Giáo án Ngữ văn 8 tiết 45 bài 12: Ôn dịch, thuốc lá (Nguyễn Khắc Viện)

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Họ và tên: Đỗ Khánh Phượng SBD: VA 233 §Ò 4. TiÕt 45 :. Bµi 12. ¤n dÞch, thuèc l¸ (NguyÔn Kh¾c ViÖn). A. Mục tiêu cần đạt - KiÕn thøc: + Nhận thức được tác hại to lớn nhiều mặt của thuốc lá đối với đời sống cá nhân và cộng đồng. + Thấy được sự kết hợp chặt chẽ giữa hai phương thức lập luận và thuyết minh trong v¨n b¶n. - Kỹ năng: Rèn kĩ năng phân tích một văn bản nhật dụng thuyết minh một vấn đề khoa học x· héi. - Thái độ: Biết tránh hút thuốc lá và phê phán những người hút thuốc thiếu ý thức. B. ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß: - GV : So¹n GA, m¸y chiÕu, tranh ¶nh. - HS : bµi so¹n C. Néi dung vµ tiÕn tr×nh tiÕt d¹y: 1. Tæ chøc líp: 1phót a. ổn định trật tự. b. KiÓm tra sÜ sè. 2. TiÕn tr×nh tiÕt d¹y: T.g Néi dung chÝnh Hoạt đông của thầy và trò 3 Hoạt đông 1: Kiểm tra bài cũ phót Câu hỏi: VB “Thông tin về ngày trái đất năm 2000” đã đề cập đến vấn đề gì? Vấn đề đó có liên quan ntn đói với cuộc sống hiÖn nay? HS trả lời. GV nhận xét, đánh giá và dẫn dắt chuyÓn vµo bµi míi: kh«ng chØ viÖc sö dông bao nilon gây hại đến môi trường, mà xung quanh chóng ta cßn rÊt nhiÒu thãi quen kh¸c đang từng ngày ảnh hưởng không tốt cho cuộc sống của chính bản thân và của cộng đồng. Trong đó có hút thuốc lá. Vậy thuốc lá có những tác hại gì đến con người? Muốn trả lời ®­îc c©u hái nµy, h«m nay c« cïng c¸c em sÏ tìm hiểu văn bản nhật dụng thứ 2 trong chương tr×nh Ng÷ v¨n líp 8: ¤n dÞch, thuèc l¸. Hoạt đông 2: đọc, tìm hiểu chung về: tác giả, I. T×m hiÓu chung nguån gèc v¨n b¶n, chó thÝch… 1. T¸c gi¶: Em h·y cho biÕt ai lµ t¸c gi¶ cña VB? B¸c sÜ NguyÔn Kh¾c ViÖn (1913-1997). 10 HS tr¶ lêi: b¸c sü NguyÔn Kh¾c ViÖn phót GV thuyÕt gi¶ng: B¸c sÜ NguyÔn Kh¾c ViÖn (1913-1997) tõng là : nhà hoạt động chính trị - xã hội, nhà nghiên cứu VH và tâm lý - y học- GD. ¤ng tõng ®­îc giải thưởng cña Nhà nước Việt Nam và Viện Hàn lâm Pháp. Ông để lại nhiều công trình nghiên cứu giá trị. 1 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Họ và tên: Đỗ Khánh Phượng SBD: VA 233 Nªu xuÊt xø cña VB? HS tr¶ lêi: Qua viÖc chuÈn bÞ bµi ë nhµ, em cã nhËn xÐt vÒ g× kiÓu lo¹i cña v¨n b¶n ? (Có thể gợi ý: VB giống với văn bản nào em đã được học xét về cách đề cập, cũng như xét về néi dung).. 2. V¨n b¶n : - XuÊt xø: trÝch tõ cuèn s¸ch “Tõ thuốc lá đến ma túy – Bệnh nghiện” do Nhµ xuÊt b¶n GD Ên hµnh (1992). - KiÓu lo¹i : V¨n b¶n nhËt dông - Nội dung và cách thể hiện vấn đề : Thuyết minh về một vấn đề xã hội có HS tr¶ lêi: tÝnh khoa häc. - §äc.. - Gi¶i thÝch tõ khã. - Bè côc: 3 phÇn: + PhÇn 1: Tõ ®Çu … “cßn nÆng h¬n c¶ AIDS”: Nêu vấn đề ôn dịch, thuốc lá + Phần 2: Tiếp đến …“con đường phạm ph¸p”: Nh÷ng t¸c h¹i cña khãi