Bài soạn môn Sinh học khối 8 - Trường THCS Hùng Vương

<span class='text_page_counter'>(1)</span> Trường THCS Hùng Vương . GIAÙO AÙN SINH HOÏC 8.  Ngµy So¹n : 25/08/2010 Ngµy gi¶ng: 27/08/2010. TIEÁT 1.. Bµi më ®Çu. A. môc tiªu.. 1. KiÕn thøc - HS thấy rõ được mục đích, nhiệm vụ, ý nghĩa của môn học. - Xác định được vị trí của con người trong tự nhiên. - Nêu được các phương pháp đặc thù của môn học. 2. KÜ n¨ng - Rèn kĩ năng hoạt động nhóm, kĩ năng tư duy độc lập và làm việc với SGK. 3. Thái độ - Có ý thức bảo vệ, giữ gìn vệ sinh cơ thể. B. chuÈn bÞ.. - Tranh phãng to c¸c h×nh SGK trong bµi. - B¶ng phô. C. hoạt động dạy - học.. 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra bµi cò - Trong chương trình sinh học 7 các em đã học các ngành động vật nào? - Lớp động vật nào trong ngành động vật có xương sống có vị trí tiến hoá cao nhất? 3. Bài mới. Lớp 8 các em sẽ nghiên cứu về cơ thể người và vệ sinh. Hoạt động 1: Vị trí của con người trong tự nhiên Mục tiêu: HS thấy được con người có vị trí cao nhất trong thế giới sinh vật do cấu tạo cơ thể hoàn chỉnh và các hoạt động có mục đích. Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Cho HS đọc thông tin mục 1 SGK. ? Xác định vị trí phân loại của con người trong tù nhiªn? ? Con người có những đặc điểm nào khác biệt với động vật thuộc lớp thú?. - Đọc thông tin, trao đổi nhóm và rút ra kết luận. - C¸ nh©n nghiªn cøu bµi tËp. - Trao đổi nhóm và xác định kết luận đúng bằng cách đánh dấu trên bảng phụ. - C¸c nhãm kh¸c tr×nh bµy, bæ sung  KÕt luËn. Kết luận: - Người có những đặc điểm giống thú  Người thuộc lớp thú. - Yªu cÇu HS hoµn thµnh bµi tËp  SGK. ? Đặc điểm khác biệt giữa người và động - Sự khác biệt giữa người và thú chứng tỏ người là động vật tiến hoá nhất, đặc biệt là biết lao động, có vËt líp thó cã ý nghÜa g×? - Đặc điểm chỉ có ở người, không có ở tiếng nói, chữ viết, tư duy trừu tượng, hoạt động có mục đích  Làm chủ thiên nhiên. động vật (ô 1, 2, 3, 5, 7, 8 – SGK). Hoạt động 2: Nhiệm vụ của môn cơ thể người và vệ sinh Mục tiêu: HS chỉ ra được nhiệm vụ cơ bản của môn học, đề ra biện pháp bảo vệ cơ thể, chỉ ra mối liªn quan gi÷a m«n häc víi khoa häc kh¸c. Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Yêu cầu HS đọc  SGK mục II để trả lời : - Cá nhân nghiên cứu  trao đổi nhóm. ? Học bộ môn cơ thể người và vệ sinh giúp - Một vài đại diện trình bày, bổ sung để rút ra kÕt luËn. chóng ta hiÓu biÕt nh÷ng g×? Người Soạn: Quách Đình Bảo. Lop8.net. 1.

<span class='text_page_counter'>(2)</span>  Trường THCS Hùng Vương . GIAÙO AÙN SINH HOÏC 8. . - Yªu cÇu HS quan s¸t h×nh 1.1 1.3, liªn hÖ thực tế để trả lời: ? Hãy cho biết kiến thức về cơ thể người và vệ sinh cã quan hÖ mËt thiÕt víi nh÷ng ngµnh nghÒ nµo trong x· héi? - Kiến thức cơ thể người và vệ sinh có liên quan đến khoa học khác: y học, tâm lí học, hội hoạ, thÓ thao.... - Quan sát tranh + thực tế  trao đỏi nhóm để chØ ra mèi liªn quan gi÷a bé m«n víi khoa häc kh¸c. TiÓu kÕt:- Bé m«n sinh häc 8 cung cÊp nh÷ng kiÕn thøc vÒ cÊu t¹o, sinh lÝ, chøc n¨ng cña c¸c c¬ quan trong c¬ thÓ. mèi quan hÖ gi÷a c¬ thÓ vµ môi trường, những hiểu biết về phòng chống bÖnh tËt vµ rÌn luyÖn th©n thÓ  B¶o vÖ c¬ thÓ. Hoạt động 3: Phương pháp học tập bộ môn cơ thể người và vệ sinh Mục tiêu: HS chỉ ra được phương pháp đặc thù của bộ môn đó là học qua quan sát mô hình, tranh, thÝ nghiÖm, mÉu vËt ... Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Yêu cầu HS nghiên cứu  mục III SGK, - Cá nhân tự nghiên cứu , trao đổi nhóm. liên hệ các phương pháp đã học môn Sinh - Đại diện nhóm trình bày, bổ sung để rút ra kết luËn. học ở lớp dưới để trả lời: ? Nêu các phương pháp cơ bản để học tập - HS lấy VD cho từng phương pháp. KÕt luËn: bé m«n? - Cho HS lÊy VD cô thÓ minh ho¹ cho tõng - Quan s¸t m« h×nh, tranh ¶nh, tiªu b¶n, mÉu vËt thật ... để hiểu rõ về cấu tạo, hình thái. phương pháp. - Thí nghiệm để tìm ra chức năng sinh lí các cơ - 1 HS đọc kết luận SGK. quan, hÖ c¬ quan. - Vận dụng kiến htức để giải thích hiện tượng thực tÕ, cã biÖn ph¸p vÖ sinh, rÌn luyÖn th©n thÓ. 4. Kiểm tra, đánh giá ? Trình bày những đặc điểm giống và khác nhau giữa con người và động vật thuộc lớp thú? §iÒu nµy cã ý nghÜa g×? ? Lợi ích của việc học bộ môn “ Cơ thể người và sinh vật”. 5. Hướng dẫn học bài ở nhà - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u 1, 2 SGK. - KÎ b¶ng 2 vµo vë. - Ôn lại hệ cơ quan ở động vật thuộc lớp thú.. --------  --------. Người Soạn: Quách Đình Bảo. Lop8.net. 2.

<span class='text_page_counter'>(3)</span>  Trường THCS Hùng Vương . GIAÙO AÙN SINH HOÏC 8.  Ngµy So¹n : 26/08/2010 Ngµy gi¶ng: 28/08/2010. Chương I – Khái quát về cơ thể người TIEÁT 2. cấu tạo cơ thể người. A. môc tiªu.. 1. KiÕn thøc - HS kể được tên và xác định được vị trí của các cơ quan, hệ cơ quan trong cơ thể. - N¾m ®­îc chøc n¨ng cña tõng hÖ c¬ quan. - Giải thích được vai trò của hệ thần kinh và hệ nội tiết trong sự điều hoà hoạt động các cơ quan. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, nhËn biÕt kiÕn thøc. - Rèn tư duy tổng hợp logic, kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Giáo dục ý thức giữ gìn bảo vệ cơ thể tránh tác động mạnh vào một số cơ quan quan trọng. B. chuÈn bÞ.. - Tranh phóng to hình 2.1; 2.2 SGK hoặc mô hình tháo lắp các cơ quan của cơ thể người. - B¶ng phô kÎ s½n b¶ng 2 vµ H 2.3 (SGK). C. hoạt động dạy - học.. 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra bµi cò - Trình bày đặc điểm giống và khác nhau giữa người và thú? Từ đó xác định vị trí của con người trong tự nhiªn. - Cho biết lợi ích của việc học môn “Cơ thể người và vệ sinh” 3. Bµi míi Hoạt động 1: Cấu tạo cơ thể Mục tiêu: HS chỉ rõ các phần cơ thể, trình bày được sơ lược thành phần, chức năng các hệ cơ quan.. Hoạt động của GV. Hoạt động của HS. - Yªu cÇu HS quan s¸t H 2.1 vµ 2.2, kÕt hîp tù t×m hiểu bản thân để trả lời: ? Cơ thể người gồm mấy phần? Kể tên các phần đó? ? C¬ thÓ chóng ta ®­îc bao bäc bëi c¬ quan nµo? Chøc n¨ng cña c¬ quan nµy lµ g×? ? Dưới da là cơ quan nào? ? Khoang ngùc ng¨n c¸ch víi khoang bông nhê c¬ quan nµo? ? Nh÷ng c¬ quan nµo n»m trong khoang ngùc, khoang bông? (GV treo tranh hoặc mô hình cơ thể người để HS khai th¸c vÞ trÝ c¸c c¬ quan) - Cho 1 HS đọc to  SGK và trả lời:? Thế nào là một hệ cơ quan? ? Kể tên các hệ cơ quan ở động vật thuộc lớp thú?. - C¸ nh©n quan s¸t tranh, t×m hiÓu b¶n th©n, trao đổi nhóm. Đại diện nhóm trình bày ý kiến.. - HS cã thÓ lªn chØ trùc tiÕp trªn tranh hoÆc m« h×nh th¸o l¾p c¸c c¬ quan c¬ thÓ. - 1 HS tr¶ lêi . Rót ra kÕt luËn. - Nhớ lại kiến thức cũ, kể đủ 7 hệ cơ quan. - Trao đổi nhóm, hoàn thành bảng 2. Đại diện nhãm ®iÒn kÕt qu¶ vµo b¶ng phô, nhãm kh¸c bæ - Yêu cầu HS trao đổi nhóm để hoàn thành bảng 2 sung  KÕt luËn: (SGK) vµo phiÕu häc tËp.. Người Soạn: Quách Đình Bảo. Lop8.net. 3.

