Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tuần 28 - Tiết 104: Tìm hiểu chung về phép lập luận giải thích

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Tuaàn : 28 Tieát : 104. Ngày soạn:05/03/2010 Ngaøy daïy :08-13/03/2010. TÌM HIEÅU CHUNG VEÀ PHEÙP LAÄP LUAÄN GIAÛI THÍCH. A . Mục tiêu cần đạt: Giuùp HS : Nắm được mục đích, tính chất và các yếu tố của phép lập luận giải thích. B. Chuaån bò: * Thầy: Nghiên cứu bài dạy soạn giáo án. * Trò: Đọc văn bản: “ Lòng khiêm tốn”, trả lời câu hỏi 1 trang 69, câu hỏi trang 71. C. Tiến trình tổ chức các hoạt động: * OÅn ñònh : Kiểm diện, trật tự. * Kieåm tra : Kiểm tra việc soạn bài củahọc sinh . * Hai HS đem tập soạn cho GV kiểm tra. * Giới thiệu bài: ** Trong đời sống của con người, nhu cầu giải thích rất to lớn. Gặp một hiện tượng mới lạ, con người chưa hiểu thì nhu cầu giải thích nảy sinh. Chẳng hạn, từ những vấn đề xa xôi như: Vì sao có mưa? Vì sao có lụt? Vì sao có núi, có sông? Vì sao mất mùa, được mùa? Vì sao có bệnh dịch? … đến những vấn đề gần gũi như: Vì sao hôm qua em không đi học? Vì sao dạo này em học kém hơn trước? … đều cần được giải thích. Rõ ràng giải thích là 1 nhu cầu rất phổ biến trong đời sống xã hội. Trong nhà trường, giải thích là 1 kiểu bài nghị luận quan trọng. Vậy nghị luận giải thích là gì? Nó có liên quan gì đến kiểu bài nghị luận chứng minh đã học. Hoạt động thầy Hoạt động trò Nội dung hoạt động HĐ 1: Tìm hiểu Giải thích trong đời soáng: (?) Trong đời sống, những khi nào người ta cần được giải thích? (?) Haõy neâu moät soá caâu hoûi veà nhu caàu giaûi thích haèng ngaøy? * Ghi bảng một số câu hỏi loại: Vì sao? Để laøm gì? Laø gì? Coù yù nghóa gì? … (?) Muốn trả lời những câu hỏi ấy, tức là giải thích các vấn đề trên thì phải làm thế naøo?. * Caù nhaân: Khi muốn hiểu rõ những ñieàu chöa bieát.. 1/ Giải thích trong đời soáng:. + Vì sao coù gioù thoåi? Là làm cho hiểu rõ những + Vì sao coù thuyû trieàu leân ñieàu chöa bieát trong moïi lãnh vực. xuoáng + “Trăng quầng trời hạn, trăng tán trời mưa” nghĩa là gì? + Tôn trọng và thực hiện luật lệ an toàn giao thông để làm gì? * Đọc, nghiên cứu, tra cứu … tức là phải hiểu, phải có tri thức mới làm được. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> HÑ 2: Giaûi thích trong vaên nghò luaän: * Cho HS đọc bài văn: “Lòng khiêm tốn”. (?) Bài văn đã giải thích vấn đề gì và giải thích nhö theá naøo?. * Đọc. * Caù nhaân: - Giaûi thích loøng khieâm toán bằng cách so sánh với các sự vật, hiện tượng trong đời sống haèng ngaøy- duøng nhieàu lí leõ để giải thích (định nghĩa, biểu hiện, lí do, lợi hại). - Vieäc ñöa ra caùc ñònh nghóa (?) Phöông phaùp giaûi thích coù phaûi laø ñöa ra veà khieâm toán nhö: “ Khieâm toán laø nhaõ nhaën … Khieâm toán ñònh nghóa veà loøng khieâm toán khoâng? Vì tự cho mình là kém cỏi, là sao? biết mình hiểu người  là 1 trong những cách giải thích về khiêm tốn vì nó trả lời cho caâu hoûi: Khieâm toán laø gì? - Các biểu hiện đối lập với khiêm tốn: Kiêu căng, tự phụ, (?) Liệt kê các biểu hiện đối lập với khiêm khinh người … cũng được coi là một trong những cách giải toán coù phaûi laø caùch giaûi thích khoâng? Vì thích vì đó là thủ pháp đối lập. sao? - Được coi là nội dung của giải thích vì nó làm cho người đọc (?) Việc chỉ ra cái lợi của khiêm tốn, cái hại hiểu khiêm tốn là gì? Lợi hại ra sao? Vì sao con người phải vaø nguyeân nhaân cuûa khieâm toán coù phaûi laø khieâm toán. noäi dung cuûa giaûi thích khoâng? Boá cuïc: 3 phaàn: (?) Tìm boá cuïc cuûa baøi? Chì ra moái quan hệ giữa MB, TB, KB?. (?) Qua những điểm trên, em hiểu thế nào laø laäp luaän giaûi thích?. 1) MB: Giới thiệu và nhấn maïnh taàm quan troïng cuûa loøng khieâm toán. 2) TB:Giaûi thích loøng khieâm toán. 3) KB: Khẳng định, đề cao loøng khieâm toán. - Duøng lí leõ (coù theå keøm daãn chứng) để làm cho người ta hiểu rõ vấn đề, có thể giải thích baèng caùch ñònh nghóa, nêu ra những biểu hiện so sánh, đối chiếu với các hiện tượng khác, chỉ ra lợi, hại, nguyeân nhaân, haäu quaû, neâu ra Lop7.net. 2/ Giaûi thích trong vaên nghò luaän:.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> cách đề phòng và noi theo. * Đọc ghi nhớ và tự ghi bài. Ghi nhớ SGK.. * Cho 2 HS đọc ghi nhớ SGK. HÑ 3: Luyeän taäp * Cho HS đọc bài: “ Lòng nhân đạo”. (?) Cho biết vấn đề cần được giải thích và phöông phaùp giaûi thích trong baøi?. * Thảo luận, trả lời: 3/Luyeän taäp : LÒNG NHÂN ĐẠO - Vấn đề giải thích: Lòng nhân đạo, lòng biết thương người. - Phöông phaùp giaûi thích: + Nêu vấn đề bằng cách đặt caâu hoûi: “ Theá naøo …?” + Đưa ra bằng chứng trong cuộc sống  Kết luận (Đó là điều trả lời cho câu hỏi trên) + Neâu taùc duïng cuûa loøng nhaân đạo  cần phát huy (lại dẫn lời của thánh Găng đi).. Daën doø : * Học ghi nhớ: Định nghĩa và phương pháp giải thích. * Đọc bài văn đọc thêm - Óc phán đoán và óc thẩm mĩ; - Tự do và nô lệ. (?) Cho biết vấn đề giải thích và phương pháp giải thích trong bài? * Soạn bài: Sống chết mặc bay + Đọc văn bản, tìm hiểu chú thích. + Trả lời các câu hỏi trang 81, 82 vào vỡ. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span>