Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tiết 73: Tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất (Tiết 10)

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Trường THCS Miền Đồi. Nµy so¹n:27/12 Ngµy gi¶ng:31/12 TiÕt 73 Tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất I.Mục tiêu cần đạt. -Hiểu được sơ lược khái niệm về tục ngữ, nội dung từ một số hình thức nghệ thuËt vµ ý nghÜa cña 8 c©u tôc ng÷ trong v¨n b¶n. -Thuéc lßng nh÷ng c©u tôc ng÷ trong v¨n b¶n. II.ChuÈn bÞ. III.Tiến trình tổ chức các hoạt động. 1.KTBC: 2.Giíi thiÖu bµi Tôc ng÷ lµ mét thÓ lo¹i v¨n ho¸ d©n gian. Nã ®­îc vÝ lµ kho b¸u cña KN vµ trÝ tuÖ d©n gian, lµ “ Tói kh«ng d©n gian v« tËn”. Tôc ng÷ lµ thÓ lo¹i triÕt lý, nhưng đồng thời cũng là cây đời xanh tươi. Tục ngữ có nhiều chủ đề. Tiết học này giải thích 8 câu tục ngữ cho chủ đề về thiên nhiên và lao động sản xuất. 3.Hoạt động của GV và học sinh. HS đọc chú thích * I.T×m hiÓu chung. Em hiÓu thÕ nµo lµ tôc ng÷ ? 1. Kh¸i niÖm vÒ tôc ng÷: H/S phát biểu, gv kết luận, lấy dẫn - Tục ngữ là 1 câu nói có đặc điểm: gắn chøng minh ho¹ gän, bÒn v÷ng, cã h/¶ vµ nhÞp ®iÖu vµ dÔ nhí. - Diễn đạt những kinh nghiệm của ND - Tục ngữ thường có nghĩa đen, hoặc có c¶ nghÜa bãng. GV đọc mẫu, học sinh đọc GV gi¶i nghÜa tõ khã.. 2.§äc 3. Gi¶i nghÜa tõ khã.. II. T×m hiÓu chi tiÕt H/S đọc câu 1 C©u 1: “ §ªm ....tèi” ?Em hãy chỉ ra biện pháp nghệ thuật - Nghệ thuật: phép đối : Đêm – ngày Và có nhận xét gì về vần, nhịp trong Tháng năm- tháng mười, sáng – tối c©u tôc ng÷ - Nãi qu¸ ? T¸c dông cña biÖn ph¸p NT Êy  Làm nổi bật sư trái ngược tính chất đêm – ngày giữa mùa hạ với mùa đông ? Bµi häc ®­îc rót ra tõ ý nghÜa cña  Sö dông thêi gian lµm viÖc sao cho c©u tôc ng÷ nµy lµ g×. phï hîp víi thêi tiÕt mçi mïa h/s đọc câu 2 C©u 2: “ Mau sao ...th× m­a” ? Câu này nêu nhận xét về hiện tượng - Mau: nhiều, dày g× Từ mau, vắng ở đây định nghĩa với từ -Vắng: thưa, ít Gi¸o ¸n:Ng÷ V¨n 7 Lop7.net. 1.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Trường THCS Miền Đồi. nµo. - Sao: Sao trªn trêi. ? T×m nghÜa cña c©u tôc nghÜa.  Đêm trước trời đầy sao, ít mây, hôm sao n¾ng. Trêi Ýt sao sÏ m­a.. ? Kinh nghiêm được đúc kết từ hiện Trông sao, đoán thời tiết nắng mưa tượng này ? Em có nhận xét gì về NT diễn đạt - Phép đối, cách nói gắn gọn dễ hiểu cña c©u tôc ng÷ ? Đọc câu tục ngữ nãy sẽ giúp em  Con người có ý thức nhìn sao để dự ®iÒu g× ? đoán thời tiết chủ động công việc hôm sau. C©u 3: R¸ng mì gµ…….gi÷ ? Em hiÓu r¸ng mì gµ lµ g×?. - R¸ng mì gµ: s¾c vµng mµu mì gµ xuÊt hiÖn ë phÝa ch©n trêi  ®iÒm b¸o s¾p cã ? Kinh nghiệm được đúc kết từ hiện bão phải lo giữ nhà tránh nhưng thiệt hại do b·o g©y ra. tượng này là gì GV liªn hÖ víi thùc tÕ C©u 4: Th¸ng b¶y …….l¹i lôt Học sinh đọc câu tục ngữ ? T×m nghÜa cña c©u tôc ng÷. - KiÕn ra nhiÒu vµo th¸ng 7 sÏ cßn lôt. ? Trông kiến để đoán lụt Điều này cho thấy đặc điểm nào của  quan sát tỉ mỉ những biểu hiện nhỏ kinh nghiÖm d©n gian nhất trong thiên nhiên để đưa ra nhận xét to lín ? Bµi häc rót ra ë ®©y lµ g×..  Nh©n d©n cã ý thøc dù ®o¸n lò lôt tõ nhiều hiện tượng thiên nhiên để chủ động phßng chèng. * Tóm lại 4 câu tục ngữ vừa tìm hiểu * Tục ngữ đúc kết kinh nghiệm về thời có đặc điểm gì chung? gian, thêi tiÕt, b·o lôt, cho thÊy phÇn nµo cuéc sèng vÊt v¶, thiªn nhiªn kh¾c nghiÖt ở đất nước Việt Nam. H/S đọc câu tục ngữ. Câu 5: Tấc đất , tấc vàng. ? ý nghÜa cña c©u tôc ng÷?. - NT: ẩn dụ, phóng đại. ? Thñ ph¸p nghÖ thuËt?. - Néi dung: §Ò cao tÇm quan träng, gi¸ trị của đất nước với con người. Em cã nhËn xÐt g× vÒ h×nh thøc diÔn H×nh thøc: ng¾n gän, dÔ nghe, dÔ nhí đạt