Ebook Thực hành dịch tễ học: Phần 2 - Trường Đại Học Quốc Tế Hồng Bàng

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

TH l) NGHIEM LAM SANG NGAU NHIEN

I. MUC TIEU

Mo td, thiet ke dung, va thuc hien dupc mot thii nghiem lam sang ngdu nhien.

II. NOI DUNG

Nghien ciiu thuc nghiem thuOng la mot phuong phap tot nhat trong nghien ciiu khoa
hoc nham kiem dinh mot gid thuyet. Trong vat ly hoc, nghien ciiu thuc nghiem thUcJng
hay dupc sii dung. Trong sinh hoc, nguOi ta cung thuong tien hanh nghien ciiu thuc
nghiem tren dong vat. Nghien ciiu thiic nghiem tren nguOi thuong it dupc sii dung.

Muc dich cua cac nghien cUu benh chiing va thuan tap la nham xac dinh can nguyen
cua benh. Cac nghien ciiu can thiep thuc nghiem dupc trinh bay 6 bdi nay thuong co' mot
muc dich khac la nhdm xac dinh xem trong cac phuong phap dieu tri, phuong phap nao
la tot nhat (xem hinh 1). Cac thong tin thu dupc til nghien ciiu thuc nghiem thuong rat
co' ich trong viec xac dinh moi lien he can nguyen dupc hinh thanh til cac nghien ciiu
quan sat. Vi du, cac chuong trinh chong hut thuoc la <i>d phu nQ cd thai rat cd hieu qud </i>
trong viec phong tre em sinh ra thieu can. Ket qud ndy se ho trp manh me cho mot ket
luan rang hut thuoc la trong thOi ky mang thai la nguyen nhdn ddn den trd so sinh thieu can.

*

Gi6ng nhu trong cac nghien ciiu thuan tap quan sat, cac thii nghiem lam sang la mot
loai nghien ciiu tuong lai. Cac doi tupng nghien ciiu dupc theo doi va gidm sat sii xuat
hien benh trong qud trinh nghien ciiu. Su khac nhau can bdn giiia nghien ciiu thuan tap
va thii nghiem lam sang la trong thii nghiem lam sang, ngudi nghien ciiu chu dong tac
dong hay can thiep vao mot nho'm (nhdm can thiep) va nhdm khac khong nhan mot bien
phap can thiep nao (nhdm chiing). Trong khi dd, trong nghien ciiu quan sat, nguoi nghien
ciiu chi quan sat va khong he cd mot tac dong hay mot can thiep nao. Phdn bo ngdu

nhien benh nhdn vao cac nho'm dieu tri khac nhau la dac trung cP bdn cua thii nghiem
lam sang.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

Thii nghiem lam sang
ng iu nhien

Nghien ciiu thuan tap

Can thiep

<b>I</b>

Ket qua

Quan the nghien ciiu

Chon mau
(ngiu nhien)

Nhiing ngudi tinh
nguyen tham gia
nghien ciiu

<i>Ph&n bo </i>
<i>ngdu nhien</i>

Doi chiing

<b>K e'jqui</b>

Quan the nghien ciiu

Cho J m iu
(ngiu nhien)

Nhiing ngUOi tinh
nguyen tham gia
nghien ciiu

Ket qud

Khong phoi nhilm

Ket qud

<i>H inh 1</i> SU khac n h au giiia thii nghiem lam sang ngAu nhien va nghien ciiu th u an tap tu ong lai

<b>1. Sir don g y tham gia n gh ien ciiu</b>

Trong thii nghiem lam sang, chi co' mot nhdm nhan mot phuong phap dieu tri nao do',
con nhdm doi chiing thi khong nhan can thiep gi ci. Do dd, cac doi tuong tham gia nghien
ciiu phdi la nhiing ngudi tinh nguyen. Nhung ngUOi duoc de nghi tham gia nghien ciiu
thudng la nhiing nguOi co' nguy co cao xuat hien mot benh nao dd md ta can nghien ciiu
(vi du nhu nhoi mdu co tim, mat khd nang sinh dd hoac di ta t bam sinh). Benh nhdn
phdi dupc thong bao ve che do nghien ciiu va dien vao m iu dong y tham gia nghien ciiu.
Neu benh nhdn khong dong y tham gia nghien ciiu, ho cd the thay doi loi song do hieu
biet ve yeu to nguy c0 va ddn den lam ha thap nguy co mdc benh. Mac du vay, thii nghiem
lam sang ngau nhien v in mang lai mot ket qud tot ma khong phuong phap nghien ciiu
nao cd the dat dupc.

<b>2. P h an bo ngau nhien doi tUOng tham gia n gh ien ciiu.</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

moi nhdm, sti khac biet ve ket qud 6 cac nhdm se do phuong phap dieu tri khac nhau v6i
mot dieu kien la cac yeu to khac deu giong nhau va chi cd mot yeu to khac nhau la phuong
phap dieu tri. Dieu nay chi cd the dat dupc khi cac ddi tupng nghien ctiu dupc chon ngdu
nhien. Chung ta can phdi phan biet dupc sU khac nhau gitia ltfa chon ngdu nhien cac doi
tupng tham gia vao nghien ctiu (cd the giong nhau gitia nghien ctiu quan sat va nghien
ctiu thuc nghiem) va phdn bo ngdu nhien cac doi tuong nghien ctiu da dupc chon vao
nhdm can thiep va nhdm doi chting (chi xdy ra d nghien ctiu thuc nghiem).

<b>3. Loai trvf cac sai</b>

Cd doi tupng nghien ctiu va ngudi nghien ctiu deu cd the dnh hudng den ket qud cua
thti nghiem. De gidm cac sai so loai nay, nguOi ta thudng sti dung ky thuat "lam mil".
Trong ky thu at "lam mil kep", cd ngudi nghien ctiu va doi tupng nghien ctiu deu khong
biet benh nhdn dupc phdn bo vao nhdm nao. Ky thuat ndy dac biet phdi dupc tien hanh
trong nhting nghien ctiu md ket qud thuOng mang tinh chu quan nhu "kha hon", "khong
thay ddi" hay "xau di". Ndu ket qud nghien ctiu cd tinh khach quan, nhu chet, con dot
quy, khong can thiet phdi dp dung ky thuat "lam mil".

4. Anh h u d n g g ia ta o c u a c h a t tr o (Placebo effect).

NguOi ta da biet ro mot hien tupng trong y hoc la khi benh nhdn dupc dieu tri mot
loai chat tro (vi du nhu vien duOng) ho thuOng cdm thay cd nhting tien trien tot hon v'e
m at lam sang so vdi benh nhdn khong dupc dieu tri bdng chat tro ay. Hien tupng nay
thuong dupc gpi la "dnh hudng gid tao cua chat tro" va phdi dupc xem xet trong khi thiet
ke cac thti nghiem lam sang neu ta muon quy ket hieu qud trong nghien ctiu can thiep
la do chinh phuong phap dieu tri can thiep chti khong phdi la do dnh hudng cua sU dieu
tri. Do do, ngudi ta thudng sti dung mot chat tro de dieu tri benh nhdn md benh nhdn
d nhdm chting khdng the nhan biet dupc, cd nghia la chat tro nay giong hoan toan vdi

thuoc d nhdm dupc dieu trj can thiep v'e hinh dang, mdu sac. Chi cd nhu vay, su khac
nhau ve ket qud dieu trj gitia cac nhdm se la do sU khac nhau v'e phuong phap dieu trj.

