Bài soạn môn Ngữ văn 7 - Cảnh khuya và rằm tháng riêng

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngµy so¹n:................................................................ Ngµy TiÕt 45. gi¶ng:................................................................. V¨n b¶n. C¶nh khuya & r»m th¸ng riªng < Hå ChÝ Minh > I. Môc tiªu : - Giúp HS cảm nhận và phân tích đợc tình yêu thiên nhiên gắn liền với lòng yªu níc, phong th¸i ung dung cña B¸c biÓu hiÖn trong hai bµi th¬. - Biết đợc thể thơ và chỉ ra những nét đặc sắc nghệ thuật của 2 bài thơ II. ChuÈn bÞ : - SGK, SGV, bµi so¹n, TLTK, tranh ¶nh vÒ B¸c Hå lµm viÖc vµ ng¾m tr¨ng ë ViÖt B¾c III. Ph¬ng Ph¸p: - Ph¸t vÊn c©u hái, gi¶ng b×nh. IV. TiÕn tr×nh giê d¹y 1- ổn định tổ chức (1’) 2- KiÓm tra bµi cò (5’) ? §äc thuéc lßng diÔn c¶m khæ th¬ cuèi “ Bµi ca nhµ tranh...” vµ nªu c¶m nhËn cña em vÒ bµi th¬? 3- Bµi míi. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> * Giíi thiÖu bµi: “¤i lßng B¸c vËy cø th¬ng ta... Hoạt động 1(10’) ?) Tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶? - 2 HS ph¸t biÓu -> GV chèt ?) Cho biÕt hoµn c¶nh s¸ng t¸c 2 bµi th¬? ThÓ lo¹i th¬? - Th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt víi bè côc: khai – thõa – c¶m – hîp ( 2 c©u ®Çu t¶ c¶nh, 2 c©u sau biÓu hiÖn t©m tr¹ng) + C¸ch ng¾t nhÞp trong bµi C¶nh khuya - C1: 3/4 c¸ch ng¾t nhÞp kh¸c so víi th¬ - C4: 2/5 §êng luËt ?) Tại sao 2 bài thơ lại đợc học trong một tiết - Cïng hoµn c¶nh s¸ng t¸c, cïng thÓ th¬, cïng ph¬ng thức biểu đạt: miêu tả + biểu cảm cùng miêu tả cảnh đẹp -> thể hiện tình yêu quê hơng đất nớc - GV nêu yêu cầu đọc -> Gọi 2 HS đọc bài - Lu ý bµi thø 2: Phiªn ©m: 4/3; 2/2/3 DÞch th¬: 2/2/2; 2/4/2 - GV đọc mẫu 1 bài - Gäi HS gi¶i thÝch mét sè tõ khã Hoạt động 2( 20’) ?) Hai c©u ®Çu miªu t¶ c¶nh g×? ë ®©u? - C¶nh tr¨ng ë rõng chiÕn khu ViÖt B¾c ?) Có gì độc đáo trong cách tả cảnh khuya ở câu 1 - T¶ b»ng Ên tîng ©m thanh -> so s¸nh tiÕng suèi víi tiếng hát -> Nghệ thuật lấy động tả tĩnh, lấy đợc tiếng suối đặc tả đềm chiến khu thiêng liêng thanh vắng ?) Các nhà thơ thờng ví tiếng suối với tiếng đàn nhng B¸c Hå l¹i so s¸nh tiÕng suèi víi tiÕng h¸t – T¸c dông cña c¸ch so s¸nh nµy? - TiÕng suèi thµnh tiÕng h¸t, thµnh giäng ngêi -> §Ñp, gîi c¶m, ªm dÞu... *GV: Cïng víi h×nh ¶nh so s¸nh lµ vÇn “a” trong tõ “xa” là âm mở đã tạo nên không gian vời vợi. Câu thơ vang dài, bật lên tiếng hát trong đêm tạo nên sự sâu l¾ng mang søc sèng vµ h¬i Êm con ngêi ?) C©u 