của câu tục C©u 6: NhÊt canh tr× …… canh ®iÒn ? Kinh nghiệm sản xuất được rút ra từ - Nuôi cá có lãi nhất rồi mới đến làm ®©y lµ g×? vườn và trồng lúa. ? C¬ së thùc tiÔn cña kinh nghiÖm - C¬ së: gi¸ trÞ kinh tÕ thùc tÕ cña c¸c 2. Gi¸o ¸n:Ng÷ V¨n 7 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Trường THCS Miền Đồi. nªu trong c©u tôc ng÷ nµy lµ g×? ? Gi¸ trÞ cña c©u tôc ng÷ nµy lµ g×?. nghÒ.  giúp con người khai thác tốt điều kiện hoàn cảnh tự nhiên để tạo ra của cải vật chÊt Câu 7: Nhất nước……tứ giống. ? Các chữ: Nhất, nhì, tam, tứ có nghĩa - Thứ nhất là nước, thứ 2 là phân, thứ 3 là lµ g×? chuyªn cÇn, thø t­ lµ gièng. ? Điều đó chứng tỏ câu tục ngữ này  Các yếu tố của nghề trồng lúa nãi tíi ®iÒu g× ? ? PhÐp liÖt kª nµy cã t¸c dông g×?.  Nªu râ thø tù, nhÊn m¹nh vai trß cña tõng yÕu tè trong nghÒ trång lóa, dÔ nãi, nhí. ? Bµi häc tõ kinh nghiÖm nµy lµ g×?. * Trong nghề làm ruộng: Đảm bảo đủ bèn yÕu tè th× lóa tèt, mïa mµng båi thô. C©u 8: NhÊt th×, nh× thôc. ? NghÜa cña th× vµ thôc. - Th×: Thêi vô - Thu: đất canh tác. ? NghÜa cña c©u tôc ng÷?. * Thứ nhất là thời vụ, thứ hai là đất canh t¸c. ? Kinh nghiệm được đúc kết trong Trong trồng trọt, cần đảm bảo hai yếu c©u tôc ng÷ nµy lµ g×? tố thời vụ, đất đai. Trong đó yếu tố thời vụ lµ quan träng hµn ®Çu ? Hình thức câu tục ngữ có gì đặc biệt Ngắn gọn, đối xứng  thông tin nhanh, ? T¸c dông . dÔ nãi, dÔ nghe, dÔ nhí. Gi¸o viªn liªn hÖ. 4.Cñng cè-dÆn dß. -Tôc ng÷ lµ mét kho tµng quÝ b¸u cña d©n téc.chóng ta ph¶i biÕt gi÷ g×n vµ ph¸t huy nh÷ng kinh nghiÖm,truyÒn thèng Êy. -Häc thuéc c¸c c©u tôc ng÷. -S­u tÇm nh÷ng c©u tôc ng÷ cã néi dung nh­ trªn. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. 5.Rót kinh nghiÖm. Gi¸o ¸n:Ng÷ V¨n 7 Lop7.net. 3.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Trường THCS Miền Đồi. Ngµy so¹n:27/12 Ngµy gi¶ng:31/12 TiÕt 74 Chương trình địa phương PhÇn V¨n -TËp lµm v¨n I.Mục tiêu cần đạt. - Học sinh sưu tầm những câu ca dao, dân ca, tục ngữ lưu hành ở địa phương mình, nhất là những câu đặc sắc mang tính địa phương ( mang tên riêng địa phương, nói về sản vật, di tích thắng cảnh. - Tăng thêm hiểu biết và tình cảm gắn bó với địa phương quê hương mình. II.ChuÈn bÞ. III. Tiến trình tổ chức các hoạt động . 1.KTBC. Đọc thuộc các câu tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất? 2.Giíi thiÖu bµi . 3.Hoạt động của GV và HS. * Hoạt động 1: giáo viên nói rõ yêu cầu để học sinh sưu tầm ca dao, dân ca, tục ngữ lưu hành ở địa phương đặc biệt là những câu nói về địa phương mình. Mỗi em s­u tÇm 20 c©u trong mét tuÇn. * Hoạt động 2: Xác định đối tượng sưu tầm Bước 1: giáo viên cho học sinh ôn lại ca dao, dân ca, tục ngữ là gì? Bước 2 : giáo viên cho học sinh xác định thế nào là câu ca dao, sưu tầm các dị b¶n ®­îc phÐp tÝnh lµ mét c©u. Bước 3: Tìm nguồn sưu tầm - Hỏi cha mẹ, người địa phương, người già, nghệ nhân nhà văn - Lục tìm trong sách báo ở địa phương * Hoạt động 4: Cách sưu tầm - Mçi häc sinh cã sæ tay s­u tÇm - Sau khi sưu tầm đủ về số lượng yêu cầu thì phân loại ca dao, dân ca chép riêng. - C¸c c©u cïng lo¹i s¾p xÕp theo thø tù A,B,C cña ch÷ c¸i ®Çu.. 4. Gi¸o ¸n:Ng÷ V¨n 7 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Trường THCS Miền Đồi. Ngµy so¹n:03/1 Ngµy gi¶ng:06/1. TiÕt 75;76 T×m hiÓu chung vÒ v¨n nghÞ luËn. I.Mục tiêu cần đạt: - Hiểu được yêu cầu NL trong đ/s và nắm được đặc điểm chung của văn nghị luận II.ChuÈn bÞ. III.Tiến trình tổ chức các hoạt động. 1.KTBC 2.Giíi thiÖu bµi 3.Hoạt động của GV và HS I.Nhu cÇu nghÞ luËn vµ v¨n b¶n nghÞ luËn. 1. Nhu cầu nghị luận trong đời sống GV nêu câu hỏi như mục 1a để học