Đề tài Một số biện pháp dạy học phân hoá đối tượng học sinh tiểu học

<span class='text_page_counter'>(1)</span>S¸ng kiÕn kinh nghiÖm A.Đặt vấn đề: Từ năm 1981- 2001 ở Việt Nam đồng thời ban hành và thực hiện dạy học theo bốn chương trình và bốn bộ sách giáo khoa tiểu học. Từ năm 2002 , Bộ giáo dục và Đào tạo ban hành một chương trình , một bộ sách gi¸o khoa dïng chung cho bËc tiÓu häc trªn toµn l·nh thæ ViÖt Nam.TriÓn khai thực hiện chủ trương của Bộ, nghành giáo dục tiểu học ở các địa phương phải đối mặt với những khó khăn như: trình độ giáo viên không đồng đều, trình độ học sinh giữa các vùng miền có khoảng cách khác xa.Diều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học ở nhiều địa phương còn bÊt cËp. Xuất phát từ yêu cầu của đổi mới giáo dục nước nhà , vấn đề nâng cao chất lượng giáo dục tiểu học. Nhằm đào tạo một lớp người lao động mới phục vụ cho sự nghiệp Công nghiệp hoá - hiện đại hoá là đồi hỏi bức thiết cña x· héi. Từ thực trạng trên yêu cầu đặt ra của các cán bộ quản lí và các nhà giáo tâm huyết là phải tìm ra các giải pháp tổ chức các hoạt động dạy học phù hợp với năng lực tư duy của học sinh; với phong tục tập quán của từng địa phương, từng dân tộc, hoàn cảnh , trình độ của học sinh là việc làm rất có ý nghĩa và hứa hẹn mang lại hiệu quả thiết thực. Chính vì vậy tôi chọn đề tài “ Một số biện pháp dạy học phân hoá đối tượng học sinh tiểu học.” B. Giải quyết vấn đề. I/ Thùc tr¹ng: 1. Nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n. a. ThuËn lîi : - Được sự quan tâm của BGH , chỉ đạo sát các hoạt động chuyên môn.. Một số biện pháp dạy học phân hoá đối tượng học sinh ở Tiểu học Lop3.net. 1.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> S¸ng kiÕn kinh nghiÖm - Học sinh chăm ngoan đi học đều và đúng giờ ; một số em có hứng thú trong häc tËp. - Phụ huynh có quan tâm đến việc học cuả học sinh. - Có đội ngũ giáo viên tâm huyết với nghề. b. Khã kh¨n: * Việc hiểu và dạy phân hoá đối tượng học sinh của mỗi giáo viên chưa đồng nhất. Cụ thể: - Khi tổ chức dạy học các đồng chí giáo viên chưa thống nhất được cách tổ chức tiết học theo hình thức dạy phân hoá đối tượng học sinh, hệ thống bài tËp, c©u hái ®­a ra cho häc sinh ch­a cã t¸c dông ph¸t huy kh¶ n¨ng cña häc sinh (cã khi qu¸ khã, hoÆc qu¸ dÔ). -Trong cùng một thời gian ngắn phải dạy ít nhất 3 trình độ học sinh : khá giỏi, trung bình , yếu nên chất lượng chưa cao, học sinh được luyện tập ít. - Học sinh chưa chú ý đến việc học, các em còn hay nói chuyện. Một số em c¶m thÊy mái mÖt khi tham gia häc tËp. - Mét sè phô huynh ch­a ®Çu t­ cho c¸c em. C¸c em cßn thiÕu bót, hay quªn vë ghi, ... - Kh¶ n¨ng t­ duy s¸ng t¹o cña c¸c em cßn nhiÒu h¹n chÕ. 2. §iÒu tra sù høng thó häc tËp vµ kÕt qu¶ ®Çu n¨m. Líp TSHS. 3B. 22. Mức độ hứng thú học tập KÕt qu¶ KS§N ThÝch B×nh Kh«ng Giái Kh¸ TB YÕu thường thích SL % SL % SL % SL % SL % SL % SL % 3 10 9 3 5 9 5. II. Các biện pháp dạy học phân hoá đối tượng học sinh. Ngay từ những ngày đầu mới về trường BGH trương tôi đã kiểm tra việc d¹y häc trªn líp vµ c¸ch so¹n gi¸o ¸n cña gi¸o viªn, hµng tuÇn BGH tæ. Một số biện pháp dạy học phân hoá đối tượng học sinh ở Tiểu học Lop3.net. 2.