Giáo án Sinh học 12 - Tiết 12, Bài 12: Di truyền liên kết với giới tính và di truyền ngoài nhân - Trần Thị Phương Anh

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Giáo án sinh học 12 cơ bản 29/10/2009 Tiết thứ: 12. GV: Trần Thị Phương Anh. Bài 12: DI TRUYỀN LIÊN KẾT VỚI GIỚI TÍNH VÀ DI TRUYỀN NGOÀI NHÂN. I.Mục tiêu: Trước, trong và sau khi học xong bài này, học sinh phải: THỜI ĐIỂM. TRƯỚC. TRONG. SAU. 1.Kiến thức. -Sau khi học -Hiểu được những khái - Nêu được cơ chế xác định giới tính bằng xong bài trước. niệm, những nội dung mới. NST - Nêu được đặc đñieåm di truyền của các gen nằm trên NST giới tính - Giải thích được nguyên nhân dẫn đến sự khác biệt về cách thức di truyền của gen trên NST thường và NST giới tính -Đặc điểm di truyền ngoài nhân, phương pháp xác định tính trạng do gen ngoài nhân quy định 2.Kỹ năng -Nghiên cứu, xử -Xử lý tài liệu theo sự định -Hình thành kĩ năng nhận biết, lập luận để lý tài liệu độc hướng của giáo viên. xác định được di truyền liên kết giới tính lập. -Năng lực làm việc theo -Khái quát được nội dung cơ bản của bài. -Truy vấn bạn nhóm. -Xây dựng được mối liên hệ giữa các khái bè những điều -Truy vấn giáo viên những niệm cũ và mới. chưa hiểu. điều chưa hiểu. -Góp phần hình -Hứng thú với những nội -Áp dụng những điều được học và trong 3.Thái độ thành, củng cố dung kiến thức mới và một cuộc sống. năng lực tự học số vận dụng của nội dung tập suốt đời. đó trong cuộc sống. II.Kiến thức trọng tâm, khái niệm mới: -Kiến thức trọng tâm: cơ chế xác định giới tính bằng NST, đặc điểm din truyền của gen trên NST giới tính và di truyền ngoài nhân. -Khái niệm mới: NST giới tính III.Phương pháp, phương tiện tổ chức dạy học chính: 1.Phương pháp: Hỏi đáp- tìm tòi bộ phận. 2.Phương tiện:. Hình vẽ 12.1 , hình 12.2 trong SGK phóng to IV.Tiến trình tổ chức học bài mới: 1.Ổn định lớp: 2.Kiểm tra bài cũ: 3.Tổ chức học bài mới: GV (Đặt vấn đề): Nếu gene nằm trên NST giới tính thì sẽ tuân theo quy luật nào ?Tại sao bệnh mù màu màu lại hay xảy ra ở nam giới ?. HOẠT ĐỘNG GV - HS. NỘI DUNG. HOẠT ĐỘNG 1 Tìm hiểu về NST giới tính. I.DI TRUYỀN LIÊN KẾT VỚI GIỚI TÍNH 1.NST giới tính:. GV: Thế nào là NST giớ tính, NST thường và NST giới tính khác nhau như thế nào ?. Năm học: 2009 - 2010 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Giáo án sinh học 12 cơ bản. GV: Trần Thị Phương Anh. GV: Quan sát hình 12.1, nhận xét gì về cấu trúc Là loại NST chứa gen quy định giới tính (có thể chứa các của cặp NST giới tính XY ? gen khác) +Cặp NST giới tính XX gồm 2 chiếc tương đồng. GV(Khắc sâu): Em có dự đoán gì về sự di +Cặp XY có vùng tương đồng và vùng không tương truyền với các tính trạng do gene nằm trên cặp đồng. tương đồng của NST XY ? GV: Bộ NST giới tính của nam và nữ có gì 2.Cơ chế NST xác định giới tính: giống và khác nhau ? Tế bào sinh trứng giảm  Sự phân ly và tổ hợp của cặp NST giới tính là cơ sở tế phân cho mấy loại trứng ? bào học của sự hình thành giới tính đực, cái. *Kiểu XX, XY GV: Có phải các loài đều có bộ NST giới tính Loài XX XY giống nhau ? Chim, bướm, cá, ếch, nhái, Đực Cái dâu tây Động vật có vú, ruồi giấm, Cái Đực người, gai, chua me HOẠT ĐỘNG 2 Tìm hiểu về quy luật di truyền liên kết vời *Kiểu XX, XO: giới tính Loài XX OX GV: N/c mục I.2.a trong SGK, thảo luận về kết Châu chấu ,rệp, bọ xit Cái Đực quả 2 phép lai thuận nghịch của Morgan ? Kết Bọ nhậy Đực Cái qủa ở F1 , F2 ? Kết qua đó có gì khác so với kết quả thí nghiệm phép lai thuận nghịch của 3.Di truyền liên kết với giới tính Mendel ? a.Gene trên vùng không tương đồng của X GV: Quan