt động 2: Tìm hiểu tác giả Mục tiêu: HS nắm được những nét chính về tác giả Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình. Thời gian: 15 phút. Dựa vào kiến thức đã học lịch sử nêu những nét chính về bối cảnh - Giới thiệu (dựa vào sgk) lịch sử. -TK XIX triều đại nhà Lê suy vong -Các quan lại tranh giành quyền lợi Với bối cảnh như thế có ảnh -Nổ ra các cuộc đấu tranh hưởng gì tới các nhà văn,nhà thơ? -Đời sống ND khổ cực Tổ: Ngữ Văn. I. Cuộc đời Nguyễn Du. 1.Hoàn cảnh XH. Chứng kiến những biến động dữ dội nhất trong lịch sử phong kiến VIệt Nam, Nguyễn Du hiểu sâu sắc nhiều vấn đề của đời sống xã GV: Phan Văn. Rơi. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Trường THCS Nguyễn Khuyến. Bài soạn: Ngữ Văn. 9. hội.. Qua việc soạn bài ở nhà, hãy giới -hs nêu thiệu những hiểu biết của em về cuộc đời Nguyễn Du ? GV giải thích thêm: Tố Như (sắc trắng rất thật).Thanh Hiên(mái nhà trong sạch) Có thể chia cuộc đời ông ntn? - Nghe, hiểu. Trình bày những nét chính thời gian này?. Cuộc đời gặp nhiều gian truân, gắn bó sâu sắc với những biến cố lịch sử đã tạo lên một Nguyễn Du ntn ? Giới thiệu những nét chính về sự. =>tác động mạnh mẽ tới cuộc đời, sự nghiệp nhà thơ 2/ Cuộc đời. - ND ( 1765 – 1820 ) tên chữ là Tố Như, hiệu là Thanh Hiên. - Quê: Tiên Điền, Nghi Xuân, Hà Tĩnh.. Chịu ảnh hưởng của truyền thống gia đình đại quý tộc. - Mẹ Nguyễn Du là Trần Thị -Cđ chia làm 3 giai đoạn chính: Tần, người đẹp nổi tiếng ở +/ấu thơ và thanh niên Kinh Bắc (đất quan họ…); 9 tuổi mất cha, 12 tuổi mất mẹ, ở với anh cùng cha khác mẹ.học giỏi nhưng không đỗ tam trường - Khi Tây Sơn tấn công ra Bắc, ông phò Lê chống lại Tây Sơn nhưng không thành… -Phiêu bạt đất Bắc 10 năm,ở +/Những năm lưu lạc ẩn quê nội từ1796-1802 +/Làm quan nhà Nguyễn -Sau khi Nguyễn Ánh lên ngôi mời ông ra làm quan ( Những thăng trầm trong cuộc bất đắc dĩ ông phải làm quan sống riêng tư làm ch tâm hồn cho Triều Nguyễn với các Nguyễn Du tràn đầy cảm thông, chức : tri huyện Bắc Hà, cai yêu thương con người. hạ tỉnh Q.Bình, Hữu tham trị bộ lễ… - 1820 ông chuẩn bị đi sứ sang Trung Quốc lần 2 thì nhiễm dịch ốm mất tại Huế (16/9/1820). 3. Con người. - Kiến thức sâu rộng, vốn sống phong phú * HS trình bày -> nhận xét. -> Là thiên tài văn học, một nhà nhân đạo chủ nghĩa lớn, một danh nhân văn hoá thế giới. - Giới thiệu (dựa vào sgk) 4. Sự nghiệp văn học.. Tổ: Ngữ Văn. GV: Phan Văn. Rơi. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Trường THCS Nguyễn Khuyến. Bài soạn: Ngữ Văn. 9. nghiệp văn học của Nguyễn Du ? ?kể tên những tác phẩm của ông?. - Các tác phẩm được viết bằng - Sáng tác chữ Nôm xuất sắc chữ Hán và chữ Nôm. nhất là Truyện Kiều. - Đóng góp to lớn cho kho tàng văn học dân tộc, nhất là ở thể loại truyện thơ.. Hoạt động 3: Tìm hiểu Truyện Kiều Mục tiêu: HS nắm được những nét chính về giá trị nội dung, nghệ thuật của tác phẩm. Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình. Thời gian: 20 phút.. II. Truyện Kiều. Hãy giới thiệu về nguồn gốc tác phẩm? * ND đã có nhiều sáng tác từ nghệ thuật tự sự – kể chuyện bằng thơ, đến nghệ thuật xây dựng nhân vật, miêu tả …. - Giới thiệu (dựa vào sgk). 1/ Nguồn gốc. - Dựa theo cốt truyện “Kim Vân -Tên của Nguyễn Du đặt là Kiều Truyện” của Tham Tâm Tài “Đoạn trường tân thanh” Nhân (ở TQ) nhưng phần sáng tạo (tiếng kêu mới đứt ruột) của ND là rất lớn.. GV giới thiệu cho hs toàn tập tp H: “Truyện Kiều” được sáng tác - Phát biểu trong thời gian nào? GV:cho hs nắm được cách nhớ số câu trong Kiều. -. Gồm 3254 câu thơ lục bát.. KI ỀU 3 2 5 4. Tư liệu: “… Kim Vân Kiều truyện của Thanh Tâm Tài Nhân đã vào nước ta vào những năm sáu mươi, bảy mươi của thế kỷ 18. Nhờ đó Nguyễn Du sớm được đọc và theo đó mà viết Truyện Kiều. Nguyễn Thiện theo văn Kiều mà nhuận sắc Hoa tiên vào mười năm cuối thế kỷ 18. Nguyễn Huy Hổ theo văn Kiều và văn Hoa tiên mà viết Mai đình Tổ: Ngữ Văn. GV: Phan Văn. Rơi. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Trường THCS Nguyễn Khuyến. Bài soạn: Ngữ Văn. 9. mộng ký, hoàn thành vào năm 1809. Như thế Truyện Kiều xong trước việc nhuận sắc Hoa tiên nên phải được viết vào những năm cuối đời Lê đầu đời Tây Sơn, trùng với kết luận của GS Nguyễn Tài Cẩn rút ra được từ việc phát hiện chữ húy thời Lê - Trịnh trong một số bản Kiều Nôm. .” PGS Lê Thanh Lân Từ việc chuẩn bị ở nhà, hãy tóm tắt “Truyện Kiều” theo ba phần của tp ? * Nhận xét -> cho điểm Kể tên nv chính diện? Nguyễn-Du cấu-trúc các nhân-vật để dựng lại một sân khấu với toàn-thể bức tranh xã-hội có đủ mọi giai-tầng với đủ mọi hạng người đặc-trưng.. - Tóm tắt -> Nhận xét. 2. Tóm tắt tác phẩm. + Phần thứ nhất: gặp gỡ và 3.Nhân vật đính ước. a.nv chính diện + Phần thứ 2: Gia biến và lưu lạc. + Phần thứ 3: Đoàn tụ. b.nv phản diện -Thuý Kiều, Thuý Vân, Kim Trọng, Vương quan, Giác Duyên,Từ Hải. - Ðại-diện cho giới cầm quyền cai-trị thì trên có quan tổng đốc -Tú bà,Bạc Hà Bạc hạnh, Sở đại-thần Hồ Tôn-Hiến, dưới có Khanh,Mã Giám Sinh, Hồ quan huyện Lâm-Truy "mặt sắt Tôn Hiến... đen sì", hạ-tầng thì có những sai nha "đầy nhà vang tiếng ruồi xanh" trong vụ tai-biến Vươnggia, những viên thư-lại ở chốn công-đường như viên lại già họ Ðô bên cạnh một tên "thổ-quan" trông coi sắc dân thiểu-số.. c.nv trung gian. - Giới thượng-lưu quý-tộc thì có mẹ con nhà quan Lại-bộ họ Hoạn. - Xã-hội đen thì có những lầu xanh của hai mụ chủ chứa họ Tú, họ Bạc, với những tay sai: vô học cũng có như Bạc Hạnh, mà trí thức cũng có như Mã giám-sinh và SởTổ: Ngữ Văn. GV: Phan Văn. Rơi. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Trường THCS Nguyễn Khuyến. Bài soạn: Ngữ Văn. 9. Khanh. Trong đám dân cùng nô-lệ, kẻ nhẫn-tâm cũng có như bọn Khuyển, Ưng gia nhân nhà họ Hoạn; người có lòng cũng có: như ả Mã-kiều đồng cảnh-ngộ đã vì cảm-thông mà bảo-lãnh Kiều khỏi bị đánh đòn tiếp-tục và thổ-lộ cho nàng biết hết những quỷ-thuật của mụ Tú; và như Mụ quản-gia nhà Hoạn-bà đã thương tình dặn nàng biết trước phải đề-phòng chuyện sẽ gặp Thúc-sinh cùng với HoạnThư; sau cùng như lũ hoa-nô nhà Hoạn-Thư được sai đến hầu-hạ mà canh chừng Kiều nơi am ChiêuẨn. - Tôn-giáo thì có bà vãi GiácDuyên, sư Tam-Hợp, có Ðạm-Tiên thuộc thế-giới vô hình nói thay cho Nguyễn Du về tư-tưởng Tự-Do và Ðịnh-Mệnh. - Và cuối cùng là giới trunglưu thấp cổ bé miệng sống trong cảnh trên đe dưới búa, quan trên trông xuống thì nhòm ngó tài sản, xã-hội đen nhìn vào thì tự-do bắt nạt hiếp-đáp. - Thảng-hoặc thấy có bóng người dân lành thì đó là những kẻ vô danh bàng-quan đến nhà Tú-bà coi Kiều tự-sát cho thoả lòng hiếukỳ, hoặc chỉ biết chép miệng ngấm-nguýt chê tên Sở-Khanh là "bất nghĩa vô lương", hoặc là người dân vô danh ở Hàng-Châu kể cho Kim trọng biết tin-tức về Kiều. Ðủ mọi hạng người, nhân-vật nào rõ ra nhân-vật ấy.. Tổ: Ngữ Văn. GV: Phan Văn. Rơi. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Trường THCS Nguyễn Khuyến. Bài soạn: Ngữ Văn. 9. Qua việc tóm tắt tác phẩm em thấy “Truyện Kiều” có những giá trị nào? Giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo được thể hiện như thế nào trong tp?. 3. Giá trị nội dung và nghệ thuật. - Phát hiện, suy nghĩ -> trả a. Giá trị nội dung. lời. * Giá trị hiện thực:. - Phát hiện. - Là bức tranh hiện thực về một xã hội bất công, tàn bạo. Tiếng nói thảm thương trước số phận bi kịch của con người ; tiếng nói lên án ; tố cáo thế lực xấu xa; tiếng nói khẳng định đề cao nhân phẩm…; Thể hiện khát vọng chân chính của con người Nêu những nét đặc sắc về nghệ - Phát hiện. thuật của tp?. Qua bài học, em hiểu gì về - Tổng kết Nguyễn Du và tác phẩm “Truyện - Đọc ghi nhớ. Kiều”?. * Giá trị nhận đạo: Về nội dung:Có giá trị hiện thực và nhân đạo lớn.. b. Giá trị nghệ thuật: - Kết tinh thành tựu nghệ thuật trên các phương diện ngôn ngữ và thể loại. Về hình thức: có nhiều sáng tạo trong nghệ thuật kể chuyện, sử dụng ngôn ngữ, miêu tả thiên nhiên, khắc hoạ hình tượng nhân vật,... III.Tổng kết * Ghi nhớ: sgk/80.. Hoạt động 4: Hướng dẫn tự học Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học. Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình. Thời gian: 5 phút. a. Bài vừa học: Tóm tắt tác phẩm b. Bài sắp học Soạn bài: Trả bài viết TLV số 1.. Tổ: Ngữ Văn. GV: Phan Văn. Rơi. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Trường THCS Nguyễn Khuyến. Bài soạn: Ngữ Văn. 9. BẢN ĐỒ TƯ DUY: TRUYỆN KIỀU. Tiết 29 Ngày soạn: 25/09/2011 Ngày dạy: 28/9/2011. TRẢ BÀI TẬP LÀM VĂN SỐ 1 A. Mục tiêu : Tổ: Ngữ Văn. GV: Phan Văn. Rơi. