Giáo án Vật lý 7 tiết 25 và 26

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Phòng Giáo Dục & Đào Tạo Vĩnh Châu. Trường Trung Học Cơ Sở Vĩnh Hiệp. TUAÀN 25. TIEÁT 25. I- MUÏC TIEÂU : * Mô tả một thí nghiệm hoặc hoạt động của một thiết bị thể hiện tác dụng từ của dòng điện . * Mô tả một thí nghiệm hoặc một ứng dụng trong thực tế về tác dụng hoá học của dòng điện . * Nêu được các biểu hiện do tác dụng sinh lí của dòng điện khi đi qua cơ thể người . II- CHUAÅN BÒ : * Duïng cuï cho moãi nhoùm : - Moät nam chaâm ñieän duøng pin (3V) . - Một kim nam châm đặt trên đế có mũi nhọn thẳng đứng . - Một vài đinh sắt nhỏ, vài mẫu dây đồng và dây nhôm . - Moät chuoâng ñieän (3V). Moät coâng taéc . - Một nguồn điện 2 pin lắp sẵn trên đế . - Ba đoạn dây nối có vỏ bọc cách điện . * Dụng cụ cho cả lớp : - Một nam châm vĩnh cửu có ghi kí hiệu các cực . - Một kim nam châm (hoặc la bàn) . - Vài mẫu dây nhỏ bằng sắt, thép, đồng, nhôm . - Một bình điện phân đựng dung dịch đồng sunfat (CuSO4), trên nắp có gắn sẵn hai điện cực bằng than chì . - Một acquy loại nhỏ 12V hoặc một biến thế chỉnh lưu nắn dòng cho đầu ra một chiều 12V . - Một bóng đèn loại 6V. Một công tắc . - Bốn đoạn dây nối có vỏ bọc cách điện . - Veõ to hình 23.2 . III- TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC : 1. Ổn định tổ chức: Kiểm diện HS 3. Baøi mới: TRỢ GIÚP CỦA GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH Hoạt động 1 (6 ph) : Kiểm tra kiến thức cũ. Tổ chức tình huống học tập . * Yêu cầu học sinh trả lời các câu hỏi : Một học sinh lên bảng trả lời các câu hỏi của giáo - Nêu các tác dụng của dòng điện khi đi qua các vật viên, cả lớp chú ý nêu nhận xét . (phần ghi nhớ sách dẫn mà em đã học ? giaùo khoa) . - Trả lời câc 22.1 trong sách bài tập . Tác dụng nhiệt của dòng điện là có ích trong hoạt * Tổ chức tình huống : Hãy quan sát ảnh chụp cần động của nồi cơm điện, ấm điện . cẩu ở đầu chương. Bình thường, chiếc cần cẩu này gioáng heät nhö moät khoái saét, nhöng khi cho doøng ñieän chaïy qua thì noù laïi coù khaû naêng huùt caùc vaät baèng saét, thép mang đi nơi khác. Chiếc cần cẩu hoạt động dựa treân taùc duïng gì cuûa doøng ñieän ? Hoạt động 2 (12 ph) : Tìm hiểu nam châm điện . * Cho học sinh quan sát một nam châm có sơn màu * Quan sát nam châm vĩnh cửu, từng học sinh trả lời đánh dấu các cực. Cố nhớ lại kiến thức đã học ở lớp các câu hỏi của giáo viên : 5, haõy cho bieát : - Nam chaâm coù tính chaát gì ? - Nam châm có khả năng hút sắt hoặc thép . - Tại sao người ta lại sơn màu đánh dấu hai nửa nam - Mỗi nam châm có hai cực, sơn màu khác nhau để chaâm khaùc nhau ? phân biệt các cực của nam châm .. Giáo Viên: Kiều Văn Hưởng. Lop7.net. Giaùo aùn Vaät Lyù 7.