Giáo án môn học Ngữ văn 7 - Tuần 10 - Lê Xuân Hiện

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Lª Xu©n HiÖn Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng:. TuÇn 10. N¨m häc: 2012 - 2013. Bµi 10. PhÇn v¨n häc Tiết 37: cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh (TÜnh D¹ Tø) - Lý B¹ch A - Môc tiªu. Gióp HS: 1. VÒ kiÕn thøc: - Thấy được tình cảm sâu nặng của nhà thơ đối với quê hương. - Thấy được 1 số đặc điểm NT của bài thơ: Hình ảnh gần gũi, ngôn ngữ tự nhiªn, b×nh dÞ, t×nh c¶m giao hoµ. - Thấy được tác dụng của nghệ thuật đối và vai trò của câu kết trong bài thơ. 2. VÒ kü n¨ng: - §äc - hiÓu bµi th¬ cæ qua b¶n dÞch TiÕng ViÖt - Nhận ra nghệ thuật đối trong bài thơ - bước đầu tập so sánh bản dịch thơ và bản phiên âm chữ Hán, phân tích tác phÈm. 3. Về thái độ: - HS yªu thÝch nhµ th¬ Lý B¹ch vµ høng thó t×m hiÓu c¸c bµi th¬ cña t¸c gi¶. B - ChuÈn bÞ. 1. Gi¸o viªn: - So¹n bµi, nghiªn cøu tµi liÖu tham kh¶o. - §å dïng: B¶ng phô chÐp b¶n phiªn ©m vµ gi¶i nghÜa yÕu tè HV - Những điều cần lưu ý: Trong 4 bài tuyệt cú ở sgk thì 3 bài thất ngôn đều là th¬ §­êng luËt, cßn bµi nµy lµ ngò ng«n cæ thÓ. 2. Häc sinh - §äc, t×m hiÓu néi dung c©u hái trong sgk C -TiÕn tr×nh. 1. ổn định lớp: Sĩ số 2. KiÓm tra bµi cò: §äc thuéc lßng c¸c phÇn Phiªn ©m, dÞch nghÜa, dÞch th¬ bµi “Xa ng¾m th¸c nói L­” - Lý B¹ch. 3. Bµi míi. *1 Hoạt động 1: Giới thiệu bài ( 1 phút ) “Vọng nguyệt hoài hương”- Trông trăng nhớ quê - Là 1 đề tài phổ biến trong thơ cổ TQ. Vầng trăng đã trở thành biểu tượng truyền thống quen thuộc. Xa quê trăng cµng s¸ng, cµng trßn, cµng gîi nçi nhí quª. B¶n th©n h×nh ¶nh vÇng tr¨ng 1 m×nh trên bầu trời cao thăm thẳm trong đêm khuya thanh tĩnh đã đủ gợi lên nỗi sầu xa xứ. 1 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Lª Xu©n HiÖn N¨m häc: 2012 - 2013 Tr¨ng mïa thu, l¹i cµng cã søc gîi nçi nhí nhµ, nhí quª. Bµi th¬ C¶m nghÜ trong đêm thanh tĩnh đã chọn đề tài ấy nhưng vẫn mang lại cho người đọc cả nghìn năm nay biÕt bao rung c¶m s©u xa. Hoạt động. Néi dung. *2 Hoạt động 2: Đọc - Hiểu văn bản (30 phót) - Gọi HS đọc phần chú thích (*) sgk. H: Em hãy nhắc lại đôi nét về nhà thơ Lý B¹ch ? - §Ò tµi: chiÕn tranh, thiªn nhiªn, t×nh yªu, t×nh b¹n.. I - T×m hiÓu chung. 1. T¸c gi¶: - Lý B¹ch (701 - 762) lµ mét trong nh÷ng nhµ th¬ tiªu biÓu nhÊt cña Trung Quốc đời Đường.. H: Cho biết đôi nét về xuất xứ bài thơ ?. 2. T¸c phÈm: - Bài thơ do Tương Như dịch, in trong th¬ §­êng - TËp II (1987). - HD đọc: Giọng chậm, buồn để thể II - Tìm hiểu bài thơ. hiÖn ®­îc t×nh c¶m nhí quª cña t¸c gi¶, nhÞp 2/3. - GV: Gi¶i nghÜa yÕu tè HV (b¶ng phô). - Giải thích từ khó: HS đọc chú thích. H: Dùa vµo sè c©u, sè tiÕng trong b¶n phiªn ©m vµ b¶n dÞch th¬, em h·y cho * ThÓ th¬: ngò ng«n tø tuyÖt cæ thÓ biÕt bµi th¬ ®­îc viÕt theo thÓ th¬ nµo ? Bµi th¬ cã vÇn kh«ng ? VÇn ë ®©u ? - C©u 2, 4. H: Ta đã gặp thể thơ ngũ ngôn tứ tuyệt ở bµi th¬ nµo ? - Phß gi¸ vÒ kinh - TrÇn Quang Kh¶i - GV: Bµi Phß gi¸ vÒ kinh cña TrÇn Quang Kh¶i) lµ thÓ th¬ ngò ng«n tø tuyÖt §­êng luËt, cßn bµi C¶m nghÜ trong đêm thanh