Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tuần 22 - Tiết 79: Đặc điểm của văn bản nghị luận

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ng÷ V¨n 7 N¨m häc 2008-2009 ================================================================. Tuaàn 22 Tieát 79:. Ñaëc ñieåm cuûa vaên baûn nghò luaän Ngày soạn :22/1/2009 Ngaøy daïy: /2/2009. I MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC: Giuùp HS - Nắm được đặc điểm của văn bản nghị luận: Bao giờ cũng phải có một hệ thống luận điểm, luận cứ và lập luận gắn bó mật thiết với nhau. - Biết xác định luận điểm, luận cứ và lập luận trong một văn bản mẫu. - Biết xây dựng luận điểm, luận cứ và triển khai lập luận cho một đề bài. II. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP: A Ổn định tổ chức lớp (1’) B Kieåm tra baøi cuõ :(5’) ? Theá naøo laø vaên nghò luaän ? ? Phân biệt VB tự sự, miêu tả, biểu cảm với nghị luận ? CBài mới: Hoạt động của GV và HS. GVTrong baøi “Tìm hieåu chung veà vaên nghò luận”, chúng ta đã biết đặc điểm chung của văn nghò luaän laø phaûi coù luaän ñieåm roõ raøng, coù lí leõ, dẫn chứng thuyết phục. Vaäy em hieåu theá naøo laø luaän ñieåm? - Luận điểm là ý kiến thể hiện tư tưởng, quan điểm trong baøi vaên nghò luaän. Em hãy đọc lại văn bản “Chống nạn thất học” (Baøi 18) vaø cho bieát : Luaän ñieåm chính cuûa baøi vieát laø gì? ? Luận điểm đó được nêu ra dưới dạng nào và cụ theå hóa thành những câu văn như thế nào? Gợi ý : Câu văn nào trình bày đầy đủ luận điểm đó? (Luaän ñieåm chính)  Luaän ñieåm chính cuûa baøi vieát taäp trung ngay trong nhan đề : “Chống nạn thất học”.  Luận điểm đó được nêu ra dưới dạng một khẩu. Néi dung. I Tìm hieåu luaän ñieåm, luaän cứ và lập luận.(16’) 1. Luaän ñieåm : - Luaän ñieåm laø linh hoàn cuûa baøi vieát, noù thoáng nhaát caùc đọan văn thành một khối. - Luận điểm phải đúng đắn, chân thật, đáp ứng nhu cầu thực tế thì mới có sức thuyết phuïc. - Đọc ghi nhớ 1, 2 SGK/19 Ví duï Vaên baûn : “Choáng naïn thaát hoïc”.  Nhan đề : “chống nạn thất hoïc”.  “Mọi người Việt Nam … biết đọc, biết viết chữ Quốc ngữ”.. ====================================================================== TrÇn V¨n ¸i Trường THCS Trực Đại Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Ng÷ V¨n 7 N¨m häc 2008-2009 ================================================================ hiệu và được trình bày đầy đủ ở câu “Mọi người (Luaän ñieåm chính) Việt Nam … trước hết phải biết đọc, biết viết chữ Quốc ngữ”. - Câu văn nêu lên luận điểm trên được viết ra dưới hình thức câu khẳng định và được diễn đạt sáng tỏ, dễ hiểu, thể hiện tư tưởng, quan điểm của bài văn : choáng naïn thaát hoïc, moät coâng vieäc phaûi laøm ngay. ? Theo em, luận điểm đóng vai trò gì trong bài nghị luaän? ? Muốn có sức thuyết phục thì luận điểm phải đạt yêu caàu gì?  Vaäy em hieåu theá naøo laø luaän ñieåm? ? Bài viết đã nêu ra những luận cứ nào để làm cơ sở cho luận điểm : “chống nạn thất học”? - Xem lại những lí lẽ, dẫn chứng đã nói đến khi tìm hieåu veà vaên baûn “Choáng naïn thaát hoïc” trong baøi 18..  Thể hiện tư tưởng, quan ñieåm cuûa baøi vaên. - Luaän ñieåm laø linh hoàn cuûa baøi vieát, noù thoáng nhaát caùc đọan văn thành một khối. - Luận điểm phải đúng đắn, cha thật, đáp ứng nhu cầu thực tế thì mới có sức thuyết phuïc. - Đọc ghi nhớ 1, 2 SGK/19 2 luận cứ.. Gợi ý :? Như vậy, muốn luận điểm có sức thuyết phục thì luận cứ phải đạt yêu cầu gì? (HS thaûo luaän) Căn cứ vào đâu mà đề ra nhiệm vụ chống nạn thaát hoïc? - Những lí lẽ, dẫn chứng làm cơ sở cho luận điểm : Choáng naïn thaát hoïc : - Số người Việt Nam thất học là 95 phần trăm … tiến bộ làm sao được? - Những người đã biết chữ hãy dạy cho những người chưa biết chữ…. Luận cứ là những lí lẽ, dẫn chứng làm cơ sở cho luận điểm, dẫn đến luận điểm như là kết luận của những lí lẽ và dẫn chứng đó.. - Phụ nữ càng cần phải học ? Muoán choáng naïn thaát hoïc thì laøm theá naøo? - Những người đã biết chữ hãy dạy cho những người chưa biết chữ..  