<span class='text_page_counter'>(4)</span>  Trường THCS Hùng Vương . GIAÙO AÙN SINH HOÏC 8.  - GV thông báo đáp án đúng. - 1 HS kh¸c chØ tªn c¸c c¬ quan trong tõng hÖ trªn ? Ngoµi c¸c hÖ c¬ quan trªn, trong c¬ thÓ cßn cã c¸c m« h×nh. - C¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt. hÖ c¬ quan nµo kh¸c? ? So sánh các hệ cơ quan ở người và thú, em có nhận - Da, các giác quan, hệ sinh dục và hệ nội tiết. - Gièng nhau vÒ sù s¾p xÕp, cÊu tróc vµ chøc n¨ng xÐt g×? cña c¸c hÖ c¬ quan.. B¶ng 2: Thµnh phÇn, chøc n¨ng cña c¸c hÖ c¬ quan HÖ c¬ quan. C¸c c¬ quan trong tõng hÖ c¬ quan. - Hệ vận động - HÖ tiªu ho¸. - Cơ và xương - MiÖng, èng tiªu ho¸ vµ tuyÕn tiªu ho¸.. -HÖ tuÇn hoµn. - Tim vµ hÖ m¹ch. - HÖ h« hÊp - HÖ bµi tiÕt - HÖ thÇn kinh. - Mòi, khÝ qu¶n, phÕ qu¶n vµ 2 l¸ phæi. - Thận, ống dẫn nước tiểu và bóng đái. - N·o, tuû sèng, d©y thÇn kinh vµ h¹ch thÇn kinh.. Chøc n¨ng cña hÖ c¬ quan - Vận động cơ thể - Tiếp nhận và biến đổi thức ăn thành chất dd cung cấp cho c¬ thÓ. - VËn chuyÓn chÊt d2, oxi tíi tÕ bµo vµ vËn chuyÓn chÊt th¶i, cacbonic từ tế bào đến cơ quan bài tiết. - Thực hiện trao đổi khí giữa cơ thể và môi trường. - Bài tiết nước tiểu. - Tiếp nhận và trả lời kích từ môi trường, điều hoà hoạt động cña c¸c c¬ quan.. KÕt luËn: 1. C¸c phÇn c¬ thÓ - C¬ thÓ chia lµm 3 phÇn: ®Çu, th©n vµ tay ch©n. - Da bao bọc bên ngoài để bảo vệ cơ thể. Dưới da là lớp mỡ  cơ và xương (hệ vận động). - Khoang ngùc ng¨n c¸ch víi khoang bông nhê c¬ hoµnh. 2. Các hệ cơ quan - Hệ cơ quan gồm các cơ quan cùng phối hợp hoạt động thực hiện một chức năng nhất định của cơ thể. Hoạt động 2: Sự phối hợp hoạt động của các cơ quan Mục tiêu: HS chỉ ra được vai trò điều hoà hoạt động của các hệ cơ quan của hệ thần kinh và nội tiết. Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Yêu cầu HS đọc  SGK mục II để trả lời : - Cá nhân nghiên cứu  phân tích 1 hoạt động của cơ thể ? Sự phối hợp hoạt động của các cơ quan đó là chạy. - Trao đổi nhóm để tìm VD khác. Đại diện nhóm trình bày. trong c¬ thÓ ®­îc thÓ hiÖn NTN? + ChØ ra mèi quan hÖ qua l¹i gi÷a c¸c hÖ c¬ quan. - Yªu cÇu HS kh¸c lÊy VD. - Yêu cầu HS quan sát H 2.3 và giải thích sơ + Thấy được vai trò chỉ đạo, điều hoà của hệ thần kinh và thÓ dÞch. đồ H 2.3 SGK. ? H·y cho biÕt c¸c mòi tªn tõ hÖ thÇn kinh KÕt luËn: và hệ nội tiết tới các cơ quan nói lên điều gì? - Các hệ cơ quan trong cơ thể có sự phối hợp hoạt động. - GV nhận xét ý kiến HS và giải thích: Hệ - Sự phối hợp hoạt động của các cơ quan tạo nên sự thống thần kinh điều hoà qua cơ chế phản xạ; hệ nhất của cơ thể dưới sự chỉ đạo của hệ thần kinh và hệ nội tiÕt. néi tiÕt ®iÒu hoµ qua c¬ chÕ thÓ dÞch. 4. Kiểm tra, đánh giá - 1 HS đọc kết luận SGK. - HS tr¶ lêi c©u hái: - C¬ thÓ cã mÊy hÖ c¬ quan? ChØ râ thµnh phÇn vµ chøc n¨ng cña c¸c hÖ c¬ quan? 5. Hướng dẫn học bài ở nhà - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u 1, 2 SGK. - ¤n l¹i cÊu t¹o tÕ bµo thùc vËt.. --------  --------. Người Soạn: Quách Đình Bảo. Lop8.net. 4.

<span class='text_page_counter'>(5)</span>  Trường THCS Hùng Vương . GIAÙO AÙN SINH HOÏC 8. . Ngµy So¹n : 02/09/10 Ngµy gi¶ng: 03/09/2010. TIEÁT 3. tÕ bµo. A. môc tiªu. 1. KiÕn thøc - HS tr×nh bµy ®­îc c¸c thµnh phÇn cÊu tróc c¬ b¶n cña tÕ bµo:g«m mµng sinh chÊt, chÊt tÕ bµo (lưới nội chất, ri bô xôm, bộ máy gôn gi, trung thể, nhân(NST, nhân con) ). Phân biệt được chức năng từng cÊu tróc cña tÕ bµo. - Chứng minh được tế bào là đơn vị chức năng của cơ thể. 2. KÜ n¨ng - Rèn kĩ năng quan sát tranh, mô hình để tìm kiến thức. - Rèn tư duy suy luận logic, kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Giáo dục ý thức học tập, lòng yêu thích bộ môn. B. chuÈn bÞ. 1 GV:-Tranh phãng to h×nh 3.1; 4.1; 4.4 SGK , b¶ng phô kÎ s½n b¶ng 3.1; 3.2 2. HS : Häc bµi tiÕt 2 C. hoạt động dạy - học. 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra bµi cò 1, HÖ h« hÊp cã c¸c c¬ quan nµo ? vµ hÖ h« hÊp cã chøc n¨ng g×? 2, Chức năng vận động cơ thể và bài tiết nớc tiểu laứ những hệ cơ quan nào? 3. Bµi míi - GV treo H 4.1 đến 4.4 phóng to, giới thiệu các loại tế bào cơ thể. ? Nhận xét về hình dạng, kích thước, chức năng của các loại tế bào? - GV: Tế bào khác nhau ở các bộ phận nhưng đều có đặc điểm giống nhau. Hoạt động 1: Cấu tạo tế bào Môc tiªu: HS n¾m ®­îc c¸c thµnh phÇn chÝnh cña tÕ bµo: mµng, chÊt nguyªn sinh, nh©n. Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Quan s¸t kÜ H 3.1 vµ ghi nh¬ kiÕn thøc. - Yªu cÇu HS quan s¸t H 3.1 vµ cho biÕt cÊu t¹o mét tÕ bµo ®iÓn h×nh. - Treo tranh H 3.1 phóng to để HS gắn chú thÝch. KÕt luËn: CÊu t¹o tÕ bµo gåm 3 phÇn: + Mµng + TÕ bµo chÊt gåm nhiÒu bµo quan + Nh©n - 1 HS g¾n chó thÝch. C¸c HS kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. Hoạt động 2 Chức năng của các bộ phận trong tế bào Môc tiªu: HS n¾m ®­îc chøc n¨ng quan träng cña c¸c bé phËn trong tÕ bµo. ThÊy ®­îc cÊu t¹o phï hîp víi chøc n¨ng vµ sù thèng nhÊt gi÷a c¸c thµnh phÇn cña tÕ bµo. Hoạt động của GV Hoạt động của HS. Người Soạn: Quách Đình Bảo. Lop8.net. 5.

