Bài giảng môn học Đại số lớp 7 - Tiết 23: Tuần 12: Đại lượng tỉ lệ thuận

<span class='text_page_counter'>(1)</span>§¹i sè 7 TuÇn 12: Tiªt 23:. Trường THCS Bùi Nhân. Đại lượng tỉ lệ thuận. Ngµy so¹n : Ngµy gi¶ng :. I ) Môc tiªu : - Biết được công thức biểu diễn mối liên hệ giữa hai đại lượng tỉ lệ thuận - Nhận biết được hai đại lượng có tỉ lệ thuận hay không - Hiểu được các tính chất của hai đại lượng tỉ lệ thuận - Biết cách tìm hệ số tỉ lệ khi biết một cặp giá trị tương ứng của hai đại lượng tỉ lệ thuận , tìm giá trị của một đại lượng khi biết hệ số tỉ lệ và giá trị tương ứng của đại lượng kia II) ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh : GV: Giáo án , bảng phụ có ghi định nghĩa hai đại lượng tỉ lệ thuận , bài tập ?3, tính chất của hai đại lượng tỉ lệ thuận, hai bảng phụ để làm bài tập 2 và bài tập 3 HS : B¶ng nhãm, bót d¹ III) TiÕn tr×nh d¹y häc : Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh PhÇn ghi b¶ng Hoạt động 1: Mở đầu GV giới thiệu sơ lược về chương HS nhắc lại và cho ví dụ “ Hàm số và đồ thị ” Nhắc lại thế nào là hai đại lượng tØ lÖ thuËn ? vÝ dô ? HS lµm ?1 Hoạt động 2: 1) Định nghĩa C¸c em lµm ?1 a) S = 15.t a) Qu¶ng ®­êng ®i ®­îc s (km) theo thêi gian t (h) cña mét vËt chuyễn động đều với vận tốc 15(km/h) tÝnh theo c«ng thøc nµo m = D.V b) Khối lượng m(kg) theo thể m = 7800V tÝch V(m3 ) cña thanh kim loaÞ đồng chất có khối lượng riêng D HS nhận xét: I) §Þnh nghÜa : 3 Các công thức trên đều có điểm (kg/m ) Nếu đại lương y liên hệ với đại giống nhau là đại lượng này bằng lượng x theo công thức : y = kx ( Chó ý: D lµ h»ng sè kh¸c 0 ) đại lượng kia nhân với một hằng (với k là hằng số khác 0) thì ta tÝnh theo c«ng thøc nµo ? 3 sè kh¸c kh«ng VÝ dô : Ds¾t = 7800kg/m nãi y tØ lÖ thuËn víi x theo hÖ sè GV : Giới thiệu định nghĩa trang HS đọc định nghĩa tØ lÒ k HS nhắc lại định nghĩa 52 SGK ( Đưa định nghĩa lên mµn h×nh) 3 3 y= x  x = y: C¸c em lµm ?2 5 5 Cho biÕt y tØ lÖ thuËn víi xtheo 5 x=  y 3 hÖ sè tØ lÖ k = . Hái x tØ lÖ 3 5 VËy x tØ lÖ thuËn víi y theo hÖ sè thuËn víi y theo hÖ sè tØ lÖ nµo ?    1  5 1 Chó ý : (SGK trang 52) GV giíi thiÖu phÇn chó ý vµ yªu tØ lÖ a =      3 3  k cÇu häc sinh nhËn xÐt vÒ hÖ sè tØ   lÖ : y tØ lÖ thuËn víi x theo hÖ sè  5  tØ lÖ k ( k  0) th× x tØ lÖ thuËn 1 víi y theo hÖ sè tØ lÖ nµo ? k Một em đọc phần chú ý ? Học sinh đọc chú ý trong SGK C¸c em lµm ?3 HS lµm ?3 ChiÒu cao (mm) 10 8 50 30 Gi¸o viªn: Nguyễn Thị Hồng Quyên Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> §¹i sè 7 Trường THCS Bùi Nhân Khối lượng(tấn) 10 8 50 30 Hoạt động 3: II Tính chất HS nghiên cứu đề bài C¸c em lµm ?4 II) TÝnh chÊt Cho biết hai đại lượng y và x tỉ lệ Nếu hai đại lượng tỉ lệ thuận với a) Vì y và x là hai đại lượng tỉ lệ nhau thì : thuËn víi nhau thuËn  y1 = kx1 hay 6 = k.3 - Tỉ số hai giá trị tương ứng của x x1 = 3 x2 = 4 x3 = 5 x4 = 6  k = 2 . VËy hÖ sè tØ lÖ lµ 2 chúng luôn không đổi - Tỉ số hai giá trị bất kỳ của đại b) y2 = kx2 = 2.4 = 8 y y1 = 6 y2 = ? y3 = ? y4 = ? lượng này bằng tỉ số hai gía trị y3 = kx3 = 2.5 =10 tương ứng của đại lượng kia y4 = kx4 = 2.6 = 12 a) Hãt xác định hệ số tỉ lệ của y y1 y 2 y 3 y 4    2 c) đối với x x1 x 2 x 3 x 4 b) Thay mçi dÊu ? trong b¶ng (ChÝnh lµ hÖ sè tØ lÖ) trªn b»ng mét sè thÝch hîp c) Cã nhËn xÐt g× vÒ tØ sè gi÷a hai giá trị tương ứng y y Tõ : 1  2 ho¸n vÞ hai trung tØ x1 x 2 y x cña tØ lÖ thøc ta cã : 1  1 HS đọc hai tính chất y 2 x2 GV giíi thiÖu hai tÝnh chÊt cña hai đại lượng tỉ lệ thuận (đưa lên màn hình hoặc bảng phụ) HS đọc kĩ đề bài và làm bài Hoạt động 4: Luyện tập Bµi 1 (SGK trang 53) Bµi 1 (SGK trang 53) a) Vì hai đại lượng x và y tỉ lệ Cho biết hai đại lượng x và y tỉ lệ thuận nên y = kx thay x = 6; y = 4 thuËn víi nhau vµ khi x = 6 th× 4 2 y=4 vµo ta cã : 4 = k.6  k =  6 3 a) Tìm hệ số tỉ lệ k của y đối với x 2 b) y = x b) H·y biÓu diÔn y theo x 3 2 c) x = 9  y = .9 = 6 3 c) TÝnh gi¸ trÞ cña y khi x = 9; 2 x = 15 x = 15  y = .15 = 10 3 Bµi 2 ( trang 54 SGK) Cho biết x và y là hai đại lượng tỉ Bài 2 ( trang 54 SGK) Ta cã x4 = 2 ; y4 = -4 lÖ thuËn . §iÒn sè thÝch hîp vµo Vì x và y là hai đại lượng tỉ lệ « trèng trong b¶ng sau thuËn nªn y4 = k.x4  k = y4 : x4 = -4 : 2 = -2 x -3 -1 1 2 5 y. -4. Mét em lªn b¶ng gi¶i ?. x. -3. -1. 1. 2. 5. y. 6. 2. -2. -4. -10. Hoạt động 5: Bµi tËp vÒ nhµ : 3 ; 4 trang 54 Bµi :1 ; 2 ; 4; 5 trang 42 SBT. Gi¸o viªn: Nguyễn Thị Hồng Quyên Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> §¹i sè 7 TiÕt 24 :. Trường THCS Bùi Nhân. Một số bài toán về Đại lượng tỉ lệ thuận. I) Môc tiªu : Học sinh cần phải biết cách làm các bài toán cơ bản về đại lượng tỉ lệ thuận và chia tỉ lệ. II) ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh : GV : Gi¸o ¸n , b¶ng phô HS : B¶ng nhãm , bót viÕt b¶ng nhãm III) TiÕn tr×nh d¹y häc : Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh PhÇn ghi b¶ng Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ HS 1: a)Định nghĩa hai đại lượng HS 1: a) Định nghĩa :Nếu đại lương y tØ lÖ thuËn ? b) Chữa Bài tập 4 ( SBT trang 43) liên hệ với đại lượng x theo công thøc : y = kx (víi k lµ h»ng sè Cho biÕt x tØ lÖ thuËn víi y theo hÖ sè tØ lÖ 0,8 vµ y tØ lÖ thuËn víi kh¸c 0) th× ta nãi y tØ lÖ thuËn víi z theo hÖ sè tØ lÖ 5. H·y chøng tá x theo hÖ sè tØ lÒ k r»ng x tØ lÖ thuËn víi z vµ t×m hÖ b) Bµi tËp 4 ( SBT trang 43) V× x tØ lÖ thuËn víi y theo hÖ sè tØ sè tØ lÖ ? lÖ 0,8  x = 0,8y (1) HS 2 : a) Phát biểu tính chất của hai đại Vì y tỉ lệ thuận với z theo hệ số tỉ lượng tỉ lệ thuận ? lÖ 5  y = 5z (2) b) Cho b¶ng sau Tõ (1) vµ (2)  x = 0,8. 