Luận cứ phải chân thật, đúng đắn, tiêu biểu.. ====================================================================== TrÇn V¨n ¸i Trường THCS Trực Đại Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Ng÷ V¨n 7 N¨m häc 2008-2009 ================================================================ - Vợ chưa biết thì chồng bảo, em chưa biết thì anh baûo… ? Những luận cứ ấy đóng vai trò gì trong bài viết? - Luận cứ đã làm cho tư tưởng bài viết có sức thuyết phục. Người ta thấy chống nạn thất học là cần kíp và đó là việc có thể làm được.. 3 Laäp luaän. ?Em hiểu luậïn cứ là gì ? - Luận cứ phải chân thật, đúng đắn, tiêu biểu. * Đọc ghi nhớ 3 SGK/19 ? Như vậy, muốn luận điểm có sức thuyết phục thì luận cứ phải đạt yêu cầu gì? ? Em hãy chỉ ra cách nêu luận cứ của văn bản : “Choáng naïn thaát hoïc”. : Em hãy nêu cách lựa chọn, sắp xếp, trình bày luận cứ sao cho chúng làm cơ sở vững chắc cho luaän ñieåm?. - Laäp luaän laø caùch neâu luaän cứ để dẫn đến luận điểm  Khaúng ñònh nhieäm vuï chung trong baøi vaên.  Đúng đắn, chân thật, đáp ứng nhu cầu thực tế mới có sức thuyết phục. II. Ghi nhớ.. - Neâu lí do vì sao phaûi choáng naïn thaát hoïc, choáng nạn thất học để làm gì?. SGK /19. ª Nêu tư tưởng chống nạn thất học. ª Neâu caùch giaûi quyeát vieäc choáng naïn thaát hoïc.  Cách sắp xếp đó chính là lập luận. ? Lập luận như vậy tuân theo thứ tự nào và có ưu ñieåm gì? ? Theá naøo laø laäp luaän? ?Trong bài viêt ,lập luận phải đạt yêu cầu gì ?. IVLuyeän taäp.(20’). SGK /20.. - Đọc văn bản : “Cần tạo ra thói quen tốt trong đời sống xã hội”. Hs đọc ,nêu êu càu của bài tập ?( Tìm luận điểm ,luận cứ ,lập luận ) / Cần căn cứ vào đâu để xác định chính xác luận điểm ,luận cứ ,lập luận cho bài văn ? ====================================================================== TrÇn V¨n ¸i Trường THCS Trực Đại Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Ng÷ V¨n 7 N¨m häc 2008-2009 ================================================================ Gợi ý a) Luận điểm : Nhan đề “Cần tạo ra thói quen tốt trong đời sống xã hội”. b) Luận cứ : - Có người biết phân biệt tốt và xấu … khó sửa. - Huùt thuoác laù … caùi gaït taøn. - Moät thoùi quen xaáu … teä naïn. Moät con xoùm nhoû … nguy hieåm. c) Laäp luaän: . Neâu moät soá thoùi quen toát. Trình bày những thói quen xấu cần lọai bỏ..  Tự xem lại mình để tạo ra nếp sống đẹp, văn minh cho xã hội.  Luận điểm đúng đắn, đáp ứng nhu cầu thực tế, luận cứ tiêu biểu, lập luận chặt chẽ, hợp lí nên bài văn có sức thuyết phục.. E Cuûng coá :(2’) - Đọc thêm “HỌC THẦY, HỌC BẠN”. H Hướng dẫn về nhà ø :(1’) -Làm bài tập :Chỉ ra luận điểm ,luận cứ và cách lập luận của văn bản “Học thầy ,học bạn “. - Chuẩn bị bài “Đề văn nghị luận ...” IV Ruùt knh nghieäm.. _____________________________. Tuaàn 22 Tieát 80:. Ngày soạn:22/1/2009 Ngaøy daïy: /2/2009. Đề văn nghị luận vaø laäp yù cho baøi vaên nghò luaän ====================================================================== TrÇn V¨n ¸i Trường THCS Trực Đại Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Ng÷ V¨n 7 N¨m häc 2008-2009 ================================================================ I MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC : Giuùp hoïc sinh: - Nhận