Kỳ thi học sinh giỏi trường năm học: 2010 – 2011 môn : Toán – Lớp 5 thời gian: 60 phút

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngày soạn: 13/01/2013 Tiết: 78 Baøi daïy. RUÙT GOÏN CAÂU. I. MUÏC TIEÂU 1. Kiến thức - Giúp HS nắm được khái niệm câu rút gọn. - Taùc duïng cuûa vieäc ruùt goïn caâu. Caùch duøng caâu ruùt goïn 2. Kyõ naêng - Nhaän bieát vaø phaân tích caâu ruùt goïn. - Rút gọn câu phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp. 3. Thái độ - Ý thức sử dụng câu rút gọn đúng và hay trong khi nói và viết. II. CHUAÅN BÒ 1. Chuaån bò cuûa giaùo vieân - Giáo án, bảng phụ, đọc và tham khảo một số tài liệu khác 2. Chuaån bò cuûa hoïc sinh - Đọc và soạn bài theo câu hỏi sách giáo khoa, bảng phụ, hoạt động nhóm III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Ổn định tình hình lớp: (1’) - Kiểm danh sĩ số HS. Tác phong HS của lớp 2. Kieåm tra baøi cuõ (3’) - Kiểm bị bài của học sinh tra sự chuẩn 3. Giảng bài mới a. Giới thiệu bài (1’) Trong khi nói và viết, có khi người ta có những thao tác biến đổi cho câu ngắn gọn hơn. Tiết học này sẽ giúp ta biết được thế nào là câu rút gọn và một số cách vận dụng loại câu này. b. Tieán trình baøi daïy TG 10’. HOẠT ĐỘNG HOẠT ĐỘNG CUÛA GV CUÛA HS Hoạt động1: Tìm hiểu câu rút gọn VD1: a.Hoïc aên, hoïc noùi, hoïc goùi, học mở. b. Chuùng ta hoïc aên, hoïc noùi, học gói, học mở. H: Trong 2 caâu treân coù những từ nào khác nhau? H: Chúng ta giữ chức vụ gì trong caâu? H: Caáu taïo cuûa caâu a vaø b coù gì khaùc nhau ? H: Tìm những từ có thể làm chủ ngữ trong câu a? H: Vì sao chủ ngữ trong câu a lại có thể lược bỏ?. - HS đọc.. NOÄI DUNG I. Theá naøo laø ruùt goïn caâu 1. Tìm hieãu ví duï * Ví duï 1:. TL: Chuùng ta. TL: Chủ ngữ. TL: a. vắng chủ ngữ .b-. có chủ ngữ TL: chuùng ta, chuùng em, em, mọi người… TL: Tục ngữ đưa ra lời khuyeân chung cho moïi người, hoặc nêu một nhận Lop7.net. a. vắng chủ ngữ . b. có chủ ngữ..

<span class='text_page_counter'>(2)</span> VD2: Gọi Hs đọc a. Hai ba người đuổi theo nó. Rồi ba bốn người, sáu bảy người . b. - Bao giờ cậu đi Hà Nội? - Ngaøy mai. H: Thêm một số từ ngữ vào 2 câu in đậm để câu đủ nghóa? H: Nhö vaäy, thaønh phaàn naøo của câu được lược bỏ? Vì sao?. H: Qua ví duï treân em hieåu theá naøo laø caâu ruùt goïn? H: Vieäc ruùt goïn caâu nhaèm muïc ñích gì ?. 