<span class='text_page_counter'>(6)</span>  Trường THCS Hùng Vương . GIAÙO AÙN SINH HOÏC 8.  - Yêu cầu HS đọc và nghiên cứu bảng 3.1 để ghi nhớ chức năng - Cá nhân nghiên cứu bảng 3.1 và ghi c¸c bµo quan trong tÕ bµo. nhí kiÕn thøc. ? Mµng sinh chÊt cã vai trß g×? T¹i sao? ? Lưới nội chất có vai trò gì trong hoạt động sống của tế bào? - Dựa vào bảng 3 để trả lời. ?Năng lượng cần cho các hoạt động lấy từ đâu? ? T¹i sao nãi nh©n lµ trung t©m cña tÕ bµo? ? H·y gi¶i thÝch mèi quan hÖ thèng nhÊt vÒ chøc n¨ng gi÷a KÕt luËn: B¶ng 3.1 SGK mµng, chÊt tÕ bµo vµ nh©n? Hoạt động 3: Thành phần hoá học của tế bào Môc tiªu: HS n¾m ®­îc 2 thµnh phÇn ho¸ häc chÝnh cña tÕ bµo lµ chÊt h÷u c¬ vµ v« c¬. Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Yêu cầu HS đọc  mục III SGK và trả - HS dựa vào  SGK để trả lời. - Trao đổi nhóm để trả lời. lêi c©u hái: ? Cho biết thành phần hoá học chính của + Các nguyên tố hoá học đó đều có trong tự nhiên. + Ăn đủ chất để xây dựng tế bào giúp cơ thể phát triển tốt. tÕ bµo? ? C¸c nguyªn tè ho¸ häc cÊu t¹o nªn tÕ KÕt luËn: - TÕ bµo lµ mét hçn hîp phøc t¹p gåm nhiÒu chÊt h÷u c¬ vµ v« c¬ bµo cã ë ®©u? ? Tại sao trong khẩu phần ăn mỗi người a. Chất hữu cơ: + Prôtêin: C, H, O, S, N. + Gluxit: C, H, O (tØ lÖ 1C:2H: 1O) cần có đủ prôtêin, gluxit, lipit, vitamin, + Lipit: C, H, O (tỉ lệ O thay đổi tuỳ loại) muối khoáng và nước? + Axit nuclªic: ADN, ARN. b. Chất vô cơ: Muối khoáng chứa Ca, Na, K, Fe ... và nước Hoạt động 4: Hoạt động sống của tế bào Mục tiêu: - HS nêu được các đặc điểm sống của tế bào đó là trao đổi chất, lớn lên, sinh sản,... - Chứng minh được tế bào là đơn vị chức năng của cơ thể. Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Yêu cầu HS nghiên cứu kĩ sơ đồ H 3.2 - Nghiên cứu kĩ H 3.2, trao đổi nhóm, thống nhất câu trả lời. + Cơ thể lấy từ môi trường ngoài oxi, chất hữu cơ, nước, muối SGK để trả lời câu hỏi: ? Hằng ngày cơ thể và môi trường có khoáng cung cấp cho tế bào trao đổi chất tạo năng lượng cho cơ thể hoạt động và thải cacbonic, chất bài tiết. mèi quan hÖ víi nhau nh­ thÕ nµo? + HS rót ra kÕt luËn. ? Kể tên các hoạt động sống diễn ra Kết luận: - Hoạt động của tế bào gồm: trao đổi chất, lớn lên, ph©n chia, c¶m øng. trong tÕ bµo. - Hoạt động sống của tế bào liên quan đến hoạt động ? Hoạt động sống của tế bào có liên quan gì đến hoạt động sống của cơ thể? sống của cơ thể ? Qua H 3.2 hãy cho biết chức năng của + Trao đổi chất của tế bào là cơ sở trao đổi chất giữa cơ thể và môi trường. tÕ bµo lµ g×? + Sự phân chia tế bào là cơ sở cho sự sinh trưởng và sinh sản cña c¬ thÓ. + Sù c¶m øng cña tÕ bµo lµ c¬ së cho sù ph¶n øng cña c¬ thÓ với môi trường bên ngoài. => Tế bào là đơn vị chức năng của cơ thể. 4. Kiểm tra, đánh giá - 1 HS đọc kết luận SGK. - Cho HS lµm bµi tËp 1 (Tr 13 – SGK) 5. Hướng dẫn học bài ở nhà - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái 2 (Tr13- SGK). Người Soạn: Quách Đình Bảo. Lop8.net. 6.

<span class='text_page_counter'>(7)</span>  Trường THCS Hùng Vương . GIAÙO AÙN SINH HOÏC 8.  - §äc môc “Em cã biÕt” - Vẽ sơ đồ cấu tạo tế bào vào vở, học thuộc tên và chức năng.. --------  -------Ngµy So¹n : 03/09/2010 Ngµy gi¶ng: 05/09/2010. TIEÁT 4. M«. A. môc tiªu. 1. KiÕn thøc - HS tr×nh bµy ®­îc kh¸i niÖm m«. - Ph©n biÖt ®­îc c¸c lo¹i m« chÝnh, cÊu t¹o vµ chøc n¨ng c¸c lo¹i m«. 2. KÜ n¨ng - RÌn luyÖn kÜ n¨ng quan s¸t tranh. - Rèn luyện khả năng khái quát hoá, kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Giáo dục ý thức học tập, lòng yêu thích bộ môn. B. chuÈn bÞ.. - Tranh phãng to h×nh 4.1  4.4 SGK. C. hoạt động dạy - học. 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra bµi cò - Nªu cÊu t¹o vµ chøc n¨ng c¸c bé phËn cña tÕ bµo? - Chứng minh tế bào là đơn vị chức năng của cơ thể? 3. Bµi míi. VB: Từ câu 2 => Trong cơ thể có rất nhiều tế bào, tuy nhiên xét về chức năng, người ta có thể xếp loại thành những nhóm tế bào có nhiệm vụ giống nhau, các nhóm đó gọi chung là mô. Vậy mô là gì? Trong cơ thể ta có nh÷ng lo¹i m« nµo? Hoạt động 1: Khái niệm mô Môc tiªu: HS n¾m ®­îc kh¸i niÖm m«. Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Yêu cầu HS đọc  mục I SGK và trả lời câu - HS trao đổi nhóm để hoàn thành bài tập . hái: - Dựa vào mục “Em có biết” ở bài trước để trả lời. ?H·y kÓ tªn nh÷ng tÕ bµo cã h×nh d¹ng kh¸c nhau - V× chøc n¨ng kh¸c nhau. mµ em biÕt? ? Gi¶i thÝch v× sao tÕ bµo cã h×nh d¹ng kh¸c - HS rót ra kÕt luËn nhau? - GV ph©n tÝch: chÝnh do chøc n¨ng kh¸c nhau mµ KÕt luËn: M« lµ mét tËp hîp c¸c tÕ bµo chuyªn ho¸ tế bào phân hoá có hình dạng, kích thước khác có cấu tạo giống nhau, đảm nhiệm chức năng nhất định, một số loại mô còn có các yếu tố không có cầu nhau. Sù ph©n ho¸ diÔn ra ngay ë giai ®o¹n ph«i. tróc tÕ bµo. ? VËy m« lµ g×? Hoạt động 2: Các loại mô Môc tiªu: HS ph¶i chØ râ cÊu t¹o vµ chøc n¨ng cña tõng lo¹i m«, thÊy ®­îc cÊu t¹o phï hîp víi chøc n¨ng cña tõng m«.- PhiÕu häc tËp HS kÎ s½n trong vë. Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Ph¸t phiÕu häc tËp cho c¸c nhãm. - KÎ s½n phiÕu häc tËp vµo vë. - Yêu cầu HS đọc  mục II SGK. - Nghiên cứu kĩ hình vẽ kết hợp với  SGK, trao đổi nhóm để - Quan s¸t H 4.1 - H 4.4 vµ nhËn xÐt vÒ hoµn thµnh vµo phiÕu häc tËp cña nhãm. sù s¾p xÕp c¸c tÕ bµo ë m« biÓu b×, vÞ trÝ, cÊu t¹o, chøc n¨ng. ? M¸u thuéc lo¹i m« g×? V× sao m¸u. Người Soạn: Quách Đình Bảo. Lop8.net. 7.