5z = 4z  x tØ lÖ thuËn víi z theo hÖ sã tØ t -2 2 3 4 lÖ 4 HS 2: a) Ph¸t biÓu tÝnh chÊt s 90 -90 -135 -180 Nếu hai đại lượng tỉ lệ thuận với nhau th× : Em hãy điền đúng (Đ), Sai (S) - Tỉ số hai giá trị tương ứng của vµo c¸c c©u sau, chó ý söa c©u chúng luôn không đổi sai thành câu đúng - Tỉ số hai giá trị bất kỳ của đại  S và t là hai đại lượng tỉ lệ lượng này bằng tỉ số hai gía trị tương ứng của đại lượng kia thuËn  S tØ lÖ thuËn víi t theo hÖ sè tØ b) Lµm bµi tËp  § lÖ lµ -45  T tØ lÖ thuËn víi S theo hÖ sè  § 1 1  S Söa tØ lÖ lµ 45 45  § t 1 s1   HS đọc đề bài t 4 s4 - §Ò bµi cho ta biÕt hai thanh ch× I ) Bµi to¸n 1 : cã thÓ tÝch 12cm3 vµ 17cm3, Hai thanh ch× cã thÓ tÝch lµ12cm3 Hoạt động 2: Bài toán 1 thanh thø hai nÆng h¬n thanh thø vµ 17cm3. Hái mçi thanh nÆng - §Ò bµi cho chóng ta biÕt nh÷ng nhÊt 56,5g bao nhiªu gam, biÕt r»ng thanh g× ? Hái ta ®iÒu g× ? - Hái mçi thanh nÆng bao nhiªu thø hai nÆng h¬n thanh thø nhÊt gam ? 56,5g ? Khối lượng và thể tích của chì là Gi¶i : Khối lượng và thể tích của chì là hai đại lượng tỉ lệ thuận Gi¶ sö khèi lượng của hai thanh hai đại lượng như thế nào ? chì tương ứng là m1 gam và m2 - Theo tính chất của hai đại gam Nếu gọi khối lượng của hai thanh Gi¸o viªn: Nguyễn Thị Hồng Quyên Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> §¹i sè 7 chì lần lượt là m1 (g) và m2 (g) th× ta cã tØ lÖ thøc nµo ? * m1 vµ m2 cßn cã quan hÖ g× ? Vậy làm thế nào để tìm được m1 vµ m2 ?. C¸c em lµm ?1 Khối lượng và thể tích của vật là hai đại lượng có quan hệ như thế nµo víi nhau ? Gäi m1 (g) vµ m2 (g) lµ khèi lượng tương ứng của mỗi thanh kim lo¹i th× theo tÝnh chÊt tØ lÖ thuËn ta cã tØ lÖ thøc nµo ?. Hoạt động 2: Bài toán 2: GV treo bảng phụ Các em hoạt động nhóm làm ?2 Hoạt động 4: Luyện tập củng cố Bµi tËp 5 (trang 55 SGK) GV đưa đề lên bảng phụ. Hoạt động 5: Hướng dẫn về nhà Häc bµi ; lµm c¸c bµi tËp : 6, 7, 8, 9, 10 trang TiÕt 25 :. Trường THCS Bùi Nhân lượng tỉ lệ thuận ta có : Do khối lượng và thể tích của vật thể là hai đại lượng tỉ lệ thuận m1 m2 vµ m2 - m1 = 56,5 (g)  víi nhau nªn : 12 17 m1 m2 - Theo tÝnh chÊt d·y tØ sè b»ng vµ m2 - m1 = 56,5 (g)  12 17 nhau to cã - Theo tÝnh chÊt d·y tØ sè b»ng m1 m2 m2  m1 56,5 =   nhau to cã 12 17 17  12 5 m1 m2 m2  m1 56,5 = 11,3 =   12 17 17  12 5 m1  11,3  m1  11,3.12  135,6 = 11,3 12 m 1 m2  11,3  m2  11,3.17  192,1 12  11,3  m1  11,3.12  135,6 17 m2 ?1 Gi¶i  11,3  m2  11,3.17  192,1 17 Khối lượng và thể tích của vật là Hai thanh chì có khối lượng là : hai đại lượng tỉ lệ thuận Gọi m1 (g) và m2 (g) là khối lượng 135,6g và 192,1g tương ứng của mỗi thanh kim loại th× theo tÝnh chÊt tØ lÖ thuËn ta cã m1 m2 vµ m1 + m2 = 222,5(g) Bµi to¸n 2:  10 15 Theo tÝnh chÊt d·y tØ sè b»ng nhau Tam gi¸c ABC cã sè ®o c¸c gãc là A, B, C lần lược tỉ lệ với 1; 2; ta cã : 3. TÝnh sè ®o c¸c gãc cña tam m1 m2 m1  m2 222,5 = = 8,9 gi¸c ABC ?   10 15 10  15 25 Gi¶i : m1 Gọi a, b, c lần lượt là số đo các VËy  8,9  m1  8,9.10  89 gãc A, B, C cña tam gi¸c ABC 10 Theo đề ta có : m2  8,9  m2  8,9.15  133,5 a b c   vµ a + b + c = 1800 15 1 2 3 vËy hai thanh kim lo¹i nÆng: Theo tÝnh chÊt d·y tØ sè b»ng 89g vµ 133,5g nhau to cã a b c a  b  c 180 0    = 6 1 2 3 1 2  3 =300 a  30 0  a  30 0.1  30 0 Bµi tËp 5 (trang 55 SGK) 1 a) x vµ y tØ lÖ thuËn v× b y y1 y 2  30 0  b  30 0.2  60 0   ...  5  9 2 x1 x 2 x5 c  30 0  c  30 0.3  90 0 b) x vµ y kh«ng tØ lÖ thuËn v× 3 12 24 60 72 90 C = 900VËy gãc A = 30     1 2 5 6 9. LuyÖn tËp. I. Môc tiªu :  Học sinh làm thành thạo các bài toán cơ bản về đại lượng tỉ lệ thuận và chia tỉ lệ  Có kĩ năng sử dụng thành thạo các tính chất của dãy tỉ số bằng nhau để giải toán Gi¸o viªn: Nguyễn Thị Hồng Quyên Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> §¹i sè 7 Trường THCS Bùi Nhân  Thông qua giờ luyện tập học sinh được biết thêm về nhiều bài toán liên quan đến thực tế II. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh : GV : Gi¸o ¸n , b¶ng phô vÏ h×nh 10 phãng to HS : B¶ng nhãm , bót viÕt b¶ng nhãm III. TiÕn tr×nh d¹y häc : Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Hai em học sinh đồng thời lên bảng Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ HS 1: Ch÷a bµi tËp 8 trang 44 SBT HS 1: Ch÷a bµi tËp 8 trang 44 SBT Hai đại lượng x và y có tỉ lệ thuận với nhau không a) x vµ y tØ lÖ thuËn víi nhau v× nÕu : a) y1 y 2 y   ........  5  4 x -2 -1 1 2 3 x1 x 2 x5 y b). -8. -4. 4. 8. 12. x. 1. 2. 3. 4. 5. y. 22. 44. 66. 88. 100. HS 2: Ch÷a bµi tËp 8 ( trang 56 SGK ). NhËn xÐt vµ cho ®iÓm HS Hoạt động 2: Luyện tập Bµi 7 trang 56 SGK ( Đưa đề bài và hình 10 lên màn hình ) - Khi làm mứt thì khối lượng dâu và khối lượng đường là hai đại lượng quan hệ như thế nào ? - H·y lËp tØ lÖ thøc råi t×m x ? Vậy bạn nào nói đúng ? Bµi 9 trang 56 SGK (Đưa đề bài lên màn hình) Bài toàn này có thể phát biểu đơn giản thế nào ?. b) x vµ y kh«ng tØ lÖ thuËn víi nhau v× y1 y 5  x1 x 5 22 100  1 5 HS 2 lªn b¶ng ch÷a bµi tËp 8 ( trang 56 SGK ) Gọi số cây trồng của các lớp 7A;7B;7C lần lượt là x, y, z V× sè c©y trång ®­îc tØ lÖ thuËn víi sè häc sinh nªn x y z   theo đề ta có : vµ x + y + z = 24 32 28 36 Theo tÝnh chÊt d·y tØ sè b»ng nhau ta cã : x y z xyz 24 1     = 32 28 36 32  28  36 96 4 x 1 1   x  32.  8 VËy 32 4 4 y 1 1   y  28.  7 28 4 4 z 1 1   z  36.  