rõ đặc điểm và cấu tạo của đề bài văn nghị luận, các bước tìm hiểu đề bài văn nghị luận, các yâu cầu chung của một bài văn nghị luận, xác định luận đề, luận ñieåm. - Tính hợp với bài tục ngữ về con người và xã hội. - Nhận biết luận điểm, tìm hiểu đề và cách lập luận cho một bài văn nghị luận. II TIẾN TRÌNH LÊN LỚP: A. Ổn định lớp (1’) B. Kieåm tra baøi cuõ : Neâu ñaëc ñieåm vaên baûn nghò luaän ? (2’) C. Bài mới: * Giáo viên giới thiệu bài: Văn tự sự, văn biểu cảm: Trước khi làm bài phải tìm hiểu kĩ càng đề bài và yêu cầu của đề. Với văn nghị luận cũng vậy. Yêu cầu đề bài văn nghị luaän coù ñaëc ñieåm rieâng. Vaäy ñaëc ñieåm rieâng aáy nhö theá naøo? Baøi hoïc hoâm nay coâ cuøng caùc em tìm hieåu Hoạt động của GV và HS. Néi dung. Cho HS đọc to các đề trong SGK/21. ? Các đề văn nêu trên có thể xem là đề bài văn nghị luận được không ? Có thể làm bài văn viết có được khoâng ? ? Các vấn đề xuất phát từ đâu ? (Bắt nguồn từ cuộc sống xã hội, con người) Người viết vấn đề ấy nhằm mục đich gì ? (Người viết đưa ra bàn luận làm sáng tỏ luận điểm) ? Hãy tìm luận đề, luận điểm, tính chất của 11 đề SGK?. I. Tìm hiểu đề văn nghị luận (12’) 1. Noäi dung vaø tính chaát cuûa đề bài văn nghị luận - 11 đề bài SGK có thể là đề baøi vaên nghò luaän.  Mục đích người viết đưa ra baøn luaän laøm saùng toû luaän ñieåm.. ? Tính chất đề văn có ý nghĩa gì đối với việc làm văn? (Ghi nhớ Y1 SGK/23) GV cho HS đọc đề lên bảng - ghi rõ. ? Tìm hiểu đề theo các câu hỏi SGK ? Đề nêu lên vấn đề gì ? (Thái độ chúng ta đối với tự phụ) ? Đối tượng và phạm vi nghị luận là gì ? (Đối tượng: tự phụ, vấn đề: tự phụ) ? Tính chất của đề là gì ? (Khuyeân raên). - Tính chất đề: Đề 1- 2: Ca ngợi Đề 3-4-5-6-7: Khuyên nhủ Đề 8-9: Tính chất suy nghĩ, lý luaän. Đề 10-11: Tranh luận phản baùc  Ca ngợi, khuyên nhủ, phản bác, tranh luận(Ghi nhớ SGK/23) 2. Tìm hiểu đề văn nghị luận Đề: Tìm hiểu đề văn chớ nên tự phụ - Vấn đề: Khuyên nhủ. ====================================================================== TrÇn V¨n ¸i Trường THCS Trực Đại Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Ng÷ V¨n 7 N¨m häc 2008-2009 ================================================================ ? Vậy muốn tìm hiểu đề văn nghị luận chúng ta phải - Thái độ đối với tự phụ laøm gì ? - Đối tượng: tự phụ * Hoạt động 2: - Tính chaát: khuyeân, khaúng GV: Sau khi đọc và tìm hiểu đề, ta phải vận dụng trí định lực, kiến thức và vốn sống để lập ý ta phải theo một  Xác định vấn đề, phạm vi, quy trình xác định luận điểm, tìm luận cứ và xây dựng tính chất (Ghi nhớ SGK/23) laäp luaän. II. Laäp yù baøi vaên nghò luaän ? Xaùc ñònh luaän ñieåm nhö theá naøo ? (15’) ? Luaän ñieåm laø gì ? Đề bài: Chớ nên tự phụ (Quan niệm, tư tưởng của người viết) 1. Luaän ñieåm : ? Em có tán thành ý kiến người viết ở đề bài không? - Luận điểm lớn: Chớ nên tự (Taùn thaønh) phuï ? Để thể hiện luận điểm lớn em cần thông qua luận - Luận điểm nhỏ: ñieåm nhoû naøo ? + Tự phụ là gì? Là đánh giá ? Em coù nhaän xeùt gì xaùc ñònh luaän ñieåm ? cao baûn thaân. ? Tìm luận cứ bằng cách nào ? + Vì sao chớ nên tự phụ ? + Làm gì để tránh tự phụ. ? Tự phụ là gì ?  Xaùc laäp cuï theå hoùa luaän ? Vì sao chớ nên tự phụ vì không nên làm những điều điểm chính thành các luận xaáu coù haïi ? ñieåm phuï. ? Vậy tự phụ có hại như thế nào ? Có hại cho ai? Nêu 2. Xác định luận cứ (Lý lẽ và dẫn chứng để thuyết phục mọi ngừơi ? dẫn chứng) - Tự phụ là gì: là tự đề cao mình (laáy ví duï minh hoïa) - Vì sao chớ nên tự phụ ? + Làm cho con người ta tự ? Làm cách nào để tránh tự phụ ? thoûa maõn khoâng caàn hoïc hoûi để nâng cao trình độ, kiến ? Qua tìm hiểu em rút ra kết luận gì tìm luận cứ ? thức. + Coi thường phủ nhận những tiến bộ người khác. + Chủ quan dẫn đến thất bại (dẫn chứng) - Tránh tự phụ: ? Xây dựng lập luận ntn ? ? Theo em có mấy cách xây dựng lập luận bài văn này + Khiêm tốn học hỏi + Không thỏa mãn những ? 