Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tuần 10 - Tiết 37 : Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh (tiết 3)

<span class='text_page_counter'>(1)</span>TuÇn 10 tiÕt 37 : Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh ( LÝ B¹ch ) * Mục tiêu : - Thấy được tình cảm quê hương sâu nặng của nhà thơ - ThÊy ®­îc mét sè ®/®iÓm nghÖ thuËt cña bµi th¬ : h×nh ¶nh gÇn gòi , ng«n ng÷ tù nhiªn , b×nh dÞ , t×nh c¶nh giao hßa . - Bước đầu nhận biết bố cục thường gặp ( 2 / 2 ) trong một bài thơ tuyệt cú , thủ pháp đối và t/dụng của nó . * Chuẩn bị : GV : nghiên cứu soạn bài ; đọc tư liệu về Lí Bạch . HS : häc bµi cò so¹n bµi . * Néi dung : A.Kiểm tra ( 5p ) - Đọc thuộc lòng bài : bạn đến chơi nhà ? Nêu giá trị của bài thơ . B.Bµi míi ( 38p ) Hoạt động của thầy Hoạt động của trò HS đọc chú thích I/ T×m hiÓu kh¸i qu¸t : ? NhËn xÐt vÒ sè ch÷ trong mçi c©u . -ThÓ th¬ : ngò ng«n tø tuyÖt ? Gi¶i thÝch tªn bµi th¬ . II/ T×m hiÓu v¨n b¶n : ? Cảnh đêm thanh tĩnh được gợi tả bằng ¸nh tr¨ng h×nh ¶nh tiªu biÓu nµo ? ? Tr¨ng xuÊt hiÖn ë nh÷ng lêi th¬ nµo ? ( c©u 1+3) ? Có gì độc đáo trong cách thể hiện trăng đều là trăng sáng ë nh÷ng lêi th¬ Êy ? ? LÇn thø nhÊt tr¨ng xuÊt hiÖn ë ®©u vµ Tr¨ng räi cảnh đẹp dịu êm ®­îc gîi t¶ thÕ nµo ? Ngỡ - sương m¬ mµng yªn tÜnh ? Hình dung và tả lại cảnh đó ? ? LÇn thø hai tr¨ng ®­îc gîi t¶ ra sao ? Tr¨ng s¸ng Gv trăng trên mặt đất …. ? Có nhận xét gì về cảnh đêm trăng ? ? ánh trăng được miêu tả …,gợi cảnh đêm Cảnh đêm thanh tĩnh . nh­ thÕ nµo ? ? Tại sao chỉ tả trăng mà gợi được cả một Vì : Trăng là sự sống thanh tĩnh của đêm . đêm thanh tĩnh ? T¶ tr¨ng gợi cảnh tượng sáng sủa yên ? Do ®©u mµ t¸c gi¶ miªu t¶ ®­îc ¸nh tÜnh… trăng đẹp như vậy ? ( quan s¸t tinh tÕ ; lßng yªu mÕn , g¾n bã ? Trước vẻ đẹp của ánh trăng nhà thơ có …) nh÷ng cö chØ nµo ? ? H×nh dung nh­ thÕ nµo vÒ h×nh ¶nh nhµ -- NgÈng ®Çu – nh×n th¬ lóc nµy ? -- Cói ®Çu – nhí GV : NgÈng ®Çu ….¸nh tr¨ng s¸ng … ( đêm khuya thanh tĩnh …) ? Víi LÝ B¹ch ®©y lµ ¸nh tr¨ng cña hiÖn t¹i hay ¸nh tr¨ng x­a cña quª nhµ ? ? Vậy trăng gợi nỗi lòng nào của Lí Bạch ? ( ánh răng đêm nay gợi nhớ những đêm. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> ? V× sao cã thÓ nãi nh­ vËy ?. tr¨ng x­a … ) Nỗi nhớ quê hương . ? Dùng trăng để tỏ nỗi nhớ quê ,nhà thơ đã ( thuở nhỏ , Lí Bạch thường lên núi … lớn thể hiện đề tài quen thuộc nào của thơ cổ ? lên đi xa … ) ? Cử chỉ : Cúi đầu ..trong lời thơ : Cúi đầu ( vọng nguyệt hoài hương ) nhí…..mang ý nghÜa h×nh ¶nh hay t©m tr¹ng? Diễn tả tâm trạng suy tư của con người . ? Theo em cö chØ Êy diÔn t¶ t©m tr¹ng nµo cña nhµ th¬ ? Nỗi nhớ quê hương sâu nặng ; Nỗi tủi hổ ? V× sao cã thÓ nãi nh­ vËy ? của con người phải xa quê . ? Cã nhËn xÐt g× vÒ nh÷ng h×nh ¶nh ®­îc Vì : Lí Bạch là người nặng tình với quê … m/t¶ trong hai c©u th¬ ? - Hai hình ảnh , 2 cử chỉ đối lạp nhau . Ngẩng đầu là h/động hướng ngoại để ngắm ? Hình ảnh một con người lặng lẽ cúi đầu trăng ; cúi đầu – hướng nội để suy tư . nhớ cố hương gợi cho em cảm nghĩ gì về Cảm thương trước cuộc đời phiêu bạt của cuộc đời nhà thơ Lí Bạch và t/cảm quê nhµ th¬ . hương của ông ? T×nh yªu quª s©u nÆng bÒn chÆt . III/ ý nghÜa : ? Qua bµi th¬ em c¶m nhËn ®­îc nh÷ng - Néi dung : T×nh yªu thiªn nhiªn tha thiÕt t×nh c¶m s©u s¾c nµo cña nhµ th¬ ? . ? Nét nghệ thuật đặc sắc ? T×nh quª s©u nÆng . ? V¨n b¶n thuéc kiÓu v¨n b¶n nµo ? - Nghệ thuật : Hình ảnh đối lập ? Phương thức biểu đạt ? - V¨n b¶n biÓu c¶m . C.Củng cố ( 2p ) : Qua 2 văn bản đã học của Lí Bạch , em hiểu gì về tâm hồn và tài năng nhµ th¬ ? D.Hướng dẫn ( 1p ) : Về học thuộc bài thơ , nắm giá trị của bài Soạn : Hồi hương ngẫu thư : đọc kỹ bài , trả lời câu hỏi S G K ******************************************************** tiÕt 38 :. ngÉu nhiªn viÕt nh©n buæi míi vÒ quª ( Hạ Tri Chương ) * Mục tiêu : - Thấy được tính độc đáo trong việc thể hiện tình cảm quê hương sâu nặng cña nhµ th¬ - Bước đầu nhận biết phép đối trong câu cùng tác dụng của nó * ChuÈn bÞ : GV : nghiªn cøu , so¹n bµi ; b¶ng phô ghi c©u hái sinh ho¹t nhãm . HS : Häc bµi cò – so¹n bµi * Néi dung : A.Kiểm tra ( 3p ) : - Đọc thuộc lòng bài cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh ; nêu giá trị của bµi B.Bµi míi ( 38p ) Hoạt động của thầy Hoạt động của trò. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> HS đọc chú thích GV : Hạ Tri Chương rời quê ra đi … §äc phiªn ©m . ? Gäi tªn thÓ th¬ cña v/b¶n . ? Hoµn c¶nh s¸ng t¸c cña bµi th¬ ? ? H·y dÞch nghÜa tõng c©u th¬ . §äc bµi ? So s¸nh v/b¶n phÇn phiªn ©m víi dÞch th¬ cã tõ nµo kh«ng ®­îc dÞch ? t¹i sao ? ? C©u thø nhÊt nªu lªn nh÷ng sù viÖc nµo . ? H·y chØ râ k/c¸ch t/gian gi÷a 2 sù viÖc Êy . ? Tõ ng÷ nµo trongv/b¶n cho em biÕt ? ? Cho lêi n/xÐt vÒ ý nghÜa cña c¸c tõ ®i – vÒ ; trÎ – giµ ? ? Việc sử dụng từ trái nghĩa đã tạo ra mối q/hÖ nµo gi÷a 2 vÕ c©u ? ? Việc sắp xếp 2 vế đối nhau trong cùng 1 câu thơ như