HƯỚNG DẪNTRIỂN KHAI THÍ ĐIỂM CẤP THUỐC METHADONE NHIỀU NGÀY CHO NGƯỜI BỆNH ĐIỀU TRỊ NGHIỆN CÁC CHẤT DẠNG THUỐC PHIỆN
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (219.96 KB, 30 trang )
BỘ Y TẾ
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
Bản thảo 8
Ngày 05/11/2020
HƯỚNG DẪN
TRIỂN KHAI THÍ ĐIỂM CẤP THUỐC METHADONE
NHIỀU NGÀY CHO NGƯỜI BỆNH ĐIỀU TRỊ NGHIỆN
CÁC CHẤT DẠNG THUỐC PHIỆN
(Ban hành kèm theo Quyết định số
/QĐ-BYT ngày tháng năm 2020
của Bộ trưởng Bộ Y tế)
Hà Nội, 2020
MỤC LỤC
Chương I.......................................................................................................................................3
MỤC ĐÍCH VÀ NGUYÊN TẮC TRIỂN KHAI.........................................................................3
THÍ ĐIỂM CẤP THUỐC METHADONE NHIỀU NGÀY CHO NGƯỜI BỆNH......................3
1. Mục đích................................................................................................................................3
2. Nguyên tắc............................................................................................................................3
Chương II......................................................................................................................................4
ĐIỀU KIỆN NGƯỜI BỆNH ĐƯỢC CẤP THUỐC NHIỀU NGÀY..........................................4
1. Điều kiện người bệnh được cấp thuốc Methadone nhiều ngày.............................................4
2. 2Giảm số ngày thuốc Methadone được mang về..................................................................4
3. Chấm dứt cấp thuốc Methadone nhiều ngày cho người bệnh...............................................5
Chương III....................................................................................................................................6
QUY TRÌNH CẤP THUỐC METHADONE NHIỀU NGÀY.....................................................6
CHO NGƯỜI BỆNH....................................................................................................................6
1. Quy trình cấp thuốc Methadone nhiều ngày lần đầu cho người bệnh...................................6
2. Quy trình cấp thuốc Methadone cho người bệnh theo lịch hẹn vàlịch tái khám hàng tháng 9
Chương IV..................................................................................................................................11
GIÁM SÁT VÀ QUẢN LÝ VÀ VIỆC SỬ THUỐC METHADONE MANG VỀ SỬ DỤNG
TẠI..............................................................................................................................................11
1. Giám sát việc sử dụng thuốc Methadone mang về sử dụng tại...........................................11
2. Xử trí một số vấn đề có thể gặp trong quá trình cho người bệnh mang thuốc Methadone về
sử dụng....................................................................................................................................13
3. Quản lý thuốc Methadone...................................................................................................16
Phụ lục 1..................................................................................................................................17
Mẫu danh sách người bệnh có khả năng được cấp thuốc Methadone mang về sử dụng tại...17
Phụ lục 2..................................................................................................................................18
Mẫu đơn đăng ký cấp phát thuốc Methadone về sử dụng tại..................................................18
Phụ lục 3..................................................................................................................................19
Bảng kiểm về điều kiện cho người bệnh mang thuốc Methadone..........................................19
về sử dụng tại..........................................................................................................................19
Phụ lục 4..................................................................................................................................21
Mẫu danh sách người bệnh được cấp thuốc Methadone mang về sử dụng tại.......................21
Phụ lục 5..................................................................................................................................22
Mẫu sổ theo dõi cấp thuốc Methadone...................................................................................22
mang thuốc về sử dụng tại......................................................................................................22
Phụ lục 6..................................................................................................................................25
Mẫu nhãn phụ dán trên lọ đựng thuốc Methadone.................................................................25
cho người bệnh mang về.........................................................................................................25
Phụ lục 7..................................................................................................................................26
Phiếu giám sát tại người bệnh................................................................................................26
trong khi người bệnh mang thuốc Methadone về sử dụng......................................................26
Phụ lục 8..................................................................................................................................27
Mẫu Biên bản xác nhận người bệnh vi phạm..........................................................................27
sử dụng thuốc Methadone mang về........................................................................................27
2
HƯỚNG DẪN
Triển khai thí điểm cấp thuốc Methadone nhiều ngày cho người bệnh
điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện
Chương I
MỤC ĐÍCH VÀ NGUYÊN TẮC TRIỂN KHAI
THÍ ĐIỂM CẤP THUỐC METHADONE NHIỀU NGÀY
1. Mục đích
Hướng dẫn các cơ sở điều trị Methadone quy trình triển khai thí điểm cấp
thuốc Methadone nhiều ngày cho người bệnh điều trị nghiện các chất dạng thuốc
phiện.
2. Nguyên tắc
Việc cấp thuốc Methadone nhiều ngày cho người bệnh điều trị nghiện các
chất dạng thuốc phiện cần tuân theo các nguyên tắc sau:
- Tuân thủ các quy định hiện hành: Các quy định về quản lý chất gây
nghiện, hướng thần của Bộ Y tế và các hướng dẫn chuyên môn trong điều trị
nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng Methadone.
- Tự nguyện: Người bệnh phải có đơn tự nguyện xin được cấp thuốc
Methadone nhiều ngày; cam kết sử dụng thuốc đúng mục đích; hồn tồn chịu
trách nhiệm trước pháp luật nếu sử dụng thuốc sai mục đích hoặc để xảy ra bất
cứ ảnh hưởng xấu nào.
- Đủ điều kiện được cấp thuốc nhiều ngày: Có đủ tất cả các tiêu chuẩn lựa
chọn người bệnh được cấp thuốc Methadone nhiều ngày, khơng có bất kỳ tiêu
chuẩn loại trừ.
- Đánh giá lại người bệnh hàng tháng: Cơ sở điều trị Methadone đánh giá
lại người bệnh định kỳ tối thiểu mỗi tháng 1 lần để làm cơ sở cho việc duy trì,
tăng, giảm hoặc chấm dứt việc cấp thuốc Methadone nhiều ngày.
