Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tuần 6 - Tiết 21: Văn bản: Thiên trường vãn vọng (- Trần Nhân Tông) - Côn Sơn ca (Nguyễn Trãi)

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Trường THCS TT Quỹ Nhất. –. NghÜa H­ng. –. Nam §Þnh. ======================================================================. TuÇn 6. TiÕt 21. Ngµy so¹n: Ngµy d¹y:. V¨n b¶n. Thiên Trường vãn vọng (TrÇn Nh©n T«ng). C«n S¬n ca. (NguyÔn Tr·i). I. Mục tiêu cần đạt :. - Th«ng qua bµi gi¶ng gióp häc sinh c¶m nhËn ®­îc t©m hån th¾m thiÕt t×nh quª của Trần Nhân Tông. Cảm nhận được bức tranh thôn dã với những nét đẹp thơ mông thanh b×nh. - Thấy được một nét đẹp trong thơ cổ điển là thường dùng ngoại cảnh để biểu hiện néi t©m - Cảm nhận được vẻ đẹp của cảnh Côn Sơn tươi mát, yên ả với cách sống thư thái của con người và tâm hồn khoáng đạt, nhân cách thanh cao của Nguyễn Trãi - RÌn kÜ n¨ng nhËn diÖn c¸ch biÓu c¶m trong th¬ tr÷ t×nh cã thÓ béc lé trùc tiÕp tâm hồn trước ngoại cảnh - Giáo dục lòng yêu quê hương, yêu mến những cảnh đẹp của đất nước, quý trọng nhân cách cao đẹp của các danh nhân. II. ChuÈn bÞ : ThÇy: - Nghiªn cøu sgk, sgv, so¹n gi¸o ¸n - T×m hiÓu thªm tµi liÖu vÒ NguyÔn Tr·i, TrÇn Nh©n T«ng - Tranh vÒ c¶nh C«n S¬n, ch©n dung NguyÔn Tr·i. Trò: Tìm hiểu trước bài học. Tự sưu tầm thêm tư liệu về Nguyễn Trãi (cuộc đời và sự nghiệp thơ văn). III. TiÕn tr×nh lªn líp: A. ổn định tổ chức: (1phút) B. KiÓm tra bµi cò: (3phót) ? Thế nào là văn biểu cảm? Nêu những đặc điểm cơ bản của văn biểu cảm? ? Chỉ ra đặc điểm của văn biểu cảm thể hiện trong bài thơ Sông núi nước Nam C. Bµi míi: Đất nước ta có bao nhiêu cảnh đẹp, mỗi cảnh vật lại ghi đậm những chứng tích lịch sử hào hùng của dân tộc. Dưới con mắt của các đại thi nhân cảnh vật ấy lại càng có sức cuốn hút đến lạ kì. “Thiên Trường vãn vọng” và “Côn Sơn ca”… Bài 1 : Thiên Trường vãn vọng. - TrÇn Nh©n T«ngNéi dung hoạt động vcủa GV và Hs Gọi hs đọc chú thích sgk/6 I. Giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm ? Nªu hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶ TrÇn Nh©n (3 phót) T«ng ? 1. T¸c gi¶: 1258-1308 GV: Ông là ông vua yêu nước, anh hùng, nổi - Là ông vua yêu nước có đức, tiÕng khoan hoµ, nh©n ¸i. Cïng vua cha l·nh cã tµi ========================================================== 1. Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 7. –. Lop7.net. Gi¸o viªn: TrÇn Quang Huy.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Trường THCS TT Quỹ Nhất. –. NghÜa H­ng. –. Nam §Þnh. ======================================================================. đạo hai cuộc kháng chiến chống Mông - - Là nhà văn hoá, nhà thơ tiêu Nguyên xâm lược biÓu thêi TrÇn Ông theo đạo Phật. 1299, ông về tu ở chùa Yªn Tö - (Qu¶ng Ninh) Sau trë thµnh vÞ tæ thø nhÊt cña dßng thiÒn s­ Tróc L©m - Yªn Tö 2. T¸c phÈm: ? Bµi th¬ ®­îc s¸ng t¸c trong hoµn c¶nh nµo? - S¸ng t¸c nh©n dip «ng vÒ th¨m ViÕt theo thÓ th¬ nµo ? quê cũ ở Thiên Trường (Nam Gv: Thiên Trường là một trong 12 lộ (12 khu Định) vực hành chính tương đương với tỉnh) thời Mông- Nguyên xâm lược (thời Trần) thuộc Sơn Nam nay lµ ngo¹i thµnh Nam §Þnh - Lµ bµi th¬ ch÷ H¸n - Thiên Trường vốn là thái ấp của vua chúa - Thể thơ Thất Ngôn tứ tuyệt nhµ TrÇn, x­a cã nhiÒu cung ®iÖn nguy nga §­êng LuËt tr¸ng lÖ - Trong sè th¬ ch÷ H¸n cña TrÇn Nh©n T«ng có hai bài viết về Thiên Trường là hạnh Thiên Trường và Thiên Trường vãn vọng II. §äc vµ t×m hiÓu chó thÝch - Gv nêu yêu cầu đọc: giọng chậm tha thiết, (3phút) đúng nhịp 1 /3 2 / 2/3 - Gv đọc cả 3 bản: phiên âm, dịch nghĩa, dịch th¬ Gọi Hs đọc - Nhận xét sửa Hs đọc phần giải nghĩa từ phiên âm. Dịch nghĩa từng câu, đối chiếu với phần dịch nghÜa, nhËn xÐt tõ nµo dÞch ch­a thËt s¸t nghÜa, nÕu dÞch, em ph¶i dÞch nh­ thÕ nµo? III . T×m hiÓu chi tiÕt v¨n b¶n Học sinh đọc phiên âm, dịch nghĩa 2 câu thơ 1. Hai câu thơ đầu: (8 phút) ®Çu. ? Cho biÕt 2 c©u th¬ ®Çu miªu t¶ c¶nh g×? Miªu t¶ c¶nh lµng quª vïng Thiên Trường trong buổi chiều tà ? Trong buổi chiều tà làng quê Thiên Trường hiÖn ra qua h×nh ¶nh nµo? - Thôn hậu thôn tiền đạm tự yên ? Những từ ngữ “đạm tự yên” gợi cho ta biết gì vÒ c¶nh vËt lóc nµy? - Cảnh xóm thôn đang mờ dần trong làn sương b¹c. ? Điều đó khiến tác giả cảm tưởng như thế nào vÒ h×nh ¶nh lµng quª? B¸n v« b¸n h÷u tÞch ®­¬ng biªn (Làn sương bạc ấy vấn vương, nhẹ bay, như cã, nh­ kh«ng, b×nh lÆng, l©ng l©ng bao bäc vµ lan toả khắp xung quanh khiến người ngắm cảnh cảm nhận thêm mãi cái êm đềm, man mác ========================================================== 2. Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 7. –. Gi¸o viªn: TrÇn Quang Huy. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Trường THCS TT Quỹ Nhất. –. NghÜa H­ng. –. Nam §Þnh. ======================================================================. của cảnh quê đã gắn bó tự bao đời) ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt sö dông ng«n tõ cña nhµ th¬ trong 2c©u th¬ trªn? - Dùng những cụm từ sóng đôi, đối xứng tạo ra sù c©n xøng hµi hoµ gi÷a c¸c c©u th¬. ? T¸c gi¶ dïng nh÷ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt ấy nhằm mục đích gì? - Gợi nên cảnh làng xóm trù phú đông đúc ? Nh÷ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt Êy gióp em hiÓu g× vÒ t×nh c¶m t©m tr¹ng cña nhµ th¬ ? - Nhạy cảm trước thiên nhiên và có tình yêu quª th¾m thiªt Gv: Trong bóng chiều nhạt nhoà, dưới con m¾t cña vÞ vua trÎ tuæi anh hïng (TkIII) khi vÒ th¨m quª, qua 3 nÐt vÏ rÊt chän läc, lèi t¶ Ýt gîi nhiều, thi sĩ đã làm hiện lên một không gian nghÖ thuËt vÒ c¶nh s¾c lµng quª yªn b×nh ªm ¶. Ngoại cảnh, tâm cảnh đồng hiện khiến ta tưởng nh­ thi sÜ ®ang th¶ hån vµo c¶nh vËt lÆng ng¾m th«n xãm gÇn xa víi mét t×nh quª tha thiÕt ? Nh­ vËy qua 2 c©u th¬ ®Çu, em c¶m nhËn ®­îc ®iÒu g× vÒ c¶nh vËt vµ t©m tr¹ng cña nhµ th¬?. C¶nh th«n xãm hiÖn ra yên bình êm ả và rất đỗi nên thơ. Thi sÜ th¶ hån lÆng ng¾m quª hương với một tình quê đậm đà s©u s¾c Gọi hs đọc phiên âm và dịch nghĩa 2 câu thơ 2 . Hai câu thơ cuối : (7 phút) cuèi ? Hai c©u th¬ trªn t¶ c¶nh g×? ? Hãy hình dung và miêu tả cảnh đó? T¶ nh÷ng c¶nh quen thuéc khi - Trên những nẻo đường quê, từng đàn trâu nối chiều xuống của làng quê ở Việt đuôi nhau về thôn trong tiéng sáo mục đồng cất Nam. lên hồn nhiên réo rắt. Từng đôi cò trắng bay liệng nối tiếp nhau hạ cánh xuống đồng ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch miªu t¶ cña t¸c gi¶? - Sử dụng cách điểm nhãn, lấy động để tả tÜnh, ng«n ng÷ th¬ ®Çy mµu s¾c vµ ©m thanh. ? Những hình ảnh đó gợi cho em biết gì về cảnh đồng quê? - C¶nh hiÖn lªn ®Çy søc sèng. GV Đặt vào vị trí của tác giả, một vị vua trẻ Bức tranh đồng quê hiện ra tuæi, sèng ë n¬i cung ®iÖn nguy nga tr¸ng lÖ mµ thanh b×nh yªn Êm, b×nh dÞ d©n vẫn có những giây phút rung động trước cảnh dã mà thật đáng yêu. s¾c thiªn nhiªn c¶nh vËt d©n d·, b×nh dÞ cña đồng quê như thế quả là đáng trân trọng biết ========================================================== 3. Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 7. –. Lop7.net. Gi¸o viªn: TrÇn Quang Huy.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Trường THCS TT Quỹ Nhất. –. NghÜa H­ng. –. Nam §Þnh. ======================================================================. chõng nµo. TÝnh b×nh dÞ d©n d·, hån nhiªn Êy còng chÝnh lµ cèt c¸ch cña vÞ vua anh hïng - thi sÜ TrÇn Nh©n T«ng. §äc cho hs nghe bµi th¬ Ngù ch¬i hµnh cung Thiên Trường ? Qua bài thơ, em hiểu thêm điều gì về thời đại nhµ TrÇn? - Ta nhận ra bóng dáng đất nước Đại Việt nh÷ng n¨m cuèi thÕ kØ XIII, ®Çu thÕ kØ XIV lµ đất nước thanh bình, yên ổn sau 3 lần thắng qu©n M«ng - Nguyªn hung b¹o. ? Qua bµi th¬ em hiÓu g× vÒ t×nh c¶m cña vÞ vua Trần Nhân Tông đối với quê hương ? GV Một con người như thế, không có gì khó hiểu là vì sao mới ngoài 40 tuổi đã nhường ngôi cho con để lên núi Yên Tử xuất gia đầu Phật trở thµnh vÞ tæ thø nhÊt cña thiÒn ph¸i Tróc L©m ? Th«ng qua bµi th¬ em ghi nhí ®­îc ®iÒu g× s©u s¾c nhÊt? - Tóm lại: Thiên Trường vãn vọng là một bức tranh quê đậm nhạt mờ sáng rất đẹp và tràn ®Çy søc sèng. Bµi th¬ võa thÓ hiÖn mét bót ph¸p cổ điển tài hoa, vừa thể hiện sâu sắc đậm đà một tâm hồn thanh cao, yêu đời, yêu thiên nhiên, yêu đồng quê xứ sở đậm đà ấm áp qua những nÐt vÏ tinh tÕ gîi h×nh, gîi c¶m. GV Kì diệu thay, đã trên bảy trăm năm, bài thơ vÉn cßn cho ta nhiÌu thó vÞ. T×nh yªu thiªn nhiên, yêu đồng quê đã thể hiện thật đậm đà, Êm ¸p qua nh÷ng nÐt vÏ tinh tÕ, gîi h×nh, gîi cảm thật đáng trân trọng. GV hướng dẫn hs tìm hiểu chú thích * Cã thÓ cho xem ¶nh NguyÔn Tr·i vµ c¶nh C«n S¬n ? Nªu nh÷ng nÐt hiÓu biÕt chÝnh vÒ thi hµo NguyÔn Tr·i ? GV: ¤ng lµ vÞ anh hïng d©n téc v¨n vâ song toàn, có công lớn với dân với nước trong cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược nhưng cuộc đời ông lại kết thúc thảm khốc trong vụ án LÖ Chi Viªn. Ông để lại cho đời nhiều tác phẩm Hán Nôm bất hủ: Bình Ngô đại cáo, Quân Trung từ mệnh tËp , øc Trai thi tËp, Quèc ©m thi tËp. ? V¨n b¶n C«n S¬n ca ®­îc s¸ng t¸c trong. *Bµi th¬ hÐ më cho ta hiÓu phÇn nµo t©m hån cao quý cña vÞ hoàng đế, nghệ sĩ Trần Nhân Tông: Đó là tình yêu quê hương, yªu thiªn nhiªn tha thiÕt.. Ghi nhí : sgk Bµi 2: §o¹n trÝch C«n S¬n Ca * Giíi trhiÖu v¨n b¶n: (3phót) 1. T¸c gi¶ : NguyÔn Tr·i (13801442) - Hiệu ức Trai - Quê Hải Dương - Là vị anh hùng vĩ đại của dân téc. - Là đại thi hào của văn học VIệt Nam. 2. T¸c phÈm: S¸ng t¸c trong thêi gian «ng. ========================================================== 4. Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 7. –. Gi¸o viªn: TrÇn Quang Huy. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Trường THCS TT Quỹ Nhất. –. NghÜa H­ng. –. Nam §Þnh. ======================================================================. hoµn c¶nh nµo? Gv: ¤ng viÕt bµi th¬ trong nh÷ng n¨m cuèi đời khi đã về Côn Sơn ở ẩn. - Bµi th¬ viÕt theo ®iÖu ca khóc cæ ®iÓn. C¶ bµi gåm 36 c©u ch÷ H¸n. C©u ng¾n nhÊt cã 4 ch÷, c©u dµi nhÊt 10 ch÷ cßn phÇn lín lµ c©u ngò ngôn (5 tiếng), thất ngôn 7 tiếng. Dịch giả đã chuyÓn ®iÖu bµi th¬ thµnh 26 c©u th¬ lôc b¸t. Mét b¶n dÞch kh¸ hay vÒ bµi th¬ C«n S¬n ca. ? Nªu néi dung chÝnh cña ®o¹n trÝch?. ph¶i vÒ Èn dËt ë C«n S¬n- quª ngo¹i - Rót tõ tËp øc Trai thi tËp - §o¹n trÝch gåm 12 c©u th¬ ®Çu cña bµi th¬, ®­îc dÞch thµnh 8c©u th¬ lôc b¸t.. * Nội dung: Miêu tả vẻ đẹp hữu t×nh cña thiªn nhiªn ë C«n S¬n GV nêu yêu cầu đọc: Giọng êm ái ung dung, và tình cảm của ức Trai trước chËm r·i cảnh thiên nhiên đó. ? Nêu đặc điểm của thể thơ lục bát qua bản dÞch th¬? GV: Đây là thể thơ ra đời từ rất sớm, có mặt trong v¨n häc d©n gian qua nh÷ng bµi ca dao d©n ca, lµ thÓ th¬ cæ truyÒn cña d©n téc II. §äc vµ t×m hiÓu chó thÝch - §äc mét sè tõ khã sgk GV: Trong các văn bản trữ tình thường xuất hiện đan xen nhân vât trữ tình (người trực tiếp bộc lộ cảm xúc) với đối tượng trữ tình (cảnh vật ®­îc nãi tíi) ? Từ cách hiểu đó ,hãy xác định nhân vật trữ tình và đối tượng trữ tình trong đoạn thơ? III. T×m hiÓu chi tiÕt v¨n b¶n - Nh©n vËt tr÷ t×nh: ta 1. C¶nh vËt C«n S¬n - Đối tượng trữ tình: cảnh vật Côn Sơn ? C¶nh vËt C«n S¬n ®­îc t¸c gi¶ giíi thiÖu qua (8 phót) nh÷ng chi tiÕt nµo? - C«n S¬n: Suèi ch¶y r× rÇm Có đấ rêu phơi Th«ng mäc nh­ nªm Cã bãng tróc r©m ? Cách miêu tả của nhà thơ có gì độc đáo? - T¶ suèi ch¶y b»ng mét lo¹i ©m thanh cã thÓ nghe được, đồng thời so sánh với đàn cầm - Tả đá bằng màu rêu phơi sánh với chiếu êm ? Cách tả đó giúp em hiểu gì về cảnh thiên nhiªn? Cùng với tả suối đá, tác giả miêu tả rừng - Cảnh thiên nhiên hiện lên cổ th«ng, rõng tróc nh­ thÕ nµo n÷a? kính, cuốn hút lòng người. - Thông mọc như nêm: xanh mát, dày đặc như chiếc lọng xanh che cho con người nghỉ ngơi, th­ gi·n - Tróc ®iÖp trïng tr¶i dµi mét mµu xanh m¸t rượi toả mát hồn người ? Trong quan niệm xưa, thông trúc thường gợi ========================================================== 5. Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 7. –. Lop7.net. Gi¸o viªn: TrÇn Quang Huy.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Trường THCS TT Quỹ Nhất. –. NghÜa H­ng. –. Nam §Þnh. ======================================================================. lªn sù thanh cao trong s¸ng. vËy trong ®o¹n th¬, h×nh ¶nh th«ng vµ tróc gîi cho ta c¶nm gi¸c g× ? GV: C¶ ®o¹n th¬ cã thÓ coi lµ cÊu tróc tø b×nh đặc sắc. Với suối, đá, tùng, trúc, nhà thơ đã làm hiện lên vẻ đẹp hài hoà, tĩnh lặng nhưng trong s¸ng thanh khiÕt nh­ chèn thÇn tiªn cña c¶nh vËt C«n S¬n. Mét bøc tranh ®Çy thi vÞ. Gv: Hoµ trong c¶nh vËt C«n S¬n ta thÊy râ bóng dáng một con người, đó là nhân vật trữ t×nh. ? Tõ ng÷ nµo gióp ta nhËn ra nh©n vËt tr÷ t×nh đó ? - Ta ®­îc nh¾c ®i nh¾c l¹i nhiÒu lÇn trong suèt ®o¹n th¬ . ? Cách nhắc đi nhăc lại nhiều lần điệp từ ta đó cã t¸c dông g×? - Làm nổi bật sự có mặt của nhân vật ta, trước mọi vẻ đẹp của Côn Sơn ? Cïng víi viÖc sö dông ®iÖp tõ ta, t¸c gi¶ cßn sử dụng từ ngữ như thế nào để giúp ta nhận ra h×nh ¶nh cña nh©n vËt tr÷ t×nh? - Sö dông mét lo¹t nh÷ng tõ ng÷ chØ hµnh động, cử chỉ: Nghe, ngồi, ta lên ta nằm, tìm, ta ng©m. ? Sö dông nh÷ng tõ ng÷ Êy, t¸c gi¶ gióp ta c¶m nhËn g× vÒ tr¹ng th¸i t©m tr¹ng cña nhµ th¬?. - C¶nh vËt trong s¸ng thanh khiết đẹp như chốn thần tiên. 2. Nhân vật trữ tình trước c¶nh C«n S¬n (6’). - Nhµ th¬ c¶m thÊy s¶ng kho¸i ung dung, tù t¹i, th¶ søc hoµ nhập với thiên nhiên, thưởng GV: Vốn là người có tấm lòng yêu nước, trong ngoạn vẻ đẹp của thiên nhiên lòng luôn canh cánh việc nước việc dân, song vì bằng một tình cảm thiết tha, đằm hoµn c¶nh ph¶i lui vÒ ë Èn, nhµ th¬ vÉn t×m thÊy th¾m. ở nơi đây sự thảnh thơi thanh khiết. Suối đá, thông trúc là nơi nâng đỡ tâm hồn, là nơi để thi nh©n giao hoµ giao c¶m, göi g¾ t©m t­ lèi sèng vµ t×nh yªu thiªn nhiªn. ? Qua ®o¹n th¬, em hiÓu g× vÒ nhµ th¬ NguyÔn Tr·i? * §o¹n th¬ thÓ hiÖn mét t©m hån cao khiÕt, mét nh©n c¸ch GV: Lèi sèng b×nh dÞ mµ cao khiÕt cña thanh cao, mét t×nh yªu thiªn nhiªn tha thiÕt cña nhµ th¬ Nguyễn Trãi rất đáng được nể trọng. NguyÔn Tr·i Gọi hs đọc ghi nhớ sgk GV: §o¹n th¬ lµ v¨n b¶n tr÷ t×nh mang phong *Tãm l¹i : §o¹n th¬ cho thÊy sù c¸ch cña v¨n b¶n biÓu c¶m ? Qua bài thơ em hiểu như thế nào về đặc điểm giao hoà trọn vẹn giữa con người vµ thiªn nhiªn b¾t nguån tõ t©m cña v¨n b¶n biÓu c¶m? ========================================================== 6. Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 7. –. Gi¸o viªn: TrÇn Quang Huy. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Trường THCS TT Quỹ Nhất. –. NghÜa H­ng. –. Nam §Þnh. ======================================================================. - Văn biểu cảm là phương thức bộc lộ tâm hồn tình cảm của con người trước cuộc sống - V¨n biÓu c¶m cho ta c¶m nhËn ®­îc t©m hồn và phần nào nhân cách của người sáng tác. - V¨n biÓu c¶m cã thÓ viÕt b»ng v¨n xu«i, còng cã thÓ viÕt b»ng th¬. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ giäng ®iÖu bµi th¬? - Giäng chËm r·i ,nhÑ nhµng ªm ¸i ? §o¹n trÝch cã nh÷ng thµnh c«ng g× vÒ nghÖ thuËt? - Sö dông hµng lo¹t h×nh ¶nh Èn dô, so s¸nh, ®iÖp tõ, nh÷ng tõ gîi t¶, biÓu c¶m t¹o nªn những hình tượng mĩ lệ - Cách viết trùng điệp tài hoa, âm hưởng, nhạc điệu du dương trầm bổng, tình cảm thiết tha đằm thắm ? Bµi th¬ gióp em c¶m rnhËn ®­îc ®iÒu g× s©u s¾c nhÊt?. h«n thi sÜ, nh©n c¸ch thanh cao và tình yêu quê hương, yêu thiên nhiên đậm đà sâu nặng của NguyÔn Tr·i.. D. Cñng cè: (2 Phót) ? Hãy đọc thuộc lòng văn bản mà em thích? Vì sao? ? Qua 2 bµi th¬, em h·y chØ ra ®iÓm gÆp gì t©m hån cña hai nhµ th¬? - Tuy là những bậc vĩ nhân xưa, nói bằng từ ngữ cổ xưa, nhưng cả hai nhà thơ đều tá ra rÊt gÇn gòi víi chóng ta ngµy nay. §äc hai bµi th¬ ta nh­ ®­îc vÒ th¨m l¹i nh÷ng miền quê thanh bình yên ả. ở nơi ấy, cảnh vật con người như hoà nhập. Tâm hồn người xưa cùng với hai bức tranh quê thanh bình ấy trĩu nặng một tình yêu quê hương đất nước thật nhẹ nhàng mà thấm thía E. Hướng dẫn về nhà: (1phút) - Häc thuéc hai bµi th¬? - Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ mçi bµi? - Dựa vào đoạn trích Côn Sơn ca, viết một đoạn văn nói lên ấn tượng của em về c¶nh vËt C«n S¬n? Ngµy so¹n: Ngµy d¹y:. Tiết 22. Từ H¸n Việt. (TiÕp). I . Môc tiªu : - Giúp học sinh hiểu được những sắc thái biểu cảm của từ Hán Việt trong văn thơ, trong nói và viết. Trong giao tiếp biết sử dụng từ Hán Việt một cách hợp lý. - Giáo dục học sinh sử dụng từ Hán Việt đúng nghĩa, đúng sắc thái biểu cảm, phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp, tránh lạm dụng. ========================================================== 7. Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 7. –. Lop7.net. Gi¸o viªn: TrÇn Quang Huy.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Trường THCS TT Quỹ Nhất. –. NghÜa H­ng. –. Nam §Þnh. ======================================================================. - Rèn kỹ năng sử dụng từ Hán Việt trong khi nói và viết nhằm làm tăng sức biểu cảm II. ChuÈn bÞ Thày: Nghiên cứu sgk, sgv, soạn giáo án - Bảng phụ ghi ví dụ ,bài tập Trò: Tìm hiểu trước bài học III. TiÕn tr×nh lªn líp A. ổn định tổ chức (1’) ? Hãy đọc thuộc bài thơ Thiên trường vãn vọng v à Côn Sơn ca ? Nêu những nội dung chính của hai bài thơ? ? Qua mỗi bài thơ ta hiểu gì về tình cảm của mỗi nhà thơ đối với cảnh vật thiên nhiên của quê hương đát nước? C. Bài mới Néi dung hoạt động vcủa GV và Hs Gv treo bảng phụ ghi ví dụ I. Sử dụng từ Hán Việt (20’) 1. Sử dụng từ Hán Việt để Cho các từ thuÇn viÖt sau đây, hãy tìm những tạo sắc thái biểu cảm từ Hán Việt đồng nghĩa với nó? - Đàn bà - phụ nữ - Trẻ em - nhi đồng - Vợ - phu nhân - Chết - từ trần, tử biệt - Vùng trời - không phận Gọi hs đọc, cho tìm những từ Hán Việt đồng - Tạo s¾c thái trang trọng, thể hiên thái độ tôn kÝnh nghĩa với từ thuần việt? Gọi hs đọc Vd a tr 81 đã ghi trên bảng phụ ? Vì sao tác giả lại dùng phụ nữ mà không dùng đàn bà? Trong văn cảnh nói về người anh hùng, phải dùng phụ nữ thì mới đảm bảo tính trang trọng, tránh được sự thô thiển ? Vì sao trong câu văn thứ 2 dùng từ trần, mà không dùng chết, chôn? ? Vì sao ở câu văn thứ 3 lại dùng tử thi mà, không dùng xác chết ? - Dùng như vậy là để câu văn có sắc thái biểu - Tạo s¾c thái tao nhã, tránh cảm, bộc lộ thái độ trang trọng, tránh khô khan gây cảm giác thô tục ghê sợ thô thiển trong văn cảnh nói. Cho HS đọc vd 1b trang 82 đã ghi trên bảng phụ ? Các từ Hán Việt đã gạch chân tạo dược sắc thái gì cho đoạn trích dưới đây? - Các từ: kinh đô, yết kiến, trẫm, bệ hạ, hạ thần là những từ cổ chỉ dùng trong xã hội phong - Tạo sắc thái cổ phù hợp với kiến, nếu trong văn chương những từ này xuất bầu không khí XH xưa ========================================================== 8. Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 7. –. Gi¸o viªn: TrÇn Quang Huy. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Trường THCS TT Quỹ Nhất. –. NghÜa H­ng. –. Nam §Þnh. ======================================================================. hiện sễ tạo cho văn bản có sắc thái cổ xưa (cái cổ kính của lịch sử) GV: Như vậy trong những văn cảnh này việc sử dụng từ Hán Việt đã góp phần tạo những sắc thái biểu cảm nhằm làm cho lời văn phù hợp với nội dung diễn đạt. ? Vậy theo em sử dụng từ Hán Việt có thể tạo ra những sắc thái biểu cảm nào? Bài tập nhanh *Ghi nhớ SGk 1: Hãy chọn từ thích hợp trong ngoặc đơn để điền vào chỗ trống (phu nhân, vợ) A. Tham dự buổi chiêu đãi có ngài tổng đại sứ và phu nhân B. Thuận vợ thuận chồng, tát bể đông cũng cạn Cho HS lên bảng điền vào chỗ trống theo lựa chọn của mình. Vì sao em lại chọn cách điền từ như vậy? Ở câu A văn cảnh cần tạo ra sự trang trọng phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp nên chọn từ phu nhân Ở câu B văn cảnh chỉ cần tạo ra sự bình dị dân dã, gần gũi để