9 36 4 4 Tr¶ lêi : Sè c©y trång cña c¸c líp 7A, 7B, 7C theo thø tù lµ 8; 7; 9 c©y HS đọc đề bài HS : 2 kg d©u cÇn 3 kg ®­êng 2,5 kg d©u cÇn x kg ®­êng Khối lượng dâu và đường là hai đại lượng tỉ lệ thuËn Ta cã : 2 3 2,5.3  x  3,75 2,5 x 2 Vậy bạn Hạnh nói đúng Bµi 9 trang 56 SGK Học sinh đọc và phân tích đề bài. Gi¸o viªn: Nguyễn Thị Hồng Quyên Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> §¹i sè 7 - Em h·y ¸p dông tÝnh chÊt d·y tØ sè b»ng nhau vµ các điều kiện đã biết ở đề bài để giải bài tập này. Bµi tËp 10 trang 56 SGK BiÕt c¸c c¹nh cña mét tam gi¸c tØ lÖ víi 2; 3; 4vµ chu vi cña nã lµ 45cm . TÝnh c¸c c¹nh cña tam gi¸c đó?. GV kiÓm tra bµi cña mét vµi nhãm GV ®­a bµi gi¶i cña mét nhãm cã viÕt nh­ sau : x y z   2 3 4 x  y  z 45  5  23 4 9  x = 2.5 = 10 (cm) y = 3.5 = 15 (cm) z = 4.5 = 20 (cm) C¸c em h·y söa l¹i cho chÝnh x¸c Hoạt động 3: Hướng dẫn về nhà - Ôn lại các dạng toán đã làm về đại lượng tỉ lệ thuËn - Bµi tËp vÒ nhµ : 13, 14, 15, 17 trang 44,45 SBT - Ôn tập đại lượng tỉ lẹ nghịch (tiểu học) - Đọc trước Bài đại lượng tỉ lệ nghịch. Trường THCS Bùi Nhân Bµi to¸n nµy nãi gän l¹i lµ chia 150thµnh ba phÇn tØ lÖ víi 3; 4 vµ 13 Giải : Gọi khối lượng (kg) của niken, kẻm và đồng lần lượt là x, y, z x y z Theo đề ta có :   và x + y + z =150 3 4 13 Theo tÝnh chÊt cña d·y tØ sè b»ng nhau ta cã : x y z x  y  z 150   =   7,5 3 4 13 3  4  13 20 x VËy  7,5  x  7,5.3  22,5 3 y  7,5  y  7,5.4  30 4 z  7,5  z  7,5.13  97,5 13 Vậy khối lượng niken, kẻm, đồng theo thứ tự là 22,5 kg; 30 kg; 97,5 kg Bµi tËp 10 trang 56 SGK Học sinh hoạt động nhóm Kết quả : Độ dài ba cạnh của tam giác lần lượt là : 10 cm ; 15 cm; 20 cm §¹i diÖn nhãm lªn tr×nh bµy bµi gi¶i Gi¶i : Gọi độ dài ba cạnh của tam giác lần lượt là x; y; z Theo đề ta có : x y z   vµ x + y + z = 45 2 3 4 Theo tÝnh chÊt d·y tØ sã b»ng nhau ta cã : x y z x  y  z 45   =  5 2 3 4 23 4 9 x  5  x  2,5  10 2 y  5  y  3.5  15 3 z  5  z  4.5  20 4 Vậy ba cạnh của tam giác lần lượt là 10cm,15cm, 20cm. - Đọc trước Bài đại lượng tỉ lệ nghịch TiÕt 26 : Đại lượng tỉ lệ nghịch I. Môc tiªu : - Biết được công thức biểu diễn mối liên hệ giữa hai đại lượng tỉ lệ nghịch - Nhận biết được hai đại lượng có tỉ lệ nghịch với nhau hay không - Hiểu được các tính chất của hai đại lượng tỉ lệ nghịch Gi¸o viªn: Nguyễn Thị Hồng Quyên Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> §¹i sè 7 Trường THCS Bùi Nhân - Biết cách tìm hệ số tỉ lệ nghịch , tìm giá trị của một đại lượng khi biết hệ số tỉ lệ và giá trị tương ứng của đại lượng kia I. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh : GV : Giáo án , Bảng phụ ghi định nghĩa hai đại lượng tỉ lệ nghịch , tính chất của hai đại lượng tỉ lệ nghịch và bài tập ; Hai bảng phụ để làm bài tập ?3 và bài tập 13 HS : B¶ng nhãm vµ bót viÕt b¶ng nhãm III. TiÕn tr×nh d¹y häc : Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh PhÇn ghi b¶ng HS1:Tr¶ lêi c©u hái Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ HS2: Ch÷a BT13 trang 44 SBT Nêu định nghĩa và tính chất của Gọi số tiền lãi của ba đơn vị lần hai đại lượng tỉ lệ thuận ? lượt là a, b, c (triệu đồng) Ch÷a bµi tËp 13 trang 44 SBT Theo đề ta có : a b c   vµ a + b + c = 150 3 5 7 Theo tÝnh chÊt d·y tØ sè b»ng nhau ta cã : a b c a  b  c 150   =  = 10 3 5 7 3  5  7 15 a  10  a  10.3  30 (tr đồng) 3 b  10  b  10.5  50 (tr đồng) 5 c  10  c  10.7  70 (tr đồng) 7 Vậy tiền lãi của mỗi đơn vị lần I) §Þnh nghÜa : Hoạt động 2: Định nghĩa lượt là 30 triệu đồng, 50 triệu Em nào nêu lại được định nghĩa Nếu đại lượng y liên hệ với đại hai đại lượng tỉ lệ nghịch đã học đồng, 70 triệu đồng a HS «n l¹i kiÕn thøc cò . lượng x theo công thức y = ë tiÓu häc ? x Hai đại lượng tỉ lệ nghịch là hai hay xy = a (a lµ mét h»ng sè đại lượng liên hệ với nhau sao cho khi các giá trị của đại lượng khác 0) thì ta nói y tỉ lệ nghịch víi x theo hÖ sè tØ lÖ a nµy t¨ng (hoÆc gi¶m) bao nhiªu Chó ý : (SGK trang 57) lần thì các giá trị tương ứng của C¸c em lµm ?1 đại lượng kia giảm (hoặc tăng) H·y viÕt c«ng thøc tÝnh bÊy nhiªu lÇn a) C¹nh y(cm) theo c¹nh x(cm) HS lµm ?1 của hình chữ nhật có kích thước thay đổi nhưng luôn có diện tích a) Diện tích hình2chữ nhật S = xy = 12(cm ) b»ng 12 cm2 12 b) Lượng gạo y (kg) trongmỗibao y x theo x khi chia đều 500kg vào x b) Lượng gạo trong tất cả các bao bao lµ : xy = 500kg c) VËn tèc v (km/h) theo thêi gian 500 y t (h) của một vật chuyễn động đều x trªn qu¶ng ®­êng 16km c) Qu¶ng ®­êng ®i ®­îc cña vËt Em h·y rót ra nhËn xÐt vÒ sù chuyễn động đều là: gièng nhau gi÷a c¸c c«ng thøc v.t = 16km trªn ? Gi¸o viªn: Nguyễn Thị Hồng Quyên Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> §¹i sè 7 Giới thiệu định nghĩa hai đại lượng tỉ lệ nghịch trang 57 trên b¶ng phô C¸c em lµm ?2 Cho biÕt y tØ lÖ nghÞch víi x theo hÖ sè tØ lÖ -3,5. Hái x tØ lÖ nghÞch víi y theo hÖ sè tØ lÖ nµo ?. Trường THCS Bùi Nhân 16 t Nhận xét: Các công thức trên đều có điểm giống nhau là đại lượng nµy b»ng mét h»ng sè chia cho đại lượng kia Học sinh đọc định nghĩa v. * Em hãy xem trong trường hợp Bµi lµm : tæng qu¸t : NÕu y tØ lÖ nghÞch víi Y tØ lÖ nghÞch víi x theo hÖ sè tØ lÖ x theo hÖ sè tØ lÖ a th× x tØ lÖ  3,5  3,5 x nghÞch víi y theo hÖ sè tØ lÖ nµo ? -3,5  y  x y VËy nÕu y tØ lÖ nghÞch víi x theo * Điều này khác với hai đại lượng hÖ sè tØ lÖ -3,5 th× x tØ lÖ nghÞch tØ lÖ thuËn nh­ thÕ nµo ? víi y theo hÖ sè tØ lÖ -3,5 Hoạt động 3: Tính chất a a C¸c em lµm ?3 II) TÝnh chÊt: * y x ( Đưa đề bài lên bảng phụ ) Nếu hai đại lượng tỉ lệ nghịch với x y Gi¶ sö y vµ x tØ lÖ nghÞch víi VËy x tØ lÖ nghÞch víi y còng theo nhau th× : * Tích hai giá trị tương ứng của a hÖ sè tØ lÖ a nhau : y= . Khi