Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tuần 8 - Tiết 29: Văn bản: Qua đèo ngang

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Tuaàn : 8 Tieát : 29. Ngày soạn : 20/09/2010 Ngaøy daïy : 27/09-02/10/2010. Văn bản:. QUAN ĐÈO NGANG. - BAØ HUYEÄN THANH QUAN-. I.MUÏC TIEÂU: Hiểu giá trị tư tưởng-nghệ thuật đặc sắc của bài thơ Đường luật chữ Nôm tả cảnh ngụ tình tiêu biểu nhaát cuûa Baø Huyeän Thanh Quan. II.KIẾN THỨC CHUẨN: Kiến thức :  Sơ giản về tác giả Bà Huyện Thanh Quan .  Đặc điểm thơ Bà Huyện Thanh Quan qua bài thơ “Qua Đèo Ngang” .  Cảnh Đèo Ngang và tâm trạng cảu tác giả thể hiện qua bài thơ .  Nghệ thuật tả cản, tả tình độc đáo trong văn bản . Kĩ năng :  Đọc – hiểu văn bản thơ Nôm viết theo thể thất ngôn bát cú Đường luật .  Phân tích một số chi tiết nghệ thuật độc đáo trong bài thơ . III.HƯỚNG DẪN-THỰC HIỆN:. Hoạt động của GV * Hoạt động 1: Khởi động: - Ổn định: Kiểm diện,trật tự - Kieåm tra baøi cuõ: + Em hãy đọc thuộc lòng bài thơ Bánh Trôi Nước và cho biết bài thô thuoäc theå thô gì ? Noùi ngaén goïn hieåu bieát cuûa em veà theå thô đó ? + Bài thơ Bánh Trôi Nước có mấy nghĩa ? Đó là những nghĩa nào ? Nghóa naøo quyeát ñònh giaù trò cuûa baøi thô ? - Giới thiệu bài mới:Đèo Ngang thuộc núi Hoành Sơn , một nhánh của dãy Trường Sơn , phân chia ranh giới hai tỉnh Hà Tỉnh và Quaûng Bình . Phaân chia hai mieàn Đàng trong và Đàng ngoài của thời Trịnh – Nguyễn. Hoạt động của HS HS thực hiện theo yêu cầu của giáo vieân. Lop7.net. Noäi dung.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> -GV hướng dẫn HS tìm hiểu tranh SGK : Moät beân laø bieån ñoâng meânh moâng cuoàn cuoän . Moät kì quan huøng vó maø thieân nhieân ban tặng cho đất nước ta , nguồn cảm hứng cho thi ca . *Hoạt động 2: Đọc-hiểu văn baûn: - GV yêu cầu HS đọc chú thích * SGK vaø xaùc ñònh : + Teân taùc giaû ? + Queâ quaùn ? -GV hướng dẫn HS nhận diện thể thô -GV quan sát , nhận xét , hoàn chỉnh kiến thức * GV treo baûng phuï -GV hướng dẫn HS dẫn HS đọc diễn cảm bài thơ đã chuẩn bị ở baûng phuï -Giọng đọc : đọc với giọng Chậm , buoàn . Chuù yù caùch ngaét nhòp 4/ 3 caâu 1,2 ( 2 / 2 / 3 ) ; caâu 3, 4, 5, 6, 7, 8 ( 4 / 3 ) -Sau đó , GV uốn nắn những chỗ HS đọc sai chưa chuẩn xác . -GV cho HS đọc các chú thích SGK trang 102 - 103 -GV kiểm tra việc đọc chú thích cuûa HS - Cho biết thể loại của bài thơ? *Hoạt động 3: Phân tích:. - Dựa vào bốn câu thơ đầu , em hãy cho biết cảnh Đèo Ngang được miêu tả vào thời điểm nào trong ngaøy ? + Thời điểm đó có lợi thế gì trong vieäc boäc loä taâm traïng cuûa taùc giaû? -GV yeâu caàu HS tìm moät soá caâu ca dao tục ngữ bắt đầu bằng hai chữ “ chiều chiều” Vd: Chiều chiều ra đứng ngõ sau. I.TÌM HIEÅU CHUNG: 1. Taùc giaû. -Teân thaät laø Nguyeãn Thò Hinh sống ở thế kỉ XIX -Queâ : Haø Noäi -Là một trong số nữ sĩ tài danh hiếm có trong thời đại ngày xưa .. 