Giáo án môn Ngữ văn khối 7 năm 2009 - Tiết 35: Từ đồng nghĩa

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngày soạn :13/10/2009 Ngaøy daïy :14/10/2009. Tuaàn 9 Tieát 35. I. MUÏC TIEÂU: Giuùp hoïc sinh: - Hiểu được thế nào là từ đồng nghĩa. - Phân biệt giữa từ đồng nghĩa hoàn toàn và từ đồng nghĩa không hoàn toàn. - Luyện tập nâng cao kỹ năng phân tích từ đồng nghĩa. - Có ý thức trong việc sử dụng từ đồng nghĩa chính xác. II. CHUAÅN BÒ: - Giaùo vieân: Thieát keá baøi giaûng + baûng phuï. - Học sinh: Học bài, soạn bài. + bảng phụ III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG: 1.Ổn định tổ chức: (1’) 2. KTBC: (4’) - Quan hệ từ là gì ? Đặt 2 câu có sử dụng quan hệ từ ? - Trong quan hệ từ khi ta sử dụng thường mắc lỗi gì? 3. Bài mới: Giáo viên giới thiệu bài. Khi nói và viết ta phải cẩn thận vì có những từ phát âm giống nhau nhưng nghĩa hoàn toàn khác xa nhau. Trái lại những từ phát âm khác nhau nhưng có những nét nghĩa giống nhau hoặc gần giống nhau ta gọi là từ đồng nghĩa. Vậy thế nào là từ đồng nghĩa? Chúng được dùng như thế nào cho chính xác. Muốn hiểu rõ điều này ta sẽ đi vào tìm hiểu bài từ đồng nghĩa. TG 6’. HOẠT ĐỘNG CỦA GV VAØ HS. NOÄI DUNG. HOẠT ĐỘNG 1: HÌNH THAØNH KHÁI NIỆM I. THẾ NAØO LAØ TỪ ĐỒNG NGHĨA HS. Đọc bản dịch thơ “Xa ngắm thác núi Lư”.. 1. Baøi thô:. Xa ngaém thaùc nuùi Lö H. Ở tiểu học các em đã học về từ đồng nghĩa. Hãy tìm từ đồng nghĩa với từ “rọi, trông” ?. H. Hãy tìm thêm nghĩa của từ “trông” ở ví duï muïc 2 SGK/113-114. H. Đặt câu với từ “trông” ? Ví dụ: Nó trông sang bờ sông bên kia.. H. Thông qua ví dụ trên, em hiểu thế nào là từ đồng nghĩa? HS. Đọc ghi nhớ. SGK/114. Lop7.net. - Roïi: chieáu, soi, toûa… - Troâng: nhìn, xem, thaáy, ngoù, ngaém, nhoøm, lieác…  Có nghĩa giống nhau hoặc gaàn gioáng nhau. * Từ đồng nghĩa với từ “trông”: a. Coi sóc, giữ gìn cho yên ổn: Troâng coi, troâng nhaø, chaêm soùc… b. Mong: Hi voïng, troâng mong, mong đợi… 2. Khaùi nieäm: Ghi nhớ SGK/114.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> 7’. HOẠT ĐỘNG 2. PHÂN LOẠI TỪ ĐỒNG NGHÓA. II. CÁC LOẠI TỪ ĐỒNG NGHĨA:. HS. Đọc ví dụ 1.II. SGK/114 H. So sánh các từ “quả”, “trái”. Ý nghĩa của từ “quaû”, “traùi” coù gioáng nhau khoâng? HS. Giống, đều chỉ bộ phận của cây do bầu nhụy hoa phát triển mà thành. “Quả” là từ toàn dân (Miền Bắc), “Trái” là từ địa phương Nam Bộ.. 1. Từ “quả, trái”: Có ý nghĩa gioáng nhau..  Từ đồng nghĩa hoàn toàn.. GV nhấn mạnh: Từ có nghĩa giống nhau hoặc gần giống nhau gọi là từ đồng nghĩa hoàn toàn. 2. Nghĩa của từ “bỏ mạng, hi sinh”:. Baøi taäp nhanh:. - Giống nhau: Đều nói về cái cheát. - Khaùc nhau: + Boû maïng: Cheát voâ ích Nghĩa của các từ này và khác nhau như thế nào ?  khinh bæ. + Hi sinh : chết vì lí tưởng cao đẹp  kính trọng. + Thieät maïng : Cheát tai naïn, chết bất đắc kì tử. + Tử hình : Chết do pháp luật xử lý. H. Em hiểu thế nào là từ đồng nghĩa không hoàn + Từ trần : Cái chết của người toàn? cao tuổi hoặc có địa vị xã hội (dùng trong ngôn ngữ viết). + Qua đời : Dùng nhiều trong H. Vậy ta có mấy loại từ đồng nghĩa? ngôn ngữ viết, sắc thái thân maät.  Từ đồng nghĩa không hoàn toàn. Phân biệt sắc thái nghĩa khác nhau các từ cùng chỉ cái chết sau đây: Hi sinh, thiệt mạng, tử hình, từ, trần, qua đời.. 7’. HS. Đọc ghi nhớ SGK/114.. * GHI NHỚ SGK/114. HOẠT ĐỘNG 3. HD CÁCH SỬ DỤNG. III. SỬ DỤNG TỪ ĐỒNG NGHĨA.. H. Hai từ “bỏ mạng, hi sinh” có thể thay thế cho 1. Từ “bỏ mạng, hi sinh”  Không thay thế được cho nhau. nhau khoâng? HS. Khoâng. Vì coù saéc thaùi yù nghóa khaùc nhau. H. Hai từ “quả, trái” có thể thay thế cho nhau được không? HS. Được, vì ý nghĩa cơ bản của câu không thay đổi  Sắc thái trung hòa.. Lop7.net. - Từ “trái, quả” thay thế được cho nhau..

