Về trào lưu phục hưng nho giáo ở Trung Quốc hiện nay

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (595.86 KB, 8 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

50

Nghien cuu Ton giao. So'6 - 2008

» ' l . r ' f ' i f

VE TRAO LlJlJ PHIJC HlUVG I^UO GIAO

d TRUING QUOC HIEM MAY

Trao lUu phuc hUng vdn hoa 
truyen thong •; ,, ; ; i,,H>;

Trong ddi sd'ng tinh t h i n ciia ngfldi
Trung Qud'c nhflng nam g i n day, xuat
hien mot xu the mdi la, dfldc bao chi goi
la "Cdn sd't Qud'c hoc", vdi y nghia Qud'c
hoc la van hda truyen thd'ng Trung Qud'c.
Ngoai phd', ngay cang thay nhieu ngfldi
mac trang phuc cd (Han phuc), Tai cac
trfldng tieu hoc va trung hoc, thfldng thay
cac em nhd mac Han phuc ngdi xep bang
trdn dfldi dat doc "Kinh", tflc la cac sach
kinh dien cua Trung Qud'c cd dai nhfl

Ludn Ngii, Tam Tii Kinh,... Tdi tdi, eac

gia dinh tu tap hao hflc theo doi chfldng
trinh "Dien dan Qud'c hoc" tren ti vi. Cac
trfldng dai hoc dua nhau md Ldp Qud'c
hoc hoac Vien Qud'c hoc. Trfldng Dang
Trung fldng Trung Qud'c td chflc bao cao
ve Mot sd vdn de trong Cdn sdi Qudc hgc

hien nay. Cudi nam 2005, Trfldng Dai hoc

Bac Kinh md Ldp Qud'c hoc Can Nguyen,
cdn gqi la Ldp Qudc hoc ciia thii trfldng
(chi nhan can bo cap Vu trd len hoac
giam ddc doanh nghiep), hoc 3 nam mdt
khda; hoc phi cao tdi 22 nghin yuan
(tfldng dfldng 3000 USD) mdi nam ma het
chd ngay, nhieu ngfldi khdng dfldc nhan.
Mdi day, Trfldng Dai hoc B i c K i n h dfl

NGUYEN HAI HOANH'*'

dinh se dao tao cac thac si, tien si mdn
Quoc hoc. Theo sang kien ciia Phd Bi thfl
D i n g liy quan Hoang Cd (Thanh phd
T h i m Dfldng), 70 trfldng tieu hoc trong
quan nay vdi 70 nghin hgc sinh bat diu
hoc cac sach Tii ThU, De Tii Quy,... n h i m 
giao due luan li dao dflc cho cac em. Cac
sach k m h dien ciia Khdng Tii, Manh Tii,
Trang Tii... in hang trieu ban ban bet
ngay. Nha nfldc Trung Hoa hao phdng bd
tien ti md 100 Hdc vien Khdng Tii tren
k h i p the gidi de day chfl Han va van hda
Trung Qud'c cho ngfldi nfldc ngoai (tdi nay
da lap dfldc hdn 40 hdc vien d 36 nfldc)...
Ro rang, xa hoi Trung Qud'c dang cd mot
phong trao phuc hdi cac truyen thd'ng van
hda cd xfla, mot ddng thai tfl tfldng rat

quan trong khdng the khdng quan tam.
Ndi dung hdn, day la trdo lUu phiic hdi

Nho gido, vi Nho giao la ndi dung chu yeu

cua Qudc hoc.

Vay do dau ma cd trao lflu ay? Tai sao
nd lai xuat hien vao thdi budi nay? Nd la
mdt phong trao tfl phat hay do Nha nfldc
Trung Hoa phat ddng?

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

hoc g i i n g h i e n cflu Qud'c hoc khdi xfldng.
Ve t i n h chat, nd la k e t q u a cua sfl s u y
nghi ve mdi quan he giiia hien dai vdi 
truyen thd'ng. N g a y nay, T r u n g Qud'c da 
tien mot bfldc r a t dai t r e n con dfldng h i e n
dai hda va b a t d a u t i e n s a n g t o a n c i u
hda; ddi sd'ng v a t c h a t - t i n h t h i n cua
ngfldi d a n da cd sfl t h a y ddi r a t Idn. Dfl cd
cd' tinh p h u n h a n di nfla thi cung k h d n g
the khdng t h a y ndi d u n g c h i n h cua hien
dai hda va t o a n c i u hda, ve thflc c h a t la
theo van m i n h Phfldng Tay. Cac nfldc
PhUdng Tay ( n h a t la Hoa Ky) cd vai trd
d&n d i t tien t r i n h n a y . V a n hda PhUdng
Tay cd sflc hflt cflc Idn t r e n t o a n c i u , n h a t
la gidi tre, dieu n a y t h a y ro d b o a t ddng
ca nhac, dien a n h , an p h a m , v a n hda
mang... Cho tdi nay, dfl Phfldng Ddng da