sinh th¶o luËn. Học sinh nêu thêm các câu hỏi khác về VD: Vì sao em thích đọc sách? những vấn đề tương tự - Làm thế nào để học giỏi môn văn - C©u tôc ng÷ chän b¹n mµ ch¬i cã ý nghÜa g×? Gi¸o viªn chèt. -> Đó là những vấn đề phát sinh trong đời sống hàng ngày, cần phải tìm cách gi¶i quyÕt. ? Để giải quyết các vấn đề trên có thể -Nếu trả lời bằng các kiểu văn bản trên dùng kiểu văn bản như miêu tả, tâm sự không đáp ứng được yêu cầu đầy đủ. biÓu c¶m ®­îc kh«ng? V× sao? -Để trả lời các vấn đề đó,cần vận dụng vèn kiÕn thøc,vèn sèng,cã lËp luËn,lÝ lÏ dÉn chøng. ? Những loại văn bản nghị luận mà em * Văn bản nghị luận thường gặp: xã biết trong đời sống( đài phát thanh, vô luận, bình luận thời sự, bình luận thể tuyÕn truyÒn h×nh, b¸o chÝ) thao… 2.ThÕ nµo lµ v¨n b¶n nghÞ luËn Gọi một học sinh đọc văn bản *§äc v¨n b¶n: Chèng n¹n thÊt häc. C¶ líp chuÈn bÞ th¶o luËn ? Bác Hồ viết bài này nhằm mục đích gì? Để - Mục đích: Chống giặc dốt , thực hiện mục đích ấy bài viết nêu ra những ý hình tượng tới đối tượng: toàn thể kiến nào? Những ý kiến ấy diễn đạt thành nhân dân Việt Nam Gi¸o ¸n:Ng÷ V¨n 7 Lop7.net. 5.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Trường THCS Miền Đồi. nh÷ng luËn ®iÓm nµo? ? T×m c©u v¨n mang luËn ®iÓm. * LuËn ®iÓm: - N©ng cao d©n trÝ cÊp tèc * Lý lÏ: - ChÝnh s¸ch ngu d©n cña thùc d©n ph¸p, lµm cho nh©n d©n ta mï ch÷, l¹c hËu, dèt n¸t - Phải biết đọc viết thì mới có kiến thức để tham gia xây dựng nước nhà. - Làm cách nào để nhanh chóng biÕt ch÷ - Gãp søc vµo b×nh d©n häc vô - §Æc biÖt phô n÷ cµng cÇn ph¶i häc. - Thanh niªn cÇn sèt s¾ng gióp đỡ - C«ng viÖc Êy quan träng, to lín, nhất định làm được ( tạo niềm tin cho người đọc )  rất thuyết phôc. Vậy với các mục đích trên người viết có thể thùc hiÖn b»ng viÖc kÓ chuyÖn, biÓu c¶m miªu t¶ ®­îc kh«ng? v× sao? Văn nghị luận có đặc điểm gì?. C¸c lo¹i v¨n b¶n Êy kh«ng thÓ thực hiện được một cách đầy đủ, râ rµng ®Çy søc thuyÕt phôc nh­ v¨n nghÞ luËn ®­îc. * V¨n nghÞ luËn x¸c l©p cho người đọc, người nghe một tư tưởng quan điểm nào đó * Văn nghị luận phải có đặc điểm râ rµng, cã lý lÏ dÉn chøng thuyÕt phôc. * những tư tưởng quan điểm trong văn nghị luận phải hướng tới giải quyết những vấn đề đặt ra trong x· héith× míi cã ý nghÜa. *Ghi nhí(SGK). Học sinh đọc ghi nhớ.. II.LuyÖn tËp Bµi 1: a, §©y lµ mét v¨n b¶n nghÞ luËn v×: Vấn đề nêu ra để bàn luận và giải quyết là một vấn đề xã hội: Cần tạo ra thói quen tốt trong đời sống xã hội, lối sống về đạo đức. H/s đọc văn bản và nhận diện văn bản? Tr¶ lêi c©u hái ë SGK. 6. Gi¸o ¸n:Ng÷ V¨n 7 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Trường THCS Miền Đồi. để giải quyết vấn đề trên tác giả đã sử dụng nhiều lý lẽ lập luận và dẫn chứng để trình bày. b, Tác giả đề xuất ý kiến: Cần ph©n biÖt thãi quen tèt vµ thãi quen xÊu … cÇn t¹o thãi quen tèt vµ kh¾c phôc thãi quen xÊu. Nh÷ng c©u v¨n : cã thoÝ quen tèt vµ thãi quen xÊu ….cho x· héi lý lÏ DÉn chøng kh¸ phong phó linh ho¹t , thuyÕt phôc Lu«n so s¸nh thãi quen tèt – xấu để nhắc nhở con người khẵc phục thói quen xấu để thành người tốt. - Đây là vấn đề rất thực tế của xã héi t¸n thµnh víi ý kiÕn trªn cÇn x©y dùng phong trµo x©y dùng nÕp sèng v¨n minh ë moÞ n¬i.. Học sinh đọc văn bản. Bµi 2: NhËn diÖn vµ t×m hiÓu v¨n b¶n Hai biÓn hå §©y lµ v¨n b¶n nghÞ luËn ®­îc tr×nh bµy mét c¸ch gi¸n tiÕp h×nh ảnh, bóng bẩy và kín đáo( lồng biÓu c¶m, miªu t¶ ) NÕu cßn thêi gian lµm bµi tËp ë vë bµi tËp. 4.Cñng cè-d¨n dß. -Em hiÓu thÐ nµo lµ v¨n b¶n nghÞ luËn. -Häc sinh lµm c¸c bµi tËp cßn l¹i -So¹n bµi tiÕp theo: Bµi 19. 5. Rót kinh nghiÖm giê häc.. Gi¸o ¸n:Ng÷ V¨n 7 Lop7.net. 7.