- Giám sát tuân thủ điều trị: Tất cả người bệnh được cấp thuốc Methadone
nhiều ngày đều phải áp dụng các biện pháp giám sát việc tuân thủ điều trị trong
q trình sử dụng thuốc ngồi cơ sở y tế.
3
Chương II
ĐIỀU KIỆN NGƯỜI BỆNH ĐƯỢC CẤP THUỐC NHIỀU NGÀY
1. Điều kiện người bệnh được cấp thuốc Methadone nhiều ngày
1.1. Tiêu chuẩn lựa chọn người bệnh được cấp thuốc Methadone nhiều ngày
Người có đầy đủ các tiêu chuẩn dưới đây sẽ được cân nhắc cho mang thuốc
về sử dụng:
- Đã đạt liều điều trị duy trì từ 2 tháng trở lên.
- Không phát hiện sử dụng thêm chất dạng thuốc phiện hoặc các loại ma túy
khác trong 2 tháng gần đây.
- Không bỏ liều điều trị Methadone nào trong 2 tháng gần đây mà khơng có
xin phép hoặc báo cáo với cơ sở điều trị;
- Không vi phạm các quy định của cơ sở điều trị Methadone, không phát
hiện hành vi vi phạm pháp luật nào khác trong 12 tháng gần đây.
1.2. Tiêu chuẩn loại trừ
Người có 1 trong các điểm sau sẽ không được cấp phát thuốc về:
- Trong quá trình điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc
Methadone đã từng xảy ra ngộ độc do quá liều với bất cứ chất gây nghiện nào.
- Người bệnh hiện các rối loạn tâm thần chưa điều trị hoặc đang điều trị mà
chưa ổn định.
- Khơng có nơi bảo quản thuốc an tồn (như hịm/tủ có khóa…).
2. Giảm số ngày thuốc Methadone
- Người bệnh đã được cấp thuốc Methadone nhiều ngày sẽ bị giảm số ngày
mang thuốc Methadone về khi vi phạm một trong các tiêu chí sau:
+ Có kết quả xét nghiệm dương tính với chất dạng thuốc phiện hoặc ma túy
khác.
+ Không tuân thủ điều trị, bỏ liều mà không báo cáo với cơ sở điều trị.
+ Không nộp đủ vỏ lọ đựng thuốc đã qua sử dụng nếu khơng có lý do chính
đáng.
- Bác sĩ cơ sở điều trị Methadone sẽ cân nhắc và quyết định số ngày giảm
cho mỗi hành vi vi phạm của người bệnh.
4
3. Chấm dứt cấp thuốc Methadone nhiều ngày cho người bệnh
Người bệnh đã được cấp thuốc Methadone nhiều ngày sẽ bị chấm dứt cấp
thuốc mang về nếu vi phạm các quy định tại Hướng dẫn này.
3.1. Chấm dứt tạm thời
- Người bệnh sẽ bị chấm dứt tạm thời việc cấp thuốc Methadone nhiều ngày
khi:
+ Người bệnh chủ động xin dừng mang thuốc về hoặc chấm dứt điều trị;
+ Quá 3 ngày không đến uống thuốc và nhận thuốc theo lịch hẹn;
+ Phát hiện thấy việc bảo quản thuốc của người bệnh khơng đảm bảo an
tồn;
+ Từ chối việc thăm khám hoặc tư vấn theo lịch hẹn của cơ sở điều trị mà
khơng có lý do chính đáng;
+ Từ chối xét nghiệm nước tiểu ngẫu nhiên khi theo yêu cầu của cơ sở điều
trị;
+ Có vấn đề về sức khỏe tâm thần, nếu tiếp tục cấp thuốc nhiều ngày có thể
gây nguy hiểm cho người bệnh hoặc cho người khác;
+ Mất thuốc khi mang về vì bất cứ lý do gì;
+ Bỏ liều quá 3 ngày liên tiếp;
+ Hai lần bị giảm số ngày cấp thuốc Methadone mang về.
- Với người bệnh một khi đã bị chấm dứt tạm thời việc cấp thuốc
Methadone nhiều ngày nếu có nhu cầu cấp thuốc nhiều ngày trở lại, cơ sở điều
trị sẽ chỉ xét lại ít nhất sau 2 tháng kể từ ngày chấm dứt tạm thời và áp dụng các
tiêu chuẩn như người bệnh mới được cấp thuốc Methadone nhiều ngày.
3.2. Chấm dứt vĩnh viễn
Người bệnh sẽ bị chấm dứt vĩnh viễn việc cấp thuốc nhiều ngày nếu vi
phạm một trong các hành vi sau:
- Có hành vi bán hoặc chia sẻ Methadone cho người khác;
- Có hành vi đe dọa hoặc uy hiếp nhân viên cơ sở điều trị Methadone;
- Để người khác uống nhầm thuốc Methadone;
- Có dấu hiệu ngộ độc chất dạng thuốc phiện hoặc các loại ma túy khác
trong thời gian được cấp thuốc Methadone nhiều ngày;
- Hai lần bị chấm dứt tạm thời việc cấp thuốc Methadone nhiều ngày.
5
Chương III
QUY TRÌNH CẤP THUỐC METHADONE NHIỀU NGÀY
CHO NGƯỜI BỆNH
1. Quy trình cấp thuốc Methadone lần đầu cho người bệnh mang về
Bước
1
Hoạt động
Trách nhiệm
Rà soát và lập danh sách
người bệnh mang thuốc về
Nhân viên hành
chính
Tư vấn và kê đơn cho người đủ tiêu
chuẩn cấp thuốc mang về
Bác sĩ điều trị
2
3
4
Cấp thuốc cho người bệnh
Nhân viên cấp phát
thuốc
Ghi chép hồ sơ, sổ sách
Nhân viên cấp phát
thuốc
1.1. Bước 1: Rà soát và lập danh sách người bệnh đang điều trị có khả năng
được cấp thuốc Methadone nhiều ngày
- Hàng tháng, cơ sở điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc
Methadone rà soát danh sách người bệnh đang điều trị Methadone có đủ tiêu
chuẩn được cấp thuốc Methadone nhiều ngày và khơng có tiêu chuẩn loại trừ.
