Kế hoạch dạy học bài học chủ đề Tự chọn Ngữ văn 9 - Tiết 8 đến 18 - GV: Bùi Thị Nga

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Kế hoạch dạy học bài học chủ đề Tự chọn Ngữ văn 9 Ngµy so¹n: 12 / 11/ 2010 Buæi 8. ¤n t©p vÒ tõ vùng A/ Môc tiªu bµi d¹y: - Gióp häc sinh n¾m ch¾c h¬n, kü h¬n vÒ c¸c biÖn ph¸p tu tõ tõ vùng c¬ b¶n: So s¸nh, Èn dô, nh©n ho¸, ho¸n dô...... - Kü n¨ng sö dông trong cuéc sèng. Trong c¸c bµi lµm v¨n - Chữa một số đề thi có liên quan B/ chuÈn bÞ: Thầy: Đọc kỹ SGK lớp 6,7,8. Xem kỹ các đề thi có liên quan đến các BPTT trên Trß: ¤n tËp l¹i C/ Lªn líp: 1. ổn định lớp 2. Tæ chøc «n tËp I- ¤n tËp l¹i lý thuyÕt mét sè biÖn ph¸p tu tõ : ? Nhắc lại các biện pháp tu từ đã học? - So s¸nh, Èn dô, nh©n hãa, ho¸n dô, nãi qu¸, nãi gi¶m, nãi tr¸nh, ®iÖp ng÷, ch¬i ch÷) 1.So s¸nh : ?ThÕ nµo lµ so s¸nh ? VÝ dô? - So sánh là đối chiếu sự vật, sự việc này với sự vật, sự việc khác có nét tương đồng để làm tăng thêm sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt. VÝ dô : MÆt trêi xuèng biÓn nh­ hßn löa A nh­ B So sánh mặt trời = hòn lửa có sự tương đồng về hình dáng, màu sắc  để làm nổi bật vẻ đẹp của thiên nhiên vừa hùng vĩ vừa gần gũi. 2. Èn dô : ? ThÕ nµo lµ Èn dô? VÝ dô? - ẩn dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác có nét tương đồng với nó nhằm làm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt. VÝ dô : Ngµy ngµy mÆt trêi ®i qua trªn l¨ng Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ. MÆt trêi thø hai lµ h×nh ¶nh Èn dô v× : lÊy tªn mÆt trêi gäi B¸c. MÆt trêi B¸c cã sù tương đồng về công lao giá trị. 3. Nh©n hãa : ? ThÕ nµo lµ nh©n hãa? VÝ dô? - Nhân hóa là gọi hoặc tả con vật, cây cối, đồ vật…bằng những từ ngữ vốn dùng để gọi hoặc tả con người, làm cho thế giới loài vật, cây cối, đồ vật…trở nên gần gũi với con người, biểu thị được những suy nghĩ, tình cảm của con người.. GV: Bïi ThÞ Nga Lop8.net. 31.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Kế hoạch dạy học bài học chủ đề Tự chọn Ngữ văn 9 Hoa cười ngọc thốt đoan trang Mây thua nước tóc, tuyết nhường màu da. Nhân hóa hoa, mây, ngọc, tuyết để miêu tả vẻ đẹp của Thúy Vân sánh ngang với vẻ đẹp của thiên nhiên, khiến cho thiên nhiên cũng phải mỉm cười, nhường nhịn  dự b¸o sè phËn ªm Êm cña nµng V©n. 4. Ho¸n dô : ? ThÕ nµo ho¸n dô? VÝ dô? - Hoán dụ là gọi tên các sự vật, hiện tượng, khái niệm bằng tên của một sự vật, hiện tượng, khái niệm khác có quan hệ gần gũi với nó nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt. VÝ dô : Xe vẫn chạy vì Miền Nam phía trước ChØ cÇn trong xe cã mét tr¸i tim Trái tim chỉ người chiến sĩ yêu nước, kiên cường, gan dạ, dũng cảm  Giữa trái tim và người chiến sĩ có quan hệ gần gũi với nhau, lấy bộ phận để chỉ toàn thể. 5. Nãi qu¸ : ? ThÕ nµo lµ nãi qu¸? VÝ dô? - Nói quá là biện pháp tu từ phóng đại mức độ, quy mô, tính chất cớngự vật, hiện tượng được miêu tả để nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng sức biểu đạt. VÝ dô : Må h«i th¸nh thãt nh­ m­a ruéng cµy Nói quá mức độ mồ hôi để nhấn mạnh nỗi vất vả của người nông dân. 6. Nãi gi¶m, nãi tr¸nh : ? ThÕ nµo lµ nãi gi¶m, nãi tr¸nh? - Nói giảm, nói tránh là biện pháp tu từ dùng cách diễn đạt tế nhị, uyển chuyển tr¸nh g©y c¶m gi¸c ®au buån, ghª sî, nÆng nÒ, tr¸nh th« tôc, thiÕu lÞch sù. VÝ dô : B¸c n»m trong giÊc ngñ b×nh yªn. Nãi B¸c ®ang n»m ngñ lµ lµm gi¶m ®i nçi ®au mÊt B¸c. 7. §iÖp ng÷ : ? ThÕ nµo lµ ®iÖp ng÷? VÝ dô? - Khi nói hoặc viết, người ta có thể dùng biện pháp lặp đi, lặp lại từngữ (hoặc cả câu) để làm nổi bật ý, gây cảm xúc mạnh. Cách lặp đi, lặp lại như vậy gọi là phép điệp ng÷; tõ ng÷ ®­îc lÆp l¹i gäi la ®iÖp ng÷. VÝ dô: Ta lµm con chim hãt ……..xao xuyÕn HS tù ph©n tÝch. 8. Ch¬i ch÷ : ? ThÕ nµo lµ ch¬ ch÷? VÝ dô? - Chơi chữ là lợi dụng đặc sắc về âm, về nghĩa của từ ngữ để tạo sắc thái dí dỏm, hài hước…. làm cho câu văn hấp dẫn và thú vị. Ví dụ : Nhớ nước đau lòng con quốc quốc Thương nhà mỏi miệng cái gia gia Quốc quốc, gia gia là chơi chữ chỉ nước, nhà - nỗi nhớ nước thương nhà của nhà thơ. VÝ dô :. 