<b>5. P h an tich ket qua.</b>

Khi phdn tich ket qud cua thti nghiem lam sang, ngudi ta thudng dua ra nhieu du
doan. Dau tien ngudi ta tien hanh so sanh gitia cac nhdm can thiep va nhdm chting xem
su giong nhau v'e cac yeu to nhu tuoi, giong, chting toe va dac biet la cac yeu to nguy co
da biet co nam trong nghien ctiu hay khong (ket qud cua sti phdn bo ngau nhien). Sau
dd, ngudi ta tien hanh phan tich dnh hudng cua phuong phap can thiep (vi du, chuong
trinh chong hut thuoc la se lam gidm ty le ngUOi hut thuoc la d nhdm can thiep). Cuoi
citng, budc phan tich chu yeu cua thu nghiem lam sang la kiem djnh xem lieu gia thuyet
dua ra rdng yeu td nguy co dnh hudng den stic khoe cd dung khong (vi du, hut thuoc la
lam tang nguy cO ung thu dudng ho hap dudi).

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

ra, budc phan tich kiem dinh gid thuyet phdi dua tren nguyen tac la moi doi tupng nghien
criu mot khi da dupc phdn bo ngdu nhien vao cac nho'm ho phdi dupc dua vao phdn tich.
No'i mot cach khac la neu ta loai bo mpt cach co' chon loc benh nhdn khi phdn tich ket
qud se lam mat di y nghia cua viec phdn bo ngdu nhien benh nhdn vao cac nhdm nghien ctiu

III. BAI TAP

Nguoi ta da tien hanh mot thti nghiem lam sang ngdu nhien de danh gid cac phuong
phap dieu tri benh ddi duOng.

Thti nghiem ndy bao gom cac buOc nhu: xay dung quy trinh thu thap cac so lieu co'
the so sanh dupc vdi nhau, phdn bo ngdu nhien benh nhdn vao cac nhdm dieu tri bdng
cac phuong phap khac nhau bao gom cd nho'm so sanh dupc dieu tri bdng chat tro, danh
gid bdng phuong phap "lam mil kep" cac loai thuoc uong, theo doi benh nhdn trong mot
thdi gian ddi, thu thap, bien soan va gidm sat cac so lieu nghien ctiu.

Ngudi ta lua chon nhting benh nhdn dai dudng khdng phu thuoc insulin va khdng ddi
hoi phdi dieu tri insulin. Loai ddi dudng nay chiem chu yeu (tren 90% tong so benh nhdn
ddi dudng).

Thti nghiem ndy co' hai muc tieu chinh:

1. Danh gid hieu qud cua cac phuong phap dieu tri 1dm ha dudng huyet trong viec du
phong cac bien chting vie mach mdu.

2. Nghien ctiu hch sti tu nhien cua benh ve mach mdu.

NgUdi ta da dp dung nhting che do dieu tri sau trong nghien ctiu nay:

1 Dieu tri bang insulin vdi nhting lieu lupng khac nhau de duy tri mtic do dudng huyet
d mtic binh thudng.

2. Dieu tri bang insulin vdi lieu lupng chuan: Insulin cham U-80, 10-16 don vi moi
ngay tiem theo dien tich co the.

3. Dieu tri bdng Tolbutamide l,5g/ngay theo dudng uong.

4. Dieu tri bang lactose tro (placebo) dudi hinh dang va lieu lupng giong nhu cac thuoc
dieu tri ha dudng huyet.

Tat cd cac nho'm tren deu cd mot che do an kieng nhu nhau.
<b>Ket qua:</b>

Cac nha nghien ctiu dd thu dupc nhting ket qud bat ngd sau:

1. Insulin khdng cd hieu qud hon so vdi chi dp dung che do an kieng sudt ddi d nhting
benh nhan dai dudng.

2 . An kieng cong vdi dieu tri bang tolbutamide khdng co' hieu qud hPn so vdi chi dp
dung che do an kieng sudt ddi d nhting benh nhdn dai dudng.

3. Cd sU tang cd y nghia thong ke ty le chet do benh mach mau d nhdm dupc dieu tri
bdng tolbutamide so vdi nho'm dupc dieu tri bdng placebo.

<b>C&u hoi:</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

2. Khi nao ky th u at "lam mu kep" la can thiet nhat va it can thiet nhat? No cd nghia
la nhu the nao?

3. Hien nay rat kho' tien hanh dupc mot thii nghiem lam sang nhu the nay. Tai sao?
4. Neu khong cd nho'm dieu tri bang placebo, ta se khong thu dupc nhting ket luan gi?
5. Tai sao phan bo n giu nhien benh nhan vao cac nhdm dieu tri la can thiet va no'
dat dupc muc dich gi?

T r a ldi:

1 Nhung ket qud dat dupc tti nghien ctiu nay, cung nhu nhting nghien ctiu khac, chi
ap dung dupc cho nhting quan the tuong tu nhu quan the nghien ctiu. Tuy nhien, trong
thti nghiem nay, khong co' vain de gi bdi vi nhting benh nhan nghien ctiu dai dien cho
phan Ion nhting benh nhan dai duOng phong phu thuoc insulin.

2. Ky thuat "lam mil kep" la can thiet de loai trti cac sai chech chu quan gay ra do c l
ngudi nghien ctiu va doi tupng nghien ctiu. Ky thuat nay la can thiet nhat trong cac nghien
ctiu ma ket qua mang tinh chu quan nhu "khd hon", "khong thay ddi" hay "xau hon". Nd it
can thiet nhat cho cac nghien ctiu voi nhting ket qud khach quan. Ky thuat nay se khong

cho ca nguOi nghien ctiu va doi tupng nghien ctiu biet ve che do dieu tri tren placebo.

3. Tat cd nhting benh nhan tham gia nghien ctiu da dong y tham gia nghien ctiu sau
khi da dupc thong bao ve nghien ctiu. Ho da dupc theo doi chat che moi dnh hudng hay
trieu chting. Mot chuyen gia gidi ve benh dai duPng da tham gia vao thiet ke thti nghiem
nay va cho rin g nhdm placebo se co' ket qud tuong tu nhu cac nho'm dieu tri bang thuoc
ha duPng huyet. Va cuoi cung, dieu nay da dupc chting minh la dung.

4. NguPi ta cd the thu duoc nhting ket luan quan trong nhat neu khdng tien hanh
dieu tri placebo. Do' la:

a. Insulin khong tot hon so vOi placebo.

b. Tolbutamide cd lien quan vdi tang nguy co tti vong va benh mach mau (cd y nghia
thong ke) so sanh voi placebo.

5. Phan bo benh nhan ngau nhien vao cac nho'm dieu tri la can thiet vi chi khi dd. su
khac biet ve ket qud dieu tri mdi co' the qui cho la do tien hanh cac thti nghiem dieu tri
khac nhau. Neu khong tien hanh phdn bo ngdu nhien, sU khac nhau ve ket qud dieu tri
co' the’ la do cac dac trUng khac cua cac nho'm nghien ctiu. Phdn bo ng iu nhien se mang
lai mot su phdn bo nhu nhau cac yeu to nguy co (vi du tuoi, gidi, mtic do nang cua benh)
d cac nho'm. Day la mot khai niem co bdn cua thti nghiem lam sang n g iu nhien.

IV.

CACH TIEN HANH NGHIEN CUU

M O T T H U NGHIEM LAM SANG NGAU NHIEN

<b>A. N H A C LAI MOT VAI KHAI NIEM CAN THIET</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

phap dieu tri nay... do chinh ngudi thay thuoc dieu tri chu dong "ap dat" vao, can thiep

vao qua trinh d iin bien cua benh (lam cho benh mau khoi, hoac benh se khoi triet de,
hoac it di chting de lai...).