tương xứng vói cách dùng từ chồng trong cùng một câu văn cho nên có thể dùng vợ là đủ 2. Cho câu văn: Vua cùng hoàng tử, công chúa di du ngoạn Vì sao trong câu văn không dùng con trai thay cho hoàng tử, công chúa, con gái? - Để tạo sắc thái cố xưa. 3. Vì sao trong câu ca dao sau đây dùng từ mẹ 2. Không lạm dụng từ Hán mà không dùng từ mẫu Việt (5’) Chiều chiều ra đứng ngõ sau Trông về quê mẹ ruột đau chín chiều Gợi ý: Dùng tư mẫu dễ tạo sắc thái xa lạ, không hợp lý Dùng từ mẹ với quê mẹ sẽ tạo được tình cảm gần gũi đằm thắm mà bình dị, phù hợp với những người lao động xưa. ? Như vậy dùng từ Hán Việt sẽ có tác dụng gì trong quá trình nóí và viết? Gọi HS đọc ví dụ 2tr82 sgk ? Theo em ở mỗi cặp câu có câu nào diễn đạt hay hơn? Vì sao? HS: Phần a câu thứ 2 vì nó phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp thông thường, gần gũi ========================================================== 9. Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 7. –. Lop7.net. Gi¸o viªn: TrÇn Quang Huy.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Trường THCS TT Quỹ Nhất. –. NghÜa H­ng. –. Nam §Þnh. ======================================================================. Phần b: Câu thứ 2 vì như câu a GV: Cả 2 trường hợp này sử dụng từ Hán ViÖt là không cần thiết vì nó làm cho câu văn kém trong sáng và không phù hợp hoàn cảnh giao tiếp ? Trong khi nói, viết, khi gặp một cặp từ đồng nghĩa: thuần Việt, Hán Việt thì ta sẽ giải quyết như thế nào? - Khi cần taosắc thái biểu cảm thì ta dùng từ Hán Việt. - Khi muốn thể hiện sự gần gũi, thân mật thì ta dùng từ thuần Việt, tránh lạm dụng. ? Có người cho rằng chỉ nên dùng từ thuần Việt, tuyệt đối không cần dùng từ Hán Việt? Theo em đúng hay sai? Tại sao? - ý kiến đó không đúng vì tuỳ từng hoàn cảnh giao tiếp mà chọn cách sử dụng từ cho phù hợp. Nếu ta chỉ dùng từ thuần Việt sẽ làm cho lời văn thô thiển, thiếu trong sáng, dễ khiến cho người đọc người nghe hiểu lầm dụng ý của người nói, người viết ? Như vậy khi sử dụng từ Hán Việt cần lưu ý điều gì? GV: Khi không cần thiết mà vẫn dùng từ Hán Việt hoặc dùng không đúng sắc thái biểu cảm, không phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp tức là ta đã lạm dụng từ Hán Việt. Khi đó hiệu quả giao tiếp sẽ không đạt được như ý muốn. Cho hs đọc ghi nhớ sgk Gv ghi bài tập 1sgk trên bảng phụ - gọi HS đọc ? Nêu yêu cầu của bài tập? (chọn từ ngữ thích hợp điền vào chỗ trống cho mỗi trường hợp) ? Muốn chọn được từ thích hợp em làm thế nào? - Căn cứ vào hoàn cảnh sử dụng, sắc thái biểu cảm cần thiêt cần sử dụng cho mỗi câu - Cho học sinh lên bảng điền nhanh vào chỗ trống Gọi HS nhận xét, sửa chỗ sai Gv nêu đáp án đúng GV Nêu bài tập: Vì sao người Việt Nam thích dùng từ Hán Việt để đặt tên người, tên địa lý? Cho HS thảo luận nhóm, cử đại diện nhóm trình bày ý kiến gv nhận xét, lý giải : - Vì từ Hán Việt có sắc thái trang trọng, biểu. - Khi nói hoặc viết, không nên lạm dụng từ Hán Việt khiến lời ăn tiếng nói thiếu tự nhiên, thiếu trong sáng không phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp. ========================================================== 10. Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 7. –. Gi¸o viªn: TrÇn Quang Huy. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Trường THCS TT Quỹ Nhất. –. NghÜa H­ng. –. Nam §Þnh. ======================================================================. cảm ? Hãy thống kê trong lớp em có bao nhiêu bạn được đặt tên bằng từ Hán Việt? HS đọc bài tập trong sgk. Nêu yêu cầu của bài tập? ? Tìm những từ Hán Việt mang sắc thái cổ Ghi nhớ sgk xưa trong đoạn văn? Gợi ý: cầu thân, hoà hiếu, thiếu nữ, nhan sắc tuyệt trần Gọi h s đọc ghi nhớ sgk II. LuyÖn tËp Bài tập 1 Gv treo bảng phụ đã ghi bài tập 1 sgk. Gọi hs đọc ? N êu yêu cầu của bài tập . ? Với bài tập này ta cần làm ntn ? G ợi ý 1 A mẹ B thân mẫu 2 A phu nhân B vợ 3 A sắp chết B lâm Chung 4 A giáo huấn B dạy bảo Bài tập 2 ? Tại sao ng ười Vi ệt Nam thích dùng từ Hán Việt để đặt tên người tên địa lí - Cho hs thảo luận nhóm Bài tập 3: Treo bảng phụ, gọi hs đäc bài tập 3 ? N êu yêu cầu của bài tập 3 ? - Tìm từ ngữ Hán Việt trong đoạn văn đã cho ? Hãy tìm từ Hán Việt trong đoạn văn? Cho học sinh lên b¶ng gạch chân từ Hán Việt - Gv nhận xét chữa Bài tập 4: Gợi ý cho hs về nhà làm bt 4: N ên thay bảo vệ = giữ g ìn Thay mỹ lệ = đẹp đẽ (bóng bẩy) Bµi tËp 5 : ViÕt mét ®o¹n v¨n tõ 3-5 c©u nªu c¶m nghÜ cña em vÒ c¶nh thiªn nhiªn C«n S¬n Gv gîi ý häc sinh vÒ nhµ lµm D. Củng cố (3’) ? Dùng từ Hán Việt có những giá trị bi ểu cảm nào? ? Vì sao không nên lạm dụng từ? Qua bài học hôm nay chúng ta cần ghi nhớ điều gì? HS nhắc lại ghi nhớ sgk E. Hướng dẫn về nhà: (2’) - Nắm chắc nội dung ghi nhớ sgk . - Làm lại các bài tập đã hướng dẫn - Làm bài tập: tìm từ Hán Việt trong văn bản Cổng trường mở ra ========================================================== 11. Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 7. –. Lop7.net. Gi¸o viªn: TrÇn Quang Huy.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Trường THCS TT Quỹ Nhất. –. NghÜa H­ng. –. Nam §Þnh. ======================================================================. Ngµy so¹n: Ngµy d¹y:. Tiết 23. đặc điểm của văn biểu cảm I. Môc tiªu : - Giúp học sinh nắm được những đÆc trưng cụ thể của văn biểu cảm, biết đánh giá và biết làm loại văn bản này - Cỏc em phõn biệt được đặc điểm của văn biểu cảm khỏc với đặc điểm của văn miêu tả. - Rèn kỹ năng nhận diện đặc điểm của văn biểu cảm để từ đó các em phân biệt rõ hơn với các loại văn bản khác - Giáo dục ý thức biẻu lộ tình cảm, cảm xúc khi viết văn II. ChuÈn bÞ Thầy: Nghiên cứu sgk, sgv, soạn giáo án, đọc thêm sách tham khảo. Bảng phụ ghi các ví dụ Trò: Tìm hiểu trước bài học III. TiÕn tr×nh lªn líp A. ổn định tổ chức (1’) B. KiÓm tra bµi cò (5’) ? Nêu đặc điểm của từ Hán Việt? ? Khi nào ta cần sử dụng từ Hán Việt trong tiếng Việt. Chúng ta cần chú ý điều gì khi sử dụng từ Hán Việt? HS trả lời, gv nhận xét –cho điểm C. Bài mới * Giới thiệu bài: Ở lớp 6, các em đã được làm quen với hai loại văn bản tự sự và văn bản miêu tả. §ể các em có thể làm quen với một loại văn bản nữa, giờ học hôm nay cô cùng các em tìm hiểu tiÕp một loại văn b¶n đó là văn bản biểu cảm Néi dung hoạt động vcủa GV và Hs GV: Gọi hs đọc văn bản Tấm gương SGK tr 84 ? Nêu nội dung của văn bản ? Viết về phẩm chât của chiếc gương: trung thực, khách quan, ghét thói xu nịnh, dối trá, giúp con người nhìn thấy sự thật về chân dung của mình (dù là đáng buồn, đắng cay) ? Giới thiệu phẩm chất của gương, văn bản nhằm mục đích gì? ? Để biểu đạt được vấn đề này, người viết đã làm thế nào? Mượn hình ảnh tấm gương làm điểm tựa. Vì tấm gương luôn phản chiếu trung thành mọi vật xung quanh, không bao giê xu nịnh hoặc lừa đối ai GV: Nói với gương, ca ngợi gương là cách gián tiếp. I Tìm hiÓu ®ặc điểm của văn biểu cảm (15’) Ví dụ :Văn bản Tấm gương. Mục đích: Ca ngợi đức tính trung thực của con ========================================================== 12. Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 7. –. Gi¸o viªn: TrÇn Quang Huy. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Trường THCS TT Quỹ Nhất. –. NghÜa H­ng. –. Nam §Þnh. ======================================================================. ngợi ca đức tính trung thực của con người. người ? Như vậy VB đã sử dụng cách nói nghệ thuật nào? - Dùng nghệ thuật ẩn dụ, tượng trưng, nhân hoá để gián tiếp ca ngợi phẩm chất đáng quý của con người. ? Nhìn khái quát toàn bộ văn bản, em thấy văn bản có bố cục mấy phần? Më bài: §oạn đầu Thân bài: Các đoan tiếp theo Kết bài: Đoạn cuối ? Phần mở bài và kết bài có quan hệ với nhau như thế nào? Mở bài: giới thiệu phẩm chất của tấm gương; Kết bài: kh¼ng định lại phẩm chất của tấm gương một lần nữa. ? Phần thân bài của văn bản nêu những ý gì? Y1: Nói về những đức tính của tấm gương Y2: Các phÇn này có liên quan đến chủ đề của văn bản như thế nào ? (đều hướng về làm nổi bật chủ đề) Cụ thể : - Nêu những biểu hiện về sự trung thực của tấm gương - 2 VD về Mạc Đĩnh Chi, Trương Tri -một người đấng trọng, một người đáng thương nhưng gương vẫn trung thực không vì tình cảm mà nói sai sự thật GV: ở đây tác giả đã trộn đối tượng tiểu biểu để biểu cảm là tấm gương, cách nêu của tác giả có những nét tương đồng với bản chất con người, từ đó mà bày tỏ cảm xúc của mình với con người ? Em có nhận xét gì về tình cảm của tác giả trong bài văn? Tình cảm rõ ràng, chân thực, không thể bác bỏ GV: chính cái rõ ràng chân thực ấy đã tạo ra giá trị đích thực của bài văn ? Tình cảm của tác giả trong bài văn được bộc lộ một cách trực tiếp hay gián tiếp? (gián tiếp ) ? Qua vd cho biết để biểu cảm về một vấn đề, ta có thể làm như thế nào? - Có thể chọn mượn 1đôí tượng là sự vật hay cảnh vật có nét tương đồng với phẩm chất con người để bày tỏ tình cảm thái độ của người viết người nói với đối tượng biểu cảm. GV: Cách biểu cảm như ở vd này gọi là biểu cảm gián tiếp . Gọi HS đọc văn bản Ví dụ 2 ? Đoạn văn này thể hiện nội dung gì? Nội dung: thể hiện tâm ? Đối tượng mà đoạn văn biểu cảm là đối tượng nào? sự cô đơn cầu mong sự ========================================================== 13. Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 7. –. Lop7.net. Gi¸o viªn: TrÇn Quang Huy.