32. GV: Bïi ThÞ Nga Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Kế hoạch dạy học bài học chủ đề Tự chọn Ngữ văn 9 III- LuyÖn tËp : Bµi tËp: ChØ ra vµ nªu ng¾n gän t¸c dông cña c¸c biÖn ph¸p tu tõ trong ®o¹n th¬ sau: “Vì sao trái đất nặng ân tình? Nhắc mãi tên người HCM Nh­ mét niÒm tin nh­ dòng khÝ Như lòng nhân nghĩa, đức hy sinh” (Tè H÷u) ( §Ò thi vµo 10 LHP- §Ò chuyªn- N¨m häc 2002-2003) a) ChØ ra: C¸c BPTT chÝnh: C©u hái tu tõ vµ so s¸nh (M« h×nh: A nh­ B1 nh­ B2 nh­ B3 , B4). b) Nêu tác dụng: Nhà thơ đã sáng tạo cách biểu đạt giàu chất suy tưởng, KĐ sự vĩ đại, ảnh hưởng to lớn của cuộc sống sự nghiệpvà phẩm chất HCM đối với nhân loại. Đó là sự trân trọng, ngưỡng vọng của nhân loại trước vẻ đẹp cao quý từ bản lĩnh đến cốt cách đến tâm hồn, tình cảm ủa chủ tÞch HCM. IV/ BTVN: ChØ ra vµ nªu ng¾n gän t¸c dông cña c¸c biÖn ph¸p tu tõ trong ®o¹n th¬ sau: 1/ “ Nh­ng mçi n¨m....nghiªn sÇu” (¤ng §å- V§L) 2/ “ Tõ Êy......tiÕng chim” (Tõ Êy- TH) 3/ “Lò chóng ta......t©m hån” (Người đi tìm hình của nước- CLV). Ngµy so¹n: 02/12/2007 Ngµy d¹y: 05-06/12/2007 CHñ §Ò 3: tõ vùng - c¸c biÖn ph¸p tu tõ Tiết 13: từ tiếng việt theo đặc điểm Cấu tạo A. Môc tiªu:. Gióp häc sinh:. GV: Bïi ThÞ Nga Lop8.net. 33.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Kế hoạch dạy học bài học chủ đề Tự chọn Ngữ văn 9 1. KiÕn thøc: - Củng cố những hiểu biết về cấu tạo từ tiếng Việt: từ đơn, từ phức - Ph©n biÖt c¸c lo¹i tõ phøc (tõ ghÐp, tõ l¸y). 2. Kü n¨ng: - RÌn luyÖn kÜ n¨ng lµm bµi tËp B. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS: - GV: Soạn bài và đọc tài liệu tham khảo. - HS: Đọc và chuẩn bị bài ở nhà; tham khảo tài liệu có liên quan đến bài học. C. tổ chức hoạt động dạy học * ổn định lớp, kiểm tra bài cũ. Bài cũ: Xác định từ tiếng Việt theo đặc điểm cấu tạo trong câu sau: Chị gái tôi có dáng người dong dỏng cao. * Tæ chøc d¹y häc bµi míi Hoạt động 1: Củng cố lí thuyết - GV: Từ đơn là gì? Lấy ví dụ? - HS nªu, lÊy VD. - GV: Tõ phøc lµ g×? LÊy vÝ dô? - HS nªu, lÊy VD. - GV: Tõ phøc ®­îc chia thµnh nh÷ng kiÓu phøc nµo? - HS tr¶ lêi.. - GV: Cã nh÷ng kiÓu ghÐp nµo ? LÊy VD cụ thể từng trường hợp? - HS nªu, lÊy VD.. 34. i. Tõ ph©n theo cÊu t¹o. 1. Từ đơn và từ phức. - Từ đơn là từ chỉ có một tiếng có nghĩa. VD: bè, mÑ, xanh,... - Tõ phøc lµ tõ gåm cã hai tiÕng hay nhiÒu tiÕng. VD: bµ ngo¹i, s¸ch vë, s¹ch sÏ,... Tõ phøc gåm: + Tõ ghÐp: lµ tõ ®­îc t¹o c¸ch ghÐp c¸c tiÕng cã quan hÖ vÒ ý. VD: s¸ch vë, ... + Tõ l¸y: gåm nh÷ng tõ phøc cã quan hÖ láy âm giữa các tiếng. VD: đo đỏ, ... 2. Tõ ghÐp: a. Từ ghép đẳng lập: Từ ghép đẳng lập là từ ghép mà giữa các tiếng có quan hệ bình đẳng, độc lập ngang hµng nhau, kh«ng cã tiÕng chÝnh, tiÕng phô. VD: bµn ghÕ, s¸ch vë, tµu xe,... b. Tõ ghÐp chÝnh phô: Tõ ghÐp chÝnh phô lµ tõ ghÐp mµ gi÷a c¸c tiÕng cã quan hÖ tiÕng chÝnh, tiÕng phô. VD: bµ + ....(bµ néi, bµ ngo¹i, bµ thÝm, bµ mî,...). GV: Bïi ThÞ Nga Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Kế hoạch dạy học bài học chủ đề Tự chọn Ngữ văn 9 3. Tõ l¸y:. - GV: Cã nh÷ng kiÓu l¸y nµo ? LÊy VD cụ thể từng trường hợp? - HS nªu, lÊy VD.. a. L¸y toµn bé: L¸y toµn bé lµ c¸ch l¸y l¹i toµn bé c¶ ©m, vÇn gi÷a c¸c tiÕng. VD: xinh xinh, rÇm rÇm, µo µo,... Lưu ý: Tuy nhiên để dễ đọc và thể hiện một số sắc thái biểu đạt nên một số từ láy toàn bộ có hiện tượng biến đổi âm điệu. VD: đo đỏ, tim tím, trăng trắng,... b. L¸y bé phËn: L¸y bé phËn lµ c¸ch l¸y l¹i bé phËn nµo đó giữa các tiếng về âm hoặc vần. + VÒ ©m: r× rÇm, th× thµo, ... + vÒ vÇn: lao xao, lÝch rÝch,.... Hoạt động 2: Luyện tập Bài tập 1: Hãy hoàn thiện sơ đồ sau về cấu tạo từ tiếng Việt: Bài tập 2: Cho các từ láy sau: lẩm cẩm, hí hửng, ba ba, thuồng luồng, róc rách, đu đủ, Çm Çm, ch«m ch«m, xao x¸c, hæn hÓn, ngËm ngïi, cµo cµo, b×m bÞp, ï ï, lÝ nhÝ, x«n xao, chuån chuån. a. Những từ nào thường được sử dụng trong văn miêu tả? Vì sao? b. Ph©n biÖt sù kh¸c nhau gi÷a hai tõ rãc r¸ch vµ b×m bÞp. Bài tập 3: Tìm các từ ghép Hán Việt: viên (người ở trong một tổ chức hay chuyên làm một công việc nào đó), trưởng (người đứng đầu), môn (cửa). Gîi ý: Bµi tËp 1: cÇn hoµn thµnh: CÊu t¹o tõ TiÕng ViÖt Từ đơn. Tõ phøc Tõ ghÐp. Tõ ghÐp §L. Tõ l¸y Tõ ghÐp CP. Tõ l¸y Tbé. Tõ l¸y bé phËn. Tõ l¸y ©m. GV: Bïi ThÞ Nga Lop8.net. Tõ l¸y vÇn 35.