10’. xeùt chung veà ñaëc ñieåm cuûa người VN ( không phải dành cho một nhóm người). - HS đọc. * Ví duï 2:. TL: a) ñuoåi theo noù. b) mình ñi Haø Noäi. TL: a) Lược bỏ VN. Để không bị lặp lại từ. b) Lược bỏ CN, VN -> Câu đối thoại cần sự ngắn gọn, nhưng vẫn đảm bảo lượng thông tin truyền đạt. TL: - Khi nói hoặc viết có thể lược bỏ một số thành phần của caâu, taïo thaønh caâu ruùt goïn. TL: - Muïc ñích: + Laøm cho caâu goïn hôn, thoâng tin nhanh, tránh lặp từ ngữ đã xuất hiện trong câu đứng trước. + Ngụ ý hành động, đặc điểm noùi trong caâu laø cuûa chung moïi người. - HS đọc - Cho HS thaûo luaän caëp ñoâi ( TG 2’). Sau đó lần lượt trình baøy. - HS khaùc nhaän xeùt, boå sung a. Câu rút gọn: Hết sức hát. Gò ngực mà hát. Há miệng to maø haùt. -> Ruùt goïn chuû ngữ. b. Câu rút gọn: Thứ đến chị Duyên. -> Rút gon ïvị ngữ.. - a. Lược bỏ vị ngữ. - b. Lược bỏ chủ ngữ và vị ngữ . Vì : không bị lặp lại từ, laøm cho caâu goïn hôn, thoâng tin nhanh nhưng vẫn đảm bảo lượng thông tin truyền đạt. .. * Baøi taäp nhanh: Tìm caâu rút gọn trong đoạn trích, cho biết thành phần nào được ruùt goïn? a. Anh cứ hát. Hết sức hát. Gò ngực mà hát. Há miệng to maø haùt. ( Nguyeãn Coâng Hoan) b. Cuộc bắt nhái trời mưa đã vaõn. Ai naáy ra veà. Anh Duyên xách giỏ về trước. Thứ đến chị Duyên. ( Tô Hoài) - GV nhaän xeùt - 1 HS đọc ghi nhớ * Yêu cầu HS đọc ghi nhớ. Hoạt động 2: Cách dùng câu rút gọn. 2. Ghi nhớ / SGK/15 II. Caùch duøng caâu ruùt goïn. * Ví duï1/sgk. 1. Tìm hieåu ví duï. - Gọi HS đọc ví dụ. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> 15’. Sáng chủ nhật, trường em - - HS thảo luận ( t/g 3’) tổ chức cắm trại. Sân trường - Các nhóm lần lượt trình thaät ñoâng vui. Chaïy loaêng baøy, caùc nhoùm khaùc nhaän quaêng. Nhaûy daây. Chôi keùo xeùt, boå sung. co. H: Những câu in đậm thiếu TL: Những câu in đậm: thaønh phaàn naøo? Coù neân ruùt Chaïy loaêng quaêng. Nhaûy goïn caâu nhö vaäy khoâng? Vì daây. Chôi keùo co. -> Thieáu CN. Khoâng neân, vì nhö theá sao? seõ khoù hieåu, vaên caûnh khoâng cho pheùp khoâi phuïc chủ ngữ một cách dễ dàng. - GV nhaän xet, boå sung. - HS đọc. * Ví duï2/sgk - Mẹ ơi, hôm nay con được moät ñieåm 10. - Con ngoan quaù! Baøi naøo được điểm 10 thế? - Bài kiểm tra toán. H: Khi trả lời như vậy đánh TL: Thiếu lễ phép, câu nói mất thái độ gì của con đối cộc lốc vì thiếu thành phần phụ gọi đáp. với mẹ ? vì sao? H: Hãy thêm những từ ngữ TL: “Mẹ ạ”, “ ạ”, “ thưa thích hợp để câu trả lời me…ï ạ”! Sau câu in đậm để tạo sắc được lễ phép? thaùi leã pheùp. H: Nhö vaäy, khi ruùt goïn caâu TL: Khi ruùt goïn caâu caàn chuù yù : - Không gây khó hiểu hoặc cần chú ý những điều gì? hiểu sai cho người