- Lập danh sách người bệnh có khả năng được cấp thuốc Methadone nhiều
ngày. Mẫu danh sách người bệnh có khả năng được phép mang thuốc
Methadone về tại Phụ lục 1 kèm theo.
1.2. Bước 2: Tư vấn và kê đơn cho người bệnh đủ tiêu chuẩn được cấp thuốc
nhiều ngày
1.2.1. Tư vấn cho người bệnh
Cơ sở điều trị tiến hành tư vấn cho người bệnh có khả năng được cấp thuốc
Methadone nhiều ngày:
- Thời điểm: Sau khi rà soát danh sách người bệnh hiện đang điều trị
Methadone có đủ tiêu chuẩn lựa chọn và khơng có tiêu chuẩn loại trừ.
- Hình thức: Tùy theo số lượng người bệnh cần tư vấn, có thể tư vấn cá
nhân hoặc tư vấn nhóm.
6
- Nội dung tư vấn:
+ Lợi ích của việc cấp thuốc nhiều ngày;
+ Điều kiện để được cấp thuốc nhiều ngày;
+ Tần suất quay trở lại cơ sở y tế và số ngày được cấp thuốc;
+ Chấm dứt tạm thời hoặc vĩnh viễn việc cấp thuốc hoặc giảm số ngày cấp
thuốc Methadone mang về;
+ Cách sử dụng thuốc khi được cấp mang về;
+ Tuân thủ điều trị và giám sát sử dụng thuốc trong quá trình điều trị;
+ Sự nguy hiểm khi dùng nhầm thuốc Methadone hoặc dùng không đúng
quy định;
+ An toàn khi mang thuốc trên đường đi;
+ Bảo quản thuốc Methadone.
1.2.2. Người bệnh nộp đơn tự nguyện
- Sau khi được tư vấn với đầy đủ thông tin, người bệnh có nhu cầu được
cấp thuốc Methadone nhiều ngày sẽ nộp đơn tự nguyện tham gia và cam kết
tuân thủ các quy định an toàn cũng như điều kiện mang thuốc về sử dụng. Mẫu
Đơn tại Phụ lục 2 kèm theo.
- Trong trường hợp người bệnh không biết đọc, không biết viết, cán bộ tư
vấn có thể đọc và giải thích để cho người bệnh hiểu nội dung đơn trước khi
người bệnh ký hoặc điểm chỉ vào đơn.
1.2.3. Khám, đánh giá và kê đơn cấp thuốc Methadone lần đầu cho người bệnh
mang về
1.2.3.1. Khám, đánh giá
- Bác sĩ điều trị thăm khám lâm sàng để đánh giá người bệnh và hoàn thiện
Bảng kiểm điều kiện cho người bệnh được cấp thuốc Methadone mang về (Mẫu
Bảng kiểm tại Phụ lục 3 kèm theo).
1.2.3.2. Xét nghiệm
Nếu thấy cần thiết, bác sĩ có thể chỉ định làm thêm các xét nghiệm sau:
+ Xét nghiệm nước tiểu đột xuất tìm ma túy.
+ Các xét nghiệm máu, nước tiểu khác.
1.2.3.3. Lập danh sách người bệnh được cấp thuốc Methadone nhiều ngày
7
- Cơ sở điều trị tổ chức họp nhóm điều trị bao gồm: bác sĩ điều trị, dược sĩ
cấp phát thuốc, tư vấn viên và cán bộ hành chính để rà sốt lại tồn bộ hồ sơ của
người bệnh.
- Lập danh sách người bệnh được cấp thuốc nhiều ngày theo mẫu tại Phụ
lục 4 kèm theo.
- Lãnh đạo cơ sở điều trị phê duyệt danh sách người bệnh chính thức được
cấp thuốc Methadone nhiều ngày, danh sách này được lập thành hai bản (một
bản lưu tại cơ sở điều trị và một bản để phục vụ giám sát việc sử dụng thuốc
Methadone của người bệnh).
1.2.3.4. Kê đơn thuốc cho người bệnh
- Tháng đầu tiên, bác sĩ kê đơn thuốc cho người bệnh 01 ngày thuốc mang
về mỗi lần. Ngoài 01 liều thuốc Methadone được mang về, bác sĩ chỉ định cho
người bệnh uống liều của ngày hơm đó trước mặt cán bộ y tế như thường lệ.
- Bác sĩ ghi vào Sổ theo dõi cấp thuốc Methadone của người bệnh mỗi lần
người bệnh đến uống thuốc (Mẫu số tại Phụ lục 5 kèm theo).
- Dặn dị người bệnh: Ngồi việc dặn dò người bệnh uống thuốc mang về,
cần dặn người bệnh luôn đem theo và giữ cẩn thận Sổ theo dõi cấp thuốc
Methadone của người bệnh và Thẻ điều trị Methadone trên đường đi và mỗi lần
đến cơ sở điều trị Methadone.
1.3. Bước 3: Cấp thuốc cho người bệnh uống tại chỗ và mang về
Căn cứ chỉ định của bác sỹ điều trị, nhân viên cấp thuốc có trách nhiệm:
- Cấp cho người bệnh liều thuốc của ngày hôm để uống trước mặt nhân
viên y tế như thường lệ.
- Chuẩn bị 01 ngày thuốc Methadone theo đúng liều lượng đã được bác sĩ
chỉ định và đóng vào lọ đựng thuốc Methadone cho người bệnh mang về.
- Dán nhãn phụ và điền thông tin trên nhãn phụ của lọ thuốc theo quy định.
(Mẫu Nhãn phụ tại Phụ lục số 6 kèm theo).
- Cấp thuốc Methadone cho người bệnh mang về đảm bảo đúng thuốc, đúng
người bệnh, đúng liều lượng.