2 caùch - Cách 1: Quy nạp: Làm dẫn chứng cụ thể về tự phụ  kiến thức. + Có ý thức vươn lên... Chỉ ra tự phụ . - Cách 2: Dẫn chứng: Định nghĩa tự phụ rồi lấy dẫn  Lý lẽ và dẫn chứng sắc beùn, ñanh theùp, huøng hoàn, chứng để minh họa. xác thực, chặt chẽ. ====================================================================== TrÇn V¨n ¸i Trường THCS Trực Đại Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Ng÷ V¨n 7 N¨m häc 2008-2009 ================================================================ - HS đọc ghi nhớ SGK. 3. Xây dựng lập luận - Xây dựng lập luận là trình * Hoạt động 3: ? Em hãy tìm hiểu đề và lập dàn ý cho đề bài sách là ngừơi bày lý lẽ và dẫn chứng theo bạn lớn của con người” ? cách dựng đoạn (quy ra hoặc diễn đạt) làm cho lý lẽ và dẫn chứng luôn liên kết với nhau moät caùch chaët cheõ, saéc beùn. (Ghi nhớ: SGK/23) III Luyeän taäp (12’) Bài tập 1 Hãy tìm hiểu đề ,lập ý cho đề văn sau “Sách là người bạn lớn của con người “ 1 Tìm hiểu đề ? Em haõy tìm luaän ñieåm chính baøi vaên ? - Văn đềnghị luận: Tác dụng của sách: “Sách là người bạn...” - Tính chất: Khẳng định và ca ngợi. - Đối tượng: Sách tốt. 2. Laäp daøn yù: ? Xây dựng luận cứ cho bài văn ? ? Caùch xaùc ñònh laäp luaän ? Cho hs tự làm ,trình bày miệng trên lớp ,gv nhận xét ,sửa D. Cuûng coá: (2”) - HS đọc lại ghi nhớ. - Nhắc lại từng phần cách xây dựng lập luận, kiểm điểm, luận cứ. - E Hướng dẫn về nhà (1’) - Học kĩ bài + Ghi nhớ. - Vận dụng làm bài tập các đề SGK. - Đọc thân bài: Vì lợi ích của đọc sách. - Soạn bài mới: Tinh thần yêu nước của nhân dân ta. - Tìm bố cục - Đọc kĩ tìm hiểu từng phần câu hỏi SGK. - iV Ruùt kinh nghieäm.. ________________________________. Tuaàn 22 Tieát 81: TINH THẦN YÊU NƯỚC CỦA NHÂN DÂN TA (Hoà Chí Minh) Ngày soạn:22/1/2009 ====================================================================== TrÇn V¨n ¸i Trường THCS Trực Đại Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Ng÷ V¨n 7 N¨m häc 2008-2009 ================================================================ Ngaøy daïy : /2/2009 I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Giuùp HS: - Hiểu được tinh thần yêu nước là một truyền thống quý báu của dân tộc ta. Nắm được nghệ thuật nghị luận chặt chẽ, sáng gọn, có tính mẫu mực của bài văn. - Nhớù được câu chốt của bài và những câu có hình ảnh so sánh trong bài văn. - Rèn kĩ năng đọc ,tìm hiểu phân tích bố cục ,cách nêu luận điểm ,các luận chứng trong baøi -Giáo dục lòng yêu quê hương đất nước ,ý thức giữ gìn truyền thống quý báu của dân toäc II :Chuẩn bị Thày : soạn giáo án ,tìm hiểu thêm một số tài liệu về Bác Hồ Ảnh Bác Hồ đọc báo cáo chính trị Trò : Tìm hiểu trước bài học III TIẾN TRÌNH LÊN LỚP: A Ổn định tổ chức lớp (1’) B Kieåm tra baøi cuõ: (5’) ? Đọc 3 câu tục ngữ về con người và xã hội. Nêu nội dung, nghệ thuật. ?Trình bày hiểu biết của em về ý nghĩa ,giá trị một câu tục ngữ mà em thích C Bài mới *Giớùi thiệu bài mớùi: Con người ai cũng gắn bó với nơi mình sinh ra và lớn lên, ai cũng có tình cảm với những người yêu thương, thân thuộc. Từ tình yêu gia đình, làng xóm, tình cảm ấy đã được nâng lên thành tình yêu đất nước, quê hương. Và lòng yêu nước đã được tôi luyện, thử thách cũng như bộc lộ rõ nét nhất mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng. Chân lý đó