vậy nhằm m/đích gì ? ? C©u th¬ thø nhÊt gióp em hiÓu ®­îc thông tin nào trong cuộc đời t/giả ? GV : Sau h¬n 50 n¨m … vÉn vÒ quª . ? Việc làm đó giúp em cảm nhận được nét đẹp nào trong tâm hồn nhà thơ ? ? Xa quê lâu , ở con người nhà thơ có nét nào thay đổi , nét nào không đổi ? ? Giäng quª cã nghÜa lµ g× ? ? Tuổi tác vóc dáng con người thay đổi nhưng giọng quê không đổi , điều đó có ý nghÜa g× ? ? Chỉ ra biện pháp n/thuật mà t/giả đã sử dông ? §èi gi÷a c¸i g× víi c¸i g× . ? Tác dụng của phép đối đó ? ?Sau bao n¨m xa quª nh­ng giäng nãi k/đổi . Điều đó giúp em hiểu được tình c¶m nµo cña nhµ th¬ ? §äc 2 c©u cuèi ? H×nh dung t©m tr¹ng cña t/gi¶ trªn đường đi và khi chuẩn bị đặt chân lên quê. Lop7.net. I/ T×m hiÓu kh¸i qu¸t : 1/ T¸c gi¶ : - lµ nhµ th¬ Trung Quèc thêi §­êng - TÝnh t×nh hµo phãng 2/ T¸c phÈm : - Th¬ tø tuyÖt ®­êng luËt - Sáng tác khi t/giả vừa đặt chân về tới làng quª II/ T×m hiÓu v¨n b¶n : Khách – vì đã được Việt hóa §i trÎ >< vÒ giµ ( những từ này có ý nghĩa trái ngược nhau ) ( mối quan hệ đối lập ) Làm nổi bật sự thay đổi về hình thức vóc gi¸ng , tuæi t¸c cña nhµ th¬… ( ra đi từ khi còn trẻ … trở lại quê hương tuổi đã già , sức đã yếu …) T×nh yªu quª , nhí quª . - Giọng quê không đổi >< Tóc bạc ( giäng nãi mang b¶n s¾c riªng cña 1 vïng quª …) ( … Con người đó còn gắn bó với quê ) Phép đối : giữa cái không đổi với cái đổi Khẳng định : tuổi tác dù có đổi thay nhưng chất quê , tình quê trong con người vẫn là nh­ vËy . Yªu nquª tha thiÕt , g¾n bã bÒn chÆt với quê hương . ( vui , h¸o høc , mong gÆp l¹i ®­îc c¶nh cò người xưa …) - Trẻ cười hỏi : Khách.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> ? ? Điều mong ước ấy có đến với t/giả kh«ng ? ? Cã sù viÖc nµo kh¸ bÊt ngê x¶y ra khi nhà thơ về đến làng ? ? Kh¸ch lµ ai ? ? Tại sao nhà thơ vốn quê ở đó lại bị lũ trẻ coi lµ kh¸ch . ? Hình dung tâm trạng của n/thơ trước tình huống đó . ? T¹i sao t/gi¶ l¹i cã t©m tr¹ng Êy . ? Bµi th¬ thuéc kiÓu vb nµo ? ? T×nh c¶m ®­îc biÓu hiÖn trong bµi th¬ . ? Phương thức biểu đạt . ? Nét n/thuật đặc sắc của bài ?. ( người lạ ở xa đến ) ( lò trÎ sinh sau … kh«ng biÕt . Nhµ th¬ thay đổi quá nhiều …) Ng¹c nhiªn , buån tñi ngËm ngïi xãt xa ( bị coi là khách lạ ngay ở quê hương mình ) III/ ý nghÜa : - Nội dung : Tình yêu quê hương tha thiết s©u nÆng . ( Miªu t¶ kÕt hîp víi tù sù ) - Nghệ thuật đối lập .. C.Cñng cè (3p ) : GV : ®­a b¶ng phô , chÐp c©u hái HS : Hoạt động nhóm - Đại diện nhóm