Bài soạn môn Ngữ văn 7 - Luyện tập lập luận giải thích

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Trường THCS Thượng Nhật. Giáo Án Ngữ Văn 7/Học kỳ II KẾ HOẠCH TUẦN 29. Tieát Tieát Tieát. 109 110 112. Luyeän taäp laäp luaän giaûi thích. 111. Tieát 109 Ngày soạn: 12/3/2011 Taäp laøm vaên:. Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu Luyện tập: Dùng cụm chủ- vị để mở rộng câu. LUYEÄN TAÄP LAÄP LUAÄN GIAÛI THÍCH. I/ Mục tiêu can đạt: Giuùp hoïc sinh  Kiến thức - Củng cố những hiểu biết về cách làm bài văn lập luận giải thích.  Kó naêng: - Vận dụng được những hiểu biết đó vào việc làm một bài văn giải thích cho một nhận định, một ý kiến về một vấn đề quen thuộc với đời sống của các em. II/ Chuaån bò:  Thầy: Nghiên cứu, soạn bài, tham khảo tài liệu.  Trò: Xem trước và có sự chuẩn bị ở nhà phần luyện tập. III/ Tieán trình tieát daïy :  OÅn ñònh :  Kieåm tra : - Nêu nội dung từng phần bố cục bài nghị luận giải thích?  Bài mới: Đề luyện tập: Một nhà văn có nói: “Sách là ngọn đèn sáng bất diệt của trí tuệ con người”. Hãy làm sáng tỏ nội dung câu nói đó. HOẠT ĐỘNG TRÊN LỚP HĐ 1: GV yêu cầu HS nhắc lại các bước laøm baøi vaên LLGT - Đề bài thuộc thể loại gì? - Đề yêu cầu giải thích vấn đề gì? - Trực tiếp giải thích một câu nói. - Gián tiếp giới thiệu vai trò của sách trong cuộc sống con người. - Làm thế nào để nhận ra yêu cầu của đề? - Căn cứ vào mệnh lệnh của đề, từ ngữ trong đề. - Để đạt được yêu cầu giải thích đã nêu em phải laøm nhö theá naøo? Liên kết các câu hỏi SGK theo các bước của 1 baøi vaên. HÑ 2: Laäp daøn yù - Trong phaàn ÑVÑ em phaûi laøm gì? Giới thiệu vai trò của sách. Giaùo vieân: Huyønh Minh Thaûo. NOÄI DUNG I/ Các bước làm văn LLGT: - Đề nghị luận giải thích - Vấn đề: giá trị của sách trong đời sống con người. II/ Daøn yù: 1/ ÑVÑ: - Không có gì có thể thay thế được sách trong việc 1. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Trường THCS Thượng Nhật. Giáo Án Ngữ Văn 7/Học kỳ II. HOẠT ĐỘNG TRÊN LỚP. NOÄI DUNG mở mang trí tuệ con người. Trích daãn caâu noùi. - Chính vì theá coù nhaø vaên noùi: “ Saùch laø …” Chuyeån yù - Caâu noùi treân coù yù nghóa nhö theá naøo? - Phần thân bài em phải tiến hành những bước 2/ GQVÑ: naøo? a/ Giaûi thích yù nghóa caâu noùi: - Trí tueä laø gì? - Sách chứa đựng trí tuệ con người  Trí tuệ: tinh tuyù, tinh hoa cuûa hieåu bieát. - Tại sao nói sách là ngọn đèn sáng? - Sách là ngọn đèn sáng: ngọn đèn sáng rọi chiếu, soi đường, đưa con người ra khỏi chốn tối tăm. - Ngọn đèn sáng bất diệt là như thế nào? - Sách là ngọn đèn sáng bất diệt: Ngọn đèn sáng không bao giờ tắt. - Caû caâu noùi coù yù nghóa nhö theá naøo? => cả câu nói đó có ý: Sách là nguồn sáng bất diệt của trí tuệ con người. b/ Giải thích cơ sở của chân lý câu nói: - Có phải mọi cuốn sách điều là ngọn đèn sáng - Không thể nói mọi cuốn sách là ngọn đèn sáng bất bất diệt của trí tuệ con người? diệt của trí tuệ con người nhưng những cuốn sách có giá trị thì đúng