2. Thể loại.. -Thơ thất ngôn bát cú Đường luật. Thơ thất ngôn bát cú Đường luật. - Thời gian: chiều tà, nắng đã xế bãng.. II . PHAÂN TÍCH. 1.Noäi dung a. Cảnh Đèo Ngang . -Thời điểm miêu tả cảnh: xế tà -> gợi cảm giác buồn , vắng ..  thêi gian gîi buån.. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Troâng veà queâ meï ruoät ñau chín chieàu +Khung cảnh Đèo Ngang được gợi tả bằng những chi tiết gì ? +Chú ý đến âm thanh , thời gian , khoâng gian , caûnh vaät , cuoäc soáng , con người ,… - Từ việc phân tích trên , em hãy nhận xét về cảnh tượng Đèo Ngang qua sự miêu tả của bà Huyeän Thanh Quan ? *C¶nh dï cã sù sèng song vÉn cã c¸i g× hiu h¾t, tiªu ®iÒu. §ã lµ do chÝnh c¶nh vËt hay do nhuém trong bóng chiều hay do hồn người phản ¸nh vµo c¶nh vËt - GV yêu cầu HS đọc diễn cảm boán caâu thô cuoái - Haõy hình dung taâm traïng cuûa baø Huyện Thanh Quan khi qua Đèo Ngang , tâm trạng đó được thể hiện qua hai hình thức : Mượn cảnh tả tình và trực tiếp tả tình nhö theá naøo ? -GV giaûng , choát : Tiếng chim Cuốc nhớ nước , tiếng chim ña ña thöông nhaø chính laø tieáng loøng thieát tha , da dieát cuûa tác giả nhớ nhà , nhớ quá khứ của đất nước -> biểu cảm trực tiếp , cho thaáy noãi buoàn coâ ñôn , thaàm kín , hướng nội của tác giả giữa cảnh Đèo Ngang . - Nói đến mảnh tình riêng giữa cảnh “ trời , non , nước” bao la ở Đèo Ngang thì có khác gì với caùch noùi “ moät maõnh tình rieâng” trong moät khoâng gian chaät heïp ?. -Không gian: trời,non,nước cao -Cảnh được liệt kê bằng rất nhiều rộng,bát ngát. chi tiết : có cỏ cây,đá hoa,tiếng chim -Cảnh được liệt kê bằng rất nhiều chi tiết : có cỏ cây,đá hoa,tiếng kêu,nhà chợ bên sông,... chim kêu,nhà chợ bên sông,... -> Hieän leân raát tieâu ñieàu hoang > Hieän leân raát tieâu ñieàu hoang sô. sô.. b.Taâm traïng cuûa nhaø thô: -Buoàn -Hoài cổ “ nhớ nước , thương nhà” -Buoàn -> Mượn tiếng chim để nói lên -Hoài cổ “ nhớ nước , thương nhà” -> Mượn tiếng chim để nói lên tiếng tiếng lòng thiết tha , da diết của taùc giaû . loøng thieát tha , da dieát cuûa taùc giaû . -Biện pháp chơi chữ “ quốc quốc , gia gia” - HS đọc. -Maûnh tình rieâng trong khung caûnh bao la khiến tác giả trở nên cô đơn hôn, buoàn baõ hôn. - Maûnh tình rieâng naøy khoâng naêm trong mối tình của non nước.Đó là mảnh tình về triểu đại trước.. - Tác giả sử dụng biện pháp nghệ Nghệ thuật đảo trật tự cú pháp và từ thuật gì? sức gợi tả của biện pháp láy tượng hình nghệ thuật đó? +Lom khom: gîi h×nh d¸ng vÊt v¶, nhỏ nhoi của người tiều phu. +Lác đác: gợi sự ít ỏi, thưa thớt. -Nhớ nước đau lòng con cuốc cuốc - Đối ý ( giữa hai câu ),đối thanh (BLop7.net. -Sự tương phản “ Trời , non , nước” với “ Mãnh tình riêng” -> Nỗi bật sự cô đơn của tác giả . -“ Ta với ta” -> Sự cô đơn gần như tuyệt đối . 2.Ngheä thuaät: - Sử dụng thể thơ Đường luật bát cuù moät caùch ñieâu luyeän - Sáng tạo trong việc sử dụng từ láy,từ đồng âm khác nghĩa gợi hình gợi cảm..