<span class='text_page_counter'>(8)</span>  Trường THCS Hùng Vương . GIAÙO AÙN SINH HOÏC 8.  được xếp vào loại mô đó? ? Mô sụn, mô xương có đặc điểm gì? Nó n»m ë phÇn nµo? ? H×nh d¹ng tÕ bµo c¬ v©n vµ c¬ tim gièng vµ kh¸c nhau ë ®iÓm nµo? ? TÕ bµo c¬ tr¬n cã h×nh d¹ng vµ cÊu t¹o nh­ thÕ nµo? - §¹i diÖn nhãm b¸o c¸o kÕt qu¶- NhËn xÐt c¸c nhãm kh¸c. Hoµn thµnh phiÕu häc tËp. - GV treo tranh H 4.1 - H 4.4 cho HS - Hoàn thành phiếu học tập của nhóm. đại diện nhóm báo cáo kÕt qu¶. nhËn xÐt kÕt qu¶. - GV nhận xét, đưa kết quả đúng.. KÕt luËn: Tªn c¸c lo¹i m«. CÊu t¹o, chøc n¨ng c¸c lo¹i m« VÞ trÝ Chøc n¨ng. 1. M« biÓu b× - BiÓu b× bao phñ - BiÓu b× tuyÕn. - Phñ ngoµi da, lãt trong - B¶o vÖ. che chë, hÊp thô. c¸c c¬ quan rçng. - TiÕt c¸c chÊt. - N»m trong c¸c tuyÕn cña c¬ thÓ.. 2. M« liªn kÕt - M« sîi - M« sôn - Mô xương - M« mì - M« m¸u vµ b¹ch huyÕt.. - M« c¬ v©n. Cã ë kh¾p n¬i nh­: Nâng đỡ, liên kết các cơ quan hoặc là đệm cơ học. - D©y ch»ng - Đầu xương - Bộ xương - Cung cấp chất dinh dưỡng. - Mì - HÖ tuÇn hoµn vµ b¹ch huyÕt. Co dãn tạo nên sự vận động cña c¸c c¬ quan vµ c¬ thÓ. - Gắn vào xương - Hoạt động theo ý muốn.. - M« c¬ tim. - CÊu t¹o nªn thµnh tim. 3. M« c¬. - M« c¬ tr¬n 4. M« thÇn kinh. - Hoạt động không theo ý muèn. - Thµnh néi quan - Hoạt động không theo ý muèn. - N»m ë n·o, tuû sèng, cã - TiÕp nhËn kÝch thÝch vµ sö c¸c d©y thÇn kinh ch¹y lÝ th«ng tin, ®iÒu hoµ vµ phèi đến các hệ cơ quan. hợp hoạt động các cơ quan đảm bảo sự thích ứng của cơ thể với môi trường.. CÊu t¹o - Chñ yÕu lµ tÕ bµo, c¸c tÕ bµo xÕp xÝt nhau, kh«ng cã phi bµo.. Chñ yÕu lµ chÊt phi bµo, c¸c tÕ bµo n»m r¶i r¸c.. Chñ yÕu lµ tÕ bµo c¬ dµi,, xÕp thµnh bã, líp. phi bµo Ýt. - TÕ bµo cã nhiÒu nh©n, cã v©n ngang. - TÕ bµo ph©n nh¸nh, cã nhiÒu nh©n, cã v©n ngang. - TÕ bµo cã h×nh thoi, ®Çu nhän, cã 1 nh©n. - Gåm c¸c tÕ bµo thÇn kinh (n¬ron vµ c¸c tÕ bµo thÇn kinh đệm). - N¬ron cã th©n nèi víi c¸c sîi nh¸nh vµ sîi trôc.. 4. Kiểm tra, đánh giá - 1 HS đọc ghi nhớ SGK. Hoàn thành bài tập sau bằng cách khoanh vào câu đúng nhất: 1. Chøc n¨ng cña m« biÓu b× lµ: a. Bảo vệ và nâng đỡ cơ thể. b. B¶o vÖ, che chë vµ tiÕt c¸c chÊt. c. Co d·n vµ che chë cho c¬ thÓ. 2. M« liªn kÕt cã cÊu t¹o: a. Chñ yÕu lµ tÕ bµo cã h×nh d¹ng kh¸c nhau.. Người Soạn: Quách Đình Bảo. Lop8.net. 8.

<span class='text_page_counter'>(9)</span>  Trường THCS Hùng Vương . GIAÙO AÙN SINH HOÏC 8.  b. C¸c tÕ bµo dµi, tËp trung thµnh bã. 5. Hướng dẫn học bài ở nhà - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái 1, 2, 3 SGK. - Lµm bµi tËp 4 vµo vë.. c. Gồm tế bào và phi bào (sợi đàn hồi, chất nền). - Soạn và chuẩn bịo bài mới. --------  -------Ngµy So¹n: 08/09/2010 Ngµy gi¶ng: 10/09/2010. TIEÁT 5. thùc hµnh. quan s¸t tÕ bµo vµ m« A. môc tiªu. 1. KiÕn thøc - ChuÈn bÞ ®­îc tiªu b¶n t¹m thêi m« c¬ v©n. - Quan sát và vẽ các tế bào trong tiêu bản đã làm sẵn: tế bào niêm mạc miệng (mô biểu bì), mô sụn, mô xương, mô cơ vân, mô cơ trơn. Phân biệt các bộ phận chính của tế bào gồm màng sinh chất, tế bào chất và nh©n. - Ph©n biÖt ®­îc ®iÓm kh¸c nhau cña m« biÓu b×, m« c¬, m« liªn kÕt. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng sö dông kÝnh hiÓn vi, kÜ n¨ng mæ, t¸ch tÕ bµo. 3. Thái độ - Gi¸o dôc ý thøc nghiªm tóc, b¶o vÖ m¸y, vÖ sinh phßng häc sau khi lµm. B. chuÈn bÞ. - HS: Mçi tæ 1 con Õch. - GV: + Kính hiển vi, lam kính (2), lamen, bộ đồ mổ, khân lau, giấy thấm, kim mũi mác. + 1 ếch đồng sống hoặc bắp thịt ở chân giò lợn. + Dung dÞch sinh lÝ 0,65% NaCl, c«ngt¬hut, dung dÞch axit axetic 1%. + Bộ tiêu bản: mô biểu bì, mô sụn, mô xương, mô cơ trơn. C. hoạt động dạy - học. 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra bµi cò - So sánh mô biểu bì, mô liên kết về vị trí và sự sắp xếp các tế bào trong 2 loại mô đó? - C¬ v©n, c¬ tr¬n vµ c¬ tim cã g× kh¸c nhau vÒ cÊu t¹o, sù ph©n bè trong c¬ thÓ vµ kh¶ n¨ng co d·n? 3. Bµi míi VB: Từ câu hỏi kiểm tra, GV nêu: để kiểm chứng điều đã học, chúng ta tiến hành nghiên cứu đặc điểm c¸c lo¹i tÕ bµo vµ m«. Hoạt động 1: Nêu yêu cầu của bài thực hành - GV gọi 1 HS đọc phần I: Mục tiêu của bài thực hành. - GV nhÊn m¹nh yªu cÇu quan s¸t vµ so s¸nh c¸c lo¹i m«. Hoạt động 2: Hướng dẫn thực hành Môc tiªu: HS lµm ®­îc tiªu b¶n vµ quan s¸t thÊy tÕ bµo m« c¬ v©n. Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV treo bảng phụ viết sẵn nội dung các bước làm - Đọc cách tiến hành thí nghiệm : làm tiêu bản SGK. tiªu b¶n. - Nếu có điều kiện GV hướng dẫn trước cho nhóm - Các nhóm tiến hành làm tiêu bản như hướng dẫn, HS yªu thÝch m«n häc c¸c thao t¸c thùc hiÖn. yªu cÇu:. Người Soạn: Quách Đình Bảo. Lop8.net. 9.

<span class='text_page_counter'>(10)</span>  Trường THCS Hùng Vương . GIAÙO AÙN SINH HOÏC 8.  - Ph©n c«ng c¸c nhãm thÝ nghiÖm. + LÊy sîi thËt m¶nh. - GV hướng dẫn cách đặt tế bào mô cơ vân lên lam + Không bị đứt. + R¹ch b¾p c¬ ph¶i th¼ng. kính và đặt lamen lên lam kính. + §Ëy lamen kh«ng cã bät khÝ. - Nhá 1 giät axit axetic 1% vµo c¹nh lamen, dïng - C¸c nhãm nhá axit axetic 1%, hoµn thµnh tiªu b¶n giấy thấm hút bớt dd sinh lí để axit thấm dưới đặt trên bàn để GV kiểm tra. lamen. - Các nhóm điều chỉnh kính, lấy ánh sáng để nhìn rõ - GV kiểm tra các nhóm, giúp đỡ nhóm yếu. mÉu. - Yªu cÇu c¸c nhãm ®iÒu chØnh kÝnh hiÓn vi. - Đại diện các nhóm quan sát đến khi nhìn rõ tế bào. - GV kiÓm tra kÕt qu¶ quan s¸t cña HS, tr¸nh nhÇm - C¶ nhãm quan s¸t, nhËn xÐt: ThÊy ®­îc: mµng, lÉn hay m« t¶ theo SGK. nh©n, v©n ngang, tÕ bµo dµi. KÕt luËn: a. C¸ch lµm tiªu b¶n m« c¬ v©n: - Rạch da đùi ếch lấy 1 bắp cơ. - Dïng kim nhän r¹ch däc b¾p c¬ ( thÊm s¹ch m¸u). - Dïng ngãn trá vµ ngãn c¸i Ên lªn 2 bªn mÐp r¹ch. - LÊy kim mòi m¸c g¹t nhÑ vµ t¸ch 1 sîi m¶nh. - §Æt sîi m¶nh míi t¸ch lªn lam kÝnh, nhá dd sinh lÝ NaCl 0,65%. - §Ëy lamen, nhá dd axit axetic 1%. Chú ý: ếch huỷ tuỷ để khỏi nhảy. b. Quan s¸t tÕ bµo: - ThÊy ®­îc c¸c thµnh phÇn chÝnh: mµng, tÕ bµo chÊt, nh©n, v©n ngang. Hoạt động 3: Quan sát tiêu bản các loại mô khác Mục tiêu: HS quan sát và vẽ lại được hình tế bào mô sụn, mô xương, mô cơ vân, mô cơ trơn, phân biệt điểm kh¸c nhau gi÷a c¸c lo¹i m« Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV phát tiêu bản cho các nhóm, yêu cầu HS - Các nhóm đặt tiêu bản, điều chỉnh kính để quan sát rõ. Các thành viên lần lượt quan sát, vẽ hình và đối chiếu quan s¸t c¸c m« vµ vÏ h×nh vµo vë. - GV treo tranh các loại mô để HS đối chiếu. víi h×nh vÏ SGK vµ h×nh trªn b¶ng. - Các nhóm đổi tiêu bản cho nhau để lần lượt quan sát 4 lo¹i m«. VÏ h×nh vµo vë. KÕt luËn: - M« biÓu b×: tÕ bµo xÕp xÝt nhau. - Mô sụn: chỉ có 2 đến 3 tế bào tạo thành nhóm. - Mô xương: tế bào nhiều. - M« c¬: tÕ bµo nhiÒu, dµi. 4. Nhận xét - đánh giá - GV nh¾c nhë HS thu dän, vÖ sinh ng¨n n¾p, trËt tù. Tr¶ lêi c©u hái: ? Lµm tiªu b¶n c¬ v©n, em gÆp khã kh¨n g×? ? Em đã quan sát được những loại mô nào? Nêu sự khác nhau về đặc đựùm cấu tạo 3 loại mô: mô biÓu b×, m« liªn kÕt, m« c¬. 5. Hướng dẫn học bài ở nhà - Mçi HS viÕt 1 b¶n thu ho¹ch theo mÉu SGK. - ¤n l¹i kiÕn thøc vÒ m« thÇn kinh.. --------  -------Người Soạn: Quách Đình Bảo. Lop8.net. 10.