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Phòng Giáo Dục & Đào Tạo Vĩnh Châu. Trường Trung Học Cơ Sở Vĩnh Hiệp. - Làm thí nghiệm lần lượt đưa các cực của một kim nam chaâm laïi gaàn nam chaâm thaúng cho hoïc sinh quan saùt. Ñaët caâu hoûi : Khi ñaët caùc nam chaâm gaàn nhau, các cực của nam châm tương tác với nhau thế nào ? - Thông báo : nam châm vĩnh cửu có tính chất từ. * Cho học sinh quan sát một nam chân điện và giới thieäu : Duøng daây daãn maûnh coù voû caùch ñieän quaán nhieàu voøng quanh moät loõi saét non, ta coù moät cuoän dây. Nối hai đầu cuộn dây với hai cực của nguồn điện, ta được một nam châm điện . - Haõy tìm hieåu xem nam chaâm ñieän coù gì gioáng vaø khác với nam châm vĩnh cửu. Muốn vậy, ta phải làm thí nghieäm nhö theá naøo ? - Phaân phoái duïng cuï cho caùc nhoùm. Chuù yù caùc nhoùm lần lượt đưa các đinh sắt, các mẩu dây đồng, dây nhôm và một đầu kim nam châm lại gần cả hai đầu của cuộn dây khi công tắc ngắt và công tắc đóng, quan sát hiện tượng trả lời câu C1. - Theo dõi, giúp đỡ các nhóm mắc mạch điện . - Gọi đại diện nhóm trả lời câu C1, yêu cầu các nhóm nhaän xeùt .. - Một trong hai cực của kim nam châm bị hút, còn cực kia bị đẩy .. * Quan sát cuộn dây dẫn, nghe giáo viên giới thiệu veà nam chaâm ñieän, neâu phöông aùn thí nghieäm : - Laøm thí nghieäm maéc cuoän daây vaøo maïch ñieän, ñöa các dây đồng, sắt, nhôm, thép, ... kim nam châm lại gần cuộn dây, sau đó đóng công tắc và quan sát hiện tượng .. - Laøm thí nghieäm theo nhoùm nhö hình 23.1, quan saùt hiện tượng trả lời câu C1. Trình bày trên lớp thống nhaát yù kieán . C1: a/ Khi công tắc đóng, cuộn dây hút đinh sắt nhỏ. Khi coâng taéc ngaét, ñinh saét nhoû rôi ra . b/- Đưa kim nam châm lại gần một đầu cuộn dây và đóng công tắc thì một cực của kim bị hút, cực kia bị đẩy . - Đảo đầu cuộn dây, cực của kim nam châm lúc trước bị hút thì bị đẩy, cực kia lúc trước bị đẩy thì bị huùt . * Từ thí nghiệm trên, hãy so sánh tính chất của cuộn * Từng học sinh so sánh tính chất của nam châm dây có dòng điện chạy qua với tính chất từ của nam điện và nam châm vĩnh cửu, rút ra kết luận. Thảo châm vĩnh cửu ? Qua đó, hãy tìm từ thích hợp rút ra luận trên lớp thống nhất ý kiến : keát luaän veà tính chaát cuûa cuoän daây coù doøng ñieän chaïy - So saùnh : Cuoän daây coù doøng ñieän chaïy qua coù tính qua ? chất giống như tính chất từ của nam châm vĩnh cửu . - Keát luaän : Cuoän daây daãn quaán quanh loõi saét non coù doøng ñieän chaïy qua laø nam chaâm ñieän . Nam châm điện có tính chất từ vì nó có khả năng * Thoâng baùo : Doøng ñieän chaïy qua cuoän daây coù tính laøm quay kim nam chaâm vaø huùt caùc vaät baèng saét chất như trên ta nói dòng điện có tác dụng từ hoặc thép . Hoạt động 3 (8 ph) : Tìm hiểu hoạt động của chuông điện . * Tác dụng từ của dòng điện được ứng dụng rộng rãi trong thực tế như : quạt điện, máy bơm chạy bằng điện, chuông điện, ... Ta tìm hiểu một trong những ứng dụng trên . * Giới