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Kế hoạch dạy học bài học chủ đề Tự chọn Ngữ văn 9 Bài tập 2: Những từ nào thường được sử dụng trong văn miêu tả: lẩm cẩm, hí hửng, ba ba, róc rách, đu đủ, ầm ầm, chôm chôm, xao xác, hổn hển, ngậm ngïi, cµo cµo, ï ï, lÝ nhÝ, x«n xao. Bµi tËp 3: viªn: gi¸o viªn, nh©n viªn, kÕ to¸n viªn,... trưởng: hiệu trưởng, lớp trưởng, tổ trưởng,... m«n: ngä m«n, khuª m«n,... * Hướng dẫn học sinh học bài ở nhà - N¾m v÷ng toµn bé kiÕn thøc tiÕt häc; Lµm hoµn chØnh bµi tËp vµo vë BT - BTVN: Xác định từ ghép, từ láy trong đoạn thơ 4 câu cuối đoạn trích Cảnh ngµy xu©n. - ChuÈn bÞ: NghÜa cña tõ D. §¸NH GI¸ §IÒU CHØNH KÕ HO¹CH: * Thêi gian * KiÕn thøc * Tổ chức các hoạt động: Ngµy so¹n: 08/12/2007 Ngµy d¹y: 12 - 13/12/2007. CHñ §Ò 3: TiÕt 14:. tõ vùng - c¸c biÖn ph¸p tu tõ nghÜa cña tõ tiÕng viÖt. A. Môc tiªu: Gióp häc sinh: 1. KiÕn thøc: - Cñng cè nh÷ng hiÓu biÕt vÒ nghÜa cña tõ tiÕng ViÖt: nghÜa ®en, nghÜa bãng, hiện tượng chuyển nghĩa của từ, hiện tượng từ đồng âm - đồng nghĩa - trái nghĩa, cấp độ khái quát nghĩa của từ, trường từ vựng. - Phân biệt một số hiện tượng về nghĩa của từ. 2. Kü n¨ng: RÌn luyÖn kÜ n¨ng vËn dông lÝ thuyÕt lµm bµi tËp. B. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS: - GV: Soạn bài và đọc tài liệu tham khảo. - HS: Đọc và chuẩn bị bài ở nhà; tham khảo tài liệu có liên quan đến bài học. C. tổ chức hoạt động dạy học * ổn định lớp, kiểm tra bài cũ. Bài cũ: Làm bài tập VN: Xác định từ ghép, từ láy trong đoạn thơ 4 câu cuối ®o¹n trÝch C¶nh ngµy xu©n. * Tæ chøc d¹y häc bµi míi Hoạt động của GV - HS Nội dung cần đạt 36. GV: Bïi ThÞ Nga Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Kế hoạch dạy học bài học chủ đề Tự chọn Ngữ văn 9 Hoạt động 1: Củng cố lí thuyết I. Kh¸i qu¸t vÒ nghÜa cña tõ. - GV: Hãy vẽ sơ đồ khái quát về nghĩa cña tõ tiÕng ViÖt? - HS vẽ đúng.. NghÜa cña tõ. NghÜa ®en. NghÜa bãng. - GV: ThÕ nµo lµ nghÜ ®en, nghÜa bãng - NghÜa ®en lµ nghÜa gèc, nghÜa ban ®Çu của từ? Lấy VD để làm rõ? cña tõ. - HS nªu vµ lÊy VD. - NghÜa bãng lµ nghÜa ph¸t triÓn trªn c¬ së nghÜa gèc cña tõ. VD: ¨n (¨n c¬m): nghÜa ®en ¨n (¨n phÊn, ¨n ¶nh,...): nghÜa bãng ii. hiện tượng chuyển nghĩa của từ. - GV: Thế nào là hiện tượng chuyển nghĩa Chuyển nghĩa: Là hiện tượng thay đổi cña tõ? nghÜa cña tõ, t¹o ra nh÷ng tõ nhiÒu nghÜa. - HS nªu. iii. hiện tượng từ đồng âm - đồng nghĩa trái nghĩa. a. Từ đồng âm Từ đồng âm là những từ phát âm giống nhau nh­ng nghÜa kh¸c xa nhau, kh«ng liên quan gì với nhau. Từ đồng âm giống nhau vÒ chÝnh t¶ còng cã thÓ kh¸c nhau vÒ chÝnh t¶. - GV: Thế nào là từ đồng âm, từ đồng VD: cái bàn, bàn bạc, ... nghÜa, tõ tr¸i nghÜa? VD? b. Từ đồng nghĩa - HS nªu vµ lÊy VD. Từ đồng nghĩa là những từ có nghĩa giống nhau hoÆc gÇn gièng nhau VD: chÕt/mÊt/toi/hi sinh,... c. Tõ tr¸i nghÜa Tõ tr¸i nghÜa lµ nh÷ng tõ cã nghÜa tr¸i ngược nhau. - Mét tõ nhiÒu nghÜa cã thÓ thuéc nhiÒu cÆp tõ tr¸i nghÜa kh¸c nhau. - Từ trái nghĩa được dùng trong thể đối, tạo các hình tượng tương phản, gây ấn tương mạnh, lời nói thêm sinh động. VD: cao - thấp, xấu - đẹp, hiền - dữ,.... GV: Bïi ThÞ Nga Lop8.net. 37.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Kế hoạch dạy học bài học chủ đề Tự chọn Ngữ văn 9 iv. cấp độ khái quát nghĩa của từ - trường tõ vùng. 1. Cấp độ khái quát nghĩa của từ NghÜa cña mét tõ ng÷ cã thÓ réng h¬n - GV: ThÕ nµo lµ tõ ng÷ nghÜa r«ng, tõ (kh¸i qu¸t h¬n) hoÆc hÑp h¬n (Ýt kh¸i qu¸t ng÷ nghÜa hÑp? VD? h¬n) nghÜa cña tõ kh¸c. - HS nªu vµ lÊy VD. - Mét tõ ng÷ ®­îc coi lµ cã nghÜa réng khi phạm vi nghĩa của từ đó bao hàm ph¹m vi nghÜa cña mét sè tõ kh¸c. - Mét tõ ng÷ ®­îc coi lµ cã nghÜa hÑp khi phạm vi nghĩa của từ đó được bao hàm trong ph¹m vi nghÜa cña mét tõ ng÷ kh¸c. - Mét tõ ng÷ cã thÓ võa cã nghÜa réng, l¹i vµ cã nghÜa hÑp. VD: C©y: l¸, hoa, cµnh, th©n, gèc, rÔ. C©y lµ tõ ng÷ nghÜa réng so víi l¸, hoa, cµnh, th©n, gèc, rÔ vµ l¸, hoa, cµnh, th©n, gèc, rÔ lµ tõ ng÷ nghÜa hÑp so víi c©y. 2. Trường từ vựng: - GV: Thế nào là trường từ vựng? VD? Trường từ vựng là tập hợp những từ có ít - HS nªu vµ lÊy VD. nhÊt mét nÐt chung vÒ nghÜa. VD: Trường từ vựng trạng thái tâm lí gåm: giËn d÷, vui, buån,... Hoạt động 2: Luyện tập Bài tập 1: Từ đồng âm và từ nhiều nghĩa đều có hình thức âm thanh giống nhau. Dựa vào đâu ta phân biệt được từ đồng âm và từ nhiều nghĩa? cho ví dụ? Gîi ý: - Từ đồng âm lẫn từ có hình thức âm thanh giống nhau nhưng hoàn toàn khác xa nhau vÒ nghÜa. VD: Cµ chua (tiÕng trong tªn gäi mét sù vËt - danh tõ)) Cà này muối lâu nên chua quá. (từ chỉ mức độ - tính từ) - Tõ nhiÒu nghÜa lµ nh÷ng tõ cã mèi liªn hÖ víi nhau vÒ nghÜa. VD: mùa xuân, tuổi xuân,... đều có chung nét nghĩa chỉ sự sống tràn trề Bµi tËp 2: Tõ “Bay” trong tiÕng ViÖt cã nh÷ng nghÜa sau( cét A) chän ®iÒn c¸c vÝ dô cho bên dưới ( vào cột B) tương ứng với nghĩa của từ ( ở cột A) tt. 1. 2. 3. 4. 38. A- NghÜa cña tõ Di chuyÓn trªn kh«ng Chuyển động theo làn gió Di chuyÓn rÊt nhanh Phai mÊt ,biÕn mÊt. B- vÝ dô. GV: Bïi ThÞ Nga Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Kế hoạch dạy học bài học chủ đề Tự chọn Ngữ văn 9 5. Biểu thị hành động nhanh ,dễ dàng a- Lêi nãi giã bay. b- Ba vuông phấp phới cờ bay dọc( Tú Sương). c- Mây nhởn nhơ bay- Hôm nay trời đẹp lắm( Tố Hữu). d- Vôt qua mÆt trËn- §¹n bay vÌo vÌo( Tè H÷u). e- Chèi bay chèi biÕn. Gîi ý: 1.c 2.b 3.d 4.a 5.e Bµi tËp 3: Ph©n tÝch nghÜa trong c¸c c©u th¬ sau: Tr¨ng cø trßn vµnh v¹nh Kể chi người vô tình ¸nh tr¨ng im ph¨ng ph¾c §ñ cho ta giËt m×nh. (¸nh tr¨ng - NguyÔn Du) Gîi ý: - Hai câu đầu: Gợi lên hình ảnh ánh trăng tròn vành vạnh bất chấp mọi sự thay đổi, sự vô tình của người đời. - Hai câu cuối: Hình ảnh ánh trăng im lặng như nhắc nhở con người nhớ về quá khứ t×nh nghÜa thuû chung. Bài tập 4: a. Trong câu văn “Không! Cuộc đời chưa hẳn đã đáng buồn hay vẫn đáng buồn nhưng lại đáng buồn theo một nghĩa khác” (Lão Hạc - Nam Cao) cụm từ “đáng buồn theo một nghĩa khác” ở đây được hiểu với nghĩa nào? A. Buồn vì Lão Hạc đã chết thật thương tâm. B. Buồn vì một người tốt như Lão Hạc mà lại phải chết một cách dữ dội. C. Buồn vì cuộc đời có quá nhiều đau khổ, bất công. D. V× c¶ ba ®iÒu trªn. b. Tõ nµo cã thÓ thay thÕ ®­îc tõ “bÊt th×nh l×nh” trong c©u “Ch¼ng ai hiÓu l·o chÕt v× bệnh gì mà đau đớn và bất thình lình như vậy” (Lão Hạc - Nam Cao) A. nhanh chãng B. đột ngột C. d÷ déi D. qu»n qu¹i Gîi ý: a. D b. B Bìa tập 5: Vận dụng kiến thức về trường từ vựng để phân tích sự độc đáo trong cách dïng tõ ë ®o¹n trÝch sau : Chúng lập ra nhà tù nhiều hơn trường học, chúng thẳng tay chém, giết những người yêu nước thương nòi của ta, chúng tắm các cuộc khởi nghĩa của ta trong những bÓ m¸u. Gợi ý: Trường từ vựng : Tắm, bể. Cùng nằm trong trường từ vựng là nước nói chung.. GV: Bïi ThÞ Nga Lop8.net. 39.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Kế hoạch dạy học bài học chủ đề Tự chọn Ngữ văn 9 - T¸c dông : T¸c gi¶ dïng hai tõ t¾m vµ bÓ khiÕn cho c©u v¨n cã h×nh ¶nh sinh động và có giá trị tố cáo mạnh mẽ hơn. * Hướng dẫn học sinh học bài ở nhà - N¾m v÷ng toµn bé kiÕn thøc tiÕt häc; Lµm hoµn chØnh bµi tËp vµo vë BT - BTVN: Gi¶i thÝch nghÜa cña c¸c tõ sau ®©y? Th©m thuý , thÊm thÝa, nghªnh ngang, hiªn ngang. Gợi ý: Thâm thuý: Sâu sắc một cách kín đáo, tế nhị. ThÊm thÝa: TiÕp nhËn mét c¸ch tù gi¸c cã suy nghÜ. Nghªnh ngang: Hµnh vi kÐm v¨n ho¸. Hiªn ngang: T­ thÕ cña ngêi anh hïng. - ChuÈn bÞ: Tõ tiÕng ViÖt theo nguån gèc - chøc n¨ng D. §¸NH GI¸ §IÒU CHØNH KÕ HO¹CH: * Thêi gian * KiÕn thøc * Tổ chức các hoạt động: Ngµy so¹n: 15/12/2007 Ngµy d¹y:19-20 /12/2007 CHñ §Ò 3: tõ vùng - c¸c biÖn ph¸p tu tõ TiÕt 15: Tõ tiÕng viÖt theo nguån gèc - chøc n¨ng A. Môc tiªu: Gióp häc sinh: 1. KiÕn thøc: Củng cố những hiểu biết về từ tiếng Việt theo nguồn gốc: từ mượn, từ Hán Việt, từ địa phương, biệt ngữ xã hội, thuật ngữ, từ tượng thanh - từ tượng hình. 2. Kü n¨ng: RÌn luyÖn kÜ n¨ng lµm bµi tËp B. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS: - GV: Soạn bài và đọc tài liệu tham khảo. - HS: Đọc và chuẩn bị bài ở nhà; tham khảo tài liệu có liên quan đến bài học. C. tổ chức hoạt động dạy học * ổn định lớp, kiểm tra bài cũ. Bµi cò: Lµm bµi tËp GV giao vÒ nhµ. * Tæ chøc d¹y häc bµi míi Hoạt động của GV - HS Nội dung cần đạt Hoạt động 1: Củng cố lí thuyết i. Cñng cè lÝ thuyÕt. 1. Từ mượn 40. GV: Bïi ThÞ Nga Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Kế hoạch dạy học bài học chủ đề Tự chọn Ngữ văn 9 ? Thế nào là từ mượn? Có những bộ phận từ mượn nào là chủ yếu trong tiếng Việt? - HS nªu kh¸i niÖm vµ c¸c bé phËn tõ mượn. GV bổ sung qua sơ đồ.. Từ mượn là những từ mượn từ tiếng của nước ngoài để biểu thị sự vật, hiện tượng, đặc điểm ... mà tiếng Việt chưa có từ thật thích hợp để diễn đạt. Từ mượn. Từ mượn tiếng Hán (Tõ H¸n ViÖt). Từ mượn các ng«n ng÷ kh¸c (Ph¸p, Anh...). 2. Từ địa phương ? Thế nào là từ địa phương? VD? Từ địa phương là những từ được sử dụng - HS nªu kh¸i niÖm vµ VD. phổ biến ở một địa phương, vùng miền nhất định. VD: m« (®©u), tª (kia), r¨ng (sao), røa (thế)...là những từ ở địa phương vùng Bắc Trung Bé (Thanh Ho¸). ? ThÕ nµo lµ biÖt ng÷ x· héi? VD? 3. BiÖt ng÷ x· héi - HS nªu kh¸i niÖm vµ VD. BiÖt ng÷ x· héi lµ nh÷ng tõ ng÷ ®­îc dùng trong một tầng lớp xã hội nhất định. Kh«ng nªn l¹m dông biÖt ng÷ x· héi v× cã thÓ sÏ g©y khã hiÓu. VD: ngçng (®iÓm 2), trøng (®iÓm 1),... 4. ThuËt ng÷ ? ThÕ nµo lµ thuËt ng÷? VD? ThuËt ng÷ lµ nh÷ng biÓu thÞ kh¸i niÖm - HS nªu kh¸i niÖm vµ VD. khoa học, công nghệ, thường được dùng trong c¸c v¨n b¶n khoa häc, c«ng nghÖ. VD: th¹ch nhò (§Þa lÝ), tõ vùng (Ng«n ng÷ häc),... 5. Từ tượng thanh - từ tượng hình. - Từ tượng thanh là những từ mô phỏng ? Thế nào là từ tượng thanh ? VD? âm thanh của người, vật trong tự nhiên và - HS nªu kh¸i niÖm vµ VD. đời sống. VD: oa oa, hu hu, h« hè,... ? Thế nào là từ tượng hình? VD? - Từ tượng hình là từ mô phỏng hình - HS nªu kh¸i niÖm vµ VD. dáng, điệu bộ của người, vật. VD: Khật khưỡng, lừ đừ,... Hoạt động 2: Luyện tập Bµi tËp 1: 41. GV: Bïi ThÞ Nga Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Kế hoạch dạy học bài học chủ đề Tự chọn Ngữ văn 9 a) Trong các từ sau, từ nào không phải là từ tượng hình? A. vËt v· B. rũ rượi C. x«n xao b) Từ nào dưới đây không phải là từ Hán Việt? A. vô địch B. nh©n d©n C. bé ãc. D. xéc xÖch D. ch©n lý. c) Trong ®o¹n th¬ sau cã mÊy tõ H¸n ViÖt ? Thanh minh trong tiÕt th¸ng ba Lễ là tảo mộ, hội là đạm thanh GÇn xa n« nøc yÕn anh. ChÞ em s¾m söa bé hµnh ch¬i xu©n. DËp d×u tµi tö giai nh©n Ngựa xe như nước áo quần như nêm. Gîi ý: a) B b) C c) 11 Bài tập 2: Tìm các từ láy tượng thanh, từ láy, tượng hình trong các câu, đoạn thơ sau: a. Ao thu lạnh lẽo nước trong veo Mét chiÕc thuyÒn c©u bÐ tÎo teo (Thu ®iÕu - NguyÔn KhuyÕn) b. Trêi thu trong v¾t mÊy tÇng cao CÇn tróc l¬ ph¬ giã h¾t hiu (Thu vÞnh - NguyÔn KhuyÕn) c. ôi! Từ không đến có X¶y ra nh­ thÕ nµo? Nay m¸ h©y h©y giã Trªn l¸ xanh rµo rµo ( Qu¶ sÊu non trªn cao - Xu©n DiÖu) Gợi ý: Từ láy tượng thanh: rào rào; từ láy tượng hình: lạnh lẽo, tẻo teo, lơ phơ, hắt hiu, h©y h©y, rµo rµo. Bài tập 3: Xác định các từ địa phương có trong đoạn thơ sau: Chuối đầu vườn đã lổ Cam đầu ngõ đã vàng Em nhớ ruộng nhớ vườn Kh«ng nhí anh r¨ng ®­îc! (Th¨m lóa - TrÇn H÷u Thung) Gîi ý: læ:træ, r¨ng (sao) * Hướng dẫn học sinh học bài ở nhà - N¾m v÷ng toµn bé kiÕn thøc tiÕt häc; Lµm hoµn chØnh bµi tËp vµo vë BT - BTVN: 42. GV: Bïi ThÞ Nga Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Kế hoạch dạy học bài học chủ đề Tự chọn Ngữ văn 9 1. Gi¶i nghÜa c¸c thuËt ng÷ sau vµ cho biÕt nã thuéc m«n, lÜnh vùc khoa häc nµo: đơn chất, truyện, đơn bào,truyện Nôm. 2. Đọc đoạn thơ: “Gần miền có một mụ nào... Dớp nhà thờ tượng người thương d¸m nµi !” - TruyÖn KiÒu (NguyÔn Du). Thèng kª tõ H¸n ViÖt theo mÉu: + N¨m tõ theo mÉu “viÔn kh¸ch: + N¨m tõ theo mÉu “tø tuÇn”: + N¨m tõ theo mÉu “vÊn danh” - ChuÈn bÞ: Kh¸i qu¸t vÒ c¸c biÖn ph¸p tu tõ tõ vùng D. §¸NH GI¸ §IÒU CHØNH KÕ HO¹CH: * Thêi gian * KiÕn thøc * Tổ chức các hoạt động:. Ngµy so¹n: 22/12/2007 Ngµy d¹y:26- /12/2007 CHñ §Ò 3: tõ vùng - c¸c biÖn ph¸p tu tõ TiÕt 16: Kh¸i qu¸t vÒ c¸c biÖn ph¸p tu tõ tõ vùng A. Môc tiªu: Gióp häc sinh: 1. KiÕn thøc: - Cñng cè nh÷ng hiÓu biÕt vÒ c¸c biÖn ph¸p tu tõ tiÕng ViÖt. Ph©n biÖt mét sè phÐp tu tõ so s¸nh - Èn dô - ho¸n dô - nh©n ho¸. 