hien dai hda r a t n h i e u , cd nfldc nhfl
Singapore, H a n Qud'c... cdn vfldt c i C h a u
Au ve mdt sd' m a t (GDP d i u ngfldi, khoa
hoc cdng n g h e . . . ) , nhflng xu hfldng c h u n g
van la Phfldng Ddng hoc Phfldng Tay.
Trong giao lflu v a n hda, Phfldng Ddng
"nhap" n h i e u h d n "xuat". C h a n g b a n , gia
tri x u a t k h a u cac m a t h a n g (va dich vu)
van hda ciia T r u n g Qud'c chi b a n g 1/14
gia tri n h a p k h i u v a n hda. Ddi vdi T r u n g
Qud'c, mdt nfldc sd' d a n chiem 1/4 t h e gidi
va k i n h te dflng thfl 3 t o a n c i u , xfla kia
tflng cd n e n v a n m i n h 5.000 n a m riic rd,
thi sfl "lep ve" ay ve v a n hda dong c h a m
tdi tinh c i m d a n toe.

Trao lflu p h u c hflng v a n hda t r u y e n
thd'ng d a n tdc b i t d i u x u a t h i e n tai
T r u n g Qud'c tfl cac hoc g i i di r a q u i n
chung va g i n day bflng nd m a n h . Cdn sd't
ndi t r e n c a n g n d n g hdn khi x u a t hien
"Hien tfldng Vu Dan", dfldc coi la sfl kien
van hda ndi n h a t van hda T r u n g Qud'c
hien nay. T r o n g t u i n nghi Qud'c k h a n h

1/10/2006, ba Vu D a n , 41 tudi, Giao sU
Khoa T r i e t hoc, Trfldng Dai hoc Sfl p h a m
Bac K i n h len Dai T r u y e n h i n h T r u n g
fldng t h u y e t g i i n g 7 budi ve de tai Thu 
hog,ch dgc sdch Ludn NgU trong chfldng

t r i n h Dien ddn tram nhd, t h u h u t h a n g 
t r i e u ngfldi xem. S a u dd, cac bai giang
n a y in t h a n h s a c h Thu hofich dgc Ludn 
NgU ciia Vu Dan, n g a y t u i n d i u tien da 
b a n dfldc 1 t r i e u cudn, s a u vai t h a n g tieu
t h u b e t 3 t r i e u cudn, lap ki luc ve x u a t
b i n . Ki nghi T e t D i n h Hdi, ba Vu Dan lai
t h u y e t t r i n h 7 budi ve Thu hoach dgc 
Trang Tii t r o n g chfldng t r i n h t r u y e n h i n h 
ndi t r e n , t h u hflt ngfldi xem r a t ddng.
Cudn s a c h cflng ten ngay l i n in d i u tien
b a n dfldc 1 t r i e u cudn. Ban doc chen n h a u
xep h a n g t h a m dfl nghi thflc tac g i i ban
sach cd ki ten. Sud't n g a y hdm ay, tac g i i
da ki hdn 15 n g h i n l i n , tdi niia dem mdi
b e t ngfldi m u a . Vu D a n trd nen ndi tieng.
T a p chi My Forbes b i n h ebon ba vao td'p 
100 ngfldi dflng d i u "Bang D a n h n h a n
T r u n g Qud'c n a m 2007", vdi t h u n h a p
trong n a m 2006 len tdi 2,6 trieu yuan,
chii yeu la n h u a n bflt 2 cudn sach ndi
t r e n . Dac biet n h a t , mdi day, Vu Dan
dfldc 19 cd q u a n t r u y e n t h d n g binh ebon
vao vi t r i thfl 3 t r o n g d a n h sach "50 p h u
nfl dep n h a t T r u n g Qud'c n a m 2007", bd
xa cac ngdi sao dien a n h Trieu Vi, Ciing
Ldi va Chfldng Tii Di (thfl 11, 14 va 24)!
Ngfldi t a gan cho ba dii thfl d a n h hieu:
"Nfl sieu n h a n hoc t h u a t " , "Hoc g i i - Mi
nfl", v.v...

