Đề tài Phương pháp dựng một bức phác thảo tranh bố cục “Vẽ tranh - Vẽ tranh Đề tài” ở khối 6, 7, 8, 9 – quy trình thiết kế bài giảng “vẽ tranh về Đề tài cảnh đẹp quê hương - đất nước

<span class='text_page_counter'>(1)</span>PhÇn I Đặt vấn đề. Bằng kiến thức đã học ở trường Cao đẳng nghệ thuật, tri thức hiÓu biÕt thùc tÕ vµ kinh nghiÖm tÝch luü chuyªn m«n, chuyªn ngµnh MÜ thuËt cña b¶n th©n kh«ng ngõng khai th¸c, kh¸m ph¸, t×m tßi, s¸ng tạo cái mới, cái đẹp và học hỏi đồng nghiệp cũng như sự say mê yêu ngµnh, yªu nghÒ qua mét qu¸ tr×nh c«ng t¸c d¹y häc m«n MÜ thuËt khối 6, khối 7, khối 8, khối 9 tôi đã đúc rút và nắm bắt tình hình nhận thøc cña c¸c em häc sinh t«i m¹nh d¹n x©y dùng ý kiÕn vÒ chuyªn ngành Mĩ thuật và kiến nghị, đề xuất một số ý kiến để nâng cao việc dạy học của bộ môn Mĩ thuật ở các trường Trung học cơ sở trong thời đại mới quy mô, đại trà hơn, góp phần vào công tác Đảng, công tác chính trị, công tác giáo dục chính quy hiện đại. Hướng tới cái “chân thiện - mỹ”, cái tinh, cái cốt lõi. Chính vì thế tôi muốn nghiên cứu và chọn đề tài: Phương pháp dựng một bức phác thảo tranh bố cục “Vẽ tranh - vẽ tranh đề tài” ở khối 6, 7, 8, 9 – quy trình thiết kế bài giảng “vẽ tranh về đề tài cảnh đẹp quê hương - đất nước”. Làm cơ së x©y dùng viÖc d¹y häc MÜ thuËt vµo øng dông thùc tÕ cña c¸c trường trong toàn ngành giáo dục vì vậy đây là một bộ môn mới mà Bộ giáo dục đào tạo đưa vào chương trình cải cách giáo dục dạy học ở các trưởng tiểu học, trung học cơ sở lên một tầm cao mới, đáp ứng nhu cầu thưởng thức về cái đẹp trong thiên nhiên, cái đẹp trong cuộc sống và x©y dùng, h×nh thµnh nh©n c¸ch thÈm mü trong viÖc häc tËp, sinh ho¹t vui chơi với chương trình Mĩ thuật hiện nay nhằm nâng cao chất lượng toµn diÖn. II- lý do chọn đề tài:. Häc sinh trung häc c¬ së tõ 11 - 15 lµ løa tuæi ham thÝch ho¹t động nghệ thuật nói chung, hoạt động tạo hình “Mĩ thuật” nói riêng chương trình học Mĩ thuật ở trung học cơ sở sẽ giúp các em học các m«n, häc kh¸ tèt h¬n, c¸ch nh×n, c¸ch sinh ho¹t t­ duy cña mon MÜ thuËt sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c em häc c¸c m«n khoa häc tù nhiªn cã hiÖu qu¶ h¬n. Tuy nhiªn ë trung häc c¬ së häc sinh ch­a häc MÜ thuËt cã nÒn nÕp, bÞ cuèn hót vµo c¸c m«n chÝnh c¬ së vËt chÊt bé m«n cßn thiÕu, nghÌo nµn, thiÕu m«n nghÖ thuËt, thiÕu phßng chøc n¨ng… g©y h¹n chế nhất định đến chất lượng học Mĩ thuật của học sinh. 1 Lop1.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Mét gi¸o viªn trÎ khoÎ, nhiÖt t×nh, yªu nghÒ, yªu trß, mÕn trÎ tâm huyết với nghề, chịu khó tìm tòi học hỏi cái mới, cái đẹp, cái độc đáo, cái đặc biệt có tâm hồn đam mê nghệ thuật nói chung và hội hoạ “Mĩ thuật” nói riêng. Là một giáo viên tốt nghiệp trường cao đẳng Cao đẳng nghệ thuật chuyên ngành Mĩ thuật và sự quan tâm giúp đỡ của Ban giám hiệu nhà trường, bạn bè, đồng nghiệp nên tôi tự tin trong quá trình giảng dạy với chương trình mới, bộ môn mới đạt hiệu quả và mong muốn sự quan tâm hơn nữa của trường, của phòng giáo dục tạo mọi điều kiện cơ sở vật chất tranh mẫu trường, tượng… tạo ra các sân chơi, các cuộc thi vẽ tranh, triển lãm tranh, các kỳ thi học sinh giỏi để giáo viên khẳng định được chuyên môn trình độ của mình. III- NhiÖm vô nghiªn cøu. 1. Trang trí một vài ý kiến cơ bản cần thiết về Mĩ thuật để có thể giải quyết được các bài học trong chương trình. 