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Trường THCS Miền Đồi. Ngµy so¹n:4/1 Ngµy gi¶ng: 7/1. TiÕt 77 Tục ngữ về con người và xã hội. I.Mục tiêu cần đạt. Gióp häc sinh hiÓu râ. - Nội dung, ý nghĩa và một số hình thức diễn đạt ( so sánh, ẩn dụ, nghĩa đen và nghÜa bãng ) cña nh÷ng c©u tôc ng÷ trong bµi häc. - Thuéc lßng nh÷ng c©u tôc ng÷ trong v¨n b¶n. II.ChuÈn bÞ III.Hoạt động của GV và HS. 1.KTBC. 2. Giíi thiÒu bµi míi Tôc ng÷ lµ nh÷ng lêi vµng ý ngäc lµ sù kÕt tinh kinh nghiÖm, trÝ tuÖ cña nhân dân qua bao đời. Ngoài những kinh nghiệm về thiên nhiên, lao động sản xuất. Tục ngữ còn là kho báu những kinh nghiệm dân gian về con người và xã hội. Dưới hình thức những nhận xét, lời khuyên nhủ, rất nhiều bài học bổ ích, vô giá trong cách nhìn nhận giá trị con người , trong cách học cách sống, ứng xử hµng ngµy. 3.Hoạt động của GV và HS. I.T×m hiÓu chung. 1.§äc. GV đọc mẫu một lần Học sinh đọc. GV gi¶i nghÜa tõ khã.. 2. Gi¶i nghÜa tõ khã. II.T×m hiÓu chi tiÕt. Câu 1: Một mặt người….của. ? Em hiÓu nghÜa cña c©u tôc ng÷ lµ g×?. -Đề cao giá trị con người so với mọi thứ cña c¶i.. ? BiÖn ph¸p, nghÖ thuËt ®­îc sö dông?. * Nghệ thuật: nhân hoá, so sánh đối lËp. ? Câu tục ngữ này được áp dụng như * T/d: - phân tích trường hợp coi của thÕ nµo trong cuéc sèng? h¬n b¹n. - Đ.viên những trường hợp của đi thay người . Triết lý ấy đặt con người lên trªn mäi thø cña c¶i. ? NghÜa cña c©u tôc ng÷? 8. Câu 2: Cái răng……….con người Gi¸o ¸n:Ng÷ V¨n 7 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Trường THCS Miền Đồi. - Răng tóc: thể hiền sức khoẻ con người - R¨ng tãc: tÝnh t×nh, h×nh thøc , t­ c¸ch của con người. H×nh thøc thÓ hiÖn nh©n c¸ch cña con người ? C©u tôc ng÷ ®­îc øng dông trong * Sö dông: - Khuyên nhủ nhắc nhở con người phải những trường hợp nào. biết gìn giữ răng, tóc cho sạch đẹp - Cách nhìn nhận đánh giá con người. Hình thức câu tục ngữ này có gì đặc Câu 3: Đói cho sạch……thơm biÖt? - đối lập ý trong mỗi vế: đói – sạch , rách - thơm. hai vế đối nhau ? T¸c dôc cña h×nh thøc nµy lµ g×?. Cho dï thiÕu thèn vËt chÊt nh­ng vÉn ph¶i gi÷ phÈm chÊt trong s¹ch.. §ãi r¸ch trong c©u tôc ng÷ chØ hiÖn tượng gì của con người ? S¹ch – th¬m nghÜa chung lµ g×? ? Kinh nghiệm sống nào được đúc kết trong c©u tôc ng÷ nµy. Giá trị tác dụng: Làm người điều cần gi÷ g×n nhÊt lµ phÈm gi¸ trong s¹ch. Kh«ng v× nghÌo khæ mµ lµm ®iÒu xÊu xa có hại đến nhân phẩm. ? Qua đó dân gian muốn khuyên ta điều -Hãy giữ gìn nhân phẩm, dù trong bất g×? kỳ hoàn cảnh nào cũng đừng để xa ngã ? Dân gian đã từng nhận xét về việc ăn nói của con người bằng câu tục ngữ nµo? C©u 4: Häc ¨n, häc nãi ……më. ? C©u tôc ng÷ d¹y ta ®iÒu g× ? - BiÕt c¸ch ¨n, nãi, gãi, më Con người phải thành thạo mọi việc, khéo léo trong giao tiếp , học hành để thµnh giái giang, viÖc häc ph¶i toµn diÖn, tØ mØ. Gi¶i nghÜa c¸c tõ : thÇy, mµy, lµm nªn. C©u 5: Kh«ng thÇy……nªn. ? NghÜa cña c©u tôc ng÷ nµy lµ g×?. - Kh«ng ®­îc thÇy d¹y b¶o sÏ kh«ng lµm ®­îc viÖc g× thµnh c«ng.. ? Kinh nghiệm nào được đúc kết từ câu -Muốn nên người – thành đạt cần có tôc ng÷ thÇy d¹y b¶o kh«ng ®­¬c quªn c«ng lao cña thÇy ? NhËn xÐt vÒ c¸ch nãi trong c©u tôc -C¸ch nãi d©n d·, gÇn gòi dÔ hiÎu, dÔ ng÷ nµy nhí C©u 6: Häc thÇy……b¹n Gi¶i nghÜa c¸c tõ : Häc thÇy, häc b¹n, - Trong häc tËp cÇn ph¶i biÕt tù m×nh kh«ng tµy học hỏi trong đời sống, bạn bè là cách tèt nhÊt Gi¸o ¸n:Ng÷ V¨n 7 Lop7.net. 9.