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

52

Nghien cun Ton giao. So 6 - 2008

thd'ng Trung Qud'c. Ho ndi, sach ciia Vu

Dan chi la "mdn fastfood van hda", cd
nhieu chd sai. Nhflng y kien ay cua bq hi
da sd' bac bd. Ho hi coi la nhflng "anh he
bang nhang". A nnv'.* ;•..•:,

P h i n Idn ngfldi Trung Qud'c khen viec
Vu Dan giang giii sach cua Khdng Tii,
Trang Tii la da dfla hoc thuat cao sieu ra
khdi "thap nga", den vdi q u i n chflng
nhan dan, md ra cue dien mdi cho viec
truyen ba van hda truyen thdng, tiep sflc
sd'ng mdi cua nen van hda dd cho sfl phat
trien xa hdi dfldng dai. Ho cho rang, viec
ba lam la phuc vu cdng cudc phuc hUng
van hda truyen thd'ng. Lich sii cho thay,
sfl phuc hflng ay thfldng cd ngdi nd la viec
tai giai thich cac sach kinh dien, Ngfldi ta
hi vong, Vu Dan se cham ngdi nd dd, va
coi "Hien tfldng Vu Dan" la sU kien danh
dau thdi dai phuc hUng van hda Trung
Qud'c da b i t d i u . Giao sU Du Ddn Khang
d Vien Khoa hoc Xa hdi Trung Qud'c phan
khdi ndi: "Chflng ta chd da 50 nam, gid
day thdi dai phuc hflng van hda Trung
Qudc rdt cudc da den". „; - ,,-,,. ,-..,,,,.

Vi sao phdi "phuc hUng" nen vdn 
hoa truyen thdng"? i i • ' , ;} ,, ui

Ngfldi Trung Qud'c dflng tfl Qud'c hgc 
de phan biet vdi Tdy hgc. tflc van boa, hoc 
thuat cua Phfldng Tay khi nd du nhap
vao Trung Qudc. Qudc hoc bao gdm nhieu
Hnh vflc, tfl triet hoc Khdng Manh tdi
Qud'c boa, Trung y, chfl tfldng hinh... cd
lich sii 5.000 nam va cd nhieu diem doc
dao khac b i n van mmh Phfldng Tay, la
niem tfl hao Idn nhat ciia ngfldi Trung
Qudc. Trong nen van hda cua mot qud'c
gia, van hda tfl tfldng chiem vi tri quan
trong nhat. Tfl tfldng truyen thd'ng cua
Trung Qudc cd 3 phai chinh la Nho gia 
(hoac Nho hoc, Nho giao), Dao gia va

Phdp gia, ngoai ra cdn cd Phdt gia (Phat

giao) du nhap tfl An Do. Nho giao do
Khdng Tii sang lap each day 2.500 nam.
sau dd dfldc Manh Tii, Tuan Ttf va nhieu
ngfldi khac ke thfla, phat trien, cd i n h
hfldng Idn nhat, sau sac nhat tdi xa hdi
•Trung Qud'c, cung i n h hfldng Idn tdi Nhat
B i n , Han Qud'c, Viet Nam. Do dd, ndi
Qud'c hoc cflng tflc la chii yeu ndi Nho
giao. Sach Ludn Ngii. gdm cac ldi day ciia 
Khdng Tii do cac hoc trd chep lai, la kinh

dien so' mot ciia Nho giao, la "Kinh
Thanh" ciia Trung Qudc. Hoc thuyet
Khdng Tii cd nam ndi dung chinh gdm cac
quan niem Le, Nhan, Trung Dung, Thien
Menh va tfl tfldng giao due, trong dd Le la 
quan trong nhat, cung vdi Tinh Thien

Ludn ciia Manh Tii, trd thanh quan diem

chinh thd'ng ciia t i n g ldp phong kien
Trung Qudc (vi the Nho giao cdn dUdc gqi
la Dao Khdng Manh). Nho giao cd cac 
quan niem gia tri khac vdi Phfldng Tay,
chu yeu gdm: cdi gia tri cua dae nghia cao
hdn gia tri cua danh ldi, gia tri ciia dao
dflc cao hdn gia tri ciia tri nang, gia tri
ciia tap the cao hdn gia tri ciia ca nhan,
gia tri cua binh yen cao hdn gia tri ciia tfl
do, gia tri cua sfl hai hda cao hdn gia tri
cua canh tranh,

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

Qudc mdi ndi den viec "phuc hflng" van hda
truyen thd'ng, tflc phuc hflng Nho giao.