2. Bồi dưỡng thị hiếu thẩm mỹ và phương pháp sáng tạo. 3. Trang bị phương pháp dạy Mĩ thuật ở trường THCS. a) VÒ kiÕn thøc: NhËn thøc ®­îc kh¸i niÖm nhËn thøc kh¸i niÖm mĩ thuật để vận dụng dạy Mĩ thuật ở trung học cơ sở. b) VÒ kh¶ n¨ng thùc hµnh: BiÕt vÏ nh÷ng bµi theo mÉu trang trÝ và thưởng thức mĩ thuật, vẽ tranh đề tài… c) Về phương pháp giảng dạy: Nắm được mục đích, yêu cầu nhiệm vụ và nội dung chương trình mĩ thuật để vận dụng những phương pháp dạy học mĩ thuật ở trung học cơ sở. d) Giáo dục thẩm mỹ: hiểu biết về cái đẹp và vận dụng và giáo dôc thÈm mü cho häc sinh th«ng qua d¹y m«n MÜ thuËt. IV- Đối tượng nghiên cứu. Nghiên cứu vẽ tranh đề tài, vẽ tranh dân gian, vẽ tranh quê hương, đất nước, vẽ tranh mẹ của em… ở chương trình lớp 6, 7, 8, 9. V- Phương pháp nghiên cứu. Nghiªn cøu thùc tÕ ë c¸c khèi: Khi d¹y häc ë líp 6, 7, 8, 9 theo phương pháp đổi mới của Bộ giáo dục tôi thấy phát huy ở học sinh mặt tích, học sinh học tập sôi nổi, hăng say và đạt hiệu quả. Nghiªn cøu mét bµi gi¶ng ¸p dông vµo c¸c tiÕt d¹y MÜ thuËt ë c¸c khèi 6, 7, 8, 9, gi¸o viªn ph¶i chuÈn bÞ gi¸o ¸n, tranh mÉu cho häc sinh quan sát, đồ dùng dạy học, màu chì vẽ, giá vẽ… Học sinh được 2 Lop1.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> häc lý thuyÕt xong vµ tiÕn hµnh thùc hµnh t¹i líp. Giê thùc hµnh häc sinh vẽ tranh giáo viên bám sát hướng dẫn bổ sung. Qua giờ thực hành tôi thấy học sinh tích cực hoạt động và mức tiếp thu của học sinh rất tốt, có một số em vẽ tranh nhanh, đẹp, bố cục chặt chẽ, hợp lý, sáng tạo độc đáo, màu sắc tươi sáng. Lµ gi¸o viªn gi¶ng d¹y t«i lu«n t×m tßi tµi liÖu tham kh¶o qua th«ng tin truyÒn h×nh, s¾c mµu kh«ng gian, hµnh tinh xanh m·i xanh, s¸ch s¾c mµu vµ héi ho¹ cña NXB MÜ thuËt, s¸ch MÜ thuËt ngµy nay cña Héi MÜ thuËt ViÖt nam, truyÖn tranh ViÖt Nam, s¹ch MÜ thuËt 6, 7, 8, 9, Mĩ thuật thế giới, chương trình thế giới trong mắt em, tài liệu bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên THCS, tập tranh triển lãm toàn quốc 2001 - 2005 để vận dụng đưa vào bài dạy góp thêm phần phong phó cña bµi vµ t¹o cho häc sinh hiÓu s©u h¬n. PhÇn II Nội dung đề tài I- C¬ së lý luËn. 1. Kh¸i niÖm: Mĩ thuật là nghệ tạo ra cái đẹp nhằm phục vụ nhu cầu vật chất và tinh thần của con người. Mĩ: Tức là đẹp Thuật: Tức là cách thức, phương pháp. Những gì trong giới tự nhiên và trong đời sống xã hội đem lại sự thích thú, sự khoái cảm nghệ thuật đều được đẹp như cảnh đẹp đất nước Việt Nam, rừng vàng biển ngọc… Các danh lam thắng cảnh, các kú quan thÕ giíi, c¸c di tÝch lÞch sö, c¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc, ®iªu kh¾c, c¸c t¸c phÈm héi häa. 2. C¸c lo¹i h×nh nghÖ thuËt: Mĩ thuật bao gồm nhiều loại hình (ngành) nghệ thuật với đặc ®iÓm vµ ng«n ng÷ riªng nh­: ¢m nh¹c, kiÕn thøc ®iÒu kh¾c, ®iÖn ¶nh, sân khấu,thời trang, hội họa (Mĩ thuật) nhưng thông thường người ta dùng từ Mĩ thuật để biểu thị đặc trưng cho nghệ thuật hội. Đó là một loại hình nghệ thuật sáng tạo cái đẹp bằng cách sử dụng đường nét, màu sắc, hình mảng, khối mảng, hình thể hoà quyện với tư tưởng tình cảm của người họa sĩ, nghệ sĩ tạo nên những tác phẩm mĩ thuật như tranh, tượng… 3 Lop1.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> 3. Mĩ thuật với cuộc sống con người: “Con người bản tính là nghệ sĩ, bắt cứ đầu vào lúc nào con người cũng đưa cái đẹp vào cuộc sống” (Mác xim - Goóc ky) Từ buổi bình minh của nhân loại khi con người phát hiện ra vẻ đẹp của thiên nhiên sự nhận thầu của thế giới hiện thực được mở rộng với ý thức tự giác và ngưỡng mộ thì con người đã đưa cái đẹp vào phục vụ cuộc sống. Con người đã biết chê tác và trang trí các công cụ lao động bằng đá, đồng từ hình dáng đơn sơ đến tiện dụng và thẩm mỹ (đẹp). Mĩ thuật từ đó gắn bó khăng khít với lịch sử phát triển của con người và ngày càng đạt tới mức độ nghệ thuật cao. Ngày nay xã hội mới, nhu cầu thẩm mỹ trong đời sống xã hội ngày càng nhiều vẻ, nhiều mặt yêu cầu mĩ thuật cũng khác trước về chất lượng và kiểu dáng. Chính vì vậy, con người muốn