Giáo án môn Ngữ văn khối 7 - Trường THCS Hải Cảng - Tiết 105: Sống chết mặc bay (Phạm Duy Tốn)

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Trường THCS Hải Cảng. Naêm hoïc 2007 - 2008. Ngày soạn : 03/09/08 Tieát : 105. SOÁNG CHEÁT MAËC BAY (Phaïm Duy Toán) I/ MUÏC TIEÂU : 1- Kiến thức : Giúp học sinh nắm được: - Gía trị hiện thực, giá trị nhân đạo và những thành công về nghệ thuật của tác phẩm – một trong những truyện ngắn được coi là mở đầu cho truyện ngắn hiện đại ở Việt Nam đầu thế kỉ XX. - Thấy được bộ mặt thật của bọn quan lại phong kiến trước Cách mạng . - Hiểu về biện pháp đối lập , tăng cấp trong văn học . 2- Kæ naêng : - Rèn luyện kĩ năng đọc, kể tóm tắt truyện, phân tích nhân vật qua các cảnh đối lập, tương phản và tăng caáp. 3- Thái độ : - Lên án thái độ vô trách nhiệm của bọn quan lại phong kiến cũng như một bộ phận "quan lại" đương thời trước những nổi khổ của người nông dân . II/ CHUAÅN BÒ : 1. Giaùo vieân:  Tham khaûo caùc taøi lieäu: o Thiết kế câu hỏi Ngữ văn 7. o Sách Giáo viên, sách thiết kế Ngữ văn 7 – Tập II. o Bình giảng Ngữ văn 7. 2. Hoïc sinh:  Hoïc toát baøi cuõ.  Đọc văn bản “Sống chất mặc bay” soạn bài theo câu hỏi SGK. III/ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC : 1. Ổn định tổ chức: (1 phút) Kieåm tra só soá. 2. Kieåm tra baøi cuõ: (4 phuùt) + Kiểm tra vở và việc chuẩn bị bài của HS. + Nêu sự khác nhau căn bản giữa văn nghị luận và các thể loại tự sự , trữ tình ? ( luận điểm , luận cứ , lập luận ) 3. Bài mới: (37 phút) +Giới thiệu bài mới: (1 phút) Bước vào thế kỉ XX, văn học nói chung , truyện ngắn Việt Nam nói riêng có nhiều đổi mới, mang tính hiện đại. Truyện ngắn hiện đại thiên về tính chất hư cấu, cốt truyện phức tạp hơn, khắc họa nhiều hình tượng, chi tiết sinh động nhằm phát hiện bản chất trong quan hệ nhân sinh, trong đời sống tâm hồn con người phong phú, tinh tế hơn truyện cổ tích, truyện ngắn, tiểu thuyết thời xưa. Một trong những tác phẩm mở đầu cho truyện ngắn hiện đại là truyện “Sống chất mặc bay” của Phạm Duy Tốn. TL 10'. HOẠT ĐỘNG CỦA GV  Hoạt động 1: Hướng dẫn HS đọc và tìm. Giaùo vieân : Vuõ Haûi Chaâu. HOẠT ĐỘNG CỦA HS. 20 Lop7.net. KIẾN THỨC I/ Đọc và tìm hiểu chú thích: Giáo án ngữ văn lớp 7.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Trường THCS Hải Cảng. 10’. hieåu chuù thích. * * GV hướng dẫn HS đọc. ( Gioïng keå – taû cuûa taùc giaû, gioïng quan phuï maãu luoân haùch dòch, gioïng caøng khan của họ cùng với giọng càng bẳn gắt và sung sướng vì được uø vaùn baøi to.) GV đọc. GV gọi HS đọc. GV gọi HS đọc chú thích. * GV giới thiệu về tác giả Phaïm Duy Toán. GV giải thích những từ khó.  Hoạt động 2: GV hướng dẫn HS tìm hiểu hieåu vaên baûn. * * Boá cuïc. H1: Vaên baûn treân coù theå chia làm mấy phần, giới hạn và nội dung từng phần?. Naêm hoïc 2007 - 2008. HS đọc. HS đọc chú thích.. TL: Vaên baûn coù theå chia laøm 3 phaàn: Phần 1: Từ đầu … hỏng mất.  Nguy cơ vỡ đê và sự chống đỡõ của người dân. Phaàn 2: Tieáp … Ñieáu, maøy!  Cảnh quan phủ cùng nha lại đánh toå toâm trong khi ñi hoä ñeâ. Phaàn 3: Coøn laïi.  Cảnh đê vỡ và nhân dân lâm vào tình caûnh thaûm saàu. H2: Truyện được kể theo ngôi TL: Kể theo ngôi thứ 3, theo trình tự thời thứ mấy? Thứ tự kể như thế gian và sự việc. naøo? H3: Trọng tâm miêu tả của TL: Nằm ở đoạn 2. tác phẩm nằm ở đoạn nào?. 15'. 1.Đọc: 2. Tìm hieåu chuù thích. + Taùc giaû : Phaïm Duy Toán ( 1883-1924 ) Queâ : Haø Noäi . Nhaø vaên , nhaø baùo . + Xuất xứ : Nam Phong , soá 18 -1918 II/ Tìm hieåu vaên baûn: 1. Boá cuïc: 3 phaàn P 1: Từ đầu … hỏng maát.  Nguy cơ vỡ đê và sự chống đỡ của người dân. P 2: Tieáp … Ñieáu, maøy!  Caûnh quan phuû cuøng nha lại đánh tổ tôm trong khi ñi hoä ñeâ. P 3: Coøn laïi.  