2. Kü n¨ng: - RÌn luyÖn kÜ n¨ng lµm bµi tËp B. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS: - GV: Soạn bài và đọc tài liệu tham khảo. - HS: Đọc và chuẩn bị bài ở nhà; tham khảo tài liệu có liên quan đến bài học. C. tổ chức hoạt động dạy học * ổn định lớp, kiểm tra bài cũ. Bµi cò: Lµm bµi tËp GV giao vÒ nhµ. * Tæ chøc d¹y häc bµi míi Hoạt động của GV - HS Nội dung cần đạt Hoạt động 1: Củng cố lí thuyết i. Cñng cè lÝ thuyÕt. C¸c biÖn ph¸p tu tõ tõ vùng: So s¸nh, Èn dô, nh©n ho¸, ho¸n dô, ®iÖp ng÷, ch¬i ch÷, nãi qu¸, nãi gi¶m - nãi tr¸nh.. GV: Bïi ThÞ Nga Lop8.net. 43.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Kế hoạch dạy học bài học chủ đề Tự chọn Ngữ văn 9 1. So sánh: Là đối chiếu sự vật, sự việc này với sự vật, sự việc khác có nét tương đồng để làm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt. - GV cho HS nªu kh¸i VD: TrÎ em nh­ bóp trªn cµnh 2. Nhân hoá: là cách dùng những từ ngữ vốn dùng để miêu niÖm c¸c phÐp tu tõ tõ vựng và lấy được các VD. tả hành động của con người để miêu tả vật, dùng loại từ gọi người để gọi sự vật không phải là người làm cho sự - HS lµm theo yªu cÇu cña GV. vật, sự việc hiện lên sống động, gần gũi với con người. VD: Chú mèo đen nhà em rất đáng yêu. 3. ẩn dụ: Là cách dùng sự vật, hiện tượng này để gọi tên cho sự vật, hiện tượng khác dựa vào nét tương đồng (giống nhau) nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt. VD: Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng. 4. Hoán dụ: Là cách dùng sự vật này để gọi tên cho sự vật, hiện tượng khác dựa vào nét liên tưởng gần gũi nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt. VD: Đầu bạc tiễn đầu xanh (Người già tiễn người trẻ: dựa vµo dÊu hiÖu bªn ngoµi). 5. §iÖp ng÷: lµ tõ ng÷ (hoÆc c¶ mét c©u) ®­îc lÆp l¹i nhiÒu lÇn trong khi nãi vµ viÕt nh»m nhÊn m¹nh, béc lé c¶m xóc... VD: Vâng m¾c ch«ng chªnh ®­êng xe ch¹y L¹i ®i, l¹i ®i trêi xanh thªm. 6. Chơi chữ là cách lợi dụng đặc sắc về âm, nghĩa nhằm tạo sắc thái dí dỏm hài hước. VD: Mªnh m«ng mu«n mÉu mµu m­a Mái m¾t miªn man m·i mÞt mê 7. Nói quá là biện pháp tu từ phóng đại mức độ, qui mô, tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả để nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm. VD: Lỗ mũi mười tám gánh lông Chång khen chång b¶o r©u rång trêi cho. 8 Nãi gi¶m, nãi tr¸nh lµ mét biÖn ph¸p tu tõ dïng c¸ch diễn đạt tế nhị, uyển chuyển, tránh gây cảm giác quá đau buån, ghª sî, nÆng nÒ; tr¸nh th« tôc, thiÕu lÞch sù. VÝ dô: Bác Dương thôi đã thôi rồi Nước mây man mác ngậm ngùi lòng ta. Hoạt động 2: Luyện tập Bµi tËp 1: Ph©n biÖt Èn dô, ho¸n dô tõ vùng häc vµ Èn dô, ho¸n dô tu tõ häc? Gîi ý: 1.( 1®iÓm) 44. GV: Bïi ThÞ Nga Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Kế hoạch dạy học bài học chủ đề Tự chọn Ngữ văn 9 Trả lời đợc : - Èn dô, ho¸n dô tõ vùng häc lµ phÐp chuyÓn nghÜa t¹o nªn nghÜa míi thùc sù cña tõ, c¸c nghÜa nµy ®­îc ghi trong tõ ®iÓn. - Èn dô, ho¸n dô tu tõ häc lµ c¸c Èn dô, ho¸n dô t¹o ra ý nghÜa l©m thêi (nghÜa ngữ cảnh) không tạo ra ý nghĩa mới cho từ. Đây là cách diễn đạt bằng hình ảnh, hình tượng mang tính biểu cảm cho câu nói; Không phải là phương thức chuyển nghĩa tạo nªn sù ph¸t triÓn nghÜa cña tõ ng÷. Bµi tËp 2: BiÖn ph¸p tu tõ ®­îc sö dông trong hai c©u th¬ sau lµ g× ? Người về chiếc bóng năm canh KÎ ®i mu«n dÆm mét m×nh xa x«i . ( TruyÖn KiÒu - NguyÔn Du ) A. Èn dô C. Tương phản B. Ho¸n dô D. Nãi gi¶m , nãi tr¸nh . Gîi ý: C Bµi tËp 3: Hai c©u th¬ sau sö dông nh÷ng biÖn ph¸p tu tõ nµo ? “MÆt trêi xuèng biÓn nh­ hßn löa Sóng đã cài then đêm sập cửa” A. Nh©n ho¸ vµ so s¸nh C. Èn dô vµ ho¸n dô. B. Nãi qu¸ vµ liÖt kª. D. Ch¬i ch÷ vµ ®iÖp tõ. Gîi ý: A Bµi tËp 4: H·y chØ ra biÖn ph¸p tu tõ tõ vùng trong hai c©u th¬ sau: Ngµy ngµy mÆt trê ®i qua trªn l¨ng Thấy một mặt trời trog lăng rất đỏ. Gợi ý: Phép tu từ ẩn dụ: Mượn hình ảnh mặt trời để chỉ Bác Hồ. * Hướng dẫn học sinh học bài ở nhà - N¾m v÷ng toµn bé kiÕn thøc tiÕt häc; Lµm hoµn chØnh bµi tËp vµo vë BT - BTVN: Viết đoạn văn kể về một con vật trong gia đình em, trong đó vận dụng c¸c phÐp tu tõ. - ChuÈn bÞ: LuyÖn tËp lµm bµi tËp vÒ c¸c biÖn ph¸p tu tõ tõ vùng D. §¸NH GI¸ §IÒU CHØNH KÕ HO¹CH: * Thêi gian * KiÕn thøc * Tổ chức các hoạt động:. GV: Bïi ThÞ Nga Lop8.net. 45.