- Hướng dẫn người bệnh:
+ Ln mang theo và giữ gìn cẩn thận Sổ theo dõi cấp thuốc và Thẻ điều trị
Methadone.
+ Sử dụng thuốc đúng cách.
+ Sự nguy hiểm và nguy cơ tử vong nếu người bệnh không tuân thủ hoặc
người khác sử dụng thuốc.
8
+ Bảo quản thuốc trong hộp/tủ kín, có khóa.
+ Để xa tầm với của trẻ nhỏ.
+ Trả đầy đủ vỏ lọ đựng thuốc đã qua sử dụng.
1.4. Bước 4: Ghi chép sổ sách
- Sổ theo dõi phát thuốc Methadone hàng ngày và Phiếu theo dõi điều trị
(Phiếu vàng): Ghi đúng tổng số lượng thuốc cấp phát theo ngày thực nhận của
người bệnh (bao gồm cả số lượng thuốc uống tại cơ sở y tế và thuốc mang về).
- Sổ theo dõi cấp thuốc Methadone của người bệnh: Ghi số lượng thuốc
người bệnh mang về.
2. Quy trình cấp thuốc Methadone nhiều ngày
2.1. Người bệnh quay lại định kỳ hàng ngày
Bước
1
2
Hoạt động
Trách nhiệm
Đánh giá lại người bệnh
Bác sĩ
Thu hồi vỏ lọ thuốc đã qua sử dụng
Nhân viên cấp phát
thuốc
Cấp thuốc cho người bệnh
3
Cấp thuốc cho người bệnh mang về
Nhân viên cấp phát
thuốc
4
Ghi chép sổ sách
Nhân viên cấp phát
thuốc
2.1.1. Bước 1: Đánh giá lại người bệnh
- Bác sĩ điều trị đánh giá lại người bệnh hàng ngày để quyết định cấp tiếp
hay không cấp tiếp thuốc cho người bệnh.
- Nếu người bệnh tiếp tục được cấp thuốc, bác sĩ sẽ ghi số liều, số ngày cấp
thuốc vào Sổ theo dõi cấp thuốc Methadone của người bệnh.
2.1.2. Bước 2: Thu hồi vỏ lọ đựng thuốc đã qua sử dụng
- Cơ sở cấp phát thuốc Methadone thu hồi vỏ lọ thuốc của người bệnh sau
khi sử dụng và kiểm tra số lượng, tính chính xác các thông tin trên nhãn phụ vỏ
lọ thuốc.
9
- Lưu giữ và tiêu hủy vỏ lọ đựng thuốc Methadone đã qua sử dụng thực
hiện theo quy định hiện hành về việc tiêu hủy lọ thuốc Methadone.
2.1.3. Bước 3: Cấp thuốc cho người bệnh
- Cấp thuốc Methadone cho người bệnh uống 01 liều tại chỗ và thuốc
mang thuốc về (thực hiện tương tự như bước 3 của quy trình cấp thuốc lần đầu)
theo đơn của Bác sĩ.
2.1.4. Bước 4: Ghi chép sổ sách
- Sổ theo dõi phát thuốc Methadone hàng ngày và Phiếu theo dõi điều trị
(phiếu vàng): Ghi đúng tổng số lượng thuốc cấp phát theo ngày thực nhận của
người bệnh (bao gồm cả số lượng thuốc uống tại cơ sở y tế và thuốc mang về).
- Sổ theo dõi cấp thuốc Methadone của người bệnh: Ghi số lượng thuốc
người bệnh mang về.
Lưu ý: Bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm nước tiểu ngẫu nhiên tìm Heroin và
các ma túy khác trong khi người bệnh quay lại uống và nhận thuốc.
2.2. Người bệnh quay lại sau mỗi tháng
Bước
1
2
Hoạt động
Trách nhiệm
Đánh giá lại người bệnh và ra quyết
định
Bác sĩ và nhóm điều
trị
Thu hồi vỏ lọ thuốc đã qua sử dụng
Nhân viên cấp phát
thuốc
Cấp thuốc cho người bệnh
Nhân viên cấp phát
thuốc
3
4
Ghi chép sổ sách
Nhân viên cấp phát
thuốc
2.2.1. Bước 1: Đánh giá việc tuân thủ điều trị và ra quyết định
- Sau mỗi tháng, nhóm điều trị tổ chức họp đánh giá mức độ tuân thủ của
từng người bệnh theo. Các tiêu chí đánh giá tuân thủ tốt bao gồm:
+ Người bệnh đến cơ sở điều trị uống và nhận thuốc theo đúng lịch hẹn;
+ Người bệnh uống thuốc đều hàng ngày;
+ Người bệnh mang thuốc và vỏ lọ đến cơ sở kiểm tra đột xuất (nếu có yêu
cầu) đầy đủ, đúng hẹn;
10
+ Nộp đầy đủ vỏ lọ thuốc đã qua sử dụng.
+ Người bệnh thực hiện đầy đủ các lịch hẹn của cơ sở điều trị (tư vấn,
khám định kỳ, xét nghiệm đột xuất...) và chấp hành tốt nội quy của cơ sở điều trị
Methadone.
+ Khơng có các rối loạn tâm thần hoặc các vấn đề khác ảnh hưởng đến an
toàn của người bệnh và người khác.
+ Kết quả xét nghiệm heroin và ma túy khác qua xét nghiệm ngẫu nhiên
trong tháng qua.
+ Các kết quả giám sát việc sử dụng và bảo quản thuốc của người bệnh
(nếu có).
- Tư vấn, thăm khám và ra quyết định: Bác sĩ điều trị thực hiện tư vấn, thăm
khám lại bệnh nhân và ra quyết định cấp thuốc nhiều ngày:
+ Với người bệnh tuân thủ tốt, bác sĩ điều trị kê đơn tăng dần số ngày cấp
thuốc mang về cho người bệnh. Số ngày thuốc mang về tăng thêm tối đa không
quá 2 ngày/lần mang về mỗi tháng và tổng số ngày thuốc Methadone được mang
về nhiều nhất không quá 06 ngày cho mỗi lần mang về.