thuèc l¸ đối với cá nhân và cộng đồng. + PhÇn 3: PhÇn cßn l¹i: Lêi kiÕn nghÞ chèng thuèc l¸. II. Ph©n tÝch : 1. Nhan đề văn bản 25 - ChØ dÞch thuèc l¸ phút - Tỏ thái độ căm ghét với bệnh dịch này.. GV hướng dẫn HS cách đọc: đọc to, chậm, rõ m¹ch l¹c chó ý c¸c dßng ch÷ in nghiªng, vµ đọc giọng phù hợp ở các câu cảm thán. GV đọc mẫu 1 đoạn – gọi 2 học sinh đọc tiếp GV cho HS nhận xét và hướng dẫn để HS biết sửa lỗi trong quá trình luyện đọc. HS đọc chú thích. GV l­u ý HS c¸c chó thÝch: 1, 8. Dùa vµo néi dung, ta cã thÓ chia v¨n b¶n thµnh mÊy phÇn? Néi dung cña tõng phÇn? HS tr¶ lêi. ( NÕu HS nªu 4 phÇn, GV cã thÓ đồng ý nhưng hướng HS đến bố cục 3 phần để dÔ ph©n tÝch) DÉn: chóng ta sÏ ph©n tÝch VB theo bè côc trªn. Hoạt động 3: tìm hiểu chi tiết Nhan đề VB: ? Khi nào người ta dùng từ ôn dịch? Dấu phÈy ë ®©y cã ý nghÜa g×? HS tr¶ lêi. GV sö dông m¸y chiÕu tr×nh diÔn c¸c kh¸i niệm dưới đây và thuyết giảng: + ¤n dÞch chØ chung lo¹i bÖnh nguy hiÓm, l©y lan rộng, làm chết hàng loạt người trong thời gian nhất định. Trong VB, ôn dịch được dùng nh­ tiÕng chöi rña. + Thuèc l¸: nãi t¾t cña “tÖ nghiÖn thuèc l¸”. §Æt “thuèc l¸” sau “«n dÞch” nh­ mét sù so s¸nh: TÖ nghiÖn thuèc l¸ ch¼ng kh¸c g× mét thø bệnh dịch có đặc điểm dễ lây lan, gây hậu quả nghiªm träng. + DÊu phÈy t¹o ng÷ ®iÖu g©y mét t×nh huèng nguy cÊp, ph¶i c¶nh b¸o, nhÊn m¹nh s¾c th¸i biÓu c¶m võa c¨m tøc, võa ghª tëm: “ Thuốc lá! Mày là đồ ôn dịch ” ?Nhận xét về nhan đề? HS trả lời: nhan đề thể hiện được chủ đề độc đáo, hấp dẫn.. 2 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> 2. PhÇn 1: Th«ng b¸o vÒ n¹n dÞch thuèc l¸ + “¤n dÞch, thuèc l¸” ®ang ®e do¹ søc khoẻ và tính mạng của con người. + So s¸nh víi dÞch t¶, dÞch h¹ch, AIDS, đại dịch thuốc lá là nguy hiểm nhất. => Cách so sánh đã gây sự chú ý, giúp người đọc nhận thấy được tính nghiêm trọng của vấn đề - là hiểm hoạ đối với cuéc sèng.. 3. PhÇn 2: T¸c h¹i cña thuèc l¸. a. Thuèc l¸ cã h¹i cho søc khoÎ con người: * Với người hút: Khói thuốc lá chứa nhiều chất độc: hắc Ýn, oxit cacbon, nic«tin … thÊm vµo c¬ thể người hút, gây những trọng bệnh nh­: ung th­ vßm häng, phæi, nhåi m¸u c¬ tim…. * Đối với sức khoẻ cộng đồng: - Thuốc lá gây ảnh hưởng đến những người xung quanh: + Người thân, đồng nghiệp hít phải khãi thuèc bÞ ®au tim, m¹ch, viªm phÕ qu¶n, ung th­. + Phụ nữ đang mang thai dễ đẻ non… - Hót thuèc l¸ lµ viÖc lµm dÉn tíi téi ¸c.. Họ và tên: Đỗ Khánh Phượng SBD: VA 233 Chuyển ý: Vậy sự độc đáo hấp dẫn đó cụ thể ra sao? chóng ta ph©n tÝch tiÕp. - HS đọc phần 1 và cho biết nội dung chính của phần văn bản em vừa đọc. HS tr¶ lêi. ? T¸c gi¶ so s¸nh «n dÞch thuèc l¸ víi nh÷ng đại dịch nào? Trong hàng loạt đại dịch ấy, theo t¸c gi¶ lo¹i dÞch nµo nguy hiÓm nhÊt? HS tr¶ lêi ?C¸ch so s¸nh nh­ vËy cã t¸c dông g×? HS