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Kế hoạch dạy học bài học chủ đề Tự chọn Ngữ văn 9. Ngµy so¹n: 29/12/2007 Ngµy d¹y:02-03/01/2008 CHñ §Ò 3: tõ vùng - c¸c biÖn ph¸p tu tõ TiÕt 17: LuyÖn tËp lµm bµi tËp vÒ c¸c biÖn ph¸p tu tõ tõ vùng A. Môc tiªu: Gióp häc sinh: 1. KiÕn thøc: - Cñng cè nh÷ng hiÓu biÕt vÒ c¸c biÖn ph¸p tu tõ tiÕng ViÖt qua lµm c¸c bµi tËp thùc hµnh. 2. Kü n¨ng: - RÌn luyÖn kÜ n¨ng lµm bµi tËp B. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS: - GV: Soạn bài và đọc tài liệu tham khảo. - HS: Đọc và chuẩn bị bài ở nhà; tham khảo tài liệu có liên quan đến bài học. C. tổ chức hoạt động dạy học * ổn định lớp, kiểm tra bài cũ. Bµi cò: Lµm bµi tËp GV giao vÒ nhµ. * Tæ chøc HS luyÖn tËp Bài tập 1: Xác định và phân tích phép tu từ có trong các đoạn thơ sau: A. Đau lòng kẻ ở người đi Lệ rơi thấm đá tơ chia rũ tằm. (Nguyễn Du) B. Rễ siêng không ngại đất nghèo 46. GV: Bïi ThÞ Nga Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Kế hoạch dạy học bài học chủ đề Tự chọn Ngữ văn 9 Tre bao nhiªu rÔ bÊy nhiªu cÇn cï (NguyÔn Duy) C. Cïng tr«ng l¹i mµ cïng ch¼ng thÊy ThÊy xanh xanh nh÷ng mÊy ngµn d©u Ngµn d©u xanh ng¾t mét mµu Lßng chµng ý thiÕp ai sÇu h¬n ai? (Chinh phô ng©m khóc) D. Bµn tay ta lµm nªn tÊt c¶ Có sức người sỏi đá cũng thành cơm (Chính Hữu) Gợi ý: A. Nói quá: thể hiện nỗi đau đớn chia li khôn xiết giữa người đi và kẻ ở. B. Nhân hoá - ẩn dụ: Phẩm chất siêng năng cần cù của trenhư con người Việt Nam trong suèt chiÒu dµi lÞch sö d©n téc. C. Điệp ngữ: Nhấn mạnh không gian xa cách mênh mông bát ngát giưa người đi và kẻ ở. Từ đó tô đậm nỗi sầu chia li, cô đơn của người chinh phụ. D. Hoán dụ: bàn tay để chỉ con người. Bµi tËp 2: C©u nµo sau ®©y sö dông biÖn ph¸p nãi gi¶m nãi tr¸nh? A. Thôi để mẹ cầm cũng được. B. Mợ mày phát đạt lắm, có như dạo trước đâu. C. Bác trai đã khá rồi chứ. D. L·o h·y yªn lßng mµ nh¾m m¾t. Gîi ý: D Bài tập 3: Cho các ví dụ sau: Chân cứng đá mềm, đen như cột nhà cháy, dời non lấp biển, ngàn cân treo sợi tóc, xanh như tàu lá, long trời lở đất. Nhận xét nào sau đây nói đúng nhất về các ví dụ trên? A- Lµ c¸c c©u tôc ng÷ cã sö dông biÖn ph¸p so s¸nh. B- Lµ c¸c c©u thµnh ng÷ cã sö dông biÖn ph¸p nãi qu¸. C- Lµ c¸c c©u tôc ng÷ cã sö dông biÖn ph¸p nãi qu¸. D- Lµ c¸c c©u thµnh ng÷ dïng biÖn ph¸p so s¸nh. Gîi ý: B Bài tập 4: Vận dụng các phép tu từ đã học để phân tích đoạn thơ sau: “ Cø nghÜ hån th¬m ®ang t¸i sinh Ng«i sao Êy lÆn, ho¸ b×nh minh. C¬n m­a võa t¹nh, Ba §×nh n¾ng Bác đứng trên kia, vẫy gọi mình” (Tè H÷u) Gợi ý: - Xác định được các phép tu từ có trong đoạn thơ: ho¸n dô: Hån th¬m; Èn dô: Ng«i sao, b×nh minh Từ ngữ cùng trường từ vựng chỉ các hiện tượng tự nhiên: Ngôi sao, lặn, bình minh, c¬n m­a, t¹nh, n¾ng. - Phân tích cách diễn đạt bằng hình ảnh để thấy cái hay cái đẹp của đoạn thơ: thể hiện sự vĩnh hằng, bất tử của Bác: hoá thân vào thiên nhiên, trường tồn cùng thiên nhiên đất nước, giảm nhẹ nỗi đau xót sự ra đi của Người. Hình ảnh thơ vừa giàu sắc thái biểu cảm vừa thể hiện tấm lòng thành kính thiêng liêng của tác giả đối với Bác Hồ. 47. GV: Bïi ThÞ Nga Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Kế hoạch dạy học bài học chủ đề Tự chọn Ngữ văn 9 * Hướng dẫn học sinh học bài ở nhà - N¾m v÷ng toµn bé kiÕn thøc tiÕt häc; - BTVN: Lµm hoµn chØnh bµi tËp vµo vë BT - ChuÈn bÞ: Trau dåi vèn tõ. D. §¸NH GI¸ §IÒU CHØNH KÕ HO¹CH: * Thêi gian * KiÕn thøc * Tổ chức các hoạt động:. Ngµy so¹n: 05/01/2007 Ngµy d¹y:09-10/01/2008 tõ vùng - c¸c biÖn ph¸p tu tõ luyÖn tËp trau dåi vèn tõ Gióp häc sinh:. CHñ §Ò 3: TiÕt 18: A. Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: - Cñng cè nh÷ng hiÓu biÕt vÒ c¸ch trau dåi vèn tõ: C¸ch n¾m v÷ng nghÜa cña tõ vµ c¸ch dïng tõ, c¸ch lµm t¨ng vèn tõ. 2. Kü n¨ng: - RÌn luyÖn kÜ n¨ng trau dåi vèn tõ qua lµm c¸c bµi tËp. B. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS: - GV: Soạn bài và đọc tài liệu tham khảo. - HS: Đọc và chuẩn bị bài ở nhà; tham khảo tài liệu có liên quan đến bài học. C. tổ chức hoạt động dạy học * ổn định lớp, kiểm tra bài cũ. Bµi cò: ? Nªu nh÷ng c¸ch trau dåi vèn tõ? * Tổ chức HS hoạt động Hoạt động của GV - HS Nội dung cần đạt Hoạt động 1: Củng cố kĩ năng rèn luyện trau dồi vốn từ ? Nêu những cách để trau dồi vốn từ? - HS xác định được 2 cách rèn luyện để trau dåi vèn tõ chÝnh. 48. i. kÜ n¨ng rÌn luyÖn trau dåi vèn tõ. 1. Rèn luyện để nắm vững nghĩa của từ vµ c¸ch dïng tõ - Một từ có thể nhiều nghĩa, ngược lại một. GV: Bïi ThÞ Nga Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Kế hoạch dạy học bài học chủ đề Tự chọn Ngữ văn 9 kh¸i niÖm cã thÓ ®­îc biÓu hiÖn b»ng ? T¹i sao cÇn ph¶i n¾m v÷ng nghÜa cña tõ nhiÒu tõ. - V× vËy cÇn ph¶i cã ý thøc n¾m ®­îc vµ c¸ch dïng tõ? nghÜa cña tõ vµ s¾c th¸i ý nghÜa cña tõ - HS lÝ gi¶i trong từng trường hợp thì mới có thể dùng tõ mét c¸ch chÝnh x¸c. 2. Rèn luyện để làm tăng vốn từ - GÆp tõ ng÷ khã kh«ng hiÓu th× ta ph¶i ? Ta có thể làm tăng vốn từ cho bản thân nhờ họ giải thích để hiểu biết và nắm chắc b»ng nh÷ng c¸ch nµo? ®­îc nghÜa cña tõ. - HS rót ra kinh nghiÖm c¸ nh©n. GV bæ - Khi xem s¸ch vë, b¸o chÝ nÕu gÆp tõ ng÷ sung, rót ra kÕt luËn chung. nµo m×nh kh«ng hiÓu nghÜa th× ph¶i tra tõ điển hoặc hỏi những người tin cậy để nắm được nghĩa của từ đó để hiểu được nội dung cña v¨n b¶n. - nh÷ng tõ míi cÇn ghi chÐp cÈn thËn... Hoạt động 2: Luyện tập ii. luyÖn tËp. Bài tập 1: Tìm nghĩa của các từ: đánh, chín , gánh, nắm trong các trường hợp sau: - đánh cho mấy đòn, đánh đuổi giặc, đánh đàn, đánh cờ, đánh chuối để trồng, đánh hµng ra chî. - quả cây đã chín, cơm canh đã chín, vá chín săm xe, ngượng chín mặt. - g¸nh lÊy thÊt b¹i, g¸nh lóa vÒ nhµ. - nắm tay lại để đấm, nắm vắt xôi, nắm chính quyền, nắm kiến thức. Bài tập 2: Phát hiện lỗi dùng từ sau và chữa lại cho đúng: a. Anh em công nhân đã nhận đầy đủ tiền bù lao của mấy ngày làm thêm ca. b. Ba tiÕng kÎng dãng lªn mét håi dµi. c. một kĩ sư người Nga là cha ruột của súng AK. d. Trong chiến tranh, nhiều chiến sĩ cách mạng đã bị tra tấn hết sức cực đoan. e. Cách đây 25 năm, điểm chuẩn dể du học nước ngoài là 21 điểm vào năm 1981. Bµi tËp 3: Ph©n biÖt sù kh¸c nhau gi÷a nghÜa cña c¸c tõ trong tõng cÆp tõ sau: th¸m báo - quân báo; tình báo - gián điệp; trinh sát - trinh thám; đối thủ - đối phương. Bµi tËp 4: §Æt c©u víi c¸c tõ ng÷ H¸n ViÖt sau : tinh tó, ®iÒu tiÕt, tiÕt th¸o, ph¸ gia chi tử, công luận, độc thoại. Gîi ý: Bài tập 1: đánh (đánh cho mấy đòn): làm đau, làm tổn thương bằng tác động của một lực (nghĩa gốc), các từ đánh còn lại dùng theo nghĩa chuyển. Bài tập 2: a. bù lao = thù lao; b. cha ruột = cha đẻ; c. cực đoan = dã man; ... Bài tập 3: Mẫu : lính có nhiệm vụ dò xét thu thập tình hình quân sự phục vụ chiến đấu cho địch thì gọi là thám báo, cho ta thì gọi là quân báo. Bµi tËp 4: MÉu: ¤ng Êy vÉn gi÷ v÷ng tiÕt th¸o cña mét nhµ nho. 49. GV: Bïi ThÞ Nga Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Kế hoạch dạy học bài học chủ đề Tự chọn Ngữ văn 9 * Hướng dẫn học sinh học bài ở nhà - N¾m v÷ng toµn bé kiÕn thøc tiÕt häc; - BTVN: Lµm hoµn chØnh bµi tËp vµo vë BT. Bài tập: Tìm những từ Hán Việt đồng nghĩa với các từi Hán Việt sau: vấn đáp, tứ tuần, phụ mẫu, ẩm thực, trường độ, cường độ, không phận, tư duy, an khang, thông minh, thiªn kiÕn. - Chuẩn bị: Chủ đề 4: Hệ thống hoá một số vấn đề về lịch sử văn học Việt Nam. D. §¸NH GI¸ §IÒU CHØNH KÕ HO¹CH: * Thêi gian * KiÕn thøc * Tổ chức các hoạt động:. 50. GV: Bïi ThÞ Nga Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>