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> S¸ng kiÕn kinh nghiÖm chức giao ban rút kinh nghiệm về các phương pháp dạy học trên lớp. Thấy được sự bất cập trong dạy học , BGH trường tôi đã giao cho hai tổ chuyên môn thực hiện 2 chuyên đề: Bồi dưỡng học sinh giỏi và dạy học phân hoá đối tượng học sinh. Và tôi là người được thực hiện một trong hai chuyên đề trên . Sau khi được giao trách nhiệm tôi đã tìm tồi tài liệu , học hỏi qua bạn bè đồng nghiệp và kết hợp với những kinh nghiệm dạy học thực tế tôi đã thực hiện chuyên đề : Dạy học phân hoá đối tượng học sinh trước tập thể giáo viên. Sau khi nghe tôi báo cáo chuyên đề xong , Hội đồng sư phạm đã góp ý bổ sung để chuyên đề hoàn thiện hơn và đưa vào ứng dụng thực tế. Qua mét thêi gian thùc hiÖn t«i thÊy häc sinh tÝch cùc häc tËp h¬n, chÊt lượng được cải thiện rõ rệt. Nên tôi xin mạnh dạn nêu ra để cùng các giáo viªn gãp ý bæ sung. Các bước thực hiện như sau: 1 . Ph©n lo¹i häc sinh. Ngay từ đầu năm học giáo viên dựa vào kết quả cuối năm học trước , kết qu¶ thi kh¶o s¸t häc sinh ®Çu n¨m, kÕt hîp víi viÖc d¹y häc hµng ngµy trªn lớp để phân loại học sinh theo trình độ. Hiện nay các lớp thường chia làm 3 đối tượng : Khá giỏi; trung bình; yếu kém. Sau khi đã chia học sinh theo nhóm đối tượng giáo viên chia học sinh ngồi theo nhóm đối tượng . Từ đó giáo viên đặt tên cho các nhóm theo thẻ : HSKG: thÎ mµu xanh; Häc sinh TB : ThÎ mµu vµng ; Hs yÕu , kÐm : thÎ màu đỏ.( Gv tránh nối đâu là học sinh giỏi, học sinh yếu kém vì như thế dễ gây tổn thương cho các em. ) 2. C¸c biÖn ph¸p cô thÓ : Sau khi chúng ta đã tiến hành phân loại học snh ta tiến hành đi tìm hiểu tình hình của từng nhóm . đặc biệt giáo viên cần quan tâm đến đối tượng häc sinh yÕu – kÐm . Nguyªn nh©n cña sù yÕu – kÐm cã nhiÒu : Sù ph¸t triển trí tuệ chậm , kiến thức không vững chắc , thái độ học tập không đúng Một số biện pháp dạy học phân hoá đối tượng học sinh ở Tiểu học Lop3.net. 3.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> S¸ng kiÕn kinh nghiÖm , hoàn cảnh gia đình gặp nhiều khó khăn... Người giáo viên phải tìm được nguyên nhân chủ yếu đối với từng học sinh để có biện phấp thích hợp giải quyÕt dÇn t×nh tr¹ng yÕu kÐm. Một số giáo viên không quan tâm đến tình trạng lớp có nhiều trình độ khác nhau nên tổ chức giờ dạy không đạt kết quả . Cách giải quyết tốt nhất lµ coi líp ®ang d¹y nh­ mét “líp ghÐp ” vµ vËn dông