Tài liệu Tại sao thực dân Pháp chọn Đà Nẵng làm điểm khởi đầu xâm lược Việt Nam?

Sau hai trận thăm dò và thử sức lực lượng phòng thủ của nhà Nguyễn ở
Đà Nẵng vào tháng 4 – 1847 và ngày 26 – 9 – 1856, một ủy ban có tên là
Commission de la Cochinchine do Nam tước Brenien đứng đầu đã đệ trình và
đã được vua Napoléon III chấp thuận chọn Đà Nẵng làm điểm khởi đầu trong
kế hoạch đánh chiếm Việt Nam. Sở dĩ Pháp lại chọn Đà Nẵng làm điểm khởi
đầu trong kế hoạch tấn công xâm lược, vì một số lí do sau:
- Thứ nhất, Đà Nẵng có một vị trí chiến lược quan trọng, đây là một hải
cảng sâu và rộng, tàu chiến có thể ra vào dễ dàng, mặt khác, Đà Nẵng lại nằm
trên đường thiên lí Bắc – Nam, và có thể sang Lào, nếu chiếm được Đà Nẵng sẽ
tạo điều kiện thuận lợi cho Pháp thực hiện kế hoạch “đánh nhanh thắng nhanh”
trong cuộc tấn công xâm lược Việt Nam.
- Thứ hai, Pháp không thể đánh trực tiếp vào cửa biển Thuận An ở Huế,
bởi vì Huế là thủ phủ của triều đình phong kiến Nguyễn, nên ở đây sự phòng
thủ chắc chắn, đặc biệt là việc phòng thủ bờ biển, mặt khác, Thuận An là một
cửa biển nhỏ, tàu chiến không thể vào ra dễ dàng và thuận lợi như cửa biển Đà
Nẵng…
- Thứ ba, hậu phương của Đà Nẵng có vùng đồng bằng Nam – Ngãi
(Quảng Nam, Quảng Ngãi) trù phú, là cơ hội cho Pháp có thể lợi dụng để thực
hiện được âm mưu “lấy chiến tranh nuôi chiến tranh” (để nuôi quân) nhằm thực
hiện kế hoạch “đánh nhanh thắng nhanh” trong kế hoạch cuộc xâm lược Việt
Nam.
- Thứ tư, Đà Nẵng là cổ họng của kinh thành Huế, chỉ cách Huế khoảng
100km, nếu khi chiếm được Đà Nẵng thì chỉ cần vượt qua đèo Hải Vân là có
thể tấn công được Huế, đây chính là con đường ngắn nhất, nhanh chóng nhất, ít
hao tốn tiền của và nhân lực nhất cho quân Pháp có thể thực hiện được ý đồ
đánh chiếm và thu phục vương triều Nguyễn.
- Hơn nữa, tại đây (tức Đà Nẵng) có nhiều người theo đạo Thiên Chúa và
nhiều giáo sĩ, gián điệp đội lốt thầy tu, con buôn… hoạt động từ trước, họ trở
thành những người đi tiên phong, vạch đường cho thực dân Pháp trong cuộc
chiến tranh xâm lược…
 Chính vì thế, mà chiều ngày 31 – 8 – 1858, liên quân Pháp – Tây Ban

Nha đã dàn trận trước cửa biển Đà Nẵng. Sáng hôm sau, sáng 1 – 9 – 1858, liên
quân Pháp – Tây Ban Nha với lực lượng khoảng 3 000 quân, được bố trí trên 14
tàu chiến, đã nổ súng tấn công bán đảo Sơn Trà, mở đầu cuộc tấn công xâm
lược Việt Nam.
Phạm Bá Tình
Khoa Lịch sử - Đại học Sư phạm Huế