2. thti nghiem lam sang la mot nghien ctiu tUdng lai, trong dd chinh ngudi thay thuoc
dieu tri phdi theo doi, gidm sat xac nhan sti xuat hien cua hieu qud dieu tri mong ddi
trong tuong lai

3. Vi thti nghiem lam sang la mot trong nhting nghien ctiu phan tich dich ti, nen bao
gid cung phdi thiet lap mot nhdm doi chting, vdi ty le ve so lUdng hoac 1/1, hoac 2/1 tuy
thuoc nho'm doi chting dupc chon nhu the nao, nghia la ddm bdo sU tuong dong den dau
so vdi nho'm chti ctiu.

4. Vi cung la mot nghien ctiu ngdu nhien, nen yeu to ngdu nhien cung van la yeu to
chi phoi lam gidm cac sai so giong nhu d cac nghien ctiu ngdu nhien khac. Song d day
qud trinh chon cac doi tUdng bang ngdu nhien, lai bieu thi dudi dang phdn bo viec cd
nhan va khong nhan bien phap can thiep cho ho, de cuoi cung ta co' dupc nhting ai se
vao nho'm chu ctiu (cd nhan yeu to can thidp) va nhting ai se vao nhdm doi chting (khong
nhan yeu to can thiep can nghien ctiu, m a nhan yeu to can thiep cu hoac placebo de doi
chting).

5. Ky th u at "lam mil" phdi dupc van dung triet de. Nen tien hanh ky th uat "lam mil
kep". Cd the dUdc thi nen tien hanh "lam mil ba" (cd benh nhdn, cd thay thuoc lam dieu
tri va cd ngudi xti ly ket qud deu khong biet) trong do' quan trong hdn cd la nhting ngudi
benh dupc can thiep dtit khoat khong dupc biet minh dang "bi lam nghien ctiu", trti nhting
nghien ctiu phdi sti dung ngudi tinh nguyen. Ngay cd trudng hdp ndy thi ho lai cang khong
the dupc biet minh dupc hay bi cl nhdm nghien ctiu nao, no' dnh hudng rat ldn den hieu
luc nghien ctiu (gay nhting sai chech khong ludng dupc) va lai con la van de dao dtic y
hoc ntia.

Ky th u at

lam mil

NgUdi bi lam mU tro n g qua trin h nghien cUu

benh nhan ngUdi nghien ctiu ngUcli xii ly s6 lieu

mil ddn CO khfing khftng

m u kep CO CO khAng

mil ba CO CO CO

B. MOT BAI TAP VE MAU NGHIEN ClJU THO NGHIEM LAM SANG

Mot thay thuoc muon thti xem tac dung nhanh cua mot loai thuoc sot ret mdi so vdi
loai thuoc cu hien dang dung.

Tieu chuan dat ra la het ky sinh triing v6 tinh trong vong 36 gid sau khi dung thuoc.
<b>1. TrUdc h et ta hdy tin h cd mau</b>

De tinh dupc cd mdu toi tieu vtia du, can phdi:

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

ta se dung de kiem dinh sU khac biet ty le khoi cua 2 loai thuoc tren 2 nhdm ngudi dung
2 loai thuoc dd. Thudng dung mdc y nghia 0,1 hoac 0,05 hoac 0,01.

<i>bj An dinh mot luc mdu nhat dinh. Luc mau la mong muon cua chung ta de phat </i>
hien ra <b>dUdc </b>su khac biet <b>(cd </b>y nghia thong ke) cua 2 loai thuoc nay, ndi khac di luc mau
la xac suat co' <b>dUdc </b>ket qud nghien criu co' y nghia. Luc mau phu thuoc vao:

+ Su khac biet cua cac ty le khoi benh thuc su la bao nhieu. Su khac biet nay cang
ldn, thi luc mdu cang ldn.

+ Cd mdu la bao nhieu. Cd mdu cang ldn, thi luc mdu cang ldn.
Nhting luc mdu thudng dung la 80%, 90% va 95^

<i>c) An dinh mot su khac biet cd gia tri ve lam sang gitia cac ty le cua 2 nhdm ngudi </i>
sti dung 2 loai thuoc dd. Su khac biet nay la bao nhieu de co' dude gia tri ve lam sang thi
phdi do cac thay thuoc lam sang tu an dinh ra dua tren y nghia thuc te lam sang. Thi
du su khac biet la 5% se rat cd gia tri neu ty le khoi dang tti 5% len 10%, nhung se it cd
gid tri hon nhieu neu ty le khdi dang tti 90% len 95%. Tuy nhien, day chi la thi du ve
cac con so, cac thay thuoc lam sang can can cti vao nhieu khia canh khac, ve y nghia xa
hoi cua van de, y nghia y hoc va y te cua van de, tinh pho bien va nghiem trong cua benh
nghien ctiu...

De <b>cd dUdc su khac biet ndy, tat nhien chung ta da cd ty le khdi ddi vdi loai thuoc dieu</b>
<b>tri dang dung, cong viec con lai la Udc ludng ty le khoi ddi vdi loai thuoc mdi ntia md thdi.</b>

<i>d) Cong thitc tin h co mdu.</i>
Cd nhieu.

Ddn gian nhat la:

<i>Z i -ti/2</i> p q F
<b>n = </b> <b></b>

---D“

trong do': p la tru ng binh cua 2 ty le d 2 nhdm:
Pi + P2

P=
<b>---2</b>
q la sd bu cua p den 1:

q = 1-p

F la <b>binh phUdng </b>cua <b>tong </b>(Z a/2 va Z<i>ft)</i>
F = (Za/2 + Z<i>j i r</i> vdi :

Z„/2 Id gia tri tdi han cua phdn bo chuan ting vdi mtic y nghia 2 phia
cua sai lam <i>a da an dinh</i>

a = 0 ,0 5 thi Za/2 = 1 ,9 6
a = 0,01

a = 0,1

<i>Z/i </i><b>la gia tri tdi han 1 phia tUdng ting vdi luc mdu 1- </b><i>(i</i><b> da an djnh</b>
1 <i>. (j </i> = 80% thi <i>Zp = 0,86 </i>

90% =1,28

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

De giup ngudi nghien ciiu, ngudi ta da tinh s in cac gia tri cua F d cac miic y nghia
va liic mdu thudng dimg:

_

M ac Luc mSu

y nghia

50% 80% 90% 95%

0.1 2,7 6 ,2 8 ,6 10 ,8

0.05 3.8 7,9 10,5 13,0

0,01 6 ,6 11,7 14,9 17,8

Con D la khac biet ty le d 2 nhdm (nd chinh la hieu so gitia 2 ty le nay, khi chung
duoc bieu thi bang cung don vi)

Thi du neu chung ta an djnh:

Miic y nghia <i>a = 0,05 -* Z«/2 = 2 (thay cho 1,96)</i>

Liic mdu 1 - <i>fi = 0,90 thi F se la 10,5 (hang 0,05 cot 90% trong bdng F tren day) </i>
Neu D = 0,10 (Ty le khoi cua thuoc cu pi = 70%, cua ty le thuoc mdi p2 = 80%, thi

0,7+0,8

P = <b>₂</b>

thi se cd:

-0 ,7 5 )

n =

2 x 0,75 x 0,25 x 10,5

(0,1)2

= 394 7r 400

nhu vay can phai lay moi nho'm 400 benh nhan vao mdu nghien ciiu: 400 ngudi dieu
tri thuoc cu va 400 ngudi dieu tri thuoc mdi.