Sfl phe phan ay xuat hien khi van
minh Phfldng Tay du nhap vao Trung
Qud'c hdi the ki XIX. Nen van minh nay,
vdi hai dac diem tien tien chinh la ddn

chii vd khoa hgc, trdi hdn b i n le giao

phong kien chuyen che va thdi quen tfl
duy dfla vao kinh nghiem trong van hda
truyen thd'ng Trung Qud'c, da lam gidi tri
thflc nfldc nay tinh ngd, hieu ra la van
hda Trung Qud'c qua lac hau so vdi the
gidi. Mat khac, viec chinh quyen nha
Thanh budc p h i i nhfldng bd trien mien
trfldc tau chien va dai bac ciia cac cUdng
qud'c PhUdng Tay, mac cho lanh thd
Trung Qud'c bi nUdc ngoai xau xe, da dem
lai ndi nhuc dan tdc, TrUdc tinh hinh dd,
ting ldp tinh anh Trung Qud'c vdi nhflng
dai dien tieu bieu nhfl Khang Hflu Vi,
LUdng Khai Sieu,... bat d i u tim dUdng
cflu nude. Luc nay, ho thay ro bat cfl loai
hinh van hda truyen thd'ng nao ciia dan
tdc minh nhfl Nho, Dao, Phap, Phat...
deu khdng the cflu dfldc Trung Qud'c,
tham tri cdn la ganh nang hoac vat cin,
Ldi thoat duy nhat chi cd the la tfl bd he
tu tfldng truyen thd'ng cua minh, tien
hanh cii each duy tan, hoc tap van minh
Phfldng Tay, hien dai hda nfldc minh ve
moi mat trong dd cd hoc thuat. Nhat Ban
da neu mdt gfldng sang chflng td dfldng
ldi ay la dung.

Thdi Ngu Tfl (1919), cac bee gii Trung
Qud'c tien tien thudc phai Vdn hda mdi di

dau phe phan cac mat lac hau, bio thu
ciia van hda truyen thd'ng, nhat la Nho
giao, COI dd la chd dfla tfl tfldng ciia che
do phong kien thdi nat, nguyen nhan
khien Trung Qud'c thua kem Phfldng Tay
va do dd bi ho b i t nat. Ld Tan khuyen

thanh nien chd nen doc sach Trung Qud'c,
doc sach nfldc ngoai xong thi ban trd nen
tfl cfldng, phan dau, dau tranh; doc sach
Trung Qud'c xong thi ban khdng ciu tien,
chi nhan nai chiu dflng, Ngd Tri Huy Idn
tieng keu gqi "Vflt bet sach cd vao nha ve
smh". T r i n Doc Tu (nam 1921 la Tdng Bi
thfl d i u tien Dang Cong s i n Trung Qud'c)
hd hao "Di dio Khdng gia diem", de xuat
tiep thu quan diem dan chii va khoa hoc
ma dng goi la "Dflc (doc la De) tien sinh" 
va "Trai (doc Sai) tien sinh" (D: 
democracy; S: science). Dieu thu vi la
nhflng ngfldi d i pha Nho giao lai chinh la
cac Qud'c hoc dai sfl (tai Viet Nam Phan
Bdi Chau, Phan Chu Trinh va nhieu sT
phu Ddng Kinh Nghia thuc cung chinh la
cac bac tuc nho!)

Chfl Han cd lich sii hang nghin nam
tflng la niem tfl hao cua Trung Qudc,
nhflng lai hi ldp tri thflc tre dac biet ghet.
Ho cho rang, vi chfl Han khd hoc, chi mot

thieu so' tinh anh hoc dfldc nen mac sflc
ap bflc q u i n chflng, do dd sinh ra chuyen
che, vi the cin cai each chfl Han. Dai hoc
gii ngdn ngfl La Thflc Tfldng ndi, Trung
Qud'c cd thflc hanh van tfl phien am thi
mdi thflc hien dfldc dan chii. Tien Huyen
Ddng yeu ciu'ngfldi Trung Qud'c hoc tieng
Anh, bd tieng Trung Qud'c. Mao Trach
Ddng cung ndi "Ldi thoat ciia chfl Han la
Latinh hda".