sát, giải thích hình vẽ 12.2 ?. *Thí nghiệm. GV: Nhận xét đặc điểm di truyền cua gen trên SGK NST X (chú ý sự di truyền tính trạng màu mắt trắng cho đời con ở phép lai thuận) ? *Nhận xét: Kết quả của 2 phép lai thuận nghịch của Morgan là khác GV: Đặc điểm di truyền của tính trạng do gene nhau và khác kết quả của phép lai thuận nghịch của nằm trên NST X là gì ? Mendel *Giải thích: Gene quy định tính trạng màu mắt chỉ có trên NST X mà không có trên Y→ vì vậy cá thể đực (XY) chỉ cần 1 gen lặn nằm trên NST X đã biểu hiện ra KH. HOẠT ĐỘNG 3: Tìm hiểu các gen trên NST Y. *Đặc điểm - Di truyền chéo.. b.Gene trên vùng không tương đồng của Y GV: N/c SGK nêu 1 số ví dụ về hiện tượng di truyền của 1 tính trạng do gen nằm trên NST Y *VD: Người bố có túm lông tai sẽ truyền đặc điểm này quy định ? cho tất cả các con trai mà con gái thì ko bị tật này. *Giải thích : Gene quy định tính trạng nằm trên NST Y, GV: Làm thế nào để biết gen quy định tính trạng ko có allele tương ứng trên X→ Di truyền cho tất cả cá đang xét nằm trên Y ? thể mang kiểu gen XY trong dòng họ. *Đặc điểm: GV: Đặc điểm di truyền của tính trạng do gene Di truyền thẳng. nằm trên NST Y là gì ?. Năm học: 2009 - 2010 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Giáo án sinh học 12 cơ bản. GV: Trần Thị Phương Anh. 4)Ý nghĩa GV: Nếu đã biết các gen trên NST giới tính X, có thể phát hiện gen trên NST X ,nếu ko thấy có hiện tượng di truyền thẳng của tính trạng đang xét (nghĩa là gen ko nằm trên Y). -Điều khiển tỷ lệ đực cái theo ý muốn trong chăn nuôi trồng trọt. -Nhận dạng được đực cái từ nhỏ đẻ phân loại tiện cho việc chăn nuôi. -Phát hiện được bệnh do rối loạn cơ chế phân li, tổ hợp GV: Ý nghĩa của hiện tượng di truyền liên kết của cặo NST giới tính. với giới tính ? II.Di truyền ngoài nhân. HOẠT ĐỘNG 4 Tìm hiểu di truyền ngoài nhân GV: N/c thí nghiệm mục II, rút ra nhận xét ?. 1.Thí nghiệm: -Thí nghiệm của Correns 1909 với 2 phép lai thuận nghịch trên đối tượng cây hoa phấn. -F1 luôn có KH giống bố mẹ. GV: Giới thiệu về DNA ngoài nhân: trong TBC cũng có 1 số bào quan chứa gen gọi là gen ngoai NST, bản chất của gen ngoài NST cũng là DNA (có k/n tự nhân đôi, có xảy ra đột biến và di 2.Giải thích: truyền được) -Khi thụ tinh, giao tử đực (tinh trùng) đóng góp chủ yếu GV: Hãy nhận xét đặc điểm biểu hiện kiểu hình nhân trong khi giao tử cái (trứng) còn đóng nhiều tế bào của F1 so với KH của bố mẹ trong 2 phép lai chất cho hợp tử. Do vậy các gen nằm trong TBC (trong ty thể hoặc lục lạp) chỉ được mẹ truyền cho qua TBC của thuận nghịch ? trứng. GV: Hãy giải thích hiện tượng trên ? 3.Đặc điểm -Các tính trạng di truyền qua TBC được di truyền theo GV: Di truyền qua nhân có đặc điểm gì ? dòng mẹ. -Các tính trạng di truyền qua TBC ko tuân theo các định luật chặt chẽ như sự di truyền qua nhân. GV: Kết quả thí nghiệm này có gì khác so với phép lai thuận nghịch ở TN phát hiện di truyền *Phương pháp phát hiện quy luật di truyền LK với giới tính và PLĐL của Mendel ? 1. DT liên kết với giới tính: kết qủa 2 phép lai thuận nghịch khác nhau. GV: Từ nhận xét đó đưa ra pp xác định quy luật 2. DT qua TBC : kết quả 2 phép lai thuận nghịch di truyền cho mỗi trường hợp trên khác nhau và con luôn có KH giống mẹ DT phân lyđộc lập: kết quả 2 phép lai thuân nghịch giống nhau 4.Củng cố: Làm thế nào để biết được một bệnh nào đó ở người là do gene lặn trên NST giới tính X hay do gene trên NST thuờng quy định ? 5.BTVN: -Học bài trả lời câu hỏi cuối bài. -Soạn bài mới.. Năm học: 2009 - 2010 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span>