Tranh vẽ của Trần Hải Thắng

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (528.34 KB, 22 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1></div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

Sưuưtầmưvàưchỉnhưlí
Tăng Bá Hùng

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

Kiểm tra bài cũ

Dựa vào cấu tạo, người ta chia câu tiếng

Việt thành hai loại chính: Câu đơn và câu

ghép.

Dựa vào cấu tạo ngữ pháp, người ta chia câu tiếng Việt thành

những loại nào?

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

* Ví dụ : (SGK/111)

I. Đặc điểm của câu ghép

Hàng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng
nhiều và trên khơng có những đám mây bàng bạc,
lòng tôi lại nao nức những kỷ niệm mơn man của buổi
tựu trường.

Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng
ấy nảy nở trong lịng tơi như mấy cành hoa tươi mỉm
cười giữa bầu trời quang đãng.

Những ý tưởng ấy tơi chưa lần nào ghi lên giấy, vì
hồi ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ
hết. Nhưng mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dưới
nón mẹ làn đầu tiên đi đến trường, lịng tơi lại tưng
bừng rộn rã. Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy
sương thu và gió lạnh, mẹ tơi âu yếm nắm tay tơi dẫn
đi trên con đường làng dài và hẹp. Con đường này tôi
đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ.
Cảnh vật chung quanh tơi đều thay đổi, vì chính lịng
tơi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.

(Thanh Tịnh, Tôi đi học)

Hàng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng
nhiều và trên khơng có những đám mây bàng bạc,
lịng tơi lại nao nức những kỷ niệm mơn man của buổi
tựu trường.

Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng
ấy nảy nở trong lịng tơi như mấy cành hoa tươi mỉm
cười giữa bầu trời quang đãng.

Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy, vì
hồi ấy tơi khơng biết ghi và ngày nay tôi không nhớ
hết. Nhưng mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dưới
nón mẹ làn đầu tiên đi đến trường, lịng tơi lại tưng
bừng rộn rã. Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy
sương thu và gió lạnh, mẹ tơi âu yếm nắm tay tôi dẫn
đi trên con đường làng dài và hẹp. Con đường này tôi
đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ.

Cảnh vật chung quanh tơi đều thay đổi, vì chính lịng
tơi đang có sự thay đổi lớn: hơm nay tụi i hc.

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

1.ưưưTôiưquênưsaoưđượcưnhữngưcảmưgiácưtrongưsángưấyưnảyưnởưtrongưlòngưtôiưnhưư

mycnhhoatimmcigiabutriquangóng

C1

C2

V1

Bỉng÷

V2

V3

Bỉng÷

C3

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

2.ưBuổiưmaiưhơmưấy,ưmộtưbuổiưmaiưđầyưsươngưthuưvàưgióưlạnh,ưmẹưtơiưâuưyếmưnắmưtayưtơiư

ưưdẫnưđiưtrênưconưđườngưdàiưvàưhẹp

C

V

=>ưMộtưcụmưC-ưVưlàmưnòngưcốtưcâu

3.Cnhvtchungquanhtụiuthayi,vỡchớnhlũngtụiangcú

sthayiln:Hụmnaytụiihc

V3

C3

V2

C2

V1

C1

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

Kiểu cấu tạo câu

Kiểu cấu tạo câu Câu cụ thểCâu cụ thể

Câu có một cụm C-V
Câu có một cụm C-V

Câu có hai
Câu có hai
hoặc nhiều
hoặc nhiều

cụm C-V
cụm C-V

Cụm C-V nhỏ nằm trong
Cụm C-V nhỏ nằm trong

cụm C-V lớn
cụm C-V lớn

Các cụm C-V không bao
Các cụm C-V khơng bao

chứa nhau
chứa nhau

Kiểu câu
Kiểu câu
Đơn
Đơn
Đơn MRTP
Đơn MRTP
Ghép
Ghép
2
1
3

* Ví dụ : (SGK/111)

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

* Ví dụ :

I. Đặc điểm của câu ghép

* Ghi nhớ 1 : SGK/112

Câu ghép là những câu do hai hoặc

nhiều cụm C-V không bao chứa

nhau tạo thành. Mỗi cụm C-V này

được gọi là một vế câu.