<b>2. Chi dinh so benh nhan vao 2 nhom.</b>

S a u k h i loai tril n h u n g b e n h n h a n cd n h iin g b e n h k e t hdp hoac m a n tfn h xet
co th e a n h hUdng d en q u a tr i n h d ie u tr i , 800 b e n h n h a n d u tie u c h u a n dUdc lay
vao n g h ie n ciiu. L ap d a n h m uc c u a 800 b e n h n h a n n a y , te n xep th e o v a n chii cai
roi chon n g a u n h ie n ho vao 2 n h o m , b a n g cac ky t h u a t p h a n bo k h o i n g a u n h ien .
Viec p h a n bo k hoi n g a u n h ie n n a y co ta m q u a n tro n g q u y e t d in h d e n k e t qua
n g h ie n ciiu.

3. <b>Thiic hien n gh ien ciiu</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

gidm sat rat chat che) nhung cung phdi lai la btfdc quyet dinh den tinh chinh xac cua ket
qud nghien ciiu

<b>4. Tinh ket qu a n gh ien ctiu.</b>

Gid sti ta thu dupc ket qud sau, trong 1 bdng 2x2:

36 girt sau

T h u6c du n g d ieu trj

1

het KST con KST C'Ong

T h u o c mrti 350 50 400

T h u o c cu IKO 120 400

1. Triidc het ta tim "y nghia thong ke" cua ket qud nghien ciiu. Day la mot nghien ciiu
ty le nen ta se dung mot trdc nghiem y nghia ve sir khac biet giCfa 2 ty le:

<i>X</i> iii u = 35,5

Ket qud nghien ciiu cd y nghia thong ke P ngUPng p<0,05 nhu da du kien, ta loai bo
H„ (2 ty le la khong khac biet) va chap nhan H I sau: Ty le het KST vo tinh cl nhdm duoc
dieu tri bdng thuoc mdi cd khac biet ty le dd d nhdm dieu tri bang thuoc cu. Su khac biet
nay cd y nghia thong ke d nguang p < 0,05.

2. Ta tinh ty le d 2 nhdm:

- Nhom dung thuoc mdi: 350/400 = 0,87 ± 0,0057
- Nhdm dung thuoc cu: 280/400 = 0,70 ± 0.0105
3. Tinh RR: 0,87/0,70 = 1,25

<b>E. KET LUAN</b>

Trong nghien ciiu, viec chi dinh vao 2 nhdm chu ciiu va ddi chiing dupc thuc hien ngdu
nhien trong sd benh nhan dupc tinh theo cO mdu phu hpp vdi cac dieu kien an dinh. Khi
tien hanh nghien ciiu, ky th u at "lam mil kep" dupc gidm sat triet de, nen cd the’ cho rdng
ket qud nghien ciiu khong chiia sai sd quan trong. Bay gid, van dung 6 tieu chuan ve tinh

nguyen nhdn, ngtfOi ta thay chung deu dupc thoa man trong nghien ciiu, nen cd the ket
luan rang thuoc mdi cd ty le sach KST sot ret trong vong 36 gid cao hon so vdi ty le do
neu dung thuoc cu: 0.87 so vdi 0,70.

Sau day, la trich bdng de tien viec so sanh. (bdng Fisher va Yates’) d mot bac tu do:
Xac suat P Gia trj <i>X~</i>

0,001 10,827

0,01 6,635

0,02 5,412

0,05 3,841

0,10 2,706

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

DIEU TRA NGHIEN CUU SUC KHOE CONG DONG

. NGHIEN CUU NGANG

I. MUC TIEU

- Xac nhan vai tro quan trong cua nghien ciiu ngang trong dich t i hoc.
- Nhan biet nhiing lpi diem cua mau chum ngiu nhien.

- Phan biet dupc cac dac tinh cua thiet ke lay m iu chum.

II. NOI DUNG

<b>TrUPc het cln phan biet cac nghien ciiu quan sat vPi cac nghien ciiu can thiep: d nghien</b>

<b>ciiu quan sat thi ta can phai </b><i>chon cac cd the </i><b>vao nghien cUu, con 0 nghien ciiu can thiep</b>
<b>thi ta lai </b><i>chi dinh loai can thiep </i><b>cho cac ca the (nhu 2 phiiong phap dieu tri cho cac benh</b>
<b>nhan ch in g han). Doi khi, cd nhiing nghien ciiu ket hop ca </b>2: <b>thi du trong nghien ciiu</b>
<b>dieu tri sot ret trong quan the, thi can thiep dieu tri (dung thuoc hoac placebo) duoc </b><i>chi </i>
<i>dinh </i><b>cho moi tre con uong hang tuan, va mpt mau </b>20% <b>so tre dd dupc </b><i>chon </i><b>ra de giam</b>
<b>sat bang quan sat hang thang.</b>

Nghien ciiu ngang thuoc loai nghien ciiu quan sat. Can chu y den mpt so diem quan
trong nhu sau:

1. Nghien ciiu ngang gan lien vPi ty le <i>hien mac, nghia la nghien ciiu ngang chi dupc </i>
sii dung de mo ta? (cd rat it ket qua nghien ciiu ngang dupc dua sang dich t i hoc phan
tich, khi nhiing dac trUng nguy co nghien ciiu la bam sinh, khong thay doi sudt mot ddi
nguoi, thi du mau mat, nhdm mau).

2. Nghien ciiu ngang cung g in lien voi khoang thoi gian diin bien cua hien tupng siic
khoe ma ta nghien ciiu trong quan the: chi nhin nhan hien tupng siic khoe dd (thi du
tinh hinh benh tat) trong mpt thoi diem nhat dinh: nen nguoi ta hinh dung ket qua ngang
la mot biic anh chup nhanh v'e tinh hinh cua hien tupng siic khoe ma ta nghien ciiu Tuy
nhien, cum til "thoi diem" d day dupc nhin nhan mot cach tuong doi, tuong ling vdi mot
"thdi gian ngln". Phan Ion cac nghien ciiu v'e tinh hinh cac benh truyen nhiem cap tinh.
theo kinh nghiem, nguoi ta thuong an dinh thoi gian n g ln nay la 2 tuan.

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

dung de <i>danh gid: danh gia mot hien tuong siic khoe, danh gia tien do hoac ket qua cua </i>
mot chuong trinh y te.

4. Voi y nghia mo td, trong dich t i hoc hien dai, viec mo td mot hien tuong siic khoe
nao dd bao gid cung kem theo viec <i>mo td yeu to nguy co cua nd (neu khong mo td yeu </i>
to nguy co kem theo se coi la thieu sot trong viec mo td, va nghien ciiu khong phuc vii
loi ich thuc te).

Voi y nghia danh gid, viec mo td yeu to nguy co cung rat can thiet, no' gidi dap nguyen
nhdn cua tinh trang duoc danh gid, va chi ngay ra cho cach khdc phuc tot hon niia tinh
trang do'.

5. Nghien ciiu ngang co' the duoc sii dung de mo td, danh gia cd cac bien <i>dinh luong </i>
<i>ldn dinh tin h</i>, cac <i>bien lien tuc va bien roi rac. Nhung deu tuan thu nhiing budc di nhu </i>
nhau va vOi nhiing nguyen ly nhu nhau.

6 . Nghien ciiu ngang mo td mot tinh hinh y te, mot hien trang siic khoe... VOi muc
tieu la <i>hinh thanh duoc mot gid thuyet mang tinh nguyen nhan ve van de nghien ciiu </i>
(khac han vdi nghien ciiu tuong lai: nghien ciiu tuong lai nhdm kiem dinh mot gid thuyet
nhan qud, va bao giO cung phdi sii dung nhdm doi chiing trong nghien ciiu cua minh).