tr¶ lêi ChuyÓn ý: VËy tÝnh nghiªm träng cña hiÓm họa thuốc lá ghê gớm, đáng sợ như thế nào, t×m hiÓu phÇn 2 cña v¨n b¶n c¸c em sÏ hiÓu râ điều đó. HS đọc tiếp  sức khoẻ cộng đồng. HS trao đổi nhóm đôi câu hỏi 2 (SGK): ?V× sao t¸c gi¶ dÉn lêi cña TrÇn H­ng §¹o trước khi phân tích tác hại của thuốc lá? HS tr¶ lêi - So s¸nh viÖc chèng thuèc l¸ víi chèng giÆc ngoại xâm  thuốc lá tấn công loài người thật đáng sợ (hơn giặc ngoại xâm). “ Nếu đánh giặc…như tằm ăn dâu” Cụ thể: ?Với sức khoẻ con người thuốc lá ảnh hưởng ra sao? Häc sinh tr¶ lêi: Häc sinh kh¸c bæ sung. GV tr×nh diÔn trªn m¸y c¸c dÉn chøng: + ChÊt h¾c Ýn lµm tª liÖt c¸c l«ng mao ë vßm häng, phÕ qu¶n g©y ho hen, ung th­ vßm häng, ung th­ phæi… + ChÊt oxit cacbon thÊm vµo m¸u kh«ng cho tiÕp nhËn O2 khiÕn søc kháe gi¶m sót. + Chất nicôtin làm co thắt các động mạch gây bÖnh huyÕt ¸p cao, nhåi m¸u c¬ tim rÊt dÔ dÉn đến tử vong. + Gần người hút thuốc sẽ hít phải khói độc. + Hàng ngàn công trình nghiên cứu đã chứng minh rõ: vợ con người hút thuốc lá cũng bị đau tim, mạch, viêm phế quản, ung thư; người có ung thư thì đẻ non…. GV: chiÕu cô thÓ h×nh ¶nh nh÷ng bÖnh nh©n bÞ bÖnh do hót thuèc l¸.. 3 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Họ và tên: Đỗ Khánh Phượng SBD: VA 233 ?Thuốc lá còn ảnh hưởng đối với con người ë nh÷ng mÆt nµo n÷a?. b. Xét về phương diện xã hội: - Thuốc lá ảnh hưởng tới nhân cách: + Đầu độc nhân cách trẻ: người lớn hút thuộc trở thành tấm gương xấu các em dễ học theo, đua đòi. + §Ó cã tiÒn hót thuèc, khiÕn trÎ dÔ vi phạm đạo đức, nhân cách và vi phạm ph¸p luËt. GV mở rộng: từ nghiện thuốc lá đến việc thử - Kinh tế gia đình, kinh tế xã hội đều hút hít các chất gây nghiện khác là điều rất dễ suy yÕu. dàng, vì vậy những đứa trẻ này cũng sẽ dễ dàng vướng phải những tệ nạn XH khác.. GV chốt ý: Như vậy, tác giả đã cho ta thấy thuốc lá ảnh hưởng ghê gớm, nghiêm trọng và trực tiếp đến sức khoẻ con người. ?Để thể hiện những quan điểm đó, trong VB tác giả đã sử dụng thành công những - NghÖ thuËt: + Lập luận độc đáo dễ dàng thuyết phục thủ pháp NT nào? Gv cho HS nªu dÉn chøng: người đọc. + Sử dụng linh hoạt các phương pháp thuyÕt minh: Nªu nh÷ng sè liÖu cô thÓ, dÉn chứng rõ ràng khoa học đáng tin cậy. So sánh chính xác, độc đáo. + Sử dụng cách liệt kê vấn đề + Nªu c¸c chøng cø cã tÝnh thùc tiÔn vµ ?T¸c dông cña nh÷ng BPNT nµy lµ g×? cã c¬ së khoa häc => gây ấn tượng mạnh về tác hại của Chuyển ý: Thuốc lá đang hủy hoại sức khỏe thuốc lá ở nhiều phương diện khác nhau: và nhân cách con người. Vậy chúng ta cần phải làm gì để phòng chống được nạn ôn dịch Thuèc l¸ chÝnh lµ n¹n «n dÞch. nµy? chóng ta cïng t×m hiÓu tiÕp. Học sinh đọc đoạn cuối. ?