+ Với người bệnh không tuân thủ tốt: Bác sĩ quyết định giảm số ngày thuốc
Methadone được mang về hoặc chấm dứt việc cấp thuốc Methadone nhiều ngày
theo hướng dẫn tại Mục 1 và Mục 3, Chương II.
- Ngoài số ngày thuốc Methadone được kê mang về theo quy định, Bác sĩ
cũng chỉ định cho người bệnh uống 1 liều của ngày hơm đó trước mặt cán bộ y
tế như thường lệ.
- Việc theo dõi lâm sàng và xét nghiệm nước tiểu của người bệnh trong thời
gian điều trị được thực hiện theo quy định và hướng dẫn hiện hành như đối với
các người bệnh điều trị Methadone.
2.2.2. Bước 2: Thu hồi vỏ lọ đựng thuốc đã qua sử dụng
Thực hiện tương tự như hướng dẫn trên.
2.2.3 Bước 3: Cấp thuốc cho người bệnh uống tại chỗ và mang về
Thực hiện tương tự như hướng dẫn trên.
2.2.4. Ghi chép sổ sách
- Sổ theo dõi phát thuốc Methadone hàng ngày và Phiếu theo dõi điều trị
(phiếu vàng): Ghi đúng tổng số lượng thuốc cấp phát theo ngày thực nhận của
người bệnh (bao gồm cả số lượng thuốc uống tại cơ sở y tế và thuốc mang về).
- Sổ theo dõi cấp thuốc Methadone của người bệnh: Ghi số lượng thuốc
người bệnh mang về.
11
12
Chương IV
GIÁM SÁT VÀ QUẢN LÝ VÀ VIỆC SỬ THUỐC METHADONE CẤP
NHIỀU NGÀY CHO NGƯỜI BỆNH
1. Giám sát việc sử dụng thuốc Methadone của người bệnh khi cấp thuốc
nhiều ngày
1.1. Mục tiêu
- Đảm bảo an toàn cho người bệnh và người nhà người bệnh khi được cấp
thuốc Methadone nhiều ngày.
- Tăng cường việc tuân thủ của người bệnh trong việc sử dụng và bảo quản
thuốc Methadone cấp nhiều ngày.
1.2. Phương thức giám sát
Việc giám sát việc người bệnh sử dụng thuốc Methadone mang về thực hiện
theo một số các phương thức sau:
1.2.1. Người bệnh và người nhà của người bệnh tự giám sát
Người bệnh và gia đình người bệnh có trách nhiệm tự bảo quản, kiểm tra,
giám sát việc sử dụng thuốc:
- Ngay sau mỗi khi sử dụng, người bệnh khố hộp/hịm/tủ đựng thuốc để
đảm bảo an tồn, tránh để người khác lấy thuốc hoặc trẻ em lấy thuốc sử dụng.
- Tự kiểm tra số lượng thuốc tồn sau mỗi ngày uống thuốc để đảm bảo số
lượng thuốc đã uống và số lượng thuốc tồn khớp với tổng số lượng thuốc được
phát.
- Đặt lịch uống thuốc cố định trong ngày để tránh trường hợp quên không
uống thuốc.
- Tuyệt đối không trao đổi, mua bán hoặc sử dụng thuốc sai mục đích.
1.2.2. Cán bộ y tế giám sát
- Người giám sát: Cán bộ y tế (Y tế xã, Y tế thôn bản hoặc cán bộ y tế cơ sở
điều trị/cấp phát thuốc Methadone) được giao nhiệm vụ giám sát kiểm tra, giám
sát định kỳ và đột xuất việc sử dụng thuốc mang về của người bệnh.
- Tần suất giám sát:
+ Trong 2 tháng đầu tiên: tối thiểu 01 lần/tháng.
+ Từ tháng thứ 3 đến tháng thứ 6: 02 tháng/lần.
+ Từ trên 6 tháng trở lên: 01quý/lần.
13
- Nội dung giám sát:
+ Điều kiện bảo quản thuốc của người bệnh;
+ Kiểm tra số lượng thuốc tồn và vỏ lọ đựng thuốc thực tế so với Sổ theo
dõi thuốc Methadone mang về (Mẫu Phiếu giám sát tại Phụ lục 7 kèm theo).
- Phiếu giám sát phải được gửi về cơ sở điều trị Methadone trong vòng 1
tuần sau giám sát và được coi là một trong các tài liệu trong hồ sơ điều trị của
người bệnh.
- Ngoài việc gửi Phiếu kết quả giám sát, cán bộ giám sát phải báo NGAY
cho cơ sở điều trị/cơ sở cấp phát thuốc khi phát hiện các trường hợp sau:
+ Người bệnh sử dụng thuốc sai mục đích;
+ Người bệnh bảo quản thuốc trong điều kiện khơng an tồn;
+ Số lượng thuốc tồn và vỏ hộp không khớp với số lượng được phát.
+ Người bệnh không hợp tác khi cán bộ y tế kiểm tra, giám sát.
1.2.3. Yêu cầu người bệnh mang thuốc chưa sử dụng và vỏ lọ thuốc đã qua sử
dụng về cơ sở điều trị đột xuất để kiểm tra, giám sát
- Cơ sở điều trị Methadone định kỳ yêu cầu người bệnh đột xuất mang
thuốc Methadone và vỏ lọ thuốc đã qua sử dụng lên cơ sở điều trị để kiểm tra
ngẫu nhiên.
- Tần suất kiểm tra, giám sát:
+ Tháng đầu tiên: Căn cứ việc đánh giá lại, nếu thấy cần thiết cơ sở điều trị
Methadone vẫn có thể yêu cầu người bệnh mang thuốc về kiểm tra bất chợt.
+ Tháng thứ 2 và tháng 3: Kiểm tra ngẫu nhiên tối thiểu 01 lần mỗi tháng;
+ Tháng thứ 4 trở đi: Tối thiểu kiểm tra ngẫu nhiên 01 lần mỗi quý.