tiếp nhận. - Khoâng bieán caâu noùi thaønh moät caâu coäc loác, khieám nhaõ. - HS đọc * Yêu cầu HS đọc ghi nhớ. Hoạt động 3: Luyện tập:. * Ví duï1/sgk Những câu: Chaïy loaêng quaêng. Nhaûy daây. Chôi keùo co. -> Thiếu chủ ngữ gây khó hieåu .. * Yêu cầu HS đọc bài tập 1/sgk Trong các câu tục ngữ sau, caâu naøo laø caâu ruùt goïn? Những thành phần nào của câu được rút gọn? Rút gọn như vậy để làm gì? a. Người ta là hoa đất. b. Aên quả nhớ kẻ trồng cây. c. Nuôi lợn ăn cơm nằm, nuôi tằm ăn cơm đứng. d. Tắc đất tất vàng. - Lần lượt trình bày - GV nhaän xeùt, boå sung.. BT1. Câu rút gọn, những thaønh phaàn ruùt goïn vaø muïc ñích:. BT1: - Caâu (b) laø caâu ruùt goïn CN. Vì đây là câu tục ngữ neu qui tac öng xö chung cho moi ngöôi nen co the rut gon chu ngö lam cho cau gon hôn. - Caâu (c): ruùt goïn CN. Lí do tương tự câu (b) - Câu (d): rút gọn quan hệ từ đi với danh từ làm VN (là, baèng, nhö …) Nhằm tạo sự tương đồng có tính khaúng ñònh.. Lop7.net. * Ví duï2/sgk. Lời nói cộc lốc vì thiếu thành phần phụ gọi đáp.. 2. Ghi nhớ/ sgk/16 III. Luyeän taäp:. - Caâu (b) laø caâu ruùt goïn CN. - Caâu (c): ruùt goïn CN. - Câu (d): rút gọn quan hệ từ đi với danh từ làm VN (là, baèng, nhö …).

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Baøi taäp 2/sgk – Haõy tìm caâu ruùt goïn trong các ví dụ dưới đây. Khôi phục những thành phần câu đượcrút gọn cho biết vì sao trong thơ, ca dao thường có nhieàu caâu ruùt goïn vaây. a. Bước tới Đèo Ngang, boùng xeá taø, Cỏ cây chen đá, lá chen hoa. Lom khom dưới núi, tiều vài chuù, Lác đác bên sông, chợ mấy nhaø. Nhớ nước đau lòng, con quoác quoác, Thöông nhaø moûi mieäng, caùi gia gia. Dừng chân đứng lại, trời, non, nước, Một mảnh tình riêng, ta với ta. (Baø Huyeän Thanh Quan) b.Đồn rằng quan tướng có danh, Cưỡi ngựa một mình, chẳng phaûi vòn ai. Ban khen rằng: “Aáy mới taøi”, Ban cho cái áo với hai đồng tieàn. Đánh giặc thì chạy trước tieân, Xông vào trận tiền cởi khố giaëc ra (!) Giặc sợ, giặc chạy vào nhà, Trở về gọi mẹ mổ gà khao quaân! (Ca dao) GV: Trong thô, ca dao thường gặp nhiều câu rút gọn bởi thơ, ca dao chuộng lối diễn đạt súc tích vả lại số chữ trong một dòng rất haïn che.