xây dựng cải tạo khung cảnh thiên nhiên và đời sống xã hội để cảnh quan môi trường ngày một xanh - sạch - đẹp tốt hơn hoàn mỹ hơn về nơi ăn, chốn ở, phương tiện sinh hoạt từ lớn đến nhỏ trong gia đình… ngày càng đẹp hơn, tiện dụng hơn. Tóm lại: Đời sống xã hội mới ngày nay ở mọi nơi, mọi lúc đều cần đến vẻ đẹp “kịp thời” của Mĩ thuật và nghệ thuật. Đó là một nhu cầu chính đáng cần thiết của con người. Hay nói một cách khác đời sèng x· héi ngµy cµng cao, cµng ph¸t triÓn th× nhu cÇu kho¸i c¶m thÈm mỹ của con người cũng phải cao hơn. II- C¬ së thùc tiÔn. Trong chương trình Mĩ thuật lớp 6, 7, 8, 9 cho chúng ta biết cách vẽ tranh, vẽ tranh đề tài đường nét, bố cục, hình mảng màu sắc, luật xa gần tạo không gian phối cảnh, hình ảnh đó nguyên tắc vẽ tranh. Vẽ tranh đề tài rất phong phú, đa dạng có tầm quan trọng to lớn mang tầm vóc thời đại sâu sắc thông qua các tiết dạy mĩ thuật giáo viên làm sống lại, tái tạo thổi hồn vào bức tranh thể hiện hoạt động sinh hoạt nguồn sống giàu đẹp của con người. Trong những nămqua Bộ giáo dục đã tiến hành thay sách giáo khoa lớp 6, 7, 8, 9 cải cách chương trình dạy học, giáo viên thực hiện theo chương trình dạy học phương pháp mới lấy học sinh làm trung tâm đây là một vấn đề quan trọng đưa chất lượng dạy học có hiệu quả. 4 Lop1.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Hiện nay giáo viên mĩ thuật còn thiếu trong các trường trung học c¬ së ph¶i mét ®iÒu gi¸o viªn d¹y häc kiªm nhiÖm m«n MÜ thuËt. Tuy d¹y kiªm nhiÖm nh­ng häc sinh häc s«i næi, tÝch cùc nh­ng ch­a cã chiều sâu dẫn đến kết quả học tập chưa được đáp ứng. III- Bè côc tranh. 1. M¶ng chÝnh: Lµ m¶ng nªu bËt ®­îc néi dung cña tranh, lµm rõ nội dung chủ đề của người vẽ. 2. M¶ng phô: Lµ m¶ng cã t¸c dông bæ trî cho m¶ng chÝnh nhằm tăng thêm ý nghĩa của nội dung chủ đề mà người vẽ muốn diễn đạt tạo được phối cảnh không gian, thời gian.. cho tranh vẽ. IV- Nguyªn t¾c bè côc tranh. * Một số phương pháp để xây dựng bố cục tranh: Bè côc h×nh th¸p: Bố cục hình tháp để tạo được chặt chẽ sù ch¾c ch¾n v÷ng ch¾c, v÷ng vµng cho bøc tranh.. Bè côc theo chiÒu ngang vÏ ph¶i t¹o ®­îc sù yªn tÜnh, khoÎ kho¾n cho bøc tranh. Bố cục theo đường lượn để tái tạo ®­îc sù uyÓn chuyÓn, mÒm m¹i, duyªn d¸ng (vui ch¬i, v¨n nghÖ). Nhưng để có bố cục đẹp phải dựa vào tính chất và yêu cầu chủ đề tranh. Do đó còn chú ý một số điều cơ bản khi làm bố cục tranh. 5 Lop1.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> - Ph©n bè h×nh m¶ng to, nhá ph¶i ®­îc sù nhÞp nhµng. (CÇn l­u ý: Tranh bè côc dån vÒ mét phÝa lµm bè côc mÊt c©n đối và tránh đặt các mảng hình đăg đối, có cùng tỷ lệ hoặc đặt một m¶ng qu¸ lín vµo gi÷a tranh.. - Không đặt các đường xuyên chép vào các góc tranh và không nên vẽ các đườg thẳng chia đôi bức tranh thành hai mảng bằng nhau.. - Chủ đề của bức tranh có vị trí xứng đáng về hình mảng và màu s¾c. Tóm lại: Để có bố cục tranh đẹp và còn tuỳ thuộc vào sự lựa chọn hình thức bố cục kết hợp với nội dung chủ đề tranh và khả năng về người vẽ. V- Phương pháp tiến hành vẽ tranh. 1. Nghiên cứu lựa chọn chủ đề: Vẽ tranh là một khái niệm rộng lớn về nội dung.Vì vậy người giáo viên phải lựa chọn một chủ đề sao cho phù hợp với tình cảm, cảm xóc vµ kh¶ n¨ng thÓ hiÖn cña m×nh nh­: - Nên thể hiện ở khía cạnh nào thì nêu được nội dung chủ đề. - Nên vẽ những gì hình tượng nào là chủ đề, hình tượng nào là phụ, nếu thiếu hình tượng thì tranh vẽ không có nội dung có thể lạc đề. 6 Lop1.