đã được Bác Hồ làm sáng tỏ trong văn bản : “Tinh thần yêu nước của nhân dân ta” mà chúng ta tìm hiểu ngaøy hoâm nay. Hoạt động của GV và HS. Néi dung. ?Hãy nêu những hiểu biết của mình về tác giả Hồ Chí Minh ?. I Vaøi neùt veà taùc giaû ,taùc phaåm ( 3’). GV Ngöôøi tröïc tieâp chư huy cuoôc khaùng chieân choẫng Pháp của đân tộc ta Ở chiến khu Việt Bắc. 1 Tác giả:Hồ Chí Minh :( 18901969 ),là vị lãnh tụ vĩ đại của dân toäc. ?Dựa vào chú thích ,hãy nêu xuất xứ của văn bản ? ?Qua tìm hiểu ở nhà em hãy nêu phương thức biểu đạt của văn bản ?(Nghị luận ). 2 Taùc phaåm Trích trong baùo caùo chính trị tại đại hội lần thứ 2 thaùng 2-1951 cuûa chuû tòch Hoà CHí Minh. (?) Em hãy nhắc lại sơ lược khái niệm về văn nghị luận đã học trong giờ tập làm văn ở tiết trước _ Văn nghị luận là văn được viết ra nhằm xác lập - Phương thức biểu đạt nghị luận. ====================================================================== TrÇn V¨n ¸i Trường THCS Trực Đại Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Ng÷ V¨n 7 N¨m häc 2008-2009 ================================================================ cho người đọc, người nghe một tư tưởng, quan điểm I- Đọc và tìm hiểu chú thích nào đó. ( 5’)(SGK/25) GV  Đây là một mẫu mực về văn nghị luận. GVnêu yêu cầu đọc : Đọc to, rõ ràng, truyền cảm chú _ Vấn đề được đưa ra để nghị ý nhấn mạnh động từ “ lướt “, “nhấn “... luận là tinh thần yêu nước của nhaân daân ta. + Cho vài HS đọc lần lượt cả văn bản và tìm hiểu những từ khó. ? Đọc các chú thích sgk /25 (?) Bài văn này nghị luận về vấn đề gì? (?) Tìm boá cuïc baøi vaên (3phaàn ) a. “Dân ta … lũ cướp nước” : Nêu vấn đề nghị luận: Tinh thần yêu nước là một truyền thống quý báu của nhân dân ta, đó là một sức mạnh to lớn trong các cuộc chiến đấu chống xâm lược. b. “Lịch sử ta … nồng nàn yêu nước”: Chứng minh tinh thần yêu nước trong lịch sử chống ngoại xâm cuûa daân toäc vaø trong cuoäc khaùng chieán hieän taïi. c. “Tinh thần yêu nước … kháng chiến”: Nhiệm vụ của Đảng là phải làm cho tinh thần yêu nước của nhân dân ta được phát huy mạnh mẽ trong mọi công vieäc khaùng chieán. * Boá cuïc : Baøi vaên chia laøm 3 phaàn. III Tìm hieåu vaên baûn:(18’) 1 Nêu vấn đề nghị luận: Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước (Luaän ñieåm chính).. GV Xaùc ñònh boá cuïc cuûa baøi cuõng chính laø thaáy được trình tự lập luận của tác giả. (?) Bài văn này nghị luận về vấn đề gì? (?)Em haõy tìm caâu (chuû) choát thaâu toùm noäi dung vaán đề nghị luận trong bài ( ở phần mở đầu:” Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là một truyền thống quyù baùu cuûa ta”. ?Như vậy tác giả đã nêu vấn đề bằng cách nào ? -Cách nêu vấn đề trực tiếp ,rõ ràng ,rành mạch ,dứt khoát và khảng định bằng kết cấu c-v,c là v ? Giải thích các từ “nồng nàn “”Truyền thống quý baùu” -Đây là những từ ngữ cụ thể hoá mức độ của tinh thần yêu nước :sôi nổi mạnh mẽ, dâng trào đồng thời khái quát theo thời gian ,lịch sử ,khảng định giá trị của vấn đề -Truyền thống :Những giá trị trở nên bền vững ,trải. *Đoạn văn đã ngợi ca ,khẳng định. ====================================================================== TrÇn V¨n ¸i Trường THCS Trực Đại Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Ng÷ V¨n 7 N¨m häc 2008-2009 ================================================================ qua một thời gian dài ,qua nhiều thế kỉ ,nhiều thế hệ sức mạnh nồng nàn của lòng yêu ,và trở thành tài sản chung của cộïng đồng nước mà tiêu biểu nhất là trong công cuộc chống ngoại xâm ?Tìm hiểu đoạn văn và cho biết những từ ngữ nào được sử dụng để thể hiện lòng yêu nước của nhân daân ta ?Em có nhận xét gì về cách biểu đạt lòng yêu nước trong đoạn văn ở phần mở đầu: “từ xưa đến nay … lũ cướp nước” -Sử dụng câu văn dài ,cấu trúc phức tạp (Câu 3) Dùng hình ảnh so sánh rất chính xác ,mới mẻ :Tinh thần yêu nước như làn sóng (cái trừu tượng so sánh với cái cụ thể ) _ Hình ảnh trên làm cho người đọc có thể hình dung cụ thể và sinh động về sức mạnh của tinh thần yêu nước.  