á * Gọi học sinh đọc Bài tập. BT2/ Tìm caâu ruùt goïn vaø khoâi phuïc laïi a/ - Câu: Bước tới… rút gọn CN-> Ta bước tới. - Câu: Nhớ nước… rút gọn CN -> Ta nhớ nước… - Caâu: Thöông nhaø… ruùt goïn CN -> Ta thöông nhaø… - Câu: “Dừng chân…” rút gọn CN-> Ta dừng chân…. BT2. Tìm caâu ruùt goïn vaø khoâi phuïc laïi : a/ - Câu: Bước tới… rút gọn CN -> Ta bước tới… - Câu: Nhớ nước… rút gọn CN -> Ta nhớ nước… - Caâu: “Thöông nhaø…” ruùt goïn CN -> Ta thöông nhaø… - Câu: “Dừng chân…” rút gọn CN -> Ta dừng chân… b/ Câu: “ Đồn rằng…” b/ Câu: “ Đồn rằng…” rút gọn CN -> Người ta, (mọi rút gọn CN-> Người ta, (mọi người) đồn rằng… người) đồn rằng Caâu:“ Ban khen raèng: …” Caâu:“ Ban khen raèng: …” “Ban cho caùi aùo …” “Ban cho caùi aùo …” ruùt goïn CN-> Vua khen raèng ruùt goïn CN-> Vua khen raèng …. … “ Đánh giặc thì …” “ Đánh giặc thì …” “ Trở về gọi mẹ…” “ Trở về gọi mẹ…” rút gọn CN -> quan tướng rút gọn CN-> quan tướng - Thơ, ca dao thường gặp nhieàu caâu ruùt goïn vì thô, ca dao thường chuộng lối diễn đạt súc tích vả lại số chữ trong moät doøng raát haïn cheá.. BT3. BT3.. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> 3/sgk. -1HS đọc. MAÁT ROÀI Một người có việc đi xa, daën con: - Ở nhà có ai hỏi thì bảo bố ñi vaéng nheù! Sợ con mải chơi quên mất, oâng ta vieát maáy caâu vaøo giaáy, ñöa cho con, baûo: - Có ai hỏi thì cứ đưa cái giaáy naøy. Đứa con cầm giấy bỏ vào tuùi aùo. Caû ngaøy chaúng thaáy ai hỏi. Tối đến, nó thắp đèn, laáy giaáy ra xem, chaúng may để giấy cháy mất. Hôm sau có người khách lại chôi, hoûi: - Boá chaùu coù nhaø khoâng? Thaèng beù ngaång ngô hoài lâu, sực nhớ ra, sờ vào túi khoâng thaáy giaáy, lieàn noùi: - Maát roài. Oâng khác sửng sốt: - Mất bao giờ? - Thöa… toùi hoâm qua. - Sao maø maát nhanh theá? - Chaùy aï. (Truyện cười dân gian Việt Nam) H: Vì sao cậu bé và người TL: Hiểu nhầm nhau vì : cậu khách hiểu nhầm nhau? Bài bé đã dùng 3 câu rút gọn hoïc veà caùch noùi naêng? khiến người khách hiểu sai ý nghóa 1/ “Maát roài”. 2/ “ Thöa …toái hoâm qua” 3/ “ Chaùy aï” - Baøi hoïc : Phaûi caån thaän khi duøng caâu ruùt goïn, vì khi duøng caâu ruùt gọn không đúng có thể gây hieåu nhaàm. * Gọi học sinh đọc Bài tập BT4. 4/sgk - HS đọc. H: Đọc truyện cười sau đây. TL: Trong câu chuyện, việc Cho bieát chi tieát naøo trong duøng caâu rút goïn cuûa anh truyện cười có tác dụng gây chàng phàm ăn đều có tác cười và phê phán? dụng gây cười và phê phán. Lop7.net. Caâu chuyeän“ Maát roài” - Hieåu nhaàm nhau vì : caäu bé đã dùng 3 câu rút gọn khiến người khách hiểu sai ý nghóa. - Baøi hoïc : Phaûi caån thaän khi duøng caâu ruùt goïn, vì khi duøng caâu rút gọn không đúng có thể gaây hieåu nhaàm.. BT4 Truyeän “ Tham aên” - Vieäc duøng caâu ruùt goïn coù tác dụng gây cười và phê phán, vì rút gọn đến mức không hiểu được và rất thô loã..