2 miªu t¶ ¸nh tr¨ng nh thÕ nµo? NhËn xÐt vÒ ng«n tõ? T¸c dông?. Lop7.net. I. T¸c gi¶ - t¸c phÈm 1. T¸c gi¶: ( 1890 – 1969) - Quª: Kim Liªn – Nam §µn NghÖ An - Bác là vị lãnh tụ vĩ đại, là danh nh©n v¨n ho¸ thÕ giíi 2. T¸c phÈm - S¸ng t¸c n¨m 1947, 1948 T¹i ViÖt B¾c trong nh÷ng n¨m kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p - ThÓ th¬: thÊt ng«n tø tuyÖt 3. §äc - t×m hiÓu chó thÝch. II. Ph©n tÝch v¨n b¶n Bµi 1: C¶nh khuya 1. C¶nh tr¨ng rõng ViÖt B¾c.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> - §iÖp ng÷: “lång” -> nh©n ho¸ tr¨ng -> C¶nh hoµ hîp, sống động - Đối : Tiểu đối/ (Trăng lồng cổ thụ/ Bóng lồng hoa) => C©n xøng hµi hoµ - Ng«n ng÷: Trang träng, ®iªu luyÖn ?) Em h×nh dung nh thÕ nµo vÒ c¶nh qua c©u 2 - 2 c¸ch ¸nh tr¨ng lång vµo vßm cæ thô -> Bãng lång vµo bãng hoa ¸nh tr¨ng chiÕu räi vµo vßm cæ thô -> in bóng xuống mặt đất nh muôn ngµn b«ng hoa *GV : Đây là bức tranh nhiều tầng lớp, nhiều đờng nét, h×nh khèi vµ lung linh ¸nh s¸ng víi gam mµu tèi – s¸ng, tr¾ng- ®en, loang lo¸ng ¸nh b¹c bãng tr¨ng, bãng c©y, bãng hoa «m Êp quÊn quýt lÊy nhau t¹o nen vÎ đẹp lung linh ấm áp ?) Hai câu thơ đã tạo đợc vẻ đẹp thiên nhiên nh thế nµo? - 2 HS -> GV chèt -> Ghi ?) Hai c©u cuèi diÔn t¶ néi dung g×? H·y ph©n tÝch? - DiÔn t¶ t©m t×nh thi sÜ - C©u 3 (c©u chuyÓn) nh c¸i b¶n lÒ + Nöa trªn kh¸i qu¸t “c¶nh khuya nh vÏ” cã suèi, cã tr¨ng,hoa... + Nöa díi lµ t©m tr¹ng “cha ngñ” cña thi sÜ ?) LÝ do “ngêi cha ngñ” lµ g×? NhËn xÐt? - Để thởng ngoạn vẻ đẹp của thiên nhiên => Say đắm, hoà hợp với thiên nhiên - V× “lo nçi níc nhµ” =>T©m hån thi sÜ lång vµo cèt c¸ch chiÕn sÜ: lo cho cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p ?) §iÖp liªn hoµn “cha ngñ” ë ®©y cã t¸c dông g×? - ¢m ®iÖu th¬ nhÞp nhµng, triÒn miªn nh dßng ch¶y cña c¶m xóc, cña t©m t×nh... - DiÔn t¶ c¸c xóc c¶m néi t©m cña t¸c gi¶ + Tha thiết với vẻ đẹp của thiên nhiên + Tha thiÕt víi vËn mÖnh cña tæ quèc * GV: §©y lµ bµi th¬: ThÊt ng«n tø tuyÖt kiÖt t¸c, lµ mét trong nh÷ng bµi th¬ tr¨ng hay nhÊt cña B¸c Hå * GV chuyÓn ý ?) Hai c©u ®Çu giíi thiÖu c¶nh g×? NghÖ thuËt næi bËt? - C1: BÇu trêi cao réng, trong trÎo, trµn ngËp ¸nh tr¨ng. Lop7.net. -> C¶nh thiªn nhiªn trong trẻo, lung linh, sống động ấm ¸p ®Çy chÊt th¬ 2. H×nh ¶nh con ngêi trong đêm trăng. - Nhµ th¬ yªu thiªn nhiªn g¾n liền với tình yêu đất nớc Bµi 2: R»m th¸ng riªng a. C¶nh tr¨ng trªn s«ng níc.