<span class='text_page_counter'>(11)</span>  Trường THCS Hùng Vương . GIAÙO AÙN SINH HOÏC 8. . Ngµy So¹n: 09/09/2010 Ngµy gi¶ng: 11/09/2010. TIEÁT 6. Ph¶n x¹. A. môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Tr×nh bµy ®­îc cÊu t¹o vµ chøc n¨ng c¬ b¶n cña n¬ron. - ChØ râ 5 thµnh phÇn cña 1 cung ph¶n x¹ vµ ®­êng dÉn truyÒn xung thÇn kinh trong cung ph¶n x¹. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan sát kênh hình, kÜ n¨ng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Giáo dục ý thức nghiêm túc, bảo vệ máy, vệ sinh phòng học sau khi làm. B. chuÈn bÞ. - Tranh phãng to h×nh 6.1 – N¬ron; H6.2 – Cung ph¶n x¹ SGK. - B¶ng phô, phiÕu häc tËp. C. hoạt động dạy - học. 1. Tæ chøc 2. Kiểm tra bài cũ (Thu báo cáo của HS ở giờ trước). 3. Bµi míi - Vì sao khi sờ tay vào vật nóng, tay rụt lại? Nhìn thấy quả me, quả khế có hiện tượng tiết nước bọt? - Hiện tượng trên là gì? Cơ chế diễn ra như thế nào? Bài Phản xạ sẽ giúp chúng ta trả lời các câu hỏi này. Hoạt động 1: Cấu tạo và chức năng của nơron Mục tiêu: HS chỉ rõ cấu tạo và chức năng của nơron, từ đó thấy được chiều hướng lan truyền xung thần kinh trong sîi trôc. Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Yªu cÇu HS nghiªn cøu  môc I SGK kÕt hîp quan - HS ghi nhí chó thÝch. s¸t H 6.1 vµ tr¶ lêi c©u hái: ? Nªu thµnh phÇn cÊu t¹o cña m« thÇn kinh ? ? G¾n chó thÝch vµo tranh c©m cÊu t¹o n¬ron vµ m« t¶ cÊu t¹o 1 n¬ron ®iÓn h×nh? - GV treo tranh cho HS nhËn xÐt, rót ra kÕt luËn. ?N¬ron cã chøc n¨ng g×? - Cho HS nªu kh¸i niÖm tÝnh c¶m øng, tÝnh dÉn truyÒn. - GV chØ trªn tranh chiÒu lan truyÒn xung thÇn kinh trªn h×nh 6.1 vµ 6.2 (cung ph¶n x¹) L­u ý: xung thÇn kinh lan truyÒn theo 1 chiÒu. - 1 HS lªn b¶ng g¾n chó thÝch. nhËn xÐt, nªu - Dựa vào chức năng dẫn truyền, người ta chia nơron cÊu t¹o n¬ron. thµnh 3 lo¹i: - Nghiªn cøu  SGK kÕt hîp quan s¸t H 6.2; - GV ph¸t phiÕu häc tËp, yªu cÇu HS nghiªn cøu tiÕp  để trả lời các câu hỏi. SGK kết hợp quan sát H 6.2 để tìm ra sự khác nhau giữa - trao đổi nhóm, hoàn thành kết quả vào phiếu 3 lo¹i n¬ron. häc tËp. - GV treo bảng kẻ phiếu học tập. đưa ra đáp án đúng, - HS ®iÒn kÕt qu¶. C¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt.. Người Soạn: Quách Đình Bảo. Lop8.net. 11.

<span class='text_page_counter'>(12)</span>  Trường THCS Hùng Vương . GIAÙO AÙN SINH HOÏC 8.  hướng dẫn HS trên sơ đồ H 6.2.. C¸c lo¹i n¬ron Nơron hướng tâm (n¬ron c¶m gi¸c) N¬ron trung gian ( liªn l¹c). KÕt qu¶ phiÕu häc tËp: C¸c lo¹i n¬ron VÞ trÝ Chøc n¨ng - Th©n n»m bªn ngoµi T¦ thÇn kinh - TruyÒn xung thÇn kinh tõ c¬ quan đến TƯ thần kinh (thụ cảm). - N»m trong trung ­¬ng thÇn kinh. - Liªn hÖ gi÷a c¸c n¬ron.. - Th©n n»m trong trung ­¬ng thÇn - TruyÒn xung thÇn kinh tõ trung kinh, sợi trục hướng ra cơ quan ương tới cơ quan phản ứng. ph¶n øng. ? Em có nhận xét gì về hướng dẫn truyền xung thần kinh ở nơron hướng tâm và li tâm (Ngược chiều). N¬ron li t©m (nơron vận động). KÕt luËn: a. cÊu t¹o n¬ron gåm: - Th©n: chøa nh©n, xung quanh cã tua ng¾n (sîi nh¸nh). - Tua dµi (sîi trôc): cã bao miªlin, tËn cïng ph©n nh¸nh cã cóc xim¸p. b. Chøc n¨ng: - C¶m øng, - DÉn truyÒn (SGK) c. Các loại nơron: - Nơron hướng tâm ( cảm giác).- Nơron trung gian ( liên lạc). - Nơron li tâm (nơron vận động). Hoạt động 2: Cung phản xạ- Vòng phản xạ Môc tiªu: HS h×nh thµnh kh¸i niÖm ph¶n x¹, cung ph¶n x¹, vßng ph¶n x¹. Biết giải thích 1 số phản xạ ở người bằng cung phản xạ và vòng phản xạ. Hoạt động của GV Hoạt động của HS. Người Soạn: Quách Đình Bảo. Lop8.net. 12.