<span class='text_page_counter'>(6)</span> THAM AÊN Vì rút gọn đến mức không Có anh chàng phàm ăn tục hiểu được và rất thô lỗ. uoáng, heã ngoài vaøo maâm laø Chi tieát: - Ñaây. chỉ gắp lấy gắp để, chăng ngaång maët nhìn ai, cuõng - Moãi. - Tuyeät ! chaúng muoán chuyeän troø gì. Một lần đi ăn cỗ ở nhà nọ, coù oâng khaùch thaáy anh ta aên uoáng loã maõng quaù, beøn laân la gợi chuyện. Oâng khách hoûi: - Chẳng hay ông người ở ñaâu ta? Anh chàng đáp: - Ñaây. Roài caém cuùi aên. - Thế ông được mấy cô, maáy caäu roài? - Moãi. Noùi xong laïi gaép lia gaép lòa. Oâng khaùch hoûi tieáp: - Caùc cuï thaân sinh chaéc coøn cả chứ? Anh chaøng vaãn khoâng ngẩng đầu lên, bảo: - Tieát! (Truyện cười dân gian Việt Nam) 3’. Hoạt động 4: Củng cố H: Theá naøo laø caâu ruùt goïn? H: Taùc duïng cuûa caâu ruùt goïn ? - GV củng cố bài học bằng sơ đồ tư duy. - HS trả lời - Caùc tổ vẽ SĐTD - Lần lượt trình baøy - Các nhóm khác nhận xét, bổ sung.. 4/ Daën doø hoïc sinh chuaån bò tieát hoïc tieáp theo: (2’) - Hoïc ñònh nghóa, muïc ñích ruùt goïn vaø caùch duøng caâu ruùt goïn. - Tiếp tục hoàn tất các bài tập vào vở. - Chuaån bò cho baøi : “ Caâu ñaëc bieät” + Đọc và tìm hiểu các câu hỏi sgk - Chuẩn bị baøi tiếp theo: Đặc ñieåm của văn bản nghị luận + Đọc kĩ bài, soạn bài trả lới các câu hỏi và làm các bài tập sgk. IV- RUÙT KINH NGHIEÄM, BOÅ SUNG -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------. TG 10’. HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS Hoạt động1: Tìm hiểu câu rút gọn.. VD1: a.Hoïc aên, hoïc noùi, hoïc goùi, học mở. b. Chuùng ta hoïc aên, hoïc noùi, học gói, học mở. H: Trong 2 caâu treân coù những từ nào khác nhau? H: Chúng ta giữ chức vụ gì trong caâu? H: Caáu taïo cuûa caâu a vaø b coù gì khaùc nhau ? H: Tìm những từ có thể làm chủ ngữ trong câu a? H: Vì sao chủ ngữ trong câu a lại có thể lược bỏ?. VD2: a. Hai ba người đuổi theo nó. Rồi ba bốn người, sáu bảy người . b. - Bao giờ cậu đi Hà Nội? - Ngaøy mai. H: Thêm một số từ ngữ vào 2 câu in đậm để câu đủ nghóa? H: Nhö vaäy, thaønh phaàn naøo của câu được lược bỏ? Vì sao?. - HS đọc.. NOÄI DUNG I/ Theá naøo laø ruùt goïn caâu: 1 / Tìm hieãu ví duï . * Ví duï 1:. TL: Chuùng ta. TL: Chủ ngữ. a. vắng chủ ngữ . TL: a. vắng chủ ngữ .b. có chủ ngữ. b-. có chủ ngữ TL: chuùng ta, chuùng em, em, moïi người… TL: Tục ngữ đưa ra lời khuyên chung cho mọi người, hoặc nêu moät nhaän xeùt chung veà ñaëc ñieåm của người VN ( không phải dành * Ví duï 2: cho một nhóm người).. - HS đọc.. TL: a) Ñuoåi theo noù. b) Mình ñi Haø Noäi. TL: a) Lược bỏ VN. Để không bị lặp lại từ. b) Lược bỏ CN, VN -> Câu đối thoại cần sự ngắn gọn, nhưng vẫn đảm bảo lượng thông tin truyền đạt. -TL: - khi nói hoặc viết có thể lược H: Qua ví duï treân em hieåu boû moät soá thaønh phaàn cuûa caâu, taïo thaønh caâu ruùt goïn. theá naøo laø caâu ruùt goïn? TL: - Muïc ñích: H: Vieäc ruùt goïn caâu nhaèm + Laøm cho caâu goïn hôn, thoâng tin muïc ñích gì ? Lop7.net. - a. Lược bỏ vị ngữ. - b. Lược bỏ chủ ngữ và vị ngữ . Vì : không bị lặp lại từ, laøm cho caâu goïn hôn, thoâng tin nhanh nhưng vẫn đảm bảo lượng thông tin truyền đạt. ..