là như thế bởi vì: + Những cuốn sách có giá trị ghi lại những hiểu biết quí giá nhất mà con người thu hái được. + Những hiểu biết được sách ghi lại không chỉ có ích cho mọi thời. Mặt khác nhờ có sách ánh sáng bất diệt của trí tuệ con người được truyền lại cho đời sau: Hoïc thuyeát Ñarwin, Ñònh luaät Nuitôn, Ñònh luaät Amper … mà ngày nay con người vẫn ứng dụng . vì thế saùch laø … + Đây là điều được mọi người thừa nhận. - Tìm những câu nói nêu lên vai trò của sách? “ Lời nói đẹp nâng cao nhân cách Trang sách hay mở rộng tâm hồn” “ Đọc sách để tích lũy kiến thức” “ Không có sách thì không có tri thức” “ Một rương vàng bằng một nang chữ” c/ Giải thích sự vận dụng chân lý được nêu trong caâu noùi: - Để nắm được hiểu biết trí tuệ của con người ta - Cần phải chăm đọc sáh để hiểu biết nhiều hơn và phaûi laøm gì? soáng toát hôn. - Đọc sách như thế nào? - Cần phải chọn sách tốt sách hay để đọc, không đọc sách vở sách có hại. - Chúng ta phải làm gì khi đọc sách? - Cần tiếp nhận ánh sáng trí tuệ chứa đựng trong saùch. - Trong phaàn keát baøi em phaûi laøm gì? 3/ KTVÑ: - Câu nói trên đúng hay sai? - Câu nói trên hoàn toàn đúng nếu con người biết chọn sách mà đọc và biết cách đọc sách. - Sách mang lại cho con người điều gì? - Sách mang lại cho con người sự hiểu biết vô tận. Giaùo vieân: Huyønh Minh Thaûo. 2 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Trường THCS Thượng Nhật. Giáo Án Ngữ Văn 7/Học kỳ II. HOẠT ĐỘNG TRÊN LỚP NOÄI DUNG - Là HS em phải làm gì qua câu nói đó? - Là HS em phải chăm đọc sáh để trau dồi kiến thức. HĐ 3: Luyện tập: Viết đoạn văn ÑVÑ: Sách là kho báu vô tận của con người trong cuộc sống, không có gì có thể thay thế được sách trong việc mở mang trí tuệ con người. Chính vì thế có nhà văn nói: “ Sách là ngọn đèn sáng bất diệt của trí tuệ con người”. Thế nào là ngọn đèn sáng bất diệt của trí tuệ con người? Để hiểu rõ nội dung câu nói trên chuùng ta haõy giaûi thích. KTVÑ: Tóm lại câu nói trên hoàn toàn đúng, nếu con người biết chọn sách và biết cách đọc sách. Sách luôn là báu vật, là ngọn đèn bất diệt của trí tuệ con người vì nó mang lại cho ta sự hiểu biết vô tận. Là Hs ta phải biết trân trọng yêu quí sách và chăm đọc sách để trau dồi kiến thức mở mang trí tuệ cho mình.  Hướng dẫn học bài soạn bài: - Naém laïi caùch laøm baøi vaên giaûi thích. - Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu - Va - ren đã hứa những gì? Thưïc chất của những lời hứa đó? - Cách xây dựng nhân vật với những nét tính cách như thế nào? - Kết cục những trò lố như thế nào? Ruùt kinh nghieäm sau tieát 109. Toå chuyeân moân nhaän xeùt. Chuyên môn trường nhận xét. Tieát 110 - 111 Ngày soạn: 12/3/2011 Vaên baûn:. NHỮNG TRÒ LỐ HAY LAØ VA-REN VAØ PHAN BỘI CHÂU PHAN BOÄI CHAÂU. I/ Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh hiểu được  Kiến thức: - Giá trị của đoạn trích trong việc khắc hoạ sắc nét hai nhân vật Varen và Phan Bội Châu với hai tính cách, đại diện cho hai lực lượng xã hội: Phi nghĩa và chính nghĩa. Thực dân Pháp và nhân dân VN hoàn toàn đối lập nhau trên đất nước ta thời Pháp thuộc.  