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Thương nhà mỏi miệng cái gia gia T) Nhận xét về nghệ thuật? Tác dụng  tạo nhịp điệu cân đối cho lời thơ cña nghÖ thuËt ? - NghÖ thuËt ch¬i ch÷- Èn dô( quèc: nước, gia: nhà) tiếng chim bày tỏ lòng người Theo em bµi th¬ t¶ c¶nh hay t¶ -Bµi th¬ t¶ c¶nh §N vµo buæi chiÒu tµ, tĩnh vắng, thê lương - BT bộc lộ tâm t×nh? §Æc s¾c cña bµi th¬ lµ g×? trạng nhớ nước, thương nhà của tác gi¶ - Qua vieäc phaân tích , em haõy cho biết cảnh tượng Đèo Ngang được taùc giaû mieâu taû nhö theá naøo ? - Trước cảnh tượng đó , tâm trạng của tác giả được bộc lộ ra sao ? - Em coù nhaän xeùt gì veà neùt ñaëc saéc ngheä thuaät cuûa baøi thô?. *Hoạt động 4: Luyện tập: 1.Tìm hàm nghĩa của cụm từ : Ta với ta ? (Là ai với ai?) 2. Đọc lại thuộc lòng bài thơ. *Hoạt động 5: Củng cố-Dặn dò: Cuûng coá: - Qua vieäc phaân tích , em haõy cho biết cảnh tượng Đèo Ngang được taùc giaû mieâu taû nhö theá naøo ? - Trước cảnh tượng đó , tâm trạng của tác giả được bộc lộ ra sao ? - Em coù nhaän xeùt gì veà neùt ñaëc saéc ngheä thuaät cuûa baøi thô? Hướng dẫn tự học: - Hoïc thuoäc loøng baøi thô - Nhaän xeùt veà caùc caùch bieåu loä caûm xuùc cuûa Baø Huyeän Thanh Quan. - Soạn bài:“ Bạn đến chơi nhà ” - Đọc bài trước văn bản và các chú thích SGK ở nhà -Đọc và trả lời các câu hỏi đọc – hieåu vaên baûn SGK trang 105. - Sử dụng nghệ thuật đối hiệu quả trong vieäc taû caûnh, taû tình.. - Sử dụng bút pháp nghệ thuật tả caûnh nguï tình. 3.YÙ nghóa: Baøi thô theå hieän taâm traïng coâ ñôn a.Noäi dung: thầm lặng, nỗi niềm hoài cổ của nhà Bài thơ thể hiện tâm trạng cô đơn thơ trước cảnh vật Đèo Ngang. thầm lặng, nỗi niềm hoài cổ của nhà thơ trước cảnh vật Đèo Ngang. - Phong caùch trang nhaõ cuûa thô b.Ngheä thuaät: - Phong caùch trang nhaõ cuûa thô Đường luật. Đường luật. - Buùt phaùp ngheä thuaät tinh teá,saùng - Buùt phaùp ngheä thuaät tinh teá,saùng taïo taïo III.Luyeän taäp: - Chỉ có tác giả trước cảnh trời non 1.Chỉ có tác giả trước cảnh trời nước bao la rộng lớn cùng với nỗi non nước bao la rộng lớn cùng với nieàm thaàm kín noãi nieàm thaàm kín 2. Đọc lại thuộc lòng bài thơ.. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span>