Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tiết 113: Đọc hiểu văn bản - Bài 28: Văn bản: Ca Huế trên sông Hương

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngµy so¹n: 30/3/2007 Ngµy gi¶ng: 02/4/2007 Bài 28: Văn bản: Ca huế trên sông hương (Hµ ¸nh Minh) TiÕt 113: §äc – hiÓu v¨n b¶n A/ Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh: - Ca HuÕ víi sù phong phó vÒ néi dung, giµu cã vÒ lµn ®iÖu, tinh tÕ trong biÓu diễn và thưởng thức. - Là nét đẹp của văn hoá cố đô Huế cần được giữ gìn và phát triển. - Thái độ thiện cảm của tác giả về nét đẹp văn hoá này. - ThÓ bót ký kÕt hîp nghÞ luËn, miªu t¶ víi biÓu c¶m lµ h×nh thøc cña v¨n b¶n nhËt d¹ng nµy. B/ Chuẩn bị: - Gi¸o viªn: . - Häc sinh: ChuÈn bÞ bµi. C/ Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học: * Hoạt động 1: KiÓm tra bµi cò ( 5 phót) ? Nªu néi dung vµ nghÖ thuËt cña truyÖn ng¾n “Nh÷ng trß lè hay lµ Va – ren vµ Phan Béi Ch©u”. * Hoạt động 2: Giíi thiÖu bµi (1 phót) - Như chúng ta đã biết Huế vốn nổi tiếng với các danh lam thắng cảnh và các di tích lịch sử, các lăng tẩm thờ các vua chúa thời Nguyễn. Thế nhưng khi nhắc đến Huế, ta không thể không nhắc đến các làn điệu dân ca Huế nổi tiếng. Mở đầu cho bài học ngày hôm nay cô giới thiệu với các em một trong các làn điệu dân ca đó với tựa đề: Tương Tư khúc. *Hoạt động 3: Bài mới ( 38 phút). Hoạt động của thầy. HĐ của trò Nội dung cần đạt. - GV: gọi h.s đọc chú thích * sgk. - Đọc chú - GV kh¸i qu¸t: ca HuÕ lµ 1 nÐt thÝch.. Lop7.net. I- §äc – tiÕp xóc v¨n b¶n..

<span class='text_page_counter'>(2)</span> sinh hoạt văn hoá độc đáo của cố đô Huế: người nghe và người hát cïng ngåi thuyÒn vµ ®i trªn s«ng Hương. Ca Huế thường diễn ra vào ban đêm và chủ yếu hát các lµn ®iÖu d©n ca HuÕ. - Yêu cầu: đọc chậm rãi, rõ ràng, - H.s đọc thể hiện tình cảm của tác giả đối víi ca HuÕ. - GV: đọc mẫu 1 đoạn -> gọi h.s đọc. ? Theo em “ Hoµi väng” cã ý - Ph¸t biÓu nghÜa g×. ? T×m 1 sè tõ ghÐp H¸n ViÖt cã yÕu tè väng mang nghÜa mong mái, tr«ng chê. ? Đàn tranh, đàn nguyệt, đàn tì bà là những loại đàn như thế nào.. * §äc. * Tõ khã. - T©m tr¹ng mong chê tha thiÕt một điều gì đó cao xa khó đạt ®uîc. - Hi väng, väng phu, kh¸t väng .... ? Văn bản “Ca Huế….Hương” - Phát biểu thuéc kiÓu v¨n b¶n nµo ? §­îc viÕt theo thÓ lo¹i nµo.. * ThÓ lo¹i: NhËt dông bót ký.. ? VËy ®©u lµ néi dung nhËt dông - Ph¸t biÓu cña v¨n b¶n.. - Phản ánh 1 trong những nét đẹp của văn hoá truyền thống cố đô Huế đó là ca Huế trên sông Hương. - Ca ngîi vµ tuyªn truyÒn cho nÐt đẹp văn hoá này.. - Giíi thiÖu 2 bøc tranh sgk. ? Sù cã mÆt cña 2 bøc tranh trong sgk cã ý nghÜa g×.. - Minh hoạ thêm cho 2 nét đẹp của văn hoá Huế đó là: cố đô Huế và ca Huế trên sông Hương.. ? Theo em v¨n b¶n nµy cã thÓ - Ph¸t biÓu ph©n tÝch trªn mÊy néi dung ? §ã lµ néi dung nµo.. * Bè côc: 3 néi dung. + C¸c lµn ®iÖu d©n ca HuÕ. + Cảnh ca Huế trên sông Hương. + Nguån gèc d©n ca HuÕ. II- §äc – t×m hiÓu v¨n b¶n: 1- C¸c lµn ®iÖu d©n ca HuÕ:. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> ? Xø HuÕ næi tiÕng víi c¸c danh - Ph¸t biÓu lam th¾ng c¶nh, di tÝch lÞch sö nh­ng t¹i sao trong v¨n b¶n nµy tác giả lại quan tâm đến dân ca HuÕ.. V×: - d©n ca mang ®Ëm b¶n s¾c t©m hån vµ tµi hoa cña mçi vïng đất. - HuÕ lµ 1 trong nh÷ng c¸i n«i dân ca nổi tiếng ở nước ta.. ? VËy d©n ca HuÕ ®­îc thÓ hiÖn - Ph¸t biÓu qua ®©u?. - Qua tªn gäi c¸c lµn ®iÖu, nh¹c cụ, cách chơi đàn.. ? Em h·y thèng kª tªn c¸c lµn ®iÖu d©n ca, c¸c nh¹c cô vµ c¸c ngón đàn của các ca công được nh¾c trong v¨n b¶n. - GV: tæ chøc cho h.s tæ chøc th¶o luËn nhãm. ? Theo dâi vµo b¶ng thèng kª, - Ph¸t biÓu liÖu em cã thÓ nhí hÕt tªn c¸c lµn ®iÖu d©n ca HuÕ ®­îc kh«ng ? V× sao.. => Phong phó, ®a d¹ng vÒ h×nh thøc.. ? §Ó lµm s¸ng tá sù phong phó cña c¸c lµn ®iÖu d©n ca HuÕ, t¸c - Ph¸t biÓu giả sử dụng phương pháp lập luận nµo.. - Phương pháp: lập luận chứng minh.. ? NhËn xÐt g× vÒ c¸ch tr×nh bµy dÉn chøng.. - LiÖt kª.. ? ThÕ nµo lµ phÐp liÖt kª, c¸c em sÏ ®­îc t×m hiÓu ë tiÕt sau. ? Dùa vµo v¨n b¶n, em h·y cho biÕt c¸c lµn ®iÖu d©n ca HuÕ cã những đặc điểm nổi bật nào. ?Tuy mçi lµn ®iÖu mang ©m s¾c, tiÕt tÊu kh¸c nhau, nh­ng theo - Ph¸t biÓu nhËn xÐt cña t¸c gi¶ th× chóng cã ®iÓm g× gièng nhau.. - ThÓ hiÖn lßng khao kh¸t, nçi mong chê hoµi väng thiÕt tha cña t©m hån HuÕ.. ?Qua đó tác giả đã khẳng định thªm gi¸ trÞ nµo cña HuÕ. - Ph¸t biÓu. - S©u s¾c vÒ néi dung. 2- C¶nh ca HuÕ trªn s«ng Hương:. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> ? Cảnh ca Huế trên sông Hương - Phát biểu ®­îc thÓ hiÖn qua ®o¹n v¨n nµo.. - Đêm thành phố lên đèn -> hết.. ? Chó ý vµo c¸c c©u ®Çu cña ®o¹n v¨n, em thÊy t¸c gi¶ sö dùng kiÓu c©u g×.. - Câu đặc biệt: đêm.. ? Trong trường hợp này câu đặc biÖt cã t¸c dông g×.. - Dùng xác định thời gian.. ? Ngoài việc sử dụng câu đặc biÖt, trong ®o¹n v¨n t¸c gi¶ cßn - Ph¸t biÓu kết hợp các phương thức biểu đạt nµo lµ chÝnh.. - Miªu t¶ - biÓu c¶m.. ? Em h·y chØ ra 1 vµi c©u v¨n miªu t¶ hoÆc biÓu c¶m. ? Khi miªu t¶ c¶nh ca HuÕ trªn sông Hương, tác giả tập trung vào nh÷ng néi dung nµo. ? C¸ch biÓu diÔn cña ca HuÕ cã - Ph¸t biÓu gì đặc sắc.. ? Mét lÇn n÷a t¸c gi¶ sö dông thµnh c«ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt - Ph¸t biÓu g×.. *C¸ch thøc biÓu diÔn: - Dàn nhạc: đàn tranh, đàn nguyệt … - C¸c ca c«ng trÎ: + Nam mÆc ¸o dµi the. + Nữ mặc áo dài đầu đội khăn xÕp… - Nhạc công: dùng các ngón đàn chau chuèt nh­: ngãn nhÊn, mæ, vç, v¶ … + Tiếng đàn lúc khoan lúc nhặt làm nên tiết tấu xao động hồn người. - NghÖ thuËt: liÖt kª.. ? Việc sử dụng phương pháp liệt kª chøng tá c¸ch thøc biÓu diÔn có gì đáng chú ý.. - Phong phó, d©n d·.. ? Từ đó cho thấy nét đẹp nào của - Phát biểu ca HuÕ ®­îc nhÊn m¹nh.. - Thanh lÞch, tinh thÕ, tÝnh d©n téc cao. * Cách thưởng thức:. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> ? Việc thưởng thức ca Huế diễn - Phát biểu ra trong khung c¶nh thêi gian, kh«ng gian nh­ thÕ nµo.. - Trên thuyền, giữa sông Hương, đêm trăng, gió mát.. ? Qua đó, em có cảm nhận được - Phát biểu gì về khung cảnh thưởng thức ca HuÕ.. - Cảnh sông nước đẹp, thơ mộng.. ? Cách thưởng thức ca Huế có gì độc đáo (khác với cách nghe qua - Phát biểu b¨ng ghi ©m hoÆc ghi h×nh nh­ thÕ nµo) ? Tác giả đã nhận xét gì về sự - Phát biểu h×nh thµnh vµ cña d©n ca HuÕ.. ? Em hiÓu thÐ nµo vÒ nh¹c d©n gian và nhạc cung đình nhã nhạc.. GV: nh­ vËy ca HuÕ kÕt hîp gi÷a 2 lo¹i ca nh¹c nh­ng trong đó đặc sắc nhất là nhạc cung đình tao nh·. - Ph¸t biÓu ? Em hiÓu thÕ nµo lµ tao nh·. ? §Æt 1 c©u cã tõ tao nh·.. - Nghe nh×n trùc tiÕp c¸c ca c«ng, nh¹c c«ng, h¸t, c¸ch ¨n mÆc … 3- Nguån gèc ca HuÕ: - H×nh thµnh tõ dßng nh¹c d©n gian và ca nhạc cung đình, nhã nh¹c… - Nh¹c d©n gian lµ c¸c lµn ®iÖu d©n ca, c¸c ®iÖu hß nh­ hß l¬, hß «, xay lóa …; c¸c ®iÖu lÝ: lÝ con s¸o, lÝ hoµi xu©n …=> lo¹i nh¹c này thường lạc quan, sôi nổi. - Nhạc cung đình, nhã nhạc là lo¹i nh¹c ®­îc dïng trong c¸c buæi lÔ t«n nghiªm trong cung đình của vua chúa => nhạc này thường có sắc thái trang trọng, uy nghi. Loại nhạc này hiện nay đã ®­îc UNECO c«ng nhËn lµ di s¶n v¨n ho¸ phi vËt thÓ.. - Thanh cao vµ lÞch sù. VD: Con người xứ Huế thật tao nhã.. ? VËy t¹i sao nãi nghe ca HuÕ lµ 1 thó tao nh·.. - V×: ca HuÕ thanh cao, lÞch sù, nh· nhÆn, sang träng vµ duyªn dáng từ nội dung đến hình thức, từ cách biểu diễn đến cách thưởng thức, từ ca công -> nhạc Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> ? Khi viÕt lêi cuèi v¨n b¶n: - Ph¸t biÓu “Không gian như lắng đọng …” tác giả muốn bạn đọc cùng cảm nhËn sù huyÒn diÖu nµo cña ca Huế trên sông Hương.. - Ca Huế khiến người nghe quên c¶ kh«ng gian, thêi gian chØ cßn tình người. - Ca Huế hướng con người đến xứ HuÕ. - Ca Huế mãi quyến rũ bởi vẻ đẹp bÝ Èn cña nã. III- Tæng kÕt:. ? Sau khi đọc xong văn bản, em hiểu thêm gì về vùng đất kinh thµnh nµy.. - Ph¸t biÓu. - HuÕ næi tiÕng bëi c¸c lµn ®iÖu dân ca và âm nhạc cung đình. - Qua ca Huế hiểu về con người xø HuÕ thanh lÞch, tr÷ t×nh. - Yêu quý Huế, tự hào về vẻ đẹp cña HuÕ. - Muốn đến Huế và được thưởng thức ca Huế trên sông Hương.. ? Qua bài văn đã gợi cho em những tình cảm gì đối với Huế.. - GV: gọi h.s đọc ghi nhớ.. c«ng, tõ giäng ca -> trong ®iÓm ¨n mÆc.. - §äc. * Ghi nhí (sgk- tr104) IV- LuyÖn tËp.. ? H·y kÓ tªn c¸c lµn ®iÖu d©n ca ở địa phương em và các vùng miÒn kh¸c. ? Bài “ Ca Huế trên sông Hương” bộc lộ thái độ gì của tác giả. ? H·y h¸t mét lµn ®iÖu d©n ca mµ em thÝch.. * Hoạt động 4: Hướng dẫn học bài ở nhà (1 phút) - Về nhà học bài, tập một vài làn điệu dân ca Huế hoặc dân ca địa phương để chuÈn bÞ cho buæi sinh ho¹t ng÷ v¨n cuèi n¨m. - ChuÈn bÞ bµi: LiÖt kª + T×m hiÓu thÕ nµo lµ liÖt kª. + C¸c kiÓu liÖt kª.. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span>