<span class='text_page_counter'>(8)</span> 10’. 15’. Bài tập nhanh: Tìm câu rút nhanh, tránh lặp từ ngữ đã xuất hiện gọn trong đoạn trích, cho trong câu đứng trước. biết thành phần nào được rút + Ngụ ý hành động, đặc điểm nói goïn? trong câu là của chung mọi người. a. Anh cứ hát. Hết sức hát. - HS đọc Gò ngực mà hát. Há miệng - Cho HS thảo luận cặp đôi ( TG 2’). Sau đó lần lượt trình bày. to maø haùt. ( Nguyeãn Coâng Hoan) - HS khaùc nhaän xeùt, boå sung b. Cuộc bắt nhái trời mưa đã a. câu rút gọn: Hết sức hát. Gò vãn. Ai nấy ra về. Anh ngực mà hát. Há miệng to mà 2. Ghi nhớ / SGK/15 Duyên xách giỏ về trước. hát. -> Rút gọn chủ ngữ. Thứ đến chị Duyên. b. câu rút gọn: Thứ đến chị ( Tô Hoài) Duyên. -> Rút gon ïvị ngữ. - GV nhaän xeùt * Yêu cầu HS đọc ghi nhớ. Hoạt động 2: Cách dùng câu rút gọn II/ Caùch duøng caâu ruùt goïn * Ví duï1/sgk - Gọi HS đọc ví dụ Sáng chủ nhật, trường em - - HS thảo luận ( t/g 3’) tổ chức cắm trại. Sân trường - Các nhóm lần lượt trình bày, thaät ñoâng vui. Chaïy loaêng caùc nhoùm khaùc nhaän xeùt, boå quaêng. Nhaûy daây. Chôi keùo sung. TL: Những câu in đậm: Chạy co. H: Những câu in đậm thiếu loăng quăng. Nhảy dây. Chơi thaønh phaàn naøo? Coù neân ruùt keùo co. -> Thieáu CN. Khoâng goïn caâu nhö vaäy khoâng? Vì neân, vì nhö theá seõ khoù hieåu, vaên sao? caûnh khoâng cho pheùp khoâi phuïc chủ ngữ một cách dễ dàng. - HS đọc. - GV nhaän xet, boå sung. TL: Thieáu leã pheùp, caâu noùi coäc VD2: vì thiếu thành phần phụ gọi đáp. - Mẹ ơi, hôm nay con được TL: “Mẹ ạ”, “ ạ”, “ thưa me…ï ạ”! moät ñieåm 10. Sau câu in đậm để tạo sắc thái lễ - Con ngoan quaù! Baøi naøo pheùp. được điểm 10 thế? TL: Khi ruùt goïn caâu caàn chuù yù : - Không gây khó hiểu hoặc hiểu sai - Bài kiểm tra toán. H: Khi trả lời như vậy đánh cho người tiếp nhận. mất thái độ gì của con đối - Không biến câu nói thành một câu coäc loác, khieám nhaõ. với mẹ ? vì sao? H: Hãy thêm những từ ngữ -HS đọc thích hợp để câu trả lời được leã pheùp? H: Nhö vaäy, khi ruùt goïn caâu cần chú ý những điều gì? * Yêu cầu HS đọc ghi nhớ. Hoạt động 3: Luyện tập: * Yêu cầu HS đọc bài tập 1/sgk Lop7.net. 1. Tìm hieåu ví duï: * Ví duï1/sgk Những câu: Chaïy loaêng quaêng. Nhaûy daây. Chôi keùo co. -> Thiếu chủ ngữ gây khó hieåu . * Ví duï2/sgk Lời nói cộc lốc vì thiếu thành phần phụ gọi đáp. 2. Ghi nhớ/ sgk/16. III- Luyeän taäp:.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> 3’. - HS đọc Baøi taäp 1/sgk - Trong caùc câu tục ngữ sau, câu nào là câu rút gọn? Những thành phần nào của câu được rút gọn? Rút gọn như vậy để laøm gì? a. Người ta là hoa đất. b. Aên quả nhớ kẻ trồng cây. c. Nuôi lợn ăn cơm nằm, nuôi tằm ăn cơm đứng. d. Tắc đất tất vàng. - Lần lượt trình bày - GV nhaän xeùt, boå sung. Baøi taäp 2/sgk – Haõy tìm caâu rút gọn trong các ví dụ dưới đây. Khôi phục những thành phần câu đượcrút gọn cho bieát vì sao trong thô, ca dao thường có nhiều câu rút gọn vaây. a. Bước tới Đèo Ngang, bóng xeá taø, Cỏ cây chen đá, lá chen hoa. Lom khom dưới núi, tiều vài chuù, Lác đác bên sông, chợ mấy nhaø. Nhớ nước đau lòng, con quốc quoác, Thöông nhaø moûi mieäng, caùi gia gia. Dừng chân đứng lại, trời, non, nước, Một mảnh tình riêng, ta với ta. (Baø Huyeän Thanh Quan) b.