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

* Ví dụ :

I. Đặc điểm của câu ghép

* Ghi nhớ 1 : SGK/112

Câu ghép là những câu do hai hoặc nhiều cụm C-V không baochứa 
nhau tạo thành. Mỗi cụm C-V này được gọi là một vế câu.

* Kết luận:

II. Cách nối các vế câu ghộp

* Vớ d :

1.ưHằngưnămưcứưvàoưcuốiưthu,ưláưngoàiưđườngưrụngưnhiềuư

vtrờnkhụngcúnhngỏmmõybngbc,lũngtụili

naoncnhngknimmnmancabuitutrng.
C3

V3

C2 V2

C1 V1

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

* Vớ dụ :

I. Đặc điểm của câu ghép

* Ghi nhớ 1 : SGK/112

Câu ghép là những câu do hai hoặc nhiều cụm C-V không baochứa

nhau tạo thành. Mỗi cụm C-V này được gọi là một vế câu.

* Kết luận:

II. Cách nối các vế câu ghép

* Ví dụ :

2.ưHắnưlàmưnghềưănưtrộmưnênưvốnưkhôngưưaưlÃoưHạcưbởiưvìưlÃoư

lngthinquỏ.
V1

C1 V2 C3

V3

=>Dựng

cpquanht

nicỏcvcõu.

3.Tụiimlngcỳiuxungt:Lũngtụicngthtli,

khoộmttụiócaycay.
V1

C1 C2 V2

C3 V3

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

I. Đặc điểm của câu ghép

* Ghi nhớ 1 : SGK/112

Câu ghép là những câu do hai hoặc nhiều cụm C-V không baochứa 
nhau tạo thành. Mỗi cụm C-V này được gọi là một vế câu.

* Kết luận:

II. Cách nối cỏc v cõu ghộp

* Vớ d :

4.Ncsụngcngdõngcaobaonhiờuthỡinỳi

càngưdângưcaoưbấyưnhiêu.

=>Dựng

cpphút,it,quanht

nicỏcvcõu.

C1

v

1 C2

V2

5.ưAnhưđiưđườngưnày,ưemưđiưđườngưnọ.
V2
C2

V1
C1

=>Dựng

cpcht

nicỏcvcõu

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

I. Đặc điểm của câu ghép

* Ghi nhớ 1 : SGK/112

Câu ghép là những câu do hai hoặc nhiều cụm C-V không baochứa 
nhau tạo thành. Mỗi cụm C-V này được gọi là một vế câu.

* Kết lun:

II. Cỏch ni cỏc v cõu ghộp

* Kt lun :

*ưCóưhaiưcáchưnốiưcácưvếưcâuưghép

+Dựngtni:

-Quanht

-

Cpquanht

-Cpit,cht,

phút

+ưKhôngưdùngưtừưnối

:

ưDấuưphẩy,ư

ưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưư

ưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưdấuưchấmưphẩy,ư

dấuưhaiưchấm

* Ví dụ

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

I. Đặc điểm của câu ghép

* Ghi nhớ 1 : SGK/112

Câu ghép là những câu do hai hoặc nhiều cụm C-V không baochứa 
nhau tạo thành. Mỗi cụm C-V này được gọi là một vế câu.

* Kết luận:

II. Cách nối các vế câu ghép

* Ví dụ

* Kết luận :

* Ghi nhớ 2:

SGK/112

Hai cách nối

Dùng từ loại có tác dụng nối

Một
 QHT

Một cặp
 QHT

Cặp phó từ,
 đại từ, chỉ từ

Khơng dùng từ nối

Dấu
phẩy

Chấm
phẩy

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

I. Đặc điểm của câu ghép

* Ghi nhớ 1 : SGK/112

Câu ghép là những câu do hai hoặc nhiều cụm C-V không baochứa 
nhau tạo thành. Mỗi cụm C-V này được gọi là một vế câu.