c¸ch d¹y cña líp ghÐp để phù hợp với từng đối tượng học sinh trong lớp. Giáo viên cần điều chỉnh tốc độ giảng dạy để học sinh kém có thể theo kịp .Không nên chỉ chú ý đến học sinh khá giỏi để bài trôi chảy , sinh động . Nhưng cũng không vì chú ý đến số học sinh kém mà hạ thấp giờ học khiến häc sinh trung b×nh, kh¸ - giái ch¸n n¶n. Để mọi học sinh trong lớp đều hứng thú , tự tin trong giờ học , Gv cần đưa ra những yêu cầu , nhiệm vụ khác nhau để học sinh tự chọn. Trong khi học sinh thùc hiÖn , gi¸o viªn theo dâi , kiÓm tra tõng c¸ nh©n, tõng nhãm. Sau đó đánh giá nhận xét kết quả theo yêu cầu đã đặt ra. C«ng viÖc cña gi¸o viªn d¹y “líp ghÐp” khã kh¨n, phøc t¹p h¬n nhiÒu so với giáo viên dạy lớp đơn. Từ công việc soạn bài , giảng dạy, quản lí học sinh , kiểm tra , đánh giá học sinh...đều phải chuẩn bị chi tiết , khoa học . Tổ chức cho tiết dạy làm thế nào để học sinh tự học , tự làm việc một cách tự giác và đầy hứng thú. Giáo viên cho những bài tập phù hợp với trình độ học sinh để các em khá giỏi phát huy được khả năng tư duy , các em yếu kém tự tin. Giáo viên cần thường xuyên ôn tập và hệ thống hoá kiến thức , kĩ năng, nhất là đối với học sinh yếu kém và các em này chưa thực sự năm được bản chất và mối liên hệ giữa các hiện tượng, hay ghi nhớ một cách m¸y mãc. đối với học sinh khá giỏi , trong chừng mực nhất định , Gv mở rộng kiến thức đã học để học sinh thấy được sự phát triển của kiến thức , nâng cao. Một số biện pháp dạy học phân hoá đối tượng học sinh ở Tiểu học Lop3.net. 4.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> S¸ng kiÕn kinh nghiÖm tÇm hiÓu biÕt cña c¸c em. Tuy nhiªn kh«ng nªn n©ng cao, më réng kiÕn thøc mét c¸ch tuú tiÖn mµ ph¶i cã träng t©m. Người giáo viên phải năm vững những yêu cầu về kiến thức , kĩ năng của từng bài. Khi dạy giáo viên phải biết nên dạy cái gì trong bài đó và nó liên quan đến bài trước bài sau như thế nào . Phải gắn kiến thức đang dạy với chuỗi kiến thức của toàn chương trình bậc học, chương trình của lớp mình phụ trách . Như thế, giáo viên mới có kế hoạch cụ thể hướng dẫn học sinh ôn lại kiến thức cũ và tiếp nối chương trình mới một cách khoa học. Tuỳ từng đối tượng học sinh mỗi lớp , giáo viên hướng dẫn các em tìm hiểu bµi. VÝ dô : D¹y bµi to¸n “LuyÖn tËp chung ” SGK to¸n 5 trang 43. Mục tiêu đặt ra cho từng đối tượng học sinh như sau: - HSKG: Phải biết đọc , viết , so sánh số thập phân. Biết tính nhanh b»ng c¸ch thuËn tiÖn nhÊt -> HS lµm c¶ 4 bµi tËp . - HS trung bình : Phải biết đọc , viết , so sánh số thập phân -> học sinh lµm bµi tËp 1,2,3. ( Học sinh quá yếu thì chỉ cần đảm bảo 2 mục tiêu : đọc , viết số thập ph©n.) *Đối với dạy Tập đọc : - HSKG: cã thÓ hiÓu biÕt s©u thªm vÒ néi dung , h×nh thøc cña bµi th¬, bµi văn ; yêu cầu các em đọc thầm , đọc diễn cảm. - HS yếu- kém: Rèn kĩ năng đọc đúng , đọc lưu loát , nắm vững một số từ ngữ để các em hiểu bài , chuẩn bị cho việc đọc thầm và đọc diễn cảm ở giai ®o¹n sau. - HS trung bình : Rèn kĩ năng đọc đúng, đọc lưu loát , trả lời được các câu hái trong SGK.  §èi víi d¹y ph©n m«n TËp lµm v¨n:. Một số biện pháp dạy học phân hoá đối tượng học sinh ở Tiểu học Lop3.net. 5.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> S¸ng kiÕn kinh nghiÖm - HS yếu – kém : Trước hết phải rèn cho học sinh những kỉ năng cần thiết ( phân tích đề bài, lập dàn bài, biết liên kết các ý trong đoạn văn, liên kết các đoạn văn thành bài văn) . từng bước dẫn đắt các em thực hiện dàn bài , rèn luyện phương pháp quan sát tìm ý ( trong thể lo¹i miªu t¶ ) n¾m v÷ng t×nh tiÕt, diÔn biÕn ( trong v¨n kÓ chuyÖn ) - HSKG: Cã yªu cÇu cao h¬n: KÓ l¹i c©u chuyÖn mét c¸ch hÊp ®Én , sinh động, đôi khi có thể sáng tạo về nội dung truyện.  §èi víi ph©n m«n LuyÖn tõ vµ c©u : - HS yÕu – kÐm : CÇn gióp c¸c em hiÓu biÕt kh¸i niÖm vÒ cÊp bËc cña các bộ phận trong câu, trước tiên là hai bộ phận chính chủ ngữ và vị ngữ. Sau đó mới đến các bộ phận phụ khác như bổ ngữ, định ngữ, trạng ngữ... Theo đó , các em mới xác định được thành phần phụ trong một ngữ ( ngữ danh từ, ngữ động từ... ) - HSKG: Đòi hỏi cao hơn : Đối chiếu câu đơn , câu ghép , câu có bộ phËn song song. Tuy nhiên giáo viên cần phải linh động trong việc giảng dạy. GV được chủ động đưa ra kế hoạch giảng dạy, nhưng vẫn đảm bảo dạy đủ, dạy đúng kiến thức theo chương trình tiểu học. Song giáo viên cần có sự chuẩn bị cả về giáo án và đồ dùng dạy học. Dự đoán trước những tình huống cụ thể xảy ra, và chuẩn bị sẵn hệ thống câu hỏi gợi mở để học sinh dÔ dµng tiÕp thu kiÕn thøc . Khi dạy theo kiểu phân hoá đối tượng cần được GV nghiên cứu kĩ từ khâu soạn bài. Bài soạn cần thể hiện rõ nội dung phân hoá đối tượng học sinh. Nh÷ng néi dung nµy ®­îc ®­îc biÓu hiÖn nh­ sau:. + Môc tiªu: *Häc sinh yÕu, trung b×nh yªu cÇu n¾m ®­îc c¸c kiÕn thøc, kÜ n¨ng c¬ b¶n cña m«n häc. Một số biện pháp dạy học phân hoá đối tượng học sinh ở Tiểu học Lop3.net. 6.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> S¸ng kiÕn kinh nghiÖm *Häc sinh kh¸ - giái ngoµi nh÷ng yªu cÇu kiÕn thøc , kÜ n¨ng c¬ b¶n nh­ trung b×nh + më réng, n©ng cao theo chiÒu s©u trªn nÒn kiÕn thøc c¬ b¶n. + Néi dung d¹y häc: Hoạt động 1: Học kiến thức mới - Lấy trình độ phát triển chung của lớp làm nền tảng - Không chia nhóm đối tượng ở phần kiến thức mới. Hoạt động 2: Luyện tập - Hệ thống bài tập từ dễ đến khó và yêu cầu từng nhóm hoàn thành bài. Bài tập dành cho học sinh TB yếu ở dạng đơn giản.Khuyến khích để các em phấn đấu làm một phần bài tập của nhóm có trình độ cao hơn. Học sinh khá giái bµi tËp ë d¹ng phøc t¹p h¬n phï hîp víi kh¶ n¨ng ph¸t triÓn cña häc sinh. L­u ý: Nguån bµi tËp ë SGK( mµ häc sinh ch­a lµm hÕt), VBT, Vë LTT, ...