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> 2. Lµm ph¸c th¶o: a) Ph¸c th¶o ®en tr¾ng: Vẽ thử 3 -4 cái nhỏ để chọn 1. Đây là bước đầu nghiên cứu tìm tòi sắp xếp những hình ảnh, cảnh vật bằng mảng hình to nhỏ để diễn ý xây dựng chủ đề sao cho hài hoà mảng và đậm nhạt tạo cho người vẽ chủ đọng khi làm phác thảo màu tránh được tình trạng hình mảng, đậm nhạt lộn xộn, màu sắc bợt bạc, bước này làm tốt sẽ góp phần quan trọng quyết định đối với bức tranh. Khi làm phác thảo ta có thể dùng các ký hoạ đã có từ thực tế, lựa chọn và sắp xếp bố cục, sau đó có thể thêm vào, bớt đi hoặc thay đổi các vị trí hình mảng để tạo nên một bố cục chặt chẽ vững chắc. CÇn t¹o nªn c¸c m¶ng ®Ëm nh¹t, m¶ng s¸ng, m¶ng tèi, trung gian để diễn tả không xa gần và tạo nên thế cân bằng của bố cục. b) Ph¸c th¶o mµu: Dùa trªn c¬ së m¶ng ®Ëm, m¶ng nh¹t cña ph¸c th¶o ®en tr¾ng, ta tìm phải thảo màu cho phù hợp với các độ đậm nhạt và tương quan màu sắc hài hoà, thể hiện đúng được nội dung chủ đề, khi phác thảo mµu cÇn chó ý ë gÇn, ë xa, mµu trong tèi, ngoµi s¸ng. Mµu ë ngoµi sáng bao giờ cũng rõ ràng và nóng, tương phản mạnh, màu ở trong tối thường là màu lạnh. Nếu như sử dụng không đúng quy định sẽ không diễn tả được không gian các mảng hình sẽ không nắm đúng vị trí mà muèn nh¶y ra ngoµi hoÆc g©y rèi m¾t.. 7 Lop1.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Trước khi vẽ phác thảo màu cần xác định gam màu chủ đạo cho phù hợp với nội dung. Khi vẽ màu phải hiểu chú ý đến tương quan đậm nhạt và tương quan màu sắc, không nên dùng màu nguyên chất để vÏ hoÆc kh«ng nªn vÏ xong m¶ng nµy råi míi vÏ sang m¶ng kh¸c mµ ph¶i so s¸nh toµn bé gi÷a c¸c m¶ng gÇn, xa, s¸ng, tèi cã nh­ vËy ta mới tìm được một phác thảo màu tốt để thể hiện được nội dung chủ đề. c) Phãng h×nh: Đầu tiên ta phải phóng hình lên khuôn khổ quy định, Cần chú ý đến tỷ lệ giữa khôn khổ của phác thảo và khuôn khổ bản vẽ. Khi phóng hình cần phải vẽ kỹ các đặc điểm của nhân vật và đồ vật trong cảnh, cần chú ý đến tỷ lệ của người ở gần và người ở xa. Để cho hình phóng chính xác đúng với phác thảo nên áp dụng phương pháp phong tranh c¸ch kÎ « hay bµn cê. d) ThÓ hiÖn: Dựa trên phác thảo màu đã pha màu cho đúng ta có thể vẽ từ đậm đến nhạt, từ gần đến xa, vẽ toàn bộ các mảng lớn, sau đó mới vẽ các chi tiết. Khi vẽ màu luôn chú ý so sánh các màu đặt ngang nhau sao cho thuận mắt, êm dịu tạo nên một hoà sắc đẹp, không nên vẽ kỹ c¸c chi tiÕt kh«ng cÇn thiÕt. VI- Néi dung vµ biÖn ph¸p thùc hiÖn. 1. Néi dung vÏ tranh: Các em có thể vẽ nhiều đề tài, tìm được những ý hay dí dỏm, có nhiều bố cục lạ, đẹp về hình, về dáng và những nét điển hình, vẽ có chiều sâu, có động, có tĩnh, màu sắc tươi vui hồn nhiên, thơ mộng, trữ t×nh v× vÏ tranh cã tÝnh chÊt tæng hîp nhiÒu yÕu tè nh­ h×nh ho¹, ký hoạ, màu sắc, phương pháp sắp xếp (bố cục, hình mảng, đậm, nhạt xa gÇn…) h»m ghi l¹i t¹o nªn mét h×nh ¶nh, mét c¶nh sinh ho¹t hoÆc nªu 8 Lop1.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> lên một vấn đề trong cuộc sống. Tranh vẽ gợi cho người xem những khung cảnh, hình ảnh cô đọng nhất, tập trung nhất. Tranh vẽ có mục đích phục vụ cho yêu cầu cuộc sống (sản xuất, chiến đấu, các nhu cầu trong cuộc sống. Nếu suy nghĩ chúng ta sẽ tìm thấy nhiều chủ đề rất thú vị để vẽ thành tranh có chủ đề tốt. Tranh vẽ có tác dụng giáo dục động viên mọi người cho ên khi vÏ cÇn ph¶i nghiªn cøu kü néi dung, chän läc nh÷ng nÐt ®iÓn h×nh tiªu biểu nhất để mô tả tranh vẽ là phản ánh cuộc sống bằng chính cuộc sèng cho nªn ph¶i triÖt khai th¸c h×nh vµ mµu cña sù vËt th«ng qua cảm xúc và tài năng sáng tạo của người vẽ. Người vẽ phải biển hiện chủ đề và những nguyên tắc phương pháp sáng tác và cảm xúc của họ để bức trah đạt được 3 yếu tố. - TÝnh ch©n thùc - TÝnh khoa häc - TÝnh thÈm mü, s¸ng t¹o Tãm l¹i: VÏ tranh cÇn ph¶i - Biết lựa chọn chủ đề - Cã vèn sèng vµ sù hiÓu biÕt tõ cuéc sèng - Nắm được những nguyên tắc, phương pháp xây dựng bố cục - Có khả năng thể hiện chủ đề (đề tài) 2. BiÖn ph¸p: a) Phương pháp ban đầu: Ban đầu giáo viên dạy môn Mĩ thuật theo phương pháp cũ, giáo viên hoạt động nhiều hơn học sinh. Theo phương pháp này thì kếtquả häc tËp cña häc sinh trong mét n¨m häc nh­ sau: (B¶ng 1) TT. Tæng. Giái. %. Kh¸. %. §¹t. %. sè HS. Khèi 6: a, b, c Khèi 7: a, b, c, d Khèi 8: a, b, c, d Khèi 9: a, b, c, d Tæng khèi 6,7,8,9. 