- Nội dung kiểm tra giám sát: Sự tuân thủ điều trị; sự phù hợp giữa số liều
thuốc đã uống, số liều thuốc tồn, niêm phong của lọ thuốc chưa uống; các thơng
tin trên nhãn phụ v.v…
- Có thể kết hợp xét nghiệm nước tiểu tìm ma túy trong các lần giám sát
ngẫu nhiên nhất là trong trường hợp có nghi ngờ người bệnh sử dụng ma túy
hoặc phát hiện có sự bất thường trong q trình người bệnh mang thuốc về sử
dụng.
1.2.4. Sử dụng công nghệ thông tin trong kiểm tra, giám sát
- Tùy theo điều kiện cụ thể, có thể sử dụng tích hợp với phần mềm quản lý
người bệnh sử dụng Methadone:
14
+ Người bệnh nhận tin nhắn hàng ngày từ hệ thống nhắc nhở việc uống
thuốc và người bệnh phản hồi việc đã uống thuốc bằng tin nhắn trả lời.
+ Gửi thông báo bằng tin nhắn và phản hồi về lịch hẹn khám, tư vấn và xét
nghiệm của người bệnh.
- Sử dụng các phần mềm công nghệ như Zalo, Viber, mạng xã hội với
người bệnh có sử dụng điện thoại thơng minh và có cài đặt các phần mềm như
Zalo, Viber hay Facebook để:
+ Kiểm tra đột xuất về số lượng thuốc tồn và nơi bảo quản thuốc bằng cách
thực hiện các cuộc gọi có hình ảnh.
+ Nhắc nhở người bệnh uống thuốc và phản hồi uống thuốc bằng tin nhắn
miễn phí.
+ Đặt lịch hẹn khám, tư vấn và xét nghiệm qua hệ thống tin nhắn miễn phí
hoặc cuộc gọi miễn phí.
- Nếu cơ sở điều trị Methadone có thể kiểm tra, giám sát người bệnh qua
các cuộc gọi hình ảnh và người bệnh tuân thủ tốt, bác sĩ điều trị có thể quyết
định giảm tần suất giám sát trực tiếp của cán bộ y tế hoặc giảm số lần yêu cầu
người bệnh mang thuốc trở lại cơ sở y tế.
1.2.5. Giám sát bởi hệ thống tuyên truyền viên đồng đẳng
Tùy theo tình hình thực tế, các địa phương có thể sử dụng tuyên truyền viên
đồng đẳng, mạng lưới nhân viên viên cộng đồng để tham gia giám sát hỗ trợ
tuân thủ điều trị của người bệnh trong quá trình người bệnh được cấp thuốc
nhiều ngày.
2. Xử trí một số vấn đề có thể gặp khi cấp thuốc Methadone nhiều ngày
2.1. Người bệnh không trả đủ vỏ lọ thuốc đã qua sử dụng
- Với người bệnh lần đầu không trả đủ vỏ lọ thuốc đã qua sử dụng: yêu cầu
người bệnh giải trình và nếu có lý do chính đáng nhắc nhở người bệnh sẽ bị
giảm số liều mang về, chấm dứt việc mang thuốc về nếu hành vi tái diễn.
- Với người bệnh từ lần thứ hai trở đi không trả đủ vỏ lọ thuốc đã qua sử
dụng: yêu cầu người bệnh giải trình và nếu có lý do chính đáng sẽ giảm số liều
thuốc được mang về. Nếu không có lý do chính đáng, bác sĩ xem xét có thể
chấm dứt việc cấp thuốc Methadone nhiều ngày.
2.2. Mất thuốc khi mang về
- Trong quá trình mang thuốc Methadone về, nếu người bệnh để xảy ra mất
thuốc vì bất cứ lý do gì cần phải báo cáo ngay cho cơ sở điều trị.
- Cơ sở điều trị yêu cầu người bệnh quay trở lại cơ sở điều trị để lập biên
bản tường trình sự việc.
15
- Chấm dứt tạm thời việc cấp thuốc nhiều ngày cho người bệnh.
2.3. Đổ vỡ thuốc Methadone trong quá trình mang thuốc, bảo quản và sử
dụng
- Trong quá trình mang thuốc về, bảo quản và sử dụng thuốc Methadone,
nếu có đổ vỡ cơ sở điều trị cần yêu cầu người bệnh quay lại cơ sở điều trị và
thực hiện lập biên bản tường trình sự việc có chữ ký xác nhận của ít nhất là 02
người cơ sở điều trị và chữ ký của người bệnh.
- Biên bản lập thành 02 bản - 01 bản lưu hồ sơ cơ sở điều trị Methadone; 01
bản giao cho người bệnh (mẫu Biên bản tại Phụ lục 8). Tùy theo từng trường
hợp Bác sĩ có thể cấp lại liều Methadone mang về, giảm số liều mang về hoặc
chấm dứt việc cấp thuốc nhiều ngày cho người bệnh.
2.4. Xử trí khi người bệnh khơng đến uống thuốc hoặc không sử dụng thuốc
- Khi người bệnh quên hoặc bỏ liều từ 1 đến 2 ngày không uống thuốc
mang về, cơ sở điều trị hoặc cơ sở cấp phát thuốc yêu cầu người bệnh mang
thuốc Methadone chưa sử dụng về để kiểm tra và lập biên bản thu hồi thuốc
chưa sử dụng. Nếu lọ thuốc còn nguyên vẹn, Bác sĩ cơ sở điều trị đánh giá tình
trạng người bệnh, nếu khơng có dấu hiệu ngộ độc các các chất dạng thuốc phiện
hoặc các dấu hiệu bất thường thì tiếp tục cho người bệnh uống liều thuốc của
ngày hơm đó. Đồng thời xem xét lọ thuốc nếu đảm bảo tính ngun vẹn, có thể
dán lại nhãn phụ và cấp cho người bệnh mang về sử dụng tiếp. Nếu lọ thuốc
không đảm bảo nguyên vẹn, lập biên bản thu hồi để hủy. Bác sĩ điều trị tùy theo
tình huống cụ thể có thể chấm dứt tạm thời hoặc giảm số ngày cấp thuốc cho
người bệnh mang thuốc về.