Kó naêng: - HS thấy được nghệ thuật dùng từ của tác giả, và kĩ năng phân tích văn bản nghị luận  Thái độ: - Giáo dục HS lòng tự hào về truyền thống dân tộc. II/ Chuaån bò:  Thầy: nghiên cứu, soạn bài; đọc " Bản án chế độ thực dân Pháp" Giaùo vieân: Huyønh Minh Thaûo. 3 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Trường THCS Thượng Nhật. Giáo Án Ngữ Văn 7/Học kỳ II.  Trò: Đọc trước truyện nhiều lần. Trả lời theo câu hỏi sgk. III/ Tieán trình tieát daïy:  OÅn ñònh:  Kieåm tra: Tên quan phụ mẫu ở trong truyện ngắn Sống chết mặc bay là một tên quan ntn? Chi tiết nào trong bài cho em thấy điều đó?  Bài mới: - Trong cuộc sống, những trường hợp, những hành động nào ta dùng cụm từ những trò lố để gọi? - Nhan đề của văn bản cũng có cụm từ những trò lố, vậy những trò lố ở đây có nghĩa là gì? ý nghĩa của nó ra sao? Nội dung bài học hôm nay cho ta câu trả lời. HOẠT ĐỘNG TRÊN LỚP NOÄI DUNG HĐ 1: GV hướng dẫn HS đọc tìm hiểu I/ Tìm hiểu chung: chung vaên baûn - Lời dẫn truyện: bộc lộ sự nghi ngờ. 1/ Đọc: - Lời của Va- ren: Lúc cao giọng, lúc trầm... - Em hieåu gì veà taùc giaû ? 2/ Taùc giaû: Bút danh Nguyễn Ái Quốc gắn liền với báo Người cuøng khoå. - Em hãy nêu những nét chính của văn bản? 3/ Taùc phaåm : SGK - Em haõy cho bieát boá cuïc vaên baûn. 4/ Boá cuïc : 1. « Do sức ép ... trong tù »  Khởi nguồn những trò lố. 2. « Nhöng chuùng ta ... PBC »  Phơi bày những trò lố. 3. « Cuộc gặp gỡ ... qua vậy »  Kết cục của những trò lố. HĐ 2 : GV hướng dẫn HS tìm hiểu văn II/ Đọc - Hiểu văn bản : baûn - Tại sao văn bản có tên là những trò lố ? 1/ Khởi nguồn những trò lố : - Truyện được kể theo trình tự nào? - Từ khi ông Va-ren xuống tàu đến khi đến khám giam cuï PBC - Theo em đây là 1 tác phẩm ghi chép sự thật hay tưởng tượng hư cấu? Có thật: + Va-ren  toàn quyền Pháp tại ĐD + PBC nhà yêu nước đang bị Pháp bắt giam taïi HN. + Phong trào đấu tranh đòi thả PBC Tưởng tượng: Cuộc tiếp kiến của Va-ren với PBC do tác giả tưởng tượng -> trình tự thời gian. Đọc « Do sức ép ... trong tù » - Khởi nguồn những trò lố Va – ren đã hứa gì về Va-ren đã « nữa chính thức hứa » sẽ « chăm sóc » vụ vuï PBC ? PBC. - Nhưng thựïc chất của lời hứa đó là gì ? Nhưng thực chất của lời hứa là hắn chỉ quan tâm đến - Từ ngữ nào thể hiện điều đó ? ñòa vò cuûa mình. Giaùo vieân: Huyønh Minh Thaûo. 4 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Trường THCS Thượng Nhật. Giáo Án Ngữ Văn 7/Học kỳ II. HOẠT ĐỘNG TRÊN LỚP - Qua đó em thấy được điều gì ? Tiết 2 : HS đọc đoạn 2 « nhưng chúng ta ... PBC » - Hai nhân vật Va-ren và PBC được xây dựng nhö theá naøo ?. NOÄI DUNG => Đó là một trò lố, một sự dối trá bịp bợm. 2/ Phơi bày những trò lố :. Va-ren >< PBC. Đại diện cho thế lực thống trị >< Bậc anh hùng ,vị thiên sứ. - Khi đến gặp PBC Va-ren đã tuyên bố điều gì? Va-ren tuyên bố thả PBC : - Tôi đem tự do đến cho ông đây. - Keøm theo ñieàu kieän gì? Yeâu caàu PBC : - Trung thành với nước Pháp, cộng tác hợp lực với nước Pháp. Không xúi giục đồng đồng bào chống lại nước Pháp. - Em có nhận xét gì về hành động và lời nói Tay phải bắt tay PBC >< tay trái nâng gông. cuûaVa-ren?  