126 170 157 150 603. Ch­a. %. đạt. 22 32 33 30 117. 18.5 18.8 21 20. 33 56 61 45 195. 27.2 32.9 38.9 30. 45 60 47 54 206. 36.7 35.3 29.9 36.0. 22 22 16 21 81. 18.5 12.9 10.2 14.0. 9 Lop1.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> b) áp dụng phương pháp mới: VII- Quy tr×nh cña mét gi¸o ¸n MÜ thuËt. 1. Soạn bài theo phương pháp tích cực - Nh÷ng dù kiÕn cña gi¸o viªn ph¶i tËp trung chñ yÕu vµo c¸c hoạt động của học sinh (quan sát vật mẫu, tranh, ảnh và tranh luận những vấn đề đặt ra…) Trên cơ sở giáo viên hình dung mình sẽ phải tổ chức các hoạt động của học sinh như thế nào ? (giao bài tập theo cá nh©n hay nhãm…) Gi¸o viªn ph¶i suy nghÜ c«ng phu vÒ nh÷ng kh¶ n¨ng biÓu diÔn của các hoạt động đề ra cho học sinh dự kiến những giải pháp điều chỉnh để không bị “cháy giáo án” Bài học được xây dựng từ đóng góp của học sinh thông qua những hoạt đông do giáo viên tổ chức khai thức vốn hiểu biét và kinh nghiệm của từng học sinh và tập thể, tăng cường mối liên hệ từ trò đến thÇy vµ mèi liªn hÖ trong thùc tÕ th× gi¸o viªn ph¶i cã kinh nghiÖm s­ ph¹m míi lµm chñ ®­îc tiÕt häc. 2. Quy trình thiết kế giáo án Mĩ thuật (giáo án dạy vẽ tranh vẽ tranh đề tài) ¸p dông cho c¸c bµi: Líp 6: bµi 5, 33, 34… Líp 7: bµi: 4, 27… Líp 8: bµi 3, 16, 17… Líp 9: bµi 5, 18…. Bµi gi¶ng I- Môc tiªu:. * KiÕn thøc: gióp häc sinh c¶m thô vµ biÕt thªm nh÷ng di tÝch, danh làm, thắng cảnh của quê hương đất nước. * Kỹ năng: Học sinh vẽ được tranh về quê hương đất nước mình qua kiÕn thøc c¬ b¶n vµ theo ý thÝch. * Thái độ: Có tình cảm yên mến và biết tôn trọng gìn giữ những di sản văn hoá, lịch sử, những cảnh đẹp của quê hương đất nước. II- ChuÈn bÞ:. 1.Tµi liÖu tham kh¶o - S¸ch gi¸o viªn MÜ thuËt - Phương pháp giảng Mĩ thuật trung học cơ sở 2. Đồ dùng dạy và học hướng dẫn cách vẽ tranh đề tài 10 Lop1.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> * Häc sinh : Bót ch×, tÈy, mµu, bót vÏ, giÊy vÏ, vë vÏ vv… 3. Phương pháp dạy học - Phương pháp làm việc theo nhóm - Phương pháp trực quan - Phương pháp luyện tập - Phương pháp giảng giải cởi mở phát vấn - Phương pháp tổ chức trò chơi học tập III- Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học. * ổn định tổ chức * KiÓm tra bµi cò * Bµi míi Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. Từ ngàn xưa ông cha ta đã ngợi ca đất nước ta đẹp như rừng vàng biển b¹c, s¬n thuû h÷u t×nh: §­êng v« xø NghÖ quanh quanh Non xanh nước biếc như tranh hoạ đồ Rừng cọ đồi chè, cây đa bến nước sân đình… Đất nước ta có nhiều danh lam thắng cảnh đẹp, di tích lịch sử, di tích văn hoá, du lịch nổi tiếng như cung đình Huế, Phố cổ Hội an, Văn Miếu Phố cổ Hà Nội, Vịnh Hạ Long, Sa pa… mà nhiều hoạ sĩ vẽ nên những bøc tranh kiÖt t¸c. Nh­ng h«m nay thÇy vµ trß sÏ nghiªn cøu mét c¶nh đẹp, gần gũi quen thuộc với chúng ta đó là : Vẽ tranh phong cảnh quê hương - đất nước. C©u hái 1: C¸c em t¶ l¹i nh÷ng c¶nh Th¶o luËn nhãm đẹp nổi bật, quanh cảnh ở quê hương - Nhóm 1, nhóm 2 ghi lên bảng cảnh đẹp, quang cảnh ở quê hương. em ? - Nhãm 3 vµ nhãm 4 ghi lªn b¶ng những hoạt động thường diễn ra trên quê hương mình. Tr¶ lêi: Nhóm 1 - 2: các đình làng, ngõ xóm, con sông, trường, trạm… cây đa, bến nước, sân đình… - Nhóm 3 - 4: Quê hương thường diễn ra các hoạt động như: lễ hội, sinh ho¹t v¨n nghÖ, thÓ thao… 11 Lop1.