<span class='text_page_counter'>(3)</span> 15’. H. Tại sao trong đoạn trích “Chinh phụ ngâm 2. Tiêu đề: “Sau phút chia ly” khúc” Lấy tiêu đề là “Sau phút chia ly” mà Duøng chia ly trong vaên baûn laø khoâng phaûi laø “Sau phuùt chia tay” ? phù hợp bởi người chồng đi ra Gợi ý: chieán traän chöa bieát ngaøy veà, - Chia ly có sắc thái cổ xưa là sự xa cách không coù theå boû maïng nôi chieán bieát coù ngaøy gaëp laïi, thaäm chí laø khoâng bieát trường, không bao giờ được coù trở lại quê nhà. ngaøy gaëp laïi. - Chia tay chỉ là sự xa cách tạm thời, sẽ có ngày gaëp laïi (coù saéc thaùi trung tính). - Dùng chia ly trong văn bản là phù hợp bởi người chồng đi ra chiến trận chưa biết ngày * GHI NHỚ .SGK/ 115. về , có thể bỏ mạng nơi chiến trường, không bao giờ được trở lại quê nhà. IV. LUYEÄN TAÄP: HS. Đọc ghi nhớ. SGK/115 Bài tập 1/115. Tìm từ Hán Việt đồng nghĩa. HOẠT ĐỘNG 4. HDHS LUYỆN TẬP - Gan daï  duõng caûm. - Nhaø thô  thi só, thi nhaân - Moå xeû  phaåu thuaät - Cuûa caûi  taøi saûn HS.Tìm từ Hán Việt đồng nghĩa (Bảng phụ) - Nước ngoài  Ngoại quốc. Xác định yêu cầu, HS đứng tại chỗ trả lời. - Choù bieån  Haûi caåu - Đòi hỏi  yêu cầu - Naêm hoïc  Nieân khoùa - Loài người  Nhân loại - Thay mặt  Đại diện. HS. Tìm từ có gốc Ấn – Âu đồng nghĩa với các từ sau. HS. Đứng tại chỗ trình bày.. HS. Tìm một số từ địa phương đồng nghĩa với từ toàn dân (phổ thông).. HS. Tìm từ đồng nghĩa thay thế các từ in đậm trong caùc caâu sau (baûng phuï). Lop7.net. Bài tập 2/115. Từ có gốc Ấn – Âu đồng nghĩa với các từ sau: - Maùy thu thanh  Ra-ñi-oâ - Sinh toá  Vitamin - Xe hôi  OÂ toâ - Döông caàm  Pi-a-noâ Bài tập 3.SGK/115. Tìm từ địa phương đồng nghĩa với từ toàn dân: Vớ – tất, chén - bát, về – dzìa, noùn – muõ… Bài tập 4/115. Tìm từ đồng nghĩa thay theá (baûng phuï). Ñöa – trao, ñöa – tieãn, kêu – phàn nàn, nói – cười, đi – từ trần..

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Baøi taäp 5/115. Phaân bieät nghóa. - Xinh: chỉ người trẻ, ưa nhìn. - Đẹp: mức độ cao hơn xinh. Baøi taäp 6/116. a. Thaønh quaû – thaønh tích. b. Ngoan cố – ngoan cường.. HS. Chọn từ thích hợp điền vào chỗ trống.. GV gợi ý: HS làm bài tập 7, 8, 9 SGK/116-117.. Baøi taäp 7/116. a. Đối đãi / đối xử; đối xử. b. Trọng đại / to lớn; to lớn. 4. CUÛNG COÁ: (3’) Baûng phuï TỪ ĐỒNG NGHĨA. Từ đồng nghĩa hoàn toàn (Khoâng phaân bieät saéc thaùi yù nghóa). Từ đồng nghĩa không hoàn toàn (Phaân bieät saéc thaùi yù nghóa). 5. DAËN DOØ: ( 2’) - Học thuộc 3 ghi nhớ SGK/114 - 115 - Hoàn thành các bài tập. Viết đoạn văn có sử dụng ít nhất 2 cặp từ đồng nghĩa. - Chuaån bò baøi : CAÙCH LAÄP YÙ CUÛA BAØI VAÊN BIEÅU CAÛM + Đọc các bài văn và trả lời câu hỏi SGK. + Tham khảo phần ghi nhớ SGK/ 121 và phần luyện tập.. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span>