đó , với mỗi * Nếu y tỉ lệ thuận với x theo hệ chúng luôn không đổi (bằng hệ x sè tØ lÖ) gi¸ trÞ x1, x2, x3....kh¸c 0 cña x ta sè tØ lÖ a th× x tØ lÖ thuËn víi y * Tỉ số hai giá trị bất kỳ của đại 1 a có một giá trị tương ứng y1 = , theo hệ số tỉ lệ lượng này bằng nghịch đảo của tỉ a x1 số hai giá trị tương ứng của đại a a lượng kia y2  , y3  ,... cña y, ?3 Bµi lµm : x2 x3 a) x1y1 = a  a = 60 do đó: x1y1 = x2y2 = x3y3 = ... = a x y b) y2 = 20 ; y3 = 15 ; y4 = 12 * Tõ x1y1 = x2y2  1  2 x2 y1 c) x1y1 = x2y2 = x3y3 =x4y4 = 60 y x (b»ng hÖ sè tØ lÖ) Tương tự: x1y1= x3y3  1  3 x3 y1 GV giíi thiÖu hai tÝnh chÊt Hoạt động 4: Củng cố : Lµm bµi tËp 12,13 trang 58 SGK Hoạt động 5: Hướng dẫn về nhà Nắm vững định nghĩa và tính chát hai đại lượng tỉ lệ nghịch Bài tập : 14,15/58SGK; 18 đến 22 trang 45,46 SBT TiÕt 27 : Một số bài toán về đại lượng tỉ lệ nghịch I. Môc tiªu : Học sinh cần phải biết cách làm các bài toán cơ bản về đại lượng tỉ lệ nghịch II. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh : GV: Giáo án , bảng phụ ghi đề bài toấn 1và lời giải , đề bài toán 2 và lời giải, bài tập 16, 17 HS :B¶ng nhãm III.TiÕn tr×nh d¹y häc : Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh Gi¸o viªn: Nguyễn Thị Hồng Quyên Lop7.net. PhÇn ghi b¶ng.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> §¹i sè 7 Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ Kiểm tra đồng thời hai em HS HS 1: a) Định nghĩa đại lượng tỉ lệ thuận và định nghĩa đại lượng tØ lÖ nghÞch ? b) Ch÷a bµi tËp 15 trang 58 SGK ( Đưa đề bài lên màn hình ). Trường THCS Bùi Nhân HS 1: Tr¶ lêi lý thuyÕt Ch÷a bµi tËp 15 trang 58 SGK Ch÷a bµi tËp 15 trang 58 SGK a)TÝch xy lµ h»ng sè ( sè giê m¸y a)Tích xy là hằng số ( số giờ máy cày cả cánh đồng ) nên x và y tỉ cày cả cánh đồng ) nên x và y tỉ lÖ nghÞch víi nhau lÖ nghÞch víi nhau b) x + y lµ h»ng sè (sè trang cña b) x + y lµ h»ng sè (sè trang cña quyÓn s¸ch ) nªn x vµ y kh«ng tØ quyÓn s¸ch ) nªn x vµ y kh«ng tØ lÖ nghÞch víi nhau lÖ nghÞch víi nhau c) TÝch ab lµ h»ng sè (chiÒu dµi c) TÝch ab lµ h»ng sè (chiÒu dµi ®o¹n ®­êng AB ) nªn a vµ b tØ lÖ ®o¹n ®­êng AB ) nªn a vµ b tØ lÖ nghÞch víi nhau. nghÞch víi nhau.. HS 2: a) Nªu tÝnh chÊt cña hai đại lượng tỉ lẹ thuận,hai đại lượng tỉ lệ nghịch. So sánh(viết dưới dạng công thức ). HS 2: a) Tr¶ lêi lý thuyÕt So s¸nh : * TØ lÖ thuËn y1 y 2 x y   ....k ; 1  1 x1 x 2 x2 y 2 * TØ lÖ nghÞch x y x1y1 = x2y2 =......= a ; 1  2 x2 y1 b) Ch÷a bµi 19 trang 45 SBT a) a = xy = 7.10 = 70 70 b) y = x 70  14 c) x = 5  y = 5 70 x = 14  y = =5 14 HS : Ôtô đi từ A đến B : Víi vËn tèc v1 th× thêi gian lµ t1 Víi vËn tèc v2 th× thêi gian lµ t2 Vận tốc và thời gian đi là hai đại lượng tỉ lệ nghịch nên : v2 t1  v1 t 2 mµ t1 = 6 ; v2 = 1,2v1 v  2  1,2 v1 6 6  t2  5 nªn 1,2 = t2 1,2 VËy nÕu ®i víi vËn tèc míi th× ôtô đi từ A đến B hết 5 giờ. b) Ch÷a bµi 19 trang 45 SBT Cho x và y là hai đại lượng tỉ lệ nghÞch vµ khi x = 7 th× y = 10 a) T×m hÖ sè tØ lÖ nghÞch cña y đối với x b) H·y biÓu ®iÔn y theo x c) TÝnh gi¸ trÞ cña y khi x = 5; x = 14 Hoạt động 2: Bài toán 1 GV đưa đề bài lên màn hình - Ta gäi vËn tèc cò vµ míi cña ôtô lần lượt là v1 và v2 (km/h). Thời gian tương ứng với các vận tốc là t1 và t2 (h) . Hãy tóm tắt đề bµi råi lËp tØ lÖ thøc cña bµi to¸n Từ đó tìm t2. Hoạt động 3: Bài toán 2 (GV đưa đề bài lên màn hình) Các em hãy tóm tắt đề bài ? - Gọi số máy của mỗi đội là lần lượt là x1, x2, x3, x4 (máy) ta có ®iÒu g× ?. Ch÷a bµi 19 trang 45 SBT a) a = xy = 7.10 = 70 70 b) y = x 70  14 c) x = 5  y = 5 70 x = 14  y = =5 14 I) Bµi to¸n 1 : (SGK) Gi¶i : Gäi vËn tèc cò vµ vËn tèc míi của ôtô lần lượt là v1 (km/h) và v2 (km/h). Thời gian tương ứng của ôtô đi từ A đến B với các vận tốc lµ t1 (h) vµ t2 (h) Do vËn tèc vµ thêi gian cña mét vật chuyễn động đèu trên cùng một quảng đường là hai đại lượng tỉ lệ nghịch nên ta có v2 t1  v1 t 2 v mµ t1 = 6 ; v2 = 1,2v1  2  1,2 v1 6 6  t2  5 nªn 1,2 = t 1 , 2 2 HS đọc đề bài VËy nÕu ®i víi vËn tèc míi th× Bốn đội có 36 máy cày (cùng năng suất , công việc bằng nhau ) ôtô đi từ A đến B hết 5 giờ II)Bµi to¸n 2 : (SGK) Gi¸o viªn: Nguyễn Thị Hồng Quyên Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> §¹i sè 7 Trường THCS Bùi Nhân - Cïng mét c«ng viÖc nh­ nhau §éi I HTCV trong 4 ngµy Gi¶i : gi÷a sè m¸y cµy vµ sè ngµy hoµn §éi II HTCV trong 6 ngµy - Gọi số máy của mỗi đội là lần thµnh c«ng viÖc quan hÖ nh­ thÕ §éi III HTCV trong 10 ngµy lượt là x1, x2, x3, x4 (máy) nµo ? §éi IV HTCV trong 12 ngµy Ta cã: x1 + x2 + x3 + x4 = 36 Hái mçi đội cã bao nhiªu m¸y? - V× sè m¸y cµy vµ sè ngµy hoµn - áp dụng tính chất 1 của hai đại thµnh lµ tØ lÖ nghÞch víi nhau nªn lượng tỉ lệ nghịch , ta có các tích ta cã : HS : x1 + x2 + x3 + x4 = 36 nµo b»ng nhau ? Sè m¸y cµy vµ sè ngµy hoµn 4x1 = 6x2 = 10x3 = 12x4 - Biến đổi các tích bằng nhau này thµnh lµ tØ lÖ nghÞch víi nhau x x x x thµnh d·y tØ sè b»ng nhau ? Hay 1 = 2  3  4 Cã: 4x = 6x = 10x = 12x 1 2 3 4 x 1 1 1 1 GV gîi ý : 4x1 = 1 x x x x 3 2 4 1 1 4 6 10 12 =   1 1 1 1 Theo tÝnh chÊt d·y tØ sè b»ng 4 4 6 10 12 nhau ta cã : ¸p dông tÝnh chÊt d·y tØ sè b»ng Theo tÝnh chÊt d·y tØ sè b»ng x x x x1 nhau để tìm các giá trị x1, x2, x3, = 2  3  4 = nhau ta cã : x4 1 1 1 1 x x x x Hoạt động 4: Củng cố : 1 4 6 10 12 = 2  3  4 = Bµi 16 trang 60 SGK 1 1 1 1 x1  x 2  x3  x 4 36 (Đưa đề bài lên màn hình ) = =  60 4 6 10 12 36 1 1 1 1 a) Hai đại lượng x và y có tỉ lệ    x  x 2  x3  x 4 36 60 4 6 10 12 nghÞch víi nhau v× : = 1 =  60 36 1 1 1 1 1.120 = 2.60 = 4.30 = 5.24 = x 1    1 VËy : = 60 x = 60. = 15  1 60 4 6 10 12 8.15 (= 120) 1 4 b) Hai đại lượng x và y không tỉ x 1 4 VËy : 1 = 60  x1 = 60. = 15 lÖ nghÞch v× : 5.12,5  6.10 1 4 x2 1 Bµi 17 trang 61 SGK  60  x2 = 60. = 10 4 1 6 (Đưa đề bài lên bảng phụ) x2 1 3 người làm cỏ hết 6 giờ 6  60  x2 = 60. = 10 1 6 12 người làm cỏ hết x giờ x3 1 = 60  x3 = 60. =6 Cùng một công việc nên số người 6 1 10 lµm cá vµ sè giê ph¶i lµm lµ hai x3 1 10 = 60  x3 = 60. =6 đại lượng tỉ lệ nghịch 1 10 x4 1 3 x 3.6 = 60  x4 = 60. = 5  x  1,5 Ta cã : 10 1 12 12 6 12 x4 1 12 Vậy 12 người làm cỏ hết 1,5 giờ = 60  x4 = 60. = 5 1 12 VËy sè máy của bốn đội lần lượt Hoạt động 5: Hướng dẫn về nhà : lµ : 15, 10, 6, 5 12 * Ôn tập đại lượng tỉ lệ thuận, tỉ lÖ nghÞch Bµi tËp vÒ nhµ:19,20, 21/ 61 SGK TiÕt 28 : LuyÖn tËp ; kiÓm tra 15 phót I.Môc tiªu :  Thông qua tiết luyện tập học sinh được củng cố các kiến thức về đại lượng tỉ lệ thuận , đại lượng tỉ lệ nghịch (về định nghĩa và tính chất )  Có kĩ năng sử dụng thành thạo các tính chất của dãy tỉ số bằng nhau để vận dụng giải toán nhanh và đúng  Kiểm tra 15 phút nhằm kiểm tra, đánh giá việc lĩnh hội và áp dụng kiến thức của học sinh II. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh : GV : Gi¸o ¸n , b¶ng phô Đề bài kiểm tra 15 phút phô tô đến từng học sinh HS : B¶ng nhãm, giÊy kiÓm tra 15 phót Gi¸o viªn: Nguyễn Thị Hồng Quyên Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> §¹i sè 7 III. TiÕn tr×nh d¹y häc : Hoạt động của giáo viên Hoạt động 1: Luyện tập Bµi 19 trang 61 SGK Với cùng số tiền để mua 51 mét vải loại I có thể mua ®­îc bao nhiªu mÐt v¶i lo¹i II ,biÕt r»ng gi¸ trÞ tiÒn 1 mÐt v¶i lo¹i II chØ b»ng 85% gi¸ tiÒn 1 mÐt vØa lo¹i I ? - Các em tóm tắt đề bài ? - Lập tỉ lệ thức ứng với hai đại lượng tỉ lệ nghịch - T×m x. Bµi 21 trang 61 SGK (GV đưa đề bài lên màn hình) Các em hãy tóm tắt đề bài ? ( Gọi số máy của các đội lần lượt là x1, x2, x3 máy) §éi I cã x1 m¸y HTCV trong 4 ngµy §éi II cã x2 m¸y HTCV trong 6 ngµy §éi I cã x3 m¸y HTCV trong 8 ngµy Vµ x1 - x2 = 2 Cùng một khối lượng công việc số máy và số ngày hoàn thành công việc là hai đại lượng như thế nào víi nhau ? VËy x1, x2, x3 tØ lÖ thuËn víi c¸c sè nµo ? áp dụng tính chất của dãy tỉ số bằng nhau để giải bµi tËp trªn Hoạt động 2 : Kiểm tra 15 phút Hoạt động 3 : Hướng dẫn về nhà Lµm c¸c bµi tËp 20, 22, 23 trang 61,62 SGK. Trường THCS Bùi Nhân Hoạt động của học sinh Gi¶i : Cïng mét sè tiÒn mua ®­îc : 51 mÐt v¶i lo¹i I gi¸ a ®/m x mÐt v¶i lo¹i II gi¸ 85%.a ®/m Cïng mét sè tiÒn sè mÐt v¶i mua ®­îc vµ gi¸ tiÒn một mét vải là hai đại lượng tỉ lệ nghịch. Theo tÝnh chÊt tØ lÖ nghÞch ta cã : 51 85%a 85   x a 100 51.100 x  60 (m) 85 Vậy với cùng số tiền đố có thể mua được 60 m vải lo¹i II Bµi 21 trang 61 SGK Gi¶i: Gọi số máy của các đội lần lượt là x1, x2, x3 máy Cùng một khối lượng công việc số máy và số ngày hoàn thành công việc là hai đại lượng tỉ lệ nghịch Hay x1, x2, x3 tØ lÖ nghÞch víi 4; 6; 8 1 1 1 VËy x1, x2, x3 tØ lÖ thuËn víi ; ; nªn ta cã 4 6 8 x1 x 2 x3 vµ x1 - x2 = 2   1 1 1 4 6 8 Theo tÝnh chÊt d·y tØ sè bµng nhau ta cã : x1 x 2 x3 x1  x 2 2 =     24 1 1 1 1 1 1  4 6 8 4 6 12 1 1 1 VËy x1= 24. = 6 ; x2 = 24. = 4 ; x3 = 24. = 3 4 6 8 Số máy của ba đội theo thứ tự là 6, 4, 3 (máy). kiÓm tra 15 phót Câu 1: Hai đại lượng x và y tỉ lệ thuận hay tỉ lệ nghịch. Hãy viết TLT (tỉ lệ thuận) hoặc TLN (tỉ lệ nghÞch ) vµo « trèng ( 4 ®iÓm ) a). x. -1. 1. 3. 5. y. -5. 5. 15. 25. b). x. -5. y. -2. Gi¸o viªn: Nguyễn Thị Hồng Quyên Lop7.net. -2 -5. 2. 5. 5. 2.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> §¹i sè 7 Trường THCS Bùi Nhân Câu 2 : Nối mỗi câu ở cột I với kết quả ở cột II để được câu đúng ( 2 điểm ) Cét I. Cét II. 1) NÕu x.y = a (a  0 ). a). 2) Cho biÕt x vµ y tØ lÖ nghÞch nÕu x = 2 , y = 30. b) Th× y tØ lÖ thuËn víi x theo hÖ sè tØ lÖ k = -2. 3) x tØ lÖ thuËn víi y theo hÖ 1 sè tØ lÖ k =  2 1 x 4) y =  20. c) Th× x vµ y tØ lÖ thuËn. Th× a = 60. d) Ta cã y tØ lÖ nghÞch víi x theo hÖ sè tØ lÖ a. Câu 3 : Hai người xây một bức tường hết 8 giờ . Hỏi 5 người xây bức tường đố hết bao lâu ( giả thiết mỗi người làm việc năng suất như nhau ) ( 4 điểm ). TiÕt 29 :. Hµm sè. I) Môc tiªu :  HS biÕt ®­îc kh¸i niÖm hµm sè .  Nhận biết được đại lượng này có phải là hàm số của đại lượng kia hay không trong những cách cho cụ thể và đơn giản ( bằng bảng, bằng công thức)  Tìm được giá trị tương ứng của hàm số khi biết giá trị của biến số . II) ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh : GV : Giáo án , bảng phụ ghi bài tập , khái niệm về hàm số . Thước thẳng HS : Thước thẳng, bảng phụ nhóm III) TiÕn tr×nh d¹y häc : Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh PhÇn ghi b¶ng Hoạt động 1: I ) Mét sè vÝ dô vÒ hµm sè I) Mét sè vÝ dô vÒ hµm sè VÝ dô 1 : GV : Trong thùc tiÓn vµ trong Nhiệt độ T ( 0C) phụ thuộc vào toán học ta thường gặp các đại thêi ®iÓm t giê trong cïng mét lượng thay đổi phụ thuộc vào sự ngµy ®­îc cho trong b¶ng sau: thay đổi của các đại lượng khác HS đọc ví dụ 1 và trả lời Ví dụ 1: Nhiệt độ T ( 0C) phụ t (giê) 0 4 8 12 16 20 - Theo bảng này, nhiệt độ trong thuéc vµo thêi ®iÓm t giê trong ngµy cao nhÊt lóc 12 giê tr­a mét ngµy T (0C) 20 18 22 26 24 21 0 (26 C) vµ thÊp nhÊt lóc 4 giê GV ®­a b¶ng ë vÝ dô 1 trang 62 s¸ng (180C ) lªn mµn h×nh yªu cÇu häc sinh VÝ dô 2 : đọc bảng và cho biết : Theo bảng m = 7,8.V này, nhiệt độ trong ngày cao nhất khi nµo ? thÊp nhÊt khi nµo ? V (cm3) 1 2 3 4 VÝ dô 2 ( trang 63 SGK) -Một thanh