Đồn rằng quan tướng có danh, Cưỡi ngựa một mình, chẳng phaûi vòn ai. Ban khen rằng: “Aáy mới taøi”, Ban cho cái áo với hai đồng tieàn. Đánh giặc thì chạy trước tieân,. BT1: - Caâu (b) laø caâu ruùt goïn CN. Vì đây là câu tục ngữ neu qui tac ưng xö chung cho moi ngöôi nen co the rut gon chu ngö lam cho cau gon hôn. - Caâu (c): ruùt goïn CN. Lí do tương tự câu (b) - Câu (d): rút gọn quan hệ từ đi với danh từ làm VN (là, bằng, như …) Nhằm tạo sự tương đồng có tính khaúng ñònh. BT2/ Tìm caâu ruùt goïn vaø khoâi phuïc laïi a/ - Câu: Bước tới… rút gọn CN-> Ta bước tới. - Câu: Nhớ nước… rút gọn CN -> Ta nhớ nước… - Caâu: Thöông nhaø… ruùt goïn CN -> Ta thöông nhaø… - Câu: “Dừng chân…” rút gọn CN-> Ta dừng chân…. BT1. Câu rút gọn, những thaønh phaàn ruùt goïn vaø muïc ñích: - Caâu (b) laø caâu ruùt goïn CN. - Caâu (c): ruùt goïn CN. - Caâu (d): ruùt goïn quan heä từ đi với danh từ làm VN (laø, baèng, nhö …) BT2. Tìm caâu ruùt goïn vaø khoâi phuïc laïi : a/ - Câu: Bước tới… rút gọn CN -> Ta bước tới… - Câu: Nhớ nước… rút gọn CN -> Ta nhớ nước… - Caâu: Thöông nhaø… ruùt goïn CN -> Ta thöông nhaø… - Câu: “Dừng chân…” rút gọn CN -> Ta dừng chân… b/ Câu: “ Đồn rằng…” rút gọn CN -> Người ta, (mọi người) đồn rằng Caâu:“ Ban khen raèng: …” “Ban cho caùi aùo …” ruùt goïn CN-> Vua khen raèng … “ Đánh giặc thì …” “ Trở về gọi mẹ…” rút gọn CN -> quan tướng BT3. Caâu chuyeän“ Maát roài” - Hieåu nhaàm nhau vì : caäu bé đã dùng 3 câu rút gọn khiến người khách hiểu sai yù nghóa.. b/ Câu: “ Đồn rằng…” rút gọn CN-> Người ta, (mọi người) đồn rằng Caâu:“ Ban khen raèng: …” “Ban cho caùi aùo …” ruùt goïn CN-> Vua khen raèng … “ Đánh giặc thì …” “ Trở về gọi mẹ…” rút gọn CN-> quan tướng - Thơ, ca dao thường gặp nhiều câu rút gọn vì thơ, ca dao thường chuộng lối diễn đạt súc tích vả lại số chữ trong một dòng rất hạn chế. BT3. TL: Hieåu nhaàm nhau vì : caäu beù ù đã dùng 3 câu rút gọn khiến người khách hiểu sai ý nghĩa 1/ “Maát roài”. 2/ “ Thöa …toái hoâm qua” - Baøi hoïc : 3/ “ Chaùy aï” Phaûi caån thaän khi duøng - Baøi hoïc : caâu ruùt goïn, vì khi duøng Phải cẩn thận khi dùng câu rút câu rút gọn không đúng có Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Xông vào trận tiền cởi khố giaëc ra (!) Giặc sợ, giặc chạy vào nhà, Trở về gọi mẹ mổ gà khao quaân! (Ca dao) GV: Trong thô, ca dao thường gặp nhiều câu rút gọn bởi thơ, ca dao chuộng lối diễn đạt súc tích vả lại số chữ trong một dòng rất hạn che.