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Trường THCS TT Quỹ Nhất. –. NghÜa H­ng. –. Nam §Þnh. ====================================================================== - Cảm xúc tâm trạng của nhân vật cô đơn cầu mong sự giúp đỡ. giúp đỡ ? Em có nhận xét gì về cách biểu hiện tình cảm trong bài văn? - Tình cảm được bày tỏ trực tiếp ? Dựa vàođâu mà em biết? - Thông qua lời than,câu hỏi câu cảm thán , ? Như vậy khi viết văn biểu cảm, muốn biểu cảm trực tiếp người ta làm thế nào? - Thông qua những từ ngữ trực tiếp bộc lộ cảm xúc, những lời than lời gọi ? Qua 2 VD cho biêt khi bộc lộ cảm xúc trong văn biểu * Có 2cách bộc lộ cảm cảm ta có thể có mấy cách? xúc: - Bộc lộ cảm xúc trực ? Từ những VD trên, em thấy văn biểu cảm có những tiếp đặc điểm gì? - Bộc lộ cảm xúc gián Trong các văn bản mà em học từ đầu năm đến nay tiếp những văn bản nào thuộc văn bản biểu cảm? Văn bản nào bộc lộ tình cảm trực tiếp? VB bộc lộ tình cảm trực tiếp: Cổng trường mở ra, mẹ tôi, Cuộc chia tay của những con búp bê, Sông núi nước Nam , Phò giá về kinh… VB bộc lộ tình cảm gián tiếp: Một số bài ca dao trong Những câu hát về tình cảm gia đình, tình yêu quê hương đất nước, Những câu hát châm biếm những câu hát than thân ? Nhắclại thế nào là văn bản miêu tả em đã học ở lớp 6? - Là văn bản giúp người đọc người nghe hình dung những đặc điểm, tính chât nổi bật của sự vật, sự việc, con người phong cảnh, làm cho chúng như hiện lên trước mắt người đọc người nghe. - Là loại văn bản thể hiện rõ năng lực quan sát, tưởng tượng của người viÕt, người nói. *Lưu ý (3’) Cần phân ? Văn biểu cảm có điểm nào khác văn miêu tả? - Văn biẻu cảm biểu hiện trực tiếp ý nghĩ tình cảm cảm biệt văn miêu tả và văn xúc. Đồng thời còn biểu hiện gián tiếp cảm xúc thông biểu cảm qua miêu tả, kể chuyện GV: Và do vậy yếu tố miêu tả, kể chuyện chỉ được dùng như một phương tiện để người viét bộc lộ tình cảm còn yếu tố cảm xúc là chủ yếu - Nói cách khác, văn miêu tả dùng để dựng lại chân dung của đối tượng. Còn văn biểu cảm dùng để truyền cảm xúc tình cảm và sự đánh giá nhận xét của người nói ========================================================== 14. Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 7. –. Gi¸o viªn: TrÇn Quang Huy. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Trường THCS TT Quỹ Nhất. –. NghÜa H­ng. –. Nam §Þnh. ======================================================================. người viêt tới người nghe để họ cùng đồng cảm. Do vậy chúng ta cần phân biệt rạch ròi 2 kiểu VB này để có cách xây dựng văn bản tốt. III. Luyện tập: (15’ ) HS đọc văn bản Bài tập ? Văn bản diễn tả tình cảm gì? - Bày tỏ nỗi buồn nhớ khi phải xa trường, xa bạn ? Việc tác giả miêu tả hoa phượng đóng vai trò gì trong Văn bản Hoa học trò bài văn biểu cảm? - Mượn hoa phượng để nói đến những cuộc chia li. ? Vì sao tác giả gọi hoa phượng là hoa học trò? - Hoa phượng là một loài hoa nở vào mùa hè, báo iệu một năm học đã kết thúc. Ở đây hoa phượng được sử dụng là biểu tượng của sự chia ly ngày hè với học sinh - Thông qua hoa phượng, đoạn văn bộc lộ tâm trạng bâng khuâng của học trò khi xa thầy, xa bạn GV: Hoa phượng đỏ còn là biểu tượng thể hiện khát vọng sống hoà nhập với bạn bè, thoát khỏi nỗi cô dơn trống vắng khi hè tới ? Hãy tìm mạch ý cho bài văn? HS trả lời ? Theo em bài văn này biểu cảm trực tiếp hay gián tiếp? - Gián tiếp .. D. Củng cố: (5’) ? Qua bài văn em thấy bố cục VB biểu cảm được tổ chức như thế nào? Tổ chức theo dòng mạch tình cảm suy nghĩ của người sáng tác ? Hãy nêu những nét cơ bản về đặc điểm của văn biểu cảm? ? Văn bản biểu cảm có gì khác văn bản miêu tả và văn bản tự sự? GV: Khi cảm nhận hoặc khi sáng tạo một văn bản biểu cảm hay một văn bản miêu tả, chúng ta cần chú ý những điểm khác biệt này để tránh những sai lầm E. Hướng dẫn về nhà: (1’) - Học nắm vững nội dung tiết học - Làm BT2,3 sách bài tập ngữ văn GV: Về nhà các em tìm hiểu trước Đề văn biểu cảm và cách làm bài văn biểu cảm Ngµy so¹n: Ngµy d¹y:. Tiết 24. Đề văn biểu cảm Và cách làm bài văn biểu cảm I. Mục tiêu cần đạt: ========================================================== 15. Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 7. –. Lop7.net. Gi¸o viªn: TrÇn Quang Huy.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Trường THCS TT Quỹ Nhất. –. NghÜa H­ng. –. Nam §Þnh. ======================================================================. - Học sinh nắm được các bước tìm hiÓu đề và các bước làm bài văn biẻu cảm, biết vận dụng các bước linh hoạt trong quá trình làm bài văn biểu cảm - Rèn kỹ năng phân tích đề và lập dàn ý bài văn biểu cảm - Giáo dục ý thức tạo lập văn bản biểu cảm hoàn chỉnh qua các bước II. Chuẩn bị: Thầy: Nghiên cứu sgk, sgv, soạn giáo án Bảng phụ chép bài tập Trò: Tìm hiểu trước bài tập III. Tiến trình lên lớp: 1. Ổn đinh tổ chức (1’) 2. Kiểm tra ; ( 4’) ? Nêu đặc điểm cơ bản của văn biểu cảm? ? Theo em bài thơ Sông núi nước Nam có phải là văn biểu cảm không? Vì sao? GV: Kiểm tra vở bài tập của học sinh, nhận xét, cho điểm 3. Bài mới: Gv: Đưa bảng phụ đã ghi các đề văn sgk lên bảng Gọi hs đọc các đề văn ? Trong các đề bài trên, hãy chỉ ra các từ ngữ quan trọng? Gv gạch chân các từ ngữ quan trọng đó ? Đối tượng cần biểu cảm trong đề a là ai? Cảm nghĩ về cuộc sống quê hương, đêm trăng trung thu vui buồn, nụ cười, loµi cây… Đối tượng miêu tả được dùng làm phương tiện biểu cảm : Vườn cây của quê hương em ? Mục đích em cần biểu cảm ở đây là gì? Bày tỏ những suy nghĩ, tình cảm về vườn cây