<span class='text_page_counter'>(13)</span>  Trường THCS Hùng Vương . GIAÙO AÙN SINH HOÏC 8.  - LÊy tõ 3-5 VD ? Cho VD vÒ ph¶n x¹? Ph¶n x¹ lµ g×? ? Hiện tượng cảm ứng ở thực vật (chạm tay - Trao đổi nhóm và rút ra khái niệm phản xạ. vào cây trinh nữ, lá cây cụp lại) có phải là - Không. vì thực vật không có hệ thần kinh, đó chỉ là sự thay đổi về sự trương nước của các tế bào gốc lá) ph¶n x¹ kh«ng? ? ThÕ nµo lµ 1 cung ph¶n x¹? - Yªu cÇu HS quan s¸t H 6.2 vµ tr¶ lêi c©u hái: ? Cã nh÷ng lo¹i n¬ron nµo tham gia vµo cung ph¶n x¹? ? C¸c thµnh phÇn cña cung ph¶n x¹? - GV nªu vai trß tõng thµnh phÇn. - GV cho HS quan s¸t H 6.2 ? Xung thÇn kinh ®­îc dÉn truyÒn nh­ thÕ nµo? ? H·y gi¶i thÝch ph¶n x¹ kim ch©m vµo tay, - Đọc  SGK. Tù rĩt ra kÕt luËn. tay rôt l¹i? - Bằng cách nào trung ương thần kinh có thể - Dựa vào H 6.2, Quan sát H 6.3 để trả lời. biết được phản ứng của cơ thể đã đáp ứng - Đọc  nêu khái niệm vòng phản xạ. KÕt luËn: a. Ph¶n x¹ kÝch thÝch ch­a? GV dẫn dắt tới : Cung phản xạ có đường - là phản ứng của cơ thể để trả lời kích thích của môi trường (trong và ngoài) dưới sự điều khiển của hệ thần kinh. liên hệ ngược tạo thành vòng phản xạ. b. Cung ph¶n x¹: Kh¸i niÖm ( SGK) - GV ®­a VD vÒ vßng ph¶n x¹ vµ gi¶i thÝch trên sơ đồ H 6.3. Yêu cầu HS đọc  mục 3 - 1 cung phản xạ có 3 loại nơron: gồm 5 thành phần. c. Vßng ph¶n x¹: Kh¸i niÖm (SGK). ? Kh¸i niÖm vßng ph¶n x¹? 4. Kiểm tra, đánh giá- 1 HS đọc kết luận cuối bài. - Cho HS dán chú thích vào sơ đồ câm H 6.2 và nêu chức năng của các bộ phận trong phản xaù. - Tr¶ lêi c©u 1, 2 SGK. 5. Hướng dẫn học bài ở nhà - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái 1, 2 SGK. - Vẽ sơ đồ cung phản xạ H 6.2 và chú thích. - §äc môc “Em cã biÕt”.. --------  -------Ngµy So¹n:15/09/2010. Chương II: Vận động TIEÁT 7. Ngµy gi¶ng:17/09/2010. Bộ xương. A. môc tiªu. 1. KiÕn thøc - HS trình bày được các thành phần chính của bộ xương và xác định được vị trí các xương chính ngay trªn c¬ thÓ m×nh. - Phân biệt được các loại xương dài, xương ngắn, xương dẹt về hình thái, cấu tạo. - Phan biệt các loại khớp xương, nắm vững cấu tạo khớp động. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan sát tranh, kÜ n¨ng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Giáo dục ý thức giửừ gỡn, baỷo veọ boọ xửụng. B. chuÈn bÞ. - Tranh vẽ phóng to hình 7.1 – 7.4 SGK. - Mô hình bộ xương.. Người Soạn: Quách Đình Bảo. Lop8.net. 13.

<span class='text_page_counter'>(14)</span>  Trường THCS Hùng Vương . GIAÙO AÙN SINH HOÏC 8.  C. hoạt động dạy - học. 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra bµi cò - Phản xạ là gì? Cho 1 Vd về phản xạ và phân tích đường đi của xung thần kinh trong phản xạ đó? 3. Bµi míi ? Hệ vận động gồm những cơ quan nào? Bộ xương người có đặ điểm cấu tạo và chức năng gỡ? Hoạt động 1: Các thành phần chính của bộ xương Mục tiêu: HS chỉ rõ được vai trò chính của bộ xương, nắm được 3 thành phần chính của bộ xương và phân biệt 3 loại xương . Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Yªu cÇu HS quan s¸t H 7.1 vµ tr¶ lêi c©u - Quan s¸t kÜ H 7.1 vµ tr¶ lêi. hái: ? Bộ xương gồm mấy thành phần ? ? Nêu đặc điểm của mỗi thành phần? - Yêu cầu HS trao đổi nhóm ? T×m hiÓu ®iÓm gièng vµ kh¸c nhau gi÷a xương tay và xương chân? ? Vì sao có sự khác nhau đó? ? Từ những đặc điểm của bộ xương hãy cho biết bộ xương có chức năng gì? - HS nghiªn cøu H 7.2; 7.3 kÕt hîp víi th«ng tin trong SGK để trả lời. Y/c nêu được: - GV nhaän xeùt boå sung theâm. + Sự khác nhau là do tay thích nghi với quá + Giống: có các thành phần tương ứng với nhau. trình lao động, chân thích nghi với dáng + Khác: về kích thước, cấu tạo đai vai và đai hông, xương đứng thẳng. cæ tay, bµn tay, bµn ch©n. KÕt luËn: 1. Thành phần của bộ xương - Bộ xương chia 3 phần: + Xương đầu gồm xương sọ và xương mặt. + Xương thân gồm cột sống và lồng ngực. + Xương chi gồm xương chi trên và xương chi dưới. + Xương chi trên nhỏ bé, linh hoạt. Xương chi dưới to, khoẻ, dài, chắc chắn, ít cử động. => Bộ xương người thích nghi với quá trình lao động và đứng thẳng. 2. Vai trò của bộ xương - Nâng đỡ cơ thể, tạo hình dáng cơ thể. - Tạo khoang chứa, bảo vệ các cơ quan. - Cùng với hệ cơ giúp cơ thể vận động. Hoạt động 2: Phân biệt các loại xương Mục tiêu: HS phân biệt được các loại xương về hình thái, cấu tạo. Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Yêu cầu HS đọc  mục II , quan sát - HS đọc  mục II , quan sát hình 7.1 để nhận dạng, nêu đặc hình 7.1 để trả lời câu hỏi: điểm các loại xương. ? Căn cứ vào đâu để phân biệt các loại Kết luận: - Căn cứ vào hình dạng và cấu tạo chia xương thành 3 lo¹i: xương? + Xương dài: hình ống, chứa tuỷ đỏ (trẻ em), tuỷ vàng ? Phân biệt đặc điểm của mỗi loại? ? Xác định các loại xương đó trên tranh (người lớn). + Xương ngắn: ngắn. vµ m« h×nh? + Xương dẹt: hình bản dẹt.. Người Soạn: Quách Đình Bảo. Lop8.net. 14.

<span class='text_page_counter'>(15)</span>  Trường THCS Hùng Vương . GIAÙO AÙN SINH HOÏC 8.  Hoạt động 3: Các khớp xương Mục tiêu: HS nắm được sự phân loại khớp thành 3 loại dựa trên khả năng cử động và xác định được khớp đó trªn c¬ thÓ m×nh. Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Yªu cÇu HS t×m hiÓu th«ng tin môc III vµ tr¶ lêi - HS nghiªn cøu th«ng tin SGK. - Rót ra kÕt luËn. c©u hái: ? Thế nào gọi là khớp xương? ? Cã mÊy lo¹i khíp? - Yªu cÇu HS quan s¸t H 7.4 vµ tr¶ lêi c©u hái: ? Dựa vào khớp đầu gối, hãy mô tả 1 khớp động? ? Khả năng cử động của khớp động và khớp bán động khác nhau như thế nào? Vì sao có sự khác nhau đó? ? Nêu đặc điểm của khớp bất động? - GV lứu ý HS: trong bộ xương người chủ yếu là khớp động giúp con người vận động và lao động. - Quan sát kĩ H 7.4, trao đổi nhóm và rút ra kết luận. - Cho HS đọc kết luận SGK. Kết luận: - Khớp xương là nơi hai hay nhiều đầu xương tiếp giáp với nhau. - Có 3 loại khớp xương: + Khớp động: 2 đầu xương có sụn, giữa là dịch khớp (hoạt dịch), ngoài có dây chằng giúp cơ thể có khả năng cử động linh hoạt. + Khớp bán động: giữa 2 đầu xương có đệm sụn giúp cử động hạn chế. + Khớp bất động: 2 đầu xương khớp với nhau bởi mép răng cưa hoặc xếp lợp lên nhau, không cử động được. 4. Kiểm tra, đánh giá - HS đọc kết luận. ? Chức năng của bộ xương là gì? ? Xác định trên tranh vẽ bộ xương và các thành phần của bộ xương người? Các khớp xương bằng dán chú thích. (nếu có dùng mô hình hoặc xác định trên cơ thể mình). 5. Hướng dẫn học bài ở nhà - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái 1, 2, 3 SGK. - Lập bảng so sánh các loại khớp về cấu tạo, tính chất cử động và ý nghĩa. - §äc môc “Em cã biÕt”.. --------  -------Ngµy So¹n : 16/09/2010 Ngµy gi¶ng:18/09/2010. TIEÁT 8. cấu tạo và tính chất của xương. A. môc tiªu. 1. KiÕn thøc - HS nắm được cấu tạo chung 1 xương dài. Từ đó giải thích được sự lớn lên của xương và khả năng chịu lực của xương. - Xác định được thành phần hoá học của xương để chứng minh được tính đàn hồi và cứng rắn của xương. - Rèn kĩ năng lắp đặt thí nghiệm đơn giản. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan saùt tranh, Moâ hình. kÜ n¨ng laép ñaët thí nghieäm ñôn giaûn. 3. Thái độ - Giáo dục ý thức baỷo veọ boọ xửụng, aờn uoỏng hụùp lyự ủoỏi vụựi lửựa tuoồi. B. chuÈn bÞ. - Tranh vÏ phãng to c¸c h×nh 8.1 -8.4 SGK.. Người Soạn: Quách Đình Bảo. Lop8.net. 15.