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> - C2: Kh«ng gian réng, b¸t ng¸t, con s«ng, mÆt níc tiÕp víi bÇu trêi... ?) §iÖp tõ “xu©n” 3 lÇn cã t¸c dông g×? - T¶ toµn c¶nh GV: BÇu trêi vµ vÇng tr¨ng nh kh«ng cã giíi h¹n. §©y lµ s«ng mïa xu©n, trêi mïa xu©n, níc mïa xu©n t¬i đẹp và trong sáng, không gian cao, rộng mênh mông, sức trẻ của mùa xuân đang tràn ngập cả đất trời ?) §äc 2 c©u cuèi ?) Em hiÓu nh thÕ nµo vÒ chi tiÕt “ Bµn viÖc qu©n” - Lµ bµn c«ng viÖc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p ®ang rÊt khÈn tr¬ng - Là bàn về việc sinh tử của đất nớc ?) H×nh ¶nh “yªn ba th©m xø” gîi cho em suy nghÜ g×? - Lµ câi s©u kÝn, bÝ mËt trªn dßng s«ng -> ngêi thëng thøc tr¨ng kh«ng chØ mang cèt c¸ch cña mét tao nh©n mặc khách xa kia mà còn là chiến sĩ đánh giặc... GV:Khãi sãng ngh×n xa gîi nçi buån li quª cña kh¸ch giang hå vµ gîi nçi ®au tuyÖt väng cña mét tµi tö bÕ tắc trớc cuộc đời. Nhng 3 chữ “Đàm quân sự” đã xoá đi nçi buån mu«n thuë cña khãi sãng ?) Em h×nh dung c¶nh tîng nh thÕ nµo qua c©u cuèi? - Con thuyÒn chë c¶ tr¨ng vµ thuyÒn ®ang lít nhanh - Con thuyÒn chë ngêi kh¸ng chiÕn lít trªn s«ng tr¨ng - Con ngêi vµ c¶nh vËt g¾n bã, hoµ hîp -> Tinh thần lạc quan, yêu đời, tin vào chiến thắng ?) Hãy đánh giá thành công của bài thơ? - Lµ bµi th¬ tr¨ng tuyÖt t¸c, lµ mét trong nh÷ng bµi th¬ tr¨ng tuyÖt hay cña chñ tÞch HCM viÕt trong nh÷ng ngµy ë chiÕn khu ViÖt B¾c Hoạt động 3( 5’) ?) ý nghÜa chung cña 2 bµi th¬? - Cảnh thiên nhiên tơi đẹp với ánh trăng lộng lẫy - T×nh yªu thiªn nhiªn, yªu c¸ch m¹ng cña HCM ?) Qua 2 bài thơ em hãy đánh giá về nghệ thuật? - Lêi Ýt, ý nhiÒu - Ng«n ng÷ h×nh ¶nh gîi c¶m - KÕt hîp tµi t×nh miªu t¶ + biÓu c¶m Hoạt động 4( 3’) ?) Hai bài thơ giúp em thấy vẻ đẹp nào trong tâm hồn. Lop7.net. - Mªnh m«ng b¸t ng¸t, trµn ®Çy ¸nh s¸ng vµ søc sèng cña mïa xu©n b. Phong th¸i cña nhµ th¬. => Phong th¸i ung dung l¹c quan, réng më víi thiªn nhiªn -> yêu quê hơng đất nớc III. Tæng kÕt. IV. LuyÖn tËp.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> vµ c¸ch sèng cña B¸c? - Tâm hồn nhạy cảm, trân trọng vẻ đẹp của tạo hoá - Phong c¸ch l¹c quan, giµu chÊt thi sÜ ?) H·y nªu tªn c¸c bµi th¬ viÕt vÒ tr¨ng cña B¸c - Tin th¾ng trËn, Ng¾m tr¨ng 4. Cñng cè : - C©u hái SGK 5. Híng dÉn vÒ nhµ - Häc thuéc lßng vµ ph©n tÝch 2 bµi th¬ - ChuÈn bÞ: TiÕng gµ tra - Ôn tập Tiếng việt để kiểm tra 45’ V. Rót kinh nghiÖm ...............…………………………………………………………………………… …… ...............…………………………………………………………………………… ……. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span>