thiệu hình 23.2, phân phối chuông điện cho các * Từng học sinh quan sát hình và chuông thật, nêu các bộ phận cô bản của chuông và vị trí ban đầu của nhoùm : các bộ phận đó. Cả lớp nêu nhận xét . - Quan sát, đối chiếu hình vẽ với chuông thật, hãy tìm - Các bộ phận cơ bản : Cuộn dây quấn quanh lõi sắt hiểu và chỉ và chỉ rõ các bộ phận cơ bản của chuông ? non, miếng sắt đặt gần đầu cuộn dây được gắn chặt vào lá thép đàn hồi, ngoài ra còn có : chốt kẹp để giữ chặt lá thép, tiếp điểm, chuông và đầu gõ - Lúc đầu (khi chưa đóng công tắc), miếng sắt luôn ở chuông . vò trí naøo ? Gọi vài học sinh trình bày trước lớp, yêu cầu cả lớp - Lúc đầu, miếng sắt luôn tì sát vào tiếp điểm .. Giáo Viên: Kiều Văn Hưởng. Lop7.net. Giaùo aùn Vaät Lyù 7.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Phòng Giáo Dục & Đào Tạo Vĩnh Châu. Trường Trung Học Cơ Sở Vĩnh Hiệp. neâu nhaän xeùt, boå sung yù kieán . * Haõy laøm thí nghieäm cho doøng ñieän chaïy qua chuông, quan sát hoạt động của chuông và trả lời các caâu C2, C3, C4 . - Đến các nhóm, kiểm tra, hướng dẫn các nhóm - Gọi lần lượt các nhóm trình bày các câu C2, C3, C4 trên lớp. Yêu cầu cả lớp nhận xét, bổ sung các ý kieán.. * Làm thí nghiệm theo nhóm quan sát hoạt động của chuông, thảo luận trả lời các câu C2, C3, C4. Trình bày trên lớp thống nhất ý kiến . - C2: Khi đóng công tắc,dòng điện đi qua cuộn làm cuộn dây trở thành nam châm điện. Khi đó cuộn dây hút miếng sắt làm cho đầu gõ chuông đập vào chuoâng, chuoâng keâu . - C3: + Miếng sắt bị hút nên rời khỏi tiếp điểm, làm mạch điện bị hở . + Khi mạch hở, cuộn dây không có dòng điện đi qua, không có tính chất từ nên không hút miếng sắt nữa. Do tính chất đàn hồi của lá thép nên miếng sắt lại trở về tì sát vào tiếp điểm . - C4: Khi miếng sắt trở lại tì vào tiếp điểm, mạch kín vaø doøng ñieän laïi ñi qua cuoän daây. Cuoän daây laïi huùt miếng sắt và đầu gõ chuông lại đập vào làm chuông kêu. Mạch lại bị hở. Cứ như vậy chuông kêu liên tiếp chừng nào công tắc còn đóng . Hoạt động 4 (8 ph) : Tìm hiểu tác dụng hoá học của dòng điện . * Giới thiệu dụng cụ thí nghiệm: Bình nhựa đựng dung dịch muối đồng sunphat có nắp đậy, trên nắp có gaén hai thoûi than chì . * Quan sát thí nghiệm giáo viên làm, trả lời các câu * Laøm thí nghieäm maéc maïch ñieän nhö hình 23.3 C5, C6. Trình bày trên lớp thống nhất ý kiến - Hãy quan sát hai thỏi than và và cho biết màu của - Khi chưa đóng công tắc, cả hai thỏi than đều có maøu ñen . chúng khi chưa đóng công tắc ? - Quan sát mạch điện khi công tắc đóng và cho biết - C5: Dung dịch muối đồng sunphat là chất dẫn điện dung dịch muối đồng sunphat là chất dẫn điện hay (đèn trong mạch sáng) . caùch ñieän ? - C6: Sau thí nghiệm, thỏi than nối với cực âm ra khỏi - Sau vài phút ngắt công tắc, mang hai thỏi than dung dịch muối đồng cho học sinh quan sát : Thỏi được phủ một lớp màu đỏ nhạt . than chuyển sang màu gì ? Thỏi than đó được nối với cực nào của nguồn điện ? * Thông báo : Lớp màu đỏ nhạt chính là kim loại đồng. Hiện tượng đồng tách khỏi dung dịch muối đồng khi có dòng điện chạy qua chứng tỏ dòng điện có tác dụng hoá học . * Qua kết quả thí nghiệm trên, hãy tìm từ thích hợp * Từng học sinh hoàn thành kết luận : Kết luận : Dòng điện đi qua dung dịch muối đồng hoàn thành kết luận . * Thông báo : Tác dụng hoá học của dòng điện có làm cho thỏi than nối với cực âm được phủ một lớp ứng dụng rộng rãi trong thực tế như : mạ đồng, mạ vỏ bằng đồng . thiếc, mạ kền (niken), ... để chống gỉ và làm đẹp . Hoạt động 5 (5 ph) : Tìm hiểu tác dụng sinh lí của dòng điện . * Nếu sơ ý để tay chạm vào các bộ phận dẫn điện * Từng học sinh đọc sách giáo khoa, nêu tác dụng của mạng điện ở gia đình thì dòng điện sẽ đi qua cơ của dòng điện : cơ co giật, tim ngừng đập, thần kinh bò teâ lieät . thể. Khi đó xảy ra hiện tượng gì ? * Thông báo : Dòng điện đi qua cơ thể người và động vaät gaây ra caùc taùc duïng treân, goïi laø taùc duïng sinh lí cuûa doøng ñieän .. Giáo Viên: Kiều Văn Hưởng. Lop7.net. Giaùo aùn Vaät Lyù 7.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Phòng Giáo Dục & Đào Tạo Vĩnh Châu. Trường Trung Học Cơ Sở Vĩnh Hiệp. * Dòng điện qua cơ thể người là có lợi hay có hại? * Từng học sinh trả lời câu hỏi, cả lớp nêu nhận xét, Cho ví dụ chứng tỏ điều đó ? bổ sung : Dòng điện trong mạch điện ở gia đình nếu * Thông báo : Dòng điện có thể gây nguy hiểm tới trực tiếp đi qua cơ thể có thể bị điện giật gây nguy tính mạng. Phải hết sức thận trọng với mạng điện ở hiểm đến tính mạng. Nhưng cũng có tác dụng chữa gia đình, không tự mình chạm vào mạng điện và các bệnh nếu điều chỉnh dòng điện qua cơ thể một cách dụng cụ, thiết bị điện nếu chưa biết rõ cách sử dụng . thích hợp . Hoạt động 6 (6 ph) : Củng cố. Vận dụng. Hướng dẫn về nhà . * Từng học sinh trả lời các câu hỏi của giáo viên * Yêu cầu học sinh trả lời các câu hỏi : - Doøng ñieän ñi qua caùc vaät daãn, coù theå gaây ra caùc taùc Taùc duïng nhieät (baøn laø, beáp ñieän, ...), taùc duïng phaùt sáng (đèn led, ...), tác dụng hoá học (mạ đồng, thiếc, duïng gì ? ...), tác dụng từ (chuông điện, ...), tác dụng sinh lí - Mỗi tác dụng nêu một ứng dụng trong thực tế (châm cứu) . * Vận dụng các kiến thức đã học, hãy trả lời các câu * Từng học sinh trả lời các câu C7, C8. Cả lớp nêu C7, C8. Gọi lần lượt học sinh trình bày trên lớp, yêu nhận xét, thống nhất ý kiến . - C7: C . cầu cả lớp nhận xét . * Laøm caùc baøi taäp : 23.1  23.4 (saùch baøi taäp) Xem - C8: D . các kiến thức chương III, tiết sau ôn tập . TUAÀN 26. TIEÁT 26. I- MUÏC TIEÂU : * Ôn tập, củng cố các kiến thức cơ bản trong chương . * Vận dụng kiến thức vào các hiện tượng trong đời sống có liên quan . II- CHUAÅN