* Kết luận:

II. Cách nối các vế câu ghép

* Ví dụ

* Kết luận :

* Ghi nhớ 2:

SGK/112

Hai cách nối

Dùng từ loại có tác dụng nối

Một
 QHT

Một cặp
 QHT

Cặp phó từ,
 đại từ, chỉ từ

Khơng dùng từ nối

Dấu
phẩy
Chấm
phẩy
Hai
chấm

III. Bài tập

*ưCóưhaiưcáchưnốiưcácưvếưcâuưghép
+ưDùngưtừưnối:ưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưư
ưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưư-ưQuanư
hệưtừưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưư
ưưưưư-ưưCặpưquanưhệưtừưưưưưưưưưưưưưư
ưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưư-ưưCặpưđạiưtừ,ư
chỉưtừ,ưphóưtừ

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

Bài 1: Tìm câu ghép trong đoạn trích và cho biết trong mỗi câu ghép, các vế câu được nối với nhau bằng cách nào?

Dần buông chị ra, đi con! Dần ngoan lắm nhỉ! U van Dần, u lạy Dần! Dần hãy để cho chị đi

với u, đừng giữ chị nữa. Chị con có đi, u mới có tiền nộp sưu, thầy Dần mới được về với Dần chứ!
Sáng ngày người ta đánh trói thầy Dần như thế, Dần có thương khơng. Nếu Dần khơng bng chị
ra, chốc nữa ơng lý vào đây, ơng ấy trói nốt cả u, trói nốt cả Dần nữa đấy.

(Ngô Tất Tố, Tắt đèn)

1. U van Dần, u lạy Dần!

2. Chị con có đi, u mới có tiền nộp sưu, thầy Dần mới

được về với Dần chứ!

3. Sáng ngày người ta đánh trói thầy Dần như thế,

Dần có thương khơng.

4. Nếu Dần khơng bng chị ra, chốc nữa ông lý vào



Không dùng từ nối

(dùng dấu phẩy)

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

Bài 1: Tìm câu ghép trong đoạn trích và cho biết trong mỗi câu ghép, các vế câu được nối với nhau bằng cách nào?

C« tôi ch a dứt câu, cổ họng tôi đ nghẹn ứ, khóc không ra

Ã

tiếng. Giá những cổ tục đ đầy đ a mẹ tôi là một vật nh

·

ọ

hòn đá hay cục thuỷ tinh, đầu mẩu gỗ, tôi quyết vồ lấy mà

cắn, mà nhai, mà nghiến cho kì nát vụn mới thơi.

( Nguyên Hồng, Những ngày thơ

Êu)

C1

C3

C4
C2

V1 V2

V3

V4

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

Hoạt động nhóm

Bài 2 + Bài 4

a, Vì

Thúy nói lỡ lời

nên

bạn Nga giận

b, Nếu

ta chiếm được điểm cao này

thì

trận đánh sẽ rất thuận lợi

c, Tuy

gia đình rất khó khăn

nhưng

Lan

vẫn vươn lên học giỏi

a,

Trời

vừa

hửng sáng, chúng tôi

đã

lên

đường.

b,

Lũ tràn đến

đâu,

nhà cửa trôi đến

đấy.

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

* Bi tp 3:

-

VỡNamchmhcnờnbnytktqucao.

*Cỏch1

:

+Namchmhcnờnbnytktqucao.

+VỡNamchmhc,bnytktqucao.

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

Bi tp cng c

SosỏnhcõughộpvcõuncúdựngcmC-V

mrngthnhphn.

-ưGiống

ư:ưĐềuưcóưtừư2ưcụmưC-ưVưtrởưlên

-

ư

Khácư:

ưư+ưCâuưghépư:ưCóưtừư2ưcụmưC-ưVưlàmưnòngưcốtưcâu

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20>

* Ví dụ :

I. Đặc điểm của câu ghép

* Ghi nhớ :

II. Cách nối các vế câu

* Ví dụ :

* Ghi nhớ :

Câu ghép là những câu do hai hoặcnhiều

cụm C-V không bao chứa nhau tạo thành.

Mỗi cụm C-V này được gọi là một vế câu.