trình bày D.Hướng dẫn ( 1p ) : - Về học thuộc bài thơ -So¹n : Bµi ca nhµ tranh bÞ giã thu ph¸ . ******************************************************* TiÕt 39:. Tõ tr¸i nghÜa. * Môc tiªu :. -- Cñng cè vµ n©ng cao kiÕn thøc vÒ tõ tr¸i nghÜa . -- ThÊy ®­îc t¸c dông cña viÖc sö dông c¸c cÆp tõ tr¸i nghÜa . * Chuẩn bị : --GV nghiên cứu soạn bài ; Bảng phụ ghi VD : Hồi hương ngẫu thư . -- HS Häc bµi cò ; §äc s¸ch GK * Néi dung : A.KiÓm tra (5p): --Thế nào là từ đồng nghĩa ;Có mấy loại từ đồng nghĩa ? -- Lµm bµi tËp 6 . B.Bµi míi (38p) : Hoạt động của thầy Hoạt động của trò I/ Bµi häc : 1. Tõ tr¸i nghÜa : ? Giải thích nghĩa từng từ trong cặp từ đã Cho c¸c cÆp tõ : cho? Lên –xuống -----chỉ hướng di chuyển ---? So sánh nghĩa từng từ trong cặp đó và § cho nhËn xÐt ? Ngoan – h­ ----- chØ tÝnh nÕt ---( trái ngược nhau ) T ? Xét cặp từ số 1và chỉ ra điểm chung của Cao – thấp ----- so sánh độ cao ----. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> chóng ? ? Tương tự xét điểm chung các cặp từ còn l¹i? GV : Đặc điểm chung là cơ sở để xét từ T/N.. ? Cho biÕt tõ lo¹i cña c¸c cÆp tõ ? ? ThÕ nµo lµ tõ tr¸i nghÜa ? Bµi tËp : ChÞ em nh­ chuèi nhiÒu tµu Tấm lành che tấm rách , đừng nói nhau …. ? T×m cÆp tõ tr¸i nghÜa ? ? CÆp tõ nµy ®­îc xÐt trªn c¬ së chung nµo ? GV : Dùng từ “ lành”trong trường hợp kh¸c ? Tõ “ lµnh” cã tr¸i nghÜa víi “ r¸ch” n÷a ? ? Tõ “ Lµnh”, “ r¸ch” thuéc tõ lo¹i nµo ? GV : trong TV : T,§ tr¸i nghÜa cã nhiÒu ; D tõ tr¸i nghÜa cã Ýt Tõ “ lµnh” lµ tõ nhiÒu nghÜa ? Có nhận xét gì về hiện tượng trái nghĩa cña nh÷ng tõ nhiÒu nghÜa ? Bài tập : Tìm từ trái nghĩa với các trường hợp sau và đặt câu Gv tõ tr¸i nghÜa rÊt nhiÒu , khi dïng chó ý đến văn cảnh B¶ng phô ? §äc c©u 1 ? Trong c©u 1 cã sö dông phÐp tu tõ nµo ? ? Yếu tố ngôn ngữ nào đã tạo ra phép đối ? ? Gäi tªn c¸c cÆp tõ nµy ? ? Tõ tr¸i nghÜa cã t¸c dông g× ? ? Ngoµi t¸c dông trªn ,tõ tr¸i nghÜa cßn cã t¸c dông nµo n÷a ? P/T VD bµi tËp 1 ? Tõ tr¸i nghÜa cã nh÷ng t¸c dông nµo ? 1. Bµi tËp 1: HS lªn b¶ng lµm GV ch÷a bµi. Lop7.net. -T ( Cùng chỉ hướng di chuyển ) ( Chỉ tính nết con người ) ( So sánh về độ cao ) a.Khái niệm : Từ có nghĩa trái ngược nhau , ®­îc xÐt trªn c¬ së chung , cïng tõ lo¹i. ( §Æc ®iÓm bªn ngoµi cña sù vËt ) Lµnh : --TÝnh lµnh --- tÝnh d÷ -- b¸t lµnh --- b¸t vì T. b. Mét tõ nhiÒu nghÜa cã thÓ thuéc nhiÒu cÆp tõ tr¸i nghÜa kh¸c nhau . --- Tươi : --- cá tươi ---- cá ươn --- hoa tươi --- hoa héo 2. T¸c dông cña tõ tr¸i nghÜa ; -- Phép đối … (tiểu đối ) - Tõ : ®i --- vÒ ; trÎ --- giµ ( tõ tr¸i nghÜa ) Tạo ra phép đối NhÊn m¹nh ®iÒu muèn nãi . Gợi hình ảnh sinh động . II/ LuyÖn tËp : - Lµnh --- r¸ch - GiÇu --- nghÌo - Ng¾n --- dµi - S¸ng --- tèi YÕu : - ¨n yÕu --- ¨n kháe - häc lùc yÕu --- häc lùc giái Xấu : - Chữ xấu --- chữ đẹp - Đất xấu --- đất tốt.