BÒ : * Học sinh : Ôn tập các kiến thức chương III . * Giaùo vieân : Heä thoáng caùc caâu hoûi . III- TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC : TRỢ GIÚP CỦA GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH Hoạt động 1 (15 ph) : Ôn tập các kiến thức cơ bản . Yêu cầu học sinh lần lượt trả lời các câu hỏi : Từng học sinh trả lời các câu hỏi của giáo viên, cả - Coù theå laøm cho vaät nhieãm ñieän baèng caùch naøo lớp nêu nhận xét, bổ sung, thống nhất các câu trả Vaät bò nhieãm ñieän coù khaû naêng gì ? lời . - Có mấy loại điện tích ? Chúng tương tác với nhau - Ghi nhớ bài 17 . nhö theá naøo ? - Ghi nhớ bài 18 . - Nêu sơ lược về cấu tạo nguyên tử ? - Ghi nhớ bài 19 . - Khi naøo vaät bò nhieãm ñieän döông, nhieãm ñieän aâm ? Để nhận biết có dòng điện chạy trong mạch, cần - Dòng điện là gì ? Làm thế nào để nhận biết có dòng căn cứ vào hoạt động của các dụng cụ điện(đèn ñieän chaïy trong maïch ? saùng, quaït ñieän quay, ...) . - Thế nào là chất dẫn điện, chất cách điện? Nêu bản - Ghi nhớ bài 20 . chất dòng điện trong kim loại ? - Nêu qui ước về chiều dòng điện ? - Ghi nhớ bài 21 . - Doøng ñieän coù theå gaây ra caùc taùc duïng gì khi chaïy - Taùc duïng nhieät (aám ñieän, beáp ñieän, ...), taùc duïng qua các dụng cụ, thiết bị điện ? Mỗi tác dụng tìm một phát sáng (đèn led, bóng đèn bút thử điện), tác dụng ứng dụng trong thực tế ? từ (chuông điện, quạt điện, ...), tác dụng hoá học (mạ đồng, mạ thiếc, ...), tác dụng sinh lí (châm cứu) Hoạt động 2 (30 ph) : Vận dụng. Hướng dẫn về nhà . * Yêu cầu học sinh trả lời các câu : Từng học sinh trả lời các câu hỏi của giáo viên, - Câu 18.3 : Biết rằng lúc đầu cả tóc và lược đều chưa trình bày trên lớp thống nhất ý kiến .. Giáo Viên: Kiều Văn Hưởng. Lop7.net. Giaùo aùn Vaät Lyù 7.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Phòng Giáo Dục & Đào Tạo Vĩnh Châu. Trường Trung Học Cơ Sở Vĩnh Hiệp. bị nhiễm điện, nhưng sau khi chảy tóc khô bằng lược nhựa thì cả lược và tóc đều bị nhiễm bằng lược nhựa thì cả lược và tóc đều bị nhiễm bằng lược nhựa thì cả lược và tóc đều bị nhiễm điện và cho rằng lược nhiễm ñieän aâm . a/ Sau khi chảy, tóc bị nhiễm điện loại gì ? Khi đó các êlectrôn dịch chuyển từ lược sang tóc hay ngược lại ? b/ Vì sao có những lần sau khi chảy tóc thấy có một vài sợi tóc dựng đứng thẳng lên ? - Caâu 18.4 : Trong moät laàn thí nghieäm, Haûi ñöa moät chiếc lược nhựa lại gần một mảnh nilông thì thấy lược hút mảnh nilông. Hải cho rằng lược và mảnh nilông bị nhiễm điện khác loại. Nhưng Sơn lại cho rằng chỉ cần moät trong hai vaät naøy bò nhieãm ñieän thì chuùng vaãn coù thể hút nhau. Theo em thì ai đúng, ai sai ? Làm cách nào để kiểm tra điều này? - Câu 20.1 : Điền các cụm từ thích hợp vào chỗ trống : a/ Caùc ñieän tích coù theå dòch chuyeån qua ... b/ Caùc ñieän tích khoâng theå dòch