III. Bài tập

Hai cách nối

Dùng từ loại có tác dụng nối

Một
 QHT

Một cặp
 QHT

Cặp phó từ,
 đại từ, chỉ từ

Khơng dùng từ nối

Dấu
phẩy
Chấm

phẩy
Hai
chấm
*ưCóưhaiưcáchưnốiưcácưvếưcâuưghép
+ưDùngưtừưnối:ưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưư
ưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưư-ưQuanư
hệưtừưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưư
ưưưưư-ưưCặpưquanưhệưtừưưưưưưưưưưưưưư
ưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưư-ưưCặpưđạiưtừ,ư
chỉưtừ,ưphóưtừ

+Kh«ngdïngtõnèi:DÊuphÈy,

dÊuchÊmphÈy,dÊu
haichÊm

* Kết luận:

</div>
(21)<div class='page_container' data-page=21>

HƯỚNG DẪN TỰ HỌC

-

* Nắm đặc điểm, cách nối các vế câu ghép.

-

* Phân biệt câu ghép với câu đơn mở rộng

thành phần.

-

* Hoàn thành các bài tập ở phần luyện tập.

</div>
(22)<div class='page_container' data-page=22></div>

Tranh vẽ của Trần Hải Thắng

Kiểm tra bài cũ

Kiểm tra bài cũ

<i>Dựa vào cấu tạo, người ta chia câu tiếng </i>

<i>Dựa vào cấu tạo, người ta chia câu tiếng </i>

<i>Việt thành hai loại chính: Câu đơn và câu </i>

<i>Việt thành hai loại chính: Câu đơn và câu </i>

<i>ghép.</i>

<i>ghép.</i>

<i>Dựa vào cấu tạo ngữ pháp, người ta chia câu tiếng Việt thành </i>

<i>Dựa vào cấu tạo ngữ pháp, người ta chia câu tiếng Việt thành </i>

<i>những loại nào?</i>

I. Đặc điểm của câu ghép

I. Đặc điểm của câu ghép

<b>Câu ghép là những câu do hai hoặc </b>

<b>nhiều cụm C-V không bao chứa </b>

<b>nhau tạo thành. Mỗi cụm C-V này </b>

<b>được gọi là một vế câu. </b>

<b>=>Dựng</b>

<b></b>

<b>cpquanht</b>

<b></b>

<b>nicỏcvcõu.</b>

<b>=>Dựng</b>

<b></b>

<b>cpphút,it,quanht</b>

<b></b>

<b>nicỏcvcõu.</b>

<b>v</b>

<b>=>Dựng</b>

<b></b>

<b>cpcht</b>

<b></b>

<b>nicỏcvcõu</b>

<b>*ưCóưhaiưcáchưnốiưcácưvếưcâuưghép</b>

<b>+Dựngtni:</b>

<b></b>

<b>-Quanht</b>

<b>-</b>

<b>Cpquanht</b>

<b>-Cpit,cht,</b>

<b>phút</b>

<b>+ưKhôngưdùngưtừưnối</b>

<b>:</b>

<b>ưDấuưphẩy,ư</b>

<b>ưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưư</b>

<b>ưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưdấuưchấmưphẩy,ư</b>

<b>dấuưhaiưchấm</b>

* Ví dụ

* Ví dụ

* Ví dụ

* Ví dụ

* Ghi nhớ 2:

Hai cách nối

* Ví dụ

* Ví dụ

* Ghi nhớ 2:

Hai cách nối

1.

U van Dần, u lạy Dần!

2.

Chị con có đi, u mới có tiền nộp sưu, thầy Dần mới

được về với Dần chứ!

3.

Sáng ngày người ta đánh trói thầy Dần như thế,

Dần có thương khơng.

4.

Nếu Dần khơng bng chị ra, chốc nữa ông lý vào



<b>C« tôi ch a dứt câu, cổ họng tôi đ nghẹn ứ, khóc không ra </b>

Ã

<b>tiếng. Giá những cổ tục đ đầy đ a mẹ tôi là một vật nh </b>

<b>·</b>

<b>ọ</b>

<b> hòn đá hay cục thuỷ tinh, đầu mẩu gỗ, tôi quyết vồ lấy mà</b>

<b> cắn, mà nhai, mà nghiến cho kì nát vụn mới thơi.</b>

<b> ( Nguyên Hồng, Những ngày thơ </b>

<i><b>Êu)</b></i>

<b>Hoạt động nhóm</b>

<b>Hoạt động nhóm</b>