Các động từ trong câu được chọn lọc, thể hiện sức mạnh với những sắc thái khác nhau (kết thành, lướt qua, nhấn chìm). ?Cách diễn đạt ý ,dùng từ ngữ đó có tác dụng gì ? -Giúp người đọc hình dung rõ sức mạnh to lớn ,vôtận và tất yếu của lòng yêu nước trong công cuộc chống ngoại xâm -Gợi cho người đọc thấy được cái linh hoạt mềm deûo ,nhanh choùng maø beàn chaéc voâ cuøng cuûa tinh thần yêu nước khi được phát động. 2 Chứng minh làm sáng rõ truyền ?Em cảnm nhận được gì qua nội dung đoạn văn trên thống yêu nước xưa và nay ? GV: Với cách nêu vấn dề ngắn gọn ,sinh đông hấp dẫn ,theo lối trực tiếp ,cách so sánh cụ thể ,tá giả đã nêu ra một chân lí trong thực tế cuộc sống :đó là trong đấu tranh chống ngoại xâm lòng yêu nước của nhađn dađn ta ñöôïc theơ hieôn mánh meõ hôn bao giôø heẫ Thực ra ,lòng yêu nước được thể hiện rất đa dạng ,trong nhiều hoàn cảnh nhưng vì viết trong hoàn caûnh cuoäc khaùng chieán choáng Phaùp ñang gay go aùc liệt nên Bác Hồ đã nhấn mạnh biểu dương những biểu hiện trong kháng chiến chống Pháp .Qua đó người đọc vẫn dễ dàng tiếp nhậnvấn đè về truyền thống yêu nước và sức mạnh của lòng yêu nước . Đọc thầm đoạn 2 ? Trong đoạn văn ,tác giả đã làm ====================================================================== TrÇn V¨n ¸i Trường THCS Trực Đại Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Ng÷ V¨n 7 N¨m häc 2008-2009 ================================================================ sáng tỏvấn đề gì ? (?) Vậy đểlàm sáng tỏ cho nhận định: “Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là truyền thống quý báu của ta”, tác giả đã đưa ra những dẫn chứng nào và sắp xếp theo trình tự như thế nào ? (HS thảo luaän) _ Tác giả đã đưa ra những chứng cứ biểu hiện tinh thần yêu nước trong các cuộc đấu tranh cho độc lập dân tộc trong lịch sử và hiện tại ( 2 luận điểm phụ). Trọng tâm của việc chứng minh là những biểu hiện về cuộc kháng chiến lúc âý: Đó là những việc làm, hành động của mọi giới, mọi tầng lớp trong nhân daân.  Đồng thời , tác giả cũng đi từ nhận xét bao quát đến những dẫn chứng cụ thể. Những dẫn chứng này được sắp xếp theo trình tự thời gian (trước - sau ; xưa – nay). + Luận điểm phụ 1: Lòng yêu nước trong quá khứ: “Lịch sử ta có nhiều cuộc kháng chiến vĩ đại … vẻ vang” - Dẫn chứng : Thời đại Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung v..v… + Luận điểm phụ 2: Lòng yêu nước hiện tại: “Đồng bào ta ngày nay cũng rất xứng đáng với tổ tiên ta ngày trước…”. + Đọc lại đoạn văn từ “Đồng bào ta ngày nay….” đến “nơi lòng nồng nàn yêu nước”. (?) Hãy cho biết câu mở đoạn và câu kết đoạn ở ñaâu? (?) Tác giả đã đưa ra những dẫn chứng nào và sắp xếp theo trình tự như thế nào? - Câu mở đoạn : “Đồng bào ta ngày nay cũng rất xứng đáng với tổ tiên ta ngày trước”. - Câu kết đoạn : “Những cử chỉ cao quý đó, tuy khác nhau nơi việc làm nhưng đều giống nhau nơi lòng nồng nàn yêu nước” _ Những dẫn chứng trong đoạn này được sắp xếp theo trình tự :  Chứng minh theo trình tự thời gian (xưa – nay; trước – sau ====================================================================== TrÇn V¨n ¸i Trường THCS Trực Đại Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Ng÷ V¨n 7 N¨m häc 2008-2009 ================================================================ + Lứa tuổi (từ già đến trẻ) -> hoàn cảnh (đồng bào nước ngoài đến nhân dân vùng bị tạm chiếm) -> địa bàn cư trú (nhân dân miền ngược đến miền xuôi) -> các tầng lớp nhân dân (từ tiền tuyến đến hậu phương) -> các giai cấp (từ công nhân , nông dân đến điền chủ). + Trình tự công việc ( bám sát giặc -> nhịn ăn ủng hộ bộ đội -> khuyên chồng con đi tòng quân -> xung phong giuùp vieäc vaän taûi -> saên soùc yeâu thöông bộ đội -> thi đua tăng gia sản xuất, giúp kháng chiến -> quyên đất ruộng cho chính phủ…) (?) Qua các dẫn chứng nhằm làm sáng tỏ cho luận điểm chính ở trên, em có nhận xét gì về nghệ thuật laäp luaän cuûa baøi vaên? _? Nghệ thuật lập luận: nổi bật nhất là cách lựa chọn và trình bày dẫn chứng (tiêu biểu, theo một trình tự thích hợp) khiến cho lập luận hùng hồn, thuyeát phuïc _ Trong bài có hai điểm nổi bật về cách diễn đạt: sử dụng hình ảnh so sánh và dùng lối liệt kê với mô hình “từ … đến”. (?) Em hãy tìm trong bài những câu văn thể hiện cụ thể hai điểm nổi bật nói trên. Phân tích từng trường hợp cụ thể . + HS thaûo luaän vaø phaùt bieåu theo nhoùm ?/ Thuû phaùp lieät keâ trong baøi coù taùc duïng gì trong việc thể hiện tinh thần yêu nước của nhân dân ta? _ Thủ pháp liệt kê được sử dụng thích hợp thể hiện sự phong phú với nhiều biểu hiện đa dạng của tinh thần yêu nước trong nhân dân, ở mọi tầng lớp, giai cấp, lứa tuổi, ở mọi địa phương. _ Các vế trong công thức liên kết được sắp xếp theo cùng một bình diện như lứa tuổi, tầng lớp, giai cấp, ngheà nghieäp, ñòa baøn cö truù. GV Tác giả sử dụng mô hình “từ … đến ….” có tác dụng bao quát sự việc lẫn con người, từ việc nhỏ đến việc lớn, từ nơi này đến nơi kia, từ thành phần này đến giai cấp nọ nghĩa là hàm ý không sót một việc làm nào để thể hiện tinh thần yêu nước, không thiếu một tầng lớp nhân dân nào tham gia vào công việc. *Bằng cách sử dụng hàng loạt các thuû phaùp ngheä thuaät :lieät keâ, ñieäp từ,điệp ngữ và những dẫn chứng đa dạng ,phong phú ,tác giả đã làm nổi bật lòng yêu nước ,tinh thần đại đoàn kêt dân tộc và nhiệt tình tham gia kháng chiến của đại đa số các tầng lớp nhân dân Đây là điều kiện quan trọng để dân tộc laøm neân chieán thaéng keû thuø xaâm lược .. ====================================================================== TrÇn V¨n ¸i Trường THCS Trực Đại Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Ng÷ V¨n 7 N¨m häc 2008-2009 ================================================================ khaùng chieán.  Cách nói như vậy cũng khiến cho các sự việc và con người được liên kết chặt chẽ, đồng thời nó có 3 Kết thúc vấn đề moái töông quan, boå sung cho nhau. ? ?Việc sử dụng các thủ pháp nghệ thuật để đưa ra các dẫn chứng đa dạng ,phong phú đó ,tác giả đã laøm noåi baät noäi dung gì ? Gọi hs đọc đoạn văn cuối ? Em có nhận xét gì về về cách sử dụng hình ảnh của đoạn văn ?( Dùng hình ảnh so sánh ) ?/ Hình ảnh so sánh trong đoạn cuối này có gì đặc *Tác giả tiếp tục khảng định ngợi ca gíá trị của lòng uyêu nước,từ saéc ? đó đề ra nhiệm vụ cho toàn đảng _ “Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quý … ,toàn dân trước cuộc kháng chiến trong hoøm” của toàn dân tộc  So sánh như vậy để nói lên sự quý báu của tinh thần yêu nước, người đọc có thể hình dung rất rõ ràng hai trạng thái của tinh thần yêu nước: tiềm tàng, kín đáo và biểu lộ rõ ràng, đầy đủ. ?Vieäc so saùnh nhö vaäy coù taùc duïng gì ? - Thể hiện thái âđộ trân , trọng giữ gìn truyền thống quyù baùu cuûa daân toäc . ? Từ đó ,Bác nêu ra nhiệm vụ gì cho dân tộc ? ?Cách sử dụng câu ở đoạn cuối có gì đáng chú ý -Dùng một loạt câu rút gọn ?Cách sử dụng những câu rút gọn đó có tác dụng gì ? -Rút ngắn đoạn văn ,làm cho ý diễn đạt được nổi bất hơn ,mạch lạc rõ ràng hơn .