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Trường THCS Miền Đồi. ? NghÜa cña c©u tôc ng÷ ? T¸c dông cña kinh nghiÖm nµy lµ g×?. -Phải tích cực chủ động trong học tập. Muèn häc tèt cÇn ph¶i më réng sù häc ra xung quanh nhÊt lµ trong b¹n bÌ.. Mèi quan hÖ gi÷a c©u 5,6. - Hai câu bổ sung ý nghĩa cho nhau để hoµn thiÖn mét quan niÖm d¹y häc trong DH . Vai trß d¹y cña thµy, tù häc của trò đểu rất quan trọng. ? NghÜa cña c©u tôc ng÷ lµ g×?. Câu 7: Thương người………..thân - Nghĩa: Thương yêu người khác như chÝnh b¶n th©n m×nh.. ? Lời khuyên từ kinh nghiệm sống này - Tình thương là một tình cảm rộng lớn, lµ g×?LÊy dÉn chøng chøng minh. cao c¶. h·y sèng b»ng lßng nh©n ¸i vÞ tha C©u 8: ¨n qu¶ ………….c©y ? NghÜa cña c©u tôc ng÷. -Khi hưởng thành quả nào đó, phải nhớ đến người có công gây dựng nên, phải biết ơn người đã giúp mình. ? Bài học được rút ra qua câu tục ngữ là - Tác dụng: Cần tôn trọng sức lao động g×? của mọi người không được lãng phí, biết ơn tổ tiên, người đi trước, không ®­îc ph¶n béi qóa khø. C©u 9: Mét c©y……cao ? NghÜa cña c©u tôc ng÷. - §oµn kÕt sÏ t¹o nªn søc m¹nh - Tinh thÇn tËp thÓ trong lèi sèng vµ lµm viÖc. - Tr¸nh lèi sèng c¸ nh©n. 4.Cñng cè-dÆn dß. -Tục ngưc khuyên con người ta rất nhiều điều trong cuộc sống. -CÇn biÕt,hiÓu vµ ¸p dông trong cuéc sèng hµng ngµy. -Học sinh đọc bài đọc thêm và làm bài tập 5.Rót kinh nghiÖm.. 10. Gi¸o ¸n:Ng÷ V¨n 7 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Trường THCS Miền Đồi. Ngµy so¹n:6/1 Ngµy gi¶ng:8/1. TiÕt 78 Rót gän c©u. I.Mục tiêu cần đạt -Gióp häc sinh: N¾m ®­îc c¸ch rót gän c©u - HiÓu ®­îc t¸c dông cña c©u rót gän II.ChuÈn bÞ. III.Tiến trình tổ chức các hoạt động. 1.KTBC. 2.Giíi thiÖu bµi. 3.Hoạt động của GV và HS HS đọc VD. CÊu t¹o cña hai vÝ dô cã g× kh¸c nhau? T×m c¸c tõ ccos thÓ lµm chñ ng÷? Vì sao trong câu a,CN bị lược bỏ? HS đọc VD. Trong nh÷ng c©u in ®Ëm,thµnh phÇn nµo của câu bị lược bỏ?Vì sao?. I.ThÕ nµo lµ c©u rót gän. 1.VD (SGK) =>C©u a:Kh«ng cã chñ ng÷ C©u b:cã chñ ng÷. -Các từ có thể làm CN:Chúng ta,người VN,… -Có thể lược bỏ CN vì câu tục ngữ là lời khuyên cho tất cả mọi người. 2. Các thành phần được lược bỏ. a.Lược bỏ VN-đuổi theo nó. b.lược bỏ C-V-mình đi HN. LÝ do:lµm cho c©u gän h¬n,nh­ng vÉn hiÓu ®­îc.. VËy thÕ nµo lµ c©u rót gän? HS đọc ghi nhớ.. *Ghi nhí(SGK) II.C¸ch dïng c©u rót gän 1.VD1 HS đọc VD. -Ba c©u trªn ®­îc rót gän thµnh phÇn Những câu in đậm dưới đây thiếu thành chñ ng÷.Kh«ng nªn rót gän nh­ thÕ v× phÇn nµo?Cã nªn rót gän nh­ vËy CN khã kh«i phôc t¹o nªn sù khã hiÓu. kh«ng?V× sao? 2.VD2. Cần thêm từ ngữ nào vào câu rút gọn dưới -Thêm từ “mẹ ạ!” đây để thể hiện thái độ lễ phép? Khi rót gän c©u cÇn chó ý ®iÒu g×? =>Phải chú ý tới nội dung diễn đạt,và s¾c th¸i biÓu c¶m cña c©u. *Ghi nhí(SGK) Gi¸o ¸n:Ng÷ V¨n 7 Lop7.net. 11.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Trường THCS Miền Đồi. III.LuyÖn tËp Bµi tËp 1. C©u rót gän lµ : + b: rót gän CN + c : rót gän CN + d: rót gän nßng cèt c©u Bµi tËp 2. a.( Tôi) bước tới . a ( thÊy)cá c©y…. ( T«i nh­ ) con quèc ( T«i )dõng ch©n ( T«i c¶m thÊy chØ cã ) mét m¶nh =>đều rút gọn CN Bµi 3. Cậu bé và người khách đã hiểu lầm nhau vì cậu bé và người khách đã dùng c©u rót gän: +MÊt råi( tê giÊt mÊt bè cËu bÐ mÊt) +Th­a ..( tèi h«m qua( tê giÊy mÊt t«i h«m quabè mÊt) +Ch¸y ¹( tê giÊy mÊt v× ch¸y  bè cËu mÊt v× ch¸y) =>Khi dïng c©u rót gän ph¶i cÈn thËn, tr¸nh g©y hiÓu lÇm 4.Cñng cè-dÆn dß. -Rót gän c©u võa cã t¸c dông,võa cã t¸c h¹i.Khi nãi,viÕt cÇn chó ý khi nµo nªn rót gän khi nµo kh«ng. -Häc thuéc ghi nhí . -Lµm bµi tËp ë vë bµi tËp -So¹n bµi tiÕp theo 5. Rót kinh nghiÖm.. 