- Nếu người bệnh bỏ liều quá 3 ngày liên tiếp không uống thuốc mang về
hoặc không đến cơ sở điều trị/cơ sở cấp phát thuốc nhận thuốc trong lần nhận
thuốc tiếp theo: Cơ sở điều trị/cơ sở cấp phát thuốc yêu cầu người bệnh mang
mang thuốc Methadone chưa sử dụng về cơ sở điều trị để kiểm tra và lập biên
bản thu hồi thuốc chưa sử dụng. Bác sĩ điều trị quyết định chấm dứt tạm thời
việc cấp thuốc nhiều ngày cho người bệnh.
- Xử trí người bệnh bỏ liều trên 3 ngày liên tiếp theo hướng dẫn tại Quyết
định 3140/QĐ-BYT (Chương III, mục VII, khoản 4).
2.5. Xử trí khi người khác uống nhầm thuốc Methadone
- Người khác uống nhầm thuốc Methadone là tình huống nguy hiểm, có thể
gây ngộ độc và tử vong. Do vậy khi phát hiện người khác uống nhầm thuốc
Methadone, các cơ sở y tế cần:
+ Hướng dẫn người đã uống nhầm tự gây nôn như móc họng (nếu có thể).
16
+ Chuyển ngay người uống nhầm thuốc Methadone đến cơ sở điều trị hoặc
cơ sở cấp phát thuốc Methadone gần nhất để được xử trí giải độc kịp thời.
- Để dự phòng người khác uống nhầm thuốc Methadone, các cơ sở điều trị
cần tư vấn kỹ cho người bệnh, chỉ rõ các cảnh báo đã được in trên nhãn phụ của
lọ thuốc, trong sổ cấp phát thuốc và trong quá trình xác minh trước kê đơn, giám
sát quá trình bảo quản và sử dụng thuốc của người bệnh khi mang về.
- Bác sĩ điều trị chấm dứt vĩnh viễn việc cấp thuốc nhiều ngày cho người
bệnh.
2.6. Xử trí người bệnh trong các tình huống đặc biệt khác
- Người bệnh say rượu khi đến uống thuốc Methadone: Chỉ cấp phát thuốc
Methadone cho người bệnh khi người bệnh đã hết say. Tư vấn cho người bệnh
sự nguy hiểm của sử dụng rượu bia trong thời gian điều trị Methadone. Có thể
giảm số liều cấp thuốc mang về hoặc chấm dứt tạm thời việc mang thuốc về của
người bệnh.
- Khi người bệnh có các dấu hiệu ngộ độc chất dạng thuốc phiện hoặc các
loại ma túy khác: Đề nghị gia đình chuyển người bệnh lên cở sở điều trị. Chấm
dứt vĩnh viễn việc cấp phát thuốc nhiều ngày cho người bệnh.
- Khi người bệnh có các tình trạng bệnh lý khác kèm theo: Chuyển người
bệnh đến cơ sở y tế để theo dõi và có hướng xử trí thích hợp. Việc có tiếp tục
cho người bệnh mang thuốc Methadone về hay không do Bác sĩ điều trị quyết
định tùy từng trường hợp cụ thể.
3. Quản lý thuốc Methadone
Việc quản lý thuốc Methadone tại cơ sở điều trị, cơ sở cấp phát thuốc thực
hiện theo các quy định chung về quản lý thuốc Methadone hiện hành, tuy nhiên
cần lưu ý một số các điểm sau:
- Việc theo dõi việc xuất, nhập, tồn thuốc hằng ngày (bao gồm cả ghi chép
trên sổ sách) dựa trên số lượng thuốc đã cấp phát cho người bệnh mà không phụ
thuộc vào số lượng thuốc người bệnh mang về đã uống hay chưa.
- Khi người bệnh quên liều không uống và mang thuốc chưa sử dụng về cơ
sở điều trị Methadone, cơ sở điều trị lập biên bản thu hồi thuốc chưa sử dụng và
kiểm tra các lọ thuốc chưa sủ dụng:
+ Nếu lọ thuốc còn nguyên vẹn: Ghi phiếu nhập lại thuốc và cấp tiếp các lọ
thuốc còn nguyên vẹn cho người bệnh mang về sau khi đã dán lại nhãn phụ trên
vỏ lọ thuốc.
+ Nếu lọ thuốc khơng cịn ngun vẹn: Thu hồi và hủy thuốc theo quy định
hiện hành và không cần vào sổ việc nhập lại số thuốc này.
17
- Người bệnh khi nhận thuốc nhiều ngày phải ký vào các biểu mẫu quản lý
thuốc Methadone theo thời gian thực nhận.
- Hủy vỏ lọ theo quy định hủy vỏ lọ thuốc Methadone hiện hành.
KT. BỘ TRƯỞNG
THỨ TRƯỞNG
Đỗ Xuân Tuyên
18
Phụ lục 1
Mẫu danh sách người bệnh có khả năng được cấp thuốc Methadone nhiều ngày
Tên cơ sở điều trị Methadone:……………………………………….
Thời điểm rà sốt:…………/………./20….
TT
Họ và tên
người bệnh
Tuổi
Giới
tính
Địa chỉ
Thời gian
bắt đầu điều
trị
Người rà sốt
Liều sử
dụng (mg)
Số tháng
ở liều duy
trì
Theo dõi trong 3 tháng qua
Xét nghiệm Bỏ liều
Ngộ độc
nước tiểu
Trưởng cơ sở điều trị
19
Phụ lục 2
Mẫu đơn đăng ký cấp phát thuốc Methadone nhiều ngày
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
Ảnh 4cm
x6cm
..........., ngày
tháng
năm 20.....
ĐƠN ĐĂNG KÝ
Cấp thuốc Methadone mang nhiều ngày
Kính gửi:
........................................1..............................
Tên tơi là: 2........................................................................Giới tính:................................
Sinh ngày:......................................, tại............................................................................