kim loại đồng chất có m (g) 7,8 15,6 23,4 31,2 khối lượng riêng là 7,8 ( g/cm3) cã thÕ tÝch lµ V ( cm3). H·y lËp Gi¸o viªn: Nguyễn Thị Hồng Quyên Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> §¹i sè 7 công thức tính khối lượng m của thanh kim loại đố ? - C«ng thøc nµy cho ta biÕt m vµ V là hai đại lượng quan hệ như thÕ nµo? - Hãy tính các giá trị tương ứng cña m khi V = 1; 2; 3; 4 Ví dụ 3 : Một vật chuyễn động đều trên quảng đường dài 50 km Víi vËn tèc v (km/h). H·y tÝnh thời gian t (h) của vật đố ? - C«ng thøc nµy cho ta biÕt víi quảng đường không đổi , thời gian và vận tốc là hai đại lượng quan hÖ thÕ nµo ? - Hãy lập bảng giá trị tương ứng cña t khi biÕt v = 5; 10; 25; 50 Nh×n vµo b¶ng ë vÝ dô1 em cã nhËn xÐt g× ? - Với mỗi thời gian t, ta xác định được mấy giá trị nhiệt độ T tương øng? LÊy vÝ dô ? Tương tự ở ví dụ 2 em có nhận xÐt g× ? - Ta nói nhiệt độ T là hàm số của thời điểm t, khối lượng m là hàm sè cña thÓ tÝch V - ë vÝ dô 3, thêi gian t lµ hµm sè của đại lượng nào ? VËy hµm sè lµ g× ? Hoạt động 2 : Kh¸i niÖm vÒ hµm sè Qua c¸c vÝ dô trªn , h·y cho biÕt đại lượng y được gọi là hàm số của đại lượng thay đổi x khi nào? §­a kh¸i niÖm hµm sè ( trang 93 SGK ) lªn mµn h×nh L­u ý : §Ó y lµ hµm sè cña x cÇn cã c¸c ®iÒu kiÖn sau : - x và y đều nhận các giá trị số - Đại lượng y phụ thuộc vào đại lượng x - Víi mçi gi¸ trÞ cña x kh«ng thÓ t×m ®­îc nhiÒu h¬n mét gi¸ trÞ tương ứng của y. Trường THCS Bùi Nhân VÝ dô 3 :. HS : m = 7,8.V. t=. * m và V là hai đại lượng tỉ lệ thuËn v× c«ng thøc cã d¹ng y = kx víi x = 7,8. v (km/g) 5. V (cm3). 1. t (h). m (g). 7,8 15,6 23,4. 2. 3. 4. 10. 50 v. 10. 25. 50. 5. 2. 1. 31,2. 50 v Quảng đường không đổi thì thời gian và vận tốc là hai đại lượng tỉ lÖ nghÞch v× c«ng thøc cã d¹ng a y= x. t=. v (km/g) 5 t (h). 10. 10. 25. 50. 5. 2. 1. Nhiệt độ T phụ thuộc vào sự thay đổi của thời điểm t - Víi mçi gi¸ trÞ cña thêi ®iÓm t, ta chỉ xác định được một giá trị tương ứng của nhiệt độ T VÝ dô: t = 0 (giê ) th× T = 200C t = 12(giê) th× T = 260C Khối lượng m của thanh đồng phô thuéc vµo thÓ tÝch Vcña nã . Víi mçi gi¸ trÞ cña V ta chØ x¸c định được một giá trị tương ứng cña m - Thêi gian t lµ hµm sè cña vËn tèc v.. Nếu đại lượng y phụ thuộc vào đại lượng thay đổi x sao cho với mỗi giá trị của x ta luôn xác định được chỉ một giá trị tương ứng cña y th× y ®­îc gäi l¸ hµm sè cña x. II) Kh¸i niÖm vÒ hµm sè Nếu đại lượng y phụ thuộc vào đại lượng thay đổi x sao cho với mỗi giá trị của x ta luôn xác định được chỉ một giá trị tương ứng cña y th× y ®­îc gäi l¸ hµm sè cña x vµ x gäi lµ biÕn sè. Chó ý : (SGK). Gi¸o viªn: Nguyễn Thị Hồng Quyên Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> §¹i sè 7 Chó ý : trang 63 SGK C¸c em lµm bµi tËp 24 trang 63 SGK (đưa đề bài lên màn hình ) - §èi chiÕu víi ba ®iÒu kiÖn cña hµm sè, cho biÕt y cã ph¶i lµ hµm sè cña x hay kh«ng ? Đây là trường hợp hàm số được cho b»ng b¶ng Cho vÝ dô vÒ hµm sè ®­îc cho bëi c«ng thøc ? XÐt hµm sè y = f(x) = 3x H·y tÝnh f(1)?; f(-5)?; f(0) 12 XÐt hµm sè : y = g(x) = x H·y tÝnh g(2)?; g(-4)? Hoạt động 3: Hướng dẫn về nhà N¾m v÷ng kh¸i niÖm hµm sè Bài tập về nhà:26 đến 30/ 64SGK. Trường THCS Bùi Nhân Học sinh đọc phần “chú ý” SGK Nh×n vµo b¶ng ta thÊy ba ®iÒu kiện của hàm số đều thỏa mãn, vËy y lµ mét hµm sè cña x y = f(x) = 3x 12 y = g(x) = x f(1) = 3.1 = 3 f(-5) = 3.(-5) =-15 f(0) = 3.0 = 0 12 g(2) = =6 2 12 g(-4) = = -3 4. TiÕt 30 : LuyÖn tËp I. Môc tiªu :  Cñng cè kh¸i niÖm hµm sè  Rèn luyện kĩ năng nhận biết đại lượng này có phải là hàm số của đại lượng kia hay không (theo bảng, công thức, sơ đồ )  Tìm được giá trị tương ứng của hàm số theo biến số và ngược lại II. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh : GV : Giáo án , bảng phụ ghi bài tập ; thước kẻ phấn màu HS : Thước kẻ, bảng phụ nhóm III. TiÕn tr×nh d¹y häc : Hoạt động của giáo viên Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ Khi nào đại lượng y được gọi là hàm số của đại lượng x ? Ch÷a bµi tËp 26 trang 64 SGK Cho hµm sè y = 5x - 1 Lập bảng các giá trị tương ứng của y khi 1 x = -5; -4; -3; -2; 0; 5 HS 2 : Ch÷a bµi 27 trang 64 SGK ( đưa đề bài lên bảng phụ ) Đại lượng y có phải là hàm số của đại lượng x kh«ng ?. Hoạt động của học sinh HS1 : Nếu đại lượng y phụ thuộc vào đại lượng thay đổi x sao cho với mỗi giá trị của x ta luôn xác định được chỉ một giá trị tương ứng của y thì y ®­îc gäi l¸ hµm sè cña x vµ x gäi lµ biÕn sè Ch÷a bµi tËp 26 trang 64 SGK x. -5. -4. -3. -2. 0. y = 5x-1. -26. -21. -16. -11. -1. 1 5 0. HS 2: a) Đại lượng y là hàm số của đại lượng x vì y phụ thuộc theo sự biến đổi của x, với mỗi giá trị của x chỉ có một giá tri tương ứng của y 15 C«ng thøc x.y = 15  y = x y vµ x lµ tØ lÖ nghÞch víi nhau. Gi¸o viªn: Nguyễn Thị Hồng Quyên Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> §¹i sè 7 HS 3 : Ch÷a bµi tËp 29 trang 64 SGK Cho hµm sè y = f(x) = x2 - 2 H·y tÝnh : f(2); f(1); f(0); f(-1); f(2). Hoạt động 2: Luyện tập Bµi 30 trang 64 SGK Cho hµm sè y = f(x) = 1 - 8x Khẳng định nào sau đây là đúng: 1 a) f(-1) = 9 . b) f   = -3 . c) f(3) = 25 2 §Ó tr¶ lêi bµi nµy, ta ph¶i lµm thÕ nµo ?. Bµi 31 trang 65 SGK 2 Cho hµm sè y = x. §iÒn sè thÝch hîp vµo « trèng 3 sau: x. -0,5. y. 4,5 -2. 9. 0. BiÕt x, tÝnh y nh­ thÕ nµo ? BiÕt y, tÝnh x nh­ thÕ nµo ?. Trường THCS Bùi Nhân b) y lµ mét hµm h»ng . Víi mçi gi¸ trÞ cña x chØ cã một giá trị tương ứng của y bằng 2. HS 3: y = f(x) = x2 - 2 f(2) = 22 - 2 = 4 - 2 = 2 f(1) = 12 - 2 = 1 - 2 = -1 f(0) = 02 - 2 = 0 - 2 = -2 f(-1) = (-1)2 - 2 = 1 - 2 = -1 f(-2) = (-2)2 - 2 = 4 - 2 = 2 1 HS : Ta phải tính f(-1); f   ; f(3) rồi đối chiếu với 2 Các giá trị cho ở đề bài f(-1) = 1 - 8.