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> 2. B µi tËp 2. HS lµm GV ch÷a. C.Cñng cè ( 1p ) : - ThÕ nµo lµ tõ tr¸i nghÜa ? - T¸c dông cña tõ tr¸i nghÜa ? D.Hướng dẫn ( 1p ) : Về học thuộc phần ghi nhớ . Lµm bµi tËp 3 ( tr 129 ) **************************************************** tiÕt 40 :. luyện nói văn biểu cảm về sự vật , con người. * Mục tiêu : - Rèn luyện kĩ năng nói theo chủ đề biểu cảm - RÌn luyÖn kÜ n¨ng t×m ý , lËp dµn ý . * Chuẩn bị : GV : nghiên cứu , soạn bài ; Ra đề – HD HS chuẩn bị : Cảm nghĩ về người thân . HS : ChuÈn bÞ theo HD cña GV . * Néi dung : A. KiÓm tra ( 1p ) : Sù chuÈn bÞ cña HS B . Bµi míi ( 42p ) : Hoạt động của thầy GV : Ghi đề bài . Cảm nghĩ của em về người thân HD HS xác định đề . ? ThÓ lo¹i ? ? Yªu cÇu vÒ néi dung ? ? Em chọn đối tượng nào ? ? Xác định tình cảm với đối tượng ? ? Bµi v¨n biÓu c¶m gåm mÊy phÇn ? ? Më bµi lµm nhiÖm vô g× ? ? Em cã thÓ em cã thÓ tr×nh bµy nh÷ng ý nµo. HS dựa vào dàn ý , sự c/bị ở nhà để nói . GV gäi mçi tæ 1 em nãi .. Lop7.net. Hoạt động của trò I. Yªu cÇu : - ThÓ lo¹i : BiÓu c¶m - Nội dung : Biểu cảm về người thân - Đối tượng : Ông , bà , bố , mẹ … - T×nh c¶m : Yªu quÝ , kÝnh träng , biÕt ¬n … II. Dµn ý : 1. Më bµi : Giới thiệu đối tượng và cảm xúc ban đầu . 2. Th©n bµi : - Miêu tả về người thân . - Hồi tưởng những kỉ niệm . - Nêu sự gắn bó của mình với người đó . 3. KÕt bµi : C¶m nghÜ chung . III. LuyÖn nãi : 1. Nói theo đơn vị tổ :.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> HS trong lớp nghe sau đó nhận xét bổ Một HS nói ; những HS khác nghe sau đó sung . nhËn xÐt bæ sung . GV hướng dẫn cách nói : Thưa thầy ( cô ) 2. Nói theo đơn vị lớp : , th­a c¸c b¹n em xin tr×nh bµy bµi nãi cña ( GV cho ®iÓm nh÷ng HS nãi tèt ) mình … . Sau đó nói nội dung bài . Khi nói hết bài : em xin cảm ơn … đã chú ý l¾ng nghe C.Cñng cè ( 1p ) : Nh¾c l¹i dµn ý cña bµi . D.Hướng dẫn ( 1p ) : Về nhà làm lại bài vào vở bài tập §äc bµi sau : C¸c yÕu tè tù sù , miªu t¶ trong v¨n biÓu c¶m ***********************************************. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span>