<span class='text_page_counter'>(16)</span>  Trường THCS Hùng Vương  - VËt mÉu:. GIAÙO AÙN SINH HOÏC 8.  Xương đùi ếch hoặc xương ngón chân gà. Một panh để gắp xương, 1 đèn cồn, 1 cốc nước lã để rửa xương, 1 cốc đựng HCl 10%.. C. hoạt động dạy - học. 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra bµi cò - Bộ xương người được chia làm mấy phần? Mỗi phần gồm những xương nào? - Sự khác nhau giữa xương tay và xương chân như thế nào? Điều đó có ý nghĩa gì đối với con người? - Nªu cÊu t¹o vµ vai trß cña tõng lo¹i khíp? 3. Bµi míi VB: Gọi 1 HS đọc mục “Em có biết” (Tr 31 – SGK). GV: Những thông tin đó cho ta biết xương có sức chịu đựng rất lớn. Vậy vì sao xương có khả năng đó? Chúng ta sẽ giải đáp qua bài học ngày hôm nay. Hoạt động 1: Cấu tạo của xương Mục tiêu: HS chỉ ra được cấu tạo của xương dài, xương dẹt và chức năng của nó. Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Yªu cÇu HS t×m hiÓu th«ng tin môc I SGK kÕt - HS nghiªn cøu th«ng tin vµ quan s¸t h×nh vÏ, ghi nhí hîp quan s¸t H 8.1; 8.2 ghi nhí chó thÝch vµ tr¶ kiÕn thøc. lêi c©u hái: ? Xương dài có cấu tạo như thế nào? - GV treo H 8.1(tranh c©m), gäi 1 HS lªn d¸n chó thÝch vµ tr×nh bµy. - Cho các HS khác nhận xét sau đó cùng HS rút ra kÕt luËn. ? Cấu tạo hình ống của thân xương, nan xương ở đầu xương xếp vòng cung có ý nghĩa gì với chức năng của xương? ?Nêu cấu tạo và chức năng của xương dài? - 1 HS lªn b¶ng d¸n chó thÝch vµ tr×nh bµy. - Yªu cÇu HS nghiªn cøu th«ng tin môc I.3 vµ - C¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt vµ rót ra kÕt luËn. quan sát H 8.3 để trả lời: - Nghiên cứu thông tin , quan sát hình 8.3 để trả lời. ? Nêu cấu tạo của xương ngắn và xương dẹt? - Rót ra kÕt luËn. Kết luận: 1. Cấu tạo vaứ Chức năng xương dài bảng 8.1 SGK. 2. Cấu tạo xương ngắn và xương dẹt: - Ngoài là mô xương cứng (mỏng). - Trong toàn là mô xương xốp, chứa tuỷ đỏ. Hoạt động 2: Sự to ra và dài ra của xương Hoạt động của GV Hoạt động của HS. Người Soạn: Quách Đình Bảo. Lop8.net. 16.

<span class='text_page_counter'>(17)</span>  Trường THCS Hùng Vương . GIAÙO AÙN SINH HOÏC 8.  - Yêu cầu HS đọc  mục II và trả lời câu HS nghiên cứu  mục II và trả lời câu hỏi. hái: ? Xương to ra là nhờ đâu? - GV dïng H 8.5 SGK m« t¶ thÝ nghiÖm chứng minh vai trò của sụn tăng trưởng: Yªu cÇu HS quan s¸t H 8.5 cho biÕt vai trß của sụn tăng trưởng. - GV lưu ý HS: Sự phát triển của xương nhanh nhất ở tuổi dậy thì, sau đó chậm lại - Trao đổi nhóm. tõ 18-25 tuæi. - Trẻ em tập TDTT quá độ, mang vác nặng - Đại diện nhóm trả lời. dẫn tới sụn tăng trưởng hoá xương nhanh, Kết luận: - Xương to ra về bề ngang là nhờ các tế bào màng xương phân chia. người không cao được nữa. nhửng màng - Xương dài ra do các tế bào ở sụn tăng trưởng xương vẫn sinh ra TB xương. phân chia và hoá xương. Hoạt động 3: Thành phần hoá học và tính chất của xương Mục tiêu: Thông qua thí nghiệm, HS chỉ ra được 2 thành phần cơ bản của xương có liên quan đến tính chất của xương – Liên hệ thực tế. Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV biểu diễn thí nghiệ: Cho xương - HS quan sát và nêu hiện tượng: + Có bọt khí nổi lên (khí CO2) chứng tỏ xương có muối CaCO3. đùi ếch vào ngâm trong dd HCl 10%. + Xương mềm dẻo, uốn cong được. ? Hiện tượng gì xảy ra. - Dùng kẹp gắp xương đã ngân rửa vào cốc nước lã ? Thử uốn xem xương cứng hay mềm? - Đốt xương đùi ếch khác trên ngọn lửa đèn cồn, khi hết khói: Bóp phần đã đốt, nhận xét hiện tượng. ? Từ các thí nghiệm trên, có thể rút ra + HS trao đổi nhóm và rút ra kết luận. kết luận gì về thành phần, tính chất Kết luận: - Xương gồm 2 thành phần hoá học là: + ChÊt v« c¬: muèi canxi vaø ChÊt h÷u c¬ (cèt giao). của xương? - GV giới thiệu về tỉ lệ chất cốt giao - Sự kết hợp 2 thành phần này làm cho xương có tính chất đàn håi vµ r¾n ch¾c. thay đổi ở trẻ em, người già. 4. Kiểm tra - đánh giá - 1 HS đọc kết luận SGK. - Cho HS lµm bµi: Các phần của xương Trả lời 1, Sụn đầu xương 2, Sụn tăng trưởng 3,Mô xương xốp 4,Mô xương cứng 5,Tủy xương 5. Hướng dẫn học bài ở nhà - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái 1, 2, 3 SGK. - Đọc trước bài 9: Cấu tạo và tính chất của cơ.. Chøc n¨ng a, Sinh hồng cầu , chứa mỡ ở người già b, Gi¶m ma s¸t trong khíp c, Xương lơn lên về bề ngang d, Ph©n t¸n lùc , t¹o « chøa tñy e, Chụi lực , xương dài ra. --------  -------Ngµy So¹n: 22/09/2010 Ngµy gi¶ng: 24/09/2010. Người Soạn: Quách Đình Bảo. Lop8.net. 17.

<span class='text_page_counter'>(18)</span>  Trường THCS Hùng Vương . GIAÙO AÙN SINH HOÏC 8. . TIEÁT 9. CÊu t¹o vµ tÝnh chÊt cña c¬. A. môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Trình bày được đặc điểm cấu tạo của tế bào cơ và của bắp cơ. - Gi¶i thÝch ®­îc tÝnh chÊt c¨n b¶n cña c¬ lµ sù co c¬ vµ nªu ®­îc ý nghÜa cña sù co c¬. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan saùt tranh, Moâ hình. kÜ n¨ng laép ñaët thí nghieäm ñôn giaûn. 3. Thái độ - Giáo dục ý thức baỷo veọ giửừ gỡn vaứ veọ sinh heọ cụ. B. chuÈn bÞ. - Tranh vẽ phóng to H 9.1 đến 9.4 SGK. Tranh vẽ hệ cơ người.- Búa y tế. C. TiÕn tr×nh lªn líp. 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra bµi cò - Nêu cấu tạo chức năng của xương dài? - Nêu thành phần hoá học và tính chất của xương? 3. Bµi míi GV dùng tranh hệ cơ ở người giới thiệu một cách khái quát về các nhóm cơ chính của cơ thể như phần thông tin ®Çu bµi SGK. Hoạt động 1: Cấu tạo bắp cơ và tế bào cơ Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh - Yêu cầu HS đọc thông tin mục I và quan sát H 9.1 - HS nghiên cứu thông tin SGK và quan sát hình vẽ, SGK, trao đổi nhóm để trả lời câu hỏi: thèng nhÊt c©u tr¶ lêi. - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy. C¸c nhãm kh¸c bæ sung ? B¾p c¬ cã cÊu t¹o nh­ thÕ nµo ? vµ rót ra kÕt luËn. ? Nªu cÊu t¹o tÕ bµo c¬ ? - Gäi HS chØ trªn tranh cÊu t¹o b¾p c¬ vµ tÕ bµo c¬. KÕt luËn: - B¾p c¬ : gåm nhiÒu bã c¬, mçi bã gåm nhiÒu sîi c¬ (tÕ bµo c¬) bäc trong mµng liªn kÕt. - Hai đầu bắp cơ có gân bám vào xương, giữa phình to lµ bông c¬. - Tế bào cơ: gồm nhiều đoạn, mỗi đoạn là 1 đơn vị cÊu tróc giíi h¹n bëi 2 tÊm h×nh ch÷ Z. Sù s¾p xÕp các tơ cơ mảnh và tơ cơ dày ở tế bào cơ tạo nên đĩa sáng và đĩa tối. + Đĩa tối: là nơi phân bố tơ cơ dày, đĩa sáng là nơi ph©n bè t¬ c¬ m¶nh. Hoạt động 2: Tính chất của cơ Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh - Yêu cầu HS đọc thí nghiệm và quan sát H 9.2 - HS nghiên cứu thí nghiệm và trả lời câu hỏi : - Nªu kÕt luËn. SGK (nÕu cã ®iÒu kiÖn GV biÓu diÔn thÝ nghiÖm) - Yªu cÇu HS m« t¶ thÝ nghiÖm sù co c¬ - HS đọc thông tin, làm động tác co cẳng tay sát cánh tay để thấy bắp cơ co ngắn lại, to ra về bề - GV gi¶i thÝch vÒ chu k× co c¬ (nhÞp co c¬). - Yêu cầu HS đọc thông tin ngang. + GËp c¼ng tay s¸t c¸nh tay. - Gi¶i thÝch dùa vµo th«ng tin SGK, rót ra kÕt luËn. ? Nhận xét về sự thay đổi độ lớn của cơ bắp trước - HS làm phản xạ đầu gối (2 HS làm). - Dựa vào H 9.3 để giải thích cơ chế phản xạ co cơ cánh tay? Vì sao có sự thay đổi đó? - Yªu cÇu HS lµm thÝ nghiÖm ph¶n x¹ ®Çu gèi, KÕt luËn: - TÝnh chÊt c¨n b¶n cña c¬ lµ sù co c¬ vµ d·n khi bÞ quan s¸t H 9.3. Người Soạn: Quách Đình Bảo. Lop8.net. 18.