(-1) = 1 + 8 = 9  a đúng 1 1 f   = 1 - 8.   = 1 - 4 = -3  b đúng 2 2 f(3) = 1 - 8.3 = 1 - 24 = -23  c sai. 2 x 3 2 3y Tõ y = x  3y = 2x  x = 3 2 KÕt qu¶ :. Thay gi¸ trÞ x vµo c«ng thøc y =. Cách cho tương ứng bằng sơ đồ Ven VÝ dô : Cho a, b, c, d, m, n, p, q  R a c. b d. m p. n. x. -0,5. -3. 0. 4,5. 9. y. . 1 3. -2. 0. 3. 6. q. a tương ứng với m........ Bµi tËp : Trong các sơ đồ sau sơ đồ nào biểu diễn một hàm sè a). 1. -2. 2. -1 0 5. 3. a) Sơ đồ a không biểu diễn một hàm số vì ứng với một giá trị của x (3) ta xác định được hai giá trị cña y ( 0 vµ 5 ). b) b) Sơ đồ b biểu diễn một hàm số vì ứng với một giá trị của x ta chỉ xác định được một giá trị tương ứng Gi¸o viªn: Nguyễn Thị Hồng Quyên Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> §¹i sè 7 1. Trường THCS Bùi Nhân cña y. 1 -1 5 -5. 0 5. Bµi 42 trang 49 SBT. - 5. scsBµi 42 trang 49 SBT Cho hµm sè y = f(x) = 5 - 2x a) TÝnh f(-2); f(-1); f(0); f(3) b) TÝnh c¸c gi¸ trÞ cña x øng víi y = 5; 3; -1 c) Hái y vµ x cã tØ lÖ thuËn kh«ng ? cã tØ lÖ nghÞch kh«ng ? v× sao ? Hoạt động 3: Hướng dẩn về nhà Bµi tËp vÒ nhµ : 36, 37, 38, 39, 43 trang 48, 49 SBT. Ngµy so¹n 16/12/2008. TiÕt 31:. x. -2. -1. 0. 3. 0. 1. 3. y. 9. 7. 5. -1. 5. 3. -1. c ) y vµ x kh«ng tØ lÖ thuËn v× 9 7   2 1 y vµ x kh«ng tØ lÖ nghÞch v× (-2).9  (-1).7. mặt phẳng tọa độ.  Thấy được sự cần thiết phải dùng một cặp số để xác định vị trí của một điểm trên mặt phẳng  Biết vẽ hệ trục tọa độ  Biết xác định tọa độ của một điểm trên mặt phẳng  Biết xác định một điểm trên mặt phẳng tọa độ khi biết tọa độ của nó  Thấy được mối liên hệ giữa toán học và thực tiển để ham thích học toán II. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh : GV : Giáo án . Một chiếc vé xem phim; phấn màu. Thước thẳng có chia độ dài , campa, bài tập 32 trang 67 SGK trªn b¶ng phô HS : Thước thẳng có chia độ dài , campa, Giấy kẻ ô vuông III. TiÕn tr×nh d¹y häc : Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh PhÇn ghi b¶ng HS ch÷a bµi 36 SBT Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ I) Đặt vấn đề a) Ch÷a bµi tËp 36 trang 48 SBT VÝ dô 1: Hµm sè y = f(x) ®­îc cho bëi Tọa độ địa lý của mủi Cà Mâu là: x -5 -3 -1 1 3 5 15 104040’ Đ (kinh độ) 15 c«ng thøc f(x) = 8030’ B (vĩ độ) x a) Hãy điền các giá trị tương ứng y -3 -5 -15 15 5 3 1 cña hµm sè y = f(x) vµo b¶ng 15 b) f(-3) = = -5 3 b) f(-3) = ? ; f(6) = ? VÝ dô 2: 15 5  f (6) = Trªn chiÕc vÐ xem phim ghi : c) y và x là hai đại lượng quan hệ 6 2 Sè ghÕ H1 cho ta biÕt : nh­ thÕ nµo ? c) y và x là hai đại lượng tỉ lệ nghịch Chữ H chỉ số thứ tự của dãy ghế Hoạt động 2: Đặt vấn đề Gi¸o viªn: Nguyễn Thị Hồng Quyên Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> §¹i sè 7 1) VÝ dô 1: GV đưa bản đồ địa lý Việt Nam lªn b¶ng vµ giíi thiÖu Mỗi địa điểm trên bảng đồ địa lý được xác định bởi hai số (tọa độ địa lý)là kinh độ và vĩ độ. Ch¼ng h¹n : Tọa độ địa lý của mủi Cà Mâu là: 104040’ Đ (kinh độ) 8030’ B (vĩ độ) VÝ dô 2: C¸c em quan s¸t chiÕc vÐ xem phim ë h×nh 15 (SGK) - Em h·y cho biÕt trªn vÐ sè ghÕ H1 cho ta biÕt ®iÒu g× ? CÆp gåm mét ch÷ vµ mét sè nh­ vậy xác định vị trí chỗ ngồi trong rạp của người có tấm vé này Trong toán học. để xác định vị trí cña mét ®iÓm trªn mÆt ph¼ng người ta thường dùng hai số . Vậy làm thế nào để có hai số đó, đó là nội dung phần học tiếp theo Hoạt động 3: Mặt phẳng tọa độ Trªn mÆt ph¼ng ta vÏ hai trôc sè Ox vµ Oy vu«ng gãc víi nhau vµ c¾t nhau t¹i gèc cña mçi trôc sè (như hình 16) khi đó ta có hệ trục tọa độ Oxy - C¸c trôc Ox vµ Oy gäi lµ c¸c trục tọa độ - Ox gọi là trục hoành (thường vẽ n»m ngang ) - Oy gọi là trục tung ( thương vẽ thẳng đứng) Giao ®iÓm O biÓu diÔn sè 0 cña cả hai trục gọi là gốc tọa độ - Mặt phẳng có hệ trục tọa độ Oxy gọi là mặt phẳng tọa độ Oxy - Hai trục tọa độ chia mặt phẳng thµnh bèn gãc: gãc phÇn t­ thø I, II, III, IV theo thứ tự ngược chiều quay của kim đồng hồ Chú ý : Các đơn vị dài trên hai trục tọa độ được chọn bằng nhau ( nÕu kh«ng nãi g× thªm ) Hoạt động 4:Tọa độ của một điểm trong mặt phẳng tọa độ Vẽ một hệ trục tọa độ Oxy ? Lấy điểm P ở vị trí tương tự như h×nh 17 SGK. Trường THCS Bùi Nhân HS đọc ví dụ trong SGK và nghe GV (dãy H) giới thiệu về ví dụ đó Sè 1 chØ sè thø tù cña ghÕ trong d·y (ghÕ sè 1) HS lên quan sát và đọc tọa độ địa lý cña mòi Cµ M©u Tọa độ địa lý của Hà Nội là : ....... Ch÷ H chØ sè thø tù cña d·y ghÕ (d·y H) Sè 1 chØ sè thø tù cña ghÕ trong d·y (ghÕ sè 1). HS nghe GV giíi thiÖu hÖ trôc täa độ Oxy, vẽ hệ trục tọa độ Oxy theo sự hướng dẫn của GV. II) Mặt phẳng tọa độ (SGK trang 66) y 3 2 1 -3. -2. -1. 0. -1. 1. 2. 3. x. -2 -3. III) Tọa độ của một điểm trong. HS đọc “chú ý” trang 66 SGK. mặt phẳng tọa độ y. HS cả lớp vẽ hệ trục tọa độ Oxy vào vë , mét HS lªn b¶ng vÏ. 3 2 1. Gi¸o viªn: Nguyễn Thị Hồng Quyên Lop7.net. P.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> §¹i sè 7 GV thùc hiÖn c¸c thao t¸c nh­ SGK råi giíi thiÖu cÆp sè (1,5; 3) gọi là tọa độ của điểm P KÝ hiÖu: P(1,5; 3) Số 1,5 gọi là hoành độ của P Số 3 gọi là tung độ của P GV nhÊn m¹nh : Khi kÝ hiÖu täa độ của một điểm bao giờ hoành độ cũng viết trước, tung độ viết sau C¸c em lµm bµi tËp 32 trang 67 SGK (Đưa đề bài và hình 19 lên mµn h×nh) C¸c em lµm ?1 Vẽ một hệ trục tọa độ Oxy (trên giấy kẻ ô vuông)và đánh dấu các ®iÓm P(2; 3) ; Q(3; 2) Hãy cho biết hoành độ và tung độ của điểm P. C¸c em lµm ?2 Hoạt động 5: Học bài để nắm vững các khái niệ tập về nhà: 33 đến 38 / 67,68 TiÕt 32 :. Trường THCS Bùi Nhân -3. -2. -1. 