tĩnh là thể thơ ngũ ng«n tø tuyÖt cæ thÓ. Cæ thÓ lµ thÓ th¬ xuất hiện trước đời Đường, không gò bó vÒ niªm luËt nh­ th¬ §­êng, kh«ng cÇn có đối và không hạn định số câu. B©y giê chóng ta ®i t×m hiÓu bµi th¬ 2 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Lª Xu©n HiÖn theo bè côc 2/2. - Hs đọc 2 câu đầu ở bản phiên âm và b¶n dÞch th¬. H: Hai c©u ®Çu t¶ c¶nh g×, ë ®©u ? - Tả cảnh ánh trăng, ở đầu giường: sàng tiÒn, nguyÖt H: C¶nh ¸nh tr¨ng ®­îc miªu t¶ qua nh÷ng tõ ng÷ nµo ? - Minh, quang, sương. H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch sö dông tõ ng÷ cña t¸c gi¶ ?. N¨m häc: 2012 - 2013 1. Hai c©u th¬ ®Çu: - Sµng tiÒn minh nguyÖt quang, Nghi thị địa thượng sương. - Đầu giường ánh trăng rọi, Ngỡ mặt đất phủ sương. - Sö dông 1 lo¹t c¸c tõ ng÷ gîi t¶ ánh trăng rất sáng giống như sương trên mặt đất.. H: Những từ đó đã gợi tả ánh trăng như thÕ nµo ? - GV: Ch÷ “sµng” cho thÊy tr¨ng s¸ng đầu giường, nghĩa là nhà thơ đang nằm trên giường thao thức không ngủ được. Chữ “nghi”: ngỡ là, tưởng là và chữ “sương” đã xuất hiện 1 cách tự nhiên, hîp lÝ. V× tr¨ng qu¸ s¸ng trë thµnh mµu trắng giống như sương là điều có thật. Nói về điều đó nhà thơ Tiêu Cương đã viết: Dạ nguyệt tự thu sương (trăng đêm giống như sương). ở Tiêu Cương là so sánh, đối chiếu, còn với Lí Bạch thì đó l¹i lµ kho¶nh kh¾c suy nghÜ cña con người. H: Nh­ vËy, hai c©u th¬ ®Çu gîi cho ta => Gợi vẻ đẹp dịu êm, mơ màng, yên thấy vẻ đẹp của trăng như thế nào ? - GV: §ªm cµng vÒ khuya cµng trë nªn tÜnh. yªn tÜnh, kh«ng gian bèn bÒ v¾ng lÆng, nhµ th¬ chît tØnh giÊc thÊy m×nh n»m dưới ánh trăng. Hình như trăng đã đánh thức thi nhân dậy. Thật chủ động, trăng đến khơi gợi 1 nguồn thơ và trăng là chÊt liÖu t¹o nªn nguån th¬ dµo d¹t. H: Hai c©u th¬ ®Çu chØ thuÇn tuý t¶ c¶nh hay võa t¶ c¶nh, võa t¶ t×nh ? Tõ nµo trong bài thơ cho ta thấy điều đó ? - Tõ “nghi” chØ tr¹ng th¸i cña nh©n vËt tr÷ t×nh, Èn chøa t×nh c¶m cña thi nh©n, võa t¶ tr¹ng th¸i b©ng khu©ng, ngì 3 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Lª Xu©n HiÖn ngàng, vừa tả cử chỉ của người đang nằm trên giường “cúi đầu” xuống nhìn mặt đất, nhìn vào mông lung, nhớ đất, nhớ người. Đó chính là tả tình. H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch dïng tõ ng÷ gi÷a b¶n dÞch th¬ vµ b¶n phiªn ©m ? - Bản dịch thơ đã đưa thêm 2 từ: “rọi” và “phủ” vào, làm cho người đọc có cảm gi¸c 2 c©u th¬ chØ t¶ c¶nh vµ ý vÞ tr÷ t×nh cña chñ thÓ cã phÇn mê nh¹t ®i.. N¨m häc: 2012 - 2013. 2. Hai c©u th¬ cuèi: - HS đọc 2 câu thơ cuối (Bản phiên âm - Cử đầu vọng minh nguyệt, vµ dÞch th¬). Đê đầu tư cố hương. H: Hai c©u cuèi t¶ c¶nh hay t¶ t×nh ? - NgÈng ®Çu nh×n tr¨ng s¸ng, H: C¶nh vµ t×nh ®­îc t¶ th«ng qua Cúi đầu nhớ cố hương. nh÷ng tõ ng÷ nµo ? - Cảnh: minh nguyệt, tình: tư cố hương H: Cử đầu và đê đầu là chỉ hành động cña ai ? - Chỉ hành động của nhân vật trữ tình H: Hai hành động này như thế nào với nhau ? - §èi nhau H: Phép đối ở đây có tác dụng gì ? - Làm cho câu thơ cân đối, nhịp nhàng. H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch sd tõ ng÷ của tác giả ? Qua đó đã thể hiện điều gì - Sử dụng 1 loạt ĐT chỉ hoạt động, trạng ? th¸i, tÝnh chÊt cña sù vËt - Gîi t¶ t©m trạng buồn, nhớ quê hương. H: NÕu ë hai c©u th¬ trªn t¸c gi¶ t¶ ngoại cảnh trước, tình sau thì ở hai câu - Hai câu thơ cho thấy cử chỉ và tâm th¬ nµy c¸ch thÓ hiÖn cã g× kh¸c ? tr¹ng hµi hoµ ®an xen kh«ng thÓ t¸ch bạch. Nhìn cảnh “vầng trăng đơn côi, lạnh lẽo” - Thấy mình lẻ loi cô quạnh nỗi nhớ quê hương. H: V× sao t¸c gi¶ nh×n tr¨ng s¸ng l¹i gîi nçi nhí quª ? - Thuở nhỏ ông hay lên đỉnh núi Nga Mi ng¾m tr¨ng,... H: Nhan đề của bài thơ là Tĩnh dạ tứ (Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh), vậy c¶m nghÜ mµ t¸c gi¶ muèn thÓ hiÖn => T×nh yªu vµ nçi nhí quª da diÕt. trong bµi th¬ lµ c¶m nghÜ g× ? 4 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Lª Xu©n HiÖn N¨m häc: 2012 - 2013 - GV: Trong cái đêm thanh tĩnh ấy, trăng rất sáng, rất đẹp nhưng lòng người kh«ng thÓ vui víi tr¨ng ®­îc mµ tr¸i l¹i dï ngÈng ®Çu nh×n tr¨ng, hay cói ®Çu nhìn đất thì nỗi nhớ quê vẫn khắc khoải trong lßng. Đỗ Phủ đã từng viết: “Lé tßng kim d¹ b¹ch Nguyệt thị cố hương minh” (Sương từ đêm nay trắng xoá Tr¨ng lµ ¸nh s¸ng cña quª nhµ) *3 Hoạt động 3: Tổng kết (3 phút) H: Em h·y nªu tãm t¾t nh÷ng gi¸ trÞ vÒ III - Tæng kÕt. néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi th¬ ? * Ghi nhí. Sgk. T 124. *4 Hoạt động 4: (7 phút ) 4. Cñng cè. H: Qua 2 bài thơ xa ngắm thác núi Lư và Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh, em hiÓu thªm g× vÒ t©m hån vµ tµi n¨ng cña LÝ B¹ch ? - Yªu thiªn nhiªn, gÇn gòi víi thiªn nhiªn. - Nặng tình với quê hương và yêu quê hương tha thiết. - Có tài làm thơ, thơ hay, ngắn gọn, cô đúc, lời ít, ý nhiều. H: Em hãy chỉ ra các động từ có trong bài thơ ? Và chỉ ra vai trò liên kết ý thơ của nó ? Tìm CN cho các ĐT ấy ? Chúng bị lược bỏ nhằm mục đích gì ? - Động từ: Nghi, cử, vọng, đê, tư (ngỡ, ngẩng, nhìn, cúi, nhớ) - CN là nhân vật trữ tình (nhà thơ) bị tỉnh lược. Đó là điều tạo nên sự thống nhÊt, liÒn m¹ch cña c¸c c©u th¬, bµi th¬. 5. DÆn: HS vÒ häc bµi, lµm BT, chuÈn bÞ bµi sau. D - Rót kinh nghiÖm giê d¹y. * ¦u ®iÓm:.................................................................................................................. .................................................................................................................................... * Tån t¹i:..................................................................................................................... ..................................................................................................................................... Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: Bµi 10. PhÇn v¨n häc 5 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Lª Xu©n HiÖn N¨m häc: 2012 - 2013 TiÕt 37: ngÉu nhiªn viÕt nh©n buæi míi vÒ quª (Hồi hương ngẫu thư) - Hạ Tri Chương A - Mục tiêu. Gióp HS: 1. VÒ kiÕn thøc: - Nắm được sơ giản về tác giả Hạ Tri Chương - Thấy được nghệ thuật đối và vai trò của câu kết trong bài thơ - Thấy được nét độc đáo về tứ của bài thhow - Hiểu được tình cảm quê hương là tình cảm sâu nặng, bền chặt suất cả cuộc đời 2. VÒ kü n¨ng: - Rèn kỹ năng đọc - hiểu bài thơ tứ tuyệt qua bản dịch tiếng Việt - Nhận ra nghệ thuật đối trong bài thơ. - Bước đầu tập so sánh bản dịch thơ và bản phiên âm chứ Hán, phân tích tác phÈm. 3. Về thái độ: - Yêu và trân trọng tình cảm quê hương B - ChuÈn bÞ. 1. Gi¸o viªn: - So¹n bµi, nghiªn cøu tµi liÖu tham kh¶o. - §å dïng: B¶ng phô chÐp b¶n phiªn ©m vµ gi¶i nghÜa yÕu tè H¸n ViÖt. - Nh÷ng ®iÒu cÇn l­u ý: Khi gi¶ng bµi nµy cÇn so s¸nh víi bµi C¶m nghÜ trong đêm thanh tĩnh để làm nổi bật chỗ giống nhau cũng như chỗ khác nhau giữa 2 bài. 2. Häc sinh - §äc, t×m hiÓu néi dung c©u hái trong sgk C -TiÕn tr×nh. 1. ổn định lớp: Sĩ số 2. KiÓm tra bµi cò: §äc thuéc lßng b¶n phiªn ©m vµ b¶n dÞch th¬ bµi C¶m nghĩ trong đêm thanh tĩnh. Bài thơ được viết theo thể thơ nào? Trình bày hiểu biết của em về thể thơ đó 3. Bµi míi. *1 Hoạt động 1: Giới thiệu bài ( 1 phút ) Xa quê nhớ quê là chủ đề quen thuộc trong thơ cổ trung đại phương Đông. ở bài Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh thì nỗi nhớ quê được thể hiện qua nỗi sầu xa xứ. Cßn ë bµi NgÉu nhiªn viÕt nh©n buæi míi vÒ quª th× t×nh quª l¹i ®­îc thÓ hiÖn ngay lúc vừa mới đặt chân tới quê nhà. Đó chính là tình huống tạo nên tính độc đáo của bµi th¬.. 6 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Lª Xu©n HiÖn. N¨m häc: 2012 - 2013. Hoạt động *2 Hoạt động 2: Đọc - Hiểu văn bản (30 phót) - Gọi HS đọc phần chú thích (*) sgk. H: Em hãy cho biết đôi nét về tác giả Hạ Tri Chương ?. Néi dung I - T×m hiÓu chung. 1. Tác giả: Hạ Tri Chương (659-744). - Lµ 1 trong nh÷ng thi sÜ lín cña thêi §­êng. - 965 ông đỗ tiến sĩ và là đại quan của triÒu §­êng. - Thơ của ông thanh đạm, nhẹ nhàng, gîi c¶m. biÓu lé 1 tr¸i tim nh©n hËu đáng yêu. 2. T¸c phÈm: - Bµi th¬ ®­îc viÕt khi «ng c¸o quan vÒ quª nghØ h­u.. H: Bài thơ ra đời trong hoàn cảnh nào ? - GV: Hạ Tri Trương đỗ tiến sĩ năm 36 tuổi và làm quan 50 năm dưới triều vua §­êng HuyÒn T«ng. §Õn n¨m 86 tuæi míi c¸o quan nghØ h­u, trë vÒ quª hương. Vừa đặt chân tới làng thì gặp 1 sự việc bất ngờ khiến ông xúc động. Thế lµ «ng ngÉu høng viÕt bµi th¬ nµy. - GV đọc mẫu, hướng dẫn HS đọc bài II - T×m hiÓu t¸c phÈm. th¬ c¸c phÇn phiªn ©m, dÞch nghÜa, dÞch th¬. giọng chậm, buồn, câu 3 đọc giọng hơi ng¹c nhiªn, c©u 4 giäng hái, cao h¬n vµ h¬i nhÊn m¹nh thªm 1 chót ë c¸c tiÕng: nµo, ch¬i. - Gọi HS đọc phần chú thích. H: Dùa vµo sè c©u, sè tiÕng trong bµi th¬, em h·y cho biÕt bµi th¬ ®­îc s¸ng *ThÓ th¬: ThÊt ng«n tø tuyÖt. t¸c theo thÓ th¬ nµo ? 1. Hai c©u th¬ ®Çu (Khai-Thõa): - Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi, Hương âm vô cải, mấn mao tồi. - Khi ®i trÎ, lóc vÒ giµ, Giọng quê vẫn thế, tóc đà khác bao H: Hai c©u th¬ ®Çu lµ t¶ hay kÓ ? KÓ vµ tả về ai, về những vấn đề gì ? - KÓ vµ t¶ vÒ b¶n th©n H: Em hiÓu thÕ nµo lµ giäng quª ? - lµ chÊt quª, hån quª biÓu hiÖn trong 7 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Lª Xu©n HiÖn giọng nói của con người H: Giọng quê không đổi điều đó có ý nghÜa g× ? - vẫn