12. Gi¸o ¸n:Ng÷ V¨n 7 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Trường THCS Miền Đồi. Ngµy so¹n:9/1 Ngµy gi¶ng: 14/1 TiÕt 79 đặc điểm củavăn bản nghị luận I.Mục tiêu cần đạt: - Năm được đặc điểm của văn bản nghị luận: Bao giờ cũng có một hệ thống luận ®iÓm, luËn cø vµ lËp luËn g¾n bã mËt thiÕt víi nhau. - Biết xác định luận điểm, luận cứ và lập luận trong một văn bản II.ChuÈn bÞ. III.Tiến trình tổ chức các hoạt động. 1.KTBC : ThÕ nµo lµ v¨n b¶n nghÞ luËn? 2.Giíi thiÖu bµi: Văn nghị luận bao giờ cũng nhằm mục đích hướng tới giải quyết một vấn đề cụ thể mà thực tế cuộc sống đặt ra, đồng thời cũng để xác lập cho người đọc người nghe một tư tưởng tình cảm quan điểm nào đó chẳng hạn như lòng yêu nước tình đoàn kết tương thân tương ái ý thức về lẽ sống, về đạo lý về cách cư xử trong cuộc sống….Vì hướng tới mục đích ấy, môĩ văn bản nghị luận bao giờ cũng có luËn ®iÓm, luËn cø, lËp luËn. 3.Hoạt động của GV và HS I.LuËn ®iÓm,luËn cø vµ lËp luËn. 1, LuËn ®iÓm Học sinh đọc văn bản “ chống nạn thất * Bài học häc” ? LuËn ®iÓm chÝnh cña bµi viÕt lµ g×?. - ý chÝnh: Chèng n¹n thÊt häc. Tr×nh bày dưới dạng nhan đề. ? Các câu văn nào đã thể hiện ý chính - Các câu cụ thể hoá ý chính: đó? + Moị người Việt Nam + Những người đã biết chữ + Những người chưa biết chữ ? Vai trò của ý chính trong bài văn nghị - ý chính thể hiện tư tưởng của bài văn luËn ? nghÞ luËn ? Những yêu cầu để ý chính có tính - Muốn có tính thuyết phục ý chính thuyÕt phôc ? cÇn ph¶i râ rµng, s©u s¾c, cã tÝnh phæ biến (vấn đề được nhiều người quan t©m) Gi¸o viªn chèt: Trong v¨n b¶n nghÞ luận người ta thường gọi ý chính là luận ®iªm. * LuËn ®iÓm lµ ý kiÕn thÓ hiÖn t­ Gi¸o ¸n:Ng÷ V¨n 7 Lop7.net. 13.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Trường THCS Miền Đồi. VËy luËn ®iÓm lµ g×? Muèn luËn ®iÓm cã søc thuyÕt phôc th× phỉa đảm bảo tính chân thực, đúng đắn đáp ứng nhu cầu thực tế. Việc xác định hthg lđcó tính chất quan trọng đối với quá trình thể hiện chkủ đề. Vb làm thế nµo. tưởng, quan điểm của bài văn nghị luận - Về hình thức: Luận điểm thường được nªu kÕt qu¶ b»ng mét c©u v¨n ë d¹ng khẳng định ( hay phủ định )có cấu trúc chÆt chÏ, g¾n gän, ®­îc diÔn t¶ râ rµng, dÔ hiÓu, nhÊt qu¸n. C©u v¨n nµy cã thÓ là nhan đề hoặc ở đầu đoạn văn hoặc cuèi ®o¹n. 2.LuËn cø. ? Trong bài người viết triển khai luận - Triển khai luận điểm bằng những lý ®iÓm b»ng c¸ch nµo? lÏ, dÉn chøng cô thÓ. ? Vai trß cña lý lÏ vµ dÉn chøng nh­ thÕ -LÝ lÏ vµ dÉn chøng lµm c¬ së cho luËn nµo? điểm,giúp luận điểm đạt tới sự rõ ràng đúng đắn và có sức thuyết phục. ? Những yêu cầu để lý lẽ và dẫn chứng cã søc thuyÕt phôc?  Muèn cã tÝnh thuyÕt phôc luËn cø cÇn ph¶i cã tÝnh hÖ thèng vµ b¸m s¸t luËn ®iÓm. ? VËy luËn cø lµ g×?. * LuËn cø lµ lý lÏ, dÉn chøng ®­a ra lµm c¬ së cho luËn ®iÓm, mét luËn ®iÓm cã mét hoÆc nhiÒu luËn cø. LuËn cứ phải chân thực, đúng đắn tiêu biểu th× míi khiÕn cho luËn ®iÓm cã søc thuyÕt phôc 3, LËp luËn. ? Luận điểm và luận cứ thường đựơc - Luận điểm, luận cứ thường được diễn diễn đạt dưới những hình thức nào và đạt bằng những lời văn và được lựa cã tÝnh chÊt g×? chän, s¾p xÕp tr×nh bµy 1 c¸ch hîp lý để làm rõ luận điểm. ? Vai trò của những cách diễn đạt ấy - Vai trò: Lập luận cụ thể hoá luận trong v¨n b¶n nghÞ luËn nh­ thÕ nµo? ®iÓm luËn cø b»ng c¸c c©u v¨n cã tÝnh LK về hình thức và nội dung để đảm b¶o cho mét m¹ch tö nhÊt qu¸n cã søc thuyÕt phôc ? VËy lËp luËn lµ g×?. Học sinh đọc lại ghi nhớ. * LËp luËn lµ c¸ch lùa chän, s¾p xÕp tr×nh bµy luËn cø sao cho chóng lµm c¬ së v÷ng ch¾c cho luËn ®iÓm. *Ghi nhí(SGK) II.LuyÖn tËp -LuËn ®iÓm: CÇn t¹o ra thãi quen tèt trong đối xử xã hội. 14. Gi¸o ¸n:Ng÷ V¨n 7 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Trường THCS Miền Đồi. -LuËn cø:+ cã thãi quen tèt vµ thãi quen xÊu +Lu«n dËy sím ….. quen tèt + Hót thuèc l¸………xÊu + Có người biết phân biệt tốt và xấu, những đã thành thói quen nên rất khó bá, khã söa +T¹o ®­îc thãi quen tèt lµ rÊt khã. Nh­ng nhiÔm thãi quen xÊu th× rÊt dÔ. -LËp luËn: + Một thói quen xấu ta thường gặp hµng ngµy + Cã nªn xem l¹i m×nh ngay tõ mçi người.. 