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> + Treo đồ dùng dạy học (tranh phong cảnh quê hương đất nước) 6 chủ đề kh¸c nhau) Câu hỏi 2: Các em hãy quan sát qua - Các nhóm lần lượt nhận xét về các các bức tranh gồm có những chủ đề chủ đề như đình làng, ngõ xóm, vệ sinh th«n xãm, sinh ho¹t VNTT , lÔ g× ? Em cho lµ thÝch nhÊt ? v× sao ? héi… - Cử đại diện phát biểu ý kiến của nhãm m×nh. Tr¶ lêi: Tranh 1: Sân đình trong ngày lễ hội + “§ªm héi tr¨ng r»m ”trung thu. * H×nh ¶nh trong tranh kÓ c¸c ho¹t động của các em thiếu nhi mỗi người mét vÎ: * Mµu s¾c s¸ng sña, Êm ¸p gîi ®­îc kh«ng khÝ lÔ héi vui vÎ n¸o nhiÖt, s«i næi cña c¸c em. * Tranh 2: Cây đa bến nước (nông th«n ). - H×nh ¶nh trong tranh cã 3 b¹n ®ang cưỡi trâu, thả diều, thổi sáo, 2 em ®ang ngåi «n bµi ë gèc ®a, tr«ng rÊt hån nhiªn th¬ méng. + Mµu s¾c: Trong tranh nhiÒu mµu, xanh, vµng, n©u… gîi lªn vÎ hån nhiªn, th¬ méng, trÇm Êm cho bøc tranh. + Tranh 3: vÖ sinh th«n xãm + NhiÒu b¹n ®ang quÐt dän, cuèc cá xung quanh lèi xãm. + Mµu s¾c: NhiÒu mµu vµng n©u, da cam, hoµ quyÖn víi mµu vµng cña ¸nh n¾ng ban mai. Tranh 4: C¶nh mïa gÆt (s¶n xuÊt) - H×nh ¶nh: GÆt lóa, xe cä, g¸nh v¸c, kéo ủi, trâu bò, đứng, ngồi v…v rất nhén nhÞp ngµy mïa. + Mµu s¾c: Rùc rì, mµu vµng cña lóa. 12 Lop1.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> * Tranh 5: Héi tr¹i hÌ H×nh ¶nh: C¸c anh, chÞ, c¸c em thiÕu nhi, nhi đồng đang cùng nhau căng v¶i lµm cæng tr¹i, s©n ch¬i vui vÎ… Mµu s¾c: §a d¹ng phong phó, rùc rì tr«ng thËt s«i næi hÊp dÉn. Tranh 6: Vui ch¬i ngµy héi + Hình ảnh; Chơi đu, đấu vật, chọi gµ, ®ua thuyÒn… + Màu sắc: Tươi vui, rực rỡ màu vàng đỏ da cam, hoà quyện với màu xanh của mùa xuân trông thật đẹp. Treo tiếp số tranh chưa đạt yêu cầu (4 tranh ) C©u hái 3: C¸c em quan s¸t nh÷ng Tr¶ lêi: bøc võa ®­îc treo, mçi nhãm nhËn - Th¶o luËn nhãm vµ ph¸t biÓu + Nhãm 1: tranh 1. xÐt mét tranh vÒ c¸ch thÓ hiÖn.. * H×nh vÏ cña bøc tranh nhá qu¸ so víi tê giÊy. * Nhãm 2: tranh 2 - C¸c h×nh vÏ bÞ xÝch h¼n vÒ mét bªn so víi tê giÊy. * Nhãm 3: Tranh 3 - H×nh vÏ kh«ng râ rµng, kh«ng vÏ nội dung chủ đề. * Nhãm 4: - Màu sắc chưa đạt, không rõ đậm nh¹t, dïng mµu tïy tiÖn - Cñng cè l¹i kiÕn thøc cho häc sinh qua c¸c c©u tr¶ lêi cña c¸c nhãm. 13 Lop1.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> - C¸c em võa xem xong 1 bµi vÏ ch­a đạt yêu cầu của các bạn. Bây giờ thầy cïng c¸c em sÏ t×m hiÓu c¸ch vÏ tranh về đề tài “phong cảnh quê hương - đất nước mình như thế nào cho đẹp ? ” Hoạt động II hướng dẫn học sinh cách vẽ. Câu hỏi 1: Các em nhắc lại cách vẽ Bước 1: Tìm bố cục (sắp xếp mảng tranh nh­ thÕ nµo ?. chÝnh, m¶ng phô).. - Treo đồ dùng dạy học các bước - Vẽ những hình ảnh chính trước hướng dẫn cách vẽ tranh về đề tài quê - Vẽ những hình ảnh phụ sau Bước 2: Vẽ hình; vẽ những hình ảnh. hương - đất nước.. Để vẽ đề tài phong cảnh quê hương tiêu biểu, nổi bật, vẽ các hoạt động đất nước chúng ta cũng phải vẽ theo khác nhau , vẽ thêm những hình ảnh các bước như trên.. phụ để biểu hiện nội dung.. - Ví dụ: ở chủ đề vui chơi ngày hội.. Bước 3:. VÏ mµu. - Rực rỡ hoặc êm dịu tuỳ theo đề tài và cảm xúc của người vẽ. Tr¶ lêi: C©u hái: Bước 1: Ta vẽ hình ảnh chính như thế Hình ảnh chính là như Đình Làng, nµo ? lÔ héi, vui ch¬i ngµy héi, mïa gÆt… Bước 2: Sau khi vẽ xong hình ảnh - Cây cối, rừng núi chính, kế tiếp chúng ta phải vẽ thêm + Nhà cựa, bến nước, sân đình… nh÷ng h×nh ¶nh nµo ? Tr¶ lêi: C©u hái: Bước 3: Vẽ màu: Trình bày cách tô Sau khi hoàn chỉnh hình ảnh chính phụ, bước tiếp theo chúng ta sẽ tô mµu trong tranh mµu, c¸c em t« mµu theo ý thÝch, chó ý ph¶i mµu nµo chñ yÕu trong toàn bộ bức tranh (chủ đạo) khi vẽ ph¶i cã ®Ëm nh¹t, cã xa gÇn phèi c¶nh hîp lý, mµu s¾c phï hîp víi c¶nh, mïa, vïng vµ ho¹t c¶nh, néi dung… 14 Lop1.