giữ được bản sắc quê hương, không thay đổi H: BiÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo ®­îc sö dông ë ®©y ? T¸c dông cña biÖn ph¸p nghệ thuật đó ? - §èi gi÷a c¸c vÕ trong c©u gäi lµ tiÓu đối - Vừa làm cho câu văn cân đối, nhịp nhàng, vừa khái quát được quãng đời xa quê và làm nổi bật sự thay đổi về vóc dáng và tuổi tác, đồng thời bước đầu hé lộ tình cảm quê hương của nhà thơ. H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸c h×nh ¶nh, chi tiÕt ®­îc kÓ vµ t¶ ë ®©y ? T¸c dông cña nã ? H: Xa quê lâu, ở con người nhà thơ, cái gì thay đổi theo thời gian, cái gì không đổi ? - Mái tóc đã thay đổi theo thời gian, còn giọng quê thì không thay đổi H: Sự đổi và không đổi đó có ý nghĩa gì ?. N¨m häc: 2012 - 2013. - Sö dông h×nh ¶nh chi tiÕt võa ch©n thực, vừa tượng trưng -> Làm nổi bật tình cảm gắn bó với quê hương.. => Khẳng định sự bền bỉ của tình cảm con người đối với quê hương.. H: ở hai câu thơ tác giả đã bộ lộ tình cảm theo phương thức nào ? - Béc lé gi¸n tiÕp. - GV: Câu 1 là tự sự để biểu cảm, còn câu 2 là miêu tả để biểu cảm. Đây là phương thức bộc lộ tình cảm 1 cách gián tiÕp. Ng«n tõ vµ h×nh ¶nh cø nhÑ nhµng cÊt lªn 1 c¸ch thÊm thÝa biÕt bao c¶m xúc, nghe như đằng sau có tiếng thở dài. Nhà thơ nhìn thấy quê hương, cất tiếng nói theo giọng của quê hương, rồi tự ngắm mình, thấy mình thay đổi nhiều quá trước quê hương, làng xóm. H: Hai c©u nµy lµ kÓ hay t¶ ? KÓ viÖc g×. 2. Hai c©u cuèi (ChuyÓn - Hîp): - Nhi đồng tương kiến, bất tương thức, TiÕu vÊn: Kh¸ch tßng hµ xø lai ? - TrÎ con nh×n l¹ kh«ng chµo Hái r»ng: Kh¸ch ë chèn nµo l¹i ch¬i ? 8. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Lª Xu©n HiÖn. N¨m häc: 2012 - 2013 - KÓ chuyÖn khi vÒ tíi lµng quª.. ? H: Khi vừa về đến làng hình ảnh đầu tiªn mµ t¸c gi¶ gÆp lµ ai ? V× sao t¸c gi¶ l¹i kÓ vÒ bän trÎ con ? - Bọn trẻ là người làng, là sự sống của làng, là hình ảnh tương lai của làng, chóng ch©n thËt, hån nhiªn H: Với tác giả, ấn tượng rõ nhất của bọn trÎ lµ g× ? - thÊy l¹ kh«ng chµo mµ l¹i hái H: Tại sao với tác giả đó là ấn tượng rõ - H×nh ¶nh bän trÎ gîi nhí thêi niªn nhÊt ? thiếu và gợi bản sắc tốt đẹp của quê hương - Gợi nỗi buồn vì xa quê quá lâu, thµnh ra xa l¹ víi quª. H: Tác giả kể chuyện khi mới về làng để => Biểu hiện tình cảm quê hương thắm nhằm mục đích gì ? thiÕt, bÒn bØ. III - Tæng kÕt. *3 Hoạt động 3: Tổng kết (3 phút) * Ghi nhí. Sgk. T 128. *4 Hoạt động 4: (7 phút ) 4. Cñng cè. - Gọi HS đọc lại bài thơ phần phiên âm, dịch nghĩa, dịch thơ H: Qua bài thơ em có suy nghĩ gì về tình cảm của con người và bản thân mình với quê hương ? 5. DÆn: HS vÒ häc bµi, lµm BT, chuÈn bÞ bµi sau. D - Rót kinh nghiÖm giê d¹y. * ¦u ®iÓm:.................................................................................................................. .................................................................................................................................... * Tån t¹i:..................................................................................................................... ..................................................................................................................................... Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: Bµi 10. PhÇn tiÕng viÖt TiÕt 39: tõ tr¸i nghÜa 9 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Lª Xu©n HiÖn N¨m häc: 2012 - 2013 A - Môc tiªu. Gióp HS: 1. VÒ kiÕn thøc: - N¾m ®­îc kh¸i niÖm tõ tr¸i nghÜa - ThÊy ®­îc t¸c dông cña tõ tr¸i nghÜa trong v¨n b¶n. 2. VÒ kü n¨ng: - NhËn biÕt ®­îc tõ tr¸i nghÜa trong v¨n b¶n - BiÕt sö dông tõ tr¸i nghÜa phï hîp víi ng÷ c¶nh. 3. Thái độ: - Cã ý thøc sö dông tõ tr¸i nghÜa trong khi nãi vµ viÕt. B - ChuÈn bÞ. 1. Gi¸o viªn: - So¹n bµi, nghiªn cøu tµi liÖu tham kh¶o. - B¶ng phô chÐp vÝ dô vµ bµi tËp. 2. Häc sinh - §äc, t×m hiÓu néi dung c©u hái trong sgk C -TiÕn tr×nh. 1. ổn định lớp: Sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ: - Thế nào là từ đồng nghĩa ? Từ đồng nghĩa có những loại nµo ? - Khi sử dụng từ đồng nghĩa ta cần phải chú ý những điều gì ? Cho ví dụ. 3. Bµi míi. *1 Hoạt động 1: Giới thiệu bài ( 1 phút ) Trong thực tế ta thường bắt gặp các cặp từ như rách - lành không phải là từ đồng nghĩa mà là từ trái nghĩa. Vậy thế nào là từ trái nghĩa và sử dụng từ trái nghĩa nh­ thÕ nµo? Chóng ta ®i t×m hiÓu bµi h«m nay Hoạt động. Néi dung. *2 Hoạt động 2: Phân tích mẫu, hình I -ThÕ nµo lµ tõ tr¸i nghÜa ? thµnh kh¸i niÖm (20 phót) 1. VÝ dô 1: - Gọi HS đọc yêu cầu trong sgk. H: Em h·y t×m c¸c cÆp tõ tr¸i nghÜa trong 2 b¶n dÞch th¬ ? - NgÈng - cói -> trái nghĩa về hoạt động của đầu. - TrÎ - giµ -> trái nghĩa về tuổi tác của người. - §i - trë l¹i -> tr¸i nghÜa vÒ sù di chuyÓn. H: Vì sao nói đây là những cặp từ trái - Đây là những từ có nghĩa trái ngược 10 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Lª Xu©n HiÖn N¨m häc: 2012 - 2013 nghÜa ? nhau. H: T×m tõ tr¸i nghÜa víi tõ giµ trong 2. VÝ dô 2: trường hợp rau già, cau già ? - Giµ - non -> tr¸i nghÜa vÒ tÝnh chÊt cña thùc vËt. H: Nh­ vËy tõ giµ lµ tõ nh­ thÕ nµo ? (lµ tõ cã 1 nghÜa hay lµ tõ cã nhiÒu nghÜa) H Qua đó em có thể rút ra kết luận gì về tõ nhiÒu nghÜa ? - Tõ nhiÒu nghÜa, cã thÓ thuéc nhiÒu cÆp tõ tr¸i nghÜa kh¸c nhau. H: Qua hai VD trªn em hiÓu thÕ nµo lµ * Ghi nhí. tõ tr¸i nghÜa ? Sgk. T 128 II - Sö dông tõ tr¸i nghÜa. 1. VÝ dô: H: Trong 2 bµi th¬ dÞch trªn, viÖc sö - Ngẩng - cúi -> Tạo phép đối, góp phần dông c¸c tõ tr¸i nghÜa cã t¸c dông g× ? biÓu hiÖn t©m t­ trÜu nÆng t×nh c¶m quª hương của nhà thơ. - Trẻ - già, đi - về -> Tạo phép đối, làm nổi bật sự thay đổi của chính nhà thơ ở H: T×m 1 sè thµnh ng÷ cã sö dông tõ tr¸i 2 thêi ®iÓm kh¸c nhau. nghÜa vµ nªu t¸c dông cña viÖc dïng tõ tr¸i nghÜa Êy ? - Lươn ngắn lại chê trạch dài, Thên b¬n mÐo miÖng chª trai lÖch måm. -> Tạo sự tương phản để lên án, phê ph¸n nh÷ng kÎ kh«ng biÕt m×nh mµ cßn hay chê bai người khác. H: Từ trái nghĩa thường hay được sử dụng ở đâu, để làm gì ? Sử dụng từ trái * Ghi nhí nghÜa cã t¸c dông g× ? Sgk. T 128 *3 Hoạt động 3: Hướng dẫn luyện tập III - Luyện tập. (15 phót) 1. Bµi tËp 1: - Gọi HS đọc yêu cầu của bài tập. §¸p ¸n: - HS th¶o luËn theo bµn - Gäi 2 HS lªn b¶ng lµm bt - Lµnh – r¸ch - Ng¾n - dµi - Cho líp nhËn xÐt - Giµu – nghÌo - S¸ng – tèi - GV nhËn xÐt bæ sung 2. Bµi tËp 2: - HS suy nghÜ lµm bµi §¸p ¸n: - Gäi 3 HS lªn b¶ng ch÷a bµi tËp cá tươi – cá ươn - C¸c b¹n kh¸c nhËn xÐt - Tươi - Gv nhËn xÐt, söa ch÷a hoa tươi – hoa héo 11 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Lª Xu©n HiÖn - YÕu. - XÊu - HS đọc yêu cầu của bài tập - Gäi HS tr¶ lêi. - GV hướng dẫn HS về nhà làm bt 4. N¨m häc: 2012 - 2013 ¨n yÕu - ¨n khoÎ häc lùc yÕu – häc lùc giái chữ xấu – chữ đẹp. đất xấu - đất tốt 3. Bµi tËp 3: §¸p ¸n: - Chân cứng đá mềm. - Cã ®i cã l¹i. - GÇn nhµ xa ngâ. - M¾t nh¾m m¾t më. - Ch¹y sÊp ch¹y ngöa. - Vô thưởng vô phạt. - Bªn träng bªn khinh. 4. Bµi tËp 4:. *4 Hoạt động 4: (5 phút ) 4. Cñng cè. - Gọi HS đọc lại các phần ghi nhớ 5. DÆn: HS vÒ häc bµi, lµm BT, chuÈn bÞ bµi sau. D - Rót kinh nghiÖm giê d¹y. * ¦u ®iÓm:.................................................................................................................. .................................................................................................................................... * Tån t¹i:..................................................................................................................... ..................................................................................................................................... Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: Bµi 10. PhÇn tËp lµm v¨n Tiết 40: luyện nói: văn biểu cảm về sự vật, con người.. A - Môc tiªu. Gióp HS: 12 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Lª Xu©n HiÖn N¨m häc: 2012 - 2013 1. VÒ kiÕn thøc: - N¾m ®­îc c¸c c¸ch biÓu c¶m trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp trong viÖc tr×nh bµy v¨n nãi biÓu c¶m. - N¾m ®­îc nh÷ng yªu cÇu khi tr×nh bµy v¨n nãi biÓu c¶m. 2. VÒ kü n¨ng: - Tìm ý, lập dàn ý bài văn biểu cảm về sự vật, con người - Biết cách bộc lộ tình cảm về sự vật và con người trước tập thể - Diễn đạt mạch lạc, rõ ràng những tình cảm của bản thân về sự vật và con người bằng ngôn ngữ. 3. Về thái độ: - HS bình tĩnh, tự tin khi trình bày một vấn đề trước tập thể. B - ChuÈn bÞ. 1. Gi¸o viªn: - So¹n bµi, nghiªn cøu tµi liÖu tham kh¶o. 2. Häc sinh - ChuÈn bÞ bµi ë nhµ theo yªu cÇu cña GV C -TiÕn tr×nh. 1. ổn định lớp: Sĩ số 2. KiÓm tra bµi cò: KiÓm tra sù chuÈn bÞ bµi cña HS ë nhµ. 3. Bµi míi. *1 Hoạt động 1: Giới thiệu bài ( 1 phút ) Luyện nói là gì? (Luyện nói trước lớp là luyện văn nói). VËy v¨n nãi kh¸c v¨n viÕt ë chç nµo ? (V¨n nãi kh¸c v¨n viÕt ë chç c©u v¨n kh«ng dµi, néi dung kh«ng qu¸ nhiÒu chi tiÕt. Bµi h«m nay sÏ gióp c¸c em rÌn kÜ n¨ng diễn đạt trước tập thể lớp). Hoạt động. Néi dung. *2 Hoạt động 2: Tổ chức cho HS luyện nãi (40 phót) - Gọi HS đọc lại 4 đề bài trong sgk. H: Bốn đề bài trên thuộc thể loại nào ?. H: Văn biểu cảm về sự vật, con người. I -Lý thuyÕt. 