7. Nghien ciiu ngang mo td hien trang nen ket qud duoc dung trong viec <i>quan ly, dieu </i>
<i>hanh, danli gid tinh hinh thuc thi mot chuong trinh, mot chu truong y te, tinh hinh lUu </i>
hanh cua mot benh, dien bien cua mot hien tupng siic khoe (con muon dieu tra, nghien
ciiu ve nguy co hoac nguyen nhdn cua mot benh chdng han, phdi sii dung cac thiet ke
nghien ciiu dich t l hoc phan tich).

8. Nghien ciiu ngang cd the sii dung vdi <i>mdu ngdu nhien don</i>, <i>mdu tang hoac mdu </i>
<i>chum hoac cac mau do' ket hop nhau. NhUng ngudi ta thudng sii dung mdu chum de </i>
nghien ciiu ngang tren nhung quan the ldn.

9. Nghien ciiu ngang tien hanh trong quan the, thuc chat la nhung cuoc <i>dieu tra cong </i>
<i>dong, duoc mo td chi tiet trong cuon thuc hanh ndy. Day la mot phat trien quan trong </i>
cua dich t i hoc.

10. Thong thudng thi cac nghien ciiu ngang deu tien hanh tren mot <i>mdu duy nhat </i>
trong quan the (de tim ra mot ty le hoac mot so trung binh cua quan the dd). Con trudng

hop dac biet nhu khi muon udc luong sii khac biet cac ty le (hoac so trung binh) d 2 quan
the khac nhau chdng han thi cong thiic de tinh cd mdu co' khdc vdi cd mdu tinh cho
trudng hop lam mot mdu duy nhat trong quan the.

11. La mot nghien ciiu theo mdu, ket qud nghien ciiu ngang se khong "chap" duoc vdi
ket qua khi nghien ciiu quan the toan bo, vi bao gid cung cd sai so do nghien ciiu mau,
sai so nay gpi la sai so mdu, no' bao gom 2 loai chinh:

<i>Sai so he thong vd sai so ngdu nhien.</i>

Chung ta co' the lam gidm den tdi thieu sai so he thong bdng cach thiet ke that can
than chi tiet cac thu tuc lay mdu va tuan thu triet. de nhung thu tuc dd khi thiic thi. Vd
cung cd the lam gidm sai so ngdu nhien den miic chap nhan dupc bang cach chon mot
co mau hpp ly.

</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>

do mot vai ca the khong du tieu chuan nghien ctiu lai dupc chon vao mdu, sai so do ngudi
tra loi...). Cung con co' nhting sai so khong thuoc viec lay m iu khong de cap d day. nhung
cung can rat chu y trong toan bo qua trinh nghien ctiu.

12. Mot vai dinh nghia.

- Don vi lay m iu: cd the la mot nguoi, mot ho gia dinh, mot truOng hoc...

- Quan the dinh danh (hay quan the tham kh&o): la quan the ta quan tam den tieu
thtic can nghien ctiu.

- Q uin the nghien ctiu (hay quan the dieu tra): la tap hop cua cac don vi lay m iu. tti
dd ta lay m iu ra. Tren thuc te, thi quan the nghien ctiu hep hon nhieu so vdi quan the
dinh danh.

- Thiet ke m iu: sP dd de chon cac don vi lay mau vao mau tti q u in the nghien ctiu
- Khung m iu: danh muc cac don vi de chon m iu.

13. M iu ng iu nhien don co' the dupe dung nhung it dung trong dieu tra cong dong
M iu ng iu nhien don la hinh anh co ban nhat cua cac m iu ngau nhien.

- Phdi lap mot khung m iu la mot ban danh muc quan the nghien ctiu. cd ten va ma
sd (sd thti tU) tti 1 den N.

v „ _

- Tti do' rut ngau nhien ra so don vi can thiet cua cd m iu bang nhieu ky thuat ngau
nhien, trong dd bang sd ngiu nhien thuong dupc dung pho bien.

TrUdc khi tien hanh mot ky thuat ngau nhien nao dd, bao gid cung can phai quy udc
trudc mot sd diem nhu hudng ngiu nhien, phia ng iu nhien... va can phai chu y den sd
chti sd, sd ky tu cua sd ngiu nhien.

M iu ngiu nhien don con dupc thuc hien b ln g cach lay m iu he thong.
14. Mau 2 bac: la loai mau dupc dung pho bien nhat de dieu tra cong dong.

Tren thuc te, nhieu tinh hudng khdng the thuc hien dupc mau ngau nhien don. hoac
m iu he thong nhu trudng hpp quan the qua ldn (quan the vd han), khdng cd khung m iu
(hoac khung m iu khdng tin cay dupc) hoac q u in the qua phan tan tren nhting lanh tho
rong ldn.

Mot trong nhting mau 2 bac la mau chum, lay nhu sau:

1. Quan the thudng tap hpp tu nhien thanh cac chum, nhu 1 lang, 1 quan huyen, mot
cao oc... Ta se lap danh muc cua cac don vi bac 1 dd.

2. Chon n giu nhien cac don vi bac 1 dd ra.

3. Trong moi don vj bac 1 vtia dupc chon, ta lap danh muc cac dpn vi bac 2 (ho gia
dinh hoac ca the) roi ta chon cac dpn vi bac 2 nay vao m iu cho du co m iu.

Mau 2 bac co' nhieu lpi diem:

- Chi phi: khdng phai qua qua nhieu chum.

- De lam: chi can lap danh muc cac chum da dupc chon, va cd the lam khi chung ta
den chum dd.

</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>

cd m iu ldn hdn. Thi du: dieu tra so hien tuong duong tinh huyet thanh vdi HIV d thanh
pho Kinshara, Zaire, cd m iu ldn (vi ty le duong tinh thap) lai phai trai rong khdp thanh
pho, nen khdng lam m iu ngiu nhien don dupc. NgUdi ta da chia thanh pho ra 266 khu
vUc, chon ra 100 khu vUc, va trong moi khu vUc chon ngau nhien 100 ngudi ldn de phong
van va lay mau xet nghiem.

15. M iu tang n giu nhien cung thudng dupc dung trong dieu tra cong dong.

Trong cac cuoc dieu tra nghien cUu, ddi khi ta muon c d nhung ket qua rieng cua tung

khu v U c khac nhau, va muon chic chin la moi khu vUc c d rieng c d m iu tuong xUng cua

n d . Trudng hop nay, nguoi ta coi moi khu vUc la 1 tang, va d moi tang se chon ra mot

m iu ngau nhien rieng biet ihoac ngau nhien don hoac 2 bac).

Tang khdng nhat thiet phai la cac khu vUc theo dia du, ma c d the la nong thon-thanh

thi, nam-nti, tre-gia... m iln la ta thay neu lam toan bo thi Udc lupng se khdng chinh xac,

vi cac U dc lupng d cac tang la khac nhau.

Thi du ngudi ta da tien hanh mot cuoc dieu tra v'e ty le chet tre con d Gambia, ma
nhUng cuoc dieu tra co ban trudc dd cho thay rin g cong tac cham soc sUc khoe ban dau
d cac lang la rat khac nhau, nen ngudi ta da dieu tra ty le chet tre con rieng d tang cd
va d tang chua cd cham soc sUc khoe ban dau.

III. CACH TIEN HANH M O T NGHIEN CUU NGANG OE DIEU TRA

NGHIEN CUU SUC KHOE CONG DONG

<b>1. Chon van die n gh ien ciiu</b>

La nhung van de U u tien trong bo phan cong tac cua minh, dupc tinh toan phu hpp

vdi cac nguon luc cd the cd, dam bao nghien cUu cd ket qua, va ket qua la cd hieu qua.
(Nghien cUu ngang thuoc loai nghien cUu Ung dung thuc te). Hieu qua cua mot chuong
trinh, mdt dich vu, mot tinh huong, mdt hoat dong y te... dupc hieu theo nghia la cai
thien dupc mot hien tran g y te, hoac lam giam thieu mot hien tupng sUc khoe nang n'e.
Nhu vay phai can cti vao muc tieu cua nhUng van de Uu tien ma dat van de nghien cUu.