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

54

Nghien ciiu Ton giao. So 6 - 2008

dan chii va khoa hoc. Sd' nay hinh thanh

phai Nho gido mdi thdi hien dai. Khi 
nfldc Cong boa Nhan dan Trung Hoa
thanh lap, p h i n Idn ho chay sang Dai
Loan, Hong Kong va nfldc ngoai, tiep tuc
nghien cflu va cd nhieu cdng hien vao viec
phat huy cac gia tri tich cflc cua Nho
giao. Trong khi dd, tai Trung Qudc, cae
tdn giao cung nhfl mdt so' gia tri cua van
hda truyen thdng deu hi phii nhan. Cudi
thdi "Cach mang Van hda" (1966 - 1976),
Nha nfldc Trung Hoa phat ddng phong
trao toan dan phe phan Khdng Tii. Nho
giao hi "ma quy hda", bi cam ghet. Tfl
tfldng nay an rat sau vao tiem thflc nhieu
ngfldi cho tdi nay van chfla bet. Hdng ve
binh dap pha nhieu di tich lich sii, den

mieu, ke ci Khdng mieu.

Tai cac nfldc trong "Vanh dai Van hda
Trung Qud'c", Nho giao cung hi phe phan,
ha be. Ngay tfl thdi Duy tan Mmh Tri
(1868) trd di, Nhat B i n b i t d i u bd b i n
Nho giao, cham dflt che do phong kien
chuyen che, chuyen sang che do quan chu
lap hien, hoan toan tiep thu van minh
Phfldng Tay va gap rflt hien dai hda dat
nude. Nhd the, Nhat Ban nhanh chdng trd
thanh cUdng qud'c cdng nghiep - quan sii,
trong 10 nam (1895 - 1905) hen tiep danh
thang hai cUdng qud'c la Trung Hoa va
Nga. Thay chfl Nhat (bit chfldc chfl Han)
qua khd hoc, khd viet, Bd trfldng Bd Giao
due Nhat Bin hdi ay tflng de nghi ngfldi
Nhat chuyen sang dflng tieng Anh (nhflng
khdng dfldc chap nhan). Tfl niia cud'i the'ki
XX, Nhat Ban da hoan toan Tay hda, dfldc
xep vao nhdm Phfldng Tay (G7). Khi de ra
thuyet "Xung dot van hda" (1993),
S.Huntington khdng ghep Van mmh Nhat
vao Van mmh Nho giao ma tach rieng
thanh mot loai hinh ddc lap.

Tai Viet Nam, Phan Chu Trinh di d i u
chd'ng phong kien va Nho giao. Nam 1905
(trUdc Ngu Tfl 14 nam), dng da hd hao:
"Khdng bd chfl Han thi khdng cflu dfldc

nfldc Nam" va md nhieu trfldng day chfl
Qudc ngfl d Q u i n g Nam. Nam 1907, cac
si phu Bac Ha lap trfldng Ddng Kinh
Nghia Thuc (DKNT) tai thii dd Ha Ndi,
ra sflc d i pha moi hii tuc phong kien, chii
trfldng hoc van minh Phfldng Tay, dflng
chfl Qud'c ngfl thay chfl Han, td chflc day
dai tra chfl Qud'c ngfl. Sach giao khoa ciia
Ddng Kinh Nghia Thuc la Qud'c ddn Dgc

bdn viet: Nen giao due nfldc ta xfla nay

dap khudn Trung Qud'c "dat dao dflc len
d i u , xem tri nang la thfl yeu, cho nen
khdng ndi tdi giao due qudc dan...chi
nhflng ai cd tri lam cdng khanh. dai phu
mdi di hoc. Dd khdng p h i i la giao due
qudc dan nham phd bien rong rai tri thflc
trong dan chung ma la dinh phan tren
dfldi, gifl gin le phep". Dat dao dflc len
tren tri nang chinh la mot quan niem gia
tri cua Nho giao, vi the dan chung khdng
dfldc hoe chi biet gifl cai "Le" lam nd le
cho vua quan. Cha trach Ld Tan phe
phan dao Khdng phuc vu giai cap thd'ng
tri phong kien, dung de cai tri dan.