<span class='text_page_counter'>(19)</span>  Trường THCS Hùng Vương . GIAÙO AÙN SINH HOÏC 8. ? Gi¶i thÝch c¬ chÕ ph¶n x¹ sù co c¬?.  kÝch thÝch,c¬ ph¶n øng l¹i b»ng co c¬. - C¬ co råi l¹i d·n rÊt nhanh t¹o chu k× co c¬. - Khi c¬ co, t¬ c¬ m¶nh xuyªn s©u vµo vïng ph©n bè cña t¬ c¬ dµy lµm tÕ bµo c¬ co ng¾n l¹i lµm cho b¾p c¬ ng¾n l¹i vµ to vÒ bÒ ngang. - Khi kích thích tác động vào cơ quan thụ cảm làm xuất hiện xung thần kinh theo dây hướng tâm đến trung ­¬ng thÇn kinh, tíi d©y li t©m, tíi c¬ vµ lµm c¬ co.. Hoạt động 3: ý nghĩa của hoạt động co cơ Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh - Quan s¸t H 9.4 vµ cho biÕt : - HS quan s¸t H 9.4 SGK ? Sù co c¬ cã t¸c dông g×? - Yêu cầu HS phân tích sự phối hợp hoạt động co, dãn - Trao đổi nhóm để thống nhất ý kiến. gi÷a c¬ 2 ®Çu (c¬ gÊp) vµ c¬ 3 ®Çu (c¬ duçi) ë c¸nh tay. - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, bæ sung vµ rót ra kÕt - GVnhËn xÐt, gióp HS rót ra kÕt luËn. luËn. - Yêu cầu 1 HS đọc kết luận cuối bài. KÕt luËn: - Cơ co giúp xương cử động để cơ thể vận động, lao động, di chuyển. - Trong sự vận động cơ thể luôn có sự phối hợp nhÞp nhµng gi÷a c¸c nhãm c¬.. 4. Kiểm tra đánh giá - HS lµm bµi tËp tr¾c nghiÖm : Khoanh tròn vào đầu câu trả lời đúng: 1. C¬ b¾p ®iÓn h×nh cã cÊu t¹o: a. Sîi c¬ cã v©n s¸ng, v©n tèi. d. Gåm nhiÒu sîi c¬ tËp trung thµnh bã. b. Bã c¬ vµ sîi c¬. e. C¶ a, b, c, d c. Cã mµng liªn kÕt bao bäc, 2 ®Çu to, gi÷a ph×nh to. g. ChØ cã c, d. 2. Khi c¬ co, b¾p c¬ ng¾n l¹i vµ to bÒ ngang lµ do: a. V©n tèi dµy lªn. b. Một đầu cơ co và một đầu cơ cố định. d. C¶ a, b, c. c. C¸c t¬ m¶nh xuyªn s©u vµo vïng t¬ dµy lµm cho v©n tèi ng¾n l¹i. e. ChØ a vµ c. 5. Hướng dẫn về nhà - Häc vµ tr¶ lêi c©u 1, 2, 3. Gîi ý: Câu 2 : Khi đứng cả cơ gấp và duỗi cẳng chân cùng co, nhưng không co tối đa. Cả hai cơ đối kháng đều co tạo ra thế cân bằng giữ cho hệ thống xương chân thẳng để trọng tâm rơi vào chân đó. C©u 3 : - Kh«ng khi nµo c¶ 2 c¬ gÊp vµ duçi cïng co tèi ®a (cña 1 bé phËn c¬ thÓ) - C¬ gÊp vµ duçi cña 1 bé phËn cïng duçi tèi ®a khi c¸c c¬ nµy mÊt kh¶ n¨ng tiÕp nhËn kÝch thÝch do đó mất trương lực cơ (trường hợp bại liệt).. --------  -------Ngµy So¹n: 23/09/2010 Ngµy gi¶ng: 25/09/2010. Người Soạn: Quách Đình Bảo. Lop8.net. 19.

<span class='text_page_counter'>(20)</span>  Trường THCS Hùng Vương . GIAÙO AÙN SINH HOÏC 8. . TIEÁT 10. hoạt động của cơ. A. môc tiªu. 1. KiÕn thøc - HS chứng minh được cơ co sinh ra công. Công của cơ được sử dụng trong lao động và di chuyển. - Tr×nh bµy ®­îc nguyªn nh©n sù mái c¬ vµ nªu biÖn ph¸p chèng mái c¬. - Nêu được lợi ích của sự luyện tập cơ, từ đó vận dụng vào đời sống, thường xuyên luyện tập thể dục thể thao và lao động vừa sức. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng vận dụng lý thuyết vào thực tế để rèn luyện cơ. 3. Thái độ - Giáo dục ý thức baỷo veọ giửừ gỡn vaứ veọ sinh heọ cụ. B. chuÈn bÞ. - M¸y ghi c«ng cña c¬, c¸c lo¹i qu¶ c©n. C. TiÕn tr×nh lªn líp. 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra bµi cò - Tr×nh bµy cÊu t¹o cña tÕ bµo c¬ phï hîp víi chøc n¨ng co c¬? - ý nghĩa của hoạt động co cơ? 3. Bµi míi VB: Từ ý nghĩa của hoạt động co cơ dẫn dắt đến câu hỏi: Vậy hoạt động của cơ mang lại hiệu quả gì và làm gì để tăng hiệu quả hoạt động co cơ? Hoạt động 1: Công của cơ Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh - Yªu cÇu HS lµm bµi tËp SGK. - HS chọn từ trong khung để hoàn thành bài tập: ? Từ bài tập trên, em có nhận xét gì về sự + Hoạt động của cơ tạo ra lực làm di chuyển vật hay mang v¸c vËt. liªn quan gi÷a c¬, lùc vµ sù co c¬? - Yêu cầu HS tìm hiểu thông tin để trả lời - HS tìm hiểu thông tin SGK kết hợp với kiến thức đã biết về công cơ học, về lực để trả lời, rút ra kết luận. c©u hái: + HS liên hệ thực tế trong lao động. ? ThÕ nµo lµ c«ng cña c¬? C¸ch tÝnh? ? yếu tố nào ảnh hưởng đến hoạt động của Kết luận: Khi cơ co tác động vào vật làm di chuyển vật, tức c¬? là cơ đã sinh ra công. ?Hãy phân tích 1 yếu tố trong các yếu tố - Công của cơ : A = F.S (F : lực Niutơn. S : độ dài. A : công ) - C«ng cña c¬ phô thuéc : + Tr¹ng th¸i thÇn kinh. đã nêu? + Nhịp độ lao động. - GV gióp HS rót ra kÕt luËn. + Khối lượng của vật di chuyển. - Yêu cầu HS liên hệ trong lao động. Hoạt động 2: Sự mỏi cơ Hoạt động của giáo viên - GV tæ chøc cho HS lµm thÝ nghiÖm trªn m¸y ghi công cơ đơn giản. - GV hướng dẫn tìm hiểu bảng 10 SGK và điền vào ô trống để hoàn thiện bảng. - Yªu cÇu HS th¶o luËn vµ tr¶ lêi : ? Qua kết quả trên, em hãy cho biết khối lượng cña vËt nh­ thÕ nµo th× c«ng c¬ s¶n sinh ra lín nhÊt ? ? Khi ngãn tay trá kÐo råi th¶ qu¶ c©n nhiÒu lÇn, có nhận xét gì về biên độ co cơ trong quá trình thí. Người Soạn: Quách Đình Bảo. Hoạt động của học sinh - 1 HS lªn lµm 2 lÇn: - Dùa vµo c¸ch tÝnh c«ng HS ®iÒn kÕt qu¶ vµo b¶ng 10. - HS theo dõi thí nghiệm, quan sát bảng 10, trao đổi nhãm vµ nªu ®­îc : + Khối lượng của vật thích hợp thì công sinh ra lớn. + Biên độ co cơ giảm dẫn tới ngừng khi cơ làm việc qu¸ søc. - HS nghiên cứu thông tin để trả lời : đáp án d. Từ đó rút ra kết luận. - HS liªn hÖ thùc tÕ vµ tr¶ lêi.. Lop8.net. 20.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>