O day, chiing ta cung can phan biet nhting khai niem v'e hieu luc lam sang, hieu luc dich
t§, hieu luc y te... de dat van de nghien cUu ro rang.

2. <b>Xac dinh tieu th iic nghien ciiu: Quan th e va mau n ghien ciiu</b>

<b>Dudi </b>day, se de cap den cac nghien cUu ngang n him tim kiem ket qua <b>dudi </b>dang mot
ty le cho d i hieu. Khdng n h ic lai dinh nghia v'e mot ty le, d day chi ndi v'e khia canh bdn

than nd la mot ty sd <b>dudi </b>dang mot phan so ma td sd la sd dem cua dac trUng nghien
cUu va mau sd la so dem cua don vi nghien cUu (trong quan the tren dd dac trUng nghien
ctiu <b>dupc </b>khao sat).

<i>a) Dac trung hay tieu thitc nghien ciiu.</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14>

Thi du: trong bang tieu chuan chan doan hoi chiing soc nhiem doc d phu nti dung kho
hanh kinh sieu tham Reily cd trieu chdng sot, ngudi ta da dinh nghia sot d day la ngudi
cd than nhiet tii 38°9C trd len, hay trong chudng trinh TCMR duoc coi la cd tiem BCG
co ket qud khi cd seo BCG.

<i>b) Quan the.</i>

Cd nhieu khai niem ve quan the tren dd xay ra dien bien tieu thuc nghien ctiu Sir
dung loai quan the nao phu thuoc vao muc tieu nghien ctiu. Quan the cung phai duac
dinh nghia ro rang. Thi du: tre 12 - 23 thang. trong do bao gom nhung tre bat dau ngay
ky niem dUdc sinh nhat lan thti hai. khong phan biet gai hay trai, kinh te, van hoa, xa
hoi...

<i>c) Mdu vd quan the.</i>

Thudng quan the la rat ldn khd cd the thu thap thong tin tti ta t ca cac ca the trong
quan the dd. Nen chiing ta thudng chon ra mot mau va thu thap thong tin tu car ca the
trong mau nay, vdi mong muon la mau la dai dien cho quan the.

Nhung ngay cd khi cd the dieu tra quan the toan bo, thi nghien ctiu mau van tot hon.
vi nghien ctiu mdu:

- Tiet kiem thdi gian. nhan life vd chi phi.

- Chat ludng thong tin tap trung dUdc thdi gian va cac nguon luc khac- cho cac dti kien
tin cay tren moi ca the.

- Mau chum it chinh xac han mdu ngdu nhien dan. nhung van dap Ung duoc cac ldi
die in nay, khi so don vi thong ke trong quan the dieu tra la rat ldn.

<b>3. Thiet ke mau nghien ciiu</b>

<i>at Cd mdu: Trong viec tinh cd mdu (theo cong thtic hoac theo bdng tinh sdn d sach </i>
dich te nao cung cdt bao gid chung ta cung can phdi cd mot so y niem cu the ve van de
nghien ctiu, bao gom bat buoc 3 quyet dinh sau:

- Udc luong ty le dac trung nghien ctiu neu nhdm nghien ctiu mot ty le (con khi nham
nghien ctiu mot so trung binh thi thay vao dd, can cd do lech chuan cua so trung binh
dd). Cac y niem nay dUdc xay dung tti nhting nghien ctiu trUdc dd neu no' con cd gid tri
cho lan nghien ctiu nay, neu khong, ngudi ta phai lam tham dd trudc vdi mot phan nho
cua mdu.

- An dinh mot sai sd chon mdu chap nhan cho nghien ctiu, ndi khac di, phdi an dinh
mot mtic y nghia nhat dinh can thiet va chap nhan dUdc cho ket qud ciia nghien ctiu. day
chinh la sai lam alpha can an dinh (nhu trong phan ldn cac nghien ctiu dich t l thong
thudng, ngudi ta thudng lay mtic 5r/<). Viec an dinh mtic y nghia nhu vay cung dong nghia
vdi viec an dinh mtic tin cay cua nghien ctiu 1- <i>a.</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(15)</span><div class='page_container' data-page=15>

Co' 3 dCr kien nay roi, chung ta se thay vao cac cong thiic cho loai m iu quyet dinh
dung, se duoc cd m iu toi thieu cho nghien ciiu.

<i>b) Chon mau: Sau khi da quyet dinh quan the nao se dupc tien hanh nghien cUu thi </i>
die cap tot hon <i>ck la lay m iu ngiu nhien. Cac ca the dupc chon ng iu nhien vao m iu, se </i>
tranh dupc moi sai so chon vao m iu, no' cung ddni bdo rang moi ca the deu co' mot xac

suat da biet dupc chon nhu nhau, dieu dd giup ta ap dung cac nguyen ly ly thuyet thong
ke vao ket qua nghien cUu (thi du tinh khoang tin cay ching han).

No'i den chon m iu <b>la </b>ndi den nhflng ai se dupc chon <i>vao m iu nghien ctiu </i><b>(dap </b>ting
day du cac tieu chuan da xay dung) va nhting nguoi do' se dupc chon vao m iu nhu the
nao tren nguyen tic n g iu nhien (quy dinh cac buOc chon ngiu nhien, va the thtic chon
ngiu nhien cho tting buOc).

Day chinh <b>la </b>budc ra t quan trong, <b>ma </b>ta thudng gpi <b>la </b>thiet ke m iu, thuOng dupc viet
duOi dang mot so do de chon cac don vi m iu vao quan the nghien ctiu (hay quan the
dieu tra) tti quan the dinh danh (hay quan the tham khao).

<i>c) Xay dung quy trinh nghien ciiu.</i>

Nghien ctiu ngang tien hanh tren quan the la mot cuoc dieu tra cong dong va quy trinh
nghien ctiu la mot bo cau hoi. Can ton trong triet de cac quy dinh trong viec xay dung bo
cau hoi sao cho thong tin thu thap dupc chinh xac toi da. Ngoai ra no' phdi cd tinh thuc thi.
De dam bao tinh thuc thi, phai td chtic thti thach bo cau hoi tai quan the se tien hanh dieu
tra <i>d mot quy mo nho, do chinh nguOi thiet ke bo cau hoi va hoac nhting dieu tra vien se </i>
thuc hien cuoc dieu tra tien hanh, sau dd, se chinh ly cho phu hpp, ke ca ve ngdn tti, vd bo
sung hoac gidm nhe bo cau hoi de dua ra bo cau hoi chinh thtic lam dai trd.

<b>4. T uyen ch on va huan luyen dieu tra vien.</b>

De cho co' ket qud khach quan tin cay, cac ky thuat "lam mil" dupc ngUOi ta khuyen
nen sti dung toi da co' the dupc. Dieu ndy lien quan den viec tuyen chon dieu tra vien la
rat quan trong: co' trinh do de thuc hien tot nhting yeu cau ciia quy trinh nghien ctiu
hoac bo cau hoi dat ra, nhung cung can dam bao hoi vd ghi chep lai mot cach trung thuc
cac cau hoi vd trd lOi ciia tting don vi thong ke (khong tu y hoi bdng thuat ngti rieng ciia
minh, khong hoi gpi y, khong hieu sai hoac dieu chinh cac trd loi theo y hieu biet ciia

rieng minh...).