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Trường THCS Nguyễn Khuyến. Bài soạn: Ngữ Văn. 9. 1. Kiến thức: Giúp học sinh đánh giá bài làm, rút kinh nghiệm, sửa chữa những sai sot về các măt, ý tứ, bố cục , câu văn, từ ngữ, chính tả. 2. Kĩ năng: Nâng cao và vững vàng kĩ năng viết văn thuyết minh B. Chuẩn bị: Bài làm của học sinh đã chấm xong, sách bài mẫu C. Hoạt động dạy học: Kiểm tra bài cũ: Nêu vắn tắt nhứng cách phát triển từ vựng? Từ vựng của một ngôn ngữ có thể không thay đổi được không? Nội dung hoạt động I. Ôn tập:. II. Sửa bài: Đề: Con trâu với làng quê Việt Nam 1. Hướng dẫn tìm hiểu đề. Hoạt động của giáo viên Hướng dẫn học sinh nhắc lại môt số yêu cầu khi làm bài văn thuyết minh  Thuyết minh là làm gì?  Các phương pháp thường gặp kho làm văn thuyết minh?  Cách kết hợp thuyết minh với các biện pháp nghệ thuật khác?  Tìm hiểu đề bài  Dàn ý của bài văn Hướng dẫn học sinh tìm , nhận xét, bổ sung cho hoàn chỉnh dàn ý.. Hoạt đông của học sinh Trả lời một số câu hỏi để ôn lại một số nội dung đã học. Tìm hiểu đề bài Tìm ý Làm dàn ý Nhận xét bổ sung. 2. Lập dàn ý 2/ Dàn ý: I. Mở bài: Giới thiệu chung về con trâu trên đồng ruộng Việt Nam. II. Thân bài 1.Con trâu trong nghề làm ruộng : cày, bừa, kéo xe, trục lúa…. 2.Lợi ích kinh tế từ con trâu. -Thịt trâu : chế biến món ăn. - Da, sừng trâu : làm đồ mĩ nghệ…. 3. Con trâu trong lễ hội : Lễ hội Tổ: Ngữ Văn. GV: Phan Văn. Rơi. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Trường THCS Nguyễn Khuyến. Bài soạn: Ngữ Văn. 9. chọi trâu ở Đồ Sơn. 4. Con trâu gắn liền với kí ức tuổi thơ : hình ảnh trẻ con trên lưng trâu trên cánh đồng làng…..-> hình ảnh đẹp -> vẻ đẹp thanh bình của làng quê Việt Nam. III. Kết bài : Con trâu trong tình cảm của người nông dân. 3. Nhận xét chung Ưu: Biết làm bài văn thuyết minh Nắm được bố cục của bài văn Thuyết minh đúng đối tượng mà đề bài yêu cầu Có kết hợp với yếu tố miêu tả. Hạn chế: Nhiều em viết bài còn cẩu thả Sắp xếp ý chưa thật hợp lí, rõ ràng Chưa kết hợp được thích hợp các biện pháp nghệ thuật Diển đạt còn lủng củng Đọc một số lỗi cơ bản thường gặp, hướng dẫn sửa chửa.Hướng dẫn học sinh đọc và so sánh với dàn ý vừa xây dựng để tự sửa chữa Học sinh đọc lại một số đoạn đã sữa chữa 4. Phát bài 5. Ghi điểm Hướng dẫn tự học. Theo dõi nhận xét chung của giáo viên. - Nhận bài, đọc lại và sửa chửa. Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học. Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình. Thời gian: 5 phút. a. Bài vừa học: - Rút kinh nghiệm từ bài làm của mình - Ôn lại văn thuyết minh - Đọc một số bài văn hay để học hỏi b. Bài sắp học Soạn bài: Miêu tả trong văn bản tự sự. Tiết 30 Ngày soạn: 25/09/2011 Tổ: Ngữ Văn. GV: Phan Văn. Rơi. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Trường THCS Nguyễn Khuyến. Bài soạn: Ngữ Văn. 9. Ngày dạy: 28/9/2011. MIÊU TẢ TRONG VĂN TỰ SỰ A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: 1. Kiến thức - Sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong một văn bản. - Vai trò, tác dung của miêu tả trong văn bản tự sự. 2. Kĩ năng - Phát hiện và phân tích được tác dụng của miêu tả trong văn bản tự sự. - Kết hợp kể chuyện với miêu tả khi làm một văn bản tự sự. B. CHUẨN BỊ CỦA THẦY VÀ TRÒ: 1. Thầy : bảng phụ ghi mẫu 1 Đọc kĩ những lưu ý sgv T92 2. Trò : học bài cũ, chuẩn bị bài mới. C. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC: Ổn định tổ chức: Kiểm tra bài cũ( 3 phút) - Văn tự sự là gì ? Văn tự sự có những đặc điểm gì ? - Nêu vai trò của yếu tố miêu tả trong văn bản tự sự ? ( ở lớp 8 đã học ). ( - Tự sự là phương thức trình bày một chuỗi sự việc liền lạc, móc nối, dẫn đến một kết thúc, thể hiện một ý nghĩa. - Những đặc điểm: giúp người kể giải thích sự việc, tìm hiểu con người, nêu vấn đề và bày tỏ thái độ. Yếu tố miêu tả trong văn bản tự sự: + Tả việc. + Tả cảnh. + Tả hành động. + Tả người ...) Hoạt động 1: Giới thiệu bài mới. Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho HS. Phương pháp: Thuyết trình. Thời gian: 2 phút * Giới thiệu bài. Như vậy với vai trò làm cho việc kể chuyện được sinh động,hấp dẫn,sâu sắc yếu tố miêu tả trong văn tự sự là không thể thiếu,để khắc sâu hơn phần kiến thức đã học ở lớp 8 này hôm nay chúng ta đi vào tìm hiểu bài... Hoạt động 2: Tìm hiểu yếu tố miêu tả trong văn bản tự sự Tổ: Ngữ Văn. GV: Phan Văn. Rơi. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Trường THCS Nguyễn Khuyến. Bài soạn: Ngữ Văn. 9. Mục tiêu: HS nắm được yếu tố miêu tả tái hiện lại những hình ảnh, những trạng thái, đặc điểm, tính chất,... của sự vật, con người và cảnh vật trong tác phẩm - Việc miêu tả làm cho lời kể trở nên cụ thể, sinh động và hấp dẫn hơn Phương pháp: Thảo luận nhóm, phân tích cắt nghĩa, vấn đáp giải thích. Thời gian: 10 phút. Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung I. Tìm hiểu yếu tố miêu tả trong văn bản tự sự GV treo bảng phụ ghi ví dụ - Đọc ví dụ (bảng phụ) Đoạn trích kể về trận đánh nào ? - Phát hiện: -> Vua Quang Trung đánh đồn Ngọc Hồi. Trong trận đánh đó vua Quang * Phát hiện. Trung đã xuất hiện như thế nào, để - Quang Trung truyền… làm gì? - Quang Trung cỡi voi đi đốc thúc… - Quang Trung sai… -> Quang Trung xuất hiện để chỉ huy trận đánh. Hãy chỉ ra các chi tiết miêu tả - Phát hiện. trong đoạn văn ? ->…bên ngoài lấy rơm dấp nước phủ kín…dàn thành trận chữ “nhất”…khói toả mù trời…thân nằm đầy đồng, máu chảy thành suối… Kể lại nội