Đồng thời giúp người đọc III-TOÅNG KEÁT: (5’) thấy rõ hơn bổn phận của mình với đất nước ?Thông qua đoạn văn em cảm nhận được điều gì ? GVĐoạn văn và cả bài văn là nguồn nhựa sống Bác Ghi nhớ trang 27 bồi đắùp cho ta về lòng yêu nước ,niềm tự hào dân 1 Nghệ thuật -Bố cục hợp lý, rõ ràng. toäc . (?) Theo em nghệ thuật nghị luận của bài này có đặc -Chọn lọc dẫn chứng tiêu biểu, cụ điểm gì nổi bật (bố cục, chọn lọc dẫn chứng, trình tự thể, phong phú, giàu sức thuyết phuïc. đưa dẫn chứng và hình ảnh so sánh…)? -Trình tự đưa dẫn chứng hợp lý. -Bố cục hợp lý, rõ ràng. -Chọn lọc dẫn chứng tiêu biểu, cụ thể, phong phú, -Hình ảnh so sánh sinh động, thích hợp khiến cho lập luận thêm hùng giàu sức thuyết phục. hoàn, thuyeát phuïc. -Trình tự đưa dẫn chứng hợp lý. -Hình ảnh so sánh sinh động, thích hợp khiến cho lập 2Nội dung ====================================================================== TrÇn V¨n ¸i Trường THCS Trực Đại Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Ng÷ V¨n 7 N¨m häc 2008-2009 ================================================================ luaän theâm huøng hoàn, thuyeát phuïc. _ Baøi vaên laøm saùng toû moät chaân lyù (?) Bài văn nghị luận chứng minh đã làm sáng tỏ : “Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là một truyền thống ñieàu gì _ Baøi vaên laøm saùng toû moät chaân lyù : “Daân ta coù moät quyù baùu cuûa ta.” lòng nồng nàn yêu nước. Đó là một truyền thống quyù baùu cuûa ta.” (?) Qua bài văn này em đã rút ra cho mình bài học gì về bài văn lập luận chứng minh? - Sử dụng những dẫn chứng cụ thể, tiêu biểu, giàu sức thuyết phục theo một trình tự nhất định, thích hợp. - Vận dụng biện pháp nghệ thuật so sánh… để lý lẽ của mình thêm sinh động, thuyết phục. - Laäp luaän chaët cheõ, trong saùng, goïn gaøng, traùnh lan man, leâ theâ, seõ laïc sang vaên keå chuyeän Bố cục hợp lý, rõ ràng … IV- LUYEÄN TAÄP: (5’) Bài 1/ 27 Học thuộc lòng hai đoạn đầu (trang 24) Bài 2/ 27 Viết đoạn văn theo lối liệt kê khoảng 4 - 5 câu có sử dụng mô hình liên kết “từ … đến..’’,theo chủ đề tự chọn Gợi ý : Mùa xuân sắp về trên quê hương ta mang theo niềm vui, sự hy vọng đến cho mọi nhà. Khắp nơi nơi, ai cũng nô nức chuẩn bị đón chào bà chúa mùa xuân đang tới. Bà lướt qua những ngọn cây làm cho trăm hoa đua nở, bà đậu trên vai áo của cô thiếu nữ khiến cho suối tóc thêm mượt mà, đôi mắt thêm long lanh. Như cảm nhận được sự xuất hiện của nàng xuân, muôn chim đã hót líu lo trên cành làm cho không khí càng thêm tươi vui rộn rã. Từ Bắc vào Nam, từ biển khơi đến vùng rừng núi, từ miền biên giới đến vùng hải đảo xa xôi, từ đứa trẻ đến cụ già, tất cả đều cảm thấy nao nao, hân hoan lắng nghe bước đi của thời gian và chờ đón phút giao thừa đang đến. D CuÛng cố : (2’) ?Em cảm nhận được nội dung gì sâu sắc nhất qua văn bản naøy ? ?Em học tập được gì ở Bác về cách viết văn nghị luận . E : Hướng dẫn về nhà (1’) - Học thuộc phần ghi nhớ / 27 và một đoạn văn nghị. luaän - Xem trước bài : “Câu đặc biệt”. IV Ruùt kinh nghieäm. ====================================================================== TrÇn V¨n ¸i Trường THCS Trực Đại Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Ng÷ V¨n 7 N¨m häc 2008-2009 ================================================================. ====================================================================== TrÇn V¨n ¸i Trường THCS Trực Đại Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span>