1. §Ò bµi: - §Ò 1: C¶m nghÜ vÒ thÇy, c« gi¸o, những “người lái đò” đưa thế hệ trẻ “cập bến” tương lai. - §Ò 2: C¶m nghÜ vÒ t×nh b¹n. - Đề 3: Cảm nghĩ về sách vở mình đọc vµ häc hµng ngµy. - §Ò 4: C¶m nghÜ vÒ mét mãn quµ mµ em đã được nhận thời thơ ấu. 2. Yªu cÇu: - Văn biểu cảm về sự vật, con người đòi 13. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Lª Xu©n HiÖn đòi hỏi phải chú ý đến những v.đề gì ?. N¨m häc: 2012 - 2013 hỏi phải chú ý tới sự vật và con người 1 cách đầy đủ. Phải có sự vật, con người lµm nÒn cho nh÷ng t×nh c¶m, c¶m xóc, suy nghĩ. Người làm phải chú ý tới yếu tè tù sù vµ miªu t¶. CÇn vËn dông yÕu tè hồi tưởng, tưởng tượng, liên tưởng để H: Khi viÕt v¨n biÓu c¶m cÇn vËn dông biÓu c¶m. - TËp vËn dông h×nh thøc biÓu c¶m nh­: nh÷ng h×nh thøc biÓu c¶m nµo ? so s¸nh, lêi trïng ®iÖp, h×nh thøc c¶m th¸n. - HS chia tæ, nhãm, ph¸t biÓu theo dµn II - Thùc hµnh luyÖn nãi. bài đã chuẩn bị, sau đó cử đại diện lên nói trước lớp. - GV nêu các tiêu chí để HS có thể tự đánh giá được phần trình bày của nhóm m×nh. - Khi b¹n tr×nh bµy, c¸c em l¾ng nghe 1. Gîi ý: MÉu chung cña bµi nãi để bổ sung, sửa chữa. - Cho c¸c nhãm nhËn xÐt bµi tr×nh bµy a. Më ®Çu: - KÝnh th­a c« gi¸o vµ c¸c b¹n! cña nhãm b¹n. Tất cả những ai đã từng cắp sách tới - Khi bạn trình bày, các em lắng nghe trường đều có những kỉ niệm sâu sắc về mái trường, về thầy cô, bè bạn. Một để bổ sung, sửa chữa. trong những kỉ niệm sâu sắc nhất để lại cho em nhiÒu suy nghÜ vµ t×nh c¶m lµ hình ảnh về cô giáo Mai người lái đò đưa thế hệ trẻ cập bến tương lai. b. Néi dung cña c©u chuyÖn, kØ niÖm: - Mét lÇn c« Mai tr¶ bµi TLV, em bÞ ®iÓm kÐm. NhËn bµi, em vß nhµu råi bá vµo trong cÆp…Cuèi giê c« gi¸o yªu cÇu tÊt c¶ nh÷ng HS bÞ ®iÓm kÐm lµm l¹i bµi, h«m sau ph¶i nép c¶ bµi cò lÉn bµi míi cho c«. Tối hôm đó, vừa làm bài em vừa vuốt tờ giÊy kiÓm tra cho ph¼ng, nh­ng vuèt m·i mµ tê giÊy vÉn cßn nh¨n nhóm. Em nghÜ ra s¸ng kiÕn lÊy bµn lµ lµ cho ph¼ng...S¸ng h«m sau, em ung dung nép c¶ bµi cò lÉn bµi míi cho c«... c. KÕt thóc: Em xin ®­îc ngõng lêi ë H: Muốn người nghe hiểu được thì đây. Cảm ơn thầy cô và các bạn đã chú người nói khi trình bày phải chú ý điều ý lắng nghe! 14 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Lª Xu©n HiÖn. N¨m häc: 2012 - 2013. g× ? - Muốn người nghe hiểu thì người nói ph¶i lËp ý vµ tr×nh bµy theo thø tù ý: ý 1, ý 2...Muèn truyÒn ®­îc c¶m xóc cho người nghe thì: Tình cảm phải chân thµnh, tõ ng÷ ph¶i chÝnh x¸c trong s¸ng, bài nói phải mạch lạc và đảm bảo tính liªn kÕt chÆt chÏ. *3 Hoạt động 3: (5 phút ) 4. Cñng cè. - Gv nhËn xÐt giê häc, ý thøc chuÈn bÞ vµ thùc hiÖn cña HS,... 5. Dặn: HS về học bài, có thể viết lại bài đã trình bày vào vở, chuẩn bị bài sau. D - Rót kinh nghiÖm giê d¹y. * ¦u ®iÓm:.................................................................................................................. .................................................................................................................................... * Tån t¹i:..................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ===================== HÕt tuÇn 10 =======================. 15 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span>