0. 1. 2. 3. -1 -2 -3. Bµi tËp 32 trang 67 SGK a) M(-3 ; 2) ; N(2 ; -3); P(0 ; -2) ; Q(-2 ; 0) b) NhËn xÐt : Trong mçi cÆp ®iÓm M và N ; P và Q, hoành độ của điểm này bằng tung độ của điểm kia và ngược lại. Cặp số (1,5; 3) gọi là tọa độ của ®iÓm P KÝ hiÖu: P(1,5; 3) Số 1,5 gọi là hoành độ của P Số 3 gọi là tung độ của. Tọa độ của điểm O là (0; 0). LuyÖn tËp. I. Môc tiªu :  Học sinh có kĩ năng thành thạo vẽ hệ trục tọa độ, xác định vị trí của một điểm trong mặt phẳng tọa độ khi biết tọa độ của nó, biết tìm tọa độ của một điểm cho trước II. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh : GV : Gi¸o ¸n , b¶ng phô vÏ s½n bµi 35 (SGK trang 68) ; bµi 38 (SGK trang 68) HS : B¶ng nhãm III. TiÕn tr×nh d¹y häc : Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh HS 1: Ch÷a bµi 35 (SGK trang 68) Hoạt động 1 : Kiểm tra bài cũ A ( 0,5; 2 ) , B ( 2 ; 2 ) ; C ( 2 ; 0 ); D ( 0,5 ; 0 ) HS 1: Ch÷a bµi 35 (SGK trang 68) P ( -3 ; 3 ) ; Q ( -1 ; 1 ) ; R (-3 ; 1 ) (GV đưa đề bài lên màn hình) C¸ch lµm: Tõ A ta giãng ®­êng th¼ng song song víi Tìm tọa độ các đỉnh của hình chữ nhật ABCD và trục tung cắt trục hoành tại một điểm , điểm đó chính h×nh tam gi¸c PQR trong h×nh 20. Gi¶i thÝch c¸ch là hoành độ của điểm A. Từ A ta gióng đường thẳng lµm ? y song song víi trôc hoµnh c¾t trôc tung t¹i mét ®iÓm , điểm đó chính là tung độ của điểm A. Các điểm còn P 3 lại ta làm tương tự A B 2. R -3. Q -2. -1. 1 D 0,5 1. HS2: Ch÷a bµi 45 (SBT trang 50). C 2. 3. x. HS2: Ch÷a bµi 45 (SBT trang 50) Vẽ một hệ trục tọa độ và đánh dấu vị trí các điểm. 3. B. Gi¸o viªn: Nguyễn Thị Hồng Quyên Lop7.net. 2 1. y. 1,5 C. D. x.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> §¹i sè 7 3  A(2; -1,5); B   3;  2  Nêu cách xác định điểm A cụ thể - Trên mặt phẳng tọa độ Oxy xác định thêm điểm C ( 0 ;1 ); D ( 3 ; 0 ). Hoạt động 2: Luyện tập GV : LÊy thªm vµi ®iÓm trªn trôc hoµnh , vµi ®iÓm trên trục tung. Sau đó yêu cầu HS trả lời bài 34 (trang 68 SGK) Bµi 37 (Trang 68 SGK) Hµm sè y ®­îc cho trong b¶ng sau ( §Ò bµi ®­a lªn mµn h×nh ). Trường THCS Bùi Nhân -3. -2. -1. O. 1. 2. x. 3. -1 -1,5. A -2 -3. HS: Điểm A(2;-1,5) có hoành độ là 2,tung độ là 1,5 Cách xác định : Từ điểm 2 trên trục hoành vẽ đường th¼ng  víi trôc hoµnh . Tõ ®iÓm -1,5 trªn trôc tung vẽ đường thẳng  trục tung (vẽ nét đứt ) Hai ®­êng th¼ng nµy c¾t nhau t¹i A HS : Đọc tọa độ các điểm trêm trục hoành , trên trục tung Bµi 34 (trang 68 SGK) : HS tr¶ lêi a) Một điểm bất kì trên trục hoành có tung độ bằng 0 b) Một điểm bất kì trên trục tung có hoành độ bằng 0 Bµi 37 (Trang 68 SGK) a) ( 0 ; 0 ) ; ( 1 ; 2 ) ; ( 2 ; 4 ) ; ( 3 ; 6 ) ;( 4 ; 8 ). x. 0. 1. 2. 3. 4. y. 0. 2. 4. 6. 8. b). y 8. a) Viết tất cả các cặp giá trị tương ứng ( x ; y ) của hµm sè trªn b) Vẽ một hệ trục tọa độ Oxy và xác định các điểm biểu diễn các cặp giá trị tương ứng của x và y ở câu a H·y nèi c¸c ®iÓm A, B, C, D, O cã nhËn xÐt g× vÒ 5 ®iÓm nµy ?. D. 7 6. C. 5 4. B. 3 2. A. 1 -4. -3. -2. -1 O. 1. 2. 3. 4. x. -1 -2. Bµi 38 (trang 68 SGK) (§­a h×nh 21 lªn b¶n phô) - Muèn biÕt chiÒu cao cña tõng b¹n em lµm nh­ thÕ nµo ? - Tương tự muốn biết số tuổi của mỗi bạn em làm nh­ thÕ nµo ? a) - Ai là người cao nhất và cao bao nhiêu? b) - Ai là người ít tuổi nhất và bao nhiêu tuổi ? c) - Hång vµ Liªn ai cao h¬n vµ ai nhiÒu tuæi h¬n ?. Bµi 38 (trang 68 SGK) - Tõ c¸c ®iÓm Hång, §µo, Hoa, Liªn kÎ c¸c ®­êng vu«ng gãc xuèng trôc tung (chiÒu cao) - KÎ c¸ ®­êng vu«ng gãc xuèng trôc hoµnh (tuæi) a) Đào là ngưỡi cao nhất và cao 15dm hay 1,5 m b) Hồng là người ít tuổi nhất là 11 tuổi c) Hång cao h¬n liªn (1dm) vµ Liªn nhiÒu tuæi h¬n Hång (3 tuæi ). Gi¸o viªn: Nguyễn Thị Hồng Quyên Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> §¹i sè 7 Nªu cô thÓ h¬n bao nhiªu ?. Trường THCS Bùi Nhân. Hoạt động 3: Hướng dẫn về nhà : Bµi tËp vÒ nhµ : 47,48,49,50 (trang 50,51 SBT) Đọc trước bài Đồ thị của hàm số y = ax. Tiết 33. y = ax. §å thÞ hµm sè. Ngày soạn 21/12/2008 (a  0). I. Môc tiªu :  HS hiểu được khái niệm đồ thị của hàm số, đồ thị của hàm số y = ax (a  0)  HS thấy được ý nghĩa của đồ thị trong thực tiễn và trong nghiên cứu hàm số  Biết cách vẽ đồ thị hàm số y = ax II. ChuÈn bÞ GV :Bảng phụ ,thước thẳng có chia khoảng , phấn màu HS: - Ôn lại cách xác định điểm trên mặt phẳng tọa độ Thước thẳng III. TiÕn tr×nh d¹y häc : Hoạt động của giáo viên Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ Hệ trục tọa độ Oxy là gì ? Mặt phẳng tọa độ là gì ? Vẽ một hệ trục tọa độ Oxy và 3  đánh dấu các điểm A  3;  2  1 B(-3; 2 ); C(0;-2,5) ; D (2 ; 1) 2. Thùc hiÖn yªu cÇu ?1 HS c¶ líp lµm vµo vë Cho tên các điểm lần lượt là : M,N,P,Q,R. Hoạt động của học sinh HS 1: Tr¶ lêi -Trªn mÆt ph¼ng ta vÏ hai trôc sè Ox vµ Oy vu«ng gãc víi nhau vµ c¾t nhau t¹i gèc cña mçi trôc sè, khi đó ta có hệ trục tọa độ Oxy - C¸c trôc Ox vµ Oy gäi lµ c¸c trục tọa độ - Ox gọi là trục hoành (thường vẽ n»m ngang ) - Oy gọi là trục tung ( thương vẽ thẳng đứng) Giao ®iÓm O biÓu diÔn sè 0 cña cả hai trục gọi là gốc tọa độ - Mặt phẳng có hệ trục tọa độ Oxy gọi là mặt phẳng tọa độ Oxy HS 2 vµ HS c¶ líp lµm : a)  ( -2 ; 3 ) ; (-1 ; 2 ) ; ( 0 ; -1); ( 0,5 ; 1 );( 1,5 ; -2)  y 3. M. 2. N. 1 -3. -2. -1. -1. Q. 0. 1. 2. 3. x. P. Gi¸o viªn: Nguyễn Thị Hồng Quyên Lop7.net. PhÇn ghi b¶ng y 3 B. 2 1. -3. -2. -1. D 0. 1. 2. 3. x. -1 -2. A C. -3.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>