Đoạn cuối người viết đã chỉ ra những cách 4.Phần 3: Lời kiến nghị chống thuốc nào để hạn chế việc hút thuốc lá ở các nước ph¸t triÓn? l¸. HS tr¶ lêi: GV thuyÕt gi¶ng tr×nh chiÕu: Cách hạn chế thuốc lá ở các nước phát triển: + Xem viÖc chèng thuèc l¸ nh­ chiÕn dÞch. + CÊm hót thuèc l¸ n¬i c«ng céng: ë BØ, n¨m 1987 ph¹t hót thuèc l¸ n¬i c«ng céng lÇn thø nhất 40 đô la Mỹ, tái phạm phạt 500 đô la. + H¹n chÕ dÇn biÓn qu¶ng c¸o thuèc l¸, gia t¨ng tµi liÖu, khÈu hiÖu chèng hót thuèc. + Kh«ng cho qu¶ng c¸o thuèc l¸. ?Kết quả của những cách đó? HS tr¶ lêi: DÞch hót thuèc l¸ gi¶m h¼n, cã. 4 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> + “Đã đến lúc mọi người phải đứng lên chãng l¹i, ng¨n ngõa «n dÞch nµy”. + Chúng ta không thể đứng ngoài cuộc. + Việt Nam là đất nước còn nhiều khó kh¨n nªn viÖc chèng thuèc l¸ cµng ph¶i m¹nh mÏ h¬n. => Tuyên truyền vận động, đáng vào ý thøc, lµm chuyÓn biÕn nhËn thøc cña mỗi người về thuốc lá. Họ và tên: Đỗ Khánh Phượng SBD: VA 233 triÓn väng nªu ®­îc khÈu hiÖu “Mét Ch©u ¢u kh«ng cßn thuèc l¸”. ?ở nước ta cần làm thế nào để hạn chế hút thuèc? HS tr¶ lêi: Më réng: ?Em đã làm gì đối với những người hút thuèc l¸ xung quanh m×nh ? HS tr¶ lêi. GV b×nh: T¸c gi¶ kÕt thóc VB b»ng mét c©u c¶m th¸n, thÓ hiÖn tÊm lßng tha thiÕt vµ mong mỏi giữ gìn sức khỏe cho con người Việt, môi trường Việt bằng việc chống nạn hút thuốc lá: kh«ng hót thuèc l¸, tÝch cùc cai, bá dÇn thãi quen hót thuèc l¸. Cũng chính vì muốn mọi người thấy rõ tác hại của thuốc lá, nên Thế giới đã chọn ngày 31 th¸ng 5 lµ ngµy phßng chèng thuèc l¸. GV chiÕu mét sè h×nh ¶nh cña ngµy thÕ giíi phßng chèng thuèc l¸. Hoạt động 4: ? Nội dung VB đã giúp em hiểu gì về thuốc l¸?. III. Tæng kÕt: 1. Néi dung: - Thuèc l¸ lµ «n dÞch, g©y t¸c h¹i nghiêm trọng đến sức khoẻ, lối sống của cá nhân và cộng đồng. - Chóng ta cÇn quyÕt t©m chèng l¹i «n dÞch nµy. ? B¶n th©n em cÇn ph¶i lµm g× víi n¹n «n 5 2. NghÖ thuËt: dÞch nµy? phót - LËp luËn chÆt chÏ cã c¨n cø khoa häc, có số liệu cụ thể đáng tin cậy. ? Nét đặc sắc về NT của VB ? - So sánh sinh động giàu sức thuyết phôc. - Sử dụng kết hợp nhiều phương pháp thuyÕt minh. IV. Cñng cè vµ luyÖn tËp:  Ghi nhí: SGK trang 122. HS th¶o luËn c©u hái 3 (SGK): + Nó như một câu nói đùa nhưng cũng chứng tỏ sự vô trách nhiệm trước gia Vì sao tác giả đặt giả định: Có người bảo: đình, người thân và cộng đồng. Họ chưa “Tôi hút, tôi bị bệnh, mặc tôi” trước khi nhận thức đầy đủ về tác hại của thuốc nêu lên tác hại về phương diện xã hội của 3 thuèc l¸? phót l¸. + Tạo nền tảng cho vấn đề được trình Đọc đề bài? Xác định yêu cầu của đề bài ? bày tiếp theo của việc hút thuốc lá làm HS thảo luân nhóm, cử đại diện phát biểu ý ảnh hưởng đến những người xung kiến. quanh. D. DÆn dß : 1 phót - N¾m néi dung bµi häc. - Hoµn thiÖn phÇn LuyÖn tËp. - ChuÈn bÞ : So¹n Bµi to¸n d©n sè .. 5 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span>