Khong nen d ! dai thoa man trong viec huan luyen dieu tra vien. Phdi huan luyen sao
cho ket qud dieu tra ciia nhieu dieu tra vien khdc nhau nhu la ciia chi mot dieu tra vien
tot da tien hanh. Muon dupc nhu vay, nhd nghien ctiu phdi huan luyen th at ti mi, ky
luong, tting chi tiet nho m ot nhu ldi hoi, cach hoi, thai do hoi, cach can do, cach ghi, cach
danh dau cac ket qud trd lOi... trong qud trinh huan luyen, phuong phap "dong vai" la
khong the thieu. Vd sau nay trong qua trinh dieu tra that, ho phai dupc giam sat chat
che va thay the neu can.

<b>5. Lap ke h oach va to chtic trien khai thuc hien dieu tra co n g dong</b>

Nhu tren <b>da </b>no'i, cac cuoc dieu tra trong quan the thudng sti dung m iu chum. <b>6 day</b>
cung lay thi du khi sti dung m iu chum trong nghien ctiu. Cong tic chuan bi <b>kha </b>dai,
khong trinh bdy <i>d </i><b>day.</b>

- Chon n g iu nhien chum.

</div>
<span class='text_page_counter'>(16)</span><div class='page_container' data-page=16>

khong, cd the sii dung mau 30 chum.

Can can nhic day du xem chum trong nghien ciiu cu the dd la tap hop ca the nao,
quy mo nao, tuy thuoc mau chum dich thuc hay cai tien.

Nen tim moi dieu kien de co' the chon chum vao nghien ciiu tai Ban dieu tra nghien
ciiu dieu tra, tranh nhUng tuy tien khi ve den dia phuong cu the.

- Chon ngiu nhien don vi thong ke.

Cac dieu tra vien dupc huan luyen lam theo mot cach lam thong nhat.

- Tat ca moi cong viec cua dieu tra vien, tu budc chon don vi thong ke nay chn den
moi cong viec sau dd deu phai dupc dpi ngu giam sat vien giam sat, uon nan. bo sung...
nhat la trong nhUng ngay dau trien khai cong viec. NhUng Uu diem va thieu sot cua dieu
tra vien phai dupc thong bao kip thdi den doi ngu dieu tra vien de phat huy hoac de cung
tranh cho thong nhat toan cuoc dieu tra.

<b>6. Tap hop, xOf ly so lieu</b>

Nen tap hpp vao cac bang tong hpp cho tUng chum, roi bang tong hpp toan bo nghien
cUu, sau dd mdi xii ly.

Neu xii ly tren may tinh, thi ddn gian hpn, nhung kinh nghiem da cho thay la viec
vao so lieu ti mi, chinh xac la ciic ky quan trong, khau nay rat de nham lin, va viec phai
kiem tra lai la rat khd khan, ton kem, mat nhieu thi gid. Cung can neu them la ket qua
da dupc xii ly theo he thong tin nao.

Tren day la nhUng diem khai quat. ve mot cuoc dieu tra cong dong bang mot nghien
cUu ngang. Tat ca nhUng bai tiep sau day se mo ta tUng buoc chu yeu ciia dieu tra cong dong

IV. BAI TAP MAU CHUM

<b>Bai tap 1</b>

Cd mot khu vUc 10 lang vdi tinh hinh dan so nhu sau:

1 iin<: I),‘in so Con}; don dan so

1 HII III 10 0 0

")

4011 140(1

3 2(1(1 1 6 0 0

4 Wo 1900

5 1 2 0 0 3100

(> IIIOII 4100

7 1<>0(I 5700

X 2 0 0 5900

9 350 (.25(1

10 45(1 (>700

</div>
<span class='text_page_counter'>(17)</span><div class='page_container' data-page=17>

<i>Trd lai:</i>

- Tim khodng cach mau lang theo so dan: 6700 : 3 = 2233

- Chon 1 so ngdu nhien tU 1 den 2233 (con so ngdu nhien cd 4 chu so). Gid su so ngau
nhien do' la 1814.

- Vi 1900 bdt dau ldn hdn 1814, nen lang so 4 la lang dau tien duoc chon vao mdu
- Cong 1814 vdi 2233 d U d c 4047. Lang co' so ddn cong don 4100 bat dau ldn hdn 4047:

lang so 6 la lang thU hai d U d c chon vao mdu.

- Cong tiep 4047 vdi 2233 duoc 6280: lang s6 10 la lang thU ba ducic chon vao mdu.
Bai ta p 2

Muon tien hanh 1 mdu chum, nhung lai khong biet so ddn cua tung chum, thi lam the
nao? Cd U u n h U d c diem gi?

<i>Trd lai:</i>

<i>-</i> Chon lang theo mdu ngdu nhien ddn.

- Chon ra mot ty so co dinh ho gia dinh cho moi lang (so ho dieu tra cl tUng lang se khdc nhau)
- Se ra t khd khan trong viec tien hanh doi vdi dieu tra vien

- Tinh chinh xac se gidm di r a t nhieu doi vdi b d t k y U dc ludng nao.
Bai ta p 3.

Tinh chinh x a c cac U dc ludng trong mot cuoc dieu tra phu thuoc vao nhung yeu to nao?

T ra lcfi:

- Cd mdu ( c a n g l d n c a n g c h i n h x a c h d n )

- So chum vd cd chum (cung 1 cd mau thi khi so chum cang nhieu vdi cd chum cang
nho se chinh xac hdn khi so chum cang it vdi cd chum cang ldn).

- Tinh bien thien ve tieu thUc nghien cUu giua cac chum vdi nhau (tieu thUc nghien cUu d
chum no khdc vdi d chum kia c a n g nhieu thi tinh chinh x a c cua Udc lU d n g c a n g gidm).

LAP KE HOACH VA TO CHUC MOT CUOC

DIEU TRA CONG DONG

I. MUC TIEU

1. Neu dUdc 10 budc lap ke hoach vd 6 budc td chUc mot cuoc dieu tra cong dong.
2. Ra duoc nhung quyet djnh can thiet chd cuoc dieu tra.

</div>
<span class='text_page_counter'>(18)</span><div class='page_container' data-page=18>

II. NOI DUNG

<b>A. LAP KE HOACH CHO MOT C UO C D IE U TRA.</b>

1. B udc 1: Phat hien cac van de va nhu cau cua cong dong
Cac nguyen ly chung:

TrUdc het ngudi nghien cUu phai xac dinh ro muc tieu va pham vi cua nghien ciiu
bang cach:

- Xac dinh nhiing nhu cau va van de can dieu tra

- Mo ta muc tieu cua cuoc dieu tra, nhiing noi dung nao lien quan voi nhu cau cua
cong dong phai diipc dieu tra.

Nhieu cuoc dieu tra mac phai mot nhudc diem la tien hanh thu thap qua nhieu thong
tin v'e qua nhieu van de trong mot cuoc dieu tra. Bang moi cach phai tranh lap lai nhuoc
diem nay.

Mot cuoc dieu tra ve sUc khoe chi cd gia tri khi cac thong tin thu thap duoc se duoc
sU dung de dap Ung mot nhu cau nao dd cua mot cong dong. Cac thong tin phai de cap
den khia canh tai chinh, cong viec phai lam them ciia cac can bo y te va thoi gian can
thiet de tien hanh dieu tra.

Cuoc dieu tra phai tra ldi cac can hoi sau:

- Benh nhan den tram y te-benh vien vi nhUng benh gi?

- Nhung thong tin hien co lieu co dai dien hay phan anh dung tinh hinh hay khdng?
Neu khdng. tai sao'.,

- Cd su giai thich hdp ly nao ve tinh trang benh tat hay cac nhu cau cua cong dong
hay khong?