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

dan tdc Chau A c i n got sach nhflng quan
niem bao thu lac hau, ddng thdi phat huy
cac mat tich ciic cua Nho giao.

Cdc van de xung quanh phong trdo 
phuc hung Nho gido d Trung Qudc

Tfl ngay thi hanh chinh sach cii each
md ciia, kinh te Trung Qud'c bat d i u phat
trien manh me, van hda truyen thdng
cung dfldc khdi phuc d i n . Tfl gifla thap
nien 80 the ki XX, Nha nfldc Trung Hoa
ung hd cac hoc gii tien hanh nghien cflu

Nho gido mdi thdi hien dai. D i n din,

ngfldi ta thay viec phuc hUng cac gia tri
tich ciic cua Nho giao la c i n thiet. Tuy
the, xu the nay khi mdi xuat hien cung bi
phe phan la "chu nghia bao thii van hda",
la di ngUdc chu nghia Mac. Dfl sae, xu the
dd van Idn manh d i n . Trung Qud'c b i t
diu td chflc cac cudc hdi t h i o trong nfldc
va qud'c te ve Nho giao. Nam 1999, lin
dau tien sau niia the ki, Trung Qudc td
chflc le hdi ki niem 2.550 nam sinh
Khdng Tii rat r i m rd tai que hfldng cu.
Phd Chii tich Hoi Nho hoc Trung Qud'c
ndi: Thdi ki phuc hflng dao Khdng da
xuat hien. Nam 2005, boat ddng nay dUdc
td chflc long trong hdn, keo dai tfl thang 4
tdi thang 9. Ngay 28/9/2005, Van mieu d
18 thanh phd' Trung Qud'c va 10 nfldc

khac (ke c i Viet Nam) ddng thdi lam le te
Dflc Khdng rat trong the. Trong ki hop
Qud'c hoi Trung Qud'c thang 3/2005, mdt
so' dai bieu de nghi phuc hdi dao dflc
Nhan - Nghia - Ll - Tri - Tin va dfla Tfl
thfl, Ngfl kinh vao chfldng trinh hoc bac
tieu hoc, trung hoc va sat hach cdng
chflc... "Cdn sd't Qud'c hoc" xuat hien va
ngay cang "sd't" cao.

Ngay nay, ngfldi Trung Qudc ca ngdi
Nho giao cd the hflu ich cho viec hien dai

hda va thd'ng nhat Trung Qud'c, nang uy
tin qud'c te ciia qud'c gia nay. Ho cho ring,
mot so' quan diem ciia Nho giao cd the
giflp giai quyet cac van nan cua the gidi
hien nay: xung dot va chien tranh xiy ra
lien mien, mdi trfldng sinh thai bi pha
hoai nang, ddi sd'ng nhan loai ngay mot
cang thang do ldi sd'ng cdng nghiep, dao
dflc xa hdi suy ddi... Thi du quan diem

Thien nhdn hdp nhat (con ngfldi va thien

nhien la mot) chu trfldng nhan loai phai
tdn trong thien nhien, khdng dfldc khai
thac tdi mflc tan pha thien nhien. Quan
diem Nhdn chinh hgc ciia Manh Tii chu 
trfldng ngfldi lam chinh tri phii biet

thfldng dan. Ho cho rang, cac gia tri cua
Nho giao va cua Phfldng Tay cd md'i quan
he bd sung, giflp nhau ud'n nan cac lech
lac; cin giii thich mdt each sang tao va
cii tao, ddi mdi cac gia tri quan ciia Nho
giao, n h i m hinh thanh nhflng quan niem
gia tri phfl hdp nhu ciu phat trien va the
hien dfldc tinh t h i n van hda Trung Qud'c
hien nay.

Khdng it hoc gia Trung Qud'c da de
xuat y tfldng Xdy diing lgi Nho gido, hoac

Hien dai hda Nho gido. Cd de nghi cflc

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

56 Nghien cmi Ton giao. So 6 - 2008

thi hanh che do khoa cii, day cac kinh

dien Nho giao,v.v...