của quê hương mình, qua đó nói lên niềm tự hào về quê hương Gv: Tương tự em hãy xác định đối tượng biểu cảm và mục đích biểu cảm của đề b? - Cảm nghĩ về đêm trăng trung thu. - Đối tượng miêu tả : Ánh sáng của đêm trăng, thời tiết, khí hậu - Mục đích: Thể hiện ấn tượng sâu sắc về đêm trăng kỷ niệm, cảnh sắc, sự vật, con người Hs đọc lại đề c: Loài cây em yêu ? Trong đề văn này, đối tượng và mục đích biểu cảm là gì? - Đối tượng: Cây phượng gắn với tuổi học trò C©y đào gắn với mùa xuân - Mục đích: bày tỏ những suy nghĩ, tình cảm về cách sống và tình cảm bạn bè. ? Như vậy qua phân tích, em hiểu gì về nội dung một đề văn biểu cảm?. I. Đề văn biÓu cảm và các bước làm bài văn biểu cảm 1. Đề văn biểu cảm (15’). Đề văn bểu cảm bao giờ cũng nêu ra đối tượng biểu cảm và định hướng mục đích tình cảm cho bài. ========================================================== 16. Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 7. –. Gi¸o viªn: TrÇn Quang Huy. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Trường THCS TT Quỹ Nhất. –. NghÜa H­ng. –. Nam §Þnh. ======================================================================. Hs đọc đề bài. văn. 2. Các bước làm bài văn biểu cảm (10’) Đề bài: Cảm nghĩ về ? Cho biết đối tượng phải biểu cảm mà đề bài yêu cầu nụ cười của mẹ a. Tìm hiểu đề, tìm ý ở đõy là gỡ? - Đối tượng: nụ cười của mẹ ? Mục đích biểu cảm về nụ cười ở đây là gì? - Mục đích: thể hiện ? Theo em, nụ cười của mẹ thường được thể hiện khi tình yêu thương kính trọng mẹ nào? - Nụ cười vui khi em biết đi biết nói, biết vâng lời, làm được viêc tèt, mừng khi lần đầu tiên em đi học… ? Nụ cười của mẹ có tác động như thế nào đến suy nghĩ, tình cảm của em? - Khích lệ em mỗi bước em tiến bộ, động viên em mỗi khi em gặp khó khăn. - Nụ cười của mẹ còn là nguồn an ủi mỗi khi em ốm phải nghỉ học, khi gặp điều không vui ? Có phải lúc nào em cũng thấy mẹ nở nụ cười không? ? Lúc mẹ không nở nụ cười em cảm thấy thế nào? - Em rất buồn và lo sợ ? Em sẽ làm gì để luôn có được nụ cười của mẹ? - Biết vâng lời, làm nhiều việc tôt để mẹ vui lòng, biết kính trọng cha mẹ GV: Qua việc trả lời những câu hỏi trên, chúng ta đã có những ý cơ bản cho bài văn biÓu cảm. ĐÓ làm tốt bài văn chúng ta tiếp tục thực hiện tiếp bước lập dàn ý cho b. Lập dàn ý bài văn ? Khi lập dàn ý chúng ta cần xây dựmg bố cục như 1. Mở bài: Nêu cảm xúc chung nhất về nụ cười của thế nào? mẹ: Nụ cười luôn làm ấm 3 phần lòng ? Phần mở bài cho bài văn em sẽ nêu những ý gì? 2. Thân bài: nêu những ? ở phần thân bài, em sẽ sắp xếp các chi tiết như thế biểu hiện sắc thái về nụ cười của mẹ nào? + Nụ cười vui thương yêu + Nụ cười khích lệ + Nụ cười an ủi + Khi vắng nụ cười của mẹ ? Phần kết bài ta cần trình bày những ý gì? 3. Kết bài : Khẳng định ========================================================== 17. Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 7. –. Lop7.net. Gi¸o viªn: TrÇn Quang Huy.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Trường THCS TT Quỹ Nhất. –. NghÜa H­ng. –. Nam §Þnh. ======================================================================. Em hãy viết một đoạn văn bản phần mở bài? cho hs cảm nghĩ về lòng thương viết, trình bày miệng, GV nhận xét söa lỗi sai yêu và kính trọng mẹ. D .Hoàn thành bài văn E. Kiểm tra ? Sau khi hoàn thành bài văn, công việc cuối cùng mà ta cần thực hiện là gì? ? Theo em, bước kiểm tra cần thực hiện với muc đích gì? *Ghi nhớ sgk Soát lại bài, sửa lỗi sai ? Qua bài học hôm nay em thấy cần ghi nhớ điều gì? II. Luyện tập (12’) Bài tập Gọi học sinh đọc đoạn văn trong phần bài tập sgk ? Bài văn bộc lộ tình cảm gì? §ối với đối tượng nào? - Tình yêu mến gắn bó với quê hương An Giang Nếu em được ra đề bài tương ứng với văn bản này em sẽ ra như thế nào? - Cảm nghĩ về quê hương An Giang ? Theo em, phương thức biểu đạt cảm xúc của bài văn này là trực tiếp hay gián tiếp? - Phương thức biểu đạt trực tiếp ? Những câu văn nào đã biểu đạt trực tiếp cảm xúc trực tiếp của tác giả đối với quê hương? - Tuổi thơ tôi đã hằn sâu trong ký ức - Tôi da diêt mong gặp lại - Tôi thèm được… - Tôi tha thiết muốn biết,… muốn tìm gặp lại… - Ôi quê mẹ, nơi nào cũng đẹp GV: Và như vậy đoạn văn trên là một trong những đoạn văn có sử dụng phương thức biểu đạt biểu cảm từ đó mà chúng ta có thể biết thêm về đặc điểm của văn bản này. §ồng thời ta sẽ hiểu phần nào về phương thức biểu cảm để vận dụng cho thích hợp với yêu cầu biểu cảm. 4. Củng cố: (2’) ? Nêu đặc điểm¨ của đề bài văn biểu cảm? ? Khi tìm hiêủ đề bài văn biểu cảm ta cần thực hiện những bước nào? 5. Hướng dẫn về nhà (1’) - Làm các bài tập SGK - Nắm vững ghi nhớ, tìm hiểu trước văn bản Sau phút chia ly Quü NhÊt, ngµy. th¸ng. n¨m. Hiệu trưởng ký duyệt. ========================================================== 18. Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 7. –. Gi¸o viªn: TrÇn Quang Huy. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span>