4.Cñng cè-dÆn dß. -Trong v¨n nghÞ luËn cÇn nhËn biÕt vµ tr×nh bµy nh÷ng g×? -Lµm bµi tËp. -Häc thuéc ghi nhí -Đọc bài đọc thêm: Học thầy, học bạn -So¹n bµi tiÕp 5.Rót kinh nghiÖm.. Gi¸o ¸n:Ng÷ V¨n 7 Lop7.net. 15.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Trường THCS Miền Đồi. Ngµy so¹n:9/1 Nµy gi¶ng: 14/1. TiÕt 80. §Ò v¨n nghÞ luËn vµ viÖc lËp ý cho bµi v¨n nghi luËn. I. Mục tiêu cần đạt. -Học sinh làm quen với các đề văn nghị luận,biết tìm hiểu đề và lập ý cho bài v¨n nghÞ luËn. II. ChuÈn bÞ. III.Tiến trình tổ chức các hoạt động 1.KiÓm tra bµi cò Em hãy nêu đặc điểm của văn bản nghị luận? 2.Giíi thiÖu bµi. 3.Hoạt động của GV và HS I.Tìm hiểu đề văn nghị luận 1.Néi dung vµ tÝnh chÊt cña bµi v¨n nghÞ luËn.. HS đọc đề và trả lời các câu hỏi.. ? Các vấn đề trong 11 đề trên đều xuất ph¸t tõ ®Çu? - 11 vấn đề trên có nội dungkhác nhau nhưng đều bắt nguồn từ cuộc sống,xã héi Người ra đề đặt ra những vấn đề ấy - Mục đích đưa ra là để người viết bàn nhằm mục đích gì luận làm sáng tỏ vấn đề. Những vấn đề ấy trong văn nghị luận -Đây là những luận điểm cßn gäi lµ g×? Với mỗi đề,thái độ,tình cảm của người viÕt kh«ng gièng nhau.VËy tÝnh chÊt của đề văn có ý nghĩa gì đối với việc -Tính chất của đề văn có tính định hướng lµm v¨n? cho bài viết,chuẩn bị cho người viết một thái độ một giọng điệu. 2, Tìm hiểu đề văn nghị luận Học sinh đọc yêu cầu câu hỏi a ? Để nêu lên vấn đề gì?. a, §Ò v¨n : Chí nªn tù phô - Vấn đề:Chớ nên tự phụ.. ? Đối tượng và phạm vị nghị luận ở đây - Đối tượng – phạm vi: Tất cả mọi lµ g×? người trong xã hội. ? Khuynh hướng tư tưởng của đề là khẳng định hay phủ định? 16. -Tư tưởng: Khẳng định.. Gi¸o ¸n:Ng÷ V¨n 7 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Trường THCS Miền Đồi. ? Đề này đòi hỏi người viết phải làm - Yêu cầu :Người viết phải xây dựng g×? luËn cø vµ lËp luËn II. LËp ý cho bµi v¨n nghÞ luËn §Ò:Chí nªn tù phô 1.Xác định luận điểm.. §Ò nªu ra mét ý kiÕn thÓ hiÖn mét t­ tưởng,một thái độ đối với thói tự phụ.Em có tán thành ý kiến đó không?Tại sao? HS th¶o luËn. +Kh«ng t¸n thµnh v× ®©y lµ mét thãi quen kh«ng tèt. ?§Ó x©y dùng luËn cø,häc sinh tr¶ lêi c¸c 2.T×m luËn cø. c©u hái sau: Tù phô lµ g×? V× sao khuyªn chí nªn tù phô? Tù phô cã h¹i nh­ thÕ nµo? 3.X©y dùng lËp luËn. HS t×m c¸ch dÉn d¾t,lËp luËn sao cho hîp lÝ.cã søc thuyÕt phôc. Vậy những yêu cầu của đề và cách lập ý trong v¨n nghÞ luËn lµ g×? HS đọc ghi nhơ. *Ghi nh¬(SGK). 4.Cñng cè- dÆn dß -Đối với một đề văn nghị luận,cần tìm hiểu kĩ đề và xây dựng dàn ý để bài làm có hiÖu qu¶ cao nhÊt. -Tìm hiểu đề và lập ý cho đề “Sách là người bạn lớn của con người” -ChuÈn bÞ bµi míi. 5.Rót kinh nghiÖm.. Gi¸o ¸n:Ng÷ V¨n 7 Lop7.net. 17.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Trường THCS Miền Đồi. Ngµy so¹n:10/1 Ngµy gi¶ng:15/1 TiÕt 81 Tinh thần yêu nước của nhân dân ta I.Mục tiêu cần đạt -Häc sinh hiÓu vµ ph©n tÝch ®­îc néi dung cña v¨n b¶n. II.ChuÈn bÞ III.Tiến trình tổ chức các hoạt động. 1.KTBC. 2.Giíi thiÖu bµi: Sau chiến thắng biên giới và trung du, đại hội đảng lần thứ 2 đã diễn ra tại chiến khu việt bắc vào tháng 2 – 1951. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trình bày trước đại hội đảng báo cáo chính trị văn bản “ tinh …nhan dân ta” là một phần nhỏ trong b¶n b¸o c¸o chÝnh trÞ Êy. V¨n b¶n nµy ®­îc xem nh­ mét kiÓu mÉu vÒ v¨n b¶n chøng minh, tiªu biÓu cho phong c¸ch chÝnh luËn cña HCM ng¾n gän Xóc tÝch c¸ch lËp luËn chÆt chÏ, lý lÏ hïng hån, dÉn chøng võa cô thÓ, kh¸i qu¸t. 3.Hoạt động của GV và HS Giáo viên đọc mẫu , học sinh đọc. V¨n b¶n thuéc thÓ lo¹i nµo? ? T×m bè côc?. Vấn đề chủ chốt tác giả nêu ra là gì?