Tuy vay, da sd'hoc gii Trung Qud'c van
deu cho rang, viec nghien cflu Nho giao
can ket hdp quan diem lich sii vdi quan
diem hien thflc. nham tdng ket quy luat
khach quan ciia viec phat trien van hda
tfl tfldng, cac bai hoc kinh nghiem lich sii
va i n h hfldng ddi vdi xa hdi hien nay, tim
ra mdi lien he gifla Nho giao vdi sfl phat
trien xa hoi, khai thac y nghia hien dai
cua Nho giao nham ddi phd vdi cac thach

thflc cua thdi dai, khac phuc cac thanh
p h i n bao thii ldi thdi va can ba.

Hien nay, viec giii thich Nho giao van
cdn nhflng chd chfla dn va chfla nhat tri.
Chang ban. cd hoc gia ndi: "Ngfldi Trung
Qudc tfl Hoa ma ra". Hoc gia khac bao: 
Xfla nay, chflng ta chfla giing hda bao
gid. hdn bac nem di. hdn chi nem lai. Mot
hoc gia ndi: Nho giao de xfldng Hoa vi

quy, la dac trflng ciia dan tdc Trung Hoa.

Trong lich sfl. Trung Qud'c chfla he cd
chien tranh kieu Thap tfl quan, chfla bao
gid xam chiem cUdp doat cac dan tdc
khac"'('^),...

Khdng it hoc gia Trung Qudc hien v i n
gifla thai do phe phan truyen thd'ng tfl
tfldng Nho giao va cdn sd't Qud'c hoc,
Vudng Kiet d TrUdng D i n g Trung Udng
Trung Qud'c cho r i n g , trong cdn sd't Qud'c
hoc hien nay c i n canh giae vdi cac
khuynh hudng dan tdc hep hdi va b i o thii
van hda, sii ngoi day me tin phong kien
va te ldi dung cdn sdt nay de kiem tien,
ddng thdi canh giac vdi mot sd ke mUdn
cai mu phuc hdi qudc hoc de tay chay va
bai xich van hda tU tudng PhUdng Tay,

Ngoai ra, cdn cd Ly Trach Hau va Du
Anh Thdi, dUdc Tdn Kinh Bdo (xuat ban d 
Bic Kmh) ngay 7/7/2007, gidi thieu la

"nha triet hoc, nha tU tudng cd i n h hUdng
nhat Trung Qud'c" va "sii gia Trung Qud'c
vi dai nhat" thdi nay, bdi hai hoc gii nay
cd nhieu y kien ddc dao ve van de Nho 
giao Trung Qud'c.

Khdi vong phuc hi£ng nen vdn hoa 
truyen thong Trung Hoa

Sau ngdt 30 nam thi hanh dUdng ldi
cai each md eiia, Trung Qud'c ngay nay da
trd thanh ngfldi khdng Id kinh te, song ve
van hda ho chfla dat dfldc vi tri tfldng
xflng. Hien nay, kinh te Trung Qudc dflng
thfl 3 toan c i u . Trung Qud'c xuat sieu
nhieu hang hda nhat the gidi, nhflng ve
van hda lai "nhap sieu" kinh khiing.
Trung Qud'c sap phdng ve tinh tham dd
Mat Trang nhflng lai chfla cd giii Nobel
khoa hoc, giii Nobel van chfldng hoac giai
Oscar... Mot hoc gii Trung Qud'c viet:
Khi di ra tfl dd'ng gach vun cua "Cach
mang Van hda". n h a t la sau khi sang
thap nien 90. chflng ta da coi van hda
Phfldng Tay la muc tieu va tam gfldng
ciia minh. Va dng dat cau hdi: Cd dflng la

van hda hien dai Trung Qud'c dang "hd
then khd ndi" trfldc van hda Phfldng Tay
va van hda cd dai Trung Qud'c hay
khdng'-'? Tham chi, nha Han hoc ngfldi
Dflc Kubm cdn ndi van hoc dfldng dai
Trung Qud'c "la mot ddng rac"''''. Trong
Hdi t h i o Trung Qud'c hoc td chflc tai
Thfldng H i i (9/2006), mot hoc gii My ndi:
Trung Qud'c hien nay can p h i i dfla nen
van hda cua ho theo kip trao lflu the
gidi... Gid day, cd le cac hoc gii Trung
Qudc d a n g suy nghi nen lam gi de nen

1. Xem: Quang Minh Nhat Bdo. ngay 4/7/2001.

2. Vuong Phuc Nhan. Tdn qudc hoc vdi nghien cifii 
vdn hoc hien dai Trung Quae Tap chi Nghien cuu

Van nghe, ,sd 3/2007.