=> Chó ý: häc sinh yÕu kh«ng yªu cÇu hoµn thµnh hÕt bµi tËp. - Linh hoạt trong việc sử dụng các phương pháp dạy học: Hỏi đáp( Học sinh TB-Y câu hỏi dễ, đơn giản; HS K-G câu hỏi khó, khái quát hơn), thảo luËn nhãm, luyÖn tËp thùc hµnh, trß ch¬i,.... t¹o høng thó cho c¸c em häc tËp. a. C¸c h×nh thøc d¹y häc: - C¸ nh©n - Líp - Thi ®ua theo nhãm, tæ - Nhóm cùng trình độ để các em phát huy sự sáng tạo, học sinh yếu giáo viªn dÔ kiÓm tra. - Trß ch¬i häc tËp b.. Kiểm tra đánh giá: - Giáo viên đánh giá học sinh; Học sinh đánh giá học sinh.... Một số biện pháp dạy học phân hoá đối tượng học sinh ở Tiểu học Lop3.net. 7.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Học sinh trung bình yếu đánh giá theo hướng động viên, khuyến khích ...Học sinh Giỏi đánh giá theo sự sáng tạo , vận dụng vào thực tiễn của các em. c . C¸ch thiÕt kÕ vµ quy tr×nh d¹y Tªn m«n Tªn bµi I.Môc tiªu - KiÕn thøc - KÜ n¨ng - Thái độ II. ChuÈn bÞ - GV chuÈn bÞ hÖ thèng bµi tËp vµ c¸c thiÕt bÞ d¹y häc cÇn thiÕt III. Hình thức tổ chức và phương pháp dạy học: - H×nh thøc tæ chøc: - Phương pháp dạy học IV. Các hoạt động dạy học 1. ổn định tổ chức (1-2 phút) 2. Bµi míi a) Giíi thiÖu bµi (1-2 phót) b) Néi dung ( 25-30 phót) Hoạt động 1: học kiến thức mới (7-10 phút) - GV tæ chøc cho häc sinh häc kiÕn thøc míi. Hoạt động 2: Hoàn thành các bài tập củng cố kiến thức ( 10- 15 phút) Lưu ý: - Hệ thống bài tập đi từ dễ đến khó: GV cần theo dõi và giúp đỡ các đối tượng HS theo cá nhân, nhóm, tổ...Có thể tổ chức phong trào đôi bạn cùng tiến để phát huy khả năng của các em HS giỏi trong việc giúp bạn học tËp.. Một số biện pháp dạy học phân hoá đối tượng học sinh ở Tiểu học Lop3.net. 8.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> S¸ng kiÕn kinh nghiÖm PhÇn 1: Bµi tËp dµnh cho HS khuyÕt tËt(nÕu cã) vµ HS yÕu. - Bµi tËp 1: Dµnh cho HS khuyÕt tËt (nÕu cã) - Bµi tËp 1,2: Dµnh cho HS yÕu ( Bµi tËp riªng cho HS yÕu cñng cè kiÕn thøc) Phần 2: Bài tập dành cho HS có trình độ trung bình trở lên. - Bài tập 1,2,3: Dành cho tất cả HS có trình độ trung bình trở lên - Bµi tËp 4,(5): Dµnh cho HS kh¸ giái ( Bµi tËp riªng cho HS ph¸t triÓn t­ duy; Bài tập có sự nâng cao nhưng phải đúng với nội dung của phần kiến thức, kĩ năng đang bồi dưỡng- phụ đạo chung. Không dạy nội dung kiến thức ngoài chương trình, không dạy trước chương trình, không đưa bài tập từ lớp trên xuống lớp dưới. Điều quan trọng là đối với mỗi đơn vị kiến thức bồi dưỡng HS biết cách tự học, biết tư duy độc lập, biết liên hệ với thực tiễn cuộc sông xung quanh, biết cách thực hành để hiểu sâu sắc và toàn diện hơn những đối tượng HS khác trong lớp) Hoạt động 3: Dạy phân hoá đối tượng( 5- 7 phút) Bài tập dành cho học sinh khá giỏi (1-2 bài) dựa vào kiến thức đã học có n©ng cao. Hoạt động 4:Tổ chức chấm – chữa bài (5 phút) Cñng cè kiÕn thøc III. Cñng cè dÆn dß ( 1 phót) 3.KÕt qu¶: Sau gÇn mét n¨m ¸p dông c¸c biÖn ph¸p d¹y häc nh­ trªn .T«i thÊy sù tiến bộ rõ rệt ở học sinh , đặc biệt là sự hứng thú học tập của học sinh được c¶i thiÖn râ rÖt. Häc sinh yÕu kÐm kh«ng cßn tù ti, häc sinh kh¸ giái kh«ng nhµm ch¸n trong häc tËp . TÝnh tÝch cùc tù gi¸c ®­îc n©ng lªn. Sau gÇn mét n¨m thùc hiÖn kÕt qu¶ líp t«i thu ®­îc nh­ sau: Lớp TSHS Mức độ hứng thú học tập ThÝch B×nh Kh«ng Giái. KÕt qu¶ GHK2 Kh¸ TB. Một số biện pháp dạy học phân hoá đối tượng học sinh ở Tiểu học Lop3.net. YÕu 9.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> S¸ng kiÕn kinh nghiÖm. 3B. 22. thường thích SL % SL % SL % SL % SL % SL % SL % 14 64 7 32 1 4 12 54 5 23 5 23 o. III. Kết thúc vấn đề Như vậy để thực hiện đúng với nhiệm vụ năm học của ngành đề ra “ Nâng cao chất lượng giáo dục” thì việc dạy phân hoá đối tượng là một việc làm hết sức cần thiết. Cùng với việc tích cực đổi mới nội dung và PPDH giáo viên chúng ta đang tích cực tìm ra nhữn bước cải tiến mới nhăm nâng cao chất lượng dạy và học trong nhà trường. Tuy nhiên đây là một số kinh nghiệm nhỏ để giúp GV khi dạy lớp có nhiều đối tượng học sinh mà chúng tôi đã áp dụng trong năm học qua. Qua thời gian thực hiện chúng tôi thấy học sinh hứng thú học tập và chất lượng giáo dôc ®­îc n©ng lªn. Song khi sö dông c¸c biÖn ph¸p nªu trªn gi¸o viªn cÇn l­u ý c¸c yªu cÇu sau: - Phân loại học sinh theo trình độ. - Coi líp m×nh d¹y lµ mét “líp ghÐp”. - PhÇn d¹y kiÕn thøc míi kh«ng d¹y ph©n ho¸ . - Cần bám sát chuẩn kiến thức, trình độ học sinh để có hệ thống bài tËp, c©u hái phï hîp. - N¨m v÷ng c¸c PPDH , sö dông linh ho¹t , s¸ng t¹o c¸c h×nh thøc d¹y học . Năm vững đặc điểm tâm sinh lí, nhận thức của học sinh. - Đối với những em có nhiều tiến bộ, ngoài việc tuyên dương còn khen thưởng cho những em đó bằng phần thưởng tuy ít nhưng để độngviên khÝch lÖ tinh thÇn häc tËp cña c¸c em, gióp c¸c em häc tËp tèt h¬n. Tóm lại : Việc dạy học phân hoá đối tượng học sinh là một việc làm quan trọng. Đòi hỏi người giáo viên phải tâm huyết với nghề nghiệp , hÕt lßng v× häc sinh. Trªn ®©y lµ mét sè kinh nghiÖm nhá cña t«i ch¾c Một số biện pháp dạy học phân hoá đối tượng học sinh ở Tiểu học Lop3.net. 10.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> S¸ng kiÕn kinh nghiÖm chắn có không ít sai sót . Rất mong sự góp ý củ các đồng chí đồng nghiệp, HĐKH các cấp góp ý , bổ sung giúp đỡ để đề tài hoàn thiện h¬n vµ ¸p dông vµo thùc tÕ d¹y häc. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n. Hương Khê ngày 20/ 4/2010. Một số biện pháp dạy học phân hoá đối tượng học sinh ở Tiểu học Lop3.net. 11.

<span class='text_page_counter'>(12)</span>