Nơi đăng ký thường trú: 3..................................................................................................
...........................................................................................................................................
Nơi ở hiện tại:...................................................................................................................
Số CMND:................................, cấp ngày: .........../.........../..........tại:...............................
Sau khi được tư vấn và nghiên cứu về lợi ích, các điều kiện được cấp thuốc
Methadone nhiều ngày, cách sử dụng, điều kiện dẫn đến giảm số liều hoặc chấm dứt
cấp thuốc nhiều ngày, cách bảo quản thuốc cũng như sự nguy hiểm nếu dùng đường
tiêm hoặc người khác uống nhầm và các trách nhiệm cá nhân, tôi viết đơn này xin
được tự nguyện đăng ký được cấp thuốc Methadone nhiều ngày.
Tôi xin cam kết tuân thủ đúng phác đồ điều trị, bảo quản và sử dụng thuốc đúng
mục đích và tuân thủ nội quy của cơ sở điều trị. Nếu tôi để xảy ra các sai sót liên quan
đến sức khỏe, tính mạng của cá nhân mình hay người khác hoặc các vi phạm pháp luật
liên quan đến việc mang thuốc Methadone về, tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm.
Trân trọng cảm ơn.
Đại diện gia đình người làm đơn hoặc
người giám hộ
(Ký và ghi rõ họ tên)
Người làm đơn
(Ký và ghi rõ họ tên)
Phụ lục 3
Bảng kiểm điều kiện cho người bệnh mang thuốc nhiều ngày
1
Tên cơ sở điều trị nơi người bệnh đang tham gia điều trị
Họ và tên của người bệnh
3
Nơi đăng ký thường trú của người bệnh theo hộ khẩu
2
20
Họ tên người bệnh:………………………………………… Tuổi………………
Liều điều trị:…………mg.
TT
Nội dung đánh giá
Đúng/có
Sai/khơng
I
Tiêu chuẩn lựa chon (người bệnh phải đạt đủ cả 4 tiêu chí)
1
Người bệnh đang sử dụng liều Methadone điều trị duy
trì trên 2 tháng
2
Khơng sử dụng thêm chất dạng thuốc phiện, các chất
gây nghiện bất hợp pháp khác và xét nghiệm nước tiểu
trong 2 tháng gần đây ln âm tính với các loại ma tuý.
3
Không bỏ liều điều trị nào trong ít nhất 2 tháng gần đây
mà khơng có xin phép hoặc báo cáo với cơ sở điều trị;
4
Tuân thủ tốt các quy định của cơ sở điều trị và không vi
phạm các quy định về an ninh trật tự tại cộng đồng.
II
Tiêu chuẩn loại trừ (loại trừ khi người bệnh có 1 trong 4 tiêu chí)
1
Trong q trình điều trị nghiện các chất dạng thuốc
phiện bằng thuốc Methadone đã từng xảy ra ngộ độc do
quá liều với bất cứ chất gây nghiện nào
2
Người bệnh hiện các rối loạn tâm thần chưa điều trị
hoặc đang đang điều trị mà chưa ổn định.
3
Gia đình khơng có nơi bảo quản thuốc an tồn (hịm/tủ
đựng thuốc có khóa).
III
1
Các giấy tờ cần thiết
Có đơn tự nguyên mang thuốc về
IV
Một số thông tin khác để có thể xét ưu tiên (nếu có)
1
Có xác nhận cam kết của gia đình trong đơn tự nguyện
2
Sống vùng sâu, vùng xa di chuyển đi uống thuốc mất
nhiều thời gian (30 phút mỗi chiều)
3
Tuân thủ điều trị tốt trong 6 tháng qua
4
Đang học tập hoặc đang có cơng việc ổn định
5
Có điện thoại thơng minh để liên hệ và giám sát khi cần
6
Khác (Ghi rõ):………………………………
Nhận xét và kết luận:
21
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
Bác sĩ Điều trị (ký, ghi rõ họ tên) .....………………………………………………….
22
Phụ lục 4
Mẫu: Danh sách người bệnh chính thức được cấp thuốc Methadone nhiều ngày
Tên cơ sở điều trị Methadone:……………………………………….
TT
Họ và tên
người bệnh
Tuổi
Bác sĩ điều trị
(Ký, ghi rõ họ tên)
Giới
tính
Địa chỉ
Ngày bắt đầu
mang thuốc về
Người lập biểu
(Ký, ghi rõ họ tên)
23
Liều hàng ngày
(mg)
Ghi chú
Trưởng cơ sở điều trị
(Ký, ghi rõ họ tên và đóng dấu)
Phụ lục 5
Mẫu: Sổ theo dõi cấp thuốc Methadone nhiều ngày
(Bìa ngồi sau)
(Bìa ngồi trước)
TÊN CƠ SỞ METHADONE ………………..
LƯU Ý
1. Khơng được cho người khác mượn sổ.
2. Giữ gìn sổ sạch sẽ, không rách nát.
3. Khi mất sổ phải báo ngay cho cơ quan cấp sổ biết.
4. Trẻ em, người khơng đủ năng lực hành vi dân sự phải có người
giữ sổ.
5. Sổ luôn được mang theo khi đi uống thuốc và lĩnh Methadone.
SỔ THEO DÕI CẤP THUỐC METHADONE
CỦA NGƯỜI BỆNH
Mã số người bệnh:……………………………..
CẢNH BÁO:
Người khác uống nhầm thuốc này có thể gây tử vong.
Thuốc Methadone dạng Siro, chỉ dùng đường uống, nếu
dùng để tiêm có thể gây tử vong.
Bảo quản xa tầm với trẻ em.
ĐIỀU KIỆN ĐỂ ĐƯỢC CẤP PHÁT METHADONE
MANG VỀ SỬ DỤNG
Họ và tên: …………………………………………………………
Tuổi:………………………… Giới tính:…………………………
Địa chỉ:……………………………………………………………
……………………………………………………………………
Số điện thoại:
…………………………………………………………..
THÔNG TIN CÁ NHÂN NGƯỜI BỆNH
24