Cảnh đê vỡ và nhân daân laâm vaøo tình caûnh thaûm saàu..  Hoạt động 3 : + Giáo viên giới thiệu về pheùp töông phaûn ( sgk ) H4: Đọc kĩ truyện, theo dõi + Tương phản giữa cảnh hộ đê bên ngoài mạch truyện từ đầu đến cuối, và cảnh trong đình tên quan phụ mẫu đang em thấy tác giả đã có sử dụng đánh tổ tôm . biện pháp nghệ thuật đó 2- Hai maët töông phaûn khoâng ? Cuï theå? cô baûn trong truyeän " Soáng cheát maëc bay " Cho hoïc sinh thaûo luaän veà + Hoïc sinh thaûo luaän => + Caûnh daân hoä ñeâ vaø hai maët töông phaûn trong cảnh quan lớn đánh baïc truyeän .. Giaùo vieân : Vuõ Haûi Chaâu. 21 Lop7.net. Giáo án ngữ văn lớp 7.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Trường THCS Hải Cảng. Naêm hoïc 2007 - 2008. * * Tìm hieåu hai maët töông phaûn cô baûn trong truyeän .. TL: Gần một giờ đêm. H5: Cảnh hộ đê diễn ra vào Thời điểm khuya, càng làm tăng thêm khó thời điểm nào? khaên caûnh hoä ñeâ. Em có nhận xét gì về thời ñieåm naøy? TL: H6: Cảnh hộ đê diễn ra như +Trời mưa tầm tã, không dứt và ngày theá naøo? càng to, nước sông cuồn cuộn dâng lên. Hàng trăm nghìn con người, từ chiều đến giờ, hết sức giữ gìn, kẻ cuốc, người thuổng, …. Bì bõm, dưới bùn lầy, lướt thướt nhö chuoät loät. + Cuối cùng khi đê vỡ thì nước chảy xoáy thành vực sâu , nhà cửa trôi băng . , lúa má ngập hết . Tiếng người kêu rầm rĩ , tiếng ào ào như nước chảy xiết .. TL: Tô đậm sự bất lực của con người trước H7 Qua miêu tả em thấy có gì sức trời. Sự yếu dần của thế đê trước thế nước. ñaëc bieät veà ngheä thuaät ?. 3'. TL : Trong đình đèn thắp sáng trưng . . . H8: Trong khi đó , cảnh quan quan nhàn nhã , đường bệ đánh bài lớn đánh bạc trong đình diễn ra nhö theá naøo ? TL : Bọn nha lại sợ hãi . Quan lớn thản H9: Thái độ của bọn nha lại , nhiên sung sướng vì sắp ù ván bài to của tên quan phủ khi có người xông vào báo tin đê vỡ như HS thảo luận nhóm – Cử đại diện nhóm theá naøo ? H10 : Em hãy nêu lên dụng ý trả lời. Các cá nhân khác nhận xét – sửa của tác giả trong việc dựng chữa và bổ sung. ( Cảnh đối lập trên làm nổi bật bản chất caûnh töông phaûn naày ? xaáu xa cuûa boïn quan laïi phong kieán : Voâ traùch nhieäm , taùng taän löông taâm , khoâng lo cho dân mà hưởng thụ trên xương máu dân , sống vô cảm trước nỗi đau của người noâng daân ). Giaùo vieân : Vuõ Haûi Chaâu. 22 Lop7.net. a- Caûnh daân hoä ñeâ : + Lam luõ vaát vaû choáng choïi moät caùch tuyeät vọng trước thiên tai : -Tieáng troáng , tieàng oác , tiếng người hỗn loạn , tuyeät voïng . - Đê vỡ . Nước xoáy , nhaø troâi , luùa maù ngaäp heát . . . => Sức người bất lực trước sức trời . b- Cảnh quan đánh bạc trong ñình : + Vô cảm trước nổi khổ củ người dân : -Đèn sáng trưng . -Quan ung dung đánh toå toâm beân caïnh keû haàu người hạ , hưởng thụ xa hoa vaät chaát . -Mừng rơn , khoái trá khi ù ván bài to : Ừ ! thoâng toâm chi naåy ngay khi đê vỡ . => Quan laïi voâ traùch nhiệm với nhân dân * Khaùi quaùt boä maët thaät cuûa boïn quan laïi phong kiến đương thời .. Giáo án ngữ văn lớp 7.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Trường THCS Hải Cảng. Naêm hoïc 2007 - 2008.  Hoạt động 3: Hướng dẫn HS luyện tập. + Học sinh chỉ ra : " Ấy đó . . . . ấy là hạnh - Tìm trong văn bản đoạn văn phúc " -> đọc diễn cảm . thể hiện sự phê phán của tác giả về sự vô cảm của quan phụ mẫu trước nỗi khổ của người dân . Đọc diễn cảm đoạn văn nầy . + Hoïc sinh neâu caûm nghó . - Neâu caûm nghó cuûa em veà thái độ đó ?. 4. Hướng dẫn học tập ở nhà: (1 phút)  Hoïc toát baøi cuõ.  Đọc và soạn bài phần còn lại của bài.. RUÙT KINH NGHIEÄM VAØ BOÅ SUNG ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------. Giaùo vieân : Vuõ Haûi Chaâu. 23 Lop7.net. Giáo án ngữ văn lớp 7.

<span class='text_page_counter'>(5)</span>