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Hoạt động trò chơi học tập. * Yªu cÇu cña trß ch¬i: Líp häc chia thµnh 4 tæ, mçi tæ cö ra 3 em tham gia trß ch¬i. - Gi¸o viªn d¸n lªn b¶ng 4 tê giÊy cã mµu s¾c kh¸c nhau cho mỗi đội chơi 1 số hình ảnh đã chuẩn bị sẵn về các hoạt động, các phong cảnh đẹp. Các đội tự đặt cho mình 1 cái tên về chủ đề phù hîp… - Luật chơi: Trong thời gian 1 phút các đội lần lượt cử đội viên của mình lên dán những hình ảnh, hoạt động, cảnh đẹp… tạo nên một bức tranh ghép hình các bạn còn lại ở lớp cổ động viên. Trò chơi kết thúc: Giáo viên lần lượt cho các tổ nhận xét, kết quả của các tổ: Giáo viên nhận xét lại và công bố đội thắng đề nghị cả lớp vç tay khen ngîi: Hoạt động 3 hướng dẫn học sinh thực hành. - Nêu yêu cầu của bài thực hành Học sinh chủ động làm việc theo ë líp. ý thÝch - Vẽ đề tài phong cảnh quê hương đất nước trong vở (hoặc giấy vẽ A3, A4) c¸c em cã thÓ t×m vµ lùa chọn chủ đề mà mình yêu thích nhÊt. Gîi ý: + Cách chọn cảnh để vẽ. + T×m h×nh ¶nh chÝnh, phô vµ cách sắp xếp bố cục sao cho đẹp, hîp lý. + C¸ch t« mµu theo ý thÝch chó ý đến độ đậm nhạt của màu như vậy sÏ lµm cho sù hiÓu biÕt cña häc sinh phong phó vµ t¹o c¶m høng cho các em vẻ đẹp hơn. Hoạt động IV đánh giá kết quả học tập. Giáo viên củng cố và phân loại * Các tổ lần lượt treo kết quả bài những bài vẽ đẹp để động viên vẽ của nhóm mình. khÝch lÖ… * Các nhóm nhận xét đánh giá, gãp ý kiÕn xÕp lo¹i 15 Lop1.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> + Củng cố : * Nhắc lại các bước vẽ tranh về đề tài quê hương đất nước. * Gi¸o viªn cñng cè + DÆn dß: * NÕu bµi ë líp ch­a vÏ xong cã thÓ vÏ tiÕp ë nhµ, cã thÓ vÏ bµi kh¸c to h¬n. * ChuÈn bÞ cho bµi häc sau + Bài tập về nhà: Vẽ tranh đời thường cuộc sống xung quanh em, mµ em yªu thÝch. Từ áp dụng phương pháp mới cải cách của Bộ giáo dục tôi đã thực hiện cách dạy phương pháp mới đã phát huy được tính tích cực học tập của học sinh, học sinh ham học và rèn luyện nên đã có dấu hiÖu tèt trong m«n häc MÜ thuËt. KÕt qu¶ häc tËp cña c¸c em thÓ hiÖn ở một năm học rất cao giỏi, khá, đạt không có em nào chưa đạt. Khèi : 6, 7, 8, 9 (b¶ng 2) TT. Tæng sè HS. Giái. %. Kh¸. %. §¹t. %. Ch­a đạt. Khèi 6: a, b, c Khèi 7: a, b, c, d Khèi 8: a, b, c, d Khèi 9: a, b, c, d Tæng khèi 6,7,8,9. 126 170 157 150 603. 38 51 50 42 181. 27 30 30 28. 73 73 95 73 314. 55 42.9 58 48.7. 25 46 22 35 128. 18 27.1 12 23.3. 0 0 0 0 0. KÕt qu¶ sau khi ¸p dông: Qua quá trình giảng dạy về bộ môn Mĩ thuật so sánh phương pháp ban đầu và phương pháp mới. Tôi xét thấy: phương pháp ban đầu (cũ) giáo viên còn nặng dùng phương pháp thuyết trình diễn giải, ôm đồm, áp đặt, không phát huy được tính tích cực, sáng tạo, tính độc lập nên dẫn đến kết quả còn thấp cụ thể như ta thấy ở (bảng 1). Khèi 6: 126 em Giái: 22 em = 18.5% Kh¸: 33 em = 27.2% §¹t: 45 em = 36.7% Chưa đạt: 22 em = 18.5% Khèi 7: 170 em Giái: 32 em = 18.8% Kh¸: 56 em = 32.9% 16 Lop1.net. %.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> §¹t: Chưa đạt: Khèi 8: Giái: Kh¸: §¹t: Chưa đạt: Khèi 9: Giái: Kh¸: §¹t: Chưa đạt:. 