Giáo án giảng dạy môn Vật lý 11 - Bài 38: Hiện tượng cảm ứng điện từ. suất điện động cảm ứng

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Người soạn: Nguyên Đình Căng Ngày soạn: 15/03/09 Tiết: 58-59. Bài 38: HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ. SUẤT ĐIỆN ĐỘNG CẢM ỨNG. I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức:  Phát biểu được định nghĩa và ý nghĩa từ thông.  Nắm được hiện tượng cảm ứng điện từ, dòng điện cảm ứng.  Trình bày được định luật Faraday, định luật Lentz. 2. Kĩ năng:  Nhận biết được sự xuất hiện của dòng điện cảm ứng trong mạch kín.  Vận dụng được định luật Lentz xác định chiều dòng điện cảm ứng.  Vận dụng được định luật Faraday tìm suất điện động cảm ứng. II.CHUẨN BỊ 1. Giáo viên: - Bài giảng trình chiếu powerpoint. - Dụng cụ trình chiếu - Nội dung ghi bảng: Bài 38: HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ. SUẤT ĐIỆN ĐỘNG CẢM ỨNG. 1. Thí nghiệm: a. TN1 b.TN2 2. Khái niệm từ thông: a. Định nghĩa:  =BScos b. Ý nghĩa từ thông: Từ thông qua diện tích S bằng số đường sức qua diện tích S được đặt vuông góc với đường sức. c. Đơn vị từ thông: Trong hệ SI: Wb (đọc là vêbe) iết 59:. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> 3. Hiện tượng cảm ứng điện từ: a. Dòng điện cảm ứng: (sgk/185) b. Suất điện động cảm ứng: Khi có sự biến đổi từ thông qua mặt giới hạn bởi một mạch kín thì trong mạch xuất hiện suất điện động cảm ứng. Hiện tượng xuất hiện suất điện động cảm ứng đgl hiện tượng cảm ứng điện từ. 4. Chiều của dòng điện cảm ứng. Định luật Len-xơ: a. Thí nghiệm b. Nhận xét: c. Định luật Len-xơ: (sgk/186) 5. Định luật Faraday về cảm ứng điện từ: a. Phát biểu định luật: (sgk). ec  .  t. Dấu “ –“ biểu thị đ/l Len-xơ. Nếu mạch điện là một khung dây có N vòng dây thì:. ec   N.  t. : Từ thông qua diện tích giới hạn bởi 1 vòng dây. 2. Học sinh: Ôn lại những kiến thức về hiện tượng cảm ứng điện từ đã học ở lớp 9. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Tiết 58 Hoạt động 1: Giới thiệu vào bài. Tìm hiểu thí nghiệm Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. - ĐVĐ: Như các em đã biết: Dòng điện sinh ra - Nghe đặt vấn đề từ trường. Vậy từ trường có thể sinh ra dòng điện hay không? Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu trong bài này. Ghi tên bài/tiết dạy lên bảng. - Chiếu Slide thí nghiệm 1, yêu cầu HS trả lời: - Quan sát thí nghiệm, trả lời: Dòng Khi nào xuất hiện dòng điện trong ống dây? điện xuất hiện khi nam châm chuyển động so với ống dây. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> + Số đường sức từ qua ống dây có thay đổi +Có thay đổi không? + Vậy ta kết luận được điều gì? + Khi số đường sức qua ống dây thay đổi thì có dòng điện qua ống dây - Chiếu slide thí nghiệm 2, đặt câu hỏi: Khi di - Quan sát thí nghiệm, trả lời: Khi con chuyển con chạy trong vòng dây xuất hiện chạy di chuyển thì từ trường trong ống dòng điện. Vì sao? dây biến đổi=>số đường sức thay - Kết luận: Có sự thay đổi của số đường đổi=> có dòng điện trong vòng dây sức=> có dòng điện Hoạt động 2:Tìm hiểu khái niệm từ thong Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. -Thông báo cho HS công thức từ thông  =BScos (1). - Ghi nhận kiến thức, ghi công thức vào vở.  gọi là cảm ứng từ thông ( từ thông) - Chiếu slide về các trường hợp của từ thông. - Ghi nhận các trường hợp Lưu ý cho HS: từ thông có thể âm hoặc dương tùy vào chiều của.  n,. để đơn giản người ta.  thường chọn n sao cho  dương. - Dẫn: vậy từ thông có ý nghĩa như thế nào? Ta qua phần b + Theo công thức (1), lấy =0, S=1 thì =? + Điều đó có nghĩa gì?. +=B + Từ thông qua diện tích S bằng số đường sức từ xuyên qua diện tích S đặt vuông góc với đường sức - Ghi nhận kiến thức. - Đưa ra kết luận: vậy người ta dung khái niệm từ thông để diễn tả số đường sức từ xuyên qua diện tích nào đó - Chỉ đúng trong trường hợp S đặt - Yêu cầu HS trả lời câu C2 vuông góc với các đường sức từ -Thông báo cho HS đơn vị của từ thông là: Wb. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Tiết 59 Hoạt động 1: Tìm hiểu hiện tượng cảm ứng điện từ Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. - Dẫn: Hôm trước ta đa đi tìm hiểu xong khái niệm từ thông, hôm nay ta tiếp tục đi tìm hiểu phần còn lại để làm rõ yêu cầu của bài - Đặt câu hỏi: + Trong thí nghiệm 1,2 khi nào thì có dòng điện trong ống dây(hay vòng dây)? + Mà đại lượng nào diễn tả số đường sức từ + Vậy ta có thể kết luận được gì?. - trả lời: + Khi có sự thay đổi số đường sức từ qua ống dây( hay vòng dây) +Từ thông + Khi có sự thay đổi từ thông qua mạch kín thì xuất hiện dòng điện - Kết luận: Khi có sự biến đổi từ thông qua - Ghi vào vở mạch kín thì trong mạch xuất hiện dòng điện.Dòng điện đó gọi là dòng điện cảm ứng. - Hỏi: trong mạch xuất hiện dòng điện thì phải - Suất điện động. Gọi là Sdđ cảm ứng tồn tại cái gì để sinh ra dòng điện đó? + Vậy suất điện động cảm ứng xuất hiện khi - Khi có sự biến đổi từ thông qua mặt nào? giói hạn bởi một mạch kín thì trong - thông báo : hiện tượng xuất hiện suất điện mạch xuất hiện suất điện động cảm động cảm ứng gọi là hiện tượng cảm ứng điện ứng từ Hoạt động 2: Tìm hiểu chiều của dòng điện cảm ứng. Định luật Len-xơ Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. - Đưa ra sự tương ứng giữa chiều dòng điện và phía lệch của kim điện kế. Chiếu các slide thí nghiệm về chiều của dòng điện cảm ứng Đặt các câu hỏi trong khi chiếu slide: + Nhìn kim điện kế cho biết chiều của dòng điện cảm ứng? + Cảm ứng từ của nam châm hướng như thế nào? + Từ thông qua ống dây tăng hay giảm?. Lop11.com. - tiếp thu và ghi nhớ. + trả lời theo ý hiểu + trả lời theo thí nghiệm trên màn chiếu + Trả lời tùy vào các trường hợp trên.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> màn chiếu + Chiều của cảm ứng từ của dòng điện cảm + trả lời tùy theo các trường hợp ứng như thế nào? + Cảm ứng từ BC có chiều thế nào? + Tùy theo các trường hợp trả lời -Kết luận: cảm ứng từ BC có chiều chống lại sự biến đổi từ thông. + Vậy em nào có thể đưa ra kết luận về chiều + Dòng điện cảm ứng có chiều sao dòng điện cảm ứng? cho từ trường do nó sinh ra có tác dụng chống lại nguyên nhân đã sinh ra - Khẳng định lại nội dung định luật nó Hoạt động 3: Tìm hiểu định luật Fa-ra-day. Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. Thông báo nội dung định luật: Thực nghiệm chứng tỏ rằng: suất điện động cảm ứng tron mạch kín tỉ lệ với tốc độ biến thiên của từ thông qua mạch: ec = k . Chép vào vở, ghi nhớ nội dung định luật.   t. Trong hệ SI : k=1  theo định luật Len-xơ thì:. ec = -.  t. dấu trừ biểu thị đ/l Len –xơ.. + Nếu mạch là khung dây có N vòng thi sao?. + ec = - N.  t. Hoạt động 4: Củng cố, vận dụng Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. - Nhắc lại kiến thức trọng tâm của bài - Chiếu slide trắc nghiệm, yêu cầu HS chọn phương án đúng - Yêu cầu HS về làm bài 4,5,6(SGK/Tr 188) IV. RÚT KINH NGHIỆM. Lop11.com. - Củng cố, ghi nhớ - Thảo luận chọn phương án, trả lời. - Đánh dấu bt về nhà.

<span class='text_page_counter'>(6)</span>