Được thÓ hiÖn trong nh÷ng c©u v¨n nµo? T¸c gi¶ nªu b»ng c¸ch nµo?T¸c dông nghÖ thuËt cña c¸ch nªu Êy? Nh÷ng tõ “nång nµn,quÝ b¸u,truyÒn thèng”®­îc sö dông cã dông ý g×? Em nhËn xÐt nh­ thÕ nµo vÒ nghÖ thuËt nêu vấn đề của tác giả? 18. I.T×m hiÓu chung 1.§äc 2.Gi¶i thÝch tõ khã: 3.ThÓ lo¹i - v¨n b¶n nghÞ luËn x· héi , chøng minh một vấn đề chính trị xã hội 4. Bè côc : 3 phÇn -P1.Nêu vấn đề -P2.Giải quyết vấn đề P3.Kết thúc vấn đề II. T×m hiÓu chi tiÕt 1.§o¹n1 -Vấn đề nghị luận:truyền thống yêu nước cña d©n téc ta,®­îc theerr hiÖn trong c©u 1+2. -Vấn đề được nêu ra một cách trực tiếp,rõ rµng ,døt kho¸t. -Cụ thể hóa mức độ của tinh thần yêu nước:sôi nổi,mạnh mẽ. -Cách nêu vấn đề ngắn gọn sinh động. Gi¸o ¸n:Ng÷ V¨n 7 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Trường THCS Miền Đồi. theo lèi trùc tiÕp,cô thÓ vµ më réng. §o¹n 2 chøng minh b»ng c¸ch lËp luËn vµ 2.§o¹n 2+3 dÉn chøng nh­ thÕ nµo? -Đoạn 2:chứng minh tinh thần yêu nước trë thµnh truyÒn thèng cña d©n téc. C1:Nªu ý kh¸i qu¸t cã tÝnh giíi thiÖu,tr×nh bµy. C2:Nªu dÉn chøng chøng minh-nh¾c tªn mét sè anh hïng d©n téc C3:Nh¾c nhë toµn d©n ghi nhí c«ng lao cña c¸c vÞ anh hïng. Hệ thống lập luận ở đoạn 3 có gì đặc sắc? -Đoạn 3 gồm 5 câu liên kết chặt che,mạch C©u 1:So s¸nh tõng cÆp tõ,tõng ý cã tÝnh l¹c chÊt chuyÓn ý. C©u 2,3,4:Nªu dÉn chøng. Câu 5:Khái quát đánh gí chung. Em cã nhËn xÐt g× vÒ hÖ thèng lËp luËn vµ dÉn chøng Êy? -NhËn xÐt:hÖ thèng dÉn chøng phong phó,to¸n diÖn,giäng v¨n liÒn m¹ch,dån dập,khẩn trương,lí lẽ,lập luận giản dị. Trước khi đề ra nhiệm vụ,Bác phân tích s©u h¬n nh÷ng biÓu hiÖn cña tinh thÇn yêu nước,Đó là những biểu hiện gì và ®­îc so s¸nh b»ng nh÷ng h×nh ¶nh nh­ thÕ nµo?. -V¨n b¶n muèn nãi víi chóng ta ®iÒu g×? HS đọc SGK. 3.Đoạn 4.Kết thúc vấn đề.. -Bµi nghÞ luËn chøng minh ®­îc kÕt thóc mét c¸ch hîp lÝ vµ hÊp dÉn.So s¸nh tinh thần yêu nước tùy từng người,đề ra nhiện vụ;tìm cách làm cho tinh thần yêu nước của mọi người được thực hành vào công viÖc kh¸ng chiÕn.->KÕt luËn ®­îc rót ra mét c¸ch tù nhiªn hîp lÝ s©u s¾c. *Ghi nhí(SGK). 4. Cñng cè-dÆn dß. -Häc bµi -ChuÈn bÞ bµi míi. 5.Rót kinh nghiÖm.. Gi¸o ¸n:Ng÷ V¨n 7 Lop7.net. 19.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Trường THCS Miền Đồi. Ngµy so¹n:15/1 Ngµy gi¶ng: 20/1. TiÕt 82 Câu đặc biệt. I. Mục tiêu cần đạt : - Nắm được kinh nghiệm câu đặc biệt - Hiểu được tác dụng câu đặc biệt II.ChuÈn bÞ. III.Tiến trình tổ chức các hoạt động. 1.KiÓm tra bµi cò ThÕ nµo lµ c©u rót gän ? cho vÝ dô . 2.Giíi thiÖu bµi. 3.Hoạt động của GV và HS. HS đọc VD. I .Thế nào là câu đặc biệt. 1. VÝ dô. C©u :«i!Em thñy”cã ph¶i lµ c©u rót gän kh«ng?T¹i sao?. VËy c©u in ®Ëm cã cÊu t¹o nh­ thÕ nµo? Lấy VD về câu đặc biệt?. «i,em Thñy!TiÕng kªu…. ->§©y kh«ng lµ c©u rót gän, v× kh«ng thÓ khôi phục thành phần bị lược bỏ. 2.NhËn xÐt. -§©y lµ c©u kh«ng thÓ cã chñ ng÷ vµ vÞ ngữ -> đó là câu đặc biệt. *Ghi nhí(SGK) II.Tác dụng của câu đặc biệt. HS đọc kĩ mục II Xác định câu đặc biệt trong 4 VD,đánh dÊu vµo b¶ng. Nªu t¸c dông cña tõng c©u trong VD. Tác dụng của câu đặc biệt là gì? HS đọc ghi nhớ. Chỉ ra câu đặc biệt và câu rút gọn?. 20. *Ghi nhí: SGK IIILuyÖn tËp Bµi 1. a.C©u rót gän: - “Cã khi ….. dÔ thÊy” - “Nh­ng còng cã khi …. Trong hßm” - “NghÜa lµ …. k/chiÕn b.Câu đặc biệt: Ba giây… bốn giây ….. Gi¸o ¸n:Ng÷ V¨n 7 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>