dung đoạn trích ? Có - Quan sát bảng phụ có ghi các sự việc bạn đã nêu các sự việc trên, hãy -> Nhận xét : Sự việc chính đầy đủ. nhận xét xem sự việc bãn đã nêu đầy đủ chưa? Nối các sự việc ấy thành một đoạn - Nhận xét: văn và cho biết câu chuyện có sinh -> Không sinh động vì chỉ đơn giản nêu các sự việc chứ chưa cho biết việc động không? Tại sao? đó diễn ra như thế nào. So sánh đoạn văn vừa dựng với - So sánh. ->yếu tố miêu tả làm cho đoạn trích, đoạn nào thể hiện trận câu chuyện thêm hấp dẫn đánh một cách sinh động ? Vì sao sinh động ? Từ ví dụ vừa phân tích hãy nêu - Yếu tố miêu tả tái hiện vai trò của yếu tố miêu tả và cách - HS rút ra ghi nhớ. lại những hình ảnh, thể hiện yếu tố miêu tả trong văn - HS đọc ghi nhớ. những trạng thái, đặc bản tự sự ? điểm, tính chất,... của sự vật, con người và cảnh vật trong tác phẩm. - Việc miêu tả làm cho lời kể trở nên cụ thể, sinh động và hấp dẫn hơn. Tổ: Ngữ Văn. GV: Phan Văn. Rơi. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Trường THCS Nguyễn Khuyến. Bài soạn: Ngữ Văn. 9. * Ghi nhớ/sgk. Hoạt động 3: Luyện tập Mục tiêu: HS nắm được - Xác định các sự việc, sự vật, con người được miêu tả trong một đoạn văn tự sự đã học và chỉ rõ tác dụng của nó. - Phát hiện, nhận biết được những câu văn miêu tả trong một đoạn văn tự sự đã học và chỉ rõ tác dụng của nó. - Kể lại diễn biến một sự việc trong đó có các chi tiết miêt tả tâm trạng của bản thân. Phương pháp: Nêu và giải quyết vấn đề, phân tích cắt nghĩa, vấn đáp giải thích. Thời gian: 10 phút. - Đọc yêu cầu bài tập 1, 2, 3/92 Bài tập 1: - GV: Chia lớp thành ba nhóm, - Nhóm 1(bt1) ; Nhóm 2( bt2) ; Nhóm - Yếu tố tả người trong mỗi nhóm thực hiện một bài tập. 3( bt3). “Chị em Thuý Kiều”: Khuôn trăng…nét ngài… - Gọi HS thực hiện yêu cầu từng - Thảo luận -> Làm bài. Mây…tóc, tuyết…da bài tâp. -> Bút pháp nghệ thuật ước lệ -> vẻ đẹp phúc hậu của Thuý Vân. (Bài 1): Tìm yếu tố tả người và tả - Nhóm 1 trình bày - Tả người : Làn thu thuỷ cảnh trong đoạn trích “Chị em nét xuân sơn… Thuý Kiều” và “Cảnh ngày xuân” - Nhận xét. -> Biện pháp ước lệ -> đôi ? mắt trong sáng long lanh như làn nước mua thu, đôi lông mày thanh tú… - Yếu tố tả cảnh trong “Cảnh ngày xuân” : Cỏ non xanh…bông hoa + Tả cảnh lễ hội : Gần xa nô nức… Viết đoạn văn kể về chị em TK đi - Nhóm hai trình bày Bài tập 2: Viết đoạn văn. chơi Thanh minh ? - Nhận xét. Rèn luyện kĩ năng thuyết minh, Bài tập 3: Giới thiệu trước giới thiệu bằng lời nói. lớp về vẻ đẹp của chị em Thuý Kiều bằng lời văn của mình.. Hoạt động 5: Hướng dẫn tự học Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học. Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình. Thời gian: 5 phút. Tổ: Ngữ Văn. GV: Phan Văn. Rơi. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>