chuyeån qua ... c/ Kim loại là chất dẫn điện vì trong đó có các... có thể dịch chuyển có hướng . d/ Tia chớp là do các điện tích chuyển động rất nhanh qua không khí tạo ra. Trong trường hợp này không khí laø ... - Câu 20.3 : Quan sát dưới gầm các ôtô chở xăng bao giờ ta cũng thấy có một dây xích sắt. Một đầu của dây xích được nối với vỏ thùng chứa xăng, đầu kia được thả kéo lê trên mặt đường. Hãy cho biết dây xích này được sử dụng như thế để làm gì ? Tại sao ? - Caâu 22.1 : Xeùt caùc duïng cuï ñieän sau : Quaït ñieän, noài côm ñieän, tivi, rañioâ, aám ñieän. Khi caùc duïng cuï naøy hoạt động thì tác dụng nhiệt của dòng điện là có ích đối với dụng cụ nào? Không có ích đối với dụng cụ naøo ? - Câu 22.2 : Người ta sử dụng ấm điện để đun nước. Haõy cho bieát : a/ Nếu còn nước trong ấm thì nhiệt độ của ấm cao nhaát laø bao nhieâu ? b/ Nếu vô ý để quên, nước trong ấm cạn hết thì có sự coá gì xaûy ra ? Vì sao ?. - a/ Tóc bị nhiễm điện dương. Khi đó êlectrôn dịch chuyển từ tóc sang lược . b/ Vì những sợi tóc đó nhiễm điện cùng loại, chúng đẩy nhau . - Cả Hải và Sơn đều có thể đúng, có thể sai . Để kiểm tra ai đúng, ai sai thì đơn giản nhất là lần lượt đưa lược và mảnh nilông của Hải lại gần các vụn giấy. Nếu cả lược nhựa và mảnh nilông đều hút các vụn giấy thì Hải đúng, nếu chỉ một trong hai vật này hút các vụn giấy thì Sơn đúng .. - a/ ... chaát daãn ñieän . b/ ... chaát caùch ñieän . c/ ... êlectrôn tự do ... d/ ... chaát daãn ñieän .. - Dùng dây xích để tránh xảy ra cháy, nổ xăng. Vì khi ôtô chạy, ôtô cọ xát mạnh với không khí, làm nhiễm điện những phần khác nhau của ôtô. Nếu bị nhiễm điện mạnh, giữa các phần này phát sinh tia lửa điện gây cháy nổ xăng. Nhờ dây xích sắt là vật dẫn điện, các điện tích từ ôtô dịch chuyển qua nó xuống đất . - Tác dụng nhiệt của dòng điện là có ích trong hoạt động của nồi cơm điện, ấm điện. Không có ích trong hoạt động của quạt điện, tivi, rađiô .. - a/ Khi còn nước trong ấm, nhiệt độ của ấm cao nhất là 1000C (nhiệt độ của nước đang sôi) . b/ Ấm điện bị cháy, hỏng. Vì khi cạn hết nước, do tác dụng nhiệt của dòng điện, nhiệt độ của ấm tăng lên rất cao, ruột ấm sẽ nóng chảy, một số vật để gần ấm có thể bắt cháy, gây hoả hoạn . do - Tại sao bên trong các cầu chì người ta lại gắn một - Trong một số trường hợp dây dẫn có nhiệt độ rất cao 0 đoạn dây chì mà không phải là dây đồng hay dây tác dụng nhiệt của dòng điện. Khi nhiệt độ trên 327 C thì dây chì bị đứt tránh hư hại và tổn thất. Nếu thay dây chì nhôm ? Nếu thay dây chì bằng dây đồng thì có hiện bằng dây đồng sẽ làm mất tác dụng của cầu chì. Khi tượng gì xảy ra ? nhiệt độ tăng cao có thể gây hỏng đường dây, hoả hoạn .... * Ôn tập các kiến thức trong chương, tiết sau kiểm tra.. Giáo Viên: Kiều Văn Hưởng. Lop7.net. Giaùo aùn Vaät Lyù 7.

<span class='text_page_counter'>(6)</span>