- NhUng thong tin thu thap dUdc cd the giup de giai quyet cac van die hay nhu cau
cua cong dong hay khong?

- NhUng benh nhan den kham va dieu tri co dai dien cho tinh hinh benh tat va sUc
khoe cua cong dong hay khong?

- (-ong dong cd duoc cung cap nhung thong tin can thiet hay khong?

- Nhung thong tin ve dan sd hoc va xa hoi hoc cd du hay khong? Con thieu nhung
thong tin nao?

- NhUng nhu cau Uu tien ciia cong dong la gi?

2. B udc 2: Quyet dinh nhUng thong tin can thu thap

a) Nhiing thong tin nao la can thiet giup cho viec giai quyet nhung van de sUc khoe
va nhu cau cua cong dong?

b) Nhung thong tin nao la can thiet de de xuat ra nhUng giai phap hay de phan bo
cac nguon liic phuc vu sue khoe hay nhu cau ciia cong dong.

</div>
<span class='text_page_counter'>(19)</span><div class='page_container' data-page=19>

- Che do an: nhUng thuc pham cd chiia protein, ngu coc, sii thay doi che do an theo
mua.

- Nha d:

+ Loai nha, vat lieu, kien true.

+ So ngudi trong gia dinh hien dang song 6 dd.
+ So phong, bep va nha ve sinh.

Mot. dieu quan trong nhat la phai liet ke mot cach ddn gian nhUng loai thong tin chinh
trong giai doan nay va xem xet lai nd nhieu lan trong suot qua trinh lap ke hoach. Dieu
nay se giup ngudi lap ke hoach nhd thuc hien tat ca cac budc va nhung diem da dupc
vach ra de bdo dam sU thanh cong cua cuoc dieu tra.

Ngudi thiet ke dieu tra cung phai tra ldi cac cau hoi sau:
- Cuoc dieu tra se tien hanh phong van bao nhieu cau hoi

- Cac cau hoi se dupc soan thao chi tiet den dau de giai quyet nhUng vain de cua cong
dong?

- N h U n g c a u h o i n a o l a q u a n t r o n g n h a t ?

3. B udc 3: Tim hieu xem nhUng thong tin can dieu tra da cd sdn hay khdng.

Mot dieu quan trong la phai tim hieu xem nhUng thong tin nao ta can dieu tra hien
da cd d trung tam y te, d bo y te, hay d cac trudng dai hoc. Budc nay bao gom nhung
cong viec sau:

- Thao luan v'e cac nhu cau cua cong dong va nhUng thong tin can thiet vdi cac nha
quan ly va nhan vien y te d tuyen y te cd sd va d tuyen cao hdn.

- D i e u t r a x e m n h U n g t h o n g t i n d d c d t r o n g s a c h b a o h a y c a c b a o c a o d a d u o c c o n g
h o v e c a c v a n d e t U d n g t u d c a c c o n g d o n g k h a c , t r o n g k h u vU c h a y t o a n q u o c h a y k h o n g .

- Kiem tra nhung thong tin hien da cd cung vdi cac nhan vien y te. nhan vien d cac
bo nganh khac, va d cac trudng cao dang va dai hoc.

- Dieu tra xem nhung thong tin can thiet cd lien quan voi cac yeu to dac biet va dieu
kien song cua nhan dan dia phuong hay khong.

- N e u n g u d i d i e u t r a n h a n t h a y r a n g t h o n g t i n m a h o t h u <b>dupc </b>t u k i n h n g h i e m v a
s a c h v d c u n g c d t h e a p d u n g <b>dupc </b>v d i t i n h h i n h c u a d i a p h U d n g d d , t h i h o c d t h e d i d e n
m o t t r o n g h a i k e t l u a n s a u :

+ Khdng can phai tien hanh cuoc dieu tra, va nhUng thong tin hien cd du de giai
quyet nhu cau s U c khoe cua cong dong

Hoac:

+ Chi can tien hanh mot cuoc dieu tra nho de thu thap nhung thong tin ma hien chua
co. Kinh nghiem cho thay rang thudng vdn phai tien hanh dieu tra vi nhung thong tin
hien cd la chua dii va khong thich hdp.

4. B udc 4: Xem xet khd nang thuc thi thanh cong cuoc dieu tra.

N g U d i d i e u t r a c a n p h a i x e m x e t c a c v a n d e s a u :

</div>
<span class='text_page_counter'>(20)</span><div class='page_container' data-page=20>

- Nhung thong tin lieu vdn co' ich sau khi dupc thu thap va bao cao hay khong?

- Cd nhUng nguon luc can thiet cho cuoc dieu tra hay khong?

Viec lap ke hoach cho mot cuoc dieu tra nho thudng la hap d in va d# tien hanh Tuy
nhien, viec lap ke hoach cd the bo qua mot so van de quan trong hoac nhUng yeu to lam
anh hudng ngupc lai den ket qud. Dieu nay co' the khic phuc dupc neu viec lap ke hoach
dupc tien hanh mot cach cd he thong, tung budc mot. Ngudi lap ke hoach phai vach ro
cac budc khac nhau cua cuoc dieu tra va bao dam tung budc dupc thuc hien theo dung

ke hoach da vach ra.

Cac van de cd lien quan den cuoc dieu tra nhu nhan luc, thdi gian va kinh phi cung
phai dUPc xem xet. Mot cuoc dieu tra thudng ddi hoi sU tham gia cua nhieu ngudi trong
mot thdi gian dai. Ddi vdi cac cuoc dieu tra nhd, cac nhan vien y te d tram y te hay benh
vien co' the tu tien hanh dieu tra dupc nhung no' se lam tang them ganh nang cong viec
hang ngay cua ho. Cuoc dieu tra cung can co' kinh phi can thiet de mua giay in bo cau
hoi, va nhung van de hau can khac nhu tau xe di lai, an d cua dieu tra vien.

Hau het cac cuoc dieu tra, tham chi ca nhUng cuoc dieu tra nhd, can phai dupc tien
hanh trong nhieu thang de chuan bi, va tien hanh dieu tra tren thuc dia.

Sau khi hoan thanh cuoc dieu tra, cac ket qud phai dupc phdn tich va viet trong bao
cao cung vdi ket luan. Mdt so it cuoc dieu tra co' the dupc hoan thanh trong mot thdi
gian ngdn hon 6 thang, nhung da sd cac cuoc dieu tra keo dai mdt nam hay hon

Trong giai doan nay, nhUng ddi hoi can thiet cho cuoc dieu tra khdng can phdi viet
qua chi tiet md chi la nhung net dai cUOng de bdo ddm thuc hien cac quyet dinh da dua
ra vd khdng quen mot chi tiet. nao.

Trong giai doan nay, ngudi lap ke hoach cung phdi tra ldi cac cau hoi sau:
- Cd can thiet phdi thu thap cac mdu benh pham de xet nghiem hay khdng:>

- Cuoc dieu tra se tien hanh bao nhieu lau?

- Nhung thong tin thu thap dupc lieu vdn cd ich lpi khi hoan thanh cuoc dieu tra va
viet bao cao hay khong?

- Ai se tien hanh cuoc dieu tra?

5. B udc 5: NhUng quyet dinh dau tien trong viec lap ke' hoach.

a) Liet ke cac cau hoi chinh 111a cuoc dieu tra phdi trd ldi vd ai trong cong dong se
phdi trd ldi nhung cau hoi ndy.

b) Vach ra phuong phap (ke hoach lay m iu) can thiet de lua chon quan the va noi
dieu tra.

</div>

<!--links-->