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

van hda cua ho dat dfldc gia tri toan ciu,
tfldng xflng vdi bfldc tien ve kinh te. Khat
vong phuc hflng van hda dan tdc ngay
cang chay bdng trong long ngfldi Trung
Qud'c, khi giac md nfldc Idn ciia ho dang
d i n trd thanh hien thflc.

Nguyen vong dd rat de hieu, vi sud't
may the ki qua, nen van minh Phfldng
Tay lam mfla lam gid tren k h i p the gidi,

trong lflc nen van minh 5.000 nam qua
cua Trung Qud'c ngay xfla tflng cd thdi
rflc rd hdn Phfldng Tay nay lai bi lep ve,
va bi chinh ngfldi Trung Qud'c xem
thudng, tham chi phu nhan. Thap nien 80
the ki XX, Qud'c hoc Dai sU Quy Tidn
Lam de ra thuyet den the ki XXI van
minh PhUdng Ddng se thay vi tri thd'ng
tri cua van minh PhUdng Tay. Thuyet "30
nam sdng chay ben Ddng, 30 nam sdng
chay ben Tay" nay hdi ay da gay ra mdt
cudc tranh luan Idn d Trung Qud'c'^'.
NgUdi iing ho chang dUa ra dUdc y kien gi
mdi. NgUdi phan ddi cho r i n g van minh
PhUdng Tay van la ddng chay chinh. Sau
khi Lien Xd tan ra, cd ngUdi ndi ddng van
hda chinh trong the ki XXI la da ciic,
chang Ddng ma cflng chang Tay. Giao sfl
Quy Tien Lam nay da g i n 100 tudi, tuy
chang ai cdn ndi nhfl dng nfla, nhflng
nhieu ngfldi van mong quan diem ciia dng
se thing. Sau khi vao WTO, kinh te
Trung Qud'c phat trien nhanh hdn, trd
thanh "nha may ciia ca the gidi", ngfldi
Trung Qudc cang hi vong viec tai giii
thich cac kinh dien Nho giao se giflp tim
ra li le giii thich sfl n h i y vqt t h i n ki cua

.. s •• • ; i : d ^ i

. ^ ! " : f i ! ' .• ,d ••!:<n> y:ii.r]

•''•''ijb •njii 1

bq va gdp p h i n giii quyet cac van nan
cua toan ciu.

Sau mdi chang dfldng tien len phia
trfldc, gidi tinh anh ciia cac dan tdc deu
khdng the khdng nhin lai qua khfl va suy
ngam ve truyen thd'ng (chu yeu la van
hda truyen thd'ng) cua dan tdc minh; tien
cang nhanh thi cang lo ling suy ngim
xem gifla truyen thd'ng vdi hien tai cd van
de gi khdng. Trung Qud'c da tien mot bfldc
rat dai ke tfl nam 1979. Ngay nay, Trung
Qud'c dang p h i i ddi mat vdi cac van nan
nhfl d nhiem mdi trfldng, dao dflc xud'ng
cap, tham nhflng, phan hda giau ngheo...
Trong tinh hinh dd, qud'c gia nay cin suy
ngam, khai thac nen van hda truyen
thd'ng cua minh, nham tim kiem ngudn
sflc manh de giai quyet cac van nan ndi
tren. Sau ci tram nam xa lanh, tham chi
tfl chdi nen van hda truyen thd'ng (trong
dd cd Nho giao), gid day, "sflc manh mem"
(soft power) la thfl Trung Qud'c rat cin de
thflc hien sfl "trdi day hda binh". Xet theo
4 tieu chuan cua mot cfldng qud'c'"' la
kinh te phat trien, quan sfl manh, khoa

hoc ki thuat manh va van hda cd sflc hap
dan, thi cd le hien nay, Trung Qudc cdn
chfla dat tieu chuan cudi cflng. Bdi vay,
viec ngfldi Trung Qud'c len "Cdn sd't Qud'c
hoc", hoac ddi hdi phuc hflng nen van hda
Nho giao truyen thd'ng cua ho la dieu tat
nhien./. , .

4. Xem: Thdng tin Ly ludn, sd 1/2000.

5. Brzezinski. Van cd Idn (The Grand Chessboard),
1999.

^ ! . ' •

I l l ' "

</div>