60 em 22 em 157 em 33 em 61 em 47 em 16 em 150 em 30 em 45 em 54 em 21 em. = 35.3% = 12.9% = 21% = 38.9% = 29.9% = 10.2% = 20% = 30% = 36% = 14%. Nhờ áp dụng thông qua phương pháp mới về bộ môn Mĩ thuật th× xÐt thÊy. Trong d¹y häc lÊy häc sinh lµm trung t©m chñ yÕu vµo các hoạt động nhóm, trò chơi. Phát huy tích cực, tính sáng tạo, kỹ năng, kỹ xảo. Giáo án thiết kế theo kiểu phân nhánh, phân hoá trình độ n¨ng lùc cña c¸c em. ThiÕt bÞ d¹y häc ®­îc sö dông nh­ nguån th«ng tin, dÉn c¸c em đến với những tri thức mới, phương tiện dạy học hiện đại. - Tæ chøc: C¸c tiÕt häc ngoµi thiªn nhiªn, phßng thÝ nghiÖm, triÓn l·m tranh, c¸ch bè trÝ phï hîp. Cách đánh giá: Tự đánh giá kết quả của mình hoặc của bạn phát triển được năng lực tự đánh giá, khuyến khích cách học thông minh, cảm thụ bài học một cách nhẹ nhàng, hứng thú dẫn đến kết quả rất cao, cô thÓ: Khèi 6: 126 em Giái: 38 em = 27% Kh¸: 73 em = 55% §¹t: 25 em = 18 % Khèi 7: 170 em Giái: 51 em = 30% Kh¸: 73 em = 42.9% §¹t: 46 em = 27.1% Khèi 8: 157 em Giái: 50 em = 30 % Kh¸: 95 em = 58% §¹t: 22 em = 12% 17 Lop1.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Khèi 9: Giái: Kh¸: §¹t:. 150 em 42 em 73 em 35 em. = 28% = 48.7% = 23.3%. VIII- KÕt luËn. Trong giai ®o¹n hiÖn nay viÖc c¶i c¸ch gi¸o dôc toµn diÖn lµ một bước đột phá nhằm đáp ứng mọi nhu cầu của thời đại mới, thể kỷ mới, con người mới, tri thức khoa học, nghệ thuật sáng tạo cũng phát triển song song môi trường giáo dục cũng đòi hỏi phát triển toàn diện về mọi mặt và phải bắt đầu từ chính những con người. Vì con người là nhân tố quyết định, là mối quan hệ, là một mắt xích đầu tiêu của các m¾t xÝch, c¸c mèi quan hÖ x· héi vµ xuyªn suèt nh÷ng qu¸ tr×nh x©y dùng hÖ thèng gi¸o dôc. “Gi¸o dôc lµ sù nghiÖp cña toµn §¶ng, toµn d©n” §Ó n©ng cao hiÖu qu¶ d¹y häc trong t×nh h×nh míi ta ph¶i tiÕn hành đồng bộ những yêu cầu trên nhất là môi trường giáo dục đang ngày một chính quy hiện đại. Qua nghiên cứu đề tài đã đánh dấu một kết quả khả quan của bước đầu nghiên cứu tìm tòi ở trường và sự vận động không mệt mỏi của bản thân, sự học hỏi của đồng nghiệp và sự quan tâm của Ban giám hiệu nhà trường đã đưa hoạt động dạy học bộ môn Mĩ thuật vào thực tiễn đáp ứng nhu cầu trong tình hình mới. Bằng những lý luận khoa học kiến thức được trang bị ở trường cao đẳng Mĩ thuật và qua thực tế công tác, hy vọng rằng góp phần c«ng søc cña b¶n th©n vµo viÖc x©y dùng bé m«n MÜ thuËt trong c¸c trường học thật sự có hiệu quả và bổ ích, cùng với các nhà chức trách cã chuyªn m«n lý luËn tiÕp tôc thùc hiÖn s¸ng kiÕn kinh nghiÖm vµo thùc tÕ. Do thời gian thực tế và công tác, trình độ chuyên môn còn hạn chế. Rất mong được sự góp ý tận tình của các bạn bè, đồng nghiệp, các thầy cô giáo và hội đồng khoa học các cấp, ngành bổ sung để sáng kiÕn kinh nghiÖm ®­îc hoµn thiÖn vµ s©u s¾c h¬n. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n !. 18 Lop1.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Tµi liÖu tham kh¶o. 1. S¸ch gi¸o khoa MÜ thuËt 6, 7, 8, 9 2. S¸ch mµu s¾c vµ héi ho¹ NXB MÜ thuËt 3. S¸ch MÜ thuËt ngµy nay cña Héi MÜ thuËt ViÖt Nam 4. TruyÖn tranh ViÖt Nam 5. MÜ thuËt thÕ giíi 6. TuyÓn tËp tranh “Hanh tinh xanh m·i xanh” 7. Chương trình thế giới trong mắt em 8. Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên THCS 9. TËp tranh triÓn l·m toµn quèc 2001 - 2005. 19 Lop1.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Môc lôc. Trang PhÇn I I- Đặt vấn đề II- Lý do chọn đề tài III- NhiÖm vô nghiªn cøu IV- Đối tượng nghiên cứu V- Phương pháp nghiên cứu PhÇn II Nội dung đề tài I- C¬ së lý luËn 1. Kh¸i niÖm 2. C¸c lo¹i h×nh nghÖ thuËt 3. Mĩ thuật với cuộc sống con người II- C¬ së thùc tiÔn III- Bè côc tranh 1. M¶ng chÝnh 2. M¶ng phô IV- Nguyªn t¾c bè côc tranh V- Phương pháp tiến hành vẽ tranh 1. Nghiên cứu lựa chọn chủ đề 2. Lµm ph¸c th¶o (a, b, c, d) VI- Néi dung vµ biÖn ph¸p thùc hiÖn 1. Néi dung vÏ tranh 2. BiÖn ph¸p trang trÝ (a,b) VII- Quy tr×nh cña mét gi¸o ¸n MÜ thuËt 1. Soạn bài theo phương pháp tích cực 2. Quy tr×nh thiÕt kÕ gi¸o ¸n MÜ thuËt VIII- KÕt luËn. 1 1 2 2 2 3 3 3 3 3 4 4 5 5 5 5 6 6 7 8 8 9 10 10 10 18. 20 Lop1.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>