Mâu thuẩn giữa lời nói và hành động. - Va-ren khuyên PBC những gì? Khuyên PBC: Bỏ mặc đấy những ý nghĩ phục thù. Lấy gương mình , bạn bè và những kẻ phản bội để dụ doã. - Lời lẽ của Va-ren là hình thức ngôn ngữ gì? Ngôn ngữ độc thoại  Va-ren là kẻ thực dụng, đê - Nhận xét của em qua lời khuyên đó? tiện sẵn sàng làm mọi thứ vì quyền lợi cá nhân. - PBC đã ứng sử với Va-ren như thế nào? - Sự im lặng dửng dưng của PBC có ý nghĩa gì? HS đọc đoạn cuối - Những trò lố của Va-ren kết thúc như thế nào?. PBC im lặng dửng dưng -> Sự khinh bỉ, bản lĩnh kiên cường của nhà chí sĩ yêu nước. 3/ Kết thúc những trò lố: - Sự thay đổi nhẹ trên nét mặt của người tù lừng tieáng - Đôi ngọn râu mép của người tù nhếch lên một chút roài haï xuoáng ngay. Moät caùi nhoå vaøo maët. - Qua những chi tiết trên cho em thấy được điều => Gián tiếp bộc lộ lòng yêu nước, ca ngợi cuộc đời gì? và bản lĩnh yêu nước của nhà sĩ phu yêu nước. HĐ 3: GV hướng dẫn HS tổng kết III/ Toång keát: - Qua vaên baûn taùc giaû muoán noùi leân ñieàu gì? 1. NT: Cách dẫn chuyện khéo léo đầy giọng mỉa mai, châm biếm, ngôn ngữ độc thoại, NT xây dựng nhaân vaät töông phaûn - NT của tác phẩm có những nét đặc sắc gì? 2. ND: phơi bày những trò lố của Va-ren và thể hiện sự tôn kính, ca ngợi nhân cách cao quý của đối với PBC. - Theo em mục đích chính của truyện viết nhằm Mục đích: sử dụng vũ khí bằng ngòi bút nhằm cổ ñieàu gì? động cho phong trào của nhân dân đòi thả PBC. HÑ 4: Luyeän taäp: - Qua ngôn ngữ của mình, tính cách của Va- ren được bộc lộ thế nào? A. Con người có nhân có nghĩa. B. Vị quan toàn quyền có trách nhiệm với nhân dân ở thuộc địa C. Người biết giữ lời hứa D. Moät teân quan loá bòch vaø baát löông Giaùo vieân: Huyønh Minh Thaûo. 5 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Trường THCS Thượng Nhật. Giáo Án Ngữ Văn 7/Học kỳ II. - Qua phân tích, em có nhận xét thế nào về nghệ thuật xây dựng nhân vật Va- ren của tác giả?  Hướng dẫn học bài soạn bài : - Naém noäi dung baøi hoïc - Tìm đọc Bản án chế độ thực dân Pháp. - Soạn bài luyện tập: Dùng cụm chủ vị để mở rộng câu. Ruùt kinh nghieäm sau tieát 110- 111. Toå chuyeân moân nhaän xeùt. Chuyên môn trường nhận xét. Tieát 112 Ngày soạn: 12/3/2011 Tieáng Vieät :. LUYỆN TẬP DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU. I/ Mục tiêu cần đạt: Giuùp hoïc sinh  Kiến thức - Củng cố kiến thức về việc dùng cụm chủ vị để mở rộng câu - Bước đầu biết cách mở rộng câu bằng cụm C-V  Kó naêng : - Vận dụng những trường hợp cụ thể đã học để mở rộng câu trong ngôn ngữ giao tiếp hằng ngày II/ Chuaån bò:  Thầy: Nghiên cứu, soạn kĩ bài  Trò: chuẩn bị tốt phần hướng dẫn ở nhà III/ Tieán trình tieát daïy:  Ổn định:  Kiểm tra - Thế nào là dùng cụm C-V để mở rộng câu? Ví dụ? - Nêu các trường hợp dùng cụm C-V để mở rộng câu? Ví dụ?  