á * Gọi học sinh đọc Bài tập 3/sgk H: Vì sao cậu bé và người khaùch hieåu nhaàm nhau? Baøi hoïc veà caùch noùi naêng? MAÁT ROÀI Một người có việc đi xa, dặn con: - Ở nhà có ai hỏi thì bảo bố ñi vaéng nheù! Sợ con mải chơi quên mất, oâng ta vieát maáy caâu vaøo giaáy, ñöa cho con, baûo: - Có ai hỏi thì cứ đưa cái giaáy naøy. Đứa con cầm giấy bỏ vào túi aùo. Caû ngaøy chaúng thaáy ai hỏi. Tối đến, nó thắp đèn, laáy giaáy ra xem, chaúng may để giấy cháy mất. Hôm sau có người khách lại chôi, hoûi: - Boá chaùu coù nhaø khoâng? Thaèng beù ngaång ngô hoài laâu, sực nhớ ra, sờ vào túi không thaáy giaáy, lieàn noùi: - Maát roài. Oâng khác sửng sốt: - Mất bao giờ? - Thöa… toùi hoâm qua. - Sao maø maát nhanh theá? - Chaùy aï. (Truyện cười dân gian Việt Nam) * Gọi học sinh đọc Bài tập 4/sgk. goïn, vì khi duøng caâu ruùt goïn theå gaây hieåu nhaàm. không đúng có thể gây hiểu nhầm. BT4. Truyeän “ Tham aên” - Vieäc duøng caâu ruùt goïn có tác dụng gây cười và phê phán, vì rút gọn đến mức không hiểu được và raát thoâ loã.. BT4. - HS đọc. TL: Trong caâu chuyeän, vieäc duøng caâu rút goïn cuûa anh chaøng phàm ăn đều có tác dụng gây cười và phê phán. Vì rút gọn đến mức không hiểu được và rất thô loã. ( Chi tieát: - Ñaây. - Moãi. - Tuyeät !) - HS trả lời - Caùc tổ vẽ SĐTD - Lần lượt trình baøy - Các nhóm khác nhận xét, bổ sung.. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> H: Đọc truyện cười sau đây. Cho bieát chi tieát naøo trong truyện cười có tác dụng gây cười và phê phán? THAM AÊN Coù anh chaøng phaøm aên tuïc uoáng, heã ngoài vaøo maâm laø chỉ gắp lấy gắp để, chăng ngaång maët nhìn ai, cuõng chaúng muoán chuyeän troø gì. Một lần đi ăn cỗ ở nhà nọ, coù oâng khaùch thaáy anh ta aên uoáng loã maõng quaù, beøn laân la gợi chuyện. Oâng khách hoûi: - Chẳng hay ông người ở đâu ta? Anh chàng đáp: - Ñaây. Roài caém cuùi aên. - Thế ông được mấy cô, mấy caäu roài? - Moãi. Noùi xong laïi gaép lia gaép lòa. Oâng khaùch hoûi tieáp: - Caùc cuï thaân sinh chaéc coøn cả chứ? Anh chaøng vaãn khoâng ngaång đầu lên, bảo: - Tieát! (Truyện cười dân gian Việt Nam). Hoạt động 4: Củng cố H: Theá naøo laø caâu ruùt goïn? H: Taùc duïng cuûa caâu ruùt goïn ? - GV củng cố bài học bằng sơ đồ tư duy 4/ Daën doø hoïc sinh chuaån bò tieát hoïc tieáp theo: (2’) - Hoïc ñònh nghóa, muïc ñích ruùt goïn vaø caùch duøng caâu ruùt goïn. - Tiếp tục hoàn tất các bài tập vào vở. - Chuaån bò cho baøi : “ Caâu ñaëc bieät” + Đọc và tìm hiểu các câu hỏi sgk Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> - Chuẩn bị baøi tiếp theo: Đặc ñieåm của văn bản nghị luận + Đọc kĩ bài, soạn bài trả lới các câu hỏi và làm các bài tập sgk. IV- RUÙT KINH NGHIEÄM, BOÅ SUNG : ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span>