Baøi mới: 1. Tìm cụm C-V làm thành phần câu, hoặc thành phần cụm từ trong các câu dưới, chỉ rõ cụm C-V laøm thaønh phaàn gì? a. Khí hậu nước ta / ấm áp // cho phép ta / quanh năm trồng trọt thu hoạch 4 mùa  có 2 cụm C-V 1. Khí hậu... ấm áp  làm chủ ngữ coøn cuïm: ta quanh naêm... 4 muøa  laøm BN cho ÑT cho pheùp b. Có kẻ nói từ khi các thi sĩ // ca tụng cảnh núi non, hoa cỏ, núi non, hoa cỏ trông mới đẹp; Từ khi có người // lấy tiếng chim / kêu, tiếng suối / chảy làm đề ngâm vịnh, tiếng chim, tiếng suối / nghe mới hay. Có 2 cụm CV làm phụ ngữ cho DT khi, và 1 cụm cv làm phụ ngữ cho ĐT nói ( tiếng chim, tiếng suối nhe mới hay ). Giaùo vieân: Huyønh Minh Thaûo. 6 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Trường THCS Thượng Nhật. Giáo Án Ngữ Văn 7/Học kỳ II. c. Thật đáng tiếc khi chúng ta // thấy những tục lệ tốt đẹp ấy / mất dần và những thức quý của đất mình / thay dần bằng...  2 cụm C-V làm BN, cụm CV làm ĐN cho DT khi 2. Moãi caâu trình baøy moät yù rieâng  goäp caùc caâu thaønh caâu coù cuïm C-V laøm thaønh phaàn a. Chuùng em / hoïc gioûi // khieán cha meï vaø thaày coâ / vui loøng b. Nhà văn Hoài Thanh // khẳng định rằng cái đẹp / là cái có ích c. Tiếng Việt / rất giàu thanh điệu // khiến cho lời nói của người VN chúng ta / du dương, traàm boång nhö moät baûn nhaïc d. Cách mạng tháng Tám / thành công // khiến cho tiếng Việt / có một bước... 3. Gộp mỗi cặp câu hoặc vế câu  1 câu có cụm C-V làm thành phần câu, thành phần cụm  không làm thay đổi nghĩa chính của câu, vế a. Anh em / hoà thuận // khiến hai thân vui vầy b. Đây// là cảnh một rừng thông ngày ngày biết bao nhiêu người/ qua lại. c. Hàng loạt vở kịch như “ Tay người đàn bà”, “ Giác ngộ”, “ Bên kia sông Đuống”,…/ ra đời// đã sưởi ấm cho ánh đèn sân khấu ở khắp mọi miền đất nước.  Hướng dẫn học bài chuẩn bị bài: - Nắm lại khái niệm thế nào là dùng cụm chủ vị mở rộng câu. - Các trường hợp dùng cụm chủ vị mở rộng câu. - Chuaån bò baøi luyeän noùi.  Đề : Em thường đọc những sách gì? Hãy giải thích vì sao em thích đọc những loại sách ấy.  Baøi taäp: BT 1: Tìm cụm CV làm thành phần câu hoặc phụ ngữ của cụm từ trong các câu sau. Cho biết cụm CV đó làm thành phần gì hoặc phụ ngữ trong cụm từ nào? a/ Ôâng ấy// cứ ngỡ là mình/ còn chiêm bao. b/ Quyển sách tôi/ mua // bìa / rất đẹp. c/ Caùi aùo / treo treân giaù // giaù / raát ñaéc. BT 2: Thêm cụm chủ vị vào chổ trống làm phụ ngữ cho DT a/ Chúng tôi bàn nhau rào lại mảnh vườn … b/ Toâi cheùp laïi baøi thô … c/ vấn đề … vẫn chưa được giải quyết. d/ Toâi raát thích caùi baùnh … BT 3: Thêm cụm CV vào chỗ trống làm phụ ngữ cho ĐT a/ Mọi người đều lắng nghe … b/ Toâi nhìn thaáy … c/ Toâi tin raèng … Ruùt kinh nghieäm